Search

Veilig en gezond werken is een aangelegenheid waarbij werkgevers, opdrachtgevers en uit-voerenden verantwoordelijkheid dragen. In veel sectoren in Nederland ligt de verantwoorde-lijkheid voor gezond en veilig werken bij meerdere actoren, en is er sprake van de zoge-naamde ketensamenwerking. Denk bijvoorbeeld aan complexe bouwprojecten of aan uitbe-steding in de thuiszorgsector. In 2015 riep toenmalig minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op om verantwoord opdrachtgeverschap in een ketenaanpak te stimuleren. In 2016 is een monitoronderzoek uitgevoerd door TNO om de stand van zaken rondom ver-antwoord opdrachtgeverschap te onderzoeken en aanknopingspunten voor stimulering te bie-den. De Directie Gezond en Veilig werken van het Ministerie SZW heeft sinds 2016 ook di-verse stimuleringsactiviteiten ondernomen. Zij wil na twee jaar een actualisering van de stand van zaken van verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland. Daarom is in het najaar van 2018 opnieuw de monitor Verantwoord Opdrachtgeverschap uitgezet. Dit biedt de kans om mogelijke ontwikkelingen als gevolg van de stimuleringsmaatregelen en de economische groei in kaart brengen. Het betreft hier een omvangrijk onderzoek. Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten op hoofdlijnen. Methode. Middels enquête-onderzoek is een representatieve steekproef van 2200 opdrachtnemers in de sectoren chemie, metaal, bouw en thuiszorg bevraagd. Deze sectoren zijn gekozen van-wege de hoge mate van uitbesteding. Nieuw in 2018 is een enquête-onderzoek onder 283 opdrachtgevers. Vanwege de kleine aantallen is het onderzoek onder opdrachtgevers niet representatief maar wel informatief. In de analyses zijn vergelijkingen gemaakt tussen de ant-woorden van opdrachtnemers in 2016 en in 2018, om ontwikkelingen te identificeren. Ook zijn de resultaten van opdrachtgevers en opdrachtnemers uitgesplitst naar sector, naar vestigings-grootteklasse en naar verschillen tussen vestigingen en zzp’ers. De resultaten van de monitor beantwoorden een hoofdvraag en drie deelvragen.

Veilig en gezond werken is een aangelegenheid waarbij werkgevers, opdrachtgevers en uit-voerenden verantwoordelijkheid dragen. In veel sectoren in Nederland ligt de verantwoorde-lijkheid voor gezond en veilig werken bij meerdere actoren, en is er sprake van de zoge-naamde ketensamenwerking. Denk bijvoorbeeld aan complexe bouwprojecten of aan uitbe-steding in de thuiszorgsector. In 2015 riep toenmalig minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op om verantwoord opdrachtgeverschap in een ketenaanpak te stimuleren. In 2016 is een monitoronderzoek uitgevoerd door TNO om de stand van zaken rondom ver-antwoord opdrachtgeverschap te onderzoeken en aanknopingspunten voor stimulering te bie-den. De Directie Gezond en Veilig werken van het Ministerie SZW heeft sinds 2016 ook di-verse stimuleringsactiviteiten ondernomen. Zij wil na twee jaar een actualisering van de stand van zaken van verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland. Daarom is in het najaar van 2018 opnieuw de monitor Verantwoord Opdrachtgeverschap uitgezet. Dit biedt de kans om mogelijke ontwikkelingen als gevolg van de stimuleringsmaatregelen en de economische groei in kaart brengen. Het betreft hier een omvangrijk onderzoek. Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten op hoofdlijnen. Methode. Middels enquête-onderzoek is een representatieve steekproef van 2200 opdrachtnemers in de sectoren chemie, metaal, bouw en thuiszorg bevraagd. Deze sectoren zijn gekozen van-wege de hoge mate van uitbesteding. Nieuw in 2018 is een enquête-onderzoek onder 283 opdrachtgevers. Vanwege de kleine aantallen is het onderzoek onder opdrachtgevers niet representatief maar wel informatief. In de analyses zijn vergelijkingen gemaakt tussen de ant-woorden van opdrachtnemers in 2016 en in 2018, om ontwikkelingen te identificeren. Ook zijn de resultaten van opdrachtgevers en opdrachtnemers uitgesplitst naar sector, naar vestigings-grootteklasse en naar verschillen tussen vestigingen en zzp’ers. De resultaten van de monitor beantwoorden een hoofdvraag en drie deelvragen.

