Search

Bu tez çalışmasında; poliamid kumaşa emdirme ve çektirme yöntemleri kullanılarak, çeşitli firmalardan temin edilen yumuşatıcılar aplike edilmiş; bu kumaşların su buharı geçirgenliği, hava geçirgenliği ve kapilarite testlerine bakılarak kıyaslamalar yapılmıştır. Ayrıca hidrolizat yöntemi ile atık yünlerden elde edilen sıvı çözelti, çektirme yöntemine göre polyamid kumaşa uygulanmış, elde edilen sonuçlar tablolar halinde verilmiştir.Yün hidrizatla yapılan işlemlerde, numunelerin daha yumuşak tutuma sahip olduğu görüldü. Hidrofilitesinin ve kapilar ıslanmanın daha iyi olduğu gözlemlendi. Bu da mayoluk kumaş için çok önemli bir özellik olan hızlı kuruma etkisi yönünden malzemenin doğal olmasının yanında tercih edilebilirliğinin artması anlamına geliyordu.Bu nedenle de çıkardığımız teorik sonuca da uygun olarak, polyamid ve yün lifinin kimyasal yapılarının aynı olmasının da etkisiyle, bitim işleminin tutum ve hızlı kuruma yönünden iyileştirici etki yarattığı sonucu çıkarıldı. In this thesis, softeners obtained from various companies were applied to the polyamide fabric by impregnation and exhausting methods; water vapor permeability, air permeability and capillary tests of these fabrics were compared. In addition, the liquid solution obtained from the waste wool by hydrolyzate method was applied to the polyamide fabric according to the extraction method, and the results obtained were given in tables.Wool in the hydrolizate process, the samples had a softer handle. It was observed that hydrophilicity and wicking were better. This means that the material is natural in terms of its fast drying effect, which is a very important feature for the swimwear fabric, as well as increasing its preferability.Therefore, we conclude that the chemical structure of the polyamide and wool fiber is the same, and that the finishing process creates a healing effect in terms of attitude and quick drying. 58

Bu tez çalışmasında, 3 farklı yönteme göre atık yünün hidrolizatı incelenmiştir. Bu yöntemler klasik alkali hidroliz yöntemi, klasik indirgen madde sodyum sülfür ile yapılan sülfitoliz indirgeme yöntemi ve sodyum sülfür yerine glikoz kullanılan indirgemedir. İndirgeme yöntemleri, katı madde tayini, FT-IR analizi ve SEM görüntileri esas alınarak karşılaştırılmıştır. FT-IR analizi sonuçlarına göre yünün hidrolizatı eldesinde en etkili yöntem sodyum sülfür ile sülfitoliz indirgeme işlemi iken, sonrasında glikoz esaslı indirgen maddenin ve alkali işlemin en ılıman yöntem olduğu görülmektedir. Numunelerin ağırlık kayıpları incelendiğinde sülfitoliz indirgeme yöntemi en yüksek ağırlık kaybını oluşturmaktadır. Sülfitoliz yöntemi ile elde edilen hidrolizatın, FT-IR ve Sem görüntüleri esas alındığında yeni bağlar oluşumuna neden olmakta bahsedilen durumu desteklemektedir. Sodyum sülfür yerine glikoz esaslı madde kullanımıyla daha az lif zararı ve ağırlık kaybı oluşmaktadır. Deney sonuçlarına göre keratin eldesinde klasik indirgen olarak kullanılan sodyum sülfür yerine glikoz esaslı çevreci kimyasal maddenin rahatlıkla kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimler: Keratin Yapısı, Keratin Eldesi, Sürdürülebilirlik, İndirgeme Yöntemi, Ekoloji In this thesis, hydrolysis of waste wool was investigated according to three different methods. These methods are the classical alkali hydrolysis method, the sulfitolysis reduction method with the classical reducing agent Na2S and the reducing agent based on glucose instead of Na2S. These methods were compared in terms of the amount of solid, FT-IR analysis and SEM photos of samples.Accordance with FT-IR analysis, the most effective method is sulfitolysis reduction with sodium sulfide to obtain hydrolization of wool. Reduction with glucose method and also alkali hyrolzation method were same order. If the amount of weight losses is studied , the most weight losses is obtained by sulfitolysis method. The basis of FT-IR and Sem photos of hydrolysate of wool sample created some new bonds and also supported this condition. Less fibre damage and weight loss were obtained by using of glucose instead of sodium sulfide. Finding of test results ecologically glucose based reduction agent is usable to obtain hydrolization of wool fibre instead of sodium sulfide. KeyWords: Keratin Structure, Keratin Production, Sustainability, Reduction Method, Ecology 63

Bu tez çalışmasında, kükürt boyamada kullanılan ve çevreye zararlı olan indirgen maddelerin yerine doğal esaslı alternatif maddeler kullanılarak boyama flottesi üzerine etkilerinin incelenmiştir.Günümüz ekolojik sorumluluklarına paralel olarak tektil sektöründe kullanılan konvansiyonel yöntemlerin yerini, ekolojik ve çevreye dost malzemelerin kullanıldığı alternatif yöntemler almaktadır. Yapılan tez çalışması kapsamında ticari kullanım oranı yüksek olan pamuklu kumaşların kükürt boyamada indirgen madde olarak konvensiyonel zırnık (Na2S)'ın ve firmaların önerdiği Reducing Agent D powder yerine doğal esaslı melas kullanılarak ekolojik ve boyama özellikleri geliştirilmiştir.Kumaş numunelerinin boyama işlemi sektörde yaygın olarak kullanılan kükürt boyarmaddelerin kullanımı ile yapılmıştır. Boyama işlemi için boyarmaddenin temin edildiği firmanın uyguladığı reçeteler kullanılmıştır. Kükürt boyama prosesinde indirgen madde olarak zırnık, melas, Archroma firmasının ürettiği Reducing Agent D powder maddeleri kullanılmıştır. Bu indirgen maddelere firmanın önerdiği reçete doğrultusunda yapılan boyama işlemi öncesi ve sonrası flotte iletkenliklerinin ölçüm işlemi yapılmış ve elde edilen boyama sonrası kumaş numunelerinin renk koyuluğu ve haslık değeri incelenmiştir. In this thesis study, the effects of the use of naturally occurring alternative materials on dyeing flotas were investigated in place of reducing materials which are used in sulfur dyeing and are harmful to the environment.Parallel to today's ecological responsibilities, we describe the location of methods, ecological and environmentally friendly materials.Within the scope of the planned thesis study, the ecological and dyeing properties of cotton fabrics with high commercial use rate were improved by using naturally occurring molasses instead of conventional reducer (Na2S) and companies recommended as reducers in sulfur dyeing.The dyeing process of the fabric samples was carried out by the use of sulfur dyes which are widely used in the industry. For the painting process, the prescription applied by the company is used.In the sulfur dyeing process, Reducing Agent D powder materials, such as zirconium, molasses and Archroma, were used as reducing agents. The conductivities of the float were measured before and after the dyeing process in the direction of the recipe recommended by the company and the color depth and fastness value of the fabric samples obtained after dyeing were examined. 65

Küreselleşen dünya ekonomisi şartlarında ortak pazarların oluşması, sektörlerin ve işletmelerin başarıyı ve sürekliliği sağlayabilmeleri için mevcut teknolojilerini günden güne iyileştirmeleri gerekmektedir. Hareket izleme teknolojilerinde gerçekleşen yenilikler oyun, eğitim, sağlık başta olmak üzere konfeksiyon endüstrisindeki simülasyon sistemlerinin gelişimine de katkı sağlamıştır.Bu tez çalışmasında temassız hareket algılayıcısıyla interaktif sanal giysi simülasyonun gerçekleştirilmesinde yeni bir yaklaşım sunulmuştur. İnsan hareketlerinin izlenebilmesi ve takip edilebilmesinde yararlanılan Kinect algılayıcısı tarafından sistemdeki kullanıcının iskelet sistemi takip edilebilmektedir. Geliştirilen uygulama yazılımında, algılayıcının derinlik ve renkli görüntülerinin kalibrasyonundan sonra kullanıcıya ait boy, omuz boyu, kol boyu, bacak boyu ve beden boyu ölçüleri hesaplanmaktadır. Ölçümler, geliştirilen uzman bir sistem tarafından değerlendirilerek vücut ölçüsü alınan kullanıcının beden tahminlemesini gerçekleştirmektedir. Beden tahminlemesi gerçekleştirilen kullanıcı, sistemde alt beden ve üst beden olarak belirlenen kıyafetleri sanal giysi simülasyonunda deneyebilmektedir. Kıyafet seçim işlemleri, algılayıcı karşısında el hareketlerinin kontrolüyle temassız bir şekilde yapılmaktadır. Uygulama yazılımında kıyafet deneme ve seçim işlemlerinin kontrolü geliştirilen web sayfası ve mobil uygulama tarafından da desteklenmektedir. Uygulama yazılımı; masaüstü uygulaması, web sayfası ve mobil uygulama ara yüzleriyle çok platformlu bütünleştirilmiş bir otomasyon sistemi haline getirilmiştir. Geliştirilen sanal giysi simülasyon sistemi 30 bay ve 30 bayan kullanıcı olmak üzere 60 farklı kişi ile test edimiştir. Bay ve bayan kullanıcıların algılayıcı tarafından hesaplanan boy, omuz boyu, kol boyu, bacak boyu ve beden boyu için yapılan güvenirlik analizi ile cronbach alfa katsayıları .90 üzeri bulunarak sistemin güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Algılayıcı sistem tarafından hesaplanan beden ölçümleri, antropometrik ölçümlerle karşılaştırılarak verilerin anlamlılığı kontrol edilmiştir. Hem bay hem de bayan kullanıcıların algılayıcı tarafından hesaplanan ölçüm sonuçları ile antropometrik ölçüm sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığı yapılan bağımlı örneklem testi (paired t- test) ile tespit edilmiştir. Algılayıcı tarafından elde edilen ölçümlerin doğruluk oranı, bay kullanıcılar için % 96.15 ile % 98.63, bayan kullanıcılar için %96.05 ile % 98.80 arasında bulunmuştur.Uygulama yazılımının kullanımı, işlevselliği ve içeriği farklı kullanıcılar tarafından test edilerek performans değerlendirilmesi yapılmıştır. Performans değerlendirmesi amacıyla temel düzeyde bir takım görevler belirlenmiştir. Her bir işlemin gerçekleştirilme durumu, hazırlanan ölçek aracılığıyla analiz edilmiştir. Analiz sonuçları incelendiğinde; görevlerin tamamına yakını `çok kolay`, bir kısmı ise `kolay` olarak ifade edilmiştir. Performans değerlendirmesi ve test işlemleri sonrasında her bir kullanıcı ile nitel araştırma yöntemlerinden biri olan görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Görüşme formlarının değerlendirilmesi sonucu uygulama yazılımının açık, net ve kullanıcı temelli olmasının yanısıra yönetilebilir ve memnuniyet derecesinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Tez çalışmasında ekonomik, esnek ve geliştirilebilir yapıya sahip Kinect algılayıcısı, üç boyutlu modelleme ve hesaplama yetenekleri açısından yüksek maliyetli algılayıcı sistemlerle karşılaştırıldığında, Kinect algılayıcısının bu sistemlere benzer sonuçlar ortaya koyduğu tespit edilmiştir. In the globalized world economy conditions, it is necessary to improve existing technologies day by day in order to create common markets and to ensure success and continuity of sectors and businesses. Innovations in motion capture technologies have also contributed to the development of simulation systems in the garment industry, especially in games, education and health.In this thesis, a new approach to realize interactive virtual clothing simulation with contactless motion sensor is presented. The skeletal system of the user in the system can be followed by the Kinect sensor, which is used when the human movements can be monitored and captured. In the developed application software, the height, shoulder size, arm length, leg size and body size measurements of the user are calculated after calibrating the depth and color images of the sensor. These measurements are evaluated by an expert system developed to realize the body size estimation of the user. The user who performs the body estimation can try on the clothes determined as the lower body and the upper body in the system via the simulation of the virtual clothes. The clothing selection process is done in a non-contact manner with the control of the hand movements against the sensor. The application software is also supported by the web page and the mobile application, in which apparel testing and selection is controlled. The desktop application has become an integrated multi-platform automation system with web page and mobile application interfaces.The applicability of the virtual clothing simulation system was tested with 30 male and 30 female, 60 different users. With the reliability test made for the height, shoulder size, arm length, leg size and body size calculated by the sensor of the male and female users coefficients of cronbach alpha were found above 0.90 and it shows the reliability of the measurement. In order to check the meaning of the data, the body measurements calculated by the sensor system were compared with the anthropometric measurements. Whether there was a statistically significant difference between the measured and anthropometric measurement results of both the male and female users were tested by a paired t-test. The accuracy rate of the measurements taken by the sensor was found 96.15% to 98.63% for male users and 96.05% to 98.80% for female users.The use, functionality and content of the application software have been tested and evaluated by different users. A number of basic tasks have been identified for performance evaluation. The performance of each process was analyzed by means of the prepared scale. When the analysis results are examined, almost all of the tasks were stated `very easy` and the rest of of them were stated `easy`. After performance evaluation and testing, one of the qualitative research methods `interview` was made with each user. As a result of the evaluations of the interview forms made by the users, it is concluded that the application software is manageable with clear, user-friendly and high level of satisfaction.In this thesis, it is determined that Kinect sensor, with economical, flexible and improvable structure, has similar results comparison with high cost sensor systems in terms of three dimensional modeling and calculation ability. 190

Ekolojik ve ekonomik sorumlulukların giderek arttığı günümüzde, tekstil sektöründe alternatif yöntemler üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Düşük enerji kullanımına olanak veren, maliyetlerin düşük olduğu ve çevresel olumsuz etkilerin en aza indirildiği alternatif yöntemler tekstil üzerine çalışan çoğu bilim alanının temel bilgeleri arasında yerini almıştır. Bu çalışmada, tekstilde yaygın kullanım alanına sahip yün lifinin özelliklerinin geliştirilmesi için kullanılan alternatif yöntemlerden plazma uygulamaları hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca yünün modifikasyonu için yapılan plazma çalışmaları incelenerek, bilimsel çalışmaların bakış açısına ve araştırmacılara yön göstermesi hedeflenmiştir. Nowadays, with the increasing importance of ecological and economical restrictions, the textile sector is working on alternative methods. Alternative methods that allows the use of low-energy, low costs and minimized environmental adverse impacts, has taken place between most of the basic interests of science. Which work on textile sector. In this study, a plasma process, which is used for the development of properties of wool fibers that are common used in textile, are introduced. Moreover, some studies of plasmas conducted to modification of wool were examined. It was aimed to show the direction for researchers and a viewpoint for scientists. 90

Ekolojik ve ekonomik sorumluluklar tüm sektörlerde olduğu gibi tekstil sektöründe de alternatif materyal uygulamalarının araştırılmasına neden olmuştur. Yeni aplikasyon yöntemlerinin araştırılması üzerine yapılan çalışmaların temelini bu durum oluşturmaktadır. Alternatif yöntemler içerisinde ilk sırada doğal esaslı malzemelerin tekstil uygulamalarında kullanımının araştırılması yer almaktadır. Aynı zamanda düşük maliyetler ile katma değeri yüksek ürünler üretmek ve çevreye dost işlem adımları oluşturmak önem arz etmektedir.Bu tez çalışmasında; pamuklu ve polyester kumaş numunelerinin pomza, amorf silika ve kolemanit katkılı baskı ve sol jel kaplama işlemleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı doğal esaslı malzemeler kullanılarak kumaş yapılarının fiziksel özelliklerinin geliştirilmesidir.