Search

Tekst jest wprowadzeniem do tematyki związanej ze zjawiskami niepełnosprawności w różnie rozumianych formach edukacji. Autorzy, ukazując perspektywę modelu niepełnosprawności opartego na prawach człowieka (the human rights based disability model), poruszają takie zagadnienia, jak edukacja włączająca, inkluzja w różnych typach edukacji, osoby ze szczególnymi potrzebami w systemie szkolnictwa. W tekście przybliżona jest także tematyka poszczególnych rozdziałów tomu. The text is an introduction to topics related to the phenomena of disability in various forms of education. The author, showing the perspective of the human rights based disability model, addresses issues such as inclusive education, inclusion in various types of education, people with special needs in the education system. The text also presents the topics of the individual chapters of the volume.

The aim of this article is to juxtapose two attitudes towards music ontology – the original theory of Roman Ingarden (1893–1970), Polish philosopher and student of Edmund Husserl, and the polemic of Zofia Lissa (1908–1980), Polish musicologist and founder of the Institute of Musicology at the University of Warsaw. Although they belonged to different generations, they had common experiences while living in Lviv before WW2. The outlooks of both scholars are recapitulated with particular regard to the differences between their musical backgrounds. While Ingarden tends to build universal theory, abstracting from particular cases in musical repertoire, Lissa finds counterexamples which cannot be embraced by his concept. The case of electroacoustic music demonstrates how difficult it was for Lissa and Ingarden to find common ground in their discussion. The article points out that the main problem was the rift between their methodologies. The last part of the article summarizes the critical reception of the Ingarden–Lissa polemic in Polish music scholarship. Artykuł stanowi krytyczną rekonstrukcję polemiki muzykolożki Zofii Lissy z filozofem Romanem Ingardenem z 1966 roku dotyczącą ontologii dzieła muzycznego. Autorzy przedstawiają lwowski kontekst znajomości obojga badaczy, przypominają główne tezy teorii dzieła muzycznego Ingardena, a także podsumowują krytyczne uwagi Lissy i udzielone na nie odpowiedzi Ingardena. Prezentacja ta pozwala na zrozumienie odmiennych celów, które przyświecały rozważaniom filozofa i recepcji jego poglądów przez muzykolożkę. Podczas gdy Ingarden starał się zrozumieć specyficzny sposób istnienia dzieł muzycznych, Lissa zgłaszała potrzebę przemyślenia ontologii muzyki w przypadku tych rodzajów i tradycji muzycznych, do których nie przystaje kategoria dzieła. Na zakończenie autorzy podsumowują recepcję omawianej polemiki w tekstach polskich filozofów, muzykologów i teoretyków muzyki, zauważając, że metodologiczne różnice wciąż skłaniają badaczy do przyznawania racji jednej ze stron sporu. Aby produktywnie rozwinąć myśl filozofa w kierunku wskazanym wątpliwościami Lissy, trzeba najpierw zrozumieć, na czym polegało ich nieporozumienie.

Leaving the traditional role leads to building a new identity of women’s based on the choices made for their personal lives. However, it connects with the experience of traps and limitations. These include, among others, overlapping roles, changing in meaning of marriage, the labour market and the conflict between roles. Changes do not lead to replacing one model with another, they introduce diversity. It brings them as Ulrich Beck says „an unfinished process of individualization of women”, or according to Kathleen Gerson „an unfinished revolution of a new generation to shaping family, work, gender”, but also the preferences of women themselves as Catherine Hakim notes. Wychodzenie kobiet z tradycyjnej roli prowadzi do budowania nowej tożsamości, opartej na wyborach dotyczących życia prywatnego i zawodowego. Łączy się jednak z doświadczaniem pułapek i ograniczeń. Do nich należy między innymi nakładanie się ról, zmiana znaczenia małżeństwa, rynek pracy, konflikt między rolami. Zmiany nie prowadzą do zastąpienia jednego modelu innym, lecz wprowadzają różnorodność. Przynosi je, jak mówi Ulrich Beck – „niedokoń­czony proces indywidualizacji kobiet”, czy zdaniem Kathleen Gerson – „niedokończona rewolucja nowego pokolenia w zakresie kształtowania rodziny, pracy, płci”. ale też preferencje samych kobiet, na co zwraca uwagę Catherine Hakim.

Artykuły zaprezentowane w monografii są odpowiedzią na sytuację, jaka zaistniała w związku z pandemią COVID-19 i jej konsekwencjami odnoszącymi się zarówno do obecności technologii informatycznych we wszystkich obszarach życia społecznego, jak i powszechności ich wykorzystania. Celem publikacji jest więc zobrazowanie złożoności i dynamiki zachodzących procesów wirtualizacji życia społecznego i ich wpływu na funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami, także z uwzględnieniem ostatnich wydarzeń związanych ze światową epidemią. Poszczególne rozdziały książki koncentrują się m.in. na: sposobach wykorzystania Internetu przez osoby z niepełnosprawnościami, edukacji online i kompetencjach cyfrowych osób z niepełnosprawnościami, wirtualnej aktywności obywatelskiej oraz aktywności społecznej i politycznej osób z niepełnosprawnościami. Istotny nacisk został też położony na wymiar aplikacyjny przygotowywanych tekstów. Publikacja łączy w sobie zarówno cechy opracowania naukowego, opartego na badaniach własnych poszczególnych autorów, jak i wnioski mające charakter rekomendacji. Publikacja dofinansowana ze środków Polskiego Towarzystwa Socjologicznego

