Search

In vitro bioassays are valuable tools for screening environmental samples for the presence of bioactive (e.g., endocrine-disrupting) compounds. They can be used to direct chemical analysis of active compounds in toxicity identification and evaluation (TIE) approaches. In the present study, five in vitro bioassays were used to profile toxic potencies in sediments, with emphasis on endocrine disruption. Nonpolar total and acid-treated stable extracts of sediments from 15 locations in the Rhine Meuse estuary area in The Netherlands were assessed. Dioxin-like and estrogenic activities (using dioxin-responsive chemical-activated luciferase gene expression [DR-CALUX] and estrogen-responsive chemical-activated luciferase gene expression [ER-CALUX] assays) as well as genotoxicity (UMU test) and nonspecific toxic potency (Vibrio fischeri assay) were observed in sediment extracts. For the first time, to our knowledge, in vitro displacement of thyroid hormone thyroxine (T4) from the thyroid hormone transport protein thransthyretin by sediment extracts was observed, indicating the presence of compounds potentially able to disrupt T4 plasma transport processes. Antiestrogenic activity was also observed in sediment. The present study showed the occurrence of endocrine-disrupting potencies in sediments from the Dutch delta and the suitability of the ER- and DR-CALUX bioassays to direct endocrine-disruption TIE studies.

In het Nederlandse deel van de Maas komen nagenoeg alle oorspronkelijke vissoorten voor, zelfs soorten die over lange afstanden migreren, zoals Zeeprik (Petromyzon marinus) en Zeeforel (Salmo trutta). Deze restpopulaties zijn een belangrijke basis voor ecologisch herstel. Door de sterk doorgevoerde normalisatie en de waterkwaliteit wordt de visstand echter sterk gedomineerd door niet specifieke soorten, zoals Blankvoorn (Rutius rutilus), Brasem (Abramis brama) en Snoekbaars (Sander lucioperca). De vijf vispassages lijken voor alle soorten en grootteklassen passeerbaar, maar er is geen zicht op het rendement. De inzichten in regionale migratie tussen Maas en haar zijrivieren en beken ontbreken

Since about 90% of the natural floodplain area of rivers in Europe has been reclaimed and now lacks river dynamics, nature rehabilitation along rivers is of crucial importance for the restoration of their natural function. Flood protection, self-purification of surface water, groundwater recharge, species protection and migration are all involved in this process. It is now generally recognised that rivers form natural arteries in Europe but are also of economic importance and are recognisable cultural landscape. Many examples are already available of successful small river restoration projects. Several species thought to be extinct have now reappeared and characteristic species have also expanded in recent years. This paper concentrates on the concept of setting targets for river restoration as exemplified by the Meuse River. A modelling exercise shows the restraints of current habitat configuration and the potential for habitat restoration along the river. A policy analysis, using a strategic approach, illustrates the influence of the decision making process on the targets for natural river development. River dynamics play a key factor in determining the potential for persistent populations of target animal species along the river, with the help of an expert system (LARCH, Landscape ecological Analysis and Rules for the Configuration of Habitat). The potentials for the increase of dispersion and biodiversity and the maximisation of ecological benefits at different scales, are also considered.

It is often assumed that bioassays are better descriptors of sediment toxicity than toxicant concentrations and that ecological factors are more important than toxicants in structuring macroinvertebrate communities. In the period 1992 to 1995, data were collected in the enclosed Rhine-Meuse delta, The Netherlands, on macroinvertebrates, sediment toxicity, sediment contaminant concentrations, and ecological factors. The effect of various groups of pollutants (polycyclic aromatic hydrocarbons, trace metals, oil, polychlorinated biphenyls) and of ecological variables on the structure of the macroinvertebrate community were quantified. Ecological factors explained 17.3% of the macroinvertebrate variation, while contaminants explained 13.8%. Another 14.7% was explained by the covariation between ecological variables and contaminants. Polycyclic aromatic hydrocarbons explained a larger part of the variation than trace metals. The contributions of oil and polychlorinated biphenyls were small but significant. Elevated contaminant concentrations were significantly associated with differences in the macroinvertebrate food web structure. The response in bioassays (Vibrio fischeri, Daphnia magna, Chironomus riparius) was susceptible to certain contaminants but also to certain ecological factors. There was a weak correlation between in situ species composition and bioassays; 1.9% of in situ macroinvertebrate variation was explained by the bioassay responses. This seems to contradict the validity of using bioassays for a system-oriented risk assessment. Possible reasons for this discrepancy might be the manipulations of the sediment before the test and a higher pollutant tolerance of the in situ macroinvertebrates. Thus, macroinvertebrate field surveys and laboratory bioassays yield different types of information on ecotoxicological effects, and both are recommended in sediment risk assessment procedures.

