Search

Suç gerek mikro iktisadi açıdan gerekse de makro iktisadi açıdan toplumlar ve ekonomiler için önemli tehditler içermektedir. Her şeyden önce suç üretimde, tüketimde ve bölüşümde kaynakların daha etkin alanlara tahsisini bozan önemli bir negatif dışsallıktır. Bu çerçevede mikro iktisadi analizlere dayalı suç modelleri gelir, işsizlik, eğitim, eşitsizlik gibi değişkenlerin suç üzerindeki etkilerini araştırmaktadır ve ampirik analizler yardımıyla ekonomik zorlukların suç oranlarını artırıp artırmadığı test edilmektedir. Suçun iktisadi olarak incelendiği bir diğer konu ise ekonomik büyüme üzerinde yaratacağı olumsuzlukların dikkate alınması şeklindedir. Bu bakımdan artan suç olaylarının işletme maliyetlerinde doğrudan bir artışa yol açacağı, rekabet gücünü azaltacağı, yabancı yatırımcıları caydıracağı, özel ve kamu fonlarının suç önlemeye yönelik verimsiz alanlara aktarılmasına sebep olacağı, üretken kapasiteyi azaltacağı ve aynı zamanda beşerî sermaye birikimini olumsuz etkileyeceği değerlendirilmektedir. Bu yaklaşımlardan hareketle bu çalışma Türkiye'nin de dahil edildiği 25 Avrupa ülkesinin verileriyle, panel veri yöntemlerini kullanarak suçun sosyoekonomik belirleyicilerini ve suçun ekonomik büyüme üzerindeki etkisini analiz etmektedir. Elde edilen sonuçlar gelir, eğitim, refah düzeyinin suçları negatif; işsizlik, fiyat artışı ve eşitsizliğin ise suçları pozitif etkilediğini göstermektedir. Ayrıca ampirik sonuçlar suçun ekonomik büyüme üzerinde negatif etkiye sahip olduğunu doğrulamaktadır. The crime has important threats to societies and economies both from a microeconomic perspective and from a macro-economic perspective. First of all, crime is an important negative externality that disrupts the allocation of resources to more effective areas in production, consumption and distribution. In this context, crime models based on microeconomic analysis investigate the effects of variables such as income, unemployment, education and inequality on crime, and it is tested whether economic difficulties increase crime rates by empirical analyses. Another issue in which the crime is analysed economically is to take into account the negative impacts on economic growth. In this respect, it is evaluated that increased crime incidents will lead to a direct increase in operating costs, reduce competitiveness, deter foreign investors, reduce private and public funds to unproductive areas, reduce productive capacity and also negatively affect human capital accumulation. From this point of view, this study analyses socioeconomic determinants of crime and the impact of crime on economic growth by using panel data techniques for the data of 25 European countries in which Turkey as well is included for the period 1993-2012. Empirical results indicate that income, education and welfare level rises decrease crime while unemployment, price level and inequality increase it. In addition, empirical results confirm that the crime has a negative impact on economic growth. 233

Araştırmada göç olgusu ve göçün nedenleri uluslararası göç kuramları üzerindenele alınmıştır. Uluslararası göçte, toplumsal uyumun sağlanması için iki ana göçpolitikası olarak asimilasyon ve çokkültürlülük yaklaşımları ele alınmıştır. Ayrıcaaraştırmada, göçmenlerin uyumu sorunsalı çokkültürlülük yaklaşımı üzerindençözümlenmiştir. Araştırmada Çokkültürlülüğü hazırlayan süreç ve kavramsal tanımıyapılmış olup, dünyada çokkültürlülük politikasını uygulayan bazı devletlerinuygulamaları incelenmiştir. Daha sonra Türkiye'nin uluslararası göç politikasıçokkültürlülük yaklaşımı çerçevesinde özellikle Suriyeliler özelinde ele alınmıştır.Araştırma, nitel araştırma yöntemi kullanılmış bir saha araştırmasıdır. Elazığkentinde yaşayan Suriyelilerin kente sosyo-ekonomik etkilerini ortaya koymak içinSuriyelilerin yoğunluklu olarak yaşadığı mahalle muhtarlarıyla yüz yüze görüşmeyapılmıştır. Elde edilen bilgilerle Suriyelilerin Elazığ kentindeki yerel halkla sosyaluyumu, Suriyelilerin ya da yerel halkın bu göçten nasıl etkilendikleri, Suriyelilerinmahallede karşılaştıkları/başlıca sorunlar, Suriyelilerin mahalleye ya da kenteyansımaları gibi birçok farklı veri sınıflandırılarak analiz edilmiştir. The causes of migration and migration were discussed in the study throughinternational migration theories. In order to ensure social cohesion in internationalmigration, assimilation and multicultural approaches are considered as two mainmigration policies. Moreover, the problem of integration of migrants was analyzedthrough multicultural approach. In the research, the process and conceptual definitionthat prepare multiculturalism has been made and the applications of some states thatimplement multi-cultural policy in the world are examined. Thereafter, Turkey'sinternational migration policy, in the context of multiculturalism approach, especiallySyrians are dealt with in private.The research is a field research using a qualitative research method. In order toreveal the socio-economic effects of the Syrians living in the city of Elazig to the city,face-to-face interviews were conducted with the headmen of the neighborhood wherethe Syrians live. With the information obtained, the social cohesion of the Syrians in thecity of Elazig, how the Syrians or local people were affected by this migration, theproblems faced by / created by the Syrians in the neighborhood and the reflections ofthe Syrians in the neighborhood or the city were analyzed and classified. 167

Bu çalışmada Türkiye'de kırdan kente doğru göç faaliyetlerine neden olan sosyal, ekonomik, psikolojik faktörler ve göç sonrası ortaya çıkan sosyal, ekonomik, psikolojik sorunların tespiti amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde çalışmanın teorik altyapısı kırdan kente göç ile ilgili daha önceki yapılmış olan çalışmalardan oluşturulmuştur. Bölgedeki göçün ekonomik, sosyal ve psikolojik nedenlerinin ortaya konulması için Erzincan ili merkez ilçesine bağlı mahalle ve köylerde sürekli ikamet etmekte olan hane reisleriyle yüz yüze 280 adet anket çalışması yapılmıştır. Bu anket çalışması sonucunda elde edilen yatay kesit verileri LISREL 8.72 ve SPSS 13 paket programları kullanılarak Yapısal Eşitlik Modeli ile analiz edilmiştir. Yapılan analizler neticesinde, ekonomik, sosyolojik ve psikolojik etkenlerin istenmeyen bir olgu olan göçe önemli derecede sebebiyet verdiği tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kırsal Göç, Ekonomik Yapı, Sosyal Yapı, Yapısal Eşitlik Modeli, Erzincan The aim of this study is to determine the social, economic and psychological factors that cause migration activities from rural to urban areas in Turkey and the social, economic and psychological problems that occur after migration. Within the framework of this objective, the studies that have been done previously on migration from the rural to the urban areas have been created. 280 surveys were carried out with the heads of households who reside continuously in the districts and villages of the Central District of Erzincan province in order to reveal the economic, social and psychological reasons of migration in the region. The horizontal section data obtained as a result of this survey were analyzed by using LYSREL 8.72 and SPSS 13 package programs with structural equation model. As a result of the analyses, it has been determined that the economic, sociological and psychological factors causing the migration, which is an undesirable phenomenon, are important..Keywords: Rural Migration, Economic Structure, Social Structure, Structural Equation Model, Erzincan 151

Bu araştırma suç ve sosyal hizmet ilişkisi bağlamında Bingöl M Tipi Kapalı-Açık Ceza İnfaz Kurumunda kalan hükümlülerin sosyo-ekonomik sorunlarını ve ihtiyaç duydukları sosyal hizmet uygulamalarını ortaya koymak amacıyla yapılan betimsel bir çalışmadır. Toplumsal normlar toplumun düzenini ve devamlılığını sağlayan toplumsal sistemin unsurlarıdır. Toplumsal normlardan sapma eğilimi bazı sorunları ortaya çıkarabilmektedir. Bu sorunların en belirgin olanı ise suç olgusudur. Suç tarihte her zaman kendine yer edinmiştir ve insanlık tarihi boyunca da devam edecektir. Suç birçok bilim dalı ve disiplinler tarafından araştırılmıştır. Her disiplin kendi bakış açısıyla suçu açıklamaya çalışmıştır. Ayrıca suçu incelerken suçlulara da değinmek gerekmektedir. Dolayısıyla hükümlülerin yaşadığı sosyo-ekonomik sorunları, ihtiyaç duydukları sosyal hizmet müdahalelerini, suç işleme nedenlerini ortaya koymak bu araştırmanın temel amaçlarındandır. Araştırmada genel tarama modeli kullanılarak nicel bir çalışma yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Bingöl M Tipi Kapalı-Açık Ceza İnfaz Kurumunda kalan 250 adli hükümlü oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak hükümlülerin sosyo-ekonomik sorunlarını ortaya koymaya yönelik görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada ortaya çıkan verilerde değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak adına ki-kare analizi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda hükümlülerin yaşları ile suç türleri, aylık gelirleri ile suç türleri, suç işleme nedenleri ile suç türleri, hükümlülerin aile ve yakınlarıyla olan ilişkileri ile ziyarete gelme sıklığı, sosyal destek olma durumları arasında ki-kare analizi sonucunda anlamlı bir ilişki (X20,05) tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular hükümlülerin suç işleme nedenlerini, ceza infaz kurumunda bulundukları infaz süreci boyunca ve ceza infaz kurumundan tahliye sonrası süreçte de yaşadıkları sosyo-ekonomik sorunlar ile ihtiyaç duydukları sosyal hizmet müdahalelerini ortaya koymaktadır. Bunun yanısıra suçun önlenmesine yönelik önerilere de yer verilmektedir. Dolayısıyla çalışma sonucunda sosyal hizmet alanı için önemli bulgular elde edilmiştir. This study is a descriptive study aimed at revealing the socio-economic problems and the social service practices of the convicts who stay in Bingöl M Type Closed-Open Prison Institution in the context of the relationship between crime and social work. Social norms are elements of the social system that ensures the order and continuity of society. The tendency to deviate from social norms may happen some problems. The most obvious of these problems is the phenomenon of crime. Crime has always taken its place in history and will continue throughout human history. Crime has been investigated by many disciplines and interdisciplinary. Each discipline tried to explain the crime from its own point of view. Also criminals should be mentioned when examining the crime. Therefore, it is one of the main objectives of this study to reveal the socio-economic problems experienced by convicts, the social service interventions they need and the reasons for committing crimes. In the study, a quantitative study was conducted using the general screening model. The sample of the study consists of 250 judicial convicts staying in Bingöl M Type Closed-Open Prison. In the research, ınterview form was used to reveal the socio-economic problems of convicts as data collection method. In the data obtained, chi-square analysis was used to reveal the relationship between the variables. As a result of the study, there was a significant relationship between the age and types of crimes, monthly income and types of crimes, the reasons for the crimes and the types of crimes, the relationship of the convicts with their family and relatives, the frequency of visits and the social support status (X20,05) between the education level of the convicts, crime types, marital status and crime types, occupation and crime types. The findings of the study reveal the reasons of convicts' offenses, the socio-economic problems they experienced during the execution period during their execution and after the release from the penitentiary institution and the social service interventions they need. In addition, recommendations for crime prevention are also ıncluded. As a result of this study, important findings were obtained fort he field of social work. 185

Bu çalışmada göç olgusu ve göçün tarihsel süreçte geçirmiş olduğu evrim incelenerek günümüze kadar ulaşan toplumların göç kavramından etkilenme biçimleri ve bu konuda diğer bilimlerin bakış açıları ele alınmıştır. Türkiye'nin göç hareketleri açısından transit bir ülke olması, uluslararası göçün ve Avrupa odaklı geçişlerde insani yaşam şartlarının kendi ülkelerine göre daha iyi olmasından dolayı ülkemizin tercih edilmesinde önemli faktörlerin başında gelmektedir. Türkiye, yoğun muhacir kitlelerinin hedef ülkesi olmuştur. Muhacir kitlelerinin Türkiye'ye girişinin çoğu zaman isteklerinin dışında istek harici olduğu belirtilmiştir. Göç kararı alan bireylerin yaş ve cinsiyet bileşimi ile iktisattaki rollerinin önemi üzerinde durulmuş ve bu olgular belirleyici olarak kabul edilmiştir. Gelen göçmenlerin toplumsal-iktisadi etkilerinin araştırması bu etmenlerle belirlenmeye çalışılmıştır., In this study, the phenomenon of immigration and the evolution of migration in the historical process and the ways in which societies have been affected by the concept of migration and the perspectives of other sciences are examined. Turkey is transit country in terms of migration movements and has better human living conditions than Europe at the point of international migration and these are important factors in the choice of our country as a transition point. Turkey has been the target country of intense refugees audience. Apart from the request of Immigrants, they often enter Turkey by wishes of the external masses. Emphasis was placed on the importance of age and gender composition of people who decided to migrate and their role in economics and those cases were considered as determinants. The study of the social-economic impacts of the incoming migrants has been tried to be determined by these factors.

Son yıllarda çeşitli Arap devletlerinde görülen politik, iktisadi ve toplumsal sorunlar ülke yönetimlerinin değişiklik göstermesine, toplum bilincinin kuvvetlenerek halkın müşterek amaçlarla hareket etmesine neden olmuştur. Arap Baharı 21. yüzyılın en büyük olayı olarak nitelendirilmektedir. 17 Aralık 2010 tarihinde başlayıp sonrasında Ortadoğu ülkelerine yayılmıştır. Suriye 15 Mart 2011 tarihinde Arap Baharına dâhil olup bu baharı en acı biçimde yaşayan ülke olmuştur. Suriye içinde yaşanan Arap Baharı zaman geçtikçe iç savaş biçimine dönüşerek çok ağır kayıplar ile karşılaşılmıştır. Suriye'de sürmekte olan iç savaş sonucunda birçok Suriyeli ülkelerini terk etmek zorunda kalmıştır. Bu göç çeşitli ülkelere yapılırken en büyük göç dalgası Türkiye üzerine olmuştur. 2017 yılı itibariyle Türkiye'ye sığınan Suriyelilerin 29.230 kişisi Kocaeli'de hayatlarını devam ettirmektedir. Bu çalışmamızda Kocaeli ili yerel yönetimince sığınmacıların yaşadıkları sosyo-ekonomik sorunlara yönelik sosyal politikaları ve bu politikaların uygulamaları araştırılmıştır. Birinci bölümde göç ve sosyal politikalar kavramsal çerçeve başlığı altında işlenmiştir. İkinci bölümde dünyada ve Türkiye'de göç ile Suriyeli sığınmacı problemleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Türkiye'deki Suriyeli sığınmacıların yaşadıkları sosyo-ekonomik sorunların çözümüne yönelik sosyal politikalar Kocaeli ili örneğinde irdelenmiştir. Anahtar The political, economic and social problems seen in the various Arab states in recent years have led to a change in the rule of the country and a strengthening of the society's consciousness and the common act of the people. The Arab Spring is regarded as the greatest event of the 21st century. Started on December 17, 2010 and spread to the Middle East countries. Syria was included in the Arab Spring on March 15th, 2011, and this was the worst living country in the world. Arab Spring, which lived in Syria, turned into a form of civil war and was met with very heavy losses. As a result of the ongoing civil war in Syria, it has been forced to abandon more than one Syrian state. While this migration was made to various countries, the biggest migration wave was on Turkey. As of 2017, 29,230 people of Syrians who took refuge in Turkey are living their lives in Kocaeli. In this study, the social policies of the asylum seekers living in the local government of Kocaeli province and the applications of these policies have been researched. In the first chapter, immigration and social policies are handled under the conceptual framework title. In the second part, immigration and Syrian asylum seeker problems in the world and Turkey are examined. In the third part, social policies for the solution of asylum seekers' socio-economic problems of Syrian asylum-seekers living in Turkey are examined in Kocaeli example. 93

