Search

Bu çalışmanın amacı, geç kapitalistleşen bir ülke olarak Türkiye’de özellikle 2000 sonrası süreçte döviz biçiminde sermaye ihtiyacıyla karakterize olan krizlerin üretimle olan içsel bağlantılarını imalat sanayi üzerinden kurmaktır. Üretim alanındaki çelişkilerin bir ifadesi olarak açığa çıkan krizler imalat sanayindeki yapısal değişimlerle doğrudan bağlantılı bir biçimde ilerlemektedir. Bu kapsamda çalışma, yaygın bir biçimde krizlerin sadece dolaşım aşamasına yansıyan genel görünümleri üzerinden yapılan analizlerden farklı olarak üretim ve dolaşım aşamasının ilişkiselliği üzerinden ilerleyerek döviz biçiminde sermaye ihtiyacını açığa çıkaran nedensel mekanizmalar üzerine yoğunlaşmıştır.Geç kapitalistleşen ülkelerin en temel sorunlarından biri olan imalat sanayinde ithal girdi bağımlılığı, bir taraftan dünya kapitalist sistemiyle kurulan eklemlenme ilişkisini yoğunlaştırırken diğer taraftan da süreğenleşen bir cari açık sorununun varlığına neden olmaktadır. Birikim sürecinin farklılaşan evrelerindeki kriz anlarıyla kendisini ortaya koyan bu sorun, Türkiye’de 2001 krizinden sonraki süreçte sermaye yoğun sektörlerde imalat sanayi üretim ve ihracatının arttırılmasına dair önemli bir yapısal dönüşüme işaret etmektedir. Bu yapısal dönüşüm, ithal ara girdiye olan bağımlılığı azaltmaya yönelik sanayileşme stratejilerini gündeme getirmektedir. Ancak üretim mallarının üretimine geçilmesi belirli bir sermaye birikimi düzeyine ulaşmış olmayı gerektirmektedir. Tarihsel süreklilik içerisinde Türkiye’de birikim sürecinin son yirmi yılına ait dönem, üretim malları ithalatı için gereken dövizin borçlanma yoluyla sağlanmaya devam ettiği bir aşamaya karşılık gelmektedir. Geç kapitalistleşmenin getirdiği yapısal bir sorun olarak, döviz biçiminde borç sermayenin üretken sermaye yatırımlarına dönüşememesi sonucu kırılamayan borç sarmalı bu dönemin temel özelliğini oluşturmaktadır. This study aims to establish its internal connections with production through the manufacturing industry of crises characterized by the need for capital in the form of foreign currency, especially in the post-2000 period in Turkey as a late capitalistization country. In this context, the study differs from the analyzes of the general appearances of the crises, which are widely reflected in the circulation phase, and it focuses on the causal mechanisms that reveal the need for capital in the form of foreign currency proceeding through the relationality of production and circulation stages. The dependency on imported inputs in the manufacturing industry, which is one of the most fundamental problems of late capitalistization on the one hand intensifies the articulation relationship established with the world capitalist system, on the other hand, causes the existence of a chronic current account deficit problem. This problem, which manifests itself with the crisis moments in the different phases of the accumulation process, points to an important structural transformation in increasing the production and exports of the manufacturing industry in the capital-intensive sectors in the period after the 2001 crisis in Turkey. This structural transformation brings up industrialization strategies to reduce dependency on imported intermediate inputs. However, the production of production goods requires reaching a certain level of capital accumulation.The period of the last twenty years of the accumulation process in Turkey in historical continuity corresponds to a stage in which the foreign exchange required for the import of production goods continues to be provided by borrowing. The main feature of this period is the debt spiral, which could not be broken because of the inability of the foreign currency debt capital to be transformed into productive capital investments, as a structural problem brought on by the late capitalistization.

Kredi talebinin çekirdek yükümlülük olarak kabul edilen mevduat artışından daha hızlı yükselmeye başladığı dönemlerde, bankalar bu talebi karşılamak için alternatif dış kaynaklara yani çekirdek dışı yükümlülüklere yönelmektedirler. Güncel bilimsel çalışmalar, borçların vadesinin yanı sıra borç kaynağının da yapısını inceleyerek, finansal sistemin işleyişini açıklayan yeni veri setleri yardımıyla, çekirdek dışı yükümlülüklerin kriz potansiyelini araştırmaktadır. --------------------During periods in which demand for credit rapidly increases in correlation with the increase of deposits considered as core liabilities, the usual course of action by the banks is to steer towards alternative external sources of non-core liabilities. Recent empirical studies work on the source structure of liabilities as well as their maturity to produce new data sets for the financial system to examine the crisis potential of non-core liabilities.