Palaeohydrological studies indicate that the use of sedimentary palaeoclimatic indicators in fluvial sediments still requires rigorous calibration of the climatic controls on the formation of those indicators. An explorative attempt is made using a simulation experiment with the FLUVER2 model. The simulation illustrates that climate control on the erosion/sedimentation behaviour of a large fluvial system differs along the fluvial system. While in the uplifting hinterland only glacial extremes are recorded as sediments with a relatively limited preservation chance as terraces due to the uplift. The more downstream reach towards the hinge zone displays a sensitive fluvial record registering even stadial/interstadial dynamics well preserved in an extensive glacial/interglacial terrace staircase. Downstream in a subsiding basin the most complete sedimentary record is preserved, which still contains temporal gaps of approximately 20%, related to the spatial delay effects of the external control of climate and related base-level change. A systematic comparison of simulated climate changes and resulting fluvial dynamics illustrates that due to the internal control of fluvial systems a one to one correlation between recorded fluvial dynamics and climate change becomes less the further one moves downstream along the longitudinal profile. A qualitative comparison of the simulation results with the Maas record reveals an interesting match, suggesting that the simulated system dynamics may well apply the Maas system.

Een sinds 1899 als uitgestorven beschouwde inheemse plant van natte graslanden werd opnieuw ontdekt op een kleidam langs de Maas bij Stevensweert (Limburg). Beschrijving, historisch voorkomen in Nederland, groeiplaats, en plantensociologische positie

niet beschikbaar

niet beschikbaar

niet beschikbaar

niet beschikbaar

niet beschikbaar

niet beschikbaar

Heeft de verwachte klimaatverandering invloed op de frequentie en omvang van laagwater in de zomer in de Maas. Modelstudies op grond van klimaatscenario's en analyse van historische data m.b.t. neerslag en waterafvoer tonen aan dat er, met de huidige behoefte aan Maaswater, een grote kans is dat aanzienlijke economische schade ontstaat als gevolg van langdurig lage afvoeren (zelfs zonder klimaatverandering)

NCR staat voor Nederlands Centrum voor Rivierkunde. Het is een samenwerkingsverband van 10 wetenschappelijke onderzoekinstituten in Nederland, dat op 8 oktober 1998 is opgericht. Het doel van NCR is het bevorderen van samenwerking tussen de belangrijkste wetenschappelijke instituten op het gebied van rivieronderzoek in Nederland. De verschillende subthema’s van de NCR-dagen 2007, (i) rivierprocessen (ii) overstromingsrisico’s en (iii) waterbeheer, dekken een groot gedeelte van het onderzoek, dat in Nederland op rivierkundig gebied wordt uitgevoerd

NCR staat voor Nederlands Centrum voor Rivierkunde. Het is een samenwerkingsverband van 10 wetenschappelijke onderzoekinstituten in Nederland, dat op 8 oktober 1998 is opgericht. Het doel van NCR is het bevorderen van samenwerking tussen de belangrijkste wetenschappelijke instituten op het gebied van rivieronderzoek in Nederland. De verschillende subthema’s van de NCR-dagen 2007, (i) rivierprocessen (ii) overstromingsrisico’s en (iii) waterbeheer, dekken een groot gedeelte van het onderzoek, dat in Nederland op rivierkundig gebied wordt uitgevoerd

In deze rapportage worden de belangrijkste conclusies en resultaten gepresenteerd van een in opdracht van het Ministerie van LNV uitgevoerde studie naar effecten van visserij en waterkracht en andere sterftefactoren tijdens de stroomafwaartse migratie van schieraal gedurende 2002-2006. Deze rapportage is gebaseerd op een viertal wetenschappelijke publicaties die zijn opgesteld en een EU rapportage in samenwerking met KEMA, RIZA en twee Duitse partners (EU-project SILVEREEL).