Bu çalışma İstanbul ilinde ikamet eden Bebek Patlaması, X ve Y kuşaklarına mensup bireyler ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın konusu kuşaklararası tüketim ilişkilerinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda ilgili literatürden de yararlanarak tüketime bütüncül bir bakış açısı ile yaklaşmak hedeflenmiştir. Bu hedefe en uygun olacak şekilde araştırmanın yöntemi karma yöntem olarak belirlenmiştir ve araştırma kapsamında 12 kişi ile derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiş ve 180 kişiye anket uygulanmıştır. Kuşaklararası tüketimin niteliğine ilişkin kuşaklararasında süregelen ve her kuşağın kendi oluşturduğu ortak bir anlatıya ulaşılmıştır. Bu anlatı doğrultusunda araştırma bulguları, `yokluk`, `ayağını yorganına göre uzatmak`, `tüketim toplumu`, `ihtiyaç` gibi kavramlarla ilişkilendirilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre kuşakların Türkiye'nin özel tarihinden etkilenmekle beraber evrensel bir anlatının da bir parçası olduğu gözlemlenmiştir. This study was conducted with the members of the Baby Boom, X and Y generations living in Istanbul. The subject of the research is to examine the intergenerational relations of consumption. For this purpose, it is aimed to approach consumption with a holistic perspective by making use of the related literature. In the most appropriate way, the method of the study was determined as a mixed method. A common narrative, between generations on the attribution of intergenerational consumption, has been reached. In line with this narrative, the research findings were associated with concepts such as `poverty`, `consumer society` and `necessity`. According to the findings, ıt has been observed that,although affected by turkey's specific condıtıons, generations are part of a universal narrative of history. 112

20. yüzyılda yaşanan iki büyük dünya savaşı başta olmak üzere, ulusal ve uluslararası çatışmaların ve krizlerin etkisiyle yaşanan şiddet, zulüm ve insan hakları ihlalleri, milyonlarca insanın evlerini ve ülkelerini terk etmesine neden olmuştur. Birleşmiş Milletlerin (BM) yürüttüğü çalışmalar sonucunda mülteci hukukunun temel belgeleri olarak kabul edilen 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme (MHSİS) ve 1967 tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Protokol (MHSİP) yürürlüğe girmiştir. Türkiye bulunduğu bölge itibariyle mülteci ve sığınmacılar açısından geçiş ülkesi olması yanında son yıllarda hedef ülke konumuna gelmiş önemli bir coğrafi özelliği olan ülkedir. Bu durum Türkiye'nin mülteci politikalarını da yakından etkilemiştir. Türkiye'nin komşu ve yakın coğrafyasındaki Suriye, Irak ve Afganistan gibi ülkelerde savaş ve iç karışıklıkların devam etmesi, Türkiye'ye gelen mülteci ve sığınmacıların sayısının giderek artmasına neden olmuştur. Türkiye, son yıllarda artan göç akını dolayısıyla uyum politikaları geliştirmeye ve göçe dair hukuki yapısını, merhamet temelinde insancıl bir bakış, hukuki etkenler ve Avrupa Birliği uyum süreci etrafında oluşturmaya çalışarak göç yönetimini şekillendirmiştir.Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'nin, coğrafi açıdan komşusu olduğu bölge ve ülkelerde meydana gelen çatışmalardan olumsuz etkilenen ve yaşadıkları topraklardan ayrılmak durumunda kalan bölge halkına yönelik yürüttüğü barışçıl ve insancıl politikaları doğrultusunda kabul ettiği dört milyona yakın sığınmacının Türkiye'nin sosyo-ekonomik yapısına yönelik etkileşimini ortaya koymaya çalışmaktır. Ayrıca çalışma ortaya koyduğu sonuçlar açısından Türkiye'nin göçe dair uyum politikalarının üretilmesine katkıda bulunmayı ve sığınmacıların da Türkiye den beklentilerine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda çalışmada, 26 il genelinde ve 2637 sığınmacı (mülteci, şartlı mülteci, ikincil koruma, geçici koruma) üzerinde gerçekleştirilen, saha çalışmasından elde edilen veriler değerlendirilmektedir. Saha çalışmasında elde edilen veriler, yapılandırılmış görüşme tekniği ile ve altı grupta hazırlanan anket soruları ile toplanmıştır. Anket verilerinin analizi sonrası ulaşılan sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, 2016 yılından bu yana en fazla göç alan ülke konumunda bulunan Türkiye'nin göç yönetiminde toplumsal uyum konusunda yeni açılımlar gerçekleştirmesi gerektiği, mülteci ve sığınmacıların geleneksel göçmen sorunlarını Türkiye'de deyaşamakta oldukları ve Türkiye'nin göç edenlerle yerleşikler arasında çıkabilecek toplumsal ve ekonomik uyumsuzlukların giderilmesinde daha etkin ve son derece dikkatli davranması gerektiği anlaşılmaktadır. Violence, cruelty and human rights violations caused by national and international conflicts and crises, especially in the twentieth century, caused many millions of people to leave their homes and countries. As a result of the work carried out by the United Nations, the 1951 Convention on the Legal Status of Refugees (MHSIS) and the protocol Legal Status of Refugees of 1967 were adopted as the basic documents of refugee law. Turkey is a transit country for Refugees and asylum seekers in the region and has an important geographical feature that has become the target country in recent years. This situation has closely affected Turkey's refugee policies. The continuation of war and internal turmoil in the neighboring and neighboring countries of Turkey, such as Syria, Iraq and Afghanistan, has led to an increasing number of refugees and asylum seekers coming to Turkey. Turkey has shaped the migration management by trying to develop harmonisation policies and to create a humanitarian perspective on the basis of compassion, legal factors and the process of European Union harmonisation.Turkey has accepted around four million asylum seekers in the scope of its peaceful and humane policies towards people who are affected by the conflicts occured in neigbouring regions and countries and had to leave where they live. The purpose of this study to demonstrate the interaction of these asylum seekers towards Turkey's socio-economic sturcture. Furthermore, the study aims to contribute to the production of Turkey's migration-related adaptation policies and to shed light on the expectations of asylum seekers from Turkey. In this context, the data obtained from field work carried out across 26 provinces and on 2637 asylum-seekers (refugee, conditional refugee, secondary protection, temporary protection) are evaluated. The data obtained in the field study were collected with the structured interview technique and the questionnaires prepared in six groups. When the results of the survey data are evaluated in general, it is understood that Turkey, which has been the most migrant-recieving country since 2016, should carry out new initiatives on social cohesion in migration management, and that the refugees and asylum-seekers are experiencing traditional migrant issues also in Turkey, and to behave more effective and quite cautious on solving economical and social discordencies which can occur between migrants and residents. 164

Tarih boyunca spor, basit ifadeyle ile bireysel ya da toplu oyunlar, toplum yaşamının vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Bu nedenle bu oyunların bazıları unutulsa da pek çoğu günümüze kadar gelmiştir. Özellikle ayakla oynanan futbol benzeri oyunlar günümüz modern futbolunun temelini oluşturmuştur. Ancak şunu belirtmek gerekir ki futbolun basit ya da iptidai denilebilecek ayak oyunlarından çıkarak günümüzdeki ifadesiyle modern futbol halini alması uzun bir süreç dahilinde gerçekleşmiştir. Bu süreç içerisinde spor teşkilatlanarak kurallara bağlanma, küreselleşme, endüstrileşme, metalaşma aşamalarından geçmiştir. Bu bağlamda sözü edilen süreçlere bağlı olarak spor ve özelinde futbol geçmişte toplumsal normlardan beslenerek, toplumda savaşa hazırlık, güç gösterisi, eğlence ve dini ritüel gibi işlevler üstlenmişken, modern dönemde serbest piyasa mekanizmalarına göre işleyen bir meta haline gelmiştir. Futbolun 20. yüzyılın ilk yarısında alt sınıflar ve marjinal topluluklarca da benimsenen bir popüler kültür öğesi haline gelmesiyle bu dönüşümün toplumsal izdüşümleri bize toplumsal değişim ve tabakalaşma açısından önemli bir çalışma alanı açmaktadır. Sporun alt tabakalara inmesinin üretim biçimlerindeki küresel dönüşüm ile ilişkili olması işçi sınıfının boş zaman aktivitesi olarak spora yönelmesini mümkün kılmış, işçi sınıfının sistemdeki üretimdeki pozisyonuna tüketimi eklemesiyle sporu işçi sınıfının erişebileceği bir forma dönüştürmüştür. Üst sınıfların alt sınıflardan yaşayış biçimi ve zevkler yönünden ayrılma isteğinin, birtakım sporların iktisadi kaynak gerektirmesiyle birleşmesi spor içerisinde tabakalaşmanın devamlılığını mümkün kılmıştır. Sporun geçirdiği aşağı sınıfsal hareketlilik 20. yüzyılın son yarısında dönüşmeye başlamış ve bu çalışmanın saha araştırması bölümünde futbol özelinde bir mutenalaşmanın varlığı dikkat çekmiştir. Serbest piyasa ihtiyaçlarına göre şekillenen futbol, metalaşma serüveninin bu basamağında üst sınıf isteklerine yönelik steril müsabaka izleme alanları sunan, sosyalleşme ve ağ kurma işlevleri üstlenen ve kimlik metaları üreten yeni bir yüz kazanmıştır. Türkiye'nin 1980 sonrası küresel pazara eklemlenmesiyle yaşanan değişimler spora da sirayet etmiş ve ilişkili olarak futbolda ilk özel televizyon yayınlarının başlaması, lisanslı ürünlerin piyasaya çıkması, kulüplerin borsaya açılması gibi gelişmelerle meta haline gelmiş ve küresel piyasa ile yakın şekilde ilişkilenmiştir. Takımını tribünlerden destekleyen muteber taraftar yerini müşteri taraftar modeline bırakmıştır. Yeni statların ve Passolig uygulamasının statları konfor mekanlarına dönüştürmesi ve yüksek bilet fiyatlarının statta maç takibini belli sınıflarla sınırlaması statlardaki izleyici profilinin üst sınıflara doğru kaymasına sebebiyet vermiştir. Derin bir tahlil için bu çalışma mevcut dönüşümleri futbolun Türkiye'deki başat temsilcileri olan Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray taraftarlarıyla yürütülen saha çalışmaları yoluyla çözümlemeye gayret etmiştir. Throughout 20th century, football as a sport branch experienced a series of processes such as organization, prescription, globalization, industrialization and commodification. Sport activities which historically created based on social norms and had social functions such as preparation for wars, declaration of power, enjoyment and religious ritual transformed to commodities and lost its organic boundaries with society. While globalization of strict rules of sports and occurrence of global sport organizations are reflections of transformations in sports, this study focuses on social transformations as well. In the first half of the 20th century football appropriated by the lower classes and marginal communities. Engagement of lower classes into sport activities took its shape based on new structure which enables lower classes to reach leisure time and economic resources for sport activities. While sports was historically an activity unique for upper classes and reached lower classes later, differences in perception of body and sports between different groups, stratification remains in sport activities. In addition to desire of upper classes to differentiate themselves from lower classes, economic requirements for engaging in certain sport branches enables stratifications in sport activities' remaining. At the last half of the 20th century, demotion of sports to lower classes left its place to a gentrification of the sports which shows itself in this fieldwork. During commodification journey, football which is shaped based on the needs of liberal market, gained a new face which fulfills needs of upper classes via sterilized places for watching matches, providing a platform for social network and identity commodities. In the context of globalized Turkish market after 1980s, football became highly intertwined with liberal market via the first private broadcast in TVs, licensed sport products and entrance of football clubs to stock market. Ideal sports-fans who support his/her sport clubs in stadiums gave its place to client sport-fan model. Because watching matches from the stadium became a privilege based on expensive tickets and transformation of stadiums into new comfort zones, an upward socio-economic shift in the profile of football spectators is experienced in stadiums. To obtain a deep analysis on existing transformation, the researcher conducted an ethnographic study on sport fans of initiator football clubs in Turkey: Beşiktaş, Fenerbahçe and Galatasaray. 208

Binlerce yıldır düşündüren bir konu ve süregelen bir tartışma: Toplumlar nasıl yönetilmeli?İnsanlık toplumları oluşturmaya başladığından beri bu soru hep varlığını sürdürmüştür. Oluşan devletler günümüze kadar birçok yönetim tipine hayat vermiş, insanlık epey zorlu yollardan geçmiştir.Bu çalışma bu soruya cevap bulamayacak belki ama toplumların yönetim şeklinin nasıl olması gerektiğinden ziyade dünyanın tek bir toplum haline gelerek yönetilmesi gerektiği savını desteklemeye çalışacaktır. Çalışma amacı, hangi yönetim şeklinin doğru olduğunu tartışmaktan öte, dünyada var olan birçok yönetim sisteminden ve farklı uygulamalardan vazgeçerek tüm insanların bir devlet altında tek bir toplumun çıkarı için çabaladığı bir yönetimin var olduğu dünyayı tartışmaktır. Dünyanın tek bir devlet olarak yönetilmesi fikri gündeme gelecek olsa bu durumda ülkelerin yöneticilerinin ve halklarının seçimlerinin ne olabileceği ve nasıl tepkiler vereceği oyun teorisi dinamikleri ile irdelenecektir. Ayrıca oyundaki koşullar farklılaştırılarak da sonuçlar değerlendirilecektir. How should societies been managed? This is suggestive topic and ongoing discussion for thousand years. This question has hold on since humanity has created societies. States which have been created by humans, constituted lots of various governance till that time and humanity has faced lots of challanges.Maybe this study will not give an answer for this question but try to support a world which consist of just one state. Aim of this study is not to discuss which system is correct governance. There are lots of systems for governance in the world but we will deal with the world which consist of just one state. If the idea of governing world as a just one state comes up, what will be reactions of executives and societies? This question will be scrutinise with game theoretical dynamics. Also conditions in this game will be diversified away and the new game results will be interpreted. 123