Veilig en gezond werken is een aangelegenheid waarbij werkgevers, opdrachtgevers en uit-voerenden verantwoordelijkheid dragen. In veel sectoren in Nederland ligt de verantwoorde-lijkheid voor gezond en veilig werken bij meerdere actoren, en is er sprake van de zoge-naamde ketensamenwerking. Denk bijvoorbeeld aan complexe bouwprojecten of aan uitbe-steding in de thuiszorgsector. In 2015 riep toenmalig minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op om verantwoord opdrachtgeverschap in een ketenaanpak te stimuleren. In 2016 is een monitoronderzoek uitgevoerd door TNO om de stand van zaken rondom ver-antwoord opdrachtgeverschap te onderzoeken en aanknopingspunten voor stimulering te bie-den. De Directie Gezond en Veilig werken van het Ministerie SZW heeft sinds 2016 ook di-verse stimuleringsactiviteiten ondernomen. Zij wil na twee jaar een actualisering van de stand van zaken van verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland. Daarom is in het najaar van 2018 opnieuw de monitor Verantwoord Opdrachtgeverschap uitgezet. Dit biedt de kans om mogelijke ontwikkelingen als gevolg van de stimuleringsmaatregelen en de economische groei in kaart brengen. Het betreft hier een omvangrijk onderzoek. Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten op hoofdlijnen. Methode. Middels enquête-onderzoek is een representatieve steekproef van 2200 opdrachtnemers in de sectoren chemie, metaal, bouw en thuiszorg bevraagd. Deze sectoren zijn gekozen van-wege de hoge mate van uitbesteding. Nieuw in 2018 is een enquête-onderzoek onder 283 opdrachtgevers. Vanwege de kleine aantallen is het onderzoek onder opdrachtgevers niet representatief maar wel informatief. In de analyses zijn vergelijkingen gemaakt tussen de ant-woorden van opdrachtnemers in 2016 en in 2018, om ontwikkelingen te identificeren. Ook zijn de resultaten van opdrachtgevers en opdrachtnemers uitgesplitst naar sector, naar vestigings-grootteklasse en naar verschillen tussen vestigingen en zzp’ers. De resultaten van de monitor beantwoorden een hoofdvraag en drie deelvragen.

Om als overheid verantwoord opdrachtgeverschap te stimuleren en waar nodig adequaat te intervenieren, is het nodig de huidige stand van zaken rondom verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland in kaart te brengen. TNO heeft dit onderzocht, op basis van ervaringen van opdrachtnemers in een aantal sectoren in Nederland, te weten de bouw, chemie, metaal, en thuiszorg. Voor deze sectoren is onder meer gekozen vanwege de mate van uitbesteding. De hoofdvraag van het onderzoek was: “In welke mate is er sprake van bewustzijn en actiegerichtheid omtrent verantwoord opdracht-geverschap, aangaande veilig en gezond werken, bij zakelijke opdrachtgevers in de sectoren thuiszorg, bouw, metaal en chemie in Nederland?” Daarbij zijn de volgende deelvragen onderzocht: 1. In hoeverre is verantwoord opdrachtgeverschap een bekend begrip bij zakelijke opdrachtgevers en opdrachtnemers in bovengenoemde sectoren en welk beeld hebben zij van verant-woord opdrachtgeverschap? 2. Welke acties en maatregelen nemen opdrachtgevers, in de perceptie van opdrachtnemers, om gezond en veilig werken te stimuleren, faciliteren en waarborgen, in alle fasen van een opdracht? 3. In welke ontwikkelfase bevindt verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland zich en welke kansen zien opdrachtgevers en opdrachtnemers voor stimulering van verantwoord opdracht-geverschap op het gebied van gezond en veilig werken?