Yakınlaşan dünya ekonomileri beraberinde, ülkelerarası ilişkilerin artması, üretim, tüketim ve uluslararası ticaretin artması sonucunu getirmiştir. Bu nedenle uluslararası ticaret ile etkileşim halinde olan lojistik faaliyetler gelişim göstermiş; ticaretin merkezi halinde olan lojistik köyler dünyada ve dolayısıyla Avrupa ile Türkiye'de kurulmaya başlamıştır.Coğrafi konumu itibariyle avantajlı durumda olan Türkiye; Avrupa, Orta Doğu ve Türk Cumhuriyetleri arasında köprü görevi görmekte, üç kıtanın lojistik üssü olmayı hedeflemektedir. 2023'te 500 milyar dolarlık ihracat hacmine ulaşmayı amaçlayan Türkiye, bu hedefine hız kazandırmada aracı olacak 21 lojistik köy projesi ile karşımıza çıkmaktadır.Bu çalışmada Uluslararası Ticarette Lojistik Köyler kapsamında Türkiye'de projesi hazırlanmış bazı lojistik köyler incelemeye alınmış, mevcut durum ile olması gereken üzerinde değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada lojistik kavramı detaylı bir şekilde incelenmiş, Avrupa'daki bazı lojistik köyler mercek altına alınmıştır. Bunların yanında, uluslararası ticarette lojistik köylerin önemi ortaya konulmuş, lojistik köylerin bir nevi ticaret ağı olduğu açıklanmış, lojistik köylerin hem bölgesel hem ulusal hem de uluslararası etkisi üzerinde durulmuştur. Böylece lojistik köylerin Türkiye'nin dış ticaretini artırmada önemli bir rol oynayacağı sonucuna varılmıştır. The converging world economies have brought the result together with increased of inter-country relations, increased of production, consumption and international trade. Therefore, the logistics activities which are in case of interaction with international trade have developed; freight villages which are in the center of trade have began to be established in the world and thus in Europe and Turkey.Turkey which is case of advantageous as geographical position; it serves as a bridge between Europe, Middle East and Turkic Republics, it aims to be the logistics base of three continents. Turkey which aims to reach the export volume 500 billion $ in 2023, it emerges with 21 freight village project that will be instrumental to speed up this its target.In this study within Freight Villages in International Trade, some freight villages that their project was prepared in Turkey were examined, the current situation has been evaluated on the situation that should be. In this study, the concept of logistics is examined in detail, some freight villages in Europe have been examined. In addition, the importance of freight villages in international trade has been put forward, it is explained that freight villages are a kind of trade network, both regional, national and international impacts of freight villages are emphasized. Thus, it was concluded of the freight villages will play an important role in increasing Turkey's foreign trade. 229

İnşaat sektörü bir üretim sürecine sahip olması ve mekân yaratması nedeniyle kapitalist ilişkiler içerisinde önem arz etmektedir. Sektör üretim alanının fiziki altyapısını oluştururken aynı zamanda kentsel alanın gelişimini de sağlamaktadır. Dünyada inşaat sektörü yatırımları gelişmekte olan ülkelere kaymaktadır. Sektörün finans ve uluslararası ticaretle ilişkisi yoğunlaşmaktadır. İnşaat sektörü ileri-geri bağlantılarıyla bu ülkelerdeki ekonomik büyümeyi etkilemektedir. Gelir dağılımı, istihdam, dış ticaret, çalışma koşulları gibi kalkınma hedefleri ise yapısal dönüşüm politikalarına ihtiyaç duymaktadır. İktisadi büyüme bir önceki döneme göre hasıla artışını iktisadi kalkınma ise kalkınma hedeflerindeki bütünsel ve nitel bir değişimi ifade etmektedir. Bu çalışmanın özgün tarafı da burada ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de 2002 yılı sonrasında ülke ekonomisinde ve inşaat sektöründe oluşan büyüme, kalkınma hedefleri bağlamında anlatılmaya çalışılmaktadır. Bu büyümenin kalkınma hedeflerini gerçekleştirmediği vurgulanmaktadır.--------------------The construction sector is important in capitalist relations because it has a production process and creates space. While the sector constitutes the physical infrastructure of the production area, it also provides the development of the urban area. In the world, construction sector investments are shifting to developing countries. The relationship of the sector with finance and international trade is intensified. The construction sector affects economic growth in these countries through back-and-forth linkages. Development targets such as income distribution, employment, foreign trade, working conditions require structural transformation policies. Economic growth states the increase in output compared to the previous turn, and economic development states the total and qualitative change in development goals. The original side of this study also emerges here. In this study, growth in Turkey which formed in the construction sector and country's economy after 2002 will be explained in the context of development goals. It is emphasized that this growth does not fulfill the development goals.