A survey was conducted with 160 people in Sincan F Type High Security Prison, Sincan L type Closed Prison and Sincan Open prison in order to determine the socioeconomic factors that affecting adult criminality and to investigate the reliability of criminological theories in terms of explaining motivations of criminals. The survey includes 127 questions that are prepared within the framework of Social Control Theory, Social Learning Theory, Strain Theory, Social Disorganization Theory, Relative Deprivation Theory, Deterrence Theory and Economic Theory of Crime. Social control theory, social learning theory, strain theory and economic theory of crime were found to be valid in explaining property crime. It was also found that individual features are illustrative in explaining violent crime. KABUL VE ONAY i BİLDİRİM ii TEŞEKKÜR iii YAYINLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN v ÖZET vi ABSTRACT vii İÇİNDEKİLER viii TABLOLAR DİZİNİ xiii ŞEKİLLER DİZİNİ xix GİRİŞ 1 Araştırmanın Konusu 4 Araştırmanın Amacı 5 Araştırmanın Önemi 5 1.BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 7 1.1.ÖRNEKLEM 7 1.2.VERİ TOPLAMA TEKNİĞİ 8 1.2.1.Veri Toplama Süreci Hakkında Bilgiler 8 1.2.2.Anket 9 1.3.HİPOTEZLER 10 1.4.VERİ ANALİZ TEKNİĞİ 16 1.5.ARAŞTIRMA SÜRECİNDE KARŞILAŞILAN SIKINTILAR VE ARAŞTIRMANIN SINIRLI YÖNLERİ 17 2. BÖLÜM: KURAMSAL ÇERÇEVE 20 2.1.SOSYOLOJİK SUÇ TEORİLERİ 21 2.1.1.Gerilim (Strain) ve Anomi (Anomie) Teorileri 25 2.1.1.1.Gerilim Teorisine Yönelik Eleştiriler 28 2.1.2.Göreli Yoksunluk Teorisi 30 2.1.4.Şikago Okulu ve Sosyal Düzensizlik Teorisi (Social Disorganization Theory) 33 2.1.4.1.Sosyal Düzensizlik Teorisine Yönelik Eleştiriler 36 2.1.5.Sosyal Kontrol Teorisi (Social Control Theory) 36 2.1.5.1.İlk Sosyal Kontrol Teorileri 37 2.1.5.2.Yakın Dönem Sosyal Kontrol Teorileri 39 2.1.5.3.Suçluluğun Genel Teorisi (General Theory of Crime) 40 2.1.5.4.Sosyal Kontrol Teorilerine Yönelik Eleştiriler 42 2.1.6.Sosyal Öğrenme Teorisi (Social Learning Theory) 43 2.1.6.1.Ayırıcı Birleşimler Teorisi (Differential Association Theory) 43 2.1.6.2.Ayırıcı Güçlendirme Teorisi (Differential Reinforcement Theory) 44 2.1.6.3.Nötrleştirme (Neutralization) 45 2.1.6.4.Sosyal Öğrenme Teorilerine Yönelik Eleştiriler 45 2.1.7.Suçlu Altkültür Teorileri (Delinquent Subculture Theory) 46 2.1.7.1.Suçlu Altkültür Teorisine Yönelik Eleştiriler 47 2.1.8.Yaşam Boyu Suçluluk Teorisi (Life-Course Crime Theory) 47 2.1.9.Etiketleme Teorileri (Labelling Theories) 50 2.1.9.1.Damgalama Teorisine Yönelik Eleştiriler 51 2.1.10.Caydırıcılık (Deterrence) Teorisi 51 2.1.10.1.Şiddetlilik-Hapishane Cezalarının Caydırıcı Etkisi 55 2.1.10.2.Kesinlik 62 2.1.10.3.Algısal Caydırıcılık (Perceptual Deterrence) Ve Suç 67 2.1.10.4.Caydırıcılık Teorisine İlişkin Eleştiriler 69 3.BÖLÜM: YETİŞKİN SUÇLULUĞUNA NEDEN OLAN FAKTÖRLER 74 3.1.SUÇ DAVRANIŞININ OLUŞMASINDA AİLENİN ETKİSİ 75 3.1.1.Ergenlik Dönemi Suçluluğu ve Yetişkinlik Dönemi Suçluluğu 75 3.1.2.Ailenin Suç İşleme Eğilimi Üzerindeki Etkisi 78 3.1.2.1.Suçlu / Antisosyal Ebeveyn / Kardeşlerin Varlığı 81 3.1.2.2.Ailenin Kalabalık Olması 83 3.1.2.3.Çocuk Yetiştirme Yöntemi 84 3.1.2.4.Çocuğun İstismarı ve İhmal Edilmesi 86 3.1.2.5.Ebeveynler Arasında Çatışma Ve Geleneksel Aile Yapısının Bozulması 88 3.1.2.6.Ebeveynlere ve Aileye İlişkin Diğer Özellikler 98 3.1.2.7.Aileye İlişkin Faktörler ve Çevresel Faktörlerin Etkileşimi 99 3.2.SUÇ EĞİLİMİNE ETKİDE BULUNAN EKONOMİK FAKTÖRLER 100 3.2.1.Ekonomik Göstergelerle Suç Davranışı Arasındaki İlişkiye Ekonomik Açıdan Bakış 101 3.2.2.Ekonomik Göstergelerle Suç Davranışı Arasındaki İlişkiye Sosyolojik Açıdan Bakış 103 3.2.3.Suç Eğilimi Üzerinde Etkili Olan Ekonomik Değişkenler 108 3.2.3.1.İşsizlik 108 3.2.3.2.İşsizlik Ve Suç Eğilimi Arasındaki Aktarım Mekanizması 111 3.2.3.3.Gelir Eşitsizliği 113 3.3.KENTLEŞME VE GÖÇ 118 3.3.1.Kentleşme 118 3.3.2.İç Göç 121 3.4.SUÇLU ARKADAŞ ETKİSİ 126 3.4.1.Teorik Çerçeve 127 3.4.2.Ampirik Çalışmaların Sonuçları 129 4.BÖLÜM: TÜRKİYE’DE YETİŞKİN SUÇLULUĞU 134 4.1.MEVCUT DURUM 135 4.2.TÜRKİYE’DE SUÇ İŞLEME NEDENLERİ 139 5.BÖLÜM : ANALİZLER 143 5.1.BETİMSEL ANALİZLER 143 5.1.1.Katılımcılara İlişkin Göstergeler 144 5.1.1.1.Yaş 145 5.1.1.2.Medeni Durum-Çocuk Sahipliği 146 5.1.1.3.Madde Kullanımı-Akıl Sağlığı 146 5.1.1.4.Karakter Özellikleri 147 5.1.1.5.Eğitim durumu 147 5.1.2.Aileye İlişkin Göstergeler 147 5.1.2.1.Anneye İlişkin Bilgiler 148 5.1.2.2.Babaya İlişkin Göstergeler 150 5.1.2.3.Aile İçi İlişkiler 153 5.1.2.4.Çocukluk Ve Ergenlik Dönemi 155 5.1.2.5.Aile Bütünlüğünün Bozulması 157 5.1.2.6.Aile Bireylerinde Suç Geçmişi 160 5.1.2.7.Şiddet Görme 161 5.1.2.8.Çocukluk/Ergenlik Döneminde Sapkın Davranış 162 5.1.3.Okul Hayatı 166 5.1.3.1.Okul-Öğretmen Algısı Ve Arkadaş İlişkileri 168 5.1.4.Ekonomik Göstergeler 169 5.1.4.1.İstihdam durumu ve meslek 169 5.1.4.2.Aylık Kazanç Ve Ekonomik Sıkıntı 170 5.1.4.3.İşe İlişkin Algı 172 5.1.5.Göç 173 5.1.5.1.Göçün nedenleri ve ne zaman göç edildiği 173 5.1.5.2.Göç Etme Nedeni 174 5.1.5.3.Göç Öncesi Ve Sonrası Hayatın Karşılaştırılması 174 5.1.5.4.Göç Sonrası Yaşanılan Muhitin Özellikleri 174 5.1.4.5.Göç Sonrasında Yaşanılan Muhitte Uyum Sıkıntıları 176 5.1.6.Göreli Yoksunluk 176 5.1.6.1.Meslek Hayatı Ve Elde Edilen Gelir 176 5.1.6.2.Gelir, Eğitim Ve Mutluluk 177 5.1.7.Caydırıcılık 180 5.1.7.1.Emniyet Güçlerinin Etkinliğine/Yeterliliğine İlişkin Algı 181 5.1.7.2.Suç Anında Aklıcı Düşünme Yetisi 182 5.1.7.3.Ceza İnfaz Sisteminin Caydırıcılığı 184 5.1.8.Sosyal Çevre 187 5.1.9.Suç Nedenlerine İlişkin Katılımcının Görüşü 189 5.2.HİPOTEZ TESTLERİ 190 5.2.1.Aile Yapısı ve Suç İlişkisi 191 5.2.1.1.Suçlu Ebeveyn/Kardeşin Varlığı 191 5.2.1.2.Kardeş Sayısının Fazla Olması Ve Suç Arasındaki İlişki 194 5.2.1.3.Anneye İlişkin Faktörler 197 5.2.1.4.Babaya İlişkin Faktörler 202 5.2.1.5.Ebeveynler Arası İletişim Ve Suç İlişkisi 208 4.2.1.6.Ebeveynlerin Eğitim Düzeyi, ebeveyn sağlık koşulları, ebeveyn madde kullanımı ve suç ilişkisi 210 5.2.1.7.Geleneksel Aile Yapısının Bozulması Ve Suç Arasındaki Ilişki 212 5.2.1.9.Aileye İlişkin Hipotezlerin Değerlendirilmesi 221 5.2.2.Ekonomik Değişkenler: İşsizlik, Gelir Düzeyi Ve Yoksulluk 225 5.2.2.1.İşsizlik Ve Suç Arasındaki İlişki 226 5.2.2.2.Düşük Gelir Elde Etme/Yoksulluk Ve Suç Arasındaki İlişki 227 5.2.3.3.Ekonomik Değişkenlere İlişkin Hipotezlerin Değerlendirilmesi 231 5.2.3.Göç 234 5.2.3.1.Göç Sonrası Hayat İle Suç Arasındaki İlişki 234 5.2.3.2.Göç Olgusu ve Suç Davranışına İlişkin Hipotezlerin Değerlendirilmesi 238 5.2.4.Sosyalleşme Süreci-Sosyal Öğrenme 239 5.2.4.1.Çete Türü Oluşumlara Katılım Ve Suç Arasındaki İlişki 240 5.2.4.2.Arkadaş Çevresi Ve Suç Arasındaki İlişki 241 5.2.4.3.Bireye İlişkin Olumsuz Önyargı Ve Suç Arasındaki İlişki 244 5.2.4.4.Bireyin Suç Davranışını Rasyonalize Etmesi Ve Suç Arasındaki İlişki 245 5.2.4.5.Sosyalleşilen Ortam ve Arkadaş Çevresine İlişkin Hipotezlerin Değerlendirilmesi 248 5.2.5.Bireye İlişkin Göstergeler 250 5.2.5.1.Bireyin Kişilik Algısı İle Suç Eğilimi Arasındaki İlişki 250 5.2.5.2.Okul Başarısı Ve Suç Arasındaki İlişki 253 5.2.5.3.Bireyin Psikolojik Rahatsızlıklıkları Ve Suç Arasındaki İlişki 257 5.2.5.4.Bireyin Uyuşturucu/Alkol Kullanımı Ile Suç Arasındaki İlişki 257 5.2.5.5.Bireyin Çocukluk Dönemi Sapkın Davranışları İle Suç Arasındaki İlişki 258 5.2.5.6.Bireysel Göstergelere Yönelik Hipotezlerin Değerlendirilmesi 264 5.2.6.Bireyin Sosyal Bağları 266 5.2.6.1.Evli Olma İle Suç Arasındaki İlişki 267 5.2.6.2.Bireyin Yaşamındaki Sosyal Bağlarla İlişkisinin Suç Davranışına Etkisine Yönelik Hipotez Sonuçlarının Değerlendirilmesi 274 5.2.7.Caydırıcılık Teorisi 275 5.2.7.1.Suç İşleme Anında Karar Alma Yetisi Ile Suç Arasındaki Ilişki 276 5.2.7.2.Ceza Rejiminin Caydırıcılığına İlişkin Bilgi/Algı Ve Suç Arasındaki İlişki 278 5.2.7.3.Daha Önce Suç İşlemiş Olma Ve Suç Arasındaki İlişki 280 5.2.7.4.Bireyin Daha Önceki Yakalanama/Ceza Almama Deneyimleri İle Suç Arasındaki İlişki 282 5.2.7.5.Bireyin Daha Önceki Hapis Deneyimi İle Suç Arasındaki İlişki 282 5.2.7.6.Daha Önceden Ceza Almış Bireyin Yakalanma Algısı İle Suç Arasındaki İlişki 283 5.2.7.7.Bireyin Yakalanacağına İlişkin İnancı İle Suç Arasındaki İlişki 283 5.2.7.8.Suç Anında Kontrolünü Kaybetme Ve Suç Arasındaki İlişki 284 5.2.7.9.Emniyet Güçlerine İlişkin Algı Ve Suç Arasındaki İlişki 285 5.2.7.10.Caydırıcılık Hipotezleri Sonuçlarının Değerlendirilmesi 286 5.2.8.Göreli Yoksunluk Ve Gerilim Teorisine Yönelik Hipotezler 288 5.2.8.1.Parasal Hedeflere Ulaşabilme Kapasitesi Ve Suç Arasındaki İlişki 289 5.2.8.2.Statü Hedeflerine Ulaşabilme Kapasitesi Ve Suç Arasındaki İlişki 291 5.2.8.3.Bireyin Çevresine Göre Kendisini Daha Fakir/Eğitimsiz/Mutsuz Algılaması Ve Suç Arasındaki İlişki 292 5.2.8.4.Göreli Yoksunluk Teorisi Ve Gerilim Teorisi Hipotezlerine İlişkin Değerlendirmeler 295 6.BÖLÜM : SONUÇ VE TARTIŞMA 298 KAYNAKLAR 308 EK-1: HİPOTEZ TESTLERİNİN SONUÇLARI ÖZET TABLOLARI 328 EK-2: ANKET 332 EK-3: ORİJİNALLİK RAPORU 346 EK-4: ETİK KURUL ONAYI 347 Yetişkin suçluluğuna neden olan sosyoekonomik faktörlerin tespiti ve ülkemiz yetişkin suçluluğunu analizde hangi suç sosyolojisi teorisinin/teorilerinin daha açıklayıcı olacağını tespit etmek amacıyla Ankara’da Ankara’da bulunan, 1 no’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, 1 no’lu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu ve Ankara Sincan Açık Ceza İnfaz Kurumu’nda 160 kişiye anket yapılmıştır. Sosyal Kontrol Teorisi, Sosyal Düzensizlik Teorisi, Suçun Ekonomik Teorisi, Sosyal Bağ Teorisi, Sosyal Öğrenme Teorileri, Gerilim Teorisi, Göreli Yoksunluk Teorisi ve Caydırıcılık Teorisi kapsamında hazırlanan soruların yer aldığı 127 soruluk bir anket aracılığıyla suç bazında suçluluk nedenlerinin tespit edilmiş ve suç sosyolojisi teorileri bağlamında tartışılmıştır. Çalışmada yer verilen gerilim, sosyal kontrol ve sosyal öğrenme teorileri ile suçun ekonomik teorisinin mala karşı suç davranışını analizde açıklayıcı olabildiği tespit edilmiştir. Cana karşı suç davranışının açıklanmasında bireysel özelliklerin etkili olduğu görülmüştür.

Öğrencilerin akademik başarılanı etkileyen bir çok farklı değişken vardır. Eğitim ve toplumsal kurumların ekonomik gelişmeyle doğrudan ilişkisi söz konusudur. Nitekim bir ülkenin ekonomik, eğitim ve toplumsal kurumların gelişmişlik düzeyleri o ülkenin sosyal gelişmişlik açısından önemli gösterge olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma, ailenin sosyo-ekonomik durumlarının akademik başarıları üzerine etkilerini ortaya çıkarmaya çalışmaktadır.Kürdistan Bölgesel Hükümetinde bulunan Salahaddin Üniversitesi'nde 750 öğrenci üzerine yapılan bu çalışmada ailenin sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel durumları, öğrencilerin çalışma koşulları ve fiziki altyapı durumlarının öğrencilerin akademik başarıları üzerindeki etkilerini ortaya koymaktadır. Çalışmada öğrencilerin hane büyüklüğü, çalışma koşulları, anne-baba meslek durumları- aile gelir durumu ve okulların fiziki altyapı koşulların öğrencilerin başarılarında belirleyici olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Aile Sosyo-Ekonomik Özellikleri, Başarı, Erbil, Salahaddin Üniversitesi There are a lot of variables that affect the academic performance of college students, as the university totally dependent on the students who are important category in any educational institution. The educational and social institutions a close relationship with the economic development of any country and is directly linked with the academic achievement of students in terms of the important role played by this achievement in producing quality graduates who will play the most prominent role in the leadership of their country and in the economic and social aspects of development. The academic achievement of academic problems of students either to the difficulty of material or method of teaching is the right decision or not to accommodate the students to the curriculum and understand the proper understanding of which make him lose confidence in himself and his abilities, and thus influenced by its compatibility with his colleagues and with the university environment in general .in this study I see the stronger influence that is socioeconomic of the parents . These search to explain the impact of social and economic situation on the educational achievement of students of the twelfth grade who received academic seats in Salahaddin University in Erbil . As it explained the effect of other factors on academic achievement, such as family and school environment and the role of teachers and Privacy lessons . Profession of parents have an important and effective role on academic achievement. Key Words : Parents socio-economic status, Achievement, Erbil, University of Salâhaddin 89

Bu çalışmada, 1929 Dünya Ekonomik Buhranı'ndan İkinci Dünya Savaşı'na kadar geçen sürede; Türkiye'de köylü ve çiftçinin sosyo-ekonomik durumu, devletin ekonomik buhran karşısında kırsala yönelik attığı adımlar ve bunların sahaya yansımaların incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmamızda, `1929 Dünya Ekonomik Buhranı` ile Türkiye'deki `devletçilik` ilkesi arasındaki ilişki; söz konusu ilke ile köye yönelik politikalar arasındaki bağlantı; yönetici kadronun köye yönelik söylemleri ve bunların eylemsel düzeydeki karşılıkları; köye yönelik politikaların köylü üzerindeki etkileri irdelenmiştir.Anahtar Kelimeler:1929 Ekonomik Krizi, Devletçilik, Tarım, Köy, Eğitim In this research, during the time from the World Economic Crisis of 1929 until the Second World War, the socio-economic status of peasants and farmers, the steps taken towards the rural area with the economic crisis by the government and their reflections on the region have been assessed. By this research, the relationship between the World Economic Crisis of 1929 and the statism in Turkey, the link between the principle of statism and the politics towards the rural area, with the discourse of the executive staff on the rural area and their responses at the operational level, the reflections of the policies applied to the rural area upon the peasants have been examined.Keywords: 1929 Economic Crisis, Statism, Cultivation, Village, Education 240

Kadın tarihine bakıldığında, kadın genellikle evsel rolleriyle öne çıkmaktadır; temizlik, yemek, ütü, çocuk bakımı vs. Bu rollerin kadına kalmasının önemli bir sebebi de şüphesiz çocuktur. Çocuğun annesine olan fiziksel ve duygusal bağlılığı kadını eve daha çok çekmektedir. Diğer roller ise kültürel olarak kadına yüklenmiştir ve erkeğin o rolleri yapması tuhaf karşılanmıştır. Batıya ayak uydurma çabası olan modernleşmeyle kadın, kamusal alanda daha fazla yer almaya başlamışsa da eski rollerinden bir eksilme olmamıştır. Bu da beraberinde birçok sorunu getirmiş kadınların sorunları çeşitlenerek devam etmiştir. Bütün bu sorunların ardından, kadınların -ister çalışsın isterse çalışmasın- yüklenen sorumluluklara dayanabileceği, kendini rahatlatabileceği ortamlara ve aktivitelere ihtiyacı artmıştır. Hayatın zorluklarından uzaklaşmak, zihnen ve bedenen kendini rahatlatmak isteyen kadınlar çeşitli arayışlar içine girmişlerdir. Bu arayışlara cevap niteliğinde olan yerlerden birisi ise belediyelerin bayanlara yönelik açmış oldukları "Hanımlar Lokali(ASEM)"dir. Araştırma konusunu oluşturan "Hanımlar Lokali(ASEM)" merkezindeki bu tez çalışmasının amacı;, "Hanımlar Lokali(ASEM)"nin, kadınların sosyal ve ekonomik hayata katılımında ne derece etkili olduğunu, kadınların hayatlarında nasıl bir yer teşkil ettiğini sosyolojik olarak gözlemlemek ve içeriden bir bakış açısıyla ışık tutmaktır. Bu amaç çerçevesinde 2015'in sonları ile 2016'nın başlarında yapılan, nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği, görüşme tekniklerinden ise yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanarak, 6 lokalde toplam 30 kursiyerle görüşülmüştür. Son olarak da görüşme sonuçları derlenerek yorumlanmaya ve açıklanmaya çalışılmıştır., İf one glances on the history of women generally come forward with dutics like cleaning, cooking, ironing, child care etc. One of the important reason why women do these work is surely the children they have. The child's phsical and emotional attachment for his/her mother makes women feel more responsible about staying at home. The other rolls like doing housework is culturally emposed on women and doing these housework by men is found strange in society. Although with the modernization in an effort to accommodate west. Women began to take more rolls in public space and didn't lose any of her other old duties. And along with this; many new problems of women have been occured and continued with increasingly. After all these obligations a arosen from their duties, it dosen't matter if women work or not, women's need to withstand responsibilities they take, to relax in a suitable environment and activities for relaxing has been increased. Women who want to move away from the challenges of life and who want to relieve themselves by physically and mentally have begun to many searches. As an answer to that kind of searches municipalities have founded "Hanımlar Lokali(ASEM)"-Locals for Ladies that only serve for women. The aim of this thesis which takes place in "ASEM" is to light the wayfor and observe sociologically how these locals take place in women's life, to what degree these locals influence participation of women in social and economic life from the view of women their own. İn this purpose at the beginning of 2015 and eary 2016 six locals and thirty trainees in total were interviewed. Among the Qualitative research methods, observation technique and among the observation techniques semi structured interviews technique have been used. Finally interview conclusions have been compiled and tried to interpret and explain.

Bu tezde, yoksul insanların yapabilirlikleri ve bu yapabilirlikleri etkileyen bireysel ve yapısal etkenler Samsun örneği çerçevesinde incelenmektedir. Bu yolla, Türkiye'de insanların yapabilirliklerini artıracak etkili bir kalkınma politikasının oluşturulmasına katkı verilmesi amaçlanmaktadır. Yapabilirliklerin ölçülebilmesi için de on iki yapabilirlik boyutu belirlenmiş ve yapısal, sosyal ve psikolojik yapabilirlikler başlıkları altında toplanmıştır. Her bir yapabilirlik boyutu için göstergeler geliştirilerek, 29 yoksul kişiyle yapılan derinlemesine mülakatlarda bu göstergeler çerçevesinde sorular sorulmuş ve engelli bireylerle ayrı bir odak grup toplantısı gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonuçları, Türkiye'de yoksul insanların, maddi gelir yoksunluğunun yanı sıra, önemli yapabilirlik eksiklikleri olduğunu da göstermektedir. İnsanların gelirlerini yapabilirliklere çevirme yetileri cinsiyet, yaş, engellilik gibi birçok kişisel heterojenliğe bağlı olarak değişmektedir. Bu bağlamda, temel ve üretken yapabilirliklerle beraber kümelenmiş dezavantajların, yapabilirliklerin önündeki engellerin belirlenmesi çok önemlidir. Bu çerçevede bu tezde eğitim, istihdam ve sosyal yardıma ulaşım olmak üzere 3 temel ve üretken yapabilirliğin desteklenmesi yoluyla insani kalkınma amacına ulaşabilmenin mümkün olacağını savunulmaktadır The thesis aims at looking closer to the capabilities of poor people as it elaborates on which and to what extent do poor people have capabilities, as well as individual and structural factors preventing improvement of these basic capabilities among poor people in the framework of the city of Samsun. By this way, contributing to the formation of an effective development policy which can increase the capabilities of poor people in Turkey is planned. To operationalize and measure the capabilities, twelve capabilities with different indicators have been investigated under the sections of structural capabilities and social and psychological capabilities. Face to face interviews with 29 social assistance recipients and a focus group meeting with disabled people have been done within this framework. The findings of the study support that besides income shortage, poor people experience important capability deprivations in Turkey. People's abilities to convert income into capabilities change greatly according to their personal heterogeneities like gender, age, health, disability etc. over which people has no control. In this context, identification basic capabilities, and fertile capabilities as well as clustered disadvantages and barriers to enhancements of capabilities is crucial. In this framework, this thesis supports that 3 important capabilities come forth to have eminent instrumental roles in improving other capabilities of people and thus act as a leverage to diminish capability deprivations which are education, employment and access to social assistance and these should be further supported by state to achieve the goal of human development. 155

Suç olgusu toplumun koyduğu değerlere ve normlara aykırı davranışlardır ve her toplumda ortaya çıkan ciddi bir evrensel sorundur. Devletler, suçun toplumlar için yarattığı tahribat nedeniyle suçu engelleyici ve önleyici politikalar üretmeyi amaçlamaktadırlar. Suç olgusunun Türkiye'de hangi değişkenlerce, ne ölçüde etkilendiğini ekonometrik analiz yoluyla tespit etmek ve suç oranlarını azaltmaya yönelik öneriler sunmak, bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada 2008-2013 dönemi için Türkiye'de suç oranları ile lise mezunu oranı, kent nüfusu oranı, boşanmış birey oranı, sanayi elektrik tüketimi ve gayri safi yurtiçi hasıla gibi sosyal ve ekonomik değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde suç ve suçun ekonomik modelleri alanındaki temel kavramlara yer verilmiştir. Ayrıca Türkiye'de suçun gelişimine dair bir değerlendirme yapılmıştır. İkinci bölümde panel veri modelleri detaylı olarak anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise model için uygun tahmin yöntemi belirlenmiş ve ekonometrik model tahmin edilmiştir. Temel varsayımlar test edildikten sonra varsayımdan sapmalara uygun dirençli tahmin yöntemi ile model yeniden tahmin edilmiş ve katsayı tahminleri yorumlanmıştır. Crime phenomenon is a behavior that is contrary to the values and norms of the society and it is a serious universal problem that arises in every society. States are aiming to produce anti-crime and preventive policies because of the destruction in societies which is created by crime. The aim of this study is to determine what variables and extent of crime are affected in Turkey through the econometric analysis and to offer suggestions for reducing crime rates.The study examined the relationship between crime rates and the social and economic variables such as high school graduation rate, urban population ratio, divorced individual ratio, industrial electricity consumption and gross domestic product for the period 2008-2013 in Turkey. The study consists of three parts. In the first part, basic concepts of crime and crime economy are given and an evaluation of crime development in Turkey is done. In the second part, panel data models are detailed. In the third part, appropriate estimation method is determined and the econometric model is estimated. After the basic assumptions are tested, hypothetical deviations are estimated with the appropriate resistance estimation method and the coefficients estimates are interpreted. 121

Dünyada ülkeler, savaşlarda ve terör olaylarında hayatlarını yitiren şehitlerin aileleriile gaziler ve aileleri için, çeşitli sosyal politikalar uygulayarak, yaşamış olduklarısıkıntıların en asgari derecede hissedilmesini sağlamaya çalışmaktadır. Budoğrultuda ülkemizde de uygulanan sosyal koruma politikalarının temel gayesi;ülkesinin varlığı için hayatından veya sağlığından olan fedakâr vatandaşların veailelerinin toplum içinde, insan şeref ve haysiyetine yaraşır şartlarda, hayatlarınıhuzur ve refah içinde idame ettirmelerini sağlamaktır.Bugüne kadar akademik olarak yeterince değinilmeyen bir konu olarak Türkiye'deGazilere ve Şehit ailelerine yönelik uygulanan sosyal politikaları dile getirmek vegeliştirilebilecek yeni sosyal politikalara dikkat çekmek amacıyla yapılan bu çalışmasayesinde Türkiye'de Gaziler ve Şehit aileleri, sahip oldukları haklar konusundagenel bilgi sahibi olacak, uygulanan sosyal politikalardan memnuniyetleri tespitedilerek geliştirilme ihtiyacı olan Sosyal Politikalara ilişkin öneriler belirlenecektir.Bu anlamda bu çalışma Yalova İlinde yaşayan Gaziler ve Şehit ailelerininuygulanan sosyal politikalara bakışları ve bu politikalardan geliştirilmesine ihtiyaçduyulan konulara ve sonuçlara ışık tutacaktır.Bu amaçla Yalova İlinde yaşayan sekiz gazi ve oniki şehit ailesi ile mülakatlaryapılmış onların uygulanan sosyal politikalara ilişkin görüşleri ve beklentilerialınarak, devletimiz tarafından uygulanan sosyal politikalardan genel olarakmemnuniyetlerinin iyi seviyede olduğu maddi sıkıntılarının bulunmadığı,kendilerine gösterilen vefakarlıktan ve ilgiden dolayı devletimize ve milletimizeminnet duyguları besledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Countries in the world, putting various social policies into practice for relatives ofwar veterans and martyrs who loses their lives in wars and terrorist actions, has beentrying to minimize the effects of their relevant problems. In this perspective, themain purpose of such social policies, also implemented in our country, is to provideand maintain ease and welfare of the self-sacrificing citizens who loses their healthsor lives for the existence of their country and those of their relatives in the frame ofhonourable conditions.With this study that gives voice to social policies put into practice for relatives ofmartyrs and war veterans which is not commonly touched on academically, moreattention will be attracted to develop new social policies. It will also help relativesof martyrs and war veterans to be informed generally. Moreover, recommedationsrelevant to social policies that need to be developed will be determined afteridentifiying their happiness and satisfaction level to such policies. For this purpose,this study will throw a light on subjects and results of social policies that needs to bedeveloped and approaches to social policies implemented to relatives of martyrs andwar veterans who lives in Yalova.In this perspective, eight war veterans and twelve relatives of martyrs who live inthe city of Yalova has been interviewed and their views and expectations concerningto implemented social policies has been taken. As the conclusion of this interviews,it has been reached that their appreciation to social policies impelemented by ourstate is at a high level. Moreover, since they do not have any financial problem, theyare thankful to our state for the interest and faithfulness shown to them. 151

Üniversiteler, bulundukları bölgenin sosyo-ekonomik gelişmesini sağlayan en önemli unsurlarından biridir. Üniversiteler farklı bölgelerden gelen bireyleri kendi bünyesinde buluşturup kültürel anlamda çeşitlilik sağlamaktadır. Ekonomik anlamda, üniversiteler kent ekonomisine yapmış oldukları harcamalar ile ön plana çıkmaktadır. Üniversiteler kalkınmanın önemli faktörlerinden olan beşeri sermayeyi üretmektedirler. Bu sayede nitelikli iş gücünün ortaya çıkmasına katkı sağlamaktadır.Bu çalışmada Bitlis Eren Üniversitesi'nin bölgeye olan sosyo-ekonomik etkileri incelenmiş ve bu bağlamda öğrencilere anket uygulaması yapılmıştır. Temsili olarak toplam 400 öğrenciye uygulanmıştır.Bitlis Eren Üniversitesi bölgesel kalkınmada sosyo-ekonomik olarak bölgeye katkı sağladığı tespit edilmiştir. The universities are one of the most important fact in their located region and provide intercultural diversity for people who come from other regions. It is easy to see how they affect city economy. The universities also provide human capital which is an important step for development and reconstruction that contribute qualified manpower to be emerged.This study researched Bitlis Eren University about its contribution to the socio-economic growing. A survey has done with 400 students regarding to the research and the survey result shows Bitlis Eren University contribute socio-economic growing to the region. 72

Bu tezde Türkiye'de 2000'lerde tüketici kredilerinin kullanılmaya başlanmasıyla birlikte hız kazanan ve yoğunlaşan hane halkı borçlanmasının artışı ve bu süreci destekleyen ve eşlik eden ahlaki söylemler tartışılıyor. AKP döneminde devlet tarafından kredi mekanizmasının bir çeşit ekonomik geçim kaynağı olarak teşvik edilmesiyle birlikte, Türkiye tarihinde ilk kez hane halkı borçlanması sorunuyla yüz yüze kaldı. Devletin modern finansa karşı aldığı yeni tavra paralel şekilde, finansa ve özellikle de kredi kullanımına ilişkin ahlaki normlar da bu finansallaşma sürecinde ihtiyaç kavramının stratejik kullanımı sayesinde yeniden tanımlanabildi. Ben bu tezde, bir yandan kredi mekanizmasının teşvik edilmesi sürecinde devlet ve finansal piyasalar arasındaki ortaklığı inceliyorum, bir yandan da ihtiyaç kavramında saklı olan söylemsel yatırımı açığa çıkarmaya çalışıyorum. Bu nedenle, öncelikle AKP'nin 2002'de yayınladığı ekonomik kalkınma projesini inceleyerek devletin sosyal politikalarındaki ve finansal kalkınmaya dair aldığı tutumdaki değişimlere odaklanıyorum. İkinci olarak, kredi mekanizmasının ve İslam'daki faiz yasağının Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından, bireylerin ekonomik refahı ve ihtiyaçları çerçevesinde yeniden formüle edilmesini inceliyorum. Son olarak, bir internet tartışma forumundan aldığım kredi üzerine olan tartışmaları sistematik olarak analiz ederek `ihtiyaç` kavramının öznel açıdan nasıl algılandığını inceliyorum. Bu tezde, Türkiye ekonomisinin finansallaşması sürecinde ihtiyaç kavramının stratejik bir şekilde kullanılmasıyla, kredi mekanizmasına dair dini kaygıları hasır altı edebilen, temel olarak ekonomik ihtiyaçların can alıcılığına ve aileye gönderme yapan yeni bir ahlaki söylemin ortaya çıktığı ve bunun da toplumsal açıdan modern finansal araçlarla sorunsuz bir karşılaşmaya olanak sağladığı iddia ediliyor. This thesis studies the overgrowth of household indebtedness, which has gained enormous speed and intensity through the rapid introduction of consumer credits in 2000s in Turkey, and the moral discourses that promote and accompany this encounter. Through the promotion of credit mechanism as a way of economic self-sustenance by the state, Turkey has been hauled into the problem of household indebtedness for the first time under the AKP government. In line with a redefinition of the engagement with modern finance, the moral norms against finance and especially the use of credit have been reformulated by the strategic utilization of the notion of need in the financialization process. In this thesis, I am concerned with both the collaboration between the state and financial markets in relation to the promotion and practical application of the credit mechanism as well as the discursive investments buried in the concept of need. Therefore, first, I focus on the shifts in the social policy regime and in the attitude towards financial development by studying AKP's economic development project publicized in 2002. Second, I discuss the reformulation of the credit mechanism and the Islamic ban on interest by the Directorate of Religious Affairs in light of the current concerns of economic well-being and needs of subjects. Lastly, I systematically analyze the personal narrations about the credit mechanism from specific web forums that I had public access in order to explain how the concept of 'need' is articulated in a subjective manner. I argue that with the strategic utilization of the notion of need in the financialization process of the Turkish economy, there has emerged a new moral discourse that mainly refers to the urgency of economic needs and family structure, and paves the way for a harmonious encounter with modern financial instruments, which even bypasses the religious anxieties around the use of credits. 167

Suç, her dönemde ve mekanda geçerliliğini koruyan bir olgudur. Suç olgusu ekonomik, sosyal ve demografik kapsamı olan bir kavramdır. Birçok suç türü vardır ve bu çalışmada işlenme oranı en fazla olan, hırsızlık suçu kullanılmıştır. Çalışmada önce teorik olarak açıklanan suç olgusu daha sonra ampirik olarak analiz edilmiştir. Hem yatay kesit hem de zaman boyutunun birlikte kullanıldığı panel veri analizinde, 8'i gelişmekte olan 22'si de gelişmiş olan 30 ülke için 2000-2011 dönemi verileri kullanılmıştır. Çalışmanın amacı ise hırsızlık suçu ile seçilmiş bazı sosyo-ekonomik ve demografik faktörler arasında çok değişkenli regresyonu analiz etmektir. Analizde bağımlı değişken kişi başına düşen hırsızlık sayısı iken bağımsız değişkenler; kişi başına düşen polis sayısı, eğitim harcamalarının gelire oranı, nüfus yoğunluğu, kişi başına düşen gelir ve işsizlik oranıdır. Öncelikle durağanlıkları test edilen değişkenlerin daha sonra tanımlayıcı istatistikleri ve grafikleri oluşturulmuştur. Çalışmada Olabilirlik Oranı Testi, Hausman Testi, Pesaran Testi, Wald Testi, Baltagi-Wu LBI Testi ve Driscoll-Kraay Standart Hatalar Modeli sırasıyla uygulanmıştır. Yapılan regresyon analizi sonucunda kişi başına düşen hırsızlık sayısı ile kişi başına düşen gelir, eğitim harcamalarının oranı ve nüfus yoğunluğu arasında beklenildiği gibi negatif yönlü regresyon bulunmuştur. Kişi başına düşen hırsızlık sayısı ile işsizlik oranı ve kişi başına düşen polis sayısı arasında ise anlamlı olmayan bir regresyon bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Suç, Fayda, Maliyet Crime is a case that is valid in every time and place. The crime case is a concept which has social, economic and demographic scopes. There are many crime types and in this study, theft cases which have been conducted most have been investigated. The crime case which was firstly acknowledged was then analyzed emprically. In panel data analysis with which both time dimension and horizontal section were used, 2000-2011 data were utilized for 30 countries which have developed and 22 countries which have been developing. The purpose of the study is to analyze multivariate regression between demographic and socio-economic factors which were chosen according to the theft crime. In analysis, while dependent variable is the number of policemen per capita, income ratio in comparison with education expenditure, density of population, income per capita and the rate of unemployment. The variables whose stability was firstly tested were then shown in a graphic. Likelihood RatioTest Study, Hausman Test, Pesaran Test, Wald Test, Baltagi-Wu LBI Test and Driscoll-Kraay Standard Errors Model were applied respectively. As a result of regression analysis, a negative result wasn't detected between the ratio of education expenditure and destiny of population and between the number of per capita and the unemployment and the number of policemen per capita.Key Words: Crime, Benefits, Costs 134

Bu çalışma sinema salonlarını ve izleyicilerin sinema salonları ile ilişkisini konu almaktadır. Çoğalan ekranlar karşısında sinema salonlarının durumunu tüm yönleriyle kavrayabilmek için nitel ve nicel yöntemleri bir arada kullanan araştırma sosyoekonomik bir bağlama oturur. Üç ana bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümü sinematik deneyimi farklı ekranlar ve mekanlar üzerinden tanımlamakta, ikinci bölümü doğrudan Türkiye sinema endüstrisi üzerine eğilmekte, son bölümü ise Türkiye'de sinema izleyicilerinin tercih ve pratiklerine odaklanmaktadır. Bu şekilde Türkiye'de film seyircisinin portresini çizmeyi amaçlayan araştırmanın hedeflerinden biri de günümüz seyircisine ışık tutmaktır. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen katılımcı gözlemler mültipleksler, cadde sinemaları ve alternatif gösterim mekanları gibi farklı salon tiplerini birleştiren ortak seyirci eğilimlerini saptamış ve evde film izleme deneyiminde de belirleyici olanın sinema salonu tecrübesi olduğunu göstermiştir. The object of this research is the movie theaters and the relationship of the audience with them. To embrace all aspects of the movie theaters in the era of proliferation of screens, the study which follows up a socio-economic perspective articulating quantitative and qualitative methods is organized into three parts. The first part describes the general lines of the cinematic experience with its screens and sites, the second directly addresses the context of the film industry in Turkey, and the third sets out to analyze the place of the movie spectators in this particular context. It thus tries to build up like a jigsaw puzzle, a portrait of the typical spectator in Turkey, hoping that this portrait would be relevant to understand today's audience. The field observations made within the framework of this study demonstrate the existence of a common line cutting across all types of movie theaters, whether it be multiplexes, neighborhood cinemas or alternative screening areas, and illustrate the continuation of the theater experience at home. 331

Bu tezde, ilk olarak dünya sistemi-modern dünya sistemi tartışması yapılacaktır. Bu tartışma içerisinde kapitalist dünya ekonomisinin temel özellikleri incelenecek ve bu özellikler dünya sistemi-modern dünya sistemi tartışması içerisinde değerlendirilecektir. Bu tartışmadan sonra Arrighi çerçevesinde kapitalist dünya ekonomisinin tarihsel gelişimi ele alınacaktır. Bu bağlamda sermaye birikiminin, merkez çevre ilişkisinin, hegemonyanın, maddi-mali genişleme aşamalarının kapitalist dünya ekonomisi ile ilişkisi incelenecektir. Ayrıca hegemonik dönüşümün nedenleri ve bu nedenlerin nasıl oluştuğu sorularına Arrighi kontekstinde yanıt aranacaktır. Bu doğrultuda yeni kapitalist düzendeki hegemonik aday olan Çin incelenecektir. Bu tezde ayrıca, kapitalist sistemin tarihsel süreç içerisindeki bunalımları, bunalımın nedenleri ve bunalımlar sonucu ortaya çıkan sistem karşıtı hareketlerin `özgürlük` mücadelesi incelenecektir. Böylece kapitalist dünya ekonomisinin tarihsel gelişimi yanısıra, kapitalist sistemin bugünü ve yarını üzerine bir değerlendirme yapılacaktır.Anahtar Sözcükler:Dünya Sistemi, Modern Dünya Sistemi (Kapitalist Dünya Ekonomisi), MaddiMali Genişleme, Hegemonya, Sistem Karşıtı Hareketler, Özgürlük In this thesis, firstly, debate of world system-modern world system will be made. Within this discussing, basic proporties of the capitalist world economy will be examined, and these proporties will be assessed within debate of world system-modern world system. After this discussing, historical development of capitalist world economy will be dealt with in the Arrighi's context. In this sense, relationship with capitalist world economy of capital accumulation, core-periphery relationship, hegemony, stages of material- fiscal expansion will be examined. Besides, causes of hegemonic transformation and questions of how these causes are consist will be sought to answer in the context of Arrighi. China which is hegemonic candidate in the new capitalist system will be analysed in this direction. In this thesis, besides, crisis of capitalist system in the historical process, causes of crisis, struggle for freedom anti-systemic movements which is generated as result of crisis will be investigated. Thus, assessment about today and future of capitalist system as well as historical progress of capitalist world economy will be madeKeywords:World System, Modern World System (Capitalist World Economy), Material- Fiscal Expansion, Hegemony, Anti-systemic Movements, Liberty 136

Türkiye gibi hızlı ekonomik, sosyal, kültürel ve politik değişimlerin yaşandığı bir toplumda birey, aile ya da toplulukların sosyal hareketlilik stratejilerinin incelenmesi sosyal mekanın yapısını ve dönüşümünü anlamak için büyük bir önem taşımaktadır. Ankara Mamak İlçesi örneğinden hareketle sosyal ve mekansal hareketliliği hem geleneksel gecekondu özelliklerini koruyan mahalleler hem de apartmanlaşmanın yoğun olduğu mahallelerde, üç nesli kapsayan görüşmelerle, saha araştırması yapılmıştır. Toplumsal dönüşümlerin, ailelerin sosyal hareketliliğini nasıl etkilediği, değişimler karşısında aile stratejilerinin nasıl şekillendiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Apartmanlaşmanın ve formel konutlaşmanın neredeyse tamamlandığı mahalleler Abidinpaşa, Akdere, Saime Kadın, Şafak Tepe ve Mehtap mahallelerinden, apartmanlaşmaya başlayan fakat hala önemli bir bölümü gecekondu özelliklerini koruyan Kayaş, Üreğil mahalleleri ve Mamak Belediyesi sınırlarına yakın tarihte dahil edilmiş olan Kutludüğün mahallesi araştırmanın saha araştırma alanıdır. Ailelerin nesil içi ve nesiller arası sosyal hareketlilik stratejileri Bourdieu'nun sermayeler kuramı açısından ele alınmıştır. Ailelerin nesiller arasında sosyal hareketlilik stratejilerinin mekansal, kültürel, sosyal ve ekonomik unsurlarla etkileşimi sonucunda önemli derecede farklılaştığı, bunun yanı sıra ailenin dayanışma ve savunma mekanizması olarak önemli rolünün devam ettiği ileri sürülmektedir.Anahtar Kelimeler:Sosyal hareketlilik, Aile, Sermayeler Kuramı, Ankara, Mamak It is important to investigate the strategies of the social mobility of the individual, family and community to understand structure and social change of the social house-dwelling in communities facing rapid economical, social, cultural and political changes like Turkey. Field research is conducted in Mamak in Ankara, in both disticts comprising shanties conserving traditional properties and dense housing districts. It is aimed to investigate the effect of families on social mobility and the strategy of the families in the presence of social changes. Field research are made in Abidinpaşa, Akdere, Saime Kadın, Şafak Tepe ve Mehtap districts, housing and formal housing are almost completed, Kayaş, Üreğil districts housing is continuing but a major part of the district is conserving shanty properties and finally Kutludüğün district joined recently to Mamak. Social mobility strategies of the families both intra generation and inter generation is considered regarding capital theory of Bourdieu. It is proposed that strategies of the inter genaration families are affected by social mobility spatial, cultural, social and economical and changed. Also family role is important redarging solidarity and defence mechanism.Anahtar Kelimeler:Social mobility, Familiy, Capital Theory, Ankara 133

Bu tez çalışması, Başbakan'ın 2008'de V. Aile Şurasında dile getirdiği "Üç Çocuk" söyleminden yola çıkarak çalışan kadının bu konuda ne düşündüğünü kısmi olarak ortaya koymaya çalışan bir araştırmadır. Çalışmada öncelikle nüfus ve nüfus artış hızına dair açıklamalar yapılmıştır. "Üç Çocuk" söyleminin sosyo-ekonomik gerekçeleri ifade edilmiştir. Çalışan kadının iş yaşamındaki zorluklarına da vurgu yapılmıştır. Son olarak çalışan kadınlar ile "Üç Çocuk" söylemi hakkında ne düşündükleri konuşulmuştur. Yapılan görüşmelerin elbette ki bütün çalışan kadınların fikirlerini kapsadığı söylenemez. "Üç Çocuk" söylemi konuşulurken elbette ki erkeklerin de görüş bildirmesi gerekmektedir. Yalnız bu çalışma kapsamında çalışan kadın merkeze alındığı için erkeklerle görüşme yapılmamıştır. Çalışma, en az üç çocuk doğurmaya teşvik için yapılan iyileştirmelerin yeterli olmadığını vurgulamaktadır., This thesis, is a study trying to present the ideas of working women based on the "Three Children" rhetoric which Minister voiced in 2008 in V. Family Council. First of all in this study population, explanations are made about population and population growth rate. Socio-economic reasons of "Three Children" expression are stated. Difficulties in working life of women is also emphasized. Finally, working women are interviewed about what they think about "Three Children", Certainly the negotiations can not be said to include the ideas of all working women. When the "Three Children" expression is debated, is required men to present their opinions. However, within this study, as working women is focwed on, men are not interviewed. Study, highlights that the improvements to encourage giving birth to at least three children are not enough.

Türkiye?de kalkınmanın önündeki en önemli engellerden biri köy ve köylü sorunlarıdır. Bu nedenle, uzmanlarca köy ve köyle ilgili sorunların neler olduğu, nereden kaynaklandığı, radikal bir bakış açısıyla ele alınmalı ve bu konulara ilişkin sorunlar yerinde saptanıp, çözüme kavuşturulmalıdır. Bu bağlamda çalışma alanımız olarak Erzurum il merkez ve ilçe köyleri seçilerek, köy ve köylü sorunları dile getirilmiştir. Araştırma örneklemimizdeki köylerin bütünlüğü içerisindeki sorunlarını ortaya koyabilmek amacıyla; Erzurum il merkez ve ilçe köylerinden tesadüfi örneklemle 38 köy belirlenerek, bunlar yapısal fonksiyonalist açıdan ele alınıp incelenmiştir. Çalışmamızda sosyal yapıyla ilgili; aile, evlilik, din, sağlık, göç, eğitim, akrabalık ve komşuluk ilişkisi, suç, sağlık, boş zamanları değerlendirme ve sosyal aktivite, din, göç,? gibi konular, siyasi yapıyla ilgili; köylülerin siyasetteki bilinçlilik düzeyi, siyasi tutumları, siyasete bakış açısı, siyasi haberleri ulaştıran kaynaklara ve kurumlara güvenme durumu, siyasi tercihinde etkili olan unsurlar, siyasi parti tercihindeki farklılıkların nedenleri, köyün genel veya yerel seçimlere ilişkin tutumları, köylülerin siyasi katılım şekilleri ve bir partiye oy vermedeki kriterleri, köylülere göre Türkiye?nin en önemli sorunu ve çözümünün ne olduğuna ilişkin kanaatleri, köyde liderlik,?gibi konular, ekonomik yapıyla ilgili; aile reisi ve mesleği, köylülerin aylık gelir durumu, tarımsal faaliyetler için devletten destek alma, tarımsal birlik/kooperatiflere üyelik ve tarımsal araca sahip olma durumu, köylülere göre zenginliğin anlamı, köylülerin ekonomik tasarruflarını değerlendirme durumu,? gibi konular, kültürel yapıyla ilgili; doğum, ölüm, sünnet, başlık parası, kumalık gibi konular ele alınıp incelenmiştir. Bu doğrultuda, köy ve köylü sorunlarının saptanmasının dışında, araştırma sahasındaki köylerin sosyo-ekonomik, siyasi ve kültürel değişimi ve nedenleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Köy, Köylü, Köy Kalkınması One of the most important barriers for development in Turkey is the problems of village and villagers. Therefore, the experts should firmly deal with these problems and the reasons for these problems and establish the problems onsite and seek solutions. Within this context, the villages in central Erzurum and its counties were selected as the field of study, and the problems of village and villagers were discussed. In order to show the problems of all the villages in our research sample, 38 villages in central Erzurum and its counties were randomly selected and they were investigated in structural functionalist terms.The study discussed the issues of social structure like the family, marriage, religion, health, migration, education, affinity, neighbor relations, crime, taking advantages of leisure time, social activities; issues about political structure like the awareness of the villagers about politics, their political stand, their point of view of the politics, their state of confidence in the resources and organizations reporting news, elements effective in their political preference, reasons for variations in their preference for political parties, attitudes of the villagers towards the local or general elections, villagers? ways of political participation, their criteria for voting a certain party, their opinion about the most important problem of Turkey and its solution, leadership in village; issues about the economic structure like the head of the family and his profession, level of villagers? monthly income, state subsidy for agricultural activities, membership for agricultural union/cooperation, state of owning agricultural vehicles, meaning of the prosperity in their eyes, state of evaluation of their economic savings; issues about cultural structure like birth, death, circumcise, bride price and second-wife.To this parallel, in addition to the establishment of the problems of village and villagers, the study also tried to reveal socio-economic, political and cultural changes of the villages in the field of study and their reasons. Key Words: Village, Villager, Village Development 201

KAPİTALİZM, KAYSERİ EKONOMİSİ VE İŞADAMLARIİnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim DalıDoktora Tezi: Mayıs-2012Danışman: Prof. Dr. Beylü DİKEÇLİGİLÖZET VE ANAHTAR KELİMELERAraştırmanın konusu kapitalist ekonomik sistem içerisinde, Kayseri ekonomisinin temel aktörleri olan işadamlarının ürettiği ve kentin ekonomik yapısına da karakterini veren sosyoekonomik süreçlerdir. Sosyoekonomik süreçlerle de, iş adamlarının maddi koşulları, zihniyet dünyaları ve davranışları ile bunlar arasındaki bağlantılar sonucunda ortaya çıkan etkileşim örüntüleri kastedilmektedir.Çalışmanın nihai hedefi ise kapitalist süreç ile bağlantılı olarak Anadolu'nun ekonomik gelişmesinde öncü bir rol üstlenen Kayseri ekonomisinin ve Kayserili sanayicilerin başarılarında/başarısızlıklarında sosyokültürel özelliklerin oynadığı rolü, mevcut kuramsal açıklamaların dışında kendi bağlamında açıklayabilme potansiyeline sahip bir kuramsal çerçeve oluşturmaktır.Araştırmanın metodolojik yaklaşımı bütüncül sosyolojik yaklaşımdır. Yöntem olarak sosyal hayatı kendi akışı içinde, derinlemesine anlamaya ve açıklamaya yönelik olan nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma tekniği olarak ise, alandan elde edilen verilere dayalı olarak bir kuram oluşturma amacı taşıyan temellendirilmiş kuram kullanılmıştır. Alandan elde edilen veriler Nvivo programında analiz edilmiş, analizlerin sonucunda ortaya çıkan kavramsal çerçevelerin modelleri oluşturulmuştur.Kayserili işadamlarının ve Kayseri ekonomisinin kapitalizme uyum süreci iş adamlarının arayışları ile gerçekleşmiştir. Bu arayışa yön veren ve onu biçimlendiren yapısal ve nedensel koşullar ise Kayserili işadamlarının kapitalizmin temel niteliklerine ilişkin algılarıdır. Bu nitelikler; sermaye algısı, pazar arayışı, uluslar arası rekabet, ülkeler hiyerarşisi, kapitalist ekonomik sistemde devletin rolü ile kaygan ve belirsiz ekonomik zemindir. Arayışın içinde gerçekleştiği Kayseri'ye özgü sosyoekonomik süreçler ile bu süreçler çerçevesinde oluşan uyum mekanizmaları paradigma modelinin bağlam ve eylem/etkileşim stratejileri unsurunu oluşturmaktadır. Bunlar; ticari birikim, devlet yatırımları, üretim mekânları, küreselleşme algısı ve oturmalardır. Nedensel yapısal koşullar ile bağlam ve eylem stratejileri neticesinde ortaya çıkan sonuçlar ise şu şekilde sıralanabilir: Temkinli girişimci, sektörel akışkanlık ve sektörel sıçrama, hâkim firmaların sunduğu imkânlar ve yol açtıkları sınırlamalar, ülkeler arasında eşitlenme eğilimi ve kurumsallaşma çabası.ANAHTAR KELİMELER: Kapitalizm, Girişimci, Kayseri Ekonomisi, Temellendirilmiş Kuram CAPITALISM, KAYSERI?S ECONOMY AND BUSINESSMENPh.D. Dissertation Thesis Submitted to the Department of Sociology, Social SciencesInstitute, Inonu University, Malatya, Turkey: May, 2012ABSTRACT AND KEY WORDSThe subject of this dissertation is socio-economic processes which have been created by the businessmen who are the main actors of the economy in Kayseri and have provided to the main characteristics of this economy in the global capitalist system. Socio-economic processes are meant the material conditions of businessmen, their mentalities and attitudes and consequently the patterns of interactions occurring between those.Main objective of the dissertation is to discuss the socio-cultural conditions which are able to influence the financial capabilities of Kayseri?s businessmen who have been the forerunner of the recent economic development in Anatolian Region. While discussing these conditions, our aim is to attempt to establish a theoretical framework which could explain these processes in their own context under the light of the process of Capitalism.The dissertation?s methodology would be the holistic sociological approach. In this context, the qualitative research was selected. This method attempts to explain and understand the social life in its own context and depts. Consequently, the research technique was utilized according to the necessities of the Grounded Theory which is consist of the data coming from the field. The data coming from the field were analyzed by using Nvivo software. According to the results, various models were drawn.The economy and the businessmen in Kayseri have been incorporated into the Capitalist System due to those businessmen?s own attempts. These businessmen?s perceptions to the Capitalism?s characteristics have formulated and re-directed those attempts. Those characteristics are the perception of capital, the market search, international economic competition, the hierarchy of countries, state intervention to the market and vague nature of capitalist market economy. Kayseri?s own socio-economic processes and their adaption mechanisms are the elements of the context and action/interaction strategies of the paradigm?s model. These elements are the commercial accumulations, the state investments, the production fields, the perception of Capitalism and ?sittings? (meetings). The results coming from the causal, structural conditions and the context, action strategies are like following: the prudent entrepreneurs, the sectoral liquidity, the sectoral gallop, the oligopolistic market?s favors and barriers, the equalization tendency among the states and the corporatizing attempts.Keywords:Capitalism, Entrepreneur, Kayseri?s Economy, the Grounded Theory 307

Herhangi bir devlet organizasyonun olmadığı durumlarda toplumsal düzenin devamlılığı nasıl sağlanmıştır sorusu sosyal bilimcilerin araştırdığı konulardan olmuştur. Evans Pritchard'ın, Nuer kabilesi üzerine yaptığı çalışma, toplumdaki kurumların toplumsal ve ekonomik örgütlenme üzerindeki etkilerini ortaya koymuştur. Tez konusu olarak Kafkas Toplumlarında Kurumlar ve Ekonomik Örgütlenme Biçimlerinde Değişim konusunu seçmemizin nedeni, bu toplumun da tıpkı Pritchard'ın çalıştığı Nuer kabilesi gibi yüzlerce yıl herhangi bir devlet düzenlemesi olmadan istikrarlı bir yönetim organizasyonu sergilemiş olmasıdır. Toplumsal kurumlar, toplumun ekonomik örgütlenme biçimini de belirlemiş, kurumsal değişim ise beraberinde toplumsal ve ekonomik örgütlenme biçiminin değişimini getirmiştir.Çalışmamızın birinci bölümünde kavramlara dair çizilecek çerçevede Kafkas toplumunun sosyal yapısını yorumlamada nasıl bir yol izleneceğine dair teorik kavramlar tablosu ortaya konacaktır. Bu yüzden yorumlamanın anahtarları olarak kullanacağımız kavramlar tanıtılacaktır. Kurum kavramına ve toplumsal değişmenin ne olduğunu belirlemeye çalışacağımız bu bölümde, tarihi anlamlandırmanın kalıpları olan kavramlar da Weber'in Toplumsal etkinliği anlamaya yönelik çalışması olan Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı izleğinde yürüyecektir. Bununla birlikte toplumsal etkinliği anlamaya yönelik çalışmalar yapan diğer sosyologların görüşlerine de özet olarak yer verilecektir. Çalışmanın bundan sonra gelen bölümleri Weber'in bu teorilerinin süreğinde Kafkas toplumunun yapısını anlamlandırmaya yönelik olacaktır. Bu yüzden toplum, toplumsal etkinlik, kurum, kural, kurumsal değişime dair farklı görüşler bu bölümde ele alınacaktır.İkinci bölümde Kafkas toplumlarının sosyal örgütlenme biçimi ve bu sosyal örgütlenmenin hususiyetleri ele alınarak, toplumun yapısal karakteri ortaya konulmaya çalışacaktır. Sosyal örgütlenme biçimi, bir yönüyle ekonomik etkinliklerin düzenlenmesine devkaynaklık ettiği için, toplumun yönetim sistemi ve bu yönetim sisteminin zihniyet yapısı ortaya konulmaya çalışacaktır. Toplumsal değişim büyük oranda kurumlar ve kuralların değişimine bağlı olan bir süreç olduğundan dolayı, kurumların ve kuralların değişimine sebep olan faktörler ele alınacak ve sosyal örgütlenme biçimindeki değişimde bu bölümde incelenecektir. Özellikle 18-19. yüzyıllar, bölgenin sosyal yapısının, dışa açılmak zorunda bırakıldığı dönemlerdir. Bu yüzden de değişim büyük oranda bu yüzyıllarda olmuştur. Biz de çalışmamızda Kafkas toplumlarında değişimden bahsederken özellikle bu yüzyılları göz önünde bulunduracağız.Üçüncü bölümde ise Kafkas toplumlarındaki ekonomik etkinliklerine kısaca değinildikten sonra, bu ekonomik etkinlikler ve bir önceki kısıtlamalar dâhilinde Kafkas toplumunun ekonomik örgütlenme biçimi ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Kurumsal değişimin fiyatlardaki değişime bağlı olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak ekonomik etkinliklerin ve kimi fırsatların toplumsal kuruluşlar bazında nasıl anlaşıldığı ortaya konulmaya çalışılacak, kurumsal değişime bağlı olan ekonomik örgütlenme biçimindeki değişim yahut daha farklı bir ifadeyle zihniyetteki değişime bağlı olan ekonomik yapıdaki değişim ele alınacaktır. The question How is the continuity of social order achieved in the event of lacking in any governmental system is one of the matter being searched by sociologist. With the study, related to Nuer tribes, Evans Pritchard had tried to bring up the influences of settled societies on social order we select The variation of instutitions and their economic organization form in Caucasus Communities as a thesis subject since this community has preserved its sturucture without any governmental organization for centuries. İt is a good example of How affective of these instutions while arranging the economic activities.İn the first chapter of our study, a theoretical concepts table concerning the way/the route while commenting on Caucasus Community's social form will be put forward. So the concepts used as keys of interpretation will be introduced. Also, in this part we will try to determine instution concept and what a social change is. İn addiation to this, the concepts, which are explanation forms of history, will follow the example of Weber's social an economic organizations theory related to understanding social activity. Besides this, the other sociologist opinions studying interpretation of social activity. Will be discussed in a summary form. The other parts of study will try to explain the form of Caucasus community in the light of Weber's theories. Depending on this, different views related to Society, social activity, instutitions, rule, instutitional variation will be mentioned in this part.In the second part, structural character of community will be brought up by considering Caucasus Community's social organization form and pecularities of it since, The form of social organization is a source for arranging economic activities in one respect; administration system of the community and its mentality form will be tried to explain.Due to the social variation process which is to some extent- depend on variation of the institutions and rules; The facts of causing the change of the institutions and rules; will be held and together with this variation in the social organization will be analysed in this chapter.viiParticularly, 18-19. centuries are the periods in which the social form of region is obliged to come out. Because of this, the variation was carried out at that Times. While triying to Express the variation in Caucasus communities we will consider especially the centuries.In the third chapter; after briefly mentioning the economic activities in Caucasus societies; Together with these economic activities and preceding restrictions, economic organization form of Caucasus Society will be tried to being revealed. By considering the fact that, the variation in instutitions is depend on the variation in prices. The subject how the economic activities and some opportunities are understood on the basis of social instutitions. The variation of economic organization form which is depend on institutional variation in other words, the variation, in other words, the variation in the form of economics linked with the variation in mentality will be held. 164

2008'de finansal piyasalarda patlak veren kriz kısa sürede üretim sektörünü de etkisi altına alarak dünya çapında ciddi kayıpların yaşanmasına sebep olmuştur. Yaşanan maddi kayıpların yanı sıra krizin küresel ekonominin merkezi önemde olan ülkesi Amerika'da meydana gelmiş olması ve akabinde birçok tekel şirketin batması veya batma noktasına gelmesi o zamana kadar egemen olan iktisadi inancı derinden sarsmış, mevcut ekonomik düşünce olan neoliberal anlayış sorgulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, etkisi hâlâ süren 2008 Krizi'ni anlamak ve açıklamaya çalışmaktır. Bu doğrultuda, öncelikle krize nasıl yaklaşılması gerektiği ortaya konmuş, sonrasında da krizin tetikleyici sebepleri ve sonuçları değerlendirilmiştir. The crisis that broke out in financial markets in 2008 has caused the world economy to face with significiant amounts of loses in a short span of time by taking hold of manifacturing markets. Besides pecuniary loses, dominant economical notion has quaked because of the bankruptcy of large companies in America which in the core of the global economy, and the noeliberal concept has started to be examined. The goal of this thesis is to understand and explain the 2008 Crisis whose effects still last. In this direction, it has been put forth how to approach to the Crisis, and then the triggers and consequences of the Crisis have been evaluated. 108

Göçler çok farklı nedenlerden dolayı oluşmaktadır. Bu ise farklı sonuçların doğmasına yol açmaktadır. Genel olarak düşünüldüğünde göçler sosyal, kültürel, siyasal, ekonomik vb. nedenlerle oluşabildiği gibi, bu alanlarda etkilere yol açacak şekilde sonuçlanabilmektedir. Bu durum göç olgusunun çok farklı bilim dallarının inceleme konusu olmasını sağlamıştır. Göçler genel olarak zorunlu, gönüllü, iç, dış, işgücü ve beyin göçü şeklinde sınıflandırılmaktadır. Tarih boyunca savaşlar, doğal afetler gibi nedenlerle yaşanan göçler artık günümüzde temel olarak ekonomik nedenlerden dolayı yaşanmaktadır. Türkiye'de ilk zamanlar düşük düzeyde yaşanan iç göç hareketleri, 1950'li yıllara gelindiğinde toplumu derinden etkileyen bir olgu haline gelmiştir.Yaşanan tarımsal dönüşümlerle birlikte itici bir hâl alan kır ve sanayileşmeye bağlı olarak çekici bir hâl alan kent, Türkiye'de iç göçlerin yoğun bir şekilde yaşanmasını açıklamaktadır. Buna, ulaşım ve haberleşme araçlarının gelişmesi, kırsal alanlardaki nüfus artışı gibi nedenler de eklenince kentsel alanlarda büyük nüfus yığılmaları olmuştur. Bunun sonucunda kentsel alanlarda çeşitli sorunlar meydana gelirken, göç eden kişiler üzerinde ve göç veren kırsal alanlarda da birçok sorun açığa çıkmıştır.Türkiye'de yaşanan yoğun göç dalgasından en çok etkilenen bölge ve il hiç kuşkusuz Marmara Bölgesi ve İstanbul'dur. 1950'li yıllardan günümüze İstanbul'un almış olduğu göçlerle birlikte nüfusu incelendiğinde, Trabzon doğumlu olanların oranı oldukça yüksektir. Bu çalışmada Trabzon'dan İstanbul'a göç edenlerin İstanbul'a sosyal, kültürel, siyasi ve ekonomik açıdan ne derece uyum sağladıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda Trabzon'dan İstanbul'a göç edenlerin İstanbul'a büyük ölçüde uyum sağladıkları tespit edilmiştir. Migrations consist of varied reasons that lead to different results. Generally thinking, social, cultural, political, financial and such kinds of reasons may not only trigger migrations, but also the result may considerably affect these areas. Therefore, migration has become a broad research area of various disciplines. In general, migrations are classified into forced, voluntary, immigration, emigration, labor migration and brain drain. Migrations, which had occured because of wars or natural disasters in the past, have recently begun to happen due to the economic distress. Initially, there was a low-degree immigration in Turkey, but in 1950s, it became a powerful affair which deeply impressed the society.Repulsive rural life with agricultural recrations and charming urban life dependent on industrialization proves the dense migrations in Turkey. Besides, devoloping transportation and communication means, population growth in rural areas are also contribute to the urban population. Thus, some problems have occured on immigrants in urban areas as well as migrated rural areas.Marmara region and İstanbul are no doubtly the most densely affected areas in Turkey due to the widespread migration wave. When the population of İstanbul with all its immigrations since 1950s was analyzed, the ratio of people born in Trabzon is considerably high. This study investigates the adaptation rate of those people migrated from Trabzon to İstanbul in terms of social, cultural, political, and financial ways. The results of the investigation shows that immigrants from Trabzon easily adjusted themselves to live in İstanbul. 181

Ekonomik olaylar bireylerden ayrı düsünülemez. Bu sebeple ekonomikkrizlerin sadece ekonomik degisken ve sonuçlarla ele alınması bizi eksik ve yanlıssonuçlara ulastırmakta, sosyal maliyetlerin gözardı edilmesine neden olmaktadır.Özellikle 1980'lerden sonra, hem maddi hem de kültürel alanda küresellesendünyada krizlerin derinligi artabilmekte, uygulanan yapısal uyum politikaları ve neoliberalpolitikalar sosyal maliyetlerin derinlesmesi sonucunu dogurabilmektedir.Çalısmada ekonomik krizlerinin toplumsal sonuçları arastırılmıs, bu çerçevedeTürkiye'de Subat 2001'de baslayan ve büyük bir daralma ile sonuçlanan krizintoplumsal sonuçları incelenmistir. Çalısmanın sonunda nitelikli isgücünün de krizdenbüyük oranda etkilenmis olmasının Subat krizini diger krizlerden farklı kıldıgıgörülmüstür. Bu çerçevede cumhuriyet tarihinde yasanan krizler içerisinde en agırsekilde algılanan kriz 2001 Subat krizi olmus, bu da sosyal maliyetlerin artmasınaneden olmustur. Çalısma sonucunda hem ekonomik, hem de sosyal maliyetler olarak2001 Krizinin toplumu derinden etkiledigi görülmüstür. Economic events cannot be considered without individuals. Thus, economiccrisis cannot be considered only with its economic variants. Otherwise, the socialcosts of an economic crisis cannot be estimated properly. Especially after 1980?s, asa result of globalization and liberal policies, social costs may occur deeper. In thisstudy according to this perspective, the general consequences of economic crisis havebeen examined. Social costs of the crisis which arised in Turkey in Ferbruary 2001have been examined as the main topic of the study. In the conclusion; it has beenfound that including exclusive employees, employees from all level suffered from thecrisis dramatically. Therefore, the crisis is distinctive and the worst perceived one inall that took place in the last 80 years. In the conclusion, it is seen that the crisis hadaffected both economic and social field dramatically. 153

Bu çalışmanın amacı, yoksulluğu gidermek için uygulanan katılım yoluyla iktidarlandırma genel başlığı altında yapabilir kılma stratejilerinin değerlendirilmesidir. Bu stratejilerin amacının, yoksulluğu kökü sosyal ve economik politikalara dayanan yapısal bir problem olarak görmek yerine bireysel bir problem olarak tanımlayarak sosyal politikaların maliyetinin azaltılması olduğuna inanılmaktadır. Bu nedenselliği takip ederek, amaç daha kapsamlı politikaların bir parçası olarak yoksulluğu gidermek yerine yoksul sayısının azaltılmaktır.. Bu çerçeve içinde, merkezi hükümet Sosyal Riski Hafifletme adında Dünya Bankası'na bir proje hazırlamıştır. Birçok insan bu çerçevede sunulan yardımdan yararlanmak üzere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu'na başvurmuştur. Başvuranlar tarafından sağlanan bilgiler eğitim, çalışma durumu, gelir, hane yapısı gibi yoksulluğun çeşitli yönleri açısından değerlendirilmiştir. Yoksulluğun çeşitli sosyal gruplar ve coğrafi bölgelerde farklılaşmalar göstermesine rağman sosyal güvenlikten yoksunluk gibi olguların tüm sosyal kesimlerde ortak bir problem olduğu da görülmiüştür. Yardmın amacı hedef kitle içinde eğitim seviyesinin arttırılarak yoksulluktan kurtulmalarını sağlamaktır. Ama iyi eğitiliş aile reislerinin bile yardım için başvurmuş olamları dikkat çekici bir noktadır. Anahtar kelimeler: Yoksulluğu Giderme, İktidarlandırma ve Katılım The aim of this study is to investigate enabling strategies toward poverty reduction under the broader concept of empowerment through participation. It is believed that such a strategy would decrease the cost of social policies by redefining the problem of poverty as an individual problem rather than a structural one rooted in social and economic policies. By following this reasoning, the main aim is defined as reducing the number of poor instead of poverty itself as a part of wider policies. Within this framework, the central government of Turkey has prepared a project to the World Bank called Social Risk Mitigation Project. Vast number of people has applied to Social Solidarity Fund to benefit form this scheme. In the thesis, the information given by the applicants is evaluated to assess various dimensions of poverty experienced by the applicants, including education, employment, income, and household structure. It is found out that despite the heterogeneity of the poverty experiences across different social groups and geographical regions, there are also common experiences such as wide spread lack of social security among all groups. It is also striking that there are relatively well-educated household head that applied to the scheme. This is the worrying given the fact that one of the main objectives of the scheme is to solve poverty problem by increasing the education level of the targeted poor population. Key words: Poverty Reduction, Empowerment, and Participation iv 210

oz KENT YOKSULLARININ GEÇİM STRATEJİLERİNDE MEKANIN ROLÜ Şen, Seher Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Prof. Melih Ersoy Eylül 2000, 126 sayfa Bu çalışmanın amacı, Ankara örneği üzerinden kent yoksullarının geçim stratejilerinin belirlenmesinde mekanın rolünü sorgulamaktır. Bu amaçla kent yoksulları, geçim stratejileri ve mekan üzerine yapılan teorik tartışmaların değerlendirilmesinden sonra mekan, kentle ilişkili olarak iki ayrı ölçekte ele alınmıştır: sosyal ilişki ağlarının odağı olarak mahalle ve farklı geçim stratejilerine dönüşebilen işlevleri ile konut Bu iki ölçek bağlamında 1980 sonrası sosyo-ekonomik dönüşüme paralel olarak kent mekanının kent yoksulları için değişen anlamı tartışılmaktadır. Teorik değerlendimelerden sonra çalışma, Ankara gecekondularında yapılan bir alan araştırması ile desteklenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kent yoksulları, gecekondu, geçim stratejileri, sosyo-mekansal kutuplaşma. iv ABSTRACT SPATIAL ASPECT OF SURVIVAL STRATEGIES OF URBAN POOR Şen, Seher M. S., Department of Urban Policy Planning and Local Governments Supervisor: Prof. Melih Ersoy September 2000, 126 pages In this study, it is aimed to explore the spatiality of survival strategies among the urban poor, in a specific example of Ankara. In this respect, considering theoretical discussion on urban poverty, survival strategies and space, the urban space is evaluated in two scales: the neighborhood as a basis of social relation network and the house with its different functions that enable the poor to produce different survival strategies. Within these scales, parallel to socio-economic transformation of post 1980s, the changing meaning of urban space for urban poor is tried to be analyzed. After recalling the necessary theoretical account the study will be tested with a questionnaire in squatter settlement of Ankara. Keywords: Urban poor, gecekondus, survival strategies, socio-spatial polarization. m 126

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, Türkiye genelinde görülmeyen farklı bir sosyal yapı söz konusu. Duverger'in ifade ettiği `devletsiz toplum` modeli yöre insanı tarafından adeta benimsenmiş bulunmaktadır. Çünkü devletin yapamadığını Ağa, Şeyh, Bey gibi bir resmi statüsü olmayan insanlar yapmaktadırlar. Bu da yönetim mekanizmasında kargaşa ve alışık olmadığımız bir anlayışı doğurmaktadır. İşin ilginç tarafı ise yöre insanı yukarıda ifade etmeğe çalıştığımız gibi resmi statüsü olmayan insanlardan memnun olmadığı halde bir aşirete mensup olmayı ve o aşiret reisinin büyüklüğüyle övünmeyi büyük bir erdemlilik olarak görmektedir. Şeyhliğin ve ağalığın oluşturduğu sacayağının diğer bir adımını aşiret olgusu oluşturmaktadır. İşte doğu ve Güneydoğu insanının sosyal yapısı bununla içiçedir. Çünkü halkın sırtından geçinen bu müessesenin insanları, halkı `aşiretçilik` şemsiyesi altında idare etmeye devam etmektedirler. Bu şemsiye `milletleşmenin` önünde bulunan en büyük engel ve gayri resmi bir şekilde kurulan müessesenin en büyük dayanağıdır. Doğu ve Güneydoğu'nun kalkınması için evvela çok büyük miktarda toprak sahibi olan bu ağaların ve şeyhlerin eski anlayışı sürdürmelerinin yerine, sosyal değişmeyi, teknolojik ilerlemeyi ön plana çıkarmaları gerekir. Bu, bölge kalkınmasını daha da kolaylaştıracaktır. Bölgenin kalkınmasında ikinci, belki de en önemli etken zihniyetle ilgilidir. Yıllardan beri Doğu ve Güneydoğu'yu geriye götüren, kalkınmasını engelleyen zihniyet değişmediği müddetçe bölgede yaşayan insanlar rahat edemeyecektir. Eğer bölgede işsizlik varsa, fakirlik varsa bunun sebebi `girişimciliğin` olmamasıdır. Girişimciliği de önleyen en büyük engel yılların birikimi olan bu zihniyettir. Bunun için eğitim tabana yayılmalı ve bu zihniyetin izalesine gidilmelidir. Ancak bunun çok zaman alacağı açıktır. Diğer yandan Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması yıllarında olduğu gibi, kalkınmanın; eğitime ek olarak İktisadi Devlet Teşekküllerinin yörede oluşturulması ile desteklenmesi gerekir. Aynı zamanda yöre özelliğini gözeten bir toprak reformu ile mevcut olumsuz sosyal ve ekonomik yapı olumlu yönde etkilenebilir. Şüphesiz özel Teşebbüsün teşviki de gerekir. Ancak bu teşviklerle 74 yıllık cumhuriyet tarihimizde yeterli değişim bu bölgede sağlanamamıştır. In the easieni and south eastern part of Anatolia a very distinquishied as well as uncommon social structure became manifested for conturies. A socialogial model formulated by D u verger and expressed as `society with no slate` has been maintained by the ragion's inhabitants. Because some people who are atributed with qualities and ranks scuh as Aga, sheik, and Bey, by > the society, undertake the resposibility of doing the state's burden. This chaos in the administrative mechanism and a different kind of understandng in the state's affairs. The interesting particularity of the region's inhabitants is that they are very much proud of being under the ranks of those people who are esteemed with such titles in spite of the fact that they are not pleased with them. Together with ranks such as sheik an aga there stands another phenomenon for the region: This, is named the rank for tribe leader, the aga. Thus the life of the inhabitants living in lehese areas are interdependent with such realities. Because of this social structure the people who prey on the inhabitants through such institutions reign them in the name of tribalizm such an institution is the greatest obstacle for nationalization and the biggest foundation for such institution which was founded illegally: if the region is becoming developed by the authorities there should be given some points of views to those people to keep pace with the technological developments and the idea of modem society with a ehangeably moving structure: this wooud lead the societal developments. All over the region. The second and probable the most important aspect is that the occurences in the region is interdependent on this mentality. Unless the mentality which has become one of the great ciliches of our times is changed the region won't be developed. If there is a powerty in the region this is because of the obsence of the enterprises. THe mentality which is a great obstacle for such process is the. ?unlated point of views. For that reason the education should exiensified to every ->i;iu-s especially to the lower stratas of the society: and such a mentality should '». imposed on the inhabitants. This would take a long time but no remedy woold '».. l>iiime/cepi for thai. 91

95

103

Görgül araştırmanın bulgularına dayanarak, karşılaştırmalı olarak ele alınan İki grup kadın arasında bazı benzerlik ve ayrı lıklar saptanmıştır. Değeri erdi ime, varsayımlar çerçevesinde yapıl dığında, birinci varsayımın görgül bulgularla doğrulandığı görülür. Bu varsayımda sözü edilen sosyo ekonomik statü farkı ve bu farka dayalı olarak ele alınan aile yapılarındaki farklılık, gelir, eği tim, çocuk sayısı gibi sorularla desteklenmiştir. Bu iki grup ka dın arasında hem gelir, hem de eğitim açısından büyük uçurumlar vardır. Aile bileşimlerine baktığımızda, işçi kadınların daha çok kalabalık ve geleneksel ilişkilerin devam ettiği ailelerden geldik leri, meslek kadınlarının ise daha özgür ilişkilerin olduğu aile yapılarına sahip olduklarını görürüz. îkinci varsayımda, sosyo ekonomik statü farkıyla ilişki- lendirilen cinsiyet rollerini algılama farklılığı denendiğinde, meslek kadınlarının daha ileri ve özgür değerlendirmeler yapabil dikleri, işçi kadınların ise daha tutucu düşündükleri gözlenmiştir. Örneğin evlilik öncesi kız erkek arkadaşlığını meslek kadınları büyük oranda uygun bulurken, işçi kadınlar uygun bulmadıklarını belirtmişlerdir. Bu iki grup arasında bazı farkların olmasına karşın, benzerlik gösterdikleri noktalar da vardır. Örneğin her iki grup kadın da piyasa ekonomisine aktif olarak katılırlar. Yani genel anlamıyla `ekonomik özgürlükleri` vardır. Bu benzerliklerle birlikte ele a- lındığında meslek kadınlarının daha Özgür yargılarda bulunmalarına81 karşılık, onlar da bu değerleri fazla sorgulamamakta, değiştirmek için çaba sarfetmemektedirler. örneğin, `kadınlar zayıf, bilgisiz ve duygusalmıdır?` sorusuna hala `evet` cevabı verenler vardır. Ayrıca, erkeklerin, kadınlara bakmakla yükümlü* oldukları inancı bugün kırılabilmiş bir İnanç değildir. Meslek kadınları ile, İşçi kadınlar arasında bu konudaki fark, meslek kadınlarının bağımlılık larını özgür iradeleri ile kabullenmiş olmalarıdır. `İdeolojinin etkisiyle (öznenin) buyruğuna uymağa ve (özgür) bir özne olmaya çağrılan birey; tabiyetlni, bağımlılığını da (özgürce) kabul ede cek, böylece o bağımlılığın, gerektirdiği davranışları 'kendili ğinden* yerine getirecektir. `Birey boyun eğdiği ölgütfe öznele- şir` (Tekeli, 1981 s337). Öyleyse, herkes ideolojinin saptadığı, uygun bulduğu davranış ka lıplarına kendiliklerinden uyacak ve herkes kendi yerini bilerek üretim koşullarının yeniden üretimini sağlayacaktır. Tekeli' nin de belirttiği gibi, kapitalist toplum kadın ve erkeği doğuştan farklı yaratılmış olmalarına, neslin devamından farklı biyolojik işlevlere sahip olmalarına bakarak birbirlerinden çok farklı, hatta birbirlerinin karşıtı özneler olmaya çağırmaktadır. Bu ideolojiye göre, ` doğa-anatomi kaderdir`. Buna kısaca; ideolo jinin `ikili` karakteri denebilir. Erkeklerin `maskülen` ya da - `erkekçe` denilen bir norma kadınların da `femitnite`, `kadınca` denilen bir başka norma uymaları istenir. Yani kadınlar ve erkek ler için ayrı ayrı bire*r insan modeli önerilmektedir. Bu farklı normlardan birincisi esastır, feminite normu, maskülinite nomuma göre tanımlamıştır. Ve üstelik feminite normunu tanımlayan ögele- 382 rin hepsi maskülinlte normunu oluşturan değerlerin `yokluğuyla` tanımlanmıştır. Yani feminite yalnız masklilinitenin kutbu olmakla kalmaz, onun değerler bakımından olumsuzlaştırılmasıdır da. Yani kadında yüceltilen herşey, erkekte yerilen, eleştirilen şeylerdir. Erkekte övülen, göklere çıkartılan herşey kadında bulunması iste nilmeyen şeylerdir. ( Tekel i, 1981 »337-338). Yapılan araştırmada da görüldüğü gibi kadının duygusallığı, erke- ğinse fizik gücü ve akılcı olması yüceltilmiştir. Bu iki ayrı cinsin birbirlerinin alanlarına özellikler açısından müdahale etmediği, çakışmadığı saptanmıştır. Erkekler için duygusal olma özelliği, kadınlar i cifi ise güçlü olma özelliği hiçkimse tarafından belir tilmemiştir. Ayrıca toplumda genel yargı olarak zaten duygusal bir erkek ve güçlü bir kadın imajı ancak sapkınlıktır. Kadının tanımı yapılırken, 'pa$if olduğu, mücadeleden kaçtı ğı vurgulanır. Kadının kendini kanıtlaması gerekmez, tam tersine yumuşak başlı olmalı, beklemeli, tabi olmalı, erkeğini destekleme lidir. `Her başarılı erkeğin ardasında bir kadın vardır` mantığı bunun en uç örneğidir. Kadının zayıf ve korunmaya muhtaç olduğu sürekli hem kadın hem erkek tarafından vurgulanır. Bir koca, karı sını her türlü tehlikeden -özellikle erkeklerden gelebilecek teh likelerden- korumakla yükümlüdür. Burada kadına düşen görev ise duygusal, yumuşak ve sevecen olmaktır. Kadın, böylelikle erkeğin d iş ardak i yorgunluğunu ve gerginliğini giderecek, onun önek gücü nü hem fiziksel hem de psikolojik olarak yeniden üretecektir. Kadın, erkek tarafından bakılması gereken, korunması gereken83 bir kişidir. Araştırmada sorulan, `Bir erkek eşine ve çocuklarına bakmak zorundamıdır` sorusuna verilen cevaplar bunu doğrular ni teliktedir. `Temelde benimsenen farklı.'özne'lik normlarının huku ka yansımadır bu. Dolayısıyla kadının çalışması, üretime katılma sı, esas değildir. Kadın ancak 'aile birliği* gerektirdiği, zorun lu kıldığı ölçüde, aile bütçesine yardımcı olmak için çalışmalıdır` (Tekel i, 1981: 338-339). `Paraya ihtiyacınız olmasa yine çalışırmiy- dınız?ö sorusuna işçi kadınların verdiği cevap bu açıdan çok anlam lıdır. Erkeğin dışarda çalışmasa, onun toplumla ilişki halinde olarak kendini sosyo-kültürel açıdan geliştirmesini ve üretici olmasını sağlar. Erkek değer yaratır ve bunun nasıl bölüşüleceği- ne karar verir. 0 halde ekonomiye katkıda bulunan, değer yaratan kadın da, nasıl bölüşüleceğine kasar verebilir mi? Sosyal ve birey sel anlamda özgürmüdür? `Sosyalist toplumların resmi İdeolojisi, kadının bağımlılıktan kurtuluşunun ancak onun da birinci derecede bir üretici olmasıyla, ailenin dar çemberinden çıkıp 'evcil kölelikten' kurtulup, toplum sal üretime katılmasıyla sağlanabileceğini önermektedir. Ancak sos yalizmi kurma yolundaki farklı toplumlarda kadınların çalışma ha yatına girmek ve eğitim olanaklarından yararlanmak bakımından ka pitalist toplumlardan daha İleri bir durumda bulunduklarını gözlem lemekle birlikte aradaki farkın ancak nicel-oransal farklardan ibaret kaldığı, kadının toplumdaki yerinde nitel bir değişmenin ortaya çıkmadığı görülmektedir. Çünkü bu toplumlarda da kadınlar, bu kez üreticilik sorumluluklarına ek olarak üreticinin 'yeniden84 Üretimimden* birinci derecede sorumlu tutulan grubu oluşturmak tadırlar` (Tekeli, 1981 «363). Sonuçta kadının toplumdaki yerini alması özgürleşmesi, İçinde bulunduğu toplumun üretim biçimiyle birebir ilgili değil dir. Ekonomik özgürlüğü olduğu zaman, kadının bireysel özgürlüğü nü de kazanacağı yolundaki İddialar da burada geçersiz olmaktadır. Çünkü, ekonomik özgürlüğü olan iki ayrı ve uç grupta kadınlar ara sında yapılmış olan bu araştırmanın bulgularına göre, bu iki grup kadın da, toplumsal ve bireysel özgürlüklerini kazanamamışlardır. Bunun olabilmesi için toplumdaki yerleşik ideolojilerin kırılması gerekir. Ayrıca kadın, yeniden üretim işlevinden kurtulmalı, böy lece biyolojik kısıtlılıklarını da en aza indirmelidir. Bu durum da hareket şerbetliğini de kazanacak ve toplumda gereken yeri edi necektir. This study İs focused on the comparative differences in women* s participation in labor power. On this basis the major groups compared are comprised by women in profession and in occupation. The major hypothesis regarding these two groups is that there is no radical differences with respect to perception of sex roles, despite the differences in socio-econoraical status. This hypothesis has been verified by the empirical findings of this study. i The theoretical framework of this study is comprised by two different, yet interrelated sections, one b&ing the eco nomical-participation and the other being perceived sex roles. The research conducted here has been evaluated in terms of these two theoretical bases and a synthesis has been achieved via the interpretation of these findings. Hence, it is concluded that both groups of women, des pite the fact that they form two opposite poles with respect to one another and yet both having economical independence, there does not appear to be any significant differences in terms of acceptance of sex roles as they are. Women in profession due to their different social status, have given slightly more nonconformist responses yet it has been determined that they do not exhibit a tendency towards a change. 95

ÖZET Bu araştırmada Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında Atatürk Barajı Suları altında kalacak olan bir Samsat köyü ile sulamaya açılacak olan bir Harran köyünün sosyo-ekonomik yapısı karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırmada görüşme ve sistematik gözlem tekniği kullanılmış; aktör yönelimli bir yaklaşımdan yararlanılmakla birlikte, toplulukların yöresel ve bölgesel sosyo-ekonomik yapı içindeki yerleri de gösterilmeye çalışılmıştır. Araştırma daha çok betimsel nitelikte olmakla birlikte, köylülerin geçimlik tarımcılığa (kapalı ev ekonomisine) dayalı geleneksel yapıdan kapitalist ilişkilerin egemenliği altındaki pazarlar ve daha geniş toplumla bütünleşme yönünden dönüşüm geçirdikleri bir varsayım olarak kabul edilmiştir. Bu doğrultuda, toplulukların toplumsal yapılarını belirleyici olarak öncelikle doğal çevre ve tekno-ekonomik dizge üzerinde durulmuş; bu öğelerin aile; tabakalaşma, dış toplumla ilişkiler, kitle iletişim araçlarına açıklık, eğitim düzeyleri vbg. topluluğun toplumsal örgütlenişi, kurum ve değerleriyle olan ilişkileri araştırılmış; köyler arasındaki yapısal benzerlik ve farklılıklar değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda köylerde tekno-ekonomik gelişmelere bağlı olarak pazara yönelik üretimin, dış toplum ile kitle iletişim araçlarına açıklık düzeyinin 137138 artmasına karşılık, yarı-feodal nitelikteki büyük toprak sahibi -ortakçı isletmelerin büyük bir dönüşüme uğramaksızın yerlerini korudukları ve geleneksel değerlerin köydeki iç hiyerarşik yapılanma ile köylülerin tutum ve davranışlarında hala önemli rol oynadıkları anlaşılmıştır. iki köy arasındaki -farklılıkların ise farklı mülkiyet dağılımlarına sahip olmalarına, farklı düzeyde pazara yönelik üretimde bulunmalarına, dış toplum ve kitle iletişim araçlarına açıklık düzeylerinin farklı olmasına ve aşiret organizasyonun bulunup bulunmamasına bağlı olarak değişiklik gösterdiği tesbit edilmiştir. ABSTRACT The purpose of the study is to analyse the socio-economic structures of Bizberyan -a village of Samsat- to be left under Atatürk Dam and of Koyunluca -a village of Harran- to be begimied irrigation processes based on comparative into actor - oriented approach. This study also aims at considering the relations between the socio-economic structures of the region and the villages. The assumption is that the villages have undergone a transformation from traditional agrarian-rural structure into a larger society. The survey is based on the relations between their natural environtment and tecno-economical system and their socio~cul tural structures. XI 152

71 BÖLÜM IV ÖZET VE TEKLİFLER Bu araştırmanın yapılmasındaki temel amaçj ilişe son sınıf öğrencilerinin meslek tercihlerini etkileyen sosyo ekonomik faktörlerin tE-sbi tidir. Bu genel amaç doğrultusunda, ele alınan konular arasındaj öğrencilerin sosyo-ekonomik statüleri, anne-Baba meslek ve öğre nim durumları, kardeşlerin meslekleri ve meslek seçimini etkile yen dip, er faktörler yer almıştır. Araştırma,' Örnekleme olarak seçilen 88 kişi üzerinde yapılmış tır. Örneklemeyi oluşturan öğrenciler, kendi aralarında sınıflan dırılarak! alt-orta ve üst olmak üzere üç sosyo-ekonomik statüye ayrılmışlar ve karşılaştırma bu şekilde yapılmıştır. Bu araştırma, bir alan araştırmasıdır, Ankara Merkez Liselerin den tesadüfi Örnekleme yoluyla seçilen iki ayrı son sınıf öğrenci leri üzerinde yapılmıştır. Araştırma, başlıca üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde giriş, problem, amaçlar, sınırlılıklar, yöntem ve tanımlar yer almıştır. İkinci bölümde bulgular ve yorumlar yer almaktadır. Ancak, kendi araştırmalarıma mukayese şdilmek üzere ayrıca benzer şekillerde yapılmış bazı tabloları da ila' ve etmiş bulun maktayım. Toplumumuz, sürekli bir değişim içindedir. Bu değişim içinde pek çok yeni meslek ortaya çıkmakta ve bazı meslekler vazifeleri ni bitirmektedirler. Meslek seçimi aşamasına gelmiş lise son sınıf öğrencileri üzerinde yapılan bu ar aş t ırmada J öğrencilerin, seç tikleri mesleklerle sosyal hareketlenmeyi sağlayıcı davranış lar geliş t irdik leri görülmektedir. Görülüyor ki, hem öğrencilerin istikbalde ömürlerini geçirecek leri mesleklerinde sağlıklı ve başarılı davranışlara sahip olabilme leri ve hem de toplumun bütün gelişmesine imkân hazırlayacak bir72 insan gücü plânlaması yapılabi lmesi / bugün yetişmekte olan öğrencileri kazandırılacak mesleki davranışlarla yakından ilgilidir. Aile ve toplum bunu gerçek sınırlar içinde sağlamaktan uzaktır. Meslekî dav ranışların gelişmesini yaygın e ği time bırakmak da ciddi,-bir tutum olamaz-, 0 halde, örgün eğitim kurumlarında, yani okullarda, özellik le meslek seçimi ihtiyacının en yoğun hissedildiği liselerdej öğren cileri mesleklere yöneltecek, onlara bu yönde yardımcı olacak`mes leki rehberlik servisleri` kurulması gereği kaçınılmaz bir sonuç olarak ortaya çıkmaktadır. İş alanlarında, bilindiği kadarı ile, geçmişii. 1946 yılma daya nan, meslek seçiminde, g.ençleri yönlendirmek gayesiyle kurulmuş ser vis veya teşkilatların (36) yani sıra, üniversite ve fakültelerimizde test ve araştırma danışma merkezlerinin kurulması ve yaygınlaştırıl ması gerekmektedir. (37) Bu merkezlerde uygulanacak milletlerarası ilmi testlerin meslek >( seçimi ve ihtisaslaşmada gençleri yönlendirmesinin ülkemizde çeşit li alanlarda eksikliği duyulan en önemli meselemiz`insanın yetişti- rilmesi` nde çok lüzumlu bir vazifeyi yerine getireceği muhakkaktır. EKLER 1. BİLGİ FORMU Aşağıdaki sorular, lise son sınıf öğrencilerinin meslek seçim lerini etkileyen faktörleri bulmak amacıyla hazırlanmıştır. Soruları dikkati li okuyarak, size en uygun gelen cevabı' vermeni z, araştırmanın güvenirliğini olumlu yönde etkileyecektir. Araştırmamıza katıldığınız için teşekkür ederiz. 1. Sınıf ve şubeniz ( ) Fen ( ) Edebiyat 2.. Cinsiyetiniz ( ) ( ) Erkek 3. Yaşınız4. Babanızın mesleği nedir? yazınız ( Örneğin terzi, mühendis, öğ retmen gibi ). # 5. Babanızın halen çalışmakta olduğu görevi nedir ? (Emekli ise son çalıştığım göreviniyazınız) 6. Babanızın işindeki statüsü nedir? (36) Rüştü ultav, Mesleğe Yönelme İstidatlara uygun Meslek seçimi, İstanbul 1953, s. 16-17 (37) Rpof. DR. Selmin EVRİM (HAZ.),73 ( ) A İşçi ( ) B Memur ( ) C Serbest meslek sahibi 7. Annenizin varsa mesleğini yazınız8. Anne ve babanızın öğrenim durumu nedir? (En son bitirdiği oku-,,la göre yalnız birini işaretleyiniz) BABA ANNE ) A Uiç okula gitmemiş ) B İlkokul mezunu ) C Ortaokul mezunu ) D Lise ve dengi okul mezunu ) E Fakülte veya Yük, Okul. Mezunu ) A Hiç okula gitmemiş ) Ii İlkokul mezunu ) C Ortaokul mezunu ) D Lise ve dengj. okul Mez. ) E Fakülte veya Yük. Okul Mezun» 9. Sizinle birlikte kaç kardeşiniz var ?10. Kardeşlerinizden mesleklerini seçmiş olanlar varsa, okudukla^ rı fakülte, meslek okulu ya da mesleklerini yazınız11. Bir meslek tercihi yaptınız mı ? Evet ise ne olduğunu yazınız. 12. Seçtiğiniz meslek hakkında bilgi aldınız mı ? ( ) EVET' ( ) HAYIR 13. Bu mesleği ciddi olarak ilk defa ne zaman düşünmeye başladınız ? 14. Mesleğinizi seçerken ailenizle tartıştınız mı ? ( ) EVET ( ) HAYIR 15. Ailenizde bu meslekte çalışanlar varsa kim olduklarını yazınız. 16. Meslek seçimiııize etki eden özel bir sebep var mıdır ? Varsa ne olduğunu yazınız. 17. Aşağıdakilerden hangisi mesleğinizi seçerken sizi en çok etkilemiş tir. ? ( ) A Ailenin isteği ( ) B Meslekte çalışan yakınlar ııaın teşviki ( ) C İstek ve ilgilerim74 ( ) E Mesleğe toplumda değer verilmesi, ilgi görmesi ve pres ti j inin yüksek olması. ( ) F B.. meslekte çalışan arkadaşlarım ( ) G Yüksek bir gelir sağlayıcı olması. 18. Seçtiğiniz bu mesleğin getireceği maddi kazanç, sizin için ne kadar önemlidir ? '' ( ) A Çok önemlidir. ( ) B Önemli değildir. ( ) C Maddi kazancın yanında başka uUnıuuler do önemlidir. Bir dersaneye devam ediyormusunuz ? ( ) EVET ( ) HAYIR 2,0. Aşağıdaki düşüncelere katılıyorsanız EVET, kat ilmiyor saniz HAYIR, sütununu işaretleyiniz. 21. İnsanın hangi mesleğe gireceğini, büyükleri daha iyi bilir. ( ) EVET ( ) HAYIR 22-. Baba mesleğini devam ettirmek istiyorum. ( ) EVET ( ) HAYIR 23. Bir okula (mesleğe) gireyim de neresi olursa olsun. () EVET () HAYIR 24. Seçtiğiniz meslekte çalışan akrabalarınızla ne kadar sıklıkla görüşürsünüz? () A Ayda birden çok () D yılda birkaç defa () B Ayda bir () E Yılda bir () C 2-3 ayda bir () F Çok seyrek 25. Ailenizin ortalama aylık geliri ne kadardır? () A 120.000 TL'dan Az () B 120.000 TL' 180.000.- TL. () C 180.000TL.270. 000, _ TL. () D 270.000 TL 405.000.- TL. () E 405.000 TL'den fazla 26. Oturduğunuz ev sizin mi? Kira mı ödüyorsunuz? /75 () Kiracı () Ev sahibi () Başka 27. Aşağıdaki eşyalardan evinizde olanları işaretleyiniz ) A Radyo ) B Teyp, kaset ) C Müzik seti ) D Video ) E Televizyon ) F Buzdolabı ) G Çamaşır makinesi ) H Dikiş makinesi ) I Klima Cihazı ) Duvar, yada masa saati 28. Oturduğunuz semti yazınız 29. Eviniz kaç odalı, yazınıi* 30 Evinizde sizinle birlikte kaç kişi yaşıyor? Yazınız 31. Okul zamanları dışında ya da yaz tatillerinde harhangi bir işte çalısı}** musunuz? () EVET () HAYIR 32. Ailenin verdiği harçlık, () A Okul masraflarımı karşılıyor. () B Biriktirebi liyorum. () C Ailem harçlık vermiyor 33. Çocukluğunuz nerede geçti? yazınız 34. Sömerst, yada yaz tatillerinde ailenizle birlikte seyahat edermisiniz ? () EVET () HAYIR 35. Sizce ailenizin yıllık gelirinde son on yıl içinde artma yada azalma olmuş mudur? () A Artma olmuştur. () B Azalma olmuştur. () C Herhangi bir değişiklik olmamıştır. 36. Ailenizin sosyo-ekonomik durumuudeğer lendir ecek olursanız, aşağıdaki lerden hangisine girer? () A Üst düzey () D Ortanın altı76 () B Ortanın üstü () E alt () C orta KAYNAKLAR 1-Başbakanlık DPT, IV Beş Yıllık Özel ihtisas Komisyonu Raporu, Eğitim, Ankara 1977 2-Bâşbakanlık DPT V Beş Yıllık Özel ihtisas Komisyonu Raporu, Eği tim Ankara 1982 3-Başbakanlık DPT, VI Beş Yıllık Özel ihtisas Komisyonu Raporu, 1987 4-Bilgiseven, Amiran Kurtkan, Eğitim Sosyolojisi, istanbul 1987 5-Bilgiseven, Amiran Kurtkan, Milli Eğitim Stratejimiz Nasıl Olmalıdır? İstanbul 1986 6-Cromwell, Parmenter, Yarınki Mesleğinizi Planlayınız. Çeviren) Remzi Öncül. M. E. Bak. Yay. Ankara 1972 7-Devlet Bakanlığı, TürkBilim Politikası 1983-2003- Ankara Ekim 1983 8-Erkal, mustafa, Orta Teknik Eğitim Sanayi İlişkileri, İstanbul 1987 9-EVRİM, Selmin (Haz.), Psikoloji açısından Zeka sorunu, İstanbul 1987 10-Gökçe, Birsen, Orta Öğretim Gençliğinin Beklenti ve. sorunlar ı, Ankara 1984 11-Karasar, Niyazi. Araştırmalarda Rapor Hazırlama Yöntemi, Ankara 1981 12-Kongar, Emre İzmir'deki şehirsel ailenin çevre ve ev halkı değişken liklerine göre yapısal fân%siyonel özellikleri, zaman içindekj. değişimi ve makro düzeydeki fonksiyonları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, A Ankara 1969 13-Köknel, Özcan, Bugünün Gençliği, İstanbul 1970 78

120