In deze rapportage worden de belangrijkste conclusies en resultaten gepresenteerd van een in opdracht van het Ministerie van LNV uitgevoerde studie naar effecten van visserij en waterkracht en andere sterftefactoren tijdens de stroomafwaartse migratie van schieraal gedurende 2002-2006. Deze rapportage is gebaseerd op een viertal wetenschappelijke publicaties die zijn opgesteld en een EU rapportage in samenwerking met KEMA, RIZA en twee Duitse partners (EU-project SILVEREEL).

In this study, the solid-solution partitioning of Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn and As in floodplain soils of the Dutch part of the rivers Rhine and Meuse is assessed by combining extensive field sampling with advanced geochemical modelling. The aim of this study was threefold: to develop tools to study the solid-solution partitioning of the heavy metals, to characterise the temporal and spatial variability of the partitioning including the effect of redox conditions, and to investigate the feasibility to predict the partitioning by geochemical modelling

In het stuwpand Grave en het stuwpand Sambeek worden in het kader van de Maaswerken rivierverruimende maatregelen in het winterbed van de Maas voorbereid. In deze archief- en literatuurstudie zijn voor een ca. 2 km brede zone aan weerszijden van de Maas gebieden met een hoge archeologische verwachtingswaarde en aandachtsgebieden voor archeologisch veldonderzoek gelokaliseerd. Het onderzoek schetst tevens een historisch landschappelijk kader waarin de vondsten en waarnemingen die tijdens de uitvoering van de maatregelen worden gedaan kunnen worden geplaatst. Hierin zijn opgenomen een beschrijving van het natuurlijke landschap voor de bedijking, het oude cultuurlandschap, rivier en waterwerken, vestingwerken en linies.

The aim of this study is to predict the solid-solution partitioning of heavy metals in river flood plain soils. We compared mechanistic geochemical modeling with a statistical approach. To characterize the heavy metal contamination of embanked river flood plain soils in The Netherlands, we collected 194 soil samples at 133 sites distributed in the Dutch part of the Rhine and Meuse river systems. We measured the total amounts of As, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, and Zn in the soil samples and the metal fraction extractable by 2.5 mM CaCl2. We found a strong correlation between heavy metal contamination and organic matter content, which was almost identical for both river systems. Speciation calculations by a fully parametrized model showed the strengths and weaknesses of the mechanistic approach. Cu and Cd concentrations were predicted within one log scale, whereas modeling of Zn and Pb needs adjustment of some model parameters. The statistical fitting approach produced better results but is limited with regard to the understanding it provides. The log RMSE for this approach varied between 0.2 and 0.32 for the different metals. The careful modeling of speciation and adsorption processes is a useful tool for the investigation and understanding of metal availability in river flood plain soils.

In this study, the solid-solution partitioning of Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn and As in floodplain soils of the Dutch part of the rivers Rhine and Meuse is assessed by combining extensive field sampling with advanced geochemical modelling. The aim of this study was threefold: to develop tools to study the solid-solution partitioning of the heavy metals, to characterise the temporal and spatial variability of the partitioning including the effect of redox conditions, and to investigate the feasibility to predict the partitioning by geochemical modelling

Dit rapport geeft een synthese van de resultaten die verkregen zijn in verschillende deelstudies binnen het project ‘Geomorfologische geschiktheid ecotopen’ . De deelstudies hebben inzicht verschaft in de ecotopenverdeling langs de verschillende trajecten langs de Rijntakken, Benedenrivieren en de Maas in de historische referentie situatie (omstreeks 1850) en in de randvoorwaarden voor het optreden van fluviatiele processen. Tevens zijn in deze deelstudies hydrologische en morfologische parameters opgesteld die geschikt zijn om verschillen tussen riviertrajecten in beeld te brengen. Classificatie op grond van hydrodynamiek gebeurt op grond van de volgende parameters: amplitudes van de daggemiddelde waterstanden en van het getij, en de verhouding opperwatervolume/getijvolume. De morfologische classificatie is gebaseerd op de breedte-diepteverhouding van de bedding, het specifieke stroomvermogen én de Shields parameter. In dit rapport zijn van 12 riviertrajecten de historische ecotopenverdeling en de historische morfologische en hydrologische parameters geanalyseerd. Vervolgens is onderzocht wat de samenhang tussen deze kenmerken was en hoe de huidige morfologische en hydrologische parameters in het gehele rivierengebied zijn. Aan de hand hiervan is de kansrijkdom bepaald voor herstel van ecotopen langs de huidige riviertrajecten