Bu çalışmanın amacı enflasyon, ekonomik büyüme ve istihdam arasındaki ilişkiyi Türkiye, Brezilya ve Güney Kore örneklerini kullanarak açıklamaktır. Brezilya ve Türkiye yabancı yatırım ve yurtdışından gelen sıcak para ile büyüyen iki ülkedir. Bu ülkelerin enflasyon trendleri birbirine çok yakın olduğundan dolayı ekonomileri çok büyük benzerlikler göstermektedir. Güney Kore ise gelişmiş bir ülke olarak stabil bir görünümdedir. Lakin, Güney Kore örneği bize enflasyonun etkilerinin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde nasıl farklılaştığını göstermesi açısından önemlidir. Erken dönemde yapılan çalışmalar enflasyon-ekonomik büyüme ve enflasyon-istihdam arasındaki ilişkilerin pozitif yönlü olduğunu öne sürerken, yakın dönemde yazılan makaleler ve tezler bu ilişkilerin negatif olduğunu iddia ederek enflasyonun ekonomiye çok ciddi zararlar verdiğini belirtmiştir. Bu çalışmada enflasyon, ekonomik büyüme ve istihdam verileri En Küçük Kareler Yöntemi'nin Doğrusal Denklem'e uygulanması ile elde edilen sonuçlar ile tartışılmaktadır. Zaman Serisi analizi ile belirlenen bu bulgular bize ülkeler arasındaki farklılıklarıda gösterebilecek sonuçlar vermiştir. Bu çalışma 1991 ve 2016 yılları arasında Türkiye'de, Brazilya'da ve Güney Kore'de enflasyon-ekonomik büyüme ilişkisinin negatif yönlü, enflasyon-istihdam ilişkisinin ise pozitif yönlü olduğunu saptamıştır. Lakin bu bulgular her ülke için farklı hesaplama yöntemleri kullanılarak bulunmuştur. Enflasyon-ekonomik büyüme ilişkisi bulunurken bu ilişkinin çift taraflı olmasından dolayı içsellik sorunu olduğu saptanmış, bu sorunun üstesinden gelmek için merkez bankası bağımsızlığı araç değişken olarak kullanılmıştır. Merkez bankası bağımsızlığının araç değişken olarak kullanılması Güney Kore örneği dışında diğer sonuçları anlamsız hale getirmiştir. Güney Kore örneğinde ise enflasyon-ekonomik büyüme ilişkisi pozitif olarak değişmiştir. The aim of this study is to analyze relationship between inflation, employment and economic growth by presenting evidences from Turkey, Brazil and South Korea between 1991 and 2016. Turkey and Brazil grew with the help of international loans and foreign direct investment. They have same inflationary trends. It is accepted that their economies are highly comparable to the point where economists predict trends in Turkey by observing Brazilian economy. On the other hand, South Korea is a developed country. But, Korean case is crucial to find out that how effects of inflation differ in developed and developing countries. Earlier studies examined inflation-growth and inflation-employment relationships to be positive. But, especially after the 1970s this view has changed. Recent literature emphasized on possible negative impacts of inflation by citing that inflation-growth and inflation-employment relationships to be negative and robust. This paper used Ordinary Least Squares estimation method for linear model which has inflation as an independent variable that predicts economic growth and employment. Data used in this paper consists of annual time series data between 1991 and 2016. Time series' nature makes it possible to look at this relationship through help of country specific effects. The initial examination and regression results revealed that there is a negative and significant relationship between inflation and economic growth while inflation and employment remains positively correlated. While analyzing the relationship, it is observed that there is an endogeneity problem in inflation and growth relationship due to reverse causality. In order to solve endogeneity issue, central bank independence added to the model as an instrumental variable for inflation. However, addition of instrumental variable caused regression results to be non-robust except for South Korean case. In South Korean data, inflation-growth relationship became positive and remained robust. 76

Bu çalışmanın amacı kapitalist ilişkilerin artan ölçüde doğayı metalaşma örüntülerine dahil ederek tahribata uğrattığını Yeşil Yol Projesi özelinde ortaya çıkarmaktır. Kapitalist ilişkiler ulus-devletlerarasında gelişmişlik farklılıkları yaratmaktadır. Bu farklılıkların ortadan kaldırılması için kalkınma ideali oluşturulmuştur. Gelişmişlik farklılığının ulus-devlet sınırları içerisinde yer alan bölgeler arasında da söz konusu olduğunun anlaşılması ile bölgesel kalkınma uygulamalarına geçiş yaşanmıştır. DOKAP Eylem Planı, bu uygulamalardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.Çalışmamızda, DOKAP Eylem Planı içersinde yer alan Yeşil Yol Projesi’nin uygulandığı illerden biri olan Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinde bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada bölgesel kalkınmayı sağlamak amacıyla oluşturulan projenin yörenin doğası ve insan-doğa ilişkilerine olan etkileri incelenmiştir. İnceleme sonucunda bölgesel kalkınma uygulamalarından biri olan bu projenin, insan-doğa ilişkisini kapitalist ilişkilere uygun olarak dönüştürdüğü ve yörenin doğasını artan ölçüde metalaşma örüntülerine dahil ettiği görülmüştür.--------------------The aim of this study is to reveal in particular the Yeşil Yol Project that capitalist relations increasingly involve nature in commodification patterns. Capitalist relations create differences in development between nation-states. The development ideal was set up to remove these differences. Transition to regional development practices has been achieved by the understanding that the developmental disparities are also among the regions within the nation-state boundaries. The DOKAP Action Plan emerges as one of these practices. In our work, a research was carried out in Çamlıhemşin district of Rize, one of the county where is in the Project of the Yeşil Yol in DOKAP Action Plan. In this study, the effects of the project on the natural and human-nature relations were investigated in order to provide regional development. As a result of the study, it was seen that this project, one of the regional development practices, transformed the relation between humaniy and nature in accordance with the capitalist relations and included the nature of the region into increasingly commodity patterns.

1960'lı yılların başında kişi başına 60 dolarlık bir ekonomik geliri bulunan ve komşusu Kuzey Kore'den daha güçsüz bir ekonomik yapıya sahip olan Güney Kore, bu yoksulluk durumundan kurtulmak için 1962-1971 yılları arasında iki adet ekonomik kalkınma planı uygulamış ve bu kalkınma planlarını başarı ile tamamlamıştır. Türkiye ise Güney Kore ile aynı dönemlerde uyguladığı ekonomik kalkınma planlarında, Güney Kore kadar başarılı olamamıştır. Türkiye'de ekonomik kalkınma planları döneminde milli gelir 2 kattan fazla artarken, Güney Kore'de bu oran 3 kattan fazla olmuştur. İhracat rakamlarındaki artış ise kalkınma planlarının başlangıç ve bitiş yıllarına göre Türkiye'de 2 kat, Güney Kore'de ise 30 kattan daha fazla bir artış sağlanmıştır. Bu çalışmada iki ülkenin uluslararası politik ekonomi açısından 1. ve 2. ekonomik kalkınma planlarının karşılaştırılması yapılacak ve Türkiye'nin ekonomik kalkınma planlarını, Güney Kore'nin ekonomik kalkınma planlarının gerisine düşüren nedenler ortaya konulmaya çalışılacaktır. South Korea, which had an economic income of $ 60 per capital at the beginning of the 1960s and had a weaker economic structure than its neighbors North Korea, imposed two economic development plans between 1962 and 1971 in order to get rid of this poverty, have successfully completed. Turkey also implemented an economic development plan as South Korea in the same period, it was not as successful as South Korea. The period of Turkey's the economic development plan of national income increased by more than 2-times, this increase was more than 3 times in South Korea. the increase rate in export figures according to the development plan, according to beginning and ending times in Turkey two times, while South Korea has achieved an increase of more than 30 times. In this study will compare the reasons of why Turkey got behind of South Korea according to two countries international political economy focusing on comparison of 1. and 2. the economic development plan. 131

Yeni ekonomik duzen, gelismis ulkelerin gelismekte olan ulke piyasalarina girerek rahatca mal satabilme sanslarini buyuk olcude kisitlamaktadir. Ayrica bu ulkelerin yuksek teknolojili uretim yapabilmeleri icin gereken hammadde teminini de gittikce zorlastirmaktadir. Bu durum uluslararasi ticaret acisindan onemli bir gelismedir. Nihayetinde uluslararasi ticaretteki bu gelismeler, ulkelerin mevcut onem duzeylerini de buyuk olcude degistirmektedir. Fakat nedense pek cok az gelismis ve gelismekte olan ulke, gelismis ulkelerin ekonomik surdurulebilirliginin kendi ihracat ve ithalat kapasitelerinin buyuklugune bagli oldugunu fark edememektedir. Hatta bu ulkeler, gelismis ulkelerin gelismekte olan ulke ekonomilerinde uygulanmasi icin belirledigi dis ticaret politikalarini, bu ulkelere olan ekonomik bagimliliklari nedeniyle sorgulamadan kabul edip uygulamak zorunda kalmaktadir. Bu calisma ile liberal dis ticaret politikalarinin dunya ticareti uzerindeki etkinligi incelendikten sonra, Turkiye dis ticaretinin 1980 sonrasina ait gorunumu degerlendirilmektedir

Günümüzde ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınma süreçlerinde, çok sayıda farklı faktörün etkili olduğu görülmektedir. Mevcut literatürde ise sadece fiziki sermayenin değil, aynı zamanda beşeri sermayenin de önemli bir rol oynadığı vurgulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin ekonomik kalkınma sürecinde beşeri sermayenin önemini, literatürdeki seçilen çalışmaların sonuçlarına bağlı olarak ortaya koymaktır. Ayrıca beşeri sermayenin ekonomik kalkınma sürecindeki rolü ve Türkiye’nin beşeri sermaye potansiyeli incelenmektedir. Bir ülkedeki nitelikli iş gücü ile birlikte ve nüfusun genç ve dinamik yapısı, ekonomik kalkınmada, farklı kanallardan gelişen avantajlar sağlamaktadır. Bu kapsamda çalışma, ülkelerin ekonomik kalkınma sürecinde özellikle beşeri sermayenin rolüne dikkat çekerken, ülkelerin bu alanda yatırım yapmaları gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, uygulanacak olan eğitim ve sağlık politikalarının nüfusun niteliğini artırmaya yönelik diğer politik uygulamalarla desteklenmesi beşeri sermaye yatırımlarının etkinliğini daha da artırmaktadır. Sonuç olarak çalışmada, mevut literatürdeki sonuçlar ve farklı kaynaklardan elde edilen veriler doğrultusunda Türkiye için beşeri sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeye ve kalkınmaya katkısının artırılabilmesi için uzun dönemli özel sektör ve kamu politikalarının önemi ortaya konulmaktadır., Today, countries in economic growth and development process, it appears that a number of different factors to be effective. In the current literature, not only in physical capital, but also it emphasizes that play an important role in human capital. The aim of this study is the importance of Turkey's human capital in the economic development process is to determine, depending on the results of studies in the literature selected. Moreover role in the economic development potential of human capital and human capital in Turkey are examined. With skilled labor in the country and its young and dynamic population structure, economic development, providing the advantages of developing different channels. Work in this context, countries in the economic development process draws attention to the role of human capital in particular, it emphasizes the need for countries to invest in this area. In addition, the education and health policies that will be applied to support other political practices to improve the quality of population increase further the efficiency of investment in human capital. As a result, work long-term in order to increase the contribution to economic growth and development of their human capital investments to Turkey in the data line obtained from the results and the different sources available, each literature is revealed the importance of the private sector and public policy.

Çevresel sağlık riskleri “geleneksel riskler” ve “modern riskler” olmak üzere ikiye ayrılabilir. Geleneksel riskler yetersiz kalkınma ve yoksullukla ilişkiliyken modern riskler, sağlık ve çevre güvenliğinden yoksun olan ve doğal kaynakların sürdürülemez kullanımıyla elde edilen hızlı kalkınmanın doğurduğu risklerdir. Görülen o ki, çevresel sağlık risklerinin her biri ekonomik ve sosyal kalkınmanın çeşitli yönleriyle ilintilidir. Bu çalışma ekonomik kalkınma, çevre kirliliği ve insan sağlığı arasındaki nedensellik ağını teorik ve ampirik olarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ekonometrik analiz kısmında 1980-2012 yılları arasında Türkiye'ye ait yıllık veriler kullanılarak VAR modeli prosedürü uygulanmıştır. Granger nedensellik testi sonucuna göre ekonomik kalkınma bir çevre kirleticisi olan karbon (CO2) salınımında artışa neden olmakta, bu ise sağlık harcamaları üzerinde artış etkisi yaratmaktadır. Elde edilen bu sonuçları VAR modeli çerçevesinde uygulanan etki tepki ve varyans ayrıştırması test sonuçları da destekler niteliktedir., Environmental health risks can be divided into as "traditional risks " and "modern risks”. First term is related with poverty and insufficient development and second term is explained by rapid development that lacks health and environment safeguards and to unsustainable consumption of natural resources. Apparently, each of these risks is associated with a variety of aspects of economic and social development. This study aims to reveal of causality network among economic development, environment pollution and human health as theoretically and empirically. At the econometric analysis section, VAR model procedure was applied by using annually data between the years 1980-2012 for Turkey. According to the Granger causality test results, economic development causes an increase in carbon dioxide (CO2) release as an environmental pollutant, this creates the effect of an increase on health expenditures. In VAR Model framework, the impulse responses and variance decomposition test results seem to support these obtained results.

Sürdürülebilir büyüme ve kalkınma tüm ülkelerin temel amaçları arasındadır. Kalkınmanın sürdürülebilmesi ve ekonomik büyümeyi sağlamak, kıt kaynakları etkin kullanmak, teknoloji sermaye artışı bu ve benzeri amaçlar tüm ülkeler için önem arz etmektedir. Bunları sağlamak için insan kaynaklarına yatırım yapmak şarttır. Ekonomik kalkınmada insan vazgeçilmez bir unsur olduğuna göre kadın olmadan kalkınmayı sağlamak mümkün değildir. Kadınların konumunu güçlendirmek toplumların önemli hedefleri arasında yer almalıdır. Kadının eğitimi, işgücüne katılımları üzerinde durulması gereken önemli faktörlerdir. Bu çalışmada, kalkınma kavramı, kalkınma ve kadın ilişkisi ve kadının ekonomik yaşamdaki yeri kavramı Dünya, Avrupa Birliği ekseninden bakılmıştır. Türkiye’de kadına ekonomik açıdan bakışı, kadın işgücünün emek piyasasındaki yeri ve eğitim açısından yeri tablolar yardımıyla açıklanmaya çalışılmıştır., Improving and processing sustainability are important goals for every country. To continue the process to reach economic improvement, a country must use its weak resources, and its technological capital, which is becoming increasingly precious for each country. Furthermore, to support women, the process should be invented in the context of human rights. It is agreed upon by many economists that human rights are an integral part of the economic process, and that it's impossible to support that process without women. Therefore, it is necessary to expand the aims of existing societies to include the interests of women. The approach should include as important factors the instruction and empowering of women. In this study, the concept of development, the relationship between development and women, and the place of women in economic life is explained. These concepts are described with a table in terms of the world, the European Union, and Turkey. …

