Search

Op verzoek van de sector (financiering via Productschap Tuinbouw) en de overheid (Ministerie van Economische Zaken) doet Proeftuin Zwaagdijk al enige jaren onderzoek naar alternatieve en innovatieve systemen voor o.a. de teelt van zomerbloemen. De aandacht heeft zich daarbij steeds nadrukkelijker gericht op een systeem waarbij de planten in een drijver (van EPS = geëxpandeerd polystyreen, merknaam Tempex) in een voedingsoplossing drijven en vrijwel de gehele wortelontwikkeling in de voedingsoplossing plaatsvindt (drijvend teeltsysteem). Het onderzoek richtte zich daarbij meer en meer op gewassen die in de gangbare grondteelt steeds meer problemen ondervinden en die ook op in het drijvende teelt niet probleemloos te telen zijn.

In buitenteelten, die uit de grond in substraat of een recirculerende waterlaag worden geteeld, valt meer regenwater dan de gewassen op jaarbasis nodig hebben. Het neerslagoverschot komt afhankelijk van het gewas in het teeltsysteem terecht en wordt dan vervuild met nutriënten en mogelijk gewasbeschermingsmiddelen geloosd. De grootte van de mogelijk te lozen stroom is onbekend en teeltsysteemafhankelijk. In deze studie is een overzicht gemaakt voor de verschillende teeltsystemen die bij “Teelt de Grond Uit” worden toegepast en wat daar de gevolgen van zijn als het neerslagoverschot moet worden geloosd en hoe groot die stroom is op jaarbasis.

New cultivation systems should be easy to disinfect and not susceptible to pests and diseases. There are, therefore, three system disinfection methods tested. Of these, soil steaming was the quickest, cheapest and most effective in the shallow substraatbed. Soil resetting follows in second place owing to the higher cost and relatively longer treatment time. In the deep soilbeds, soil resetting is most effective. The cost is higher and the treatment time is longer than for soil steaming or culture cooking. Cultural Cooking is difficult to implement in the deep soilbed, but results in a good control of Verticillium in the shallow and the deep beds. An improvement of the level of suppressiveness against trips may be achieved with aid of mulch layer or breeding tanks for predatory mites. Applying the mulch layer improved the establishment of predatory mites. The breeding tanks caused a sharp increase. However, both methods do not lead to fewer trips. For resistance to Pythium is a large pore volume, the capacity of the substrate to carry bacteria and a high acidity (pH> 7) important. The sand that is now used in the shallow substrate bed is conducive for Pythium. The economic analysis shows that for chrysanthemum, freesia and lisianthus, the sand and soil beds may have an acceptable cost up to three percent. Substraatbedden vormen een oplossing voor hoge energie- en arbeidskosten van grondstomen en de emissie van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten naar oppervlaktewater. Nieuwe teeltsystemen moeten gemakkelijk te ontsmetten zijn en niet gevoelig voor ziekten en plagen. Er zijn daarom drie systeemontsmettingsmethoden getoetst op snelheid, kosten en bestrijding van ziekten en plagen; namelijk grondstomen, cultuurkoken en bodemresetten. Hiervan is grondstomen de snelste, de goedkoopste en het meest effectief in het ondiepe substraatbed indien gebruik wordt gemaakt van onderdruk. Bodemresetten volgt op een tweede plaats, ondanks een goede bestrijding, door de hogere kostprijs en de relatief langere behandeltijd. In het diepe grondbed is bodemresetten het meest effectief tegen ziekten en plagen. De kostprijs is echter hoger en de behandeltijd is langer dan grondstomen of cultuurkoken. Cultuurkoken is moeilijk uitvoerbaar in het diepe grondbed, maar resulteert in een goed doding van Verticillium dahliae in zowel het ondiepe zandbed als het diepe grondbed. Een proef met kleurstof laat zien dat een gewasbeschermingsmiddel zich via watergift snel en gelijkmatig door een zandbed kan verspreiden. Bij de optimalisatie van ziekte-, en plaagonderdrukking is gekeken naar weerbaarheid tegen trips door middel van een mulchlaag en kweekbakken. Vestiging van de roofmijt Hypoaspis aculeifer is laag, in zowel veen als zand. Het aanbrengen van de mulchlaag verbetert de vestiging van bodemroofmijten. De kweekbakken zorgden voor een zeer sterke toename in roofmijten in zowel het diepe- als het ondiepe substraatbed. Beide methoden leiden echter nog niet tot minder trips. Voor weerbaarheid tegen Pythium zijn een grootporie volume, de draagkracht van het substraat voor bacteriën en een hoge zuurgraad (pH>7) belangrijk. Het zand dat nu gebruikt wordt in de ondiepe substraatbedden is relatief geleidbaar voor Pythium. De bedrijfseconomische analyse laat zien dat voor chrysant, freesia en lisianthus geldt dat de zand- en grondbedden een acceptabele kostenstijging kunnen hebben tot circa drie procent. In de toekomst kan vervanging van het grondzeil een knelpunt worden.

Het onderzoek naar substraatsystemen heeft anno 2010 een andere benadering gekregen dan in het verleden. Naast beperking van emissie krijgt de weerbaarheid tegen ziekten en plagen veel meer aandacht in het ontwerp. Dat geldt ook voor een eenvoudige en effectieve ontsmetting van het systeem. Multidiciplinair onderzoek is hard nodig om barrières te doorbreken.

Nieuwe teeltsystemen zijn al te vaak geflopt. Daarom heeft WUR Glastuinbouw een aanpak bedacht om de ontwikkeling succsvol te laten verlopen. Die bestaat onder meer uit een aantal basisvoorwaarden waaraan zo'n systeem moet voldoen

Momenteel wordt een vast percentage van 0.1% gebruikt voor de emissie van gewasbeschermingsmiddelen vanuit kassen naar het oppervlaktewater. Metingsgegevens van waterschappen wijzen erop dat de emissie van gewasbeschermingsmiddelen en biociden naar het oppervlaktewater hoger zijn dan aangenomen wordt in de toelatingsprocedure. Dit rapport onderzoekt of nieuwe benaderingen nodig zijn. De onderzoeksresultaten duiden er op dat de werkelijke emissie sterk verschilt tussen verschillende gewassen, teeltsystemen en toedieningswijzen. Dit zou in de evaluatie van de emissie meegenomen moeten worden.

In de open teelten, met name op zandgronden, is het zeer moeilijk om een rendabele, emissieloze grond - gebonden landbouw te verwezenlijken. Het project “Teelt de grond uit” werkt daarom aan een radicale omslag. Met technologie uit de glastuinbouw worden nieuwe teeltsystemen voor vollegrondsteelten ontwikkeld en geïmplementeerd. Ook wordt er gekeken naar emissieloze teeltsystemen voor de nog grondgebonden tuinbouwgewassen in de glastuinbouw.

Het onderzoek met chrysant op substraatbedden richt zich nadrukkelijker op het doorontwikkelen van systemen die de praktijk snel kan oppakken. Daarnaast is er fundamenteel onderzoek, ook in substraatloze teeltsystemen.

De mogelijkheden van chrysantenteelt los van de grond worden al sinds de opkomst van substraatteelt in de jaren ‘70 onderzocht. De wens om los van de grond te komen wordt door meerdere drijfveren ingegeven. De belangrijkste drijfveer voor het ontwikkelen van de teeltsystemen sinds de jaren ’90 zijn de mogelijkheden om emissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen naar het grond- en oppervlaktewater te reduceren. Daarnaast spelen teelttechnische en bedrijfsorganisatorische aspecten: betere teeltsturing, uniformiteit, productieverhoging, ruimtebesparing en arbeidsbesparing. Toch is er nog geen rendabel systeem in de markt voor de chrysantenteelt op substraat. Deze literatuurstudie geeft een overzicht van de teeltsystemen en knelpunten, en daarmee een overzicht van ontwikkelingsrichtingen voor de chrysantenteelt los van de grond. Daarnaast geeft de studie nieuwe inzichten en aanbevelingen voor het versterken van het systeem bij MobyFlowers

Na een grondige analyse van eerdere onderzoeken is het project 'Chrysantenteelt in substraatbedden' opgestart bij WUR Glastuinbouw in Bleiswijk. Vijf teeltsystemen worden zes teeltrondes lang beproefd. Duidelijk moet worden of los van de grond telen technisch en economisch haalbaar is in chrysant

Vanwege emissiebeperking kan het noodzakelijk worden om chrysant op substraat te telen. Wageningen UR Glastuinbouw beproeft vier innovatieve teeltsystemen van verschillende complexiteit en kostenniveaus. Met alle systemen is een meeropbrengst te realiseren, wat ook noodzakelijk is. Geen van de systemen is nu al kostendekkend, maar dat kan veranderen. Vooralsnog lijkt het ondiepe zandbed met eb/vloedsysteem het meest interessant

In het voorstel van de Raad van ministers en de Europese Commissie voor een nieuwe Gewasbeschermingsverordening (Gemeenschappelijk Standpunt) worden de criteria voor goedkeuring van stoffen niet langer alleen op risico gebaseerd. Ook de intrinsieke carcinogene, mutagene, reprotoxische (CMR) en hormoonverstorende (ED: Endocriene disruptie) stofeigenschappen (cut-off criteria) bepalen of een middel toegelaten wordt. Het Europees Parlement heeft in het najaar van 2007 na eerste lezing een positie ingenomen waarbij veel meer actieve stoffen in de EU gaan verdwijnen. Het gaat hier om het ‘EP- cut-off’ scenario (de Parlementspositie na eerste lezing) en het ‘EC-CMR/ED’ scenario (het Gemeenschappelijk Standpunt van Commissie en Raad). Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO) en het Landbouw Economisch Instituut (LEI), onderdelen van Wageningen UR, hebben in augustus en september 2008 een studie uitgevoerd naar de economische impact van deze twee scenario’s van de nieuwe EU Gewasbeschermingsverordening voor Nederland. Dit in opdracht van LTO-Nederland en gefinancierd door Productschap Tuinbouw en Productschap Akkerbouw. Het onderzoek beperkt zich tot de belangrijkste gewassen in de verschillende sectoren. Er is gekozen voor de gewassen consumptieaardappelen, pootaardappelen, zaaiui, wintertarwe, suikerbieten, spruitkool, chrysant, roos, tomaat, komkommer, tulp (bollenteelt), sierheesters en appel. De weergegeven economische gevolgen zijn gebaseerd op inschattingen door experts (expert-judgement) binnen Wageningen UR en het IRS.

In dit onderzoek hebben de auteurs zich specifiek gericht op het innovatievermogen van de technische toeleverende industrie binnen het glastuinbouwcluster – de kassenbouw, automatisering, klimaatsturing en installatie. Het rapport volgt twee sporen: een observatie van transitieprocessen in de toeleverende industrie, en een reflectie met ondernemers over R&D-strategieën en samenwerking. Het doel van het project was inzicht te verkrijgen in de rol van toeleveranciers in de transitie naar duurzame tuinbouw en de kansen die er voor deze sub-sector liggen in bijdragen aan deze transitie.