The aim of this paper is to identify potential dangers and benefits of investigating moral intuitions about the autonomous vehicles (AVs), using gamified research tools. We argue that computer games facilitate constructing more ecologically valid experiments. Due to the increased validity, the experimental outcomes can represent the real-life mechanisms of decision-making more faithfully. Data extracted in this manner could be used in implementation of ‘moral modules’ in AVs built in the real world. In our paper we analyze selected experimental setups that use game-like elements and assess them in the light of current literature regarding the algorithmization of ethics and implementability of ethical frameworks in machines. We also show how this problem can be interpreted in an overarching conceptual scheme of Floridi’s ‘information ethics’. Celem artykułu jest zidentyfikowanie potencjalnych korzyści oraz zagrożeń związanych z badaniem dylematów moralnych dotyczących autonomicznych pojazdów za pomocą gier i zgamifikowanych narzędzi badawczych. Gry komputerowe dają naszym zdaniem możliwość skonstruowania bardziej ekologiczne trafnych eksperymentów. Dzięki zwiększonej trafności, wyniki eksperymentów mogą lepiej odzwierciedlać rzeczywiste mechanizmy podejmowania decyzji moralnych. Dane w nich uzyskane mogą posłużyć w implementacji „modułów moralnych” w bezzałogowych pojazdach. W artykule analizujemy wybrane eksperynty wykorzystujace elementy gier komputerowych. Analizy te zestawiamy z dostępnymi w literaturze podejściami do problemu algorytmizacji etyki oraz implementacji moralności w autonomicznych maszynach. Pokazujemy również, jak można wpisać ten problem w bardziej ogólny schemat „etyki informacji” zaproponowany przez Floridiego.

Artykuł prezentuje doświadczenia i obserwacje dotyczące pozytywnych i negatywnych uwarunkowań zaangażowania przedstawicieli nauk społecznych w badania prowadzone na zlecenie publicznych instytucji w Polsce. Omówione zostały problemy związane z jednoznacznym zdefiniowaniem roli badacza w takich projektach, odpowiedzialności za podejmowane działania oraz ograniczania swobody badawczej. Autorka prezentuje dylematy dotyczące relacji ze zleceniodawcą oraz z badanymi, a także niejasny status badania naukowego w projektach prowadzonych przez instytucje publiczne. Zaprezentowane zostały także argumenty za i przeciw, które mogą stanowić przyczynek do dyskusji o tego rodzaju zaangażowaniu ludzi nauki. The paper presents experiences and observations concern the positive and negative circumstances of the social sciences representatives involvement in research conducted for public institutions in Poland. The following topics were discussed: the clear definition of the researcher role in those projects, responsibility for actions taken and limitations of research freedom. Author presents dilemmas concerning the relation between researcher and order-givers as well as persons being tested. The unclear status of scientific research in projects conducted by public institutions is also discussed. Finally the pros and cons are presented to give the opportunity for further discussion on involvement of scientists in public projects.

Artykuł omawia zjawisko nostalgii w czasach nagłej i intensywnej transformacji środowiska pracy. Przedstawia jego źródła, znaczenia i funkcje na przykładzie studium przypadku, na które składają się dane zastane i biograficzne wywiady narracyjne z pracownikami fabryki słodyczy. Nostalgia stanowi element ekonomii moralnej pracowników i zarazem narzędzie krytyki transformacji. Pozwala zakreślić granice wspólnoty pracowniczej oraz nadać znaczenia zmianom warunków pracy i produkcji. The article discusses factory workers’ nostalgia in the times of sudden and radical transformation of their work environment. It presents nostalgia’s sources, meanings, and functions in the light of a case study of confectionery factory in Poland. It shows nostalgia not only as a part of workers’ moral economy, but also as their tool to criticize transformation, which helps them to delimit their community and to interpret the changes in conditions of employment and organization of production.

Seks i seksualność odgrywają ważną rolę w teoriach biopolityki Michela Foucaulta i Giorgia Agambena. Dzięki teoretycznemu podziałowi biopolityki na dwie dziedziny: zoopolitykę (politykę ciał) i etopolitykę (politykę zachowań) można dostrzec, jak głęboko różnią się omawiane teorie: Agamben skupia się bowiem raczej na zoopolityce, Foucault zaś – na etopolityce. Z tego wynikają ich odmienne zainteresowania badawcze. Foucault analizuje przede wszystkim typową (etopolityczną) medycynę, seksuologię czy psychiatrię, a Agamben – (zoopolityczną) nazistowską eugenikę. Obaj myśliciele mają też zupełnie odmienny stosunek do ciała i w inny sposób pojmują polityczność. Z tych różnic w podstawowych założeniach wynikają odmienne koncepcje tego, na czym może polegać seksualny bioopór. Ostatecznie, obaj myśliciele nie formułują konkurencyjnych projektów, ale raczej poruszają się na innych poziomach – myśl Foucaulta jest skupiona bardziej na seksualnej praktyce biooporu, za to Agambena – na seksualnej utopii filozoficznej. Łączy ich zaś przekonanie, że to nienormatywny, zboczony seks ma potencjał biooporu. Sex and sexuality play an important role in the theories of biopolitics of Michel Foucault and Giorgio Agamben. A theoretical division of biopolitics into two domains: zoopolitics (politics of bodies) and etopolitics (politics of behavior) exposes the differences between the two philosophers: Agamben focuses on zoopolitics, while Foucault – on etopolitics. This is why their research interests diverge: Foucault analyzes rather „typical” (etopolitical) medicine, sexology, or psychiatry, and Agamben – (zoopolitical) Nazi eugenics. Both thinkers have different attitude towards the body and conceptualize the political divergently. These differences in the basic assumptions result in different concepts of sexual bioresistance, however, Foucault and Agamben do not propose competing projects but rather operate on different levels – Foucault is focused on sexual practices of bioresistance, while Agamben – on a philosophical sexual utopia. Furthermore, both thinkers share the belief that non-normative, deviant sex has potential of bioresistance.

International audience; Cet article vise à présenter les résultats d’une recherche menée dans une classe de français langue seconde auprès d’élèves allophones nouvellement arrivés en France (désormais EANA). Il s’agira d’analyser les échanges entre les élèves et l’enseignant dans le but de réfléchir aux pratiques didactiques et pédagogiques aidant à l’appropriation de la langue.

Parents’ councils are an obligatory body in all public kindergartens and schools in Poland. Nevertheless, literature on the subject often points out that they exist only formally and have no real impact on the functioning of educational institutions. The purpose of this article is to verify this view by reconstructing the concept of “parents’ council” as understood in the laws and regulations of the Polish education system, using the semantic field analysis. This analysis shows that parents’ councils are entities entangled in a complex network of connections, and they have numerous competencies on the one hand, but on the other, their decisions are binding in very few instances. This, in turn, may lead to the conclusion that, in practice, parents’ councils are nothing more than formal entities. Rady rodziców są organami obligatoryjnymi we wszystkich publicznych przedszkolach i szkołach w Polsce. Mimo tego dość często w literaturze wskazuje się, że są one „fasadowym przedstawicielstwem” rodziców i nie mają rzeczywistego wpływu na funkcjonowanie placówek oświaty. Celem artykułu jest zweryfikowanie tego poglądu przez zrekonstruowanie pojęcia „rada rodziców”, występującego w ustawach i rozporządzeniach tworzących polski system edukacji, z wykorzystaniem metody analizy pola semantycznego. Z przeprowadzonej analizy wynika, że rady rodziców są podmiotami uwikłanymi w skomplikowaną sieć powiązań; wprawdzie mają one liczne kompetencje, ale tylko w niewielu przypadkach ich decyzje są wiążące. To z kolei może prowadzić do wniosku, że rady rodziców są w praktyce podmiotami formalnymi.

In the first textbook on Roman law published in Polish language, The Principles of Roman Common Law [i.e. Civil Law] based on the Institutions of Justinian, containing also a brief excursus on the historical development of Roman legislation, Franciszek Maciejowski quoted several provisions of the Law of the Twelve Tables, without however providing their translation. Not all the provisions quoted by him came from Gothofredus’ Palingenesis, as declared by the author, but some of them originated from an earlier work constituting an attempt to systematise the work of Decemvirs, i.e. Oldendorp’s work, which passed unnoticed by Maciejowski. W pierwszym napisanym w języku polskim podręczniku prawa rzymskiego Zasady prawa rzymskiego pospolitego [tzn. cywilnego] podług Instytucji Justyniańskich wraz z krótkim wywodem dziejowego rozwoju prawodawstwa rzymskiego Franciszek Maciejowski zacytował kilka przepisów Ustawy XII Tablic, ale ich nie przetłumaczył. Nie wszystkie przytoczone przez niego przepisy pochodzą z palingenezji Gothofredusa, jak podaje autor, ale z wcześniejszej próby usystematyzowania tego źródła, czyli z pracy Oldendorpa, czego autor nie zauważa.

Tekst podejmuje problematykę protestów społecznych kibiców piłkarskich w Polsce w XXI wieku, koncentrując się na zagadnieniu, czy te działania można uznać za działania ruchu społecznego. Protesty, skierowane przeciw właścicielom klubów sportowych, komercjalizacji sportu i potem przeciw polityce państwa, miały szeroki zasięg, a ich cele obejmowały problemy wolności obywatelskich. Organizacja protestów osiągnęła wysoki poziom, jej istnienie poprzedzało początek protestu, miała też charakter sieciowy, komponowała czynnik formalny i nieformalny. Panika moralna w mediach wokół problemu przemocy stadionowej zdeterminowała tożsamość ruchu. Tworzyły ją imperatyw solidarności wewnętrznej, retoryka ofi ary i samogloryfi kacja ruchu. Protesty kibiców podległy procesom upolitycznienia, zwłaszcza gdy zbiegały się w czasie z kampaniami wyborczymi. Działania ruchu podczas protestów były niekonwencjonalne. Istotną rolę odegrały w nich happeningi, a także logika osobistego świadectwa. Ruchy kibicowskie musiały także przeciwstawić się próbom kreowania kontrruchów. Najważniejsze protesty kibiców zakończyły się ich sukcesami. This article focuses on the question whether the football supporters’ protests in Poland in the 21st century can be consider a social movement. Those protests were turned against football clubs owners, against New Football Economy, and later—against the state policy regarding stadium security. The organization of the protests at hand reached high and complicated level. Its base was the network structure. Formal and informal organizations were mixed in practice of the movement. The moral panic in mass-media about the hooligans and stadium violence determinated the identity of football supporters’ movement. This identity was composed of inner-movement solidarity, the rhetoric of stigma and discrimination, and later—the rhetoric of self-glorifi cation. All protests were submitt ed to the processes of politization. The activity in questionin can be described as non-powerful, non-wealthy, and non-famous. During the protests, the football supporters must oppose the counter-movements, created by the football clubs owners.

Artykuł prezentuje wyniki jakościowego studium przypadku dotyczącego Zumba Fitness. Celem badania było zrekonstruowanie społecznych uwarunkowań komercyjnego sukcesu Zumby. W artykule podejmuję próbę odpowiedzi na pytania w jakie tendencje (a może raczej sprzeczności) kulturowe wpisuje się Zumba, do jakich odbiorców jest kierowana i na jakie potrzeby odpowiada. Analiza przypadku Zumby stanowi przyczynek do refl eksji nad napięciami, jakie powoduje w doświadczeniu jednostek wszechobecna promocja aktywności fi zycznej, oraz strategiami radzenia sobie z nimi. Zumba jest tutaj traktowana także jako jeden z przejawów utowarowienia sportu i praktyk kształtowania ciała. The article presents the results of a qualitative case study on Zumba Fitness. The aim of this study was to reconstruct the socio-cultural context of Zumba’s commercial success. In this article, I make an att empt to answer the following questions: what cultural trends (or rather contradictions) Zumba conforms to, who it is directed to, and what needs it answers. The case study of Zumba is a contribution to discussion on the tensions caused by pervasive promotion of physical activity, as well as on strategies for coping with them. In the article, Zumba is also considered as manifestation of the commodifi cation of sport and body shaping practices

The purpose of this article is to answer the question posed in its title – whether, in a situation where doubts arise as to the content of VAT legislation, it is possible to apply the principle in dubio pro tributario. This principle gives precedence to the linguistic interpretation and respects the EU interpretation only when its application leads to an interpretation more favourable to the taxpayer. However, this is in conflict with the obligation to apply a consistent interpretation to harmonised VAT rules. The research method used consists of an analysis primarily of the CJ ruling in the Herst case, as well as of the Advocate General’s opinion in that case, supplemented by an analysis of other – selected as representative in the case – judgments of the Court in terms of pro-EU interpretation. The study was also enriched by the views of domestic and foreign doctrine in the areas examined. As demonstrated – the question posed in the title should be answered in the affirmative, although this answer requires clarification that this principle, viewed in an objective manner, is only applicable if it is not possible to apply the EU interpretation, and this inapplicability must also be objective in nature. The view presented will, however, be verified in the course of application of the law by administrative courts, as it is the judicature that will determine the limits of application of the principle in dubio pro tributario in VAT. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na zadane w jego tytule pytanie: „Czy w sytuacji wystąpienia wątpliwości w zakresie treści przepisów o podatku od towarów i usług możliwe jest zastosowanie zasady in dubio pro tributario?” Zasada ta daje bowiem pierwszeństwo wykładni językowej, a wykładnię unijną respektuje jedynie wtedy, kiedy jej zastosowanie prowadzi do wykładni korzystniejszej dla podatnika. Pozostaje to jednak w sprzeczności z obowiązkiem stosowania wykładni zgodnej w odniesieniu do zharmonizowanych przepisów o VAT. Zastosowana metoda badawcza polega na analizie przede wszystkim orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Herst, jak również wydanej w tej sprawie opinii Rzecznik Generalnej, uzupełnionej analizą innych – wybranych jako reprezentatywne w sprawie – wyroków Trybunału w zakresie wykładni prounijnej. Badanie wzbogacono również o poglądy doktryny krajowej i zagranicznej w badanych obszarach. Jak wykazano – na zadane w tytule pytanie należy odpowiedzieć twierdząco, aczkolwiek odpowiedź ta wymaga doprecyzowania, że zasada ta, postrzegana w sposób obiektywny, możliwa jest do zastosowania wyłącznie wtedy, jeśli nie jest możliwe zastosowanie wykładni unijnej, przy czym ten brak możliwości zastosowania musi mieć również charakter obiektywny. Zaprezentowany pogląd zostanie jednak zweryfikowany w toku stosowania prawa przez sądy administracyjne, gdyż to właśnie judykatura wyznaczy granice obowiązywania zasady in dubio pro tributario w podatku od towarów i usług.

Changes in terminology included in the largest classification systems and the latest results of research on the linguistic functioning of people with DLD (SLI) and ASD indicate the need to revise the differential speech therapy diagnosis and terminology used to describe these disorders. The presented article presents both historical views on SLI and autism, as well as contemporary approaches and new terms (DLD and ASD). It was also indicated what changes have occurred in the way these disorders are defined in recent years. Zmiany w terminologii ujęte w największych systemach klasyfikacyjnych oraz najnowsze wyniki badań dotyczących językowego funkcjonowania osób z DLD (SLI) oraz ASD wskazują na konieczność rewizji logopedycznej diagnozy różnicowej oraz terminologii używanej do opisu tych zaburzeń. W prezentowanym artykule przedstawiono zarówno historyczne spojrzenia na SLI i autyzm, jak i współczesne ujęcia oraz nowe terminy (DLD i ASD). Wskazano również, jakie zmiany zaistniały w sposobie definiowania tych zaburzeń w ostatnich latach.

In the face of the deterioration of relations between Russia and Austria–Hungary, which took place after the Bosnian annexation crisis in 1908, both great powers strengthened their intelligence activity. Also the Austro-Hungarian consulate in Warsaw was visited by people offering their espionage services. Habsburg diplomats approached the offers very cautiously and suspiciously, not knowing whether they were dealing with a provocation or not. Their positive answer for such proposals could spark a diplomatic scandal and international crisis. However, they did not immediately reject such proposals, trying to test in direct talks the sincerity of the intentions of people ready to spy for the Danube monarchy. The consulate also tried to inform the headquarters in Vienna about military issues in Russian–Poland, such as changes in the dislocation of Russian troops, personnel changes in the highest command positions in the Warsaw military district or ongoing fortification works. They drew their knowledge on these topics mainly from the local press, conversations with Poles and Russians, and rumors they heard. W obliczu pogorszenia stosunków pomiędzy Rosją i Austro-Węgrami, do jakich doszło po bośniackim kryzysie aneksyjnym, oba mocarstwa wzmacniały swoją aktywność wywiadowczą. Do austro-węgierskiego konsulatu w Warszawie zgłaszały się osoby oferujące swe usługi szpiegowskie. Dyplomaci habsburscy podchodzili do oferty bardzo ostrożnie, starając się wybadać czy nie mają do czynienia z prowokacją. W takim przypadku mogłoby bowiem dojść do skandalu dyplomatycznego. Nie odrzucali jednak od razu takich propozycji, starając się wybadać w rozmowach szczerość intencji osób gotowych szpiegować na rzecz monarchii naddunajskiej. Konsulat starał się także informować centralę o kwestiach wojskowych, takich jak dyslokacja wojsk, zmiany kadrowe na najwyższych stanowiskach dowódczych w warszawskim okręgu wojskowym czy prowadzone prace fortyfikacyjne. Swą wiedzę jego pracownicy czerpali głównie z miejscowej prasy, rozmów z Polakami i Rosjanami oraz z plotek.

The story of Bluebeard belongs to the fairy tales written by Perrault, which in later times have seen almost countless travesties – in literature, film, opera and others. This article attempts to make a comparative analysis of three French-language literary versions of Bluebeard – from the early classics (Charles Perrault), through the classics of the turn of the nineteenth and twentieth centuries (Anatole France), to modern times (Tahar Ben Jelloun). The reasons for the fear present in the story have changed over the centuries, from fear for one’s own life to fears related to the disturbance of the social order. L’histoire de Barbe-Bleue appartient aux contes de fées de Perrault, qui plus tard ont connu presque d’innombrables versions – littéraires, cinématographiques et autres. Cet article tente de faire une analyse comparative de trois œuvres littéraires d’expression française de Barbe-Bleue – depuis le classicisme (Charles Perrault), en passant par les classiques du tournant des XIXe et XXe siècles (Anatole France), jusqu’aux temps modernes (Tahar Ben Jelloun). Les raisons de la peur présente dans l’histoire changeaient au cours des siècles, de la peur pour sa propre vie aux peurs liées à la perturbation de l’ordre social.

In the article, a modern-period collection of glass material discovered during the archaeological excavations carried out on a plot at the frontage of the market square in Radom have been presented. A detailed study of finds classified as glass tableware was performed. Distinctive features of different forms of vessels, mainly those used for drinking, have been presented with references to analogous finds from archaeological excavations in Poland. The results of an analysis of chemical composition of glass for selected artefacts were discussed and the history of glassmaking in the region was outlined. The artefacts have been identified as a part of equipment of a modern-period inn and they were interpreted against a broader historical background, including the history of the city and the knowledge on the functioning of inns on Polish lands in the modern-period. The presented article is the first published study of a glass collection that was discovered at an archaeological site with an inn. W artykule scharakteryzowano nowożytny zbiór zabytków szklanych pozyskanych podczas prac wykopaliskowych na parceli przyrynkowej w Radomiu. Szczegółowej analizie poddano fragmenty, które zakwalifikowane zostały do kategorii zastawy stołowej. Omówiono desygnaty poszczególnych form wyrobów, głównie naczyń do picia, podając analogie z innych stanowisk z ziem polskich. Przeprowadzono badanie składu chemicznego masy szklanej wybranych zabytków i podano w zarysie dzieje hutnictwa szkła regionu. Przedmiotowy asortyment zinterpretowano jako wyposażenie nowożytnej karczmy miejskiej, a rozważania osadzono w szerszym kontekście historyczno-kulturowym dotyczącym zarówno historii miasta, jak i wiedzy o funkcjonowaniu karczem na ziemiach polskich w dobie nowożytnej. Niniejsze opracowanie stanowi pierwszą publikację zabytków szklanych pozyskanych ze stanowiska z karczmą miejską.

Between 1690 and 1715, the literary fairy tale, the conte de fées, becomes fashionable in France, created by the regulars of Parisian salons and distinct from the folktale. The monster in the modern fairy tale is ridiculed, so that the fear it is supposed to inspire is apparent (the example of the tales of Madame d’Aulnoy and de Murat). Then, in two fairy tales (Le prince rosier by Catherine Bernard and Anguillette by Mrs de Murat), I analyse fears and anxieties that are rooted in love rather than evil spells. The pessimistic vision of love links the fairy tale with the novel of the late 17th century. Both are meant to transport the reader to another, distant world in order to portray the real world all the better. Contes de fées create an atmosphere of spiritual anxiety that has no connection with the enchanted world: no supernatural powers change human nature and the misery it leads to, and the sophisticated form and magical setting hide the true face of the world of feelings. Entre 1690 et 1715, un genre nouveau, le conte de fées, devient à la mode en France. Créé par les habituées des salons parisiens, il se distingue du conte populaire. Le monstre du conte moderne est ridiculisé, de sorte que la peur qu’il est censé inspirer est apparente (l’exemple des contes de Madame d’Aulnoy et de Murat). Ensuite, dans deux contes de fées (Le prince rosier de Catherine Bernard et Anguillette de Mme de Murat), j’analyse les peurs et les angoisses qui trouvent leur origine dans la vision pessimiste de l’amour. C’est elle qui lie le conte de fées au roman, genre mondain par excellence. Tous deux sont destinés à transporter le lecteur dans un autre monde, lointain, afin de mieux dépeindre le monde réel. Les contes de fées créent une atmosphère d’anxiété spirituelle qui n’a aucun rapport avec le monde enchanté : aucun pouvoir surnaturel ne peut changer ni la nature humaine, ni la misère à laquelle elle conduit. La forme recherchée et le cadre magique du conte cachent le vrai visage du monde des sentiments.

The study presents a fragment of my own research conducted since 2017 on speech and language disorders recorded in children and adolescents with anatomical and/or functional changes within the central nervous system (CNS). The following study analyzes the narrative statements of ten people aged 7 to 17. The subject of the assessment was the macrostructure of the stories completed by the participants. W artykule zaprezentowano fragment prowadzonych od 2017 roku badań własnych na temat zaburzeń mowy i języka rejestrowanych u dzieci i młodzieży z anatomicznymi i/lub funkcjonalnymi zmianami w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Opracowanie zawiera analizę wypowiedzi narracyjnych dziesięciorga dzieci w wieku od siódmego do siedemnastego roku życia. Przedmiotem oceny była makrostruktura opowiadań zrealizowanych przez uczestników badania.

A collection of reports from the civil war in Spain, W czerwonej Hiszpanii by Ksawery Pruszyński, was first published in 1937 while its first translation into Spanish appeared 70 years later. The article deals with the context of the reception of this book at different times and in different cultural spaces, i.e. in interwar and post-war Poland, and in Spain at the threshold of the 21st century. Zbiór reportaży z wojny domowej w Hiszpanii pt. W czerwonej Hiszpanii Ksawerego Pruszyńskiego, został wydany po raz pierwszy w 1937 roku, a jego pierwszy przekład na język hiszpański opublikowano 70 lat później. Artykuł podejmuje problematykę kontekstów odbioru tej książki w różnym czasie i w różnych przestrzeniach kulturowych, czyli w Polsce międzywojennej i w okresie powojennym oraz w Hiszpanii u progu XXI wieku.

The present paper focuses of the feeling of fear described in A Historical Narrative Of The Shipwreck And Captivity Of Mr. De Brisson (1789) written by a French colonial officer who – in 1785, on his way to Senegal – shipwrecked and then spent 14 months in captivity of African tribes living on the borders of the kingdom of Morocco before convincing his masters to accompany him to Mogador and exchange for a ransom. Given the theme of the book, the fear plays an important role in the text. Yet – contrary to expectations – Brisson is rarely afraid, unlike other Europeans who survived the shipwreck and – what is more – he manages to inspire fear among Moroccan tribes. The paper is divided into three parts. The first shows how Brisson talks about his own fears. The second indicates how he portrays the fear of other Europeans and the third one focuses on the fear Brisson causes among nomads. Le présent article se concentre sur le sentiment de peur dans l’Histoire du naufrage et de la captivité de M. de Brisson (1789) écrite par l’officier de l’administration coloniale française qui – en 1785, lors de son voyage au Sénégal – subit un naufrage et passa 14 mois en captivité en tant qu’esclave d’une des tribus africaines nomades vivant aux confins du royaume du Maroc avant de convaincre ses maîtres de l’accompagner à Mogador et l’échanger contre une rançon. Vu la thématique du livre, la peur y joue un rôle important. Pourtant, contrairement aux attentes, Brisson a rarement peur. Ce sont plutôt d’autres naufragés qui sont tout le temps terrifiés. En outre, Brisson inspire la peur chez les tribus marocaines. L’article est divisé en trois parties. La première présente la façon dont Brisson parle de ses propres craintes. La deuxième montre comment il dépeint la peur des autres Européens et la troisième se concentre sur l’effroi que Brisson provoque chez les nomades.

In the Introduction to the First Day of the Decameron Giovanni Boccaccio depicts the Black Death pandemic and also portrays the devastating effects of death on emotional states of Florentines. Although the plague doesn’t enter the artistically ordered world of the Decameron’s storytellers, death and fear are still present in the novellas. Therefore, a question may arise, how is it possible that the novellas which were written to bring comfort often show dramatic events? To approach this issue the article aims to examine various relations between love and fear. It turns out that in the reconstruction of the world devastated by the plague, it may be helpful, among other things, to return to the ancient chivalrous values and the concept of courtly love, which only noble individuals can truly experience. What is important, nobility of spirit according to Boccaccio is not determined by either gender or social origin. Dans l’Introduction à la première journée du Décaméron, Giovanni Boccaccio décrit la pandémie de peste noire et dépeint également les effets dévastateurs de la mort sur les états émotionnels des Florentins. Bien que la peste ne pénètre pas dans le monde artistiquement ordonné des conteurs du Décaméron, la mort et la peur sont toujours présentes dans les nouvelles. Par conséquent, une question peut se poser : comment est-il possible que les nouvelles, qui ont été écrites pour apporter du réconfort, présentent souvent des événements dramatiques ? Pour aborder cette question, l’article vise à examiner les différentes relations entre l’amour et la peur. Il s’avère que, dans la reconstruction du monde dévasté par la peste, il peut être utile, entre autres, de revenir aux anciennes valeurs chevaleresques et au concept d’amour courtois, que seuls les individus nobles peuvent véritablement expérimenter. En outre, c’est que la noblesse d’esprit selon Boccace n’est déterminée ni par le sexe ni par l’origine sociale.

PIERRE BELON, naturalist and traveler of the 16th century, known for his publications in the field of botany and zoology, and above all for his account of the voyage to the Levant (1546-1549), is also the author of the Cronique, unpublished in the sixteenth century. This polemical work describes the events of the beginning of the French Wars of Religion that Belon witnessed. It consists of a speech addressed to King Charles IX and two accounts of the sieges: that of Moulins imposed by the Huguenots and that of Bourges by the royal army. The Cronique is an important source of information on the religious and political conflicts between Catholics and Huguenots. The article presents the historical context of the events described by Belon as well as the circumstances of the creation of the work. The selected fragments show issues addressed by the author such as the horror of religious conflict, the horror of war, the fear experienced by the people and the apocalyptic vision of the future of France. Although Belon was first and foremost a doctor and naturalist, he showed great interest in the language and coined many neologisms that defined the Huguenots and their activities. The value of the Cronique resides above all in the fact that, thanks to the observations it contains, it makes it possible to better understand the atmosphere of the tragic period of the fratricidal wars in France. Pierre Belon, naturaliste et voyageur du XVIe siècle, connu pour ses publications dans le domaine de la botanique et de la zoologie, et surtout pour sa relation du voyage au Levant (1546-1549), est également l’auteur de la Cronique, inédite au XVIe siècle. Cette œuvre de caractère polémique décrit les événements du début des guerres de Religion dont Belon était témoin. Elle se compose d’un discours adressé au roi Charles IX et de deux récits des sièges : celui de Moulins imposé par les Huguenots et celui de Bourges fait par l’armée royale. La Cronique constitue une source importante d’informations sur les conflits religieux et politiques entre catholiques et huguenots. L’article présente le contexte historique des événements décrits par Belon ainsi que les circonstances de la création de l’œuvre. Les fragments choisis montrent des problèmes abordés par l’auteur tels que l’épouvante des conflits religieux, l’horreur de la guerre, la peur éprouvée par le peuple et la vision apocalyptique de l’avenir de la France. Bien que Belon fût avant tout médecin et naturaliste, il montra un grand intérêt pour la langue et créa de nombreux néologismes qui définissaient les huguenots et leurs activités. La valeur de la Cronique réside avant tout dans le fait que, grâce aux observations qu’elle contient, elle permet de comprendre mieux l’atmosphère de la période tragique des guerres fratricides en France.

1 January 2022 marks the date of entering into force provisions of the Polish Order – the biggest reform of the tax system in recent years. Initially, it seemed that the new regulations were aimed at combating the uncontrolled development of self-employment, which has become a popular and misused form of gainful employment in Poland. The main task of this paper will be to answer the question whether the newly introduced regulations may become a solution preventing the so-called bogus self-employment or on the contrary, may promote self-employment among the labour market participants. 1 stycznia 2022 r. weszły w życie przepisy tzw. Polskiego Ładu, czyli największej reformy systemu podatkowego ostatnich lat. Początkowo wydawało się, że nowe przepisy są ukierunkowane na walkę z niekontrolowanym rozwojem samozatrudnienia, które stało się popularną, a zarazem często nadużywaną formą wykonywania pracy zarobkowej w Polsce. Głównym zadaniem opracowania będzie odpowiedź na pytanie, czy nowo wprowadzone regulacje mogą okazać się skutecznym środkiem zapobiegającym fikcyjnemu samozatrudnieniu, czy też wprost przeciwnie, będą promować samozatrudnienie wśród uczestników rynku pracy.

The aim of the article was to present the issue of ethnic minorities in Poland in the context of teaching Polish language and culture as foreign ones. The text describes the most important aspects related to such communities in Poland and reflects on the title issues during classes for foreigners who learn Polish. The work also contains theoretical findings situating the subject of ethnic minorities in the area of cultural geography. It also includes the results of a study on the knowledge of Polish language learners on the topic and their preferences concerning discussing minority issues during Polish language and Polish culture classes. The group of respondents included 91 participants of Polish language courses at the B2, C1 and C2 levels, and the presented data was obtained with the use of a survey consisting of questions mainly in the form of cafeteria-style checklist. Most of the respondents were able to name two or one ethnic minority, and expressed the willingness to explore the subject matter and include it in the curriculum of Polish language and Polish culture. The largest number of respondents declared their interest in monuments and tourist attractions related to the culture of ethnic minorities in Poland, which is included in the summary of the article and the proposals for practical use of the conclusions drawn from the described study. The theoretical analysis and interpretation of the survey results showed that the subject of ethnic minorities is an element of interest for foreigners learning about Polish society. Celem artykułu było przedstawienie zagadnienia mniejszości etnicznych w Polsce w kontekście dydaktyki języka polskiego i kultury polskiej jako obcej. W tekście zostały opisane najważniejsze aspekty związane z tym rodzajem społeczności w Polsce i rozważania dotyczące tytułowej problematyki na zajęciach dla cudzoziemców uczących się polszczyzny. W pracy zawarto również ustalenia teoretyczne sytuujące tematykę mniejszości etnicznych w obszarze geografii kulturowej. Zamieszczono też wyniki badania orientacji jego uczestników odnośnie do tytułowej tematyki oraz ich preferencji związanych z podejmowaniem tego tematu na zajęciach z języka polskiego i kultury polskiej. Grupa ankietowanych obejmowała 91 uczestników lektoratów języka polskiego na poziomach B2, C1 i C2, a zaprezentowane dane pozyskano z ankiety złożonej z pytań głównie o kafeterii zamkniętej. Większość respondentów potrafiła wymienić dwie bądź jedną mniejszość etniczną, a także wyraziła chęć zgłębiania badanej tematyki i włączania jej do programu zajęć z języka polskiego i kultury polskiej. Najwięcej ankietowanych zadeklarowało zainteresowanie zabytkami i atrakcjami turystycznymi związanymi z kulturą mniejszości etnicznych w Polsce, co zawarto w podsumowaniu artykułu i opisanych w nim propozycjach praktycznego wykorzystania wniosków wyciągniętych z badania. Analiza teoretyczna i interpretacja wyników ankiety pokazały, że tematyka mniejszości etnicznych stanowi interesujący dla cudzoziemców element wiedzy o polskim społeczeństwie.

The purpose of this article. The aim of the article is to identify the opinions of bank customers on the level of security of electronic banking in Poland and to analyze the actions taken by banks in the event of a security incident.Methodology. The analysis was based on data collected through a questionnaire survey. The survey with non-random sampling involved 222 people, and 217 records were included in the analysis. The form contained closed questions.The result of the research. The analysis of the survey results indicates a high sense of security among bank account users, especially thanks to campaigns initiated by banks that inform customers about possible dangers. Respondents value direct communication and quick responses, which in this age of technological advances are the most important element in protecting customers. The literature review, which complements the survey, also confirms the high commitment of banking institutions in ensuring security. Despite the analysis of the survey results, it is important to bear in mind the lack of their translation to the general population, which does not allow a clear confirmation of the total security of customers holding funds in bank accounts.

Celem tekstu jest zwrócenie uwagi na biografię literacką jako przedmiot badań socjologicznych. Niniejszy artykuł składa się z dwóch powiązanych części. W pierwszej biografia zostaje przedstawiona w perspektywie komunikacji literackiej pomiędzy bohaterem biografii (który stara się nadać swojemu życiu określony sens i interpretację w materiałach autobiograficznych) a autorem, który może zaakceptować tę interpretację, ale może ją również odrzucić. Pomiędzy autorem i bohaterem istnieje niepisana umowa (pakt moralny), zobowiązująca biografa do zachowania intymności, unikania zdrady, niepodważania zaufania, jakim obdarzył go bohater. W drugiej części prześledzono strategie stosowane przez autorów dwóch biografii (Andrzeja Franszaka oraz Artura Domosławskiego). Biografie te zostały opublikowane niemal równolegle, obie poświęcono wybitnym postaciom polskiej literatury i życia publicznego. Obie ukazują odmienny stosunek do materiałów (auto)biograficznych. Podczas gdy jedna biografia jest przykładem dotrzymania paktu moralnego, druga jest przykładem jego naruszenia. The aim of this paper is to draw attention to the literary biography as a possible object of sociological research. This article consists of two parts. In the first one, biography is presented in the perspective of literary communication between the hero and the author of the biography. The hero of biography is trying to give a definite meaning to his life in the autobiographical data. The author can accept this meaning, but he or she can also reject it. I argue that between the hero and the author of the biography there is sometimes an unspoken agreement (moral pact) that obligates the biographer to maintain intimacy, avoid treachery, not to undermine the confidence. In the second part I analyzed strategies used by the authors of two biographies (by Andrzej Franszek and Artur Domosławski). These biographies were published almost simultaneously, both are dedicated to outstanding figures of Polish literature and public life. Both of them carry a different approach to the (auto)biographical material. While the first biography is an example of moral pact, the second one – on the contrary – violates it.

The subject of article is the aspect of rebellion in the ultra-conservative discourse in the Polish field of visual arts. Using the achievements of sociological discourse analysis, critical sociology and the sociology of art by Pierre Bourdieu, the author analyzes works of art, written texts and other statements by artists who adhere to ultra-conservative values. Możdżyński, after a chapter devoted to the adopted theoretical and research perspective, examines the main themes and aspects of this newly emerging cultural phenomenon. The last chapter, closing the text, is devoted to the issue of the “long march through institutions” and the fight for cultural hegemony in the Polish field of art. Przedmiotem artykułu jest aspekt buntu w dyskursie ultrakonserwatywnym prowadzonym w polskim polu sztuk wizualnych. Korzystając ze zdobyczy socjologicznej analizy dyskursu, socjologii krytycznej i socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu, autor analizuje dzieła sztuki, teksty pisane i inne wypowiedzi artystów wyznających ultrakonserwatywne wartości. Po rozdziale poświęconym przyjętej perspektywie teoretyczno-badawczej po kolei w tekście badane są główne wątki i aspekty tego nowo powstałego fenomenu kulturowego. Ostatni rozdział, zamykający tekst, jest poświęcony zagadnieniu „marszu przez instytucje” i walki o hegemonię kulturową w polskim polu sztuki.

Artykuł przedstawia kwestię świadomej zgody w badaniach z dziećmi w perspektywie etyki i metodologii badań. Bazując na własnych badaniach z udziałem dzieci, autorki przedstawiają rozważania na temat wagi takiej zgody, a następnie sposoby, w jakie dzieci mogą wyrazić zgodę lub jej nie udzielić. Udzielenie zgody na badanie przez dzieci zostało przedstawione jako proces, nie jednorazowy akt. Jednocześnie jednak autorki zwracają uwagę na to, że sam moment udzielenia zgody pełni ważną funkcję, wzmacniając pozycję dziecka w badaniu The article explores the issue of informed consent in childhood studies from the ethical and methodological perspective. Based on their experience in research with children, the authors first elaborate on the importance of such consent in research with children and then show how children give (or not give) their consent to participate in social research. The article shows how giving assent to research by children is a process rather than a single occurrence. At the same time, however, the moment of giving assent is important and meaningful as it empowers the child as participant in the research.

Fons van der Plas [et al.].- Received 8 September 2015, Accepted 19 February 2016, Published 24 March 2016, There is considerable evidence that biodiversity promotes multiple ecosystem functions (multifunctionality), thus ensuring the delivery of ecosystem services important for human well-being. However, the mechanisms underlying this relationship are poorly understood, especially in natural ecosystems. We develop a novel approach to partition biodiversity effects on multifunctionality into three mechanisms and apply this to European forest data. We show that throughout Europe, tree diversity is positively related with multifunctionality when moderate levels of functioning are required, but negatively when very high function levels are desired. For two well-known mechanisms, ‘complementarity’ and ‘selection’, we detect only minor effects on multifunctionality. Instead a third, so far overlooked mechanism, the ‘jack-of-all-trades’ effect, caused by the averaging of individual species effects on function, drives observed patterns. Simulations demonstrate that jack-of-all-trades effects occur whenever species effects on different functions are not perfectly correlated, meaning they may contribute to diversity–multifunctionality relationships in many of the world’s ecosystems.

Tekst jest odpowiedzią na polemikę z moją publikacją odnoszącą się do kluczowego problemu w karierach polskich naukowców (specjalistów nauk humanistycznych i społecznych) – oceny ich dorobku naukowego głównie na podstawie anglojęzycznych publikacji w pismach zagranicznych. Tym razem poruszam kwestie niezawodności działania wyszukiwarek internetowych, wiarygodności wskaźnika impact factor, a także różnego rodzaju błędów powodujących nieskuteczność operowania powszechnie stosowanymi metodami pomiaru poczytności i liczby cytowań prac naukowych w obrębie omawianych tutaj dziedzin. Ponadto został poruszony problem publikowania prac polskich uczonych w innych językach niż angielski i wykazano zasadność odmiennej od anglocentrycznej percepcji działalności świata naukowego. Tekst jest wzbogacony o literaturę przedmiotu, która uzupełnia przedstawioną tu analizę. This text constitutes a response to the polemic reaction on my previous publication regarding the key issue within the Polish scientists’ careers (specialists in the humanities and the social sciences) – evaluation of their academic achievements on grounds of their publications in English in a specific high-ranking English-language journals. This time, I analyze the questions below related to the reliability of Web browsers, the scientific credibility of the Impact Factor, and to the different kinds of bias causing ineffectiveness of the commonly used bibliometric practices within the discussed scientific areas. Moreover, this article discusses the issue concerning publishing Polish scientists’ non-English articles. It also presents a problem of a wide dissemination of Polish knowledge abroad, indicating the validity of ascientific world perception, which is different from the anglocentric one. The text is enriched with a chosen current literature, which complements the presented analysis. Izabela Wagner