Beer, Maarten (Dogus Author) The aim of this thesis is to give an insight in the feasibility of Turkish accession into the EU in light of the Lisbon Strategy. Therefore, the strategies towards growth between Turkey and the EU have been compared. Similarities are found in the prioritisation of a stable macro-economic environment, investment in R&D and the focus on SMEs. In the Lisbon strategy increasing employment is a major goal, while this is less the case for Turkey. Next, economic aspects surrounding accession have been analyzed. Gains from accession go primarily to Turkey, estimated at between 4,9 and 6,5 additional annual growth of GDP. Labour migration from Turkey to the EU is expected to be modest. Estimations for the total migration inflow by 2030 range from 960.000 to 2.200.000 in the most negative scenario. The performance of Turkey in attaining the goals set in the Lisbon strategy is relatively poor. In comparison to the average of the CEECS countries, Turkey is especially lagging regarding employment and productivity, the labour force education level and the high government debt. However, this implies at the same time that under the right conditions, Turkey's growth potential could be explored, reducing the gap within a clear timeframe. Catching up at an annual rate of at least 2,5 percent would reduce the GDP gap by 30 percent in the next 10 years. Increasing labour participation to CEECS average would mean an increase of 4,9 million workers. A strong institutional setting is necessary to explore Turkey's growth potential. Most important from short run to long run are 1) a stable macro-economic framework, with government budget balance and low inflation 2) enhancing facilities for SMEs and reducing corporate tax rates 3) increasing labour market flexibility and 4) increase education level of the workforce. With these measures in place Turkey might be able to catch up fast with the Lisbon goals, making accession of Turkey more feasible on economic grounds both far herself and the EU. PREFACE, I -- SUMMARY, II -- TABLE OF CONTENTS, III -- LIST OF FIGURES, IV -- LIST OF TABLES, V -- INTRODUCTION, 1 -- CHAPTER ONE: THEORETICAL FRAMEWORK ON GROWTH, 3 -- 1.1. Solow model on growth, 3 -- 1.2. Endogenous growth model, 5 -- 1.3. International trade and capital flows in growth models, 5 -- CHAPTER TWO: COMPARISON OF STRATEGIES TOWARDS GROWTH, 7 -- 2.1. Turkey and its strategy far growth, 7 -- 2.2. EU and the Lisbon Strategy, 12 -- 2.3. Comparative analysis, 19 -- CHAPTER THREE: ECONOMICS OF ENLARGEMENT, 21 -- 3.1. Trade theory and regional integration theory, 21 -- 3.1.1. Standard trade mode, 21 -- 3.1.2. Strategic trade theory, 23 -- 3.1.3. Regional integration theory, 24 -- 3.2. Gains from enlargement, 25 -- 3.3. Migration issues, 28 -- 3.4. Institutional aspects and the prospect of catching up, 32 -- 3.5. Conclusion, 33 -- CHAPTER FOUR: THE TURKISH ECONOMY IN A STATISTICAL COMPARATIVE ANALYSIS IN LIGHT OF THE LISBON AGENDA, 34 -- 4.1. Turkish economy, 34 -- 4.2. Statistical comparative analysis, 41 -- 4.2.1. Comparison on governance and competitiveness, 42 -- 4.2.2. Maastricht and Lisbon criteria, 44 -- 4.2.3. Comparative statistics, 45 -- 4.2.4. Turkish situation in light of the Maastricht and Lisbon criteria, 50 -- CHAPTER FIVE: DISCUSSION AND CONCLUDING REMARKS, 52 -- 5.1. Discussion, 52 -- 5.2. Concluding remarks, 62 -- BIBLIOGRAPHY, 65 -- ANNEX 1 DESCRIPTION OF STRUCTURAL INDICATORS, 68 -- ANNEX 2 THE CONCEPT OF CONDITIONALITY, 70

ÖZET Bu gün, ekonomik kalkınmayı gerçekleştirebilmek için ülkelerin en önemli hazinesi insanlarıdır. Artık insan sermayesi fiziki sermayeden daha önemlidir. İnsan gücünü eğiterek ve nitelik kazandırarak verimlilikte artış sağlanabilir. Verimliliğin artması da gelir artışı ve refah demektir. Burada en büyük görev eğitime düşmektedir. Yani kalkınmayı sağlayan en önemli faktör eğitimdir. Bu yüzden eğitime çok fazla önem verilmelidir. Eğitim harcamaları da insan gücüne ve dolayısıyla kalkınmaya yapılan yatırımlardır. Eğitimin yanında harcamalara, finansmana ve eğitim planlamasına da önem verilmelidir. Bu sayede işsizliğe ve fakirliğe de çözüm bulunacaktır. Gelişmiş ülkeler eğitime gereken önemi vermişlerdir. ABD ve Japonya ekonomik kalkınmalarını ve zenginliklerini eğitime borçludurlar. Eğitime verdikleri önem ölçüsünde büyümeleri ve refahları artmıştır. İleri ülkeler seviyesine gelmek çabasında olan Türkiye'de eğitime verilen önem yetersizdir. Eğitim sistemimiz ve eğitime ayrılan kaynaklar oldukça düşüktür. Oysa ileri teknoloji ve çağdaş seviyeye gelmek için yapmamız gereken eğitime gereken önemi vermektir. Gelişmiş ülkeler gibi olmak istiyorsak eğitime onların gösterdiği özeni göstermeliyiz. ABSTRACT Today, to succeed economic development, the most important resource öf a country is human beings. Now, the money that has been spent on human being is much more important and beneficial than that has been spent on investments, like housing, manufacturing etc. (Now, human capital is more important than materialistic capital.) By training and equipping humanbeings with qualifications, an increasing can be obtained in productivity. And this means a rise in incomes and welfare. Education has the biggest role playing this. To say in other words, education is the most important factor that provides developing. That is why, the policy should be to give the importance to education. Investments in education are the ones that can be regarded as investments in humanpower and devoloping. Besides education, expending (finance) and planning of education must receive the interest that they deserve. These will be helpful to find out the solutions that will solve the problems like unemployment and poverty All developed countries are aware of importance of education. USA and Japan own their development and wealth to education. The more they have understood the importance of education. The more their economic growing and welfare increased. In Turkey, being on the course of developing, education is not accorded the importance. Education system and the share of the education from the budged are in a very low levels, yet, to catch up with high technology and developing, what must be done is to be aware of importance of education, like the all other developed countries do. 106

