Search

Araştırma ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre, okul yöneticilerinin otantik liderlik davranışları ile öğretmenlerin işe bağlılık düzeylerini çeşitli değişkenlere göre belirlemek ve aralarındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak amacı ile ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın hedef evrenini; 2017-2018 eğitim öğretim yılında, Aydın ili merkez Efeler ilçesinde ortaokullarda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırma çok aşamalı örnekleme yöntemi ile seçilen ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 338 öğretmenle yürütülmüştür. Araştırma verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, Otantik Liderlik ve İşe Bağlılık Ölçekleri kullanılmıştır. Veriler; yüzde, frekans, ortalama, parametrik ve parametrik olmayan fark testleri, pearson momentler çarpımı, korelasyon ve çoklu regresyon testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin, okul yöneticilerinin otantik liderliğine ilişkin; en yüksek dengeli değerlendirme, sonra sırası ile ilişkilerde şeffaflık, içselleştirilmiş ahlak ve öz farkındalık algısına sahip oldukları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin okul yöneticilerinin otantik liderliğine ilişkin algıları ise yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin okul yöneticilerinin otantik liderliğine ilişkin algılarının, öğretmenlerin medeni durumuna, branşına ve eğitim durumuna göre değişmediği ancak cinsiyetine, yaşına ve okuldaki görev süresine göre değiştiği tespit edilmiştir. Otantik liderliğin tüm boyutlarında ve genelde; erkek öğretmenlerin okul yöneticilerinin otantik liderliğine ilişkin algıları kadınlardan, 35 yaş ve altındaki öğretmenlerin okul yöneticilerinin otantik liderliğine ilişkin algıları diğer yaş grubundaki öğretmenlerden daha yüksek bulunmuştur. Okuldaki görev süresi 3 yıl ve altında olan öğretmenlerin, okul yöneticilerine ilişkin ilişkilerde şeffaflık algıları okuldaki görev süresi 4 yıl ve üzeri olan diğer gruplardan; okuldaki görev süresi 3 yıl ve altında olan öğretmenlerin, okul yöneticilerine ilişkin dengeli değerlendirme ve genel otantik liderlik algıları okuldaki görev süresi 4 – 6 yıl arası olanlardan daha yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin işe bağlılık algısı boyutlar bazında en yüksek adanmışlık, sonra sırası ile dinçlik ve yoğunlaşma şeklindedir. Öğretmenlerin genel işe bağlılık algıları ise yüksektir. Öğretmenlerin işe bağlılık algıları; cinsiyete, medeni duruma, branşa, yaşa, görev süresine ve eğitim durumuna göre değişmemektedir. Öğretmenlere göre otantik liderlik ile boyutları arasında, işe bağlılık ile boyutları arasında yüksek; otantik liderlik ile işe bağlılık arasında orta; otantik liderliğin boyutları ile işe bağlılığın boyutları arasında düşük ve orta düzeylerde pozitif ilişkilerin olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin dinçlik algısını, okul yöneticilerinin sergilediği otantik liderliğin ilişkilerde şeffaflık ve içselleştirilmiş ahlak algıları; yoğunlaşma algısını, okul yöneticilerinin sergilediği otantik liderliğin öz farkındalık ve içselleştirilmiş ahlak algıları ve genel işe bağlılık ve adanmışlık algılarını, okul yöneticilerinin sergilediği otantik liderliğin içselleştirilmiş ahlak algısı anlamlı şekilde etkilemektedir. Bununla birlikte öğretmenlerin okul yöneticilerinin sergilediği tüm boyutlardaki otantik liderlik davranışına ilişkin algıları birlikte öğretmenlerin işe bağlılık algılarını anlamlı şekilde etkilemektedir. Söz konusu bulgulara dayalı olarak okul yöneticilerinin sergiledikleri otantik liderlik davranışlarını koruması ve artırılmasına yönelik eğitimler (çalışma grupları, atölye vb.) verilmesi, kadın öğretmenlerin otantik liderlik algılarının düşük çıkmasının altında yatan nedenlerinin belirlenmesi, öğretmenlerin işlerine yoğunlaşmalarını arttırmak için dış uyaranların azaltılması, dersin bölünmemesi benzeri tedbirlerin alınması, öğretmenlerin işe bağlılık algılarını etkileyen unsurlar için karma araştırmalar yapılması gibi uygulamacı ve araştırmacılara yönelik çeşitli öneriler ortaya konulmuştur. The research was designed in the relational survey model to reveal the relationship between according to the perceptions of secondary school teachers' authentic leadership behaviors level of school administrators and teachers' engagement level and comparison of these levels by various variables was investigated. The target population of the research is composed of teachers working