% 100 pamuklu ve polyester kumaş numuneleri katı partiküllü pomza, amorf silika ve kolemanit malzemeleri ile pigment baskı tekniği kullanılarak işleme alınmış ve sol jel kaplama yöntemi kullanılarak baskı fiksaj işlemi gerçekleştirilmiştir. Tüm malzemelerin 100, 50 ve 25 g/kg katkı oranlarında kullanılarak yapılan baskı işlemleri sonrası, kumaş numunelerinin bazik sol jel çözeltisi ile kaplaması yapılmıştır. Sol jel işleminin bazik olarak gerçekleştirilmesi kullanılan malzemelerin zeta potansiyelleri incelenerek kararlaştırılmıştır.Oluşturulan bu yeni proses sonrası tüm kumaş numunelerinin yüzey morfolojileri, EDS nokta analizleri ve FT-IR analizleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca tüm kumaşlar mukavemet, UV koruma, hava geçirgenlik, su geçirgenlik, aşınma direnci, güç tutuşurluk testleri yapılmıştır. Boyalı pigment baskı yöntemi ile işleme alınan pamuklu kumaş numunelerinin ayrıca renk ölçümleri, kuru ve yaş sürtme haslığı ölçümleri ve antibakteriyellik tayinleri gerçekleştirilmiştir.Gerçekleştirilen yüzey analizleri sonucu katkı malzemelerinin sahip olduğu kimyasal bileşenlerin kumaş numunelerine aktarıldığı kanıtlanmıştır. Tüm kumaş numunelerine yüksek mukavemet, UV koruma, güç tutuşur özellik, yüksek aşınma direnci ve düşük hava geçirgenlik özelliklerinin kazandırıldığı yapılan testler ile kanıtlanmıştır. Elde edilen tüm analiz ve test sonuçlarının yorumlanması istatistiksel olarak da gerçekleştirilmiştir.Sonuç olarak; düşük sıcaklıklar altında, düşük enerji maliyetli ve az kimyasal kullanımına olanak veren, çevreye dost yeni bir proses adımı oluşturulmuştur. Kaynakların verimli kullanımı ve sol jel yönteminin tekstilde farklı uygulamaları incelenerek; gelecekte bu konu üzerine çalışacak araştırmacılara bir kaynak oluşturulması amaçlanmıştır. Ecological and economic responsibilities have led to the search for alternative material applications in the textile sector as well as in all sectors. This situation is the basis of studies on the investigation of new application methods. Among the alternative methods, the first place is to investigate the use of natural materials in textile applications. At the same time, it is important to produce high value added products with low costs and to create friendly process steps.In this thesis study; pumice, amorphous silica and colemanite added printing and sol gel coating of cotton and poliester fabric samples were carried out. The aim of the study is to improve the physical properties of the fabric materials with using natural based materials.The samples of %100 cotton and polyester fabric were processed by using pigment printing technique with solid particulate pumice, amorphous silica and colemanite materials and printing fixation process was performed by using the sol gel coating method. After printing processes using the amount of 100, 50 and 25 g/kg, fabric samples were coated with basic sol gel solution. The zeta potentials of the materials used were the essential of sol gel process.After the new process, surface morphologies, EDS point analyzes and FT-IR analyzes of all fabric samples were performed. In addition, the properties such as strength, UV protection, air permeability, water permeability, abrasion resistance, flammability of all fabrics were investigated. Color measurements, dry and wet rubbing fastnesses measurements and antibacterial properties of cotton fabric samples tretaed with pigment printing were also investigated.The results of surface analysis has proven that the chemical components of the materials are transferred to the fabric samples. It has been proven by the test results that all fabric samples are given high strength, UV protection, flammability, high abrasion resistance and low air permeability. Interpretation of all the analysis and test results obtained was also done statistically.As a result; ecofriendly process step has been created that allows low energy cost and low chemical usage under low temperatures. Efficient use of resources and different applications of the sol gel method in textiles were examined; it is aimed to create a researcher resource to work on this topic in the future. 194

Bu tez çalışması kapsamında pamuklu örme tekstil yüzeylerinin kasar işlemi düşük sıcaklıkta gerçekleştirilmiştir. Konvansiyonel hidrojenperoksit ağartmasında yüksek sıcaklıklarda çalışılması, maliyetin yüksek olması, çalışılan makinada korozyon oluşumu, yüksek sıcaklıklarda çalışılması sonucu life zarar verme ve atık su yükü sebepleri dolayısıyla bu işlemin gerekliliği düşünülmüştür. Aktivatör ve stabilizatör cinsi değiştirilerek işletme koşulları ile aynı ağartma etkisi düşük sıcaklıklarda gerçekleştirildi. Kumaşlar değişik sıcaklık, değişik peroksit ve değişik sodyumhidroksit miktarıyla muamele edildi ve bu değişimlerin kumaşın patlama mukavemeti, hidrofilite, ağırlık kaybı ve beyazlık derecelerindeki değişim 2 tip kumaş üzerinde farklı ağartma reçeteleri uygulanarak gözlendi.Beyazlık derecesi, hidrojen peroksit ve aktivatör/stabilizatör değerleri düşük tutulduğunda konvansiyonel ağartma ile yüksek sıcaklıktaki ağartma arasında yakın sonuçlar bulundu. Yüksek kimyasal konsantrasyonlarında işletme koşullarına yakın deneyler yapmak için 2. tip kumaşa geçildi. Bu kumaş ile yapılan çalışmalar da da kullandığımız aktivatör/stabilizatörden dolayı yüksek sıcaklıkta ve yüksek konsantrasyon da çalışmanın beyazlık derecesi,hidrofilite ve mukavemete olumlu etkisinin olmadığı gözlemlendi. Fire miktarı'nın ise sıcaklık arttıkça arttığı görüldü.Sonuçlar göstermiştir ki kullanılan aktivatör/stabilizatör varlığında yapılan kasar işleminin düşük sıcaklıkta gerçekleştirilmesi mümkündür. İşletme maliyetlerinin her geçen gün arttığı sektörde, düşük sıcaklıkta kasar işlemi sektörün maliyet düşürme gereksinimini karşılamaktadır. In this study, we investigate low temperature pre-finishing process on knitted cotton fabrics. Because of high temperature, corrosion on surface of machines, loss of strenght and waste water, conventional hydrojen peroxide prosses losts its importance in the pre-finishing process. Bleaching effect was evaluated changing activator and stabilizator amount on cotton fabrics. And also, fabrics was treated different temperature and different hydrojen peroxide amount and this differances was observed to differ whether burst strenght, hydrofility, loss of weight and bleaching degree or not. We observe that bleaching degree that we achieve in the low-temperature pre-finishing was almost the same as conventional peroxide bleaching and we eliminate loss of strenghten in the result of high temperature peroxide bleaching. Results shows us that we can treat the cotton fabric low-temperature degree. When we think about expenditure of factories, low-temperature pre finihing process gains importance and to help the factories reduce the expenditures. 53

Bu tez çalışması, polivinilalkol (PVA), karboksimetil selüloz (CMC) ve kitosanın bitki beslemedeki etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 1:5 F.O' da farklı sürelerde (30dk, 60dk, 90dk, 120dk) kitinden kitosan elde edilmiştir. Elde edilen kitosan örneklerinin asetilasyon dereceleri hesaplanıp, en iyi sonucu veren (%74,14) F:O 1:5 120dk işlem görmüş olan kitosanla devam edilmiştir. PVA, CMC ve kitosan karışımları (F:O 1:5 120dk) hazırlanmıştır. Karışımların su geçirgenlik oranları tespit edilmiştir. Öğütülmüş PVA, CMC, kitosan ve karışımlarının bitki beslemedeki etkilerini incelemek amacıyla saksı denemeleri uygulanmıştır. Bitki analizlerinin sonuçları referans değerler tespit edilerek karşılaştırılmıştır. Alınan toprak örneklerinde Mg, Ca, K, Mn, Cu, Fe ve Zn için sırasıyla %0,15-0,45, %0,3-0,7, %2,5-4, 20-1000 ppm, 1-25 ppm 50-250 ppm, 20-60 ppm değerleri referans olarak alınmıştır. Numunelerin konsantrasyonları ile referans değerler karşılaştırıldığında bunların bitki beslemede kullanılabileceği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Polivinil alkol (PVA), Karboksi metil selüloz (CMC), Kitosan Toprak, Bitki This thesis was made to investigate effect of polyvinyl alcohol (PVA), carboxymethyl cellulose (CMC) and chitosan on plant nutrition. In the study, in 1:5 F.O at different times (30 min, 60 min, 90 min, 120 min) chitosan was obtained from chitin. Acetylation degrees of chitosan samples obtained was calculated, giving best results (74.14%) F:0 1:5 120 minute treated by chitosan has been continued. PVA, CMC and chitosan mixtures (F:O 1:5 120 minute) were prepared. Rates of water permeability of mixtures were determined. Vase tryings were applied to investigate effects of ground PVA, CMC, chitosan and mixtures on plant nutrition. Plant analysis results were compared by determing reference values. In the soil samples taken for Mg, Cal, K, Mn, Cu, Fe and Zn, respectively, values of 0,15-0,45%, 0,3-0,7%, 2,5-4%, 20-1000 ppm, 1-25 ppm 50-250 ppm, 20-60 ppm were taken as references. References values by compared with concentrations of samples was observed which these will be used on plant nutrition.Key Words: Polyvinyl alcohol (PVA), Carboxymethylcellulose (CMC), Chitosan Soil, Plant 78

Isparta, ilk zamanlardan bu yana gül üretimi ve kendine özgü halılarıyla ün salmış önemli kültür şehirlerinden biri olarak bilinir. Ayrıca yetiştirilen gül mahsullerini işleyen birçok gül yağı fabrikası bulunmaktadır. Bu fabrikalar sezonluk yahut diğer bitki yağlarını elde etmek için bütün yıl boyunca çalışmaktadır. Fabrika atıkları ise çevresel açıdan kirlilik kaynağı oluşturmakta ve ancak hayvan gübresi olarak değerlendirilebilmektedir.Isparta yün el halıları, bölge ticaretinde önemli bir paya sahiptir. El halıcılığı maalesef ki giderek küçülen bir sektörü oluşturmaktadır. Bu çalışma kapsamında, yün halı ipliklerinin laboratuar bazında ekolojik boyanmaları ve sanayiye kolaylıkla uyarlanacak alt yapının oluşturulması ile bölge tanıtımı ve sektörün pazara daha güçlü girmesi sağlanmaya çalışılmıştır.Üstün performans özellikleri ve yüksek katma değeriyle tanınan yün materyallerin yüksek sıcaklıkta boyanmaları sonucu oluşan pilling probleminin iyileştirilmesi hatta ortadan kaldırılması tezin en önemli bulgularından birisidir. Savinase 16L enzimiyle işlem gören (%1.5) yün halı ipliklerinin pillinglenme ve renk koyuluğu değeri işlem görmemiş numuneye göre iyileşmektedir. Bu sonuç, yün materyalleri boyayan tüm firmaların ilgisini çekecek yöndedir ve tezin toplumsal katkı sağlamasına verilebilecek en önemli örneklerden biridir.Isparta ve yöresinde çevre problemi oluşturan gül atıklarının yün halı ipliklerini yüksek renk verimi ve haslıklarda boyadığı, dolayısıyla faydalı ürüne dönüştürülebileceği tezin bir diğer önemli sonucudur. Boya banyosunda biomordan olarak sitrik asit, tanik asit, asetik asit ve sodyum karbonat kullanılmıştır. Boya banyosu sadece gül posasının kaynatılmasıyla elde edildiği ve hiçbir yardımcı madde içermediği için materyal üzerinde yasaklı madde bulunma riski yoktur ve atık su yönetmeliği açısından bu flotte su temizleme prosesine de ihtiyaç göstermemektedir. Sitrik asit, tanik asit ve asetik asit gibi biomordanların kullanıldığı boyamalarda biraz daha açığı/koyusu, kırmızı/mavisi elde edilirken metal mordanlarla yapılan boyamalarda ise bej, antrasit, sarı ve parlak sarı renkleri elde edilmiştir. Boyamaların haslıkları karşılaştırıldığında, metal mordan kullanımında yaş haslıklarının daha iyi olduğu, biomordan kullanımında ise çok yüksek ışık haslık değerleri elde edildiği tespit edilmiştir. Bilinenin aksine mordan miktarını minimum tutmak yeterli haslık ve renk koyuluğunu verirken, bu da atık su ve materyal üzerindeki metal içerini azaltmaktadır.Uygulanan katyonikleştirme işlemiyle mukavemeti yüksek, azot miktarı düşük pamuklu kumaş elde edilmiş ancak yaş ve özellikle ışık haslığının çok düşük olması nedeniyle çalışma yün ipliği üzerine yoğunlaştırılmıştır.Doğal boyama reçete maliyeti, sentetik boyaya göre biraz daha pahalı olmasına rağmen doğal boyanın üretim emniyeti, sentetik boyaların tozuma, alerjik, kansorojen madde tehlikesi bulunmaktadır, son kullanım haslıklarının yüksek ve atık suyun doğayla son derece uyumlu olması bu maliyet unsurunu bertaraf eder niteliktedir. Boya ekstraktının HPLC analizinde etken fenolik maddenin gallik asit olduğu tespit edilmiştir. Bu maddenin antibakteriyel ve antioksidan özellikte olması gül posası ile yapılacak çalışmaların önemini arttıracak yöndedir. İleri aşamada posalar ticari boya yapımında kullanılarak doğal ve antibakteriyel, antioksidan özelliğe sahip boyamalar elde edilebilecektir.Dünyada kişiye özel üretim istekleri artmaktadır. Bu taleplerde maliyet unsuru, klasik üretimdeki gibi ilk sırada yer almamaktadır. Doğal boyaların en büyük dezavantajı olan tekrarlanabilirlik ve yüksek maliyetli, zahmetli ekstraksiyon kısmı ticari boya üretimiyle aşılabilirse tekstil sektörünün son yıllarda en büyük problemi olan düşük kar oranıyla yaşamak ve ayakta kalmak problemi de aşılabilecektir. Bu da yöremiz ve ülkemiz açısından üniversite-sanayi işbirliğinin güzel bir örneğini oluşturacaktır. Isparta, since the early times up to now, it is known as the important cities of all by its rose and carpet production. There are so many rose oil production factories in the city. This factories work as seasonal or can be open in order to product different oils. The pollutants of the factories perform ecological pollution so they are used as animal fertilizer.The wool carpets of Isparta have an important value on the regional commerce. Unfortunately hand made carpets become to be a decreasing sector. With the help of this study, the dyeing of wool carpet yarns can be done and they can use in the textile commerce so that they can make a valuable influence on the regional advertising and sector marketing.Its an important finding in this thesis study that the elimination of the pilling problem as a consequence of high temperature dyeing to improve unique properties of woolen materials, known as superior performance and high value added.The pilling and color strength values of woolen yarn treated with Savinase 16L (%1.5) is improved compared to untreated samples. This is a result that will attract the attention of all the companies dyeing wool materials and it constitutes an important model in terms of contribution to the society.Another important finding in this study is that The rose wastes, causing environmental problem in Isparta and surrounding region, could be used in obtaining high colour efficient and fastness in dyeing process of woolen carpet yarn and these wastes also can be turned into useful products. The citric acid, tannic acid, acetic acid and sodium carbonate were used in dye bath. Dye bath was prepared using rose pulp extracted and there was no heavy metal on textile materials due to and auxiliary materials did not contain in bath. The waste water purification was not required after pulp dyeing in accordance with waste water pollution regulations. In dyeing processes for woolen yarn that biomordants such as citric acid, acetic acid and tannic acid were used, lighter hues /darker hues, red/blue hue of the same colors can be obtained while beige, anthracite, yellow and bright yellow colors can be obtained in dyeings that metal mordants were used.The wet fastness values of woolen yarn dyed using metal mordants was high and the woolen yarn dyed using biomordant gave high light fastness values. Contrary to common belief, keeping a minimum amount of metal mordant provides sufficient fastness and colour strength and thus it reduces the content of waste water and metal on textile materials.After cationization treatment, high strength and low nitrogen content cotton fabric were obtained, but the study was focused on woolen yarn because wet and light fastness values were very low.Although the recipe cost estimates of natural dyeing is greater than synthetic dyestuff, natural one is advantageous in terms of human health and environmental aspects and this cost can be neglected because of high fastness for end-use and compatible with nature when dust emission, allergic and carcinogenic disadvantages of the synthetic dyes were considered. Gallic acid was founded as the effective substance in rosa slag extraction in HPLC analysis. The antibacterial and antioxidant properties of this substance increased the importance of studies with rosa slag. In further step, the rosa slag will be produced as a commercial dye and finally natural dyeing with antibacterial and antioxidant properties will be obtained.The tailor made production requests have steadily been increasing in the world. The cost factor for this demand is not the first rank as it does in the classic production. If the disadvantages of natural dyes such as reproducibility, high cost, difficultly extraction process might be overcome, then the main problems of textile sector such as low profit rate and sustainability could have been eliminated. This result will be a good model of university-industry cooperation in terms of development of our country. 84