187

119

169

I *-??-= '% ÖZET İKTİSADİ KALKINMA AÇISINDAN TÜRKİYE'DE 1980 SONRASI VERGİ UYGULAMALARI Bu çalışmada amacımız 1980 sonrası izlenen vergi politikasının iktisadi sonuçlarım irdelemektir. Bu hedef çerçevesinde çalışmamız üç bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm'de, iktisadi kalkınmanın tanımı, ölçüsü, kalkınmada izlenen yollar, büyüme teorileri, vergilerin kalkınma ve yatırım arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. İkinci bölüm'de, 1980 sonrası Türk vergi sisteminin yapısı ve büeşimini belirleyen vergi uygulamaları üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölüm'de ise, 1980 sonrası izlenen dışa açık büyüme politikası doğrultusunda şekillendirilen vergi uygulamalarının iktisadi analizi yapılmaya çalışılmıştır. Bilindiği gibi, kalkınma, kişi başına düşen üretim hacmindeki önemli ve reel artışları sağlamak ve toplumun refah seviyesini yükseltmek için, ülkenin sosyo-ekonomik yapısını değiştirmeye yönelik çabalardır. Tanımda anlaşıldığı üzere iktisadi kalkınma, üretim kapasitesi ve milli gelir artışıyla beraber, ekonominin yapısında bunları sağlayacak değişiklikleri de ifade eder. Başka bir deyişle iktisadi kalkınma kişi başına gerçek gelir miktarındaki artışa ek olarak ekonomik yapıdaki değişiklikleri de ifade etmektedir. Günümüzde iktisat politikalarının ulaşmak istediği amaçlatın başında kalkınma yer almaktadır.I' Ülkemizde kalkınma sorunu, kalkınma planlan çerçevesinde ele alınmaktadır. Kalkınma planlarında ise temel amaç, hızlı bir kalkınmanın gerçekleştirilmesidir. Türkiye'de 1960 başlarından 1980 yılına kadar içe dönük ithal ikamesi sanayileşme politikası uygulanmıştır, başlangıçta bu politika olumlu sonuçlar vermesine rağmen, zamanla yatırımlarda verimliliğin düşmesi ve istihdam oluşturmanın maliyeti artması ile yüksek maliyetli bir ithal ikamesi stratejisi ortaya çıkmıştır. Bu durum 24 Ocak operasyonuna kadar devam etmiştir. Türkiye'de 24 Ocak 1980 istikrar programı ile birlikte `dışa açık liberal ekonomi politikası` izlenmeye çalışılmıştır. Bu politika, muhafazakar iktisatçıların ve onlardan etkilenen uluslararası mali kuruluşların gelişmiş batı ekonomileri için önerdikleri `arz yönlü ekonomi politikasının Türkiye'deki uygulama çalışmasıdır. Bu kalkınma anlayışı, ihracatın artırılması esası üzerine tesis edilmiştir. Söz konusu anlayışa göre, genel olarak ihracat arttıkça yurtiçi üretim artacak, dışarıdan yeterince kaynak sağlandığı varsayımı altında yatıranlar ve üretim artışı gerçekleştirilmiqş olacaktır. Bu anlayış doğrultusunda vergi sistemimizde birtakım değişiklikler yapılarak ihracatı teşvik edici ve içe dönük üretimi cezalandırıcı müesseseler meydana getirilmiştir. Gerçekten, 1980 sonrası ekonomik politika, hedefleri yönünde istenen başarıyı göstermemiş olmasına rağmen, bu politika doğrultusunda uygulanan vergi politikası tutarlılığını korumuştur. Ülkenin kalkınmasında zorunlu tasarruflar yerine gönüllü tasarruflara ağırlık verildiğinde ve dışa açılmayı amaçlandığından bir ylandan özel sektör yaunmlan özendirilmiş, diğer yandan da döviz kazandırıcı işlemlerle ilgili olarak dolaysız vergilerde yükümlülere önemli vergi kolaylıkları tanınmıştır. Ayrıca kurumlaşmayı ve şirket birleşmeleri etkili bir biçimde özendirilmiş, sermaye piyasası ile ilgili özendirici tedbirler getirilmiştir. 1984 yılı sonunda, 1950 vergi reformunun gecikmiş bir tamamlayıcısı olarak KDV kabul edilerek uygulamaya konulmuştur.t - - - r özel firmaların karlılığını arttırmak için 1980 sonrası kar, rant ve faiz gelirleri üzerinde ödenen vergiler, vergi indirimleri, muaflıkları, istisnaları ve iadeleri ile büyük ölçüde azalmıştır. 1986 yılında verilen kurumlar vergisi beyannamelerine göre 600 milyar lira olan istisna tutan, 1989 yılında verilen beyanname bilgilerine göre 4,5 trilyon liraya ulaşmıştır. Bu rakamlar, bir önceki yıla göre; 1987 yılında %177, 1988 yılında %98 ve 1989 yılında %36 oranında mutlar bir artışı ifade etmektedir, öte yandan istisna ve indirimler dolayısıyla efektif kurumlar vergisi oranı yanyanya inmiştir. Tabiki bu rakamlar devletin bilerek vazgeçtiği vergi kaybıdır, yine aynı anlayışın bir uzantısı olarak, devlet, vergi kaçakçılığına da, gözyumduğunu görmekteyiz. Nitekim istikrar politikası destekçisi olarak bilinen bir hocamızın (E. Alicin) `öğretimin ve Yatırımın finansmanında genellikle ödenmeyen vergiler önemli bir rol oynamaya başlamıştır.` şeklindeki demeci bu düşüncemizi desteklemektedir. 1984 ile 1991 yıllan arasında defter ve belgeleri incelemeye alman 528889 vergi mükellefinin hesaplarında bulunan vergi matrahı farkı %53'tür. İstatistiklerde, 1984 yılında vergi yönünde kayıt dışı faaliyetler %120 iken 1985 yumda^98'e düşmüş, 1986 yılında tekrar %129'a tırmanan bu oran, 1987 yılında hızlı bir inişle %26 ya gerilemiş 1990 da yine %63'e çıkan aynı oran 1991 yılında %51 olarak gerçekleşmiştir. Böylece, devlet, yaurımlann hızlandırılması, ihracatın arttırılması, sermaye piyasasının geliştirilmesi ve kurumlaştınlmamn özendirilmesi gibi amaçlarla alacağı vergiden kısmen feragat ederek belirlenen ekonomik hedefler doğrultusunda mali hedeflerden vazgeçmiştir. İşte bu önlemlerin kamu ekonomisi ile ilgili ve birbiri ile bağlantılı sonuçlan, çoğu ücretli olan düşük gelirlilerin vergi yükünün artması, toplam vergi yükünün azalması, bütçe açıklarının büyümesi, kamu iç borç stokunun artması, transfer ödemelerinin kamu harcamalan içindeki payının yükselmesi ve kamu hizmetleri arzının azalarak kalitesinin düşmesidir. m1980'li yıllarda uygulamaya konulan serbest piyasa ekonomisine dayalı istikrar politikasının ürünü olarak vergi gelirlerinin toplam bütçe gelirleri içindeki payı azalmış ve bütçe harcamalarını karşılama oranı giderek düşmüştür. Bu nedenle bütçe harcamalarım karşılamak için devlet borçlanmayı gitmiştir. Kamu kesimindeki açığın kapatılması amacıyla başvurulan içborçlanma hareketleri kamunun sermaye piyasasına ve Merkez Bankasına yönelik fon talebini arttırmıştır. Kamu kesiminin borçlanma gereği mali piyasalar üzerindeki baskısı faiz oranlarını yükselterek kredi faizlerinin yükselmesine neden olurken, Merkez Bankasının aşın emisyona gitmesi de yıllardan beri süre gelen enflasyonu iyice azdırmıştır. Kısa vadeli ve yüksek faizli iç ve dış borçlanma politikası sonucu olarak özellikle son yıllarda ekonominin üretken alanlarda kullanılacak kaynakların borç anapara ve faiz ödemeleri şeklinde dışarıya transfer edilmesi kaynak kıtlığının şiddetini arttırmıştır. Böylece kamu gelirlerinin yapısında meydana gelen değişim ile vergiler yerine borçlanmanın ikame edilmesi, borçlanmaya dayalı bir ekonomik yapının gelişmesine neden olmuştur. Bu durum ise ekonomide dengesizliklere yol açarak birtaraftan yıllardan beri süregelen ve birtürlü önlenemeyen enflasyonu azdırırken öte yandan da faiz oranlarım yükselterek özel kesimin finansman imkanlarını sınırlamış ve finansman mahyetinin aşın derecede yükselmesine yol açarak, özel sektör aleyhine haksız ve dengesiz bir rekabet ortamı oluşturmuştur. Ekonomide yaşanan yüksek enflasyon ise imalat sanayinin kaynağı sayılan yatinmlan düşürürken diğer yandan toplam üretimi de olumsuz etkilemiş, sanayi de teşebbüs gücünü ve şevkini zedelemiştir. Nitekim, Dünya Bankasının raporuna göre s«£S Türkiye de 1965-1980 döneminde ortalama yıllık enflasyon hızı %20,8 iken Gayn safi yatırımlardaki ortalama yıllık artış hızı %8,8 ve neticede büyüme hızı %6,2 olarak gerçekleşirken 1980-1989 döneminde yıllık ortalama enflasyon oram ikiye katlanması sonucunda yatırımlardaki artış hızı, %3,7 ye inmiş ve neticede büyüme hızı da %5,1'e gerilemiştir. iv 289

121

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kayıt no: 7073, Çalışma dört bölüm olarak düşünülmüştür. Birinci Bölüm'de kalkınmada öncelik sorunu ele alınmıştır. İkinci Bölüm de genel olarak Türkiye'nin sanayileşmesi, Cumhuriyetten günümüze kadar ki süreçte kalkınmada sanayileşme ilke ve prensipleri ortaya konulmuştur. Üçüncü Bölüm de sanayileşmenin göstergeleri, dış ticaret, istihdam ve GSYİH açısından açıklanmıştır. Dördüncü Bölüm de sanayileşme sürecinde Türk sanayinin karşıladığı sorunlar incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise sanayileşmenin başlangıcından günümüze kadar ki süreç içinde ulaşılan düzeyi ortaya konulmaya çalışılırken, ülkemiz açısından sanayileşmenin önemi vurgulanmıştır.

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kayıt no: 11950