Search

Celem artykułu jest szkicowe przedstawienie, na podstawie analiz i materiałów prasowych, wielosektorowej obecności Chin na Bałkanach i jej wpływu na sytuację ekonomiczną regionu. Bałkany są ważne dla mocarstw ze względu na położenie geopolityczne i geostrategiczne na skrzyżowaniu szlaków międzykontynentalnych. Chiny znacząco wpływają na ekonomikę poszczególnych państw region, wykorzystując dyplomację publiczną celem ograniczenia wpływów ze strony innych ważnych graczy: Unii Europejskiej, Rosji i USA. Autorka przedstawia hipotezę, że Chiny, tak jak USA pod koniec XX wieku, zmierzają do stworzenia sfery wpływów na Półwyspie Bałkańskim, w kontekście swoich interesów globalnych. Bałkany są postrzegane jako „brama” dla ekspansji chińskiej w Europie, Chinese activity in the Balkans in the 21st century and its implications. The paper aims to present how China’s multi-sectoral engagement in the Balkans is expressed as well as to show its significance for the development of this region. The Balkans are important for powerful players, due to their geopolitical and geostrategic location at the crossroads of communication routes between continents. China strongly influences the economic sphere of the countries on the Peninsula and uses the tools of public diplomacy to reduce the influence of other important players: the EU, Russia and the United States in the region. The author hypothesizes that China, like the United States at the end of the 20th century, tries to build a sphere of its influence on the Balkan Peninsula in the era of globalization. The Balkans could be the “gateway” to further Chinese expansion in Europe.

Artykuł przedstawia analizę zmagań chińskich władz o utrzymanie pozytywnego wizerunku Państwa Środka w obliczu pandemii COVID-19 w Stanach Zjednoczonych. Na podstawie wydarzeń z pierwszego półrocza 2020 roku zauważalny stał się konfrontacyjny ton w komunikacji dyplomatyczno-medialnej, który obrały chińskie władze w stosunku do USA, co wynikało z nowej strategii przewodniczącego Xi Jinpinga. Realizacja chińskiego planu zakładała przede wszystkim odwrócenie sytuacji poprzez oskarżenie armii USA o wywołanie globalnej pandemii, wzmożoną aktywność na polu zachodnich mediów społecznościowych przy zaangażowaniu chińskich dyplomatów, a następnie huczne promowanie chińskiej pomocy w walce z pandemią. Z drugiej strony można zaobserwować, postępującą wraz z rozwojem pandemii, radykalizację nastrojów wśród Amerykanów i zaostrzającą się retorykę w debacie publicznej. Przebiegała ona od atmosfery podejrzliwości poprzez powolne odkrywanie nowych faktów, formułowanie podejrzeń, aż po surowe oceny i oskarżenia, których konsekwencje dla relacji amerykańsko-chińskich pozostają jeszcze nieznane., The article presents an analysis of Chinese struggles to maintain a positive image of the Middle Kingdom in the face of the COVID-19 pandemic in the United States. Based on the events of the first half of 2020, the confrontational tone in diplomatic and media communications that the Chinese authorities have taken towards the US has become noticeable, which resulted from the new strategy of President Xi Jinping. The implementation of the Chinese plan was primarily to reverse the situation by accusing the US army of triggering a global pandemic, increased activity in the field of Western social media with the involvement of Chinese diplomats, and then demonstrative promotion of Chinese assistance in fighting the pandemic. On the other hand, one may observe a pandemic that is progressing with the development of the mood, radicalization among Americans along with the development of the pandemic and the sharpening of rhetoric in the public debate. It went from an atmosphere of suspicion, slowly discovering new facts, formulating suspicions, to severe assessments and accusations, the consequences of which for American-Chinese relations remain unknown.

This article will describe three closely intertwined aspects of space rivalry between the U.S. and China against the background of their general relationship. The first refers to strategic considerations related to the military as a tool of global influence. The second covers the process of securitisation of the Chinese advancement in space applications in the United States. And finally, we will address the competition for international prestige, which is one of the essential factors of Sino-American relations. Niniejszy artykuł opisuje trzy ściśle powiązane aspekty kosmicznej rywalizacji między Stanami Zjednoczonymi i Chinami na tle ich ogólnych stosunków. Pierwszy omawiany aspekt dotyczy kwestii strategicznych związanych z siłami zbrojnymi jako instrumentem globalnego wpływu. Drugi obejmuje proces sekurytyzacji chińskich postępów w rozwoju zastosowań kosmicznych w Stanach Zjednoczonych. Trzeci odnosi się do konkurencji o międzynarodowy prestiż, która jest jednym z najważniejszych czynników relacji chińsko-amerykańskich.

In the second decade of the 21st century, there was a defi nite intensifi cation of China’s interest in the Middle East. Since then, the Middle East has become one of the priority areas of Chinese investments, interests and goals represented by Beijing’s foreign policy. This resulted from several determinants. First of all, the beginning of the second decade of the 21st century marks the emergence of the so-called Fifth Generation of China’s Leaders. Xi Jinping abandoned the low profi le strategy and gave priority to the implementation of Chinese Dream with its leading goal to reconstruct Greater China and experience the renaissance of the modern state that has already infl uenced various parts of the world, including the Middle East. Moreover, Beijing’s interest in the Middle East has focused on economic and technological determinants (oil imports), the absorbtion of technological innovations by the region’s countries (including 5G and cooperation with Huawai) as well as the countries’ location along the New Silk Road. Additionally, to achieve its goals in the Middle East, Beijing has to face competition with the United States. Therefore, China has adopted a strategy of non-military engagement in the Middle East without supporting any side of the confl ict. Pax Americana versus Pax Sinica in the third decade of the 21st century will become a permanent determinant shaping the Middle East balance of power, with the permanent intensifi cation of China’s infl uence in the region. W drugiej dekadzie XXI w. nastąpiła zdecydowana intensyfi kacja zainteresowania chińskich władz regionem Bliskiego Wschodu. Stał się on jednym z priorytetowych obszarów lokowania chińskich inwestycji, realizacji interesów i celów w polityce zagranicznej Pekinu. Taki stan rzeczy wynikał z kilku przesłanek. Przede wszystkim na początku drugiej dekady XXI w. do władzy doszła tzw. piąta generacja przywódców z Xi Jinpingiem na czele, który porzucił strategię low profi le, a priorytet przyznał realizacji Chinese Dream. Jako wiodący cel wskazał odbudowę Wielkich Chin – zmodernizowanego i przeżywającego renesans nowoczesnego państwa, które posiada wpływy w różnych częściach globu, w tym również na Bliskim Wschodzie. Zainteresowanie Pekinu regionem bliskowschodnim zostało wówczas skoncentrowane wokół kilku determinant, w tym przesłanek gospodarczo-technologicznych (importu ropy naftowej), chłonności nowinek technologicznych (m.in. 5G i kooperacji z Huawai) przez państwa regionu, czy ich położenia na trasie Nowego Jedwabnego Szlaku. Żeby osiągnąć zamierzone cele w regionie Bliskiego Wschodu Pekin musi sprostać jednak konkurencji ze strony Stanów Zjednoczonych, co sprowadza się do kooperacji Pekinu z niemal wszystkimi podmiotami w regionie, w czym deklasuje USA. Co więcej, Chiny przyjęły strategię niezaangażowania militarnego na Bliskim Wschodzie i nieopowiadania się w sposób zdecydowany po żadnej ze stron konfl iktu. Pax Americana vs. Pax Sinica w trzeciej dekadzie XXI w. stanie się zatem stałą determinantą kształtującą bliskowschodni układ sił, przy permanentnej intensyfi kacji chińskich wpływów w regionie.

The aim of the article is to analyze the changes in China’s foreign policy in 2012–2019. Two research questions were set: How has the normative sphere of Chinese foreign policy changed after 2012? Is the change confi rmed by specifi c actions by China in the international system? The theory of neoclassical realism was adopted as the theoretical framework. The method of qualitative analysis was applied, and the case study was taken on. During Xi Jinping’s rule, China abandoned the keep a low profi le concept in favor of a striving of achievement policy (fen fa you wei) that would reach concrete benefi ts. New concepts of China’s foreign policy have emerged, such as: “a new model of relations between superpowers”, “peripheral diplomacy”, or “a new concept of Asian security”. However, these are rather reinterpretations of earlier ideas. Not all of these assumptions have been realized. China has failed to build relations with the United States on the basis of the concept of a “new model of relations”. And China’s aggressive postures in the East China Sea, South China Sea, or towards Taiwan are increasing concern. The Belt and Road Initiative appears to be not only a manifestation of China’s “peripheral policy” but also a challenge to the United States. Assertive and more determined in using hard power measures China may be considered the threat rather than the responsible power. Maybe, the signifi cant changes in the international system are beginning. Celem artykułu jest analiza zmiany w polityce zagranicznej Chin w latach 2012–2019. Postawiono dwa pytania badawcze: W jaki sposób zmieniła się sfera normatywna chińskiej polityki zagranicznej po 2012 r.? Czy zmianę potwierdzają konkretne działania Chin w systemie międzynarodowym? Jako perspektywę teoretyczną przyjęto teorię realizmu neoklasycznego. Przyjęto metodę analizy jakościowej, a jako formę – studium przypadku. W czasie rządów Xi Jinpinga Chiny porzuciły strategię keep a low profi le na rzecz bardziej aktywnej polityki (fen fa you wei), która miała pomóc osiągnąć konkretne korzyści. Pojawiły się nowe koncepcje polityki zagranicznej Chin, takie jak: „nowy model stosunków między mocarstwami”, „dyplomacja peryferyjna”, czy „nowa koncepcja bezpieczeństwa azjatyckiego”. W dużej mierze są to jednak reinterpretacje wcześniejszych idei. Nie wszystkie te założenia zrealizowano. Chinom nie udało się ułożyć relacji ze Stanami Zjednoczonymi, które opierałyby się na koncepcji „nowego modelu relacji”. Coraz większe obawy budzi agresywna postawa Chin na Morzu Wschodniochińskim, Południowochińskim, czy wobec Tajwanu. Natomiast inicjatywa Pasa i Szlaku wydaje się być nie tylko przejawem chińskiej „polityki peryferyjnej”, ale także wyzwaniem rzuconym Stanom Zjednoczonym. Asertywne Chiny, które śmielej korzystają dzisiaj z środków z zakresu hard power, mogą być raczej uważane za zagrożenie niż odpowiedzialne mocarstwo. Może to oznaczać początek znaczących zmian w systemie międzynarodowym.

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publication Artykuł przedstawia międzynarodową rolę Stanów Zjednoczonych w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Bardziej precyzyjnie możemy mówić o czterech następujących po sobie rolach Ameryki w tym czasie. Najpierw jako lidera wolnego świata i rywala Związku Sowieckiego w końcówce zimnej wojny (G.H. Bush). Po drugie, jako globalnego przywódcy w latach 90., w czasie uważanym za „jednobiegunowy moment” (B. Clinton). Po trzecie, upadłego hegemona po fiasku narzucenia światu globalnej hegemonii w czasie podwójnej kadencji G.W. Busha. Wreszcie, powściągliwego przywództwa USA sprawowanego przez B. Obamę. Trzydziestoletnie globalne przywództwo jak się zdaje wyczerpało moralnie Amerykę, co pokazała elekcja D. Trumpa. Ten wybór stawia pod znakiem zapytania przyszłość USA jako globalnego przywódcy. Article presents an international role of the United States during the last thirty years. More specifi - cally, we can talk about four subsequent roles of America in this period. First, as a leader of free world and a rival of the Soviet Union at the end of Cold War (G.H. Bush). Second, as a global leader in the 90s: time of the „unipolar moment” (B. Clinton). Third, a failed hegemon after unsuccessful bid for hegemony during the double term of G.W. Bush. And fourth, restraint leadership of the US exercised by B. Obama. Thirty years of global leadership seems to have exhausted morally America as it has been shown by the election of D. Trump. This choice puts under question future of the U.S. as a global leader.

American assistance to China fighting with Japan in the years 1937-1945 is usually termed in textbooks as “substantial/great”. There is also a myth, that large part of this assistance was not used to fight the Japanese occupants, but was hidden by Chiang Kai-shek to be utilized in a struggle against Communist Party of China in the future. Both of these are completely wrong. Until 1941 US help was symbolic. In the years 1941-1945 it constituted barely 2.7% of the Lend-Lease program and 3.2% of all help diffused to USA’s four principal Allies.

Stany Zjednoczone i Chiny jako dwaj najwięksi światowi konsumenci ropy naftowej i energii mają coraz większy wpływ na globalną geopolitykę energetyczną. Rosnące zapotrzebowanie Chin na energię rodzi otwartą konkurencję, a nawet bezpośrednią rywalizację między tymi dwoma państwami o surowce. Równocześnie, Stany Zjednoczone i Chiny wydają się posiadać zasadniczo różne poglądy roli światowych rynków energii. O ile Stany Zjednoczone opierają swoją politykę energetyczną w znacznej mierze na rynkach światowych, o tyle Pekin, by sprostać zapotrzebowaniu wewnętrznemu, prowadzi etatystyczną politykę opartą o dwustronne umowy z krajami-producentami. Obszarem szczególnego zainteresowania obydwu państw jest bogaty w surowce region Zatoki Perskiej. Tymczasem, wbrew wzajemnemu postrzeganiu, globalne interesy energetyczne Chin i Stanów Zjednoczonych są zbieżne, a oba kraje powinny współdziałać na rzecz utrzymania stabilnych i umiarkowanych cen surowców. Wiek XXI będzie erą ostrej rywalizacji mocarstw o surowce, a rosnące zapotrzebowanie chińskiej gospodarki na nie „przesuwa” Chiny z gracza regionalnego do aktora, którego polityka wywołuje implikacje globalne. Czy Chiny będą zainteresowane włączeniem się w normy i zasady światowego systemu obrotu surowcami w kolejnych dekadach XXI w.? Czy Stany Zjednoczone będą umiały podjąć współpracę i zmniejszyć istniejącą nieufność z Chinami? The United States and China as the world’s two biggest consumers of oil and energy have an increasing impact on global energy geopolitics. Growing Chinese demand for energy creates free competition, and even direct rivalry between the two countries for energy resources. At the same time, the United States and China appear to have fundamentally different views regarding the role of global energy markets. While the United States bases their energy policies largely on free market fundamentals, Beijing in order to meet the country’s demand, conducts statist politics and creates policies based on bilateral agreements with producer countries. The area of particular interest to both countries is the Persian Gulf region, enriched with energy sources. Meanwhile, despite differing perceptions, global energy interests of China and the United States are concurrent, and both countries should cooperate to maintain stable and moderate prices of energy sources. The XXI century is the era of competition among power countries for energy sources and increasing demand of the Chinese economy „moves” China from position of a regional player to the role of actor, whose policies have global implications. Will China be interested in adhering to the norms and principles of the global turnover system for energy commodities in the upcoming decades? Will the United States be able to cooperate and reduce the existing distrust with China? Соединённые Штаты и Китай, как два самые большие мировые потребители нефти и других энергоносителей, оказывают большое влияние на глобальную энергетическую геополитику. Растущие потребности Китая в энергетике приве- ли к открытой конкуренции и непосредственному соперничеству между этими государствами за энергоносители. Вместе с тем, Соединённые Штаты и Китай имеют существенно разные взгляды на роль мировых рынков энергетики. Со- единённые Штаты базируют свою энергетическую политику, в значительной мере, на мировых рынках, в свою очередь Пекин, стараясь обеспечить внутрен- ние потребности, ведёт политику опирающуюся на заключении двусторонних договоров со странами-производителями. Пространство, которое представляет особый интерес обоих государств является район Персидского залива. Тем временем, вопреки явной конкуренции, глобальные энергетические ин- тересы Китая и Соединённых Штатов сходны – эти страны должны взаимо- действовать, стараясь предотвратить дестабилизацию и скачки цен на энер- гоносители. XXІ век будет эрой острого соперничества государств за сырьё, а растущие потребности китайской экономики принуждают Пекин вести в этой области глобальную политику. Будет ли Китай заинтересован в принятии норм и основ мировой системы оборота энергоносителей, увидим в ближайшие де- сятилетия XXІ века? Остается открытым также вопрос, сумеют ли Соединённые Штаты сотрудничать и оказать доверие Китаю?