Search

Shortly after Aruba’s ‘status aparte’ within the Kingdom became a reality, the University of Aruba (UA) opened its gates in September 1988. At that time, the brand new university consisted of only one faculty: the Faculty of Law. In September 2006, the three-year bachelor’s degree in Aruban law was introduced; in the 2008-2009 academic year, the implementation of the master’s degree in Aruban law followed. The purpose of this contribution is to provide an insight into the curriculum of Aruban Law at the Faculty of Law of the University of Aruba. It becomes clear that despite the small scale of the faculty, the full area of criminal and criminal procedure law is covered and that students can start working in legal practice as a fully-fledged master of law after completing their studies. The faculty plays an important role in Aruban society and meets the need for new lawyers, (local) judges, legislative lawyers and other lawyers on the island.

In opdracht van het WODC onderzochten onderzoekers van het Montaigne Centrum voor Rechtsstaat en Rechtspleging (Universiteit Utrecht) of en hoe een hoorrecht van betrokken burgers kan worden vastgelegd in de procedure rond het beoordelen van geweldsaanwending door de politie. Aanleiding voor het onderzoek is een Tweede Kamermotie. Daarin werd geconstateerd dat de burger formeel geen rol speelt bij de interne commissie geweldsaanwending die de politiechef adviseert over de vraag of het geweld volgens de geweldsinstructie en de eisen van vakmanschap is aangewend. Volgens de indieners past ‘horen van burgers bij een modern, transparant politiekorps en kan het ertoe bijdragen dat zij niet hun toevlucht hoeven te zoeken tot een strafrechtelijke procedure’. Vrijwel nooit sprake van hoorrecht Er bestaan verschillende mogelijkheden om gehoord te worden voor burgers die betrokken zijn bij geweldsaanwending door de politie. Zo geldt in de klachtprocedure een hoorplicht. In een strafzaak na aangifte zal iemand meestal als getuige worden gehoord, maar dat is geen hoorrecht. Wel heeft een slachtoffer in strafzaken in bepaalde gevallen het recht om een slachtofferverklaring af te leggen. En heeft de burger die verdachte is of een burger die een schadevergoeding eist allerlei verdedigings- en procesrechten. Van een concreet ‘hoorrecht’ is vrijwel nooit sprake. Ook uit het Europese recht volgt geen generieke verplichting voor autoriteiten om burgers te horen. De onderzoekers zien dus geen juridische noodzaak voor een hoorrecht. Belemmeringen Evenmin zien de onderzoekers juridische obstakels voor het mogelijk maken van een hoorrecht. De genoemde procedures staan los van elkaar; rechten of verplichtingen in de ene procedure hebben niet direct consequenties voor andere procedures. Maar zij zien wel andere belemmeringen. Zo zorgt een hoorrecht voor een forse werkbelasting bij de politie. Ook vreest de politie voor een minder goed proces van beoordelen en leren: mogelijk laat de betrokken politieambtenaar niet meer het achterste van de tong zien als er hoor en wederhoor met burgers plaatsvindt. Bovendien zou een hoorrecht in de interne procedure eerder tot teleurstelling leiden bij burgers. Die procedure heeft namelijk niet als doel om de betrokken burger genoegdoening of schadevergoeding te bieden, terwijl burgers die hun verhaal kunnen doen dat vaak wel verwachten. Door een hoorrecht in de interne procedure zou tenslotte een grote overlap ontstaan met de klachtprocedure, waarin ook hoor en wederhoor plaatsvindt. Die procedure heeft juist specifiek als doel om het vertrouwen van de burger in de politie te herstellen. Nog veel te winnen Toch is er veel te winnen voor de politie als het gaat om transparantie en andere waarden die kenmerkend zijn voor een modern korps. Volgens de onderzoekers zou de specifieke expertise van de interne commissie geweldsaanwending en een burgergerichte klachtencommissie gecombineerd kunnen worden. Op die manier kunnen burgers hun verhaal doen bij een onafhankelijke commissie. En gaat de beoordeling over het aangewende geweld over meer dan of het volgens de regels was. Ook de context van de situatie en de beleving van de burger kan aanleiding zijn voor reflectie, waardoor de politie kan leren en burgers het gevoel krijgen dat ze de politie (weer) kunnen vertrouwen.

