Search

ÖZET Harran Ovasında en fazla yayıhm gösteren ve yöreyi en iyi şekilde karakterize edebilecek durumda olan 17 toprak serisinden toplam 22 toprak örneği alınarak, toprakların bitkiye yarayışlı Zn miktarını ve biyolojik indexleri belirlemek amacıyla test bitkisi olarak mısırın kullanıldığı bir sera denemesi kurulmuştur. Ekilisinden itibaren 52 gün sonra hasat edilen bitkilerin kuru madde miktarı (gr), Zn içeriği (ppm) ve sömürülen Zn miktarı (^gr/saksı) belirlenmiştir. Deneme topraklarının bitkiye yarayışlı Zn miktarları 10 değişik kim yasal extraksiyon metodu ve 1 biyolojik metod ile belirlenmiştir. Kimyasal metodların biyolojik metodla olan ilişkileri birlikte değerlendirildiğinde 0.01 M HEDTA, 0.01 M Hidrokinon ve 0.005 M DTPA+0.01 M CaCla+0.1 M TEA (pH=7.3) metodlarının, Harran Ovası topraklarında bitkiye yarayışlı çinkonun belirlenmesinde başarılı bir şekilde kullanılabileceğini göstermiştir. 11 SUMMARY This research work was undertaken in order to find out the most suitable chemical extraction method or methods for plant available soil Zn in Harran Plain soils. To be able to realise this aim, 22 representative surface soil samples are collected from 17 soil se ries which are wide spread in the region. As a biological index, a green house pot experiment with the test plant corn was also conducted. The test plant was harvested in 52-days from the sow ing and dry matter production per pot, Zn content of the test plant (ppm Zn) and total Zn absorption by plant per pot were de termined. Plant available soil Zn was determined by 10 chemical extraction methods. When the linear correlation coefficients between soil Zn extracted by the chemical methods (extractants) and the biological indexes are examined, it can be said (conferred) that plant availa ble soil Zn is best determined by 0.005 M DTPA+0.01 M CaCla+0.1 M TEA, 0.01 M HEDTA and 0.01 M Hidrokinon extractans respectively. 60

Son yıllarda, arazi ve laboratuvar ölçeginde yapılan bir çok çalısma, agırmetallerle kirlenmis toprakların arıtımında toprak yıkama ve elektrokimyasal arıtımtekniklerinin verimli bir sekilde kullanılabilecegini göstermistir. Bu arastırmanınbirinci asamasında, iki farklı dozda (10 ve 50 mg/kg) Cd ile yapay olarak kirletilmisfarklı iki tekstüre sahip iki topraktan maksimum metal giderim verimini saglayacakoptimum yıkama kosullarının belirlenmesine çalısılmıstır. Maksimum Cd giderimi1:20 katı-sıvı oranında ve 0.1 M Na2EDTA ve 0.1 M ZnEDTA ile elde edilmis olupkatı-sıvı oranı arttıkça Cd(II) giderimi artmıstır. Ayrıca Cd giderimi, çözeltilerinpH'ları ile ters orantılı olarak degisirken EC ve TDS degerleriyle dogru orantılıolarak degismistir. kinci asamasında ise elde edilen yıkama çözeltisindeki Cdönceden belirlenen indirgenme potansiyelinde sabit yataklı bir reaktörde elektrolizedilerek Cd giderimi arastırılmıstır. Granüle Cd elektrot (çalısma elektrodu) ile Ptelektrot (karsıt elektrot) kullanılarak potansiyel farkı ve zaman gibi bazı parametrelerincelenerek ve maksimum metal giderimi için optimum çalısma kosullarıarastırılmıstır. Baslangıç denge Cd konsantrasyonu 15 mg/L'den 15. dakikada 3,9'adüsmüs ve Cd giderimi elde edilmistir.Anahtar Kelimeler : Toprak kirliligi, kadmiyum, toprak yıkama, elektrokimyasalarıtım. Washing and electrochemical remediation have a great potential to remediateheavy metal contaminated soils. The use of Na2EDTA, FeEDTA and ZnEDTA onremoval Cd of contaminated soils was evaluated with washing and elektrochemicaltreatment methods. Initial total cadmium concentrations were maintained at 10 and50 mg/kg. In the first part of the study, optimum cadmium removal conditions fromthe soils which are artificially contaminated were investigated. Maximum cadmiumremoval was achived in the 1:20 soil:liquid ratio and 0.1 M Na2EDTA and 0.1 MZnEDTA. Moreover, cadmium removal is changed reverse proportional to the pH ofthe solutions and directly proportional to EC and TDS values. In the second part ofthe study, cadmium removal was investigated. The washing solution was electrolizedin a fixed bed glass reactor and the reduction potential of cadmium was determined.By using granuled Cd electrodes (working electrode) and Pt electrodes (oppositeelectrode) and with the investigation of some parameters such as potentialdifference, pollution load and time, maximum metal removal conditions wereinvestigated. Initial equilibrium cadmium concentration is decrased to 3.9 mg/Lfrom 15 mg/L in 15 minutes. In the 15 th minute cadmium removal efficiency was%74.Key Words : Soil pollution, cadmium, electrokinetic treatment, soil washing. 75