Om als overheid verantwoord opdrachtgeverschap te stimuleren en waar nodig adequaat te intervenieren, is het nodig de huidige stand van zaken rondom verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland in kaart te brengen. TNO heeft dit onderzocht, op basis van ervaringen van opdrachtnemers in een aantal sectoren in Nederland, te weten de bouw, chemie, metaal, en thuiszorg. Voor deze sectoren is onder meer gekozen vanwege de mate van uitbesteding. De hoofdvraag van het onderzoek was: “In welke mate is er sprake van bewustzijn en actiegerichtheid omtrent verantwoord opdracht-geverschap, aangaande veilig en gezond werken, bij zakelijke opdrachtgevers in de sectoren thuiszorg, bouw, metaal en chemie in Nederland?” Daarbij zijn de volgende deelvragen onderzocht: 1. In hoeverre is verantwoord opdrachtgeverschap een bekend begrip bij zakelijke opdrachtgevers en opdrachtnemers in bovengenoemde sectoren en welk beeld hebben zij van verant-woord opdrachtgeverschap? 2. Welke acties en maatregelen nemen opdrachtgevers, in de perceptie van opdrachtnemers, om gezond en veilig werken te stimuleren, faciliteren en waarborgen, in alle fasen van een opdracht? 3. In welke ontwikkelfase bevindt verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland zich en welke kansen zien opdrachtgevers en opdrachtnemers voor stimulering van verantwoord opdracht-geverschap op het gebied van gezond en veilig werken?

In dit artikel wordt een samenvatting gegeven van het proefschrift dat Karen Oude Hengel op 8 maart 2013 heeft verdedigd aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De belangrijkste doelstellingen van het proefschrift zijn het identificeren van factoren die de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de bouw bevorderen en het ontwikkelen en evalueren van een preventie programma op bouwplaatsen in Nederland gericht op de duurzame inzetbaarheid van werknemers. www.humanfactors.nl

Uitvoerders hebben vaker dan andere werknemers in de bouw te maken met werkdruk en stress. TNO heeft in opdracht van Arbouw onderzoek gedaan naar oorzaken van werkdruk en naar oplossingen op bedrijfs- en sectorniveau om de werkdruk van deze groep te verlagen. De oorzaken zijn geïnventariseerd door middel van deskresearch, participatieve bijeenkomsten met uitvoerders, een bijeenkomst op bedrijfsniveau en interviews met sectorvertegenwoordigers. De oplossingen die tijdens deze bijeenkomsten zijn aangedragen zijn vaak praktisch en snel toepasbaar.

In dit artikel wordt een samenvatting gegeven van het proefschrift dat Karen Oude Hengel op 8 maart 2013 heeft verdedigd aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De belangrijkste doelstellingen van het proefschrift zijn het identificeren van factoren die de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de bouw bevorderen en het ontwikkelen en evalueren van een preventie programma op bouwplaatsen in Nederland gericht op de duurzame inzetbaarheid van werknemers. www.humanfactors.nl

Uitvoerders hebben vaker dan andere werknemers in de bouw te maken met werkdruk en stress. TNO heeft in opdracht van Arbouw onderzoek gedaan naar oorzaken van werkdruk en naar oplossingen op bedrijfs- en sectorniveau om de werkdruk van deze groep te verlagen. De oorzaken zijn geïnventariseerd door middel van deskresearch, participatieve bijeenkomsten met uitvoerders, een bijeenkomst op bedrijfsniveau en interviews met sectorvertegenwoordigers. De oplossingen die tijdens deze bijeenkomsten zijn aangedragen zijn vaak praktisch en snel toepasbaar.

Een groot bouwbedrijf besteed veel aandacht aan veiligheid: veel veiligheidsvoorzieningen, veiligheidsmiddelen en aandacht voor instructies. Deze aanpak werkt tot zekere hoogte. De ongevalscijfers van het bedrijf daalden de afgelopen jaren. Deze trend geldt echter niet voor de onderaannemers: daar bleef het aantal ongevallen gelijk. De vraag is hoe dat komt en hoe het is op te lossen.

Een groot bouwbedrijf besteed veel aandacht aan veiligheid: veel veiligheidsvoorzieningen, veiligheidsmiddelen en aandacht voor instructies. Deze aanpak werkt tot zekere hoogte. De ongevalscijfers van het bedrijf daalden de afgelopen jaren. Deze trend geldt echter niet voor de onderaannemers: daar bleef het aantal ongevallen gelijk. De vraag is hoe dat komt en hoe het is op te lossen.

In de branches Schoonmaak- en glazenwassersbranche en Industriële reiniging en scheepsonderhoud is fysieke belasting een belangrijk arbeidsrisico. Bovendien bestaan er onderlinge raakvlakken tussen de beide branches gezien de schoonmaakgerelateerde werkzaamheden. Daarom zijn in deze uitgave vijf onderzoeken geclusterd die voor beide sectoren zijn uitgevoerd in het kader van de voorbereiding van het afsluiten van een arboconvenant. Het betreft: (1) Ergonomie in de schoonmaak : eindrapportage, door P. Voskamp, C.M.C. Schilder, I.E. Dotinga ... [et al.]; (2) Schoonmaken in kantoorsituaties : een ergonomisch vervolgonderzoek naar alternatieven voor fysiek belastende schoonmaakwerkzaamheden in kantoorsituaties, door J.J. Jongenelen, C. Schilder, G. Huppes; (3) Fysieke belasting in de IGK-branche, door H.A.Th. Beune, D.A.C.M. Commissaris, E.A.P. Koningsveld; (4) Telescoopsteel of ladder / hoogwerker? - vergelijking van de fysieke belasting bij glasbewassing met verschillende werkmethoden, door C.D. Augustijn, C. Hupper; (5) Fysieke belasting in de sector industriële reiniging en scheepsonderhoud, door D.A.C.M. Commissaris, E.A.P. Koningsveld, S.M. Eikhout.

TNO Bouw pleit in een rapport voor het afschaffen van het Veiligheids- & Gezondheisplan Ontwerpfase in zijn huidige vorm. Het desbetreffende plan wordt in Nederland opgesteld door architecten en ingenieurs. Uit ongevalsanalyses blijkt echter dat deze ontwerpers geen invloed hebben op de veiligheid in de bouw. TNO adviseert derhalve de verantwoordelijkheid voor het V&G-plan Ontwerpfase bij de partijen te leggen die verantwoordelijk zijn voor de inrichting van de bouwplaats, voor het opstellen van het Plan van Aanpak en voor de arbeidsomstandigheden van de werkenden. Architecten en ingenieurs zouden zich moeten beperken tot een V&G-nota waarin de veiligheids- en gezondheidsaspecten van het ontwerp aan de orde zijn.

In de branches Schoonmaak- en glazenwassersbranche en Industriële reiniging en scheepsonderhoud is fysieke belasting een belangrijk arbeidsrisico. Bovendien bestaan er onderlinge raakvlakken tussen de beide branches gezien de schoonmaakgerelateerde werkzaamheden. Daarom zijn in deze uitgave vijf onderzoeken geclusterd die voor beide sectoren zijn uitgevoerd in het kader van de voorbereiding van het afsluiten van een arboconvenant. Het betreft: (1) Ergonomie in de schoonmaak : eindrapportage, door P. Voskamp, C.M.C. Schilder, I.E. Dotinga ... [et al.]; (2) Schoonmaken in kantoorsituaties : een ergonomisch vervolgonderzoek naar alternatieven voor fysiek belastende schoonmaakwerkzaamheden in kantoorsituaties, door J.J. Jongenelen, C. Schilder, G. Huppes; (3) Fysieke belasting in de IGK-branche, door H.A.Th. Beune, D.A.C.M. Commissaris, E.A.P. Koningsveld; (4) Telescoopsteel of ladder / hoogwerker? - vergelijking van de fysieke belasting bij glasbewassing met verschillende werkmethoden, door C.D. Augustijn, C. Hupper; (5) Fysieke belasting in de sector industriële reiniging en scheepsonderhoud, door D.A.C.M. Commissaris, E.A.P. Koningsveld, S.M. Eikhout.

TNO Bouw pleit in een rapport voor het afschaffen van het Veiligheids- & Gezondheisplan Ontwerpfase in zijn huidige vorm. Het desbetreffende plan wordt in Nederland opgesteld door architecten en ingenieurs. Uit ongevalsanalyses blijkt echter dat deze ontwerpers geen invloed hebben op de veiligheid in de bouw. TNO adviseert derhalve de verantwoordelijkheid voor het V&G-plan Ontwerpfase bij de partijen te leggen die verantwoordelijk zijn voor de inrichting van de bouwplaats, voor het opstellen van het Plan van Aanpak en voor de arbeidsomstandigheden van de werkenden. Architecten en ingenieurs zouden zich moeten beperken tot een V&G-nota waarin de veiligheids- en gezondheidsaspecten van het ontwerp aan de orde zijn.

In de branches Schoonmaak- en glazenwassersbranche en Industriële reiniging en scheepsonderhoud is fysieke belasting een belangrijk arbeidsrisico. Bovendien bestaan er onderlinge raakvlakken tussen de beide branches gezien de schoonmaakgerelateerde werkzaamheden. Daarom zijn in deze uitgave vijf onderzoeken geclusterd die voor beide sectoren zijn uitgevoerd in het kader van de voorbereiding van het afsluiten van een arboconvenant. Het betreft: (1) Ergonomie in de schoonmaak : eindrapportage, door P. Voskamp, C.M.C. Schilder, I.E. Dotinga ... [et al.]; (2) Schoonmaken in kantoorsituaties : een ergonomisch vervolgonderzoek naar alternatieven voor fysiek belastende schoonmaakwerkzaamheden in kantoorsituaties, door J.J. Jongenelen, C. Schilder, G. Huppes; (3) Fysieke belasting in de IGK-branche, door H.A.Th. Beune, D.A.C.M. Commissaris, E.A.P. Koningsveld; (4) Telescoopsteel of ladder / hoogwerker? - vergelijking van de fysieke belasting bij glasbewassing met verschillende werkmethoden, door C.D. Augustijn, C. Hupper; (5) Fysieke belasting in de sector industriële reiniging en scheepsonderhoud, door D.A.C.M. Commissaris, E.A.P. Koningsveld, S.M. Eikhout.

De Stichting Arbouw beoogt een programma uit te voeren dat het aantal arbeidsongevallen bij timmerlieden en jeugdigen in het bouwvak binnen drie jaar met tien procent terug wil dringen. Dit doe lwordt ook gesteld ten aanzien van het aantal ongevallen door vallen van hoogte. TNO Arbeid heeft deze batenanalyse uitgevoerd aan de hand van de raporten "Arbeidsongevallen in de bouw in 2000" en "Arbeidsongevallen onder timmerlieden en jeugdigen en arbeidsongevallen als gevolg van vallen van hoogte" .

De Stichting Arbouw beoogt een programma uit te voeren dat het aantal arbeidsongevallen bij timmerlieden en jeugdigen in het bouwvak binnen drie jaar met tien procent terug wil dringen. Dit doe lwordt ook gesteld ten aanzien van het aantal ongevallen door vallen van hoogte. TNO Arbeid heeft deze batenanalyse uitgevoerd aan de hand van de raporten "Arbeidsongevallen in de bouw in 2000" en "Arbeidsongevallen onder timmerlieden en jeugdigen en arbeidsongevallen als gevolg van vallen van hoogte" .

In 1997 is in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een onderzoek uitgevoerd door NIA TNO en Arbouw naar maatschappelijke kosten van arbeidsomstandigheden. Deze studie ("Kerncijfers maatschappelijke kosten van arbeidsomstandigheden in Nederland") gaf voor het eerst inzicht in de kosten die verbonden zijn aan arbeidsomstandigheden. In dit rapport wordt een vervolgonderzoek beschreven naar de mogelijkheden om ook op sectoraal niveau de arbokosten te berekenen, waarbij als sector voor deze studie gekozen is voor de bouwnijverheid. In het gehanteerde model worden de volgende categorieën van maatschappelijke kosten onderscheiden: kosten van arbeidsuitval door ziekte; kosten van de gezondheidszorg; gevolgkosten van bedrijfsongevallen; negatieve effecten op de bedrijfsvoering; kosten van arbozorg, wetgeving en wetshandhaving. Geconcludeerd wordt dat de direct met arbeidsomstandigheden verbonden kosten in de bouw een kwart hoger zijn dan voor een gemiddelde werknemer in Nederland. De meeste gevolgkosten zijn betrekkelijk goed te duiden: verzuimkosten, kosten van arbeidsongeschiktheid, kosten van medische zorg en gevolgkosten van ongevallen.

Het hanteren van handgereedschap en van verpakkingen komt in de bouwnijverheid veelvuldig voor. In bepaalde gebruikssituaties kunnen specifieke fysieke overbelastingsrisico's ontstaan die op termijn mogelijke schade aan handen, armen en schouders tot gevolg kunnen hebben. Het gaat hier om specifieke risico's voor het hand-armsysteem boven mogelijke risico's die het gevolg kunnen zijn van verkeerde houdingen en bewegingen van het lichaam als geheel. Voor dit laatste zijn reeds richtlijnen opgesteld. Deze publicatie is een aanvulling hierop. De richtlijnen hebben betrekking op statische houdingen en repeterende bewegingen in het polsgewricht en in het ellebooggewricht (rotatie onderarm), op intermitterende, repeterende of statische kracht- of moment-uitoefening met hand en arm en op overdracht van druk- en wrijfkrachten en trillingen via de hand. De richtlijnen kunnen onder meer gebruikt worden voor het opstellen van taak- en situatiespecifieke richtlijnen in de bouw en voor de keuze van het juiste handgereedschap.

In this study on prevalence and risk factors for work related neck or upper limb symptoms in the Belgian working population, the researchers have found an overall prevalence of work and upper limb symptoms occurring in the past 12 months of 39%. High risk occupations for neck and shoulder symptoms were tailors and secretaries. Elbow and wrist or hand symptoms were also most prevalent in tailors, in bricklayers, carpenters and other building occupations. 1120 questionnaires of employees could be used for the analyses. Due to small numbers in specific occupational categories, such as engineer fitters, machine metal workers and loaders and unloaders, occupation-specific estimates of frequencies and prevalences lack precision. However for reasons of comparability with the Dutch study, the categorisation of occupations is kept the same as in the Dutch study. Belgian workers reported more often that they desired additional preventive measures than Dutch workers.

In 1997 is in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een onderzoek uitgevoerd door NIA TNO en Arbouw naar maatschappelijke kosten van arbeidsomstandigheden. Deze studie ("Kerncijfers maatschappelijke kosten van arbeidsomstandigheden in Nederland") gaf voor het eerst inzicht in de kosten die verbonden zijn aan arbeidsomstandigheden. In dit rapport wordt een vervolgonderzoek beschreven naar de mogelijkheden om ook op sectoraal niveau de arbokosten te berekenen, waarbij als sector voor deze studie gekozen is voor de bouwnijverheid. In het gehanteerde model worden de volgende categorieën van maatschappelijke kosten onderscheiden: kosten van arbeidsuitval door ziekte; kosten van de gezondheidszorg; gevolgkosten van bedrijfsongevallen; negatieve effecten op de bedrijfsvoering; kosten van arbozorg, wetgeving en wetshandhaving. Geconcludeerd wordt dat de direct met arbeidsomstandigheden verbonden kosten in de bouw een kwart hoger zijn dan voor een gemiddelde werknemer in Nederland. De meeste gevolgkosten zijn betrekkelijk goed te duiden: verzuimkosten, kosten van arbeidsongeschiktheid, kosten van medische zorg en gevolgkosten van ongevallen.

Het hanteren van handgereedschap en van verpakkingen komt in de bouwnijverheid veelvuldig voor. In bepaalde gebruikssituaties kunnen specifieke fysieke overbelastingsrisico's ontstaan die op termijn mogelijke schade aan handen, armen en schouders tot gevolg kunnen hebben. Het gaat hier om specifieke risico's voor het hand-armsysteem boven mogelijke risico's die het gevolg kunnen zijn van verkeerde houdingen en bewegingen van het lichaam als geheel. Voor dit laatste zijn reeds richtlijnen opgesteld. Deze publicatie is een aanvulling hierop. De richtlijnen hebben betrekking op statische houdingen en repeterende bewegingen in het polsgewricht en in het ellebooggewricht (rotatie onderarm), op intermitterende, repeterende of statische kracht- of moment-uitoefening met hand en arm en op overdracht van druk- en wrijfkrachten en trillingen via de hand. De richtlijnen kunnen onder meer gebruikt worden voor het opstellen van taak- en situatiespecifieke richtlijnen in de bouw en voor de keuze van het juiste handgereedschap.

In this study on prevalence and risk factors for work related neck or upper limb symptoms in the Belgian working population, the researchers have found an overall prevalence of work and upper limb symptoms occurring in the past 12 months of 39%. High risk occupations for neck and shoulder symptoms were tailors and secretaries. Elbow and wrist or hand symptoms were also most prevalent in tailors, in bricklayers, carpenters and other building occupations. 1120 questionnaires of employees could be used for the analyses. Due to small numbers in specific occupational categories, such as engineer fitters, machine metal workers and loaders and unloaders, occupation-specific estimates of frequencies and prevalences lack precision. However for reasons of comparability with the Dutch study, the categorisation of occupations is kept the same as in the Dutch study. Belgian workers reported more often that they desired additional preventive measures than Dutch workers.

Slecht ingerichte werkplekken en onge­lukkig uitgevoerde handelingen kunnen leiden tot overbodige gezondheidsproblemen en hoge kostenposten binnen bedrijven. Het aanpassen van werk en werkomgeving aan de eisen en capaciteiten van de medewerkers kan dit helpen voorkomen. Ook gereedschap en bedieningsmiddelen moeten de op mens zijn afgestemd.

Slecht ingerichte werkplekken en onge­lukkig uitgevoerde handelingen kunnen leiden tot overbodige gezondheidsproblemen en hoge kostenposten binnen bedrijven. Het aanpassen van werk en werkomgeving aan de eisen en capaciteiten van de medewerkers kan dit helpen voorkomen. Ook gereedschap en bedieningsmiddelen moeten de op mens zijn afgestemd.

Verslag van het congres Binnenbouw 1990, dat plaatsvond in Rotterdam eind januari 1990. Tijdens het congres stond met name die in een gebouw moet werken centraal. Diverse lezingen werden hierover gehouden o.a. door : A. Balemans (DGA), die stelde dat in alle fasen van het bouwproces, zeker in het programma- en ontwerpfase, de toekomstige bewoners inspraak moeten hebben. Dat is niet alleen van psychologische betekenis, maar leidt ook tot optimalisatie van de werkplekinrichting. In het tweede deel van zijn lezing stelde de DGA-ambtenaar dat bij een bestaand gebouw zeer omzichtig moet worden omgegaan met gezondheidsklachten van de gebruiker. Als men niet kritisch is, worden overige factoren van de arbeid zoals slechte sfeer, werk-relatieproblemen, hoge werkdruk en andere niet gebouwgerelativeerde omstandigheden buiten beschouwing gelaten. Andere lezingen tijdens dit congres : E. van de Weijgert (over omgevingspsychologie) ; A. Alberts (met een voorbeeld hoe een gebouw van binnen zoveel mogelijk kan worden afgestemd op de mens). Architectes should focus attention to man during the design and lay-out of workplaces.

Verslag van het congres Binnenbouw 1990, dat plaatsvond in Rotterdam eind januari 1990. Tijdens het congres stond met name die in een gebouw moet werken centraal. Diverse lezingen werden hierover gehouden o.a. door : A. Balemans (DGA), die stelde dat in alle fasen van het bouwproces, zeker in het programma- en ontwerpfase, de toekomstige bewoners inspraak moeten hebben. Dat is niet alleen van psychologische betekenis, maar leidt ook tot optimalisatie van de werkplekinrichting. In het tweede deel van zijn lezing stelde de DGA-ambtenaar dat bij een bestaand gebouw zeer omzichtig moet worden omgegaan met gezondheidsklachten van de gebruiker. Als men niet kritisch is, worden overige factoren van de arbeid zoals slechte sfeer, werk-relatieproblemen, hoge werkdruk en andere niet gebouwgerelativeerde omstandigheden buiten beschouwing gelaten. Andere lezingen tijdens dit congres : E. van de Weijgert (over omgevingspsychologie) ; A. Alberts (met een voorbeeld hoe een gebouw van binnen zoveel mogelijk kan worden afgestemd op de mens). Architectes should focus attention to man during the design and lay-out of workplaces.