Tussen Grave en Ravenstein worden in het kader van de Maaswerken rivierverruimende maatregelen in het winterbed van de Maas voorbereid. Door middel van archief- en literatuuronderzoek zijn voor een circa 2 km brede zone aan weerszijden van de Maas gebieden met een hoge archeologische verwachtingswaarde en aandachtsgebieden voor archeologisch veldonderzoek gelokaliseerd. Het onderzoek schetst tevens een historisch landschappelijk kader waarin de vondsten en waarnemingen die tijdens de uitvoering van de maatregelen worden gedaan kunnen worden geplaatst. Beschreven zijn het natuurlijke landschap voor de bedijking en het oude cultuurlandschap en er wordt aandacht besteed aan rivier en waterwerken, vestingwerken en linies en de Tweede Wereldoorlog.

In het Nederlandse deel van de Maas komen nagenoeg alle oorspronkelijke vissoorten voor, zelfs soorten die over lange afstanden migreren, zoals Zeeprik (Petromyzon marinus) en Zeeforel (Salmo trutta). Deze restpopulaties zijn een belangrijke basis voor ecologisch herstel. Door de sterk doorgevoerde normalisatie en de waterkwaliteit wordt de visstand echter sterk gedomineerd door niet specifieke soorten, zoals Blankvoorn (Rutius rutilus), Brasem (Abramis brama) en Snoekbaars (Sander lucioperca). De vijf vispassages lijken voor alle soorten en grootteklassen passeerbaar, maar er is geen zicht op het rendement. De inzichten in regionale migratie tussen Maas en haar zijrivieren en beken ontbreken

Een uiteenzetting over een ecologische vergelijking tussen dat deel van de rivier de Maas dat de grens vormt tussen Nederland en België en de rivier Allier in Frankrijk. Het voorgaande en huidige onderzoek in de Grensmaas laat een groot aantal problemen zien voor ecologisch herstel, zoals onder meer de slechte waterkwaliteit en het ontbreken van verscheidenheid aan habitats. Veel karakteristieke diersoorten uit de Grensmaas zijn dan ook verdwenen

Dit rapport geeft een synthese van de resultaten die verkregen zijn in verschillende deelstudies binnen het project ‘Geomorfologische geschiktheid ecotopen’ . De deelstudies hebben inzicht verschaft in de ecotopenverdeling langs de verschillende trajecten langs de Rijntakken, Benedenrivieren en de Maas in de historische referentie situatie (omstreeks 1850) en in de randvoorwaarden voor het optreden van fluviatiele processen. Tevens zijn in deze deelstudies hydrologische en morfologische parameters opgesteld die geschikt zijn om verschillen tussen riviertrajecten in beeld te brengen. Classificatie op grond van hydrodynamiek gebeurt op grond van de volgende parameters: amplitudes van de daggemiddelde waterstanden en van het getij, en de verhouding opperwatervolume/getijvolume. De morfologische classificatie is gebaseerd op de breedte-diepteverhouding van de bedding, het specifieke stroomvermogen én de Shields parameter. In dit rapport zijn van 12 riviertrajecten de historische ecotopenverdeling en de historische morfologische en hydrologische parameters geanalyseerd. Vervolgens is onderzocht wat de samenhang tussen deze kenmerken was en hoe de huidige morfologische en hydrologische parameters in het gehele rivierengebied zijn. Aan de hand hiervan is de kansrijkdom bepaald voor herstel van ecotopen langs de huidige riviertrajecten