In opdracht van het WODC onderzochten onderzoekers van het Montaigne Centrum voor Rechtsstaat en Rechtspleging (Universiteit Utrecht) of en hoe een hoorrecht van betrokken burgers kan worden vastgelegd in de procedure rond het beoordelen van geweldsaanwending door de politie. Aanleiding voor het onderzoek is een Tweede Kamermotie. Daarin werd geconstateerd dat de burger formeel geen rol speelt bij de interne commissie geweldsaanwending die de politiechef adviseert over de vraag of het geweld volgens de geweldsinstructie en de eisen van vakmanschap is aangewend. Volgens de indieners past ‘horen van burgers bij een modern, transparant politiekorps en kan het ertoe bijdragen dat zij niet hun toevlucht hoeven te zoeken tot een strafrechtelijke procedure’. Vrijwel nooit sprake van hoorrecht Er bestaan verschillende mogelijkheden om gehoord te worden voor burgers die betrokken zijn bij geweldsaanwending door de politie. Zo geldt in de klachtprocedure een hoorplicht. In een strafzaak na aangifte zal iemand meestal als getuige worden gehoord, maar dat is geen hoorrecht. Wel heeft een slachtoffer in strafzaken in bepaalde gevallen het recht om een slachtofferverklaring af te leggen. En heeft de burger die verdachte is of een burger die een schadevergoeding eist allerlei verdedigings- en procesrechten. Van een concreet ‘hoorrecht’ is vrijwel nooit sprake. Ook uit het Europese recht volgt geen generieke verplichting voor autoriteiten om burgers te horen. De onderzoekers zien dus geen juridische noodzaak voor een hoorrecht. Belemmeringen Evenmin zien de onderzoekers juridische obstakels voor het mogelijk maken van een hoorrecht. De genoemde procedures staan los van elkaar; rechten of verplichtingen in de ene procedure hebben niet direct consequenties voor andere procedures. Maar zij zien wel andere belemmeringen. Zo zorgt een hoorrecht voor een forse werkbelasting bij de politie. Ook vreest de politie voor een minder goed proces van beoordelen en leren: mogelijk laat de betrokken politieambtenaar niet meer het achterste van de tong zien als er hoor en wederhoor met burgers plaatsvindt. Bovendien zou een hoorrecht in de interne procedure eerder tot teleurstelling leiden bij burgers. Die procedure heeft namelijk niet als doel om de betrokken burger genoegdoening of schadevergoeding te bieden, terwijl burgers die hun verhaal kunnen doen dat vaak wel verwachten. Door een hoorrecht in de interne procedure zou tenslotte een grote overlap ontstaan met de klachtprocedure, waarin ook hoor en wederhoor plaatsvindt. Die procedure heeft juist specifiek als doel om het vertrouwen van de burger in de politie te herstellen. Nog veel te winnen Toch is er veel te winnen voor de politie als het gaat om transparantie en andere waarden die kenmerkend zijn voor een modern korps. Volgens de onderzoekers zou de specifieke expertise van de interne commissie geweldsaanwending en een burgergerichte klachtencommissie gecombineerd kunnen worden. Op die manier kunnen burgers hun verhaal doen bij een onafhankelijke commissie. En gaat de beoordeling over het aangewende geweld over meer dan of het volgens de regels was. Ook de context van de situatie en de beleving van de burger kan aanleiding zijn voor reflectie, waardoor de politie kan leren en burgers het gevoel krijgen dat ze de politie (weer) kunnen vertrouwen.

De strafrechtelijk veroordeelde die een opgelegde schadevergoedingsmaatregel niet betaalt, wordt uiteindelijk gegijzeld (art. 6:4:20 Sv). De rechtspositie van de veroordeelde is in deze procedure zwak. Net als in het civiele executierecht zou in het strafrecht het ultimum-remedium-karakter van de gijzeling benadrukt moeten worden.

De strafrechtelijk veroordeelde die een opgelegde schadevergoedingsmaatregel niet betaalt, wordt uiteindelijk gegijzeld (art. 6:4:20 Sv). De rechtspositie van de veroordeelde is in deze procedure zwak. Net als in het civiele executierecht zou in het strafrecht het ultimum-remedium-karakter van de gijzeling benadrukt moeten worden.

This contribution provides for an overview of simplified criminal proceedings in five European countries (Belgium, Germany, France, Norway and Switzerland). This chapter discusses the background of these procedures, their place within the respective criminal law systems and statistic information on the effectiveness of the proceedings. In conclusion, the chapter discusses the various lessons that the Dutch legislator can drawn from experiences with simplified proceedings in the countries discussed.

This contribution provides for an overview of simplified criminal proceedings in five European countries (Belgium, Germany, France, Norway and Switzerland). This chapter discusses the background of these procedures, their place within the respective criminal law systems and statistic information on the effectiveness of the proceedings. In conclusion, the chapter discusses the various lessons that the Dutch legislator can drawn from experiences with simplified proceedings in the countries discussed.

Oplegging van levenslange gevangenisstraf is geen uitzondering meer. In de gevangenissen zitten momenteel meer levenslanggestraften dan ooit, de ‘politieken’ van kort na de oorlog niet meegerekend. Voor het detentietraject tot de dood erop volgt, bestaat geen bijzondere regeling. Het enige wat verandering kan brengen in de tenuitvoerlegging van de levenslange straf is gratiëring. Gratie is echter afhankelijk van - onder meer - de maatschappelijke en politieke wind, momenteel van het verharde strafklimaat. De straf heeft daardoor een absoluut karakter gekregen. Het ontbreken van een rechtspositieregeling om de noodzaak van voortzetting van de detentie te controleren, staat in schril contrast met het min of meer toevallige karakter van de oplegging van een levenslange straf. Uit een vergelijkend onderzoek van zaken van het afgelopen jaar is niet af te leiden welk geval zich nu specifiek leende voor levenslang en welk voor 15 of 20 jaar, al dan niet in combinatie met TBS. Er is bovendien op diverse momenten in het traject naar de oplegging van de straf sprake van toevallige factoren en graduele verschillen die de keuze tussen tijdelijk of levenslang beïnvloeden. Mede daarom moet worden nagedacht over een andere invulling van de levenslange gevangenisstraf. Een uitgebreidere versie van dit artikel is gepubliceerd in/published in: DD 2006, afl. 7/5 met als titel: ‘De levenslange gevangenisstraf en de toevalsfactor’.

In deze kroniek wordt de constitutionele rechtspraak in strafzaken behandeld voor de periode januari tot juni 2010. De rechtspraak van het Belgisch Grondwettelijk Hof heeft hierbij een bijzondere rol. Er wordt aandacht besteed aan diverse grondwettelijke vragen over de rechtsplegingvergoeding, de sanctioneringbevoegdheid bij overschrijdingen van de redelijke termijn, het legaliteitsbeginsel, de werking in de tijd van de strafwet, het statuut van de borgsom inzake voorlopige hechtenis, de depenalisering in het milieustrafrecht, de verplichte verbeurdverklaring en de derde en ten slotte aan enkele problemen i.v.m. het verkeersstrafrecht. Verder wordt een selectie opgenomen van enkele voor de Belgische praktijk interessante uitspraken van de constitutionele hoven in onze buurlanden. Deze kroniek wordt aangevangen op het ogenblik dat nieuwe systemen van grondwettigheidtoetsing werden opgestart in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Komen aan bod de verhoudingen tussen de hoogste rechtscolleges en de constitutionele rechter (Frankrijk), de dwingende termijnregeling tijdens het onderzoek ter terechtzitting en het legaliteitsbeginsel en het misdrijf van misbruik van vennootschapsgoederen (Duitsland) en de sanctionering van het verzuim tot onthulling van bewijsmateriaal (Verenigd Koninkrijk).

Overzicht van de belangrijkste arresten gewezen in het gerechtelijk jaar 2009-2010 in het domein van het strafrecht en strafprocesrecht. Commentaar bij de wijzigingen aan het strafrecht en de correctionele procedure door de wet van 21 december 2009 tot hervorming van het hof van assisen (BS 11 januari 2010).

Oplegging van levenslange gevangenisstraf is geen uitzondering meer. In de gevangenissen zitten momenteel meer levenslanggestraften dan ooit, de ‘politieken’ van kort na de oorlog niet meegerekend. Voor het detentietraject tot de dood erop volgt, bestaat geen bijzondere regeling. Het enige wat verandering kan brengen in de tenuitvoerlegging van de levenslange straf is gratiëring. Gratie is echter afhankelijk van - onder meer - de maatschappelijke en politieke wind, momenteel van het verharde strafklimaat. De straf heeft daardoor een absoluut karakter gekregen. Het ontbreken van een rechtspositieregeling om de noodzaak van voortzetting van de detentie te controleren, staat in schril contrast met het min of meer toevallige karakter van de oplegging van een levenslange straf. Uit een vergelijkend onderzoek van zaken van het afgelopen jaar is niet af te leiden welk geval zich nu specifiek leende voor levenslang en welk voor 15 of 20 jaar, al dan niet in combinatie met TBS. Er is bovendien op diverse momenten in het traject naar de oplegging van de straf sprake van toevallige factoren en graduele verschillen die de keuze tussen tijdelijk of levenslang beïnvloeden. Mede daarom moet worden nagedacht over een andere invulling van de levenslange gevangenisstraf. Een uitgebreidere versie van dit artikel is gepubliceerd in/published in: DD 2006, afl. 7/5 met als titel: ‘De levenslange gevangenisstraf en de toevalsfactor’.

Oplegging van levenslange gevangenisstraf is geen uitzondering meer. In de gevangenissen zitten momenteel meer levenslanggestraften dan ooit, de ‘politieken’ van kort na de oorlog niet meegerekend. Voor het detentietraject tot de dood erop volgt, bestaat geen bijzondere regeling. Het enige wat verandering kan brengen in de tenuitvoerlegging van de levenslange straf is gratiëring. Gratie is echter afhankelijk van - onder meer - de maatschappelijke en politieke wind, momenteel van het verharde strafklimaat. De straf heeft daardoor een absoluut karakter gekregen. Het ontbreken van een rechtspositieregeling om de noodzaak van voortzetting van de detentie te controleren, staat in schril contrast met het min of meer toevallige karakter van de oplegging van een levenslange straf. Uit een vergelijkend onderzoek van zaken van het afgelopen jaar is niet af te leiden welk geval zich nu specifiek leende voor levenslang en welk voor 15 of 20 jaar, al dan niet in combinatie met TBS. Er is bovendien op diverse momenten in het traject naar de oplegging van de straf sprake van toevallige factoren en graduele verschillen die de keuze tussen tijdelijk of levenslang beïnvloeden. Mede daarom moet worden nagedacht over een andere invulling van de levenslange gevangenisstraf. Een uitgebreidere versie van dit artikel is gepubliceerd in/published in: DD 2006, afl. 7/5 met als titel: ‘De levenslange gevangenisstraf en de toevalsfactor’.