in secondary schools in Efeler district of Aydın province in the 2017-2018 academic year. Study was carried out with 338 teachers who were selected with multistage sampling method and who participated in the study voluntarily. Data was collected by Personal Information Form, Authentic Leadership Scale and Work Engagement Scale. Data were analyzed using percentage, frequency, mean, parametric and non-parametric difference tests, pearson moment product, correlation and multiple regression tests. According to the findings of the research, teachers' perception of authentic leadership was at the highest level on balanced processing then relational transparency and internalized moral perspective and self-awareness respectively. General perception of authentic leadership was found relatively higher than the mean. In addition, teachers' perceptions of authentic leadership and its dimensions do not differ according to teachers' marital status, branch and educational status but there were statistically significant differences according to gender and age and years of service at the school where she/he works variables. In all the dimensions of authentic leadership and overall authentic leadership male teachers' perceptions of authentic leadership of school administrators were found to be higher than female teachers and teachers aged 35 years and less had a higher perception of the authentic leadership of school administrators than teachers of other age groups. Relational transparency perceptions of teachers who have 3 years or less of duty at school were higher than those of other groups who had 4 years or more in school. Balanced processing and overall authentic leadership perceptions of teachers who have 3 years or less of duty at school were higher than those who had 4-6 years of duty at school. Teachers' perception of work engagement was at the highest level on dedication than vigor and absorption respectively. General perception of work engagement was found relatively higher than the mean. It was understood that the demographic variables (gender, marital status, branch, age, years of service at the school where the she/he works and educational status) in this research did not affect the teachers' perception of work engagement. According to teachers' perceptions it was found that there was a positive and high-level relationship between authentic leadership and its dimensions and similarly between work engagement and its dimensions. As well there was a positive and medium level relationship between authentic leadership and work engagement. In addition, there was a positive and medium/low level relationship between authentic leadership dimensions and work engagement dimensions. Authentic leaderships dimensions of relational transparency and internalized moral perspective that school administrators exhibit has a significant effect on teachers' perception of vigor; authentic leaderships dimensions of self-awareness and internalized moral perspective that school administrators exhibit has a significant effect on teachers' perception of absorption; authentic leaderships dimension of internalized moral perspective that school administrators exhibit has a significant effect on teachers' perception of dedication and general. Also, it has been understood that teachers' perceptions of authentic leadership behavior in all dimensions of school administrators have a significant effect on teachers' perception of work engagement. Based on these findings it has been proposed to give trainings (working groups, workshops etc.) to protect and increase the authentic leadership behaviors of school administrators. In addition, various suggestions have been put forward for practitioners and researchers such as determining the underlying causes of low level of authentic leadership perceptions of female teachers, reducing external stimuli to increase teachers' absorption in their work, do not disturb teachers during class hours, conducting mixed research for elements that affect teachers' perceptions of work engagement. 167

Araştırmada ortaöğretim öğretmenlerinin iş yeri arkadaşlık algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, İş Yeri Arkadaşlık Ölçeği ve Minnesota İş Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik teknikleri, parametrik ve parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, ortaöğretim öğretmenlerinin en yüksek düzeyde `arkadaşlık fırsatı`, sonra `egemen olan arkadaşlık` algısına sahip oldukları, `genel arkadaşlık` algısının ise ortalamadan yüksek olduğu bulunmuştur. Kadın öğretmenlerin arkadaşlık fırsatı algısının, erkek öğretmenlerden; yine bekâr öğretmenlerin arkadaşlık fırsatı algısının, evli öğretmenlerden anlamlı biçimde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin en çok içsel doyum sağladığı, bunu genel ve dışsal doyumun takip ettiği saptanmıştır. 35 yaş altı ile 46-50 yaş grubu içinde bulunan öğretmenlerin içsel, dışsal ve genel doyum düzeylerinin, diğer yaş gruplarındaki öğretmenlerden anlamlı şekilde yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. 5 yıl ve altında kıdeme sahip olan öğretmenlerle, 11-15 yıl arası kıdeme sahip öğretmenlerin; içsel, dışsal ve genel doyum düzeylerinin, diğer kıdeme sahip olan öğretmenlerden anlamlı şekilde yüksek olduğu bulunmuştur. İş doyumu ile genel iş yeri arkadaşlık algısı ve arkadaşlık fırsatı boyutu arasında pozitif yönde orta düzeyde, egemen olan arkadaşlık ile de yine pozitif yönde düşük düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Arkadaşlık fırsatı boyutunun iş doyumunu genel ve boyutlar bazında pozitif yönde yordadığı tespit edilmiştir. The purpose of this research was to find out secondary education teachers' perception of workplace friendship and its relationship with job satisfaction. Data was collected by means of Personal Information Form, Workplace Friendship Scale and Minnesota Job Satisfaction Scale. In data analysis, descriptive statistical tecniques, parametric and nonparametric tests were used. According to the findings of the research, secondary education teachers' perception of workplace friendship was at the highest level on friendship opportunity and followed by friendship prevalence. General perception of friendship was found relatively higher than the mean. Female teachers' level of perception of workplace friendship was found significantly higher than male teachers'. Single teachers' perception of friendship opportunity was found significantly higher than married teachers. It was determined that, teachers' internal satisfaction was at the highest level and followed by general and external satisfaction. The teachers who are under the age of 35 and who are between the ages of 46 and 50 had significantly higher internal, external and general job satisfaction than the other groups. It was found that, teachers who have 5 years or less experience, between 11 and 15 years of experience had significantly higher internal, external and general job satisfaction than the other groups. It was found that, there was a pozitive medium level relationship between job satisfaction, perception of general workplace friendship and also friendship opportunity. Besides, there was a pozitive low level relationship between job satisfaction and friendship prevalence. In addition, friendship opportunity dimention pozitively predicted job satisfaction on the basis of both general and the dimentions. 193

Bu araştırmada; Aydın ili İncirliova ilçesindeki kamu ortaokullarında görev yapan öğretmenlerin iş doyumlarının, mesleki tükenmişliklerine etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini; 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Aydın ili İncirliova ilçesindeki kamu ortaokullarında görevli öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmada hedef evrenin tamamı olan 162 öğretmene ulaşılmıştır. Verilerin toplanmasında; Kişisel Bilgi Formu, Minnesota İş Doyum Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmenlerin; cinsiyeti, medeni durumu, bulundukları okulun sosyo-ekonomik durumu ve mesleğini kendi isteğiyle seçip seçmeme durumuna göre tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin farklılaşma durumu ilişkisiz t testi ve Mann Whitney U ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin; yaşa, branşa, mesleki kıdeme, eğitim durumuna, çocuk sayısına ve bulunduğu okuldaki hizmet süresine göre tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin farklılaşma durumu ise varyans analizi ve Kruskal Wallis ile test edilmiş ve varyans analizi sonucu ortaya çıkan farklılaşmanın kaynağını belirlemek amacı ile de Tukey testi yapılmıştır. Öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon tekniği kullanılmıştır. Öğretmenlerin iş doyumlarının, mesleki tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisini belirlemek için ise regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen istatistiksel bulguların anlamlılığı .05 düzeyinde sınanmıştır.Araştırma sonucunda; öğretmenlerin duygusal tükenme düzeylerinin kişisel başarı ve duyarsızlaşma düzeylerinden; içsel doyum düzeylerinin dışsal doyum düzeylerinden görece yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Demografik değişkenlerin öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri üzerindeki farklılaşma durumu incelendiğinde ise; kadın öğretmenlerin kişisel başarı boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin erkek öğretmenlerden; 30 yaş ve altındaki öğretmenlerin ve 31-35 yaş grubundaki öğretmenlerin duyarsızlaşma boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin, 36-40 yaş grubundaki öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinden; bekâr öğretmenlerin duyarsızlaşma boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin evli öğretmenlerden; mesleğini istemeyerek seçen öğretmenlerin duygusal tükenme düzeylerinin mesleğini isteyerek seçen öğretmenlerden anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan; bulundukları okulun sosyo-ekonomik durumu düşük olan öğretmenlerin dışsal boyuttaki iş doyumu düzeylerinin, bulundukları okulun sosyo-ekonomik durumu orta olan öğretmenlerden; mesleğini istemeyerek seçen öğretmenlerin dışsal doyumlarının genel doyumlarından, genel doyumlarının da içsel doyumlarından anlamlı düzeyde düşük olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğu ve en yüksek ilişkinin ise öğretmenlerin duygusal tükenme düzeyleri ile genel doyum düzeyleri arasında olduğu görülmüştür. Duygusal tükenmenin yordayıcılarının içsel ve dışsal doyum olduğu; duyarsızlaşmanın ve kişisel başarının ise tek yordayıcısının içsel doyum olduğu saptanmıştır.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Tükenmişlik, iş doyumu, öğretmen, ortaokul. In this research the purpose is to analyse the effection of job satisfaction to the taechers' occupational burnout in the secondary government schools in Incirliova district of Aydın province. The research contains the teachers in the secondary government schools of Incirliova district of Aydın province in 2013-2014 educational academic term. It is aimed to reach the whole 162 teachers. In the adding up process Personel Information Form, Minnesota Job Satisfaction Measure and Maslach Burnout Measure are used. Teacher's genders, merital status, their schools' socioeconomic conditions and choosing this job willingly or unwilling and differentation of job satisfaction stages are analysed according to free t-Test and Mann-Whitney U. According to teachers' ages, branches, occupational retirements, educational conditions, the number of children and tenures of office the differentation of occupational burnout and job satisfaction are tested with analysis of variance and Kruskal-Wallis. Tukey Test is done to determine the resource of the differentation that is the result of the analysis of variance. To determine the relation between levels of teachers' occupational burnout and job satisfaction, The Pearson Product-Moment Correlation Technique is used. To determine the affection of teachers' job satisfactions on the level of occupational burnout, the regression analysis is used. The relevance of the statistical data's result is determined in the level of .05.In the result of research, it is clear that teachers' emotional burnout levels are higher than their personal success and levels of their depersonalization. And also internal satisfaction levels are higher than general satisfaction and external satisfaction levels. When the affection of demographic parameters are searched on the teachers' occupational burnout and job satisfaction levels; it shows male teachers' level is higher than female teachers' (under the age of 30); teachers' level at the age of 31-35 years is higher than the teachers' at the age of 36-40 years; single teachers' level is higher than married ones; teachers' number who choose the job willingly are higher than the ones who are unwilling, considerably. On the other hand; it is established that the teachers' external dimentional satisfaction; -whose schools' socioeconomic conditions are low-; is lower than teachers whose schools are better socioeconomically. Teachers' external satisfaction who choose their occupation unwillingly is lower than general satisfaction dramatically. Their general satisfaction is lower than their internal saticfaction considerably. It is seen that there are negative meaningful relations between teachers' burnout and occupational level. And also it is seen that the highest relation is on teachers' emotional burnout level and general satisfaction level. It is established that emotional burnout elements are internal and external satisfaction; and that insensativation's and personal success' unique element is intensive satisfaction. KEYWORDS: Occupational burnout, job satisfaction, teacher, secondary school. 145

Bu araştırmada Aydın ili merkez Efeler ilçelerinde kamu ortaokullarında görev yapan öğretmenlerin güdülenme ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini; 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Aydın ili kamu ortaokullarında görevli öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini `tabakalı örnekleme` yöntemi ile seçilen 342 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, İş Doyumu ve Güdülenme Ölçekleri kullanılmıştır. Öğretmenlerin; cinsiyeti ve mesleğini kendi isteğiyle seçip seçmeme durumuna göre güdülenme ve iş doyumu düzeylerinin farklılaşma durumu ilişkisiz t testi ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin; branşa, yaşa, kıdeme, bulunduğu okuldaki hizmet süresine, mezun olduğu okul türüne ve görev yaptığı okulun büyüklüğüne göre güdülenme ve iş doyumu düzeylerinin farklılaşma durumu ise varyans analizi ile test edilmiş ve varyans analizi sonucu ortaya çıkan farklılaşmanın kaynağını belirlemek amacı ile de Scheffe testi yapılmıştır. Öğretmenlerin güdülenme ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon tekniği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen istatistiksel bulguların anlamlılığı .05 düzeyinde sınanmıştır.Araştırma sonucunda; öğretmenlerin örgütsel-yönetsel güdülenme düzeylerinin maddi ve psiko-sosyal güdülenme düzeylerinden; içsel doyum düzeylerinin dışsal doyum düzeylerinden görece yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Demografik değişkenlerin öğretmenlerin güdülenme ve iş doyumu düzeyleri üzerindeki etkileri incelendiğinde ise; kadın öğretmenlerin örgütsel-yönetsel güdülenme düzeylerinin, erkek öğretmenlerden; sözel ders öğretmenlerinin örgütsel-yönetsel boyuttaki güdülenme düzeylerinin, sayısal ders öğretmenlerinin güdülenme düzeylerinden anlamlı derece daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan yetenek dersleri öğretmenlerinin içsel ve genel iş doyumu düzeylerinin, sayısal ders öğretmenlerinin içsel ve genel iş doyumu düzeylerinden anlamlı derece daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin güdülenme ve iş doyumu düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu ve en yüksek ilişkinin ise öğretmenlerin psiko-sosyal güdülenme düzeyleri ile içsel doyum düzeyleri arasında olduğu görülmüştür.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Güdülenme, iş doyumu, öğretmen, ortaokul. In this study it is aimed that the find relationship between teachers' -who are on duty in Aydın's Efeler town- motivation level and job satisfaction. The universe of this study is teachers who work in Aydın province during 2013-2014 education year. And the sample of this study is 342 teachers who were detected by stratified sampling method. Personal Information Form, Job Satisfaction Scale and Motivation Scales were used by collecting data. In order to test significant difference of job satisfaction and motivation according to gender of teachers, independent samples t-test was used. Also one way variance analyze (ANOVA) was used in order to find statistical relationship between the job satisfaction, motivation and teachers' department, age, seniority, graduation type, school size, school type. And also Scheffe test was used to detect in-group significant difference source. Pearson moment's correlation method was used to determine relationship between motivation and job satisfaction. The meaningful level of statistic is .05. Results of research showed that teachers' organizational-administrational motivation level is higher than economic and psycho-social motivation level. Also inner satisfaction level is higher than external satisfaction. According to demographic variables female teachers' organizational-administrational motivation level is higher than male teachers. Teachers whose teaching department is mostly consist verbal lessons have higher inner and general satisfaction level than quantitative department teachers. There is a positive correlation between teachers' motivation level and job satisfaction. The psycho-social motivation level and inner satisfaction have the highest rank.KEYWORDS: Motivation, job satisfaction, teacher, secondary school. 130