Exponential increase of anthropogenic stress in European rivers, like Rhine and Meuse, started several centuries ago when inhabitants of floodplains used them for an increasing number of purposes. Step by step, the river basins lost their naturalness and ecological integrity. Usually, river regulation was a first step. Floodplains in the lower parts were narrowed by the construction of levees and dikes for land reclamation and to protect inhabitants against floods. Rivers channels were shortened and normalised for discharge improvement, canalised for the purpose of navigation and regulated by weirs and sluices for water resource control and flood defence. Later on, rivers were also used for the downstream transport of wastes and waste water from the urban environment. River pollution became particularly manifest following the industrial revolution in Europe

In het Nederlandse deel van de Maas komen nagenoeg alle oorspronkelijke vissoorten voor, zelfs soorten die over lange afstanden migreren, zoals Zeeprik (Petromyzon marinus) en Zeeforel (Salmo trutta). Deze restpopulaties zijn een belangrijke basis voor ecologisch herstel. Door de sterk doorgevoerde normalisatie en de waterkwaliteit wordt de visstand echter sterk gedomineerd door niet specifieke soorten, zoals Blankvoorn (Rutius rutilus), Brasem (Abramis brama) en Snoekbaars (Sander lucioperca). De vijf vispassages lijken voor alle soorten en grootteklassen passeerbaar, maar er is geen zicht op het rendement. De inzichten in regionale migratie tussen Maas en haar zijrivieren en beken ontbreken

Een uiteenzetting over een ecologische vergelijking tussen dat deel van de rivier de Maas dat de grens vormt tussen Nederland en België en de rivier Allier in Frankrijk. Het voorgaande en huidige onderzoek in de Grensmaas laat een groot aantal problemen zien voor ecologisch herstel, zoals onder meer de slechte waterkwaliteit en het ontbreken van verscheidenheid aan habitats. Veel karakteristieke diersoorten uit de Grensmaas zijn dan ook verdwenen

Exponential increase of anthropogenic stress in European rivers, like Rhine and Meuse, started several centuries ago when inhabitants of floodplains used them for an increasing number of purposes. Step by step, the river basins lost their naturalness and ecological integrity. Usually, river regulation was a first step. Floodplains in the lower parts were narrowed by the construction of levees and dikes for land reclamation and to protect inhabitants against floods. Rivers channels were shortened and normalised for discharge improvement, canalised for the purpose of navigation and regulated by weirs and sluices for water resource control and flood defence. Later on, rivers were also used for the downstream transport of wastes and waste water from the urban environment. River pollution became particularly manifest following the industrial revolution in Europe

Tussen Grave en Ravenstein worden in het kader van de Maaswerken rivierverruimende maatregelen in het winterbed van de Maas voorbereid. Door middel van archief- en literatuuronderzoek zijn voor een circa 2 km brede zone aan weerszijden van de Maas gebieden met een hoge archeologische verwachtingswaarde en aandachtsgebieden voor archeologisch veldonderzoek gelokaliseerd. Het onderzoek schetst tevens een historisch landschappelijk kader waarin de vondsten en waarnemingen die tijdens de uitvoering van de maatregelen worden gedaan kunnen worden geplaatst. Beschreven zijn het natuurlijke landschap voor de bedijking en het oude cultuurlandschap en er wordt aandacht besteed aan rivier en waterwerken, vestingwerken en linies en de Tweede Wereldoorlog.

Meetgegevens van nutriënten en bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt om een beeld te geven van de oppervlaktewaterkwaliteit van de Afgedamde Maas, de Bommelerwaard, en de Maas. Op basis van regionale gegevens over het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de fruitteelt-, chrysantenteelt-, rundveehouderij- en akkerbouwsector zijn emissies van stoffen naar het open water van de Bommelerwaard en de uiterwaarden van de Afgedamde Maas berekend. De verdwijning van stoffen uit het oppervlaktewater als gevolg vanafbraak en verdamping is berekend. Het restant van de geëmitteerde hoeveelheid stoffen vormt de belasting van de Afgedamde Maas. De resultaten zijn gepresenteerd op het niveau van deelgebieden en teeltsectoren.

Die Schlussfolgerungen und Empfehlungen basieren auf den Erkenntnissen von 13 Forschungsprojekten in 6 Anrainerstaaten

Rivierverruiming is een van de mogelijke oplossingen voor de te verwachten hogere rivierafvoeren. Het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij wil de kansen die hierbij voor natuur ontstaