Search

öz Bu çalışmada Eski Anadolu Türkçesi devresindeki kelime gruplarım ve kullanılışlarını, dönemin önde gelen edebî şahsiyetlerinin şiirlerine dayalı olarak vermeye çalıştık. Çalışmamız girişin yanısıra üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Eski Anadolu Türkçesi, oluşumu, adlandırılışı, müellifleri ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Bundan sonra çalışmamıza konu olan şairler ve eserleri hakkındaki bilgileri içeren birinci bölüm gelmektedir. İkinci bölümde kelime grupları kavramı hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın asıl kısmını oluşturan üçüncü bölüm ise Eski Anadolu Türkçesindeki kelime gruplarını ve kullanılışlarını içermektedir. En son kısımda da çalışmanın sonucu verilmiştir. Eski Anadolu Türkçesinde kullanılan kelime gruplarının ve kullanılışlarının saptanması için taradığımız metinlerden toplam iki bin beyitten faydalandık. Bu çalışmanın Eski Anadolu Türkçesi ve kelime grupları hakkındaki dil incelemelerine katkıda bulunacağım umuyorum. ABSTRACT In this study, we tried to give the word groups that have been used in Yunus Emre's, Hoca Mesud's, Mehmed's and Şeyyad Hamza's poems. This persons were greatest poets of the Old Anatolian Tuskish. There are three section in this study. In the entry of the study a description have given about the Old Anatolian Turkish. After this, first section given that includes the poets lives and works. In the second section an introduction about word groups have given. Third section includes the word groups in the Old Anatolian Turkish. At the end we gave the result of the study. In this study we wanted to give the use of word groups in the Old Anatolian Turkish, for this we use two thousands couplets. At the end we wanted to say that this is an original study about the word groups in the Old Anatolian Turkish. in öz Bu çalışmada Eski Anadolu Türkçesi devresindeki kelime gruplarım ve kullanılışlarını, dönemin önde gelen edebî şahsiyetlerinin şiirlerine dayalı olarak vermeye çalıştık. Çalışmamız girişin yanısıra üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Eski Anadolu Türkçesi, oluşumu, adlandırılışı, müellifleri ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Bundan sonra çalışmamıza konu olan şairler ve eserleri hakkındaki bilgileri içeren birinci bölüm gelmektedir. İkinci bölümde kelime grupları kavramı hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın asıl kısmını oluşturan üçüncü bölüm ise Eski Anadolu Türkçesindeki kelime gruplarını ve kullanılışlarını içermektedir. En son kısımda da çalışmanın sonucu verilmiştir. Eski Anadolu Türkçesinde kullanılan kelime gruplarının ve kullanılışlarının saptanması için taradığımız metinlerden toplam iki bin beyitten faydalandık. Bu çalışmanın Eski Anadolu Türkçesi ve kelime grupları hakkındaki dil incelemelerine katkıda bulunacağım umuyorum. ABSTRACT In this study, we tried to give the word groups that have been used in Yunus Emre's, Hoca Mesud's, Mehmed's and Şeyyad Hamza's poems. This persons were greatest poets of the Old Anatolian Tuskish. There are three section in this study. In the entry of the study a description have given about the Old Anatolian Turkish. After this, first section given that includes the poets lives and works. In the second section an introduction about word groups have given. Third section includes the word groups in the Old Anatolian Turkish. At the end we gave the result of the study. In this study we wanted to give the use of word groups in the Old Anatolian Turkish, for this we use two thousands couplets. At the end we wanted to say that this is an original study about the word groups in the Old Anatolian Turkish. in 197

ÖZ Bu çalışmamızda, Yahya Kemal Beyatlı'nın manzum eserlerinde yer alan bütün kelime gruplarını ve kullanılışlarını yayım ve sayfa sırasına göre inceledik. Çalışmamız giriş bölümü hariç dört bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümü çalışmamızın amacını ve bölümleri hakkındaki bilgileri içerir. Birinci bölümde Yahya Kemal'in hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, incelemeye konu olan manzum eserleri açıklanmıştır. İkinci bölümde kelime grubu kavramı ve bu kavramın sınıflandırılması hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölüm şairimizin manzum eserlerinde yer alan kelime gruplarını içermektedir. Sonuç bölümünde ise çalışmamızdan çıkarılan sonuçlar istatistiksel ve grafik olarak verilmiştir. Yahya Kemal'in manzum eserlerinde bulunan iki bin beş yüz doksan sekiz mısrayı inceleyerek kelime gruplarını ve kullanışlarını saptadık. Bu çalışmamın şairimizin manzum eserleri ile ilgili yapılacak gramer çalışmalarına katkıda bulunmasını temenni ederim. ABSTRACT In this study, we examined the word groups that have been used in recpect of edition and page numbers in Yahya Kemal Beyath's poems. There are four section in this study. In the entry of the study, the aim of study and chapters have been. Atfer this, first section Yahya Kemal' s life and works have been. And an explanation have given about the poems. Second section given that an introduction about the word group concept and this classification of this concepts. In the third section includes the word groups in the Yahya Kemal 's poems. At the end we gave the result of the study although statistics and chart. In this study we wanted to give the use of the word groups in the Yahya Kemal' s poems, for this we use two thousand five hundred ninety eight lines. I wish, this study contribute to the gramer studies about Yahya Kemal' s poems. Ill ÖZ Bu çalışmamızda, Yahya Kemal Beyatlı'nın manzum eserlerinde yer alan bütün kelime gruplarını ve kullanılışlarını yayım ve sayfa sırasına göre inceledik. Çalışmamız giriş bölümü hariç dört bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümü çalışmamızın amacını ve bölümleri hakkındaki bilgileri içerir. Birinci bölümde Yahya Kemal'in hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, incelemeye konu olan manzum eserleri açıklanmıştır. İkinci bölümde kelime grubu kavramı ve bu kavramın sınıflandırılması hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölüm şairimizin manzum eserlerinde yer alan kelime gruplarını içermektedir. Sonuç bölümünde ise çalışmamızdan çıkarılan sonuçlar istatistiksel ve grafik olarak verilmiştir. Yahya Kemal'in manzum eserlerinde bulunan iki bin beş yüz doksan sekiz mısrayı inceleyerek kelime gruplarını ve kullanışlarını saptadık. Bu çalışmamın şairimizin manzum eserleri ile ilgili yapılacak gramer çalışmalarına katkıda bulunmasını temenni ederim. ABSTRACT In this study, we examined the word groups that have been used in recpect of edition and page numbers in Yahya Kemal Beyath's poems. There are four section in this study. In the entry of the study, the aim of study and chapters have been. Atfer this, first section Yahya Kemal' s life and works have been. And an explanation have given about the poems. Second section given that an introduction about the word group concept and this classification of this concepts. In the third section includes the word groups in the Yahya Kemal 's poems. At the end we gave the result of the study although statistics and chart. In this study we wanted to give the use of the word groups in the Yahya Kemal' s poems, for this we use two thousand five hundred ninety eight lines. I wish, this study contribute to the gramer studies about Yahya Kemal' s poems. Ill 285

ÖZET: Amaç: Panik bozukluğunun ek bir psikiyatrik bozukluk ile birlikte olması, hastalığın tedavi ve gidişini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı; panik bozukluğu tanısı almış hastalarda Eksen I, Eksen II ek tanılarının ve MVP'nin sıklığının saptanması, ve komorbiditelerin cinsiyetler arasındaki dağılımı, stres aktörleri ve yaşam olaylarının etkisini saptamaktır. Yöntem: DSM-IV tanı kriterlerine göre panik bozukluğu tanısı almış 126 poliklinik hastası (79 kadın, 47 erkek) çalışmaya alındı. Hastalara taraflınızdan hazırlanmış olan bir sosyodemografik bilgi formu, SCID-I, SCID-II, Beck Depresyon Envanteri (BDI), Durumluk- Sürekli Kaygı Envanteri (STAI I-II), Yaşam Olayları Ölçeği uygulandı. Hastaların MVP yönünden incelenmesi bir kardiyolog tarafindan yapıldı Bulgular: Panik bozukluğu olan hastaların %88.10'unda bir veya daha fazla diğer Eksen I bozukluğu, yine hastaların %26.92'sinde bir veya daha fazla Eksen II bozukluğu bulundu. En sık konulan Eksen I tanılarının sırasıyla; Majör Depresif Bozukluk %56.34, Yaygın Anksiyete Bozukluğu %25.39, Somatizasyon Bozukluğu %20.63 okluğu görüldü. Eksen II tanıları ise sırasıyla; Histriyonik Kişilik Bozukluğu % 17.30, Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu %11.54, Borderline Kişilik Bozukluğu %9.61 bulundu. BDI skorları kadınlarda erkeklerden anlamlı olarak yüksek bulundu (p

OZ SAYFASI Bu tezde, dilde özleşme hareketinin 16. yüzyılda en önemli temsilcisi olan Edirneli Nazmî'nin manzum olan Dîvân-ı Türkî-i Basît isimli eseri üzerinde çalışılmıştır. Yaptığımız çalışma girişten sonra dört bolümden oluşmaktadır. Giriş kısmında dilde özleşme hareketi ve bu hareketin temsilcileri tanıtılmıştır. Birinci bölümde Edirneli Nazmî'nin hayatı, eserleri ve Dîvân-ı Türkî-i Basît'in içerik ve dil özellikleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Dîvân-ı Türkî-i Basît'in transkripsiyonlu metni verilmiştir. Burada toplam 286 şiir bulunmaktadır. Üçüncü bölüm metinde geçen bütün kelimeleri içine alan bir sözlükten oluşmaktadır. Bu kelimelerin hangi şiirin hangi mısralarında geçtikleri gösterilmiş, metinde geçtikleri yere göre anlam verilmiştir. 4. bölümünde özel adlar indeksi bulunmaktadır. ABSTRACT The Dîvân-ı Türkî-i Basît verse of Edirneli Nazmî; who was the most significant name in the field of purifying language in 16 * century, is intensively analyzed in this thesis. Our research is composed of four parts after introduction. In introduction, the purification movement in language and the leading persons of this movement are described. The first part is involved with the life, works the meaning and the language features of the Dîvân-ı Türkî-i Basît of Edirneli Nazmî. The transcriptioned script of the Dîvân-ı Türkî-i Basît is given in the second part. This part is composed of 286 poems. The third part is involved with a glossary of unknown words of this script. The places of the unknown words in the poems are also indicated in this part. A special index is also available in the 4 th part ot the thesis. m OZ SAYFASI Bu tezde, dilde özleşme hareketinin 16. yüzyılda en önemli temsilcisi olan Edirneli Nazmî'nin manzum olan Dîvân-ı Türkî-i Basît isimli eseri üzerinde çalışılmıştır. Yaptığımız çalışma girişten sonra dört bolümden oluşmaktadır. Giriş kısmında dilde özleşme hareketi ve bu hareketin temsilcileri tanıtılmıştır. Birinci bölümde Edirneli Nazmî'nin hayatı, eserleri ve Dîvân-ı Türkî-i Basît'in içerik ve dil özellikleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Dîvân-ı Türkî-i Basît'in transkripsiyonlu metni verilmiştir. Burada toplam 286 şiir bulunmaktadır. Üçüncü bölüm metinde geçen bütün kelimeleri içine alan bir sözlükten oluşmaktadır. Bu kelimelerin hangi şiirin hangi mısralarında geçtikleri gösterilmiş, metinde geçtikleri yere göre anlam verilmiştir. 4. bölümünde özel adlar indeksi bulunmaktadır. ABSTRACT The Dîvân-ı Türkî-i Basît verse of Edirneli Nazmî; who was the most significant name in the field of purifying language in 16 * century, is intensively analyzed in this thesis. Our research is composed of four parts after introduction. In introduction, the purification movement in language and the leading persons of this movement are described. The first part is involved with the life, works the meaning and the language features of the Dîvân-ı Türkî-i Basît of Edirneli Nazmî. The transcriptioned script of the Dîvân-ı Türkî-i Basît is given in the second part. This part is composed of 286 poems. The third part is involved with a glossary of unknown words of this script. The places of the unknown words in the poems are also indicated in this part. A special index is also available in the 4 th part ot the thesis. m 317

ÖZET CÜCE NOVALARIN UZUN SURELİ DAVRANIŞLARI Bu çalışmada, cüce novalann 39 üyesinin AAVSO ve RASNZ'den alınmış uzun dönemli görsel ışık eğrileri incelenmiş, sonuçlar cüce nova patlama modellerinin sınanmasında kullanılmıştır. Çalışmamızın sonuçlan hiçbir patlama modelini açıkça desteklemezken, gözlemlerin, disk kararsızlığı modeli ile genelde uyumlu oldukları görülmüştür. Çevrim sürelerinin ortalama değerleri, SU UMa sistemlerindeki normal patlamaların yığışma diskinin iç kısmında oluştuklarım göstermektedir. Korelasyon analizlerinde, ortalama ışık eğrisi parametreleri arasında evvelce bulunmuş bazı korelasyonlar onaylanırken, bazıları reddedilmiş, örneğin HL CMa ve RX And için yeni korelasyonlar önerilmiştir. Ortalama iniş ve çıkış oranı, ve patlama süresi ile yörünge periyodu arasındaki ilişkiler, sırası ile, At^ [gün/H = 0.324(±0.030) P[saat] + 0.291(±0.159) At^ [günT] = 0.131(±0.022) P[saat] + 0.213(±0.103) tbfeün] = 1.412(±0.165) P[saat] + 2.484(±0.885) olarak bulunmuştur. Bu bağlılıklardan, yörünge periyodu ve bileşen yıldız kütlesi bilinmeyen CY Lyr, FQ Sco, UY Pup, FO Per ve AT Ara'nın bu parametreleri sırasıyla 2.14(±0.79), 3.20(±o.9O), 3.60(±o.94), 5.89(±ı.i8), ve 6.42(±1.23) saat, ve 0.18(±0.07), 0.31(±o.09), 0.36(±o.09), 0.64(±o.i3), ve 0.71(±o.i3) M© olarak önerilmiştir. Bunlara ilaveten, beyaz cüce kütlesi ile yörünge periyodu arasında, tbfeün] = 14.199(±3.631) Mj[M©] - 3.332(±3.334) ilişkisi ortaya konulmuştur. O-C eğrileri ve uzun dönemli hareketli ortalamalar yöntemi, ışık eğrisi parametrelerinin uzun dönemli değişkenliklerini sergilemektedirler. IVUzun dönemli hareketli ortalamalar yöntemi ile elde edilen korelasyonlar, Ichikava ve Osaki'nin [73] model öngörülerini desteklemez. Disk kararsızlığı modeli ile gözlemlerin karşılaştırılmasından, viskozite sabiti aH için 0.11 (l/33 < P < 10/5) ve 0.33 'lük (lh.33 < P < 2a.00) ortalama değerler elde edilmiştir. Bu karşılaştırmalar göstermiştir ki model parametreler yeniden değerlendirilmeli, ve bunların zamana bağlı değişimleri dikkate alınmalıdır. Bu çalışmada, cüce novalann sakin evre parlaklıklarına Fourier periyot analizleri yöntemi ilk kez uygulanmış, ve bileşen yıldızların manyetik aktivitelerinin varlıkları bu yolla da ortaya konulmuştur. Ayrıca, manyetik çevrimin genliği ile ışık eğrisi parametreleri ve sistem parametreleri arasındaki korelasyonlar ilk kez ortaya konularak, çevrim genliğinin, bileşen yıldızın manyetik etkinliğinin bir ölçüsü olabileceği gösterilmiştir. SUMMARY LONG-TERM BEHAVIOUR OF DWARF NOVAE In this work, statistical analyses of the long-term visual light curves of 39 dwarf novae, which are taken from AAVSO and RASNZ, are done, and results are used to test dwarf nova outburst models. While our results do not clearly support outburst models, it seems that they are generally in accord with the disk instability model. Average values of the cycle times show that normal outbursts of SU UMa systems are formed inner parts of the accretion disk. Although some correlations among average long-term light curve parameters are in agreement with those found by previous workers, some of them are not. For instance, new correlations for HL CMa and RX And are suggested. Relations of average decline and rise rates, and outburst duration with orbital period are found as follows, At^ [day/*] = 0.324(±0.030) P[hour] + 0.291(±0.159) At,^ [dayr] = 0. 13 1(±0.022) Pfhour] + 0.213(±0.103) tb[day] = 1.412(±0.165) P[hour] + 2.484(±0.885) respectively. From these relations, orbital periods and secondary masses of CY Lyr, FQ Sco, UY Pup, FO Per ve AT Ara are suggested as follows: 2.14(±0.79), 3.20(±o.90), 3.60(±0.94), 5.89(±i.i8), 6.42(±1.23) hours, and 0.18(±o.O7), 0.31(±0.09), 0.36(±0.09), 0.64(±o.i3), 0.71(ifl.i3)M®, respectively. In addition to these correlations, in this work, relation between the outburst duration and primary mass is given: tb[day] = 14.199(±3.631) M^a] - 3.332(i3334) VIO-C curves and long-term moving averages exhibit the long-term variability of the light curve parameters. Correlations inferred from long-term moving averages do not support the model of Ichikava and Osaki [73]. Average viscosity coefficient aH is calculated as 0.11 (l/33 < P < 10^.5) and 0.33 (lh.33 < P < 2h.00), from comparison of disk instability model to observations. These comparisons reveal that model parameters should be re-examined and their time-dependence should be considered. In this thesis, as a first application, quiescent magnitudes of dwarf novae are analyzed by Fourier periodogram analyses, and magnetic activities of the secondary stars are also demonsrated by this way. While correlations of cycle amplitude with the long-term light curve parameters and system parameters are found, it is shown that cycle amplitude can be a measure of magnetic activity of the secondary stars. VII 156

ÖZET Fiziksel bir hastalığa bağlı olmayan bedensel yakınmalar genel tıp ve psikiyatri pratiğinde önemli bir problem oluşturmaktadır. Genel sağlık kurumlarında bu hastaların sıklığı %20-84 gibi çok geniş oranlarda bildirilmiştir. Organik bir patoloji olmaksızın bedensel yakınmalarla psikiyatri dışı kliniklere başvuran hastaların eksen-1, eksen-2 tanılarının, sosyodemografik özelliklerinin, cinsiyetlerine göre bedensel yakınmalarındaki farklılaşmanın, bedensel yakınma süreleri, anksiyete, depresyon ve aleksitimi düzeyleri, olumsuz yaşam olayları, hipokondriyak kaygı düzeyleri, somatik tedavi sıklıkları ile bedensel yakınmaları arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı. Bu çalışmada, Haziran 1998-Kasım 1998 tarihleri arasında açıklanamayan bedensel yakınmalarla gelen ve psikiyatri polikliniğine sevk edilen hastaların tümü değerlendirmeye alındı. Çalışma grubu 15-70 (33.81±10.93) yaş aralığında olan 80 kadın ve 15-68 (31.78±12.25) yaş aralığında olan 40 erkek olmak üzere toplam 120 hastadan oluştu. Sonuç olarak, ruhsal bozukluklarda, özellikle de depresyon, anksiyete bozuklukları ve somatoform bozukluklarda yüksek oranda btfltman somatizasyon bulunur. Gastrointestinal yakınmalar daha çok depresyon, kardiopulmoner yakınmalar ise daha çok anksiyete ile ilişkili bulunmuştur. Bazı kişilik bozuklukları ve kişilik özellikleriyle ilişkisi gösterilmekle birlikte, somatizasyon her tür kişilik yapısında görülebilmektedir. Çalışma grubumuzda da yüksek oranda bulunan ve somatizasyon gelişiminde için temel bir etmen olmaktan çok. kişinin bedensel duyumlarını yorumlaması ile ilgili birçok süreçten biri gibi görünen aleksitiminin. diğer patolojik kişilik örüntülerinden bağımsız bir kişilik özelliği olduğu düşünülmüştür. Hastaların çoğunda bulunan psikososyal sorunlar ile bağlantılı olan bedensel yakınmaların süresi arttıkça, depresyon sıklık ve düzeyi artmakta, kaygıyı destekleyen tutum ve tedavilerin yanında diğer faktörlerin de katkısı ile bedensel yakınmalar süreğenleşmektedir. 36 SUMMARY Non-organic somatic complaints are an important problem in the practice of general medicine and psychiatry. The rate of presence of these patients has been reported high, as 20-80%, in the primary care services. The aim of this study was to evaluate the relationship between the following parameters in patients with non-organic somatic complaints who have applied to different outpatient clinics: axis 1 and axis 2 diagnoses, sociodemographic characteristics, changes in somatic complaint according to gender, duration of somatic complaints, levels of anxiety, depression, and alexithymia, negative life events, hypochondriac anxiety level, frequency of somatic therapies and type of somatic complaints. All patients who were admitted to other outpatient clinics and sent for diagnosis to outpatient clinic of psychiatry for unexplained somatic symptoms, during June 1998 and November 1998 were enrolled into the study. There were 120 patients in the study group, 80 females at 15-70 ages ( 33.81 ±10.93), and 40 males at 15-68 ages (31.78±1 2.25). In conclusion, somatization was found to be frequent in psychiatric disorders particularly in depression, anxiety disorders and somatoform disorders. Gastrointestinal symptoms were correlated with depression and cardiopulmonary symptoms were correlated with anxiety disorders. Although somatization was observed at all types of personality organisation, somatization was found to be correlated with personality disorders and personality traits. Alexithymia, a frequently seen feature in our study, was considered to be an independent personality feature from the pathological personality organisation as one of the related processes in interpreting his personal somatic senses rather than being a major factor in the occurrence of somatization. Frequency and degree of depression were increased with prolonged duration of somatic complaints of most patients with psychosocial problems and somatic complaints were found to be prolonged by behaviours and therapies increasing hypochondriac anxiety and various other factors. 37 432

507

359

138

Novaların Tayfsal ve Fotometrik Analizi: Yeni Bir Sınıflama Metodu Galaktik novalar için en güvenilir uzaklık belirlemeleri nova zarflarının açısal genişlemelerinden elde edilir. Bugün için bu yolla elde edilen 24 nova bilinmektedir. Bu amaç için iki veri seti kullanılır; İlki, nova zarflarının açısal çapını veren Ha bandında alınmış görüntü gözlemleri ve ikincisi, nova zarflarının genişleme hızlarının belirlendiği Ha'daki (X6563) spektrumlardır. Bu verilerin kullanımıyla mutlak parlaklıklar kolaylıkla belirlenebilir. Bu çalışma esas olarak maksimumdaki görünen mutlak parlaklık ile iniş oranı veya parlaklığın maksimumdan 3m azalması için geçen zaman arasındaki ilişkiye (MMRD) dayanır. En güvenilir durumdaki 24 galaktik novaya göre, novaların iki grubu MMRD ilişkisinden bulunmuştur: bunlar `çok hızlı ve hızlı novalar` ile `orta seviyede hızlı ve yavaş novalar` şeklindedir. Gruplar birbirlerinden Eddington ışıma gücünden itibaren ayrılırlar. Ayrıca, Nova Aql 1995, QZ Aur, VI 974 Cyg, FH Ser, XX Tau, RW UMi ve QU Vul novalarıın genişleme paralaksları ile Nova Aql 1995, V1974 Cyg ve FH Ser'in genişleme hızlarını CCD ile aldığımız görüntü ve spektroskopik gözlemleri kullanarak bulduk. 65 V.2. Summary Spectroscopic and Photometric Analysis of Novae: A New Classification Method The most reliable distance determinations for galactic novae are those obtained from the angular expansion of nova shells, of which twenty four are now known. For this aim two data set are used: first, image observations taken with Ha band that give angular diameter of nova shells and the second, spectra in Ha (X.6563) that determine expansion velocity of the ejected material. Using this data, absolute magnitudes can be easily determined. This study depends mainly on the relationship between the absolute visual magnitude at maximum and the rate of decline, the latter normally being the time, which the nova takes to drop three magnitudes from maximum. Considering the most reliable data for 24 galactic novae, two groups of novae are found from the MMRD relation: `very fast and fast novae`, and `moderately fast and slow novae`. These groups are separated from each other by the Eddington luminosity. Furthermore, we find expansion parallaxes for Nova Aql 1995, QZ Aur, VI 974 Cyg, FH Ser, XX Tau, RW UMi and QU Vul, and expansion velocities for Nova Aql 1995, VI 974 Cyg and FH Ser using Ha image and spectroscopic observations taken with CCD. 66 65

320

177

180

II ÖZET Bu çalışmada SU UMa tipi cüce nova VW Hydri*nin farklı aktivite evreleri sırasında alınmış mor öte ve optik bölge tayfları ile fotometri k gözlemleri sunuyoruz. Optik tayflarda görülen kuvvetli Balmer çizgileri Hot ve H/î'nın radyal hız eğrilerini kullanarak, Schoembs ve Vogt C 19812 tarafından verilen bir metodla sistem parametreleri 0. 91MO < Mı < l.28Mo 30°< i < 80° 4. 37 < q < 6. 42 şeklinde elde edilmiştir. Bu sonuçlar diğer tayfsal çalışmalarla ve özellikle Schoembs ve Vogt C19812) ve Cook * un C198S5 çalışmaları ile karşılaştırılarak, tartışılmıştır.. VW Hydri'nin morötesi tayflarında tanımlanan C3V X1SS0A çizgisinin P Cygni profilleri kullanılarak kütle kaybı oranları £10~ < Ml

Bu çalışmada, O. £098930 günlük yörünge peryoduna sahip olan, RX And kataklismik değişen yıldızı çalışılmaktadır. Özellikle 1979 ve İÖSĞ yılları arasında 11S0-3200 Â aralığında IUE ile alınmış.14 SWP ve 13 LWR tayfı kullanılarak» ak t i vi t e evresi ve yörünge fasına bağlı tayf sal değişimler sunul mak t adı r. Bu çalışma, sırasıyla, kataklısmik değişenler-, cücğ- novaların bir alt sınıfı olan Z Cam ve tezin konusu olan PX And olmak üzere üç ana bölümde toplanmaktadır. Tayflar, NV, Si IV, Si I II, Hell, NI V ve Al III * ün yüksek mertebeden iyonize ve eksite olmuş absorbs! yon ve emisyon özellikleriyle kar ak ter ize edilmektedir. Sakin ve maksimuma yükseliş evresi hariç, diğer akfivite fazlarında belirgin P Cygni özellikleri görülmektedir. Patlama evresindeki sürekli akılar kataklismik çiftlerin teorik yığılma disk modellerinin özel 1 i k 1 er i yi e uyuml udur. In this work j ultraviolet spectra of the cataclysmic variable RX And» having a period of O. £098930 days, are studied. In particular, using 14 SWF` and 13 LWR spectra, obtained with the I LIE in the range 11 50-3200» Â, between 1Q79 and 1982, spectral changes depending both on activity stages and orbital phases are presented. This work is divided into three major sections dealing with cataclysmic variables, a sub- class Z Cam of dwarf novae and RX And, being the subject of this thesis, respectively. The spectra are characterized by both emission and absorption features of highly ionozed and highly excited ions of NV, CIV, Si IV» Si II I, CI I. Hell» NI V and All II. Except quiescent and the rise to maximum states, the other activity phases comprises pronounced P Cygni characteristics. Continuum fluxes of outburst state agree with the properties of theoretical accretion disk models of cataclysmic binaries. 104

