Search

BULANIK MANTIK VE ÜRETİM YÖNETİMİ UYGULAMALARI (Yüksek Lisans Tezi) Nazife Yıkık KÖLEMEN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül 2001 ÖZET Bulanık küme teorisi, gerçek dünya problemlerinde bulanıklık ve belirsizliğin ifade edilerek optimal sonuçların elde edilebildiği etkili bir yöntemdir. Bu çalışmada bulanık mantığı gelişimi, Endüstri mühendisliğindeki uygulamaları incelemiş, özellikle bilgisayar teknolojisindeki gelişmenin üretim yönetimi alanındaki araştırmalara hız verdiği ortaya konulmuştur. Üretim yöntemiyle ilgili -bulanık mantık uygulamaları detaylı bir şekilde sunularak, araştırmacılara bu konuda faydalanabilecekleri toplu bir kaynak oluşturulmuştur. Bilim Kodu : 605.01.03 Anahtar Kelimeler : Bulanık küme, endüstri mühendisliği, üretim yönetimi, Sayfa Adedi : 53 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Serpil Erol FUZZY LOGIC AND APLICATIONS OF PRODUCTION MANAGEMENT (M.Sc. Thesis) Nazife Yıkık KÖLEMEN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY September 2001 ABSTRACT Fuzzy set theory is the efficient method to obtain optimal solution in the real world problem in which information (activities and observations) is impricise, vaque and uncertain. In this study, the development of the fuzzy logic and it's application in industrial engineering was examined. It was determined that the developments of the computer technology accelarated in production management researchs. The applications of the fuzzy logic on production management were represented by the detail and was offered a recent survey used by researchers, in this study Science code : 605.01.03 Key Words : Fuzzy Sets, Industrial Engineering, ProductionManagement, Page number : 53 Adviser : Prof. Dr. Serpil Erol 53

WEB TABANLI ORGANİZASYONLARDA STRATEJİK PLANLAMA SÜREÇLERİNE YENİ BİR YAKLAŞIM. (HİBRİT YAKLAŞIMI) (Yüksek Lisans Tezi) M.Melih BARUT GAZI ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2002 ÖZET Belirsizlik kavramının ekonomik, sosyal, politik ve teknolojik yetersizlikler ile dengesizlikler nedeniyle beklenmedik derecede ön plana çıktığı ülkemizde geleceğin şekillendirilmesi oldukça önem kazanmaktadır. Stratejik planlama süreçlerinin, elektronik ortamda hizmet veren yeni ekonomi işletmelerinin yapısal gereksinimleri doğrultusunda, uygulamaya yönelik olarak yapılandırılması birçok akademik araştırmaya konu olmuş ve gelecekte de olmaya devam edecektir. Bu çalışmada, klasik ekonomi işletmelerinin, rekabet piyasalarında rakiplerine karşı bir rekabet avantajı sağlayabilmeleri amacıyla geliştirdikleri teknikler ile kullandıkları araçların web tabanlı işletmelerinin stratejik planlama süreçleri üzerindeki izdüşümlerinin geleceğe dönük olası etkileri değerlendirilmiş ve elektonik işletmelere özgü olarak yeni bir Stratejik Planlama metodolojisi (Hibrit Yaklaşımı) geliştirilmiştir. Geliştirilen metodoloji, web ortamında tanıtım ve bireysel tatil planlama hizmeti vermek üzere tasarlanmış turizm amaçlı bir işletmenin yapılanma süreci için uygulanmış ve sonuçları tartışılmıştır. Bilim Kodu :704 Anahtar Kelimeler -.Stratejik Planlama, Web Tabanlı İşletmeler, Yeni Ekonomi, Internet, e-iş Sayfa Adedi : 140 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Serpil EROL A NEW APPROACH TO STRATEGIC PLANNING PROCESS OF WEB BASED ORGANIZATIONS. (HYBRID APPROACH) (M.Sc. Thesis) M.Melih BARUT GAZI UNIVERSTY INSTUTE OF SCENCE AND TECHNOLOGY January 2002 ABSTRACT Due to the economic, social, political and technological insufficiencies and instabilities, unexpectedly coming up uncertainty issue in our country is making the idea of creation of the future gain importance. That the subject of application oriented constitution of strategic planning process through the structural requirements for New Economy companies serving in electronic medium is denoting the main academic concern of this study. In this study projection of the techniques and tools used by the classical companies in their strategic planning process in order to acquire and secure competitive advantage comparative to their rivals in the competitive environment are evaluated. Through out the study, the possible effects of this projections on New Economy electronic companies are researched, and unique strategy improvement process methodology (Hybrid Approach) for electronic companies is developed and its application oriented execution explored. Science Code : 704 Key Words : Strategic Planning, New Economy, Internet, Web u Based companies, e-Business Page Number : 140 Adviser : Prof. Dr. Serpil EROL İJOK0MANTASYON MERKEZİ 140

TÜRKİYE'DE SPOR KULÜPLERİNİN KURUMSALLAŞMASI İÇİN ŞİRKETLEŞME MODELİ VE BUNUN SPOR KAZALARININ ÖNLENMESİNE ETKİLERİ (Doktora Tezi) Meltem GÖYMEN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül 2001 ÖZET Spor, dünyada ve ülkemizde, tarihi gelişimi içinde oluşan örgütlenme yapılarındaki gelişme ve bununla birlikte finansal kaynaklarının çeşitlenmesi ile yaygınlığa ulaşmıştır. Spor örgütlenmelerinin temelinde spor kulüpleri yatmaktadır. Performansı artırmak ve başarılı olmak için tüm dünyada olduğu gibi, ekonomiye ve profesyonel yönetim anlayışına sahip olmaları gerekliliği, pek çok spor kulübümüzü şirketleşme yolunda girişimlerini artırmak ve/veya amatör spor branşlarına ve spor organizasyonlarının giderlerine katkıda bulunacak sponsorluk olgusunun geliştirilmesi gibi uygulamalara yönlendirmektedir. Hazırladığımız bu tez çalışmasında, ülkemizde sporla ilgili kurum ve kuruluşlar ile özellikle futbol kulüplerinin yapıları ve yönetim şekli, günümüz yönetim hedeflerine ulaşmak için yeniden yapılanma ve radikal değişiklikler ile ilgili çalışmaları incelenmiş, ekonomik ve sportif açıdan gelişmiş yabancı ülkeler ile karşılaştırmaları yapılmıştır. Şirket kurma mevzuatının incelenmesi ile, devletin, kanunlarla, spor şirketlerine uyguladığı yaptırım ve teşvikler gözden geçirilmiştir. Düzenlenen anket ile, şirketleşmiş ve/veya şirketler kuran kulüpler ile şirketleşmemiş kulüplerin sportif başarı ve finansman açısından karşılaştıkları sorunlar irdelenmiş ve ayrıca tüm kulüplerin amatör branşlarının işleyişi için sponsorluk sisteminin gerekliliği tartışılmıştır. Türk hukukunda geçerli olan, spor kulüplerinin kurumsallaşması ve amatör branşlarda sponsorluk sisteminin yerleşmesi için bir şirketleşme modeli geliştirilmiştir. Bu model yardımıyla yerleşecek olan profesyonel yönetim anlayışının, spor kazalarının önlenmesine yönelik kalite standartlarına ulaşmadaki etkileri incelenmiş ve alınması gereken tedbirlerle ilgili öneriler sunulmuştur. Bilim kodu : 605.01.03 Anahtar kelimeler : Şirketleşme, Spor kulüpleri, Sponsorluk, Spor kazaları, Kalite standartları Sayfa adedi : 148 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Serpil EROL THE CORPORATE STATUS MODEL FOR THE INSTITUTALIZATION OF SPORT CLUBS IN TURKEY AND ITS REFLACTION ON INFLUENCES TO PREVENT SPORT ACCIDENTS (Ph. D. Thesis) Meltem GÖYMEN GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY SEPTEMBER 2001 ABSTRACT In the world and our country, sport has become wide spread through the development of its organizational structure which has established during its historical development span and besides with the diversification of its financial sources. Sport clubs form the basis of sport organizational structuring. For the clubs, the necessity to have economy and professional management mentality in order to increase the performance and to succeed, as in the rest of the world, has led most of our sport clubs to increase their initiatives to gain corporate status and/or also directed them into implementations such as contributing to the expenses of amateur sport branches and organizations. In this thesis, the structure and management type of institutions and establishments associated with sport, specifically the football clubs and their related efforts about restructuring and radical changes to reach today's management objectives have been studied and their comparison has been drawn against the foreign countries which are developed from the point view of economy and sports. Through the study of the laws for setting up a company, the sanctions and incentives foreseen by the laws for the sport companies have been reviewed. Through the questionnaire conducted, we have studied clubs which have acquired corporate status and/or set up companies and clubs which have not yet acquired corporate status from the point view of sportive achievements and finance. A corporate status model has been improved for the sport clubs to establish a institutalization and for the settlement of sponsorship system according to the Turkish law. Professional management mentality which will be established by the help of this model, suggestions have determined for the quality standarts about to prevent of sports accidents and expedients for the prevention of sports accidents. Science code : 605.01.03 Key words : Corporate status, Sport clubs, Sponsorship, Quality standarts, Sport accidents Number of pages : 148 Adviser : Prof. Dr. Serpil Erol 148

ZAMAN ÇİZELGELEME PROBLEMİ İÇİN BİR BULANIK ÇOK AMAÇLI KARAR VERME VE MONTE CARLO YAKLAŞIMI (Yüksek Lisans Tezi) Onur AKÖZ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Temmuz 2001 ÖZET Zaman Çizelgeleme Problemi, bir dizi olayın, bir grup temel kısırı kesinlikle ve bir grup tercih kısırını da mümkün olduğunca sağlayacak şekilde, genellikle önceden belirlenmiş bir zaman aralığına çizelgelenmesidir. Problemin kompleksliği, büyük boyutu ve değişkenliği, probleme kesin çözüm veren tekniklerle yaklaşımı ve genel çözümü engellemekte, sezgisel algoritmalarla yaklaşımı ön plana çıkarmaktadır. Bu çalışmada, bir Zaman Çizelgeleme Problemi için nesne yönelimli programlama yaklaşımıyla, ilişkisel bir veritabanı, kullanıcı arayüzü ve arama stratejisi bileşenlerinden oluşan bir karar destek sistemi geliştirilmiştir. Arama stratejisi, bulanık çok amaçlı karar verme ve Monte Carlo yaklaşımlarını kullanan özgün bir sezgisel algoritmadan oluşmaktadır. Bilim Kodu : 605.01.03 Anahtar Kelimeler : Zaman Çizelgeleme; Bulanık Çok Amaçlı Karar Verme; Monte Carlo sezgiseli Sayfa Adedi : 70 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Serpil Erol 11 A FUZZY MULTIOBJECTTVE AND MONTE CARLO APPROACH TO TIMETABLING (M.Sc. Thesis) Onur AKÖZ GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY July 2001 ABSTRACT Timetabling problem consists of scheduling of some events to a usually predefined period, in a way that no essential resource constraint is violated and many conflicting preference constraints are satisfied insofar as it is possible. The huge size, complexity and several variants of the problem make a generic solution impossible, and heuristic approaches appear favorable. In this study a decision support system, which has a user-interface, a relational database and a search strategy as being its components, has been developed with an object oriented approach. The search strategy is based on a heuristic algorithm incorporating fuzzy multi-objective decision-making and Monte Carlo approach. Science Code -.605.01.03 Keywords : Timetabling; Fuzzy Multi-objective decision-making; Monte Carlo Heuristic Number of Pages : 70 Adviser : Prof. Dr. Serpil Erol 70

PARTİ BÜYÜKLÜKLERİNİN BELİRLENMESİNDE AMAÇ PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI (Doktora Tezi) Bahar ÖZYÖRÜK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ŞUBAT 2000 ÖZET Üretim sistemlerinde parti büyüklükleri, üretim maliyetleri, hazırlık maliyetleri ve stokta tutma maliyetleri toplamından oluşan toplam maliyetin minimize edilmesi ile belirlenir. Gerçek hayatta maliyetlerin minimize edilmesi yeterli değildir. Çeşitli amaçların gerçekleştirilmesinin istendiği durumda çok amaçlı karar verme yöntemleri kullanılabilir. En iyi bilinen çok amaçlı karar verme tekniklerinden birisi amaç programlama yöntemidir. Bu tezde parti büyüklüğü problemleri için bir amaç programlama modeli geliştirilmektedir.. Bu modelin geçerliliği değişik boyutlu problemler üzerinde gösterilerek çözüm sonuçları değerlendirilmektedir. Bilim Kodu : 605.01.03 Anahtar Kelimeler : parti büyüklüğü, çok amaçlı karar verme, amaç programlaması Sayfa Adedi : 113 Tez Yöneticisi : Doç.Dr.Serpil EROL GOAL PROGRAMMING APPROACH FOR DETERMINING LOT SIZES (P.h.degree Thesis) Bahar ÖZYÖRÜK GAZİ ÜNİVERSİTY INSTITUE OF SCIENCE AND TECHNOLGY FEBRUARY 2000 ABSTRACT In production sytems lot sizes are determined by minimizing the total cost composed of production costs, set up costs and inventory holding costs. In real life, it is not enough to minimize the cost. In case of various goals required, multi objective decision making methods can be used. One of the wellknown multi objective decision making techniques is goal programming. In this thesis, a goal programming model for lot size problems is developed. The model is verified for problems with different sizes and results are evaluted. Science Code : 605.01.03 Key Words : lot size, multiple objective decision making, goal programming Page Number : 113 Adviser : Assoc Prof. Dr.Serpil EROL 113

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ (SCM), SCM YAZILIMLARI VE KARŞILAŞTIRILMALARI (Yüksek Lisans Tezi) Nail CANDEMİR GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ocak 2000 ÖZET Günümüzde özellikle pazarda yaşanan yoğun rekabet, serbest piyasa ekonomisi, dışarı açılma düşüncesi, iç pazardaki hareketlilik nedeni ile yeni bir arayışa girmiştir. Yaşanan rekabet işletmelerin ellerindeki kaynaklan en yüksek verimlilikle, en yüksek kalitede ve en düşük maliyetle kullanmak zorunda bırakmıştır. Tedarik zinciri içinde ilk tedarikçilerinden son kullanıcılarına kadar işletmeler hammadde ve bitmiş ürünlerini bir üretim planlama sistemi ve bir dağıtım planlama sistemi ile kontrol altına almaya çalışmışlardır. Bazı işletmeler ise yönetim stratejileri gereği üretim ve dağıtım sistemlerini birlikte kullanmak zorunda kalmışlardır. Tedarik Zinciri Yönetim Sistemi ürünlerin üretimden son kullanıcının eline ulaşana kadar tedarik zinciri içinde üretim ve dağıtım aşamalarını kontrol altına almayı hedeflemektedir. Bu çalışmada üretim, dağıtım ve tedarik zinciri yönetim sistemleri incelenmiş ve SCM yazılımları incelenerek karşılaştırmaları yapılmıştır. 605.011.03 SCM, Tedarik Zinciri Yönetimi, Yazılım 92 Doç. Dr. Serpil EROL Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi WKBMAATASYOHr MFRKEZ? SUPPLY CHAIN MANAGEMENT, (SCM) SCM SOFTWARES AND COPARATIONS (MASTER THESIS) Nail CANDEMİR GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Junuary 2000 ABSTRACT Today the competition that especially becomes in the market has to seek a diferent way insofar as the liberal economy, the thinking for foreign trade and the dynamisim in the internal market. The competition constrains the companies to use their resources mest efficiently to create mest qualified product with mest reduced cost. The companies from the first suplier to the end user in the supply chain control raw materials and products by using manufacturing planning systems and a distribution planning system. Many companies must be limited to combine the manufacturing and distribution system because of these companies management strategies. SCMS goals to control the manufacturing and distributing process from suppliers to end users in the supply chain. In this study, manufacturing, distributing, and SCM systems are determined and SCM softwares are determined to evaluate the comparations. Science Code Key Words Page Amount Thesis Director 605.011.03 Supply Chain Management, SCM, Software 92 Doç. Dr. Serpil EROL 92

ESNEK ÜRETİM SİSTEMLERİNDE YERLEŞİMİ GÖZÖNÜNE ALAN YÜKLEME VE ROTALAMA PROBLEMLERİ İÇİN AMAÇ PROGRAMLAMA MODELİ (DOKTORA TEZİ) Ediz Atmaca GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Şubat 2000 ÖZET Geleneksel parti tipi üretimde, parça çeşitliliği, belirlenmeyen üretim kapasitesi, düzensiz iş akışı gibi problemler karmaşıklığa yol açar. EÜS'ler bu problemleri çözmek için geliştirilen otomatik üretim sistemleridir. Bu tezde, EÜS'lerdeki iş parçaları için üretim miktarları ve yerleşim tiplerinin belirlendiği bir amaç programlaması modeli geliştirilmektedir. Bu modelin geçerliliği değişik büyüklükte problemler üzerinde denenmektedir. Bilim Kodu : 605.01.03 Anahtar Kelimeler : Esnek üretim sistemleri, alternatif rotalama, amaç programlama, yerleşim planlaması, tamsayılı programlama Sayfa Adedi : 125 Tez Yöneticisi : Doç.Dr.Serpil EROL GOAL PROGRAMMING MODEL FOR LOADING AND ROUTING PROBLEM CONSIDERING LOCATION IN FLEXIBLE MANUFACTURING SYSTEMS (Ph.D. Thesis) Ediz ATMACA GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY February 2000 ABSTRACT In conventional job-shop production, some problems like variety of components, undetermined production capacity and irregular job flow cause complexity. FMS's are automatic productions systems to overcome these problems. In this thesis, a goal programming model is developed to determine production amounts and location types for FMS's job-parts. This model is tested for problems with different sizes. Science Code :605.01.03 Key Words : Flexible manufacturing systems, alternative routing, goal programming, location planning, Integer programming. Page Number : 125 Adviser : Assoc.Prof.Dr.Serpil EROL 125

53 6. ÖZET Çalışmamızda; Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon hastalıkları servisinde yatırılarak tedavi edilen 14-78 yaş arasında bulunan 20'si bakteriyel, 9'u tüberküloz, 11 'i viral menenjit olmak üzere toplam 40 menenjit olgusu ile 14-73 yaş arasında bulunan 21 olguluk kontrol grubundan oluşan toplam 68 olgunun BOS nitrit ve nitrat düzeylerini araştırdık. > Kontrol grubunda BOS nitrit düzeyi 1,37 (0,3-2,9) umol/1, nitrat düzeyi 5,44 ( 0,2- 12,9) umol/1 bulundu. > Akut bakteriyal menenjit grubunda BOS nitrit düzeyi 3,88 (1,4-9,1) umol/1, nitrat düzeyi 7,69 (1,3-14,3) umol/1 bulundu. > Tüberküloz menenjit grubunda BOS nitrit düzeyi 2,68 (0,8-6,2) umol/1, nitrat düzeyi 14,74 (1,9-62,6) umol/1 ölçüldü. > Viral menenjit grubunda BOS nitrit düzeyi 1,85 (0,6-3,4) umol/1, nitrat düzeyi 6,64 (0,6-17) umol/1 ölçüldü. > BOS nitrit düzey farklılıkları BM-VM (p=0,001), BM-KNT (p=0,000), TM-KNT (p=0,031) grupları arasında anlamlı bulundu. > BOS nitrat düzey farklılıkları TM-VM (p=0,049), TM-KNT (p=0,008) grupları arasında anlamlı bulundu. > BOS protein, glukoz, hücre sayısı değerlerinin gruplar arası farkları oldukça anlamlıydı (p=0,000-0,001). > BOS nitrit düzeyi ile protein düzeyi arasında (kk=0,548- p=0,000); hücre sayısı arasında (kk=0,567, p=0,000) korelasyon mevcuttu. BOS nitrit düzeyi ile glukoz arasında ise negatif bir korelasyon (kk=-0,271, p=0,035) bulundu.54 > BOS nitrit düzeyi ile prognoz arasındaki ilişki olgu sayısının azlığı nedeniyle sağlıklı olarak değerlendirilemedi. Ancak BM grubunda ölen 3 olgunın BOS nitrit düzeyleri (4,5 - 5,3 - 9,1 umol/1), bu grubun BOS nitrit düzeyleri ortalamalarının (3,88 umol/1) üzerindeydi. 55 6.1 SUMMARY In our study, we have studied the levels of CSF nitrite and nitrate in total 60 cases; 40 of cases had meningitis who were 20 bacterial, 9 tuberculosis, and 1 1 viral, and 21 of cases who were the group of controls; 14-73 aged. > We have found that the levels of CSF nitrite and nitrate which were 1,37 (0,3-2,9) umol/1 and 5,44 (0,2-12,9) umol/1, respectively in the group of controls. > We have measured that the levels of CSF nitrite and nitrate which were 3,88 (1,4- 9.1) umol/1 and 7,69 (1,3-14,3) umol/1, respectively in the group of acute bacterial meningitis (BM). > We have measured that the levels of CSF nitrite and nitrate which were 2,68 (0,8- 6.2) umol/1 and 14,74 (1,9-62,6) umol/1, respectively in the group of tuberculous meningitis (TM). > We have measured that the levels of CSF nitrite and nitrate which were 1,85 (0,6- 3,4) umol/1 and 6,64 (0,6-17) umol/1, respectively in the group of viral meningitis (VM). > The differences of the levels of CSF nitrite were found significant in between BM- VM (p = 0,001), BM-control (p = 0,000), TM-control (p = 0,031). > The differences of the levels of CSF nitrate were found significant in between TM- VM (p = 0,049), TM-control (p = 0,008). > The values of protein, glucose and cell count of CSF were very significant in between all groups (p = 0,000-0,001). > There were correlation in between the levels of CSF nitrite and CSF protein (kk = 0,548, p = 0,000), the levels of CSF cell count and CSF nitrite (kk = 0,567,56 p=0,000). The negative correlation was found in between the level of CSF nitrite and the level of CSF glucose (kk = -0,271, p = 0,035). > The relation in between prognosis and level of CSF nitrite could not been evaluated as reliable because of the insufficiency of number of the cases. However, the levels of CSF nitrite of 3 of cases in group of BM (4,5 - 5,3 - 9,1), who had been die, were high compare with the averages of the BM group's levels of CSF nitrite (3,88 umol/1). 66

ERGONOMIK İŞ İSTASYONU DİZAYNI (Yüksek Lisans Tezi) Mustafa Akın ERDEM GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Haziran 2000 ÖZET Endüstriyel iş istasyonu dizaynına yönelik ergonomik yaklaşım, işgörenin ve sistemin verimini arttırmak için; işçinin kabiliyetleriyle iş gerekleri arasında denge kurmayı, işçinin fiziksel ve mental sağlığının iyi olmasını, iş tatminini ve güvenliğini sağlamayı hedefler. Bu amaç doğrultusunda, bu çalışmada, kötü dizaynın yol açtığı verimlilik kaybı ve mesleki sağlık problemlerine sebebiyet veren çalışma duruşları üzerinde durulmuştur. Uygun çalışma postürleri, çalışma yükseklikleri, normal ve maksimum çalışma alanlarmm mevcut işgücüne göre belirlenmesi, sistematik bir şekilde anlatılmaktadır. Bir durum çalışması ile manuel işlemlerin söz konusu olduğu bir torna tezgahında video çekimleri yapılmış, insan-makina etkileşimi incelenmiştir. Sistematik ergonomik bir metot olan OWAS ile çalışma esnasındaki vücut duruşları ve bu duruşlardan kaynaklanan zorlanmalar belirlenmiştir. İstasyonda kötü postürlere neden olan etmenler ve bunların nasıl elimine edilmesi gerektiği ergonomik kriterlere dayanarak ortaya konmuştur. Sonuçta mevcut ve önerilen sistem arasındaki verimlilik farla, yapılan bir benzetim programı ve istatistiksel analizlerle parça sayısındaki artış olarak gösterilmiştir. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi 605.011.03 Ergonomi, İş istasyonu dizaynı, Postür, OWAS 151 Doç.Dr. Mustafa KURT ERGONOMIC WORKSTATION DESIGN (M. Sc. Thesis) Mustafa Akın ERDEM GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY June 2000 ABSTRACT An ergonomics approach to the design of an industrial workstation attemps to achive an appropriate balance between the worker capabilities and work requirements to optimize worker productivity and the total system, as well as provide worker physical and mental well-being, job satisfaction and safety. For this purpose, in this study, a decrease in productivity caused by inadequate design and working postures which resulted in occupational health hazards were pointed out. Determination of adequate working postures, working heights, normal and maximum working areas according to existing workforce was explained systematically. With a case study, video recordings were done and man-machine interaction was examined in a lathe workstation which includes mainly manual works. By using a systematic, ergonomic method named as OWAS, working postures and strains that were caused by these postures were examined. Factors causing inadequate postures and how these factors could be eliminated were demonstrated according to ergonomical criterias. As a result, the productivity difference between existing and suggested system was shown as an increase in the number of workpieces by using a simulation program and statistical analysis. Science code Key Words Page number Advisor 605.011.03 Ergonomics, Workstation design, Posture, OWAS 151 Doç.Dr. Mustafa KURT 151

TAM ZAMANINDA ÜRETİM SİSTEMİNİN ÜLKEMİZDEKİ KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERDE UYGULANABİLİRLİĞİ ( Yüksek Lisans Tezi ) Orhan GERDAN GAZI ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Şubat 1998 ÖZET Bu tez çalışmasında ülkemizdeki KOBİ'lerde TZÜ sistemini uygulamak için yapılması gerekenler incelenmiştir. Mevcut durumun tespiti için OSTİM ' deki 429 imalatçı firmaya anket gönderilip, değerlendirmesi yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda işletmelerin büyük çoğunluğunun konu hakkında yeterli bilgi düzeyinde olmadıkları görülmüştür. Uygulamaya geçiş aşamasında yapılması gerekenler detaylı olarak ele alınarak ihtiyaç duyulan bilgiler verilmiştir. En önemli problem olarak göze çarpan tedarikçi seçimi için işletmenin belirleyeceği kritere göre, basic programlama dili kullanılarak bir bilgisayar programı hazırlanmıştır. Bu program sayesinde, tedarikçi seçiminde göz önünde bulundurulan kriterler önem derecelerine göre sıralandırılabilmektedir. Bilim Kodu.605.01.03 Anahtar Kelimeler : Tam Zamanında Üretim, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Sayfa Adedi : 159 Tez Yöneticisi : Doç. Dr. Serpil Erol ii AAPLICABILITY OF JUST İN TİME PRODUCTION SYSTEM FOR SMALL AND MEDIUM SIZED COMPANIES İN TURKEY (M.Sc. Thesis) Orhan GERDAN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY February 1998 ABSTRACT in this thesis the things vvhich must be done to apply just in time production system in small and medium sized companies in our country is examined. To determine the current position questionnarries have been send to 429 manufacturer firms in OSTİM and thay have been evaluated. The result shovved that most of the companies don't have enough information about this system. in the beginning stage of application process, the requirements have been considered in detail and necessary information has been given. As being the most important problem, for the selection of the supplier ; a computer program has been prepared in basic according to the criteria of the companies, with this program the criterias of the supplier selection can be listed respectively. Science Code : 605.01.03 Key VVords: Just in Time, Small and Medium Sized Companies Number of Page : 159 Adviser: Assoc.Prof.Dr. Serpil EROL 159

İLK YARDIM VE ACİL HİZMETLERİN ÖNEMİ, ANKARA'DAKI TAKSİ ŞOFÖRLERİNİN İLK YARDIM KONUSUNDA BİLGİ VE DAVRANIŞLARI ( YÜKSEK LİSANS TEZİ ) Osman ARDOĞAN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 1998 ÖZET Bu araştırma, Ankara'da çalışan 18-58+ yaş grubu taksi şoförlerinin ilk yardım konusundaki bilgi ve davranışları hakkında yapılmıştır. Basit tesadüfü örnekleme yöntemiyle 7 500 taksi şoförü arasından tespit edilen gündüz çalışan 225 taksi şoförü incelenmiştir. Değerlendirmede, taksi şoförlerinin ilk yardım ve acil hizmet hakkındaki bilgi seviyelerinin orta olduğu ve bunun eğitimle (tahsille) fazla etkilenmediği belirlenmiştir. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi 605 02 03 İlk Yardım,Acil Hizmet 91 Doç.Dr.Serpil EROL n THE IMPORTANCE OF FIRST AID AND EMERGENCY SERVICE,KNOWLEDGE AND BEHAVIOR OF ANKARA TAXI DRIVERS ABOUT FIRST AID ( Master Thesis ) Osman ARDO?AN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY JANUARY 1998 ABSTRACT This research has been carried out involving knowledge and behavior about first aid within taxi drivers of Ankara, aged 18 and 58+. 225 day-time taxi drivers selected from 7500 taxi drivers by coincidental sample method are investigated. It is determined from evalvation that knowledge level of taxi drivers about first aid and emergency service is average and it is not effected by education. Science code Key Words Page number Adviser 605 02 03 First Aid, Emergency service 91 Doç.Dr.Serpil EROL 91

134

ÖZET Esnek İmalat Sistemlerinin amacı, kitle üretiminin etkinliği ile birkaç ürünü aynı anda işleyebilen atölye tipi üretimin esnekliğini birleştirmektir. Bu sistemlerin sağladığı avantajlardan yararlanabilmek için etkin bir çizelgeleme politikası izlemek şarttır. Bu çalışmada, Esnek İmalat Sistemlerinin çizelgelenmesinde kullanılmak üzere bir karışık tamsayılı çizelgeleme formülasyonu sunulmuştur. Model, diğer çizelgeleme formülasyonlarından farklı olarak alternatif makinaları ve kesici alet kısıtlarını da dikkate almaktadır. Model, çeşitli büyüklükteki problemler üzerinde denenerek etkinliği ölçülmüş ve optimal çözüme ulaşmak için gerekli zaman ihtiyacı araştırılmıştır. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi : 605.01.03 : Esnek İmalat Sistemleri, Çizelgeme, Alet Yönetimi, Tamsayılı Programlama :91 : Doç. Dr. Serpil EROL ABSTRACT The aim of the Flexible Manufacturing Systems is to combine the efficiency of highvolume transfer lines and the flexibility of the jobshops that can produce a variety of parts simultaneously. It is necessary to use an efficient scheduling policy to take the advantages of FMS' s. In this thesis, a mixed integer linear programming model is presented for the FMS scheduling problem. Unlike the other scheduling formulations in the literature, the model considers alternate machine options and cutting tool allocations. Sample problems with different sizes were run to demonstrate the efficiency of the formulation and to investigate the computing requirements for obtaining an optimal solution. Science Code Key Words Number of Pages Supervisor : 605.01.03 : Flexible Manufacturing Systems, Scheduling, Tool Management, Integer Programming :91 : Assoc. Prof. Serpil EROL ıı 91

ENDÜSTRİYEL PERFORMANS GÖSTERGELERİNİN DE?ERLENDİRİLMESİ VE ÖRNEK BİR MODEL İLE MADEN MAKİN ALAM FABRİKASININ KISMİ VERİMLİLİK ANALİZİ (Yüksek Lisans Tezi) Gürsel YILDIRIM GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ağustos 1996 ÖZET Bu çalışma, endüstri mühendisliği bazında işletme performansının değerlendirme kriterlerinin incelenmesini ve buradan, Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) bağlı Maden makineları Fabrikası'nın (MMF) işgücü verimlilik analizini içermektedir. Endüstriyel performans kriterlerinin belirlenmesi ve ölçülmesi probleminin çözümünde, amaç(lar)a koşutluk yöntem(ler)i belirlemiştir. Verimliliğe ilişkin örnek modeller sunulmuş ve geliştirilen modele göre hesaplanan MMF'nin işgücü verimlilikleri tablolar halinde verilmiştir. Buna göre; verimlilik oranlarının, üretim yönetiminde temel gösterge olduğu ve bütünleşik performansın en yakın belirleyicisi olduğu vurgulanmıştır. MMF 'da yapılan analizde saptanan verimlilik göstergeleri; incelenen dönemde, teknolojik yenilenme olmamasına karşın, verimlilikte düşme olmadığı gibi parasal verimliliklerde çok az da olsafiziksel verimliliklerde yükselme olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bulgular; Fabrika'nın verimsizlik nedeniyle özelleştirilmesi, kapatılması, v.b. önlemlerin yanlışlığını kanıtlamaktadır. Bilim Kodu : 605.01.00 Anahtar Kelimeler : Verimlilik analizi, Performans göstergeleri, Maden makinalan Sayfa Adedi : 84 Tez Yöneticisi : Doç. Dr. Serpil EROL II EVALUATION OF INDUSTRIAL PERFORMANCE CHARTS, AND PARTIAL PRODUCTIVITY ANALYSYS OF THE MINE MACHINES FACTORY (Thesis of Master) Gürsel YILDIRIM GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY ABSTRACT This study comprises the examination of the operational performance evaluation criteria on the base of industrial engineering and from this, the labour power productivity_aııalyj!y;ş-of the Mine Machines Factory (MMF), an establishment of Turkish Coal Institution. Parallelism to aim(s) has determined the method(s) in solving the problem of determining and measuring industrial performance criteria. Sample models related with productivity are presented and labour power productivities of MMF estimated according to the developed model are given in charts. According to this, it is emphasized that productivity ratios are basic indicators in production management and that they are the closest determinant of the integrated performance. The productivity charts fixed in the analysys of MMF show that there is an increase, in physical productivities, even very liettle and in financial productivities, with no decrease in general productivity, altough there is no technological replacement during the studied period. These findings prove that precautionary measures such as privatization, closing etc. of the factory due to nonproductivity are not correct. IllScience Code : 605.01.00 Key Words : Productivity analsys, Performance indicators, Mine Machines Page Number : 84 Adviser : AssocDr. Serpil EROL IV 80

İİİ TAM ZAMANINDA ÜRETİM ORTAMINDA MALİYET ANALİZLERİ İLE ORTAK BİR KAFİLE/SİPARİŞ BÜYÜKLÜ?Ü BELİRLENMESİ (Yüksek Lisans Tezi) H. Özge AFACAN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül 1996 ÖZ Bir üretim tekniği olan Tam Zamanında Üretim (TZÜ) felsefesi, düşük maliyetle verimliliği ve kaliteyi arttırmaktadır. TZÜ süreçlerinde tam zamanında satınalma (TZS) uygulaması, istenilen kaliteye ve verimliliğe düşük maliyetle ulaşmak için desteklenmektedir. Bu araştırmada alıcı ve tedarikçilerin üretime ait maliyet bilgilerinin aktarıldığı bir TZS ortamında tüm sistemin maliyetinin ortak bir sipariş/kafile belirlenmesi yoluyla çok azaltılabileceği anlatılmaktadır. Oluşturulan çeşitli satınalma ve üretim senaryolarında, uzun dönemli maliyet bilgilerinin birbirine aktarılması analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucu olarak bir en iyilemenin değişik parametreler nedeni ile alıcı ve tedarikçi için ayrı ayrı en iyi olamayacağı ortaya konmaktadır. Bilim kodu :605.01.03 Anahtar kelimeler :Tam zamanında satın alma/üretim, Ortak sipariş/kafile büyüklüğü Sayfa adedi :154 Tez yöneticisi :Doç. Dr. Serpil Erol IV JOINT ORDER/PRODUCTION LOT SIZE EVALUATION WITH PRICE ANALYSIS IN JIT ENVIRONMENT (M.Sc. Thesis) H. Özge AFACAN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY September 1996 ABSTRACT A production technique JIT philosophy improves productivity and quality with decreasing costs. During periods of JIT, JIT purchasing application is used for achieving the goals to produce the kinds of units needed, at the quality needed, at the productivity needed. In JIT purchasing, production cost information exchange between vendor/buyer can reduce total system cost with modelling a joint order/production lot size. In different types of JIT purchasing and production scenarios, the impact of such cost information exchange in long term are analyzed. The research result shows that, a joint optimization for the order/production lot size is not necessarily the optimal for vendor and buyer seperately because of different parameters. Science code Key words Page number Advisor 605.01.03 JIT Purchasing, JIT Production, Joint Order/Lot Size 154 Doç. Dr. Serpil Erol 152

ARAİŞLİ üretim sistemlerinde bilgisayar destekli maliyet analizi için etkileşimli bir program ve uygulaması yüksek lisans tezi (endüstri mühendisliği) murat etöz Haziran, 1996 GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZ Günümüzde işletmelerin varlıklarını kesintisiz sürdürebilmeleri, işletme yöneticilerinin sağlam maliyet bilgilerine bağlıdır.Üretim yapan işletmelerde,işletme yöneticileri geleceğe ilişkin alacakları kararlarda, üretimde maliyet bilgilerinden geniş ölçüde yararlanacaklardır. Ayrıca ülkemizin ekonomik kalkınma yolunda ve özellikle Avrupa Topluluğuna girme hazırlığı içinde bulunması, üretilen mal ve hizmetlerin maliyetlerinin bilimsel bulunmasını da gerektirmektedir. Yapılan çalışmada, araişli (talaşlı) üretim sistemlerinde, üretilmekte olan mamullerin maliyet analizlerini günümüzün dinamik üretim yapısına uygun olarak her an güncellenebilecek şekilde çıkartan etkileşimli bir program hazırlanmıştır. Programı 'Clipper'dilinde yazılmış olup, son kullanıcının rahatlıkla kullanabileceği bir etkileşimli paket program niteliği taşımaktadır. Program maliyet analizi için gerekli bütün temel verileri oluşturulan veri tabanlarına ulaşarak almakta, istenildiğinde bu bilgileri güncelleyebilmekte, ve gerektiğinde kendisi veri tabanı oluşturarak istenilen bilgileri saklayabilmektedir. Program üretimle ilgili işletmenin ihtiyaç duyduğu bütün maliyet hesaplarını bünyesinde toplamış bulunmaktadır. in A COMPUTER SUPPORTED INTERACTIVE PROGRAM AND ITS APPLICATION BASED ON THE COST ANALYSIS IN THE REWORK PRODUCTION SYSTEMS MS THESIS (INDUSTRIAL ENGINEERING) MURAT ETÖZ August, 1996 GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY ABSTRACT Continuous production of facilities are dependent on many serious cost knowledge of the managers. In production facilities, managers will make benefit of the cost knowledge's on production for taking long term decisions. Furthermore, our country's being in the way of economical development and in the preparation of being a member of European Community, lead the managers to carry a scientific knowledge of cost factors for production. The objective of this study is to design an interactive computer program making the cost analysis of currently produced goods regarding the today's dynamic structures of the production in the rework production systems. The software package of this program is implemented with `Clipper` and it is designed as an interactive tool in order for any operators to use its user interface for reaching the created data bases, it also enables to update these data when required or to create new databases and save data in them. The program can manage all sorts of cost calculations, which the management require and which are related with the production of the facility. IV 64

ELEKTRİK ÜRETİMİNDE MARJİNAL ENERJİ MALIYETI'NiN EKONOMİK YÜKLEME BENZETİMİ İLE HESAPLANMASI (Yüksek Lisans Tezi) Çetin KAYABAŞ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ŞUBAT 1996 ÖZ Ülkelerin enerji ihtiyaçlarının karşılanmasında ikincil enerji olan elektrik enerjisi her geçen gün önemli bir yere sahip olmâktadır.Bunun nedeni; elekti üretiminin çok çeşitli kaynaklardan sağlanması, loıllammınm temiz ve güvenilir olmasıdır.Ancak, elektrik depolanmama özelliğine sahip olduğundan, üretilen elektrik enerji miktarı talep ile dengeli olmalıdır. Talep mevsimlere, günlere ve günün çeşitli saatlerine göre değişiklik göstermektedir. Talepteki bu değişiklikler üretim sistemi işletiminin önemini artırmaktadır. Sistem işletilmesinde üretici ve tüketici faydasını maksimize edecek fiyatı tespit edebilmek, ancak ünitelerin etkin ve verimli kullamlması ile mümkündür.Bu çalışmada, istenilen zamanda talep edilen yük'ü en az maliyetle karşılayacak ekonomik yükleme` Monte Carlo Benzetimi Tekniği ` uygulanarak üretimden gelen marjinal enerji maliyeti hesaplanmıştır.Ayrıca, bu modelin temel girdisi olan santral maliyetleri ünite verimliliğini ifade eden ısı sarfiyat eğrileri kullanılarak bulunmuştur. MARGINAL ENERGY COST CALCULATION BY USING ECONOMIC LOADING SIMULATION METHOD IN ELECTRICITY GENERATION (M.Sc.Thesis) Çetin KAYABAŞ GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY February 1996 ABSTRACT Electricity which is called secondary energy resource has increasing importance to satisfy countries, energy demand. The reasons is, electricity is supplied by various resources, it is very clean and also reliable energy type. Since electricity can not be stocked or reserved for the future usage, demand and supply should be equal in every hour in a day, month and season. In other words, companies should have to generate electricity how much needed in every hour. The load changes in every hour increase the importance of electrical system operation. During system operation company's and customer's benefits should have to be maximized. This maximization can be obtain by the least cost operation of the system. In this study least cost optimization has been done by using ` Monte Carlo Simulation Technique ` which is short - run planing model. By using this model marginal energy cost has been calculated. Besides this the input date for thermal power plants has been calculated by considering heat rate curve of each plants. II 99

TEK AŞAMALI PARALEL MAKINALI SİSTEMLERDE TESLİM TARİHİ KISITLI, GECİKME KRITERLI ÇIZELGELEME (Yüksek Lisans Tezi) Ebru ERDEM GAZI ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEMMUZ- 1995 ö Z Bu çalışmada tek aşamalı paralel makinalı sistemlerde teslim tarihi kısıtlı çizelgeleme problemleri incelenmiştir. Literatürde bu problemlerle ilgili algoritmalar analiz edildiğinde kullanılan başarım ölçütünün genellikle maksimum tamamlanma zamanı (Cmax) olduğu görülmüştür. Oysa günümüzde gecikme kriteri, dikkate alınması gereken önemli bir kriterdir. Gecikme kriterli ancak tek bir çalışmaya rastlanmıştır. Bu nedenle çalışmada geciken işlerin sayısı (Nt), Toplam gecikme (ST), maksimum gecikme zamanı (Tmax) ölçütlerini en iyileyen bir algoritma geliştirilmiştir. Algoritmanın etkinliği 25 ve 12 problemli iki Örnek büyüklüğü üzerinde denenerek belirlenmiştir. ilk örnek büyüklüğünde iş sayısı 10 ile 30, makina sayısı 2 ile 10, ikinci örnek büyüklüğünde iş sayısı 30 ile 50, makina sayısı 5 ile 15 olarak alınmıştır. Algoritmanın aynı zamanda Cmax kriteri içinde iyi olup olmadığı literatürdeki ilgili algoritmalarla karşılaştırılarak belirlenmiştir. Karşılaştırmalar sırasında bilgisayar programları çalışmada Pascal dili ile yazılmıştır.. PREEMPTIVE DUE-DATE SCHEDULING WITH TARDINESS CRITERIA IN SINGLE STAGE-PARALLEL MACHINE SYSTEMS (M. Sc. Thesis) Ebru ERDEM GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY JULY - 1995 ABSTRACT In this study, preempt ive due date scheduling in single stage parallel machine systems have been exami ned. When the algorithms in literature are analysed, it has been that used performance measure is generally makespan (Cmax ). However tardnees criteria are essential performance meausures to be considered. Only one study about tardnees criteria has been found For this reason,in this study an algorithm is developed which optimized number of tardy jabs (NT), total tardinees ( T) and maximum tardinees (Tmax).The effectiveness of algorithm ars determined by testing two sample sizes of 25 and 12 problems accordi ngly. I n the first sample size the number of jobs are between 10 and 30, the number of machines ars between 2 and 10 In the second sample size, the number of Jobs are between 30 and 50, the number of machines are between 5 and 15. At the same time, the effectiveness of algorithm within Cmax by comparing with related algorithm in 1 i terature. PASCAL language is used to make comparions. II 169

ALANYA'NIN TURİZM KAPASİTESİNİN ANALİZİ (Yüksek Lisans Tezi) Zafer YAMAN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ağustos, 1994 ÖZ Turizm; lor amacı gütmeyen turizm organizasyonlarından, turizm pazarlama faaliyetlerinden, ulaştırma, konaklama, yiyecek ve içecek hizmetlerinden, turistik parakende satış mağazalarından ve turizmle ilgili diğer çeşitli etkinliklerden oluşan bir endüstridir. Turizm Kapasite si kavramı da hizmet üretim miktarı ve süresiyle ilgilidir. Kapasite kavramı içinde sadece hizmet üretim gücü değil, piyasa talebini oluşturan yurt içi ve yurt dışı talep etkili olmaktadır. Turizm gelir akışı sağladığı için turistlerin gittikleri ülkelerde konaklamaların maksimuma çıkartılmasına ve tüketime sevk edilmelerine çalışılır. Bu çalışma ile Türkiye'nin önemli turistik yörelerinden biri olan Alanya'nın Turizm Kapasitesi analiz edilmiştir. Önce değişik faktörlerden etkilenen turizm hareketlerinin Alanya' nın Turizm potansiyeli üzerindeki etkilerinin doğru olarak değerlendirilebilmesi amacıyla Alanya'nın arz ve talep potansiyelinin gerçek değerleri 3 aylık yerel araştırma sonucu belirlenmiştir. Sonra 1994-1998 yıllan için talepler ve turizm gelirleri kalitatif teknikler yardımıyla belirlenmiş, Alanya'nın Turizm gelirlerinin ve kapasitesinin Türk turizmi ve ekonomisindeki gerçek yeri belirlenerek gelecek için öneriler sunulmuştur. THE ANALYSIS OF TOURISM CAPACITY OF ALANYA (M. Sc. Thesis) Zafer YAMAN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY August -1994 ABSTRACT Tourism which consists of profit and nonprofit organizations, transportation, accommodations, food and beverage, etc., is a kind of industry. As a concept `Tou rism capacity` is related with quantity and time of productions of service. In the con cept of capacity, not only the force of productions of service of Alanya is affective by oneself but also the national and international demand is affective. The accommoda tion of tourists is tried to be maximized in order to provide the tourists consume more, because tourism is an important income flow. In this study, tourism capacity of Alanya, one of the important touristic region in Turkey, is analyzed. First, to realize the value of the effects of the tourism activities that is affected by various factors on tourism potential of Alanya, the real values of supply-demand potential of Alanya have been determined by a local study that takes 3 months. Then by the help of qualitative techniques, tourism incomes and demands are determined among the years' 1994-1998. In this thesis, there are some suggestions to increase the tourism capacity and the tourism incomes. IV 183

TELEKOMÎNÎKASYON SİSTEMİNDE SON TEKNOLOJİYE UYGUN SANTRALIN KURULMASI VE ÇALIŞMASI (Yüksek Lisans Tezi) Mine (ÖZKAN) POYRAZ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Şubat-1994 ÖZ Günümüzde telefon ve telefona dayalı hizmetler hayatımızın vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Telekominikasyon teknolojisinin dünyada hızla gelişmesine rağmen ülkemizde, yeni bir santralın işletmeye açılması maliyetinin yüksekliğinden dolayı herkes bu hizmetten faydalanamamaktadır. Bir bölgede mevcut ve gelecekte oluşabilecek kapasiteye göre yeni bir santralın ekonomik olarak kurulmasının analizleri yapılarak yaşayan halkın refahı sağlanmalıdır. Bu amaçla çalışmada, son teknolojiye uygun, ekonomik bir santral kurmak için gerekli işlemler ve mali kaynakların daha verimli kullanılacağı belirtilmektedir, örnek olarak, Ankara'da hızla gelişen bir bölge olan Esertepe bölgesi alınmış, alternatifler incelenmiştir. Aynı zamanda santrallar arası trafik akışı ölçümleri dikkate alınarak görüşemeyen abone sayısı bir bilgisayar programı ile sıfıra indirgenmiş, hizmette etkinliğin artması sağlanmıştır. 11 REPLACING A HIGH-TECH MODEL TELECOMMUNICATION SYSTEM AND THE CENTRAL'S CHAGE (M. Sc. Thesis) Mine (ÖZKAN) POYRAZ GAZÎ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY February - 1994 ABSTRACT Today, telephone and telephone based services have become the indispensable element of living. Although progress in telecommunication technology is quite fast in the world people in Türkiye, can not benefit from services because of the high cost of building a new central. Considering the current and future capacity in telecommunications, the residents prosperity, in a region, can be sustained by doing the analysis of building a new central. Therefore, in this study, in order to build an economical and a high technology central, the required operations and employment of resources productively are discussed. As an example, Esertepe region in Ankara, which is rapidly developing is chosen and the alternatives were investigated. At the same time considering the measurement.of traffic flow between centrals, the number of calling who can not phone are reduced to zero by computer programme and therefore increasing effectiveness in service is obtained. 123

BİR TEKSTİL İŞLETMESİNDE ÜRETİM-İNSMGÜCÜ PLÂNLAMASI (Yüksek Lisans Tezi) ökkeş KARADA? GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ŞUBAT - İ990 ÖZ Üretim sistemlerinde hammadde, insangücü., makina.. sermaye gibi kıt kaynakların kullanılmasında etkinlik sağlamak için gerçekleştirilen üretim planlama çalışmaları üretim kapasitesinin nasıl kullanıla cağımda belirlemeye çalışır. Yeni bir fabrikanın tasarımını veya mevcut bir sistemin genişletilmesini düşündüğümüz zaman, tasarımın kapasitesine ilişkin bir karar vermek gerekecektir, İşte bu tezde insangücü kapasitesinin işletmeye getireceği mali yük gözönüne alınarak bir tekstil işletmesinde mevcut kaynaklara ek bir yatırım 'yapmadan insangücü yeni den belirlenmeye çalışılmış yeni insangücü kapasitesine göre ödenekler yeniden hesaplanmış., bir kıyaslama imkanı sağlanarak mevcut ve yeni insangücü kapasitesine göre doğrusal programlama yardımıyla ürün miktarı belirlenmeye çalışılıp optimum sonuca ulaşılmıştır. Çözümlerde QSB (Quantative Systems for Business) bilgisayar paket programı kullanılmış tır. II] PLANNING OF PRODUCTION-MAN POWER IN A TEXTILE FACTORY (M.Sc. Thesis) ökkeş KARADA? GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY FEBRUARY - 1990 ABSTRACT Production planning studies which were carried out to ensure effecti ve utilization of scarce sources such as raw material, man power, ca pital, etc. in the production systems do also try to determine how to satisfactorily use the production capacity. When we contemplate to de sign a new factory or to expand an existing plant, we will have to take a decision in connection with the capacity of the project »Therefore, in this.thesis» man power, with due consideration of its financial burden to the plant, has been re-determined without need for supplementary in vestment to the existing sources; fund allocations have been re-calcu lated in reference to the man power capacity; and by creating a possi bility of comparison, quantity of product tried to be determined by seans of linear programming in reference to the existing and the new man power capacity; and thus reached an optimum result. In solutions QSB (Quantity Systems for Business) Computer package program has been used. IV 164

TAM ZAMANINDA ÜRETİM SİSTEMİNDE (JIT) AYRIŞMA YAKLAŞIMI (Yüksek Lisans Tezi) Gülsen KUMTAŞ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Kasım- 1990 ÖZ Günümüzde işletmeler değişen sosyal, politik ve ekonomik koşullar altında varlıklarım sürdürmek zorundadırlar. Eldeki kaynakların, uygun yerde, zamanında ve verimli kullanımı ile de ğişikliklere uyum sağlanabilir. Tam-Zamanında üretim sistemi (JIT) II. Dünya Savaşı'ndan sonra Japonya'da uygulaması başlayan, stok maliyetini sıfıra yakın bir noktaya getirmeye çalışan bir sistem dir. Sistemin temel amacı, tedarik, üretim ve talep dengesi ara sında entegrasyonu sağlayarak, sıfır stok bazında yüksek kalite- düşük maliyetle üretim gerçekleştirmektir. Bu çalışmada, ülkemiz açısından yeni bir sistem olan Tam-Zamanında üretim sistemi çe şitli yönleriyle incelenmiş ve uygulanabileceği endüstriler be lirtilmiştir. Bir üretim felsefesi olan Tam-Zamanında üretimin bilgi akış sistemi Kanban için bir model kurulmuş ve LINDO paket programı yardımıyla çözülmüştür. Ayrıca çalışmada modelin çözüm zamanının kısaltılması için bir ayrıştırma yaklaşımı sunulmak tadır. -ııı- DECOMPOSITION APPROACH TO JUST-IN-TIME PRODUCTION SYSTEM (M.Sc. Thesis) Gülsen KUMTAŞ GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY November- 1990 ABSTRACT In recent years, firms have to continue to exist under the changing social, economic and politic conditions. This could only be achieved by using available resources efficiently at the right time and place. Just-in-time production system of which exercise was started in Japan after the World War II, tries to reduce the level of inventory cost to zero approximately. The main aim of the system is to realize high quality and low cost production at zero inventory cost level by achieving the integration among supply, production and balance of demand. In this study, Just-in-time production system which is very new for Turkey was examined and industries at where the system could be applied was determined. A model was also established for the Kanban data flow system of Just-in-time production and executed with the help of a package program called LINDO. Finally, a decomposition approach was presented in order to shorten the execution period of the model..TV- 109

PROJE YÖNETİMİ VE KAYNAK PLANLAMASINDA CPM TEKNİ?İNİN KULLANILMASI VE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA (Yüksek Lisans Tezi) M.Faruk DA?LI GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ŞUBAT 1989 ÖZ önceleri mühendis, mimar yada ustalar çağlarında nispeten küçük boyutlu olan projelerin yönetimini ve yü rütülmesini geçmiş bilgi ve tecrübelerine dayanarak yap maktaydılar. 20. yüzyılda ise hızla gelişen bilim ve teknolojiye paralel olarak çok büyük projeler gündeme gelmiştir. Bu projelerin gerçekleştirilmesi çok sayıda alt projelerin, taşaronların, faaliyetlerin, işgücünün, malzeme ve ekipmanın koordinasyonunu gerektirmiştir. Bu ihtiyaçlar, projelerin yönetiminde sırası ile GANTT, CPM, PERT, GERT gibi tekniklerin doğup gelişmelerine sebep olmuştur. Proje yönetimi, kendi aralarında belirli ilişki ağları içinde bulunan ve projeyi meydana getiren faaliyetlere, mevcut kaynakları hedeflenen amaçlara ulaşacak şekilde tahsis edilmesi olarak tanımlanabilir. Bu amaçlar çoğu zaman projenin belirli bir tarihten önce bitmesi, para ve zaman tasarrufu sağlanması şeklinde tanımlanabilir. Bu tek niklerin yardımıyla projeleri hızlandırmak, geciktirmek, maliyet düşürmek yada yükseltmek, finansal planlar yapmak- mümkündür. Netice olarak, özellikle büyük projelerde bu tekniklerin uygulanması ülke ekonomisine küçümsenmeyecek katkılarda bulunacaktır. ?II- USE OF CRITICAL PATH METHOD IN PROJECT MANAGEMENT AND RESOURCE PLANNING AND AN APPLICATION IN CONSTRUCTION SECTOR {M.Sc. Thesis) M.Faruk DA?LI GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY FEBRUARY, 1989 ABSTRACT Formerly, engineers, architects and masters managed and realized projects which are relatively small at their ages with their knowledges and experiences. In the 2 0th century, huge projects came into scene in accordance with rapidly developing science and technology. Realization of these projects requires the coordination of sub-projects, sub-contractors, activities, man power, materials and equipments. These needs, caused the rise and development of techniques like GANTT, CMP, PERT, GERT respectively. Project management can be defined as the allocation of resources to the activities comprising the project so as to reach at some specified aims. Mostly, these aims can be stated as the completion of projects before a specified date, money and time savings. It is possible for the projects accelerate, deccelerate, reduce or rise costs, make financial plans. Consequently, application of project management techniques especially to large projects shall contribute conciavable benefits to the economy of the country. -Ill- 118