85

ÖZET Bu tezde, katakiısmik çift yıldız DQ Her çalışılmaktadır. İlk olarak, kataki i snıı k; değişenler ve DO. Hereulis yıldızları ge nel olarak anlatılmakta, ve daha sonra DO Her yıldızı ayrıntılı olarak tanıtılmaktadır. Çalışmamızda esas olarak, kataklismik r.iı t yıldız DO Her'in International Ultraviolet Explorer C I UED uydusu ile 1979-1 986 yılları arasında alınmış, düşük dispersi- yoni u morötesi tayfları gerek çizgiler gerekse süreklilikler Açısından ölçülen büyüklüklere gar & incelenerek sonuçlar tartı şı 1 inak tadı r. DO Her'in morötesi tayflarındaki tüm emisyon çizgilerinin.tutulma davranışı sergiledikleri ve çizgi profillerinin önemli bir asimetriye sahip olmadıkları gösterilmiştir. Mgl I X2SOO Â emisyonu tayflarda yoktur. Sürekli akı dağılımları genel olarak d ü z ve düşüktür. Tayf sal çizgilerin hiçbirinin yüksek derecede tutulmuş ol -. maması, çizgilerin, diskin altında ve üstünde yayılmış bölge lerden kaynaklandıklarını gösterir. Mgl I X2SOO Â çizgisinin yok luğu ise, ikincil bileşenin, sistemin morötesi bölgedeki toplam ışınımına katkısının çok az olduğunu işaret eder. Sürekli akı dağılımları sistem geometrisi ile ilişkilidir. SUMMARY T n this thesis, the cataclysmic binary DQ Her is studied. Firstly, cataclysmic variables and DQ Her stars are introduced and then DQ Her is reviewed in detail. In our study, low dis persion spectra of DO Her, obtained with the aid of the Interna tional Ultraviolet Explorer Satellite C I LIED in the time interval 1979-1986, are investigated in terms of lines and continua with respect to the measured quantities and the results are dis cussed. It is shown that all emission lines in UV spectra of DQ Her exi bi t eclipse behaviour and' line profiles have not an important asymmetry. The Mgl I XS800 A emission is absent in spectra. Con tinuum flux distributions are generally flat and low. None of the spectral lines in spectra are eclipsed to high degree, indicating that the lines are formed in an extended re gion above and below the disk. Absence of the Mgl I X2SOO A emis sion shows that contribution of the secondary star to total ra diation of trie system in UV region is too small. The Continuum flux distributions are related to system qeometry. Ill 71

121

6 ÖZET Yüksek lisana araştırma tezi olarak, 1050 C d* civarında gelişen H1050 C Vitrifiye Sırsız Seramik` adı altında konusunu araştır maya karar verdim. Bu konu hakkında Türkiye'de uygulanan herhangi bir üretim yapan fabrika yoktur. 1050 C de gelişen vitrifiye sırsız seramik yapmak tabii ki yoğun araştırmaların sonucunda gerçekleşecektir. Dış ülkelerde yapılmakta elan `Bellek Porseleni` yani `Sırçalı Porselen` üretilmektedir. Araştırma konura, bu üretim dalına benzer özellikler taşımaktadır yalnız sırça yani frit 1050 C da sinterleşmeyi gerçekleştirirken, Boa sinterleşmeyi, Fenolit(nefelîn Syenit),PERLİT Ulekait, hamur kelî- pozisyonlarında pelk kullanıra alana, bulamamış hammaddeler İle gerçekleştirdim. Bu kanuna temel kazancı ikinci bir pişirim gerektirmeyen ve 1050 C de pişirimi gerçekleşen yepyeni bir mamulün ortaya çıkmış olmasıdır. Yani seramik ürünü olması hemde büyük enerji tasarrufu ile pişirimi gerçekleşir. Bundan dolayı araştırmaya değer bir konu olacaktır Hammaddelerin çok iyi tanınmasına inandım. Seçtiğim hammaddeler hakkında yerli ve yabancı literatürlerden konu ile ilgili bilgiler edindim. Şu anda görev yaptığım firmanın bünyesindeki hammaddelerden faydalandım, Hammadde seçimi önem kazanmaktadır. Temel hammaddeler killer, kaolenler, feldspatlar ve kuvars'tır. Bu temel hammaddelerin dışında araştırmamda bana faydalı olan yardımcı malzemeler verdir. Bunlar, Perlit, Nefelin Siyenit, Dolamit, CaCO,, Uleksit'tir. THE SUMMARY I decided to search M At 1050 C Vitrifai ting-lazed Caremic that develops in about 1050 C.This subject is my thesis ofthe research for the master. There is no factory that produces about this subject in Turkey. Te make `At 1050 C Vitrifai Uh^lazed Ceramic n that develops in about IO50 C in to come true at the end of thick researches. `Belleck porcelain ` or `Porcelain with Frit is produced by foreign countrys. The subject fray research looks like `Belleck Porcelain`. Frit realizes to harden in about 1050 C.I realized to harden in body composotions of Nefelinsyanit, Pe»lit, Ulexit.The double-firing1 is not necessary that is the aim of the subject, The new product comes true and this product is baked in 1020 - 1050 C.This prMüöt is a newveeramic and t lıâ s comes true fiding vith a big economy of energy. So that, this product will be a subject that is worth searching-. I lelieve that the raw materials must be known very well. I inquired about the raw materials that I choosed them. I made use of the raw materials that are employed by the factory where X works to make rawmaterials choice is so importand.The raw materials are clays, Caolin, Feldspat and silica that I choosed them. I have more raw materials apart from these' They are Perlit, Dolamit, CaCO3 and Ulexit and Nefelin syenit`. 59

V ÖZET Kemik porselen, başlangıcı ancak bir yüzyıl önceye dayanan ve yumuşak porselen sınıfına giren, çok beyaz ve yüksek ışık geçirgenliği ne sahip bir üründür. Sofra ve süs eşyası ürünlerinin üretiminde kullanılır. Bu çalışmada, kemik porselen sofra ve süs eşyası üretimi teorik ve uygulamalı olarak ele alınmıştır. Birinci bölümde önce genel olarak porselenin tanımı ve çeşitleri, daha sonra kemik porselenin tanımı, tarihçesi ve özellikleri üzerin de durulmuştur. İkinci bölümde, kemik porselenin üretimi ele alınarak, bu ürünün enüstriyel olarak üretimi aşağıdaki ana başlıklar altında incelenmiş tir: -Hammaddeler ve özellikleri -Çamur Hazırlama -Şekillendirme -Kurutma -Bisküvi Pişirimi -Sırlama -Sır Pişirimi -Dekor Üçüncü bölümde kemik porselenin kimyası ve mikro yapısı konusu incelenmiş; kemik porselen bileşenlerinde yapılacak değişiklikler ve bunların bünye yapısı üzerindeki etkileri ve kemik porselenin sert porselenle karşılaştırıldığındaki konumu üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde ise, kemik porselen çamur ve sırları konusunda yapılan uygulama çalışmaları ve sonuçları yer almaktadır. Kemik porselen çamur ve sırları konusunda yapılan uygulama çalışmalarında, beyaz, ışık geçirgenliği yüksek ve gözeneksiz ürünler elde edilmiştir. - VI SUMMARY Bone China is a product which has high whiteness and translucency that has been founded one century ago and is included in the class of soft procelains. It is used for the maunfacture of tableware and artware. In this present paper the manufacture of Bone China tableware and artware has been researched theoretical and practical. Part I contains firstly the general defination of porcelain and kinds, then the defination of Bone China, its history and properties. In Part II the production of Bone China is described, Thd` production of industrial Bone China is defined under following main headings : - The raw materials and its properties - Body preparation - Shaping - Drying - Bisquit firing - Glazing - Glost firing - Decoration In part III the chemistry and microstracture of Bone China; the variations about constituents of Bone China and their effects on the body and the position of Bone China in relation to hard porcelain has been researched. Part IV covers the practical work results of Bone China body and glazes. In this practical works about body and glazes of Bone China, white, high translucent and unporous products has been obtained. 106

Porselen ilk bulunuşundan günümüze kadar kullanımdaki sürekliliğini koru yan üstün nitelikli bir malzemedir. Günlük kullanımdaki sofra eşyası ürünlerinin üretiminden bir çok teknik ürünün üretimine kadar çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu çalışma, sert porselen sofra ve süs eşyası ürünleri üretimi üzerine,- teorik ve uygulamalı araştırmaları kapsamaktadır. Birinci bölümde, porselenin tanımı, tarihçesi, çeşitleri ve karakteristik özellikleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, sert porselen üretimi ele alınarak endüstriyel porselen üretimi aşağıdaki başlıklar altında irdelenmiştir:. Hammaddelerin tanımı ve özellikleri. Çamur hazırlanması. Şekillendirme. Kurutma. Bisküvi Pişirim. Sırlama. Sır Pişirim Üçüncü bölümde ise, teorik bilgilere dayalı olarak yapılan uygulamalı çalışmalar `Sert Porselen Çamur ve Sırının Uygulamalı olarak Araştırılması` başlığı altında yer almıştır. Yapılan çamur ve sır araştırmaları sonucunda beyazlık, yarı saydamlık, gözeneksizlik gibi karakteristik özellikleri taşıyan sert porselen ürünler geliştirilmiştir. Ayrıca çamur ve sır oksitler ile renklendirilerek - yüksek sır pişirim derecesinin (~ 1400 C) renk olanaklarını kısıtlama sına rağmen - değişik renk tonlarında ürünler elde edilmiştir. Porcelain has been a superior material from its first manufacture on until now and has been used throughout time. It is used in daily life for tableware as well as for goods used in the technical field. The present paper covers theoretical and practical researches about manufacture of tableware and artware of hard porcelain. Part I covers the definition of porcelain, its history, types and qualities. In Part II the production of hard porcelain is described. Industrial porcelain is defined under following headings:. Definition of raw material and its particulars. Body preparation. Shaping. Drying. Bisquit firing. Glazing. Glost firing In Part III under the heading `Practical researches on hard porcelain body and glaze` practical work is described based on theoretical informations. Due to researches on body and glaze it has become possible to produce hard porcelain goods of a specific whiteness, transparency and unporous- ness. Although during firing at high temperatures (~ 1400 C) the variety of colours obtained with oxides are limited, goods of different colour shades can be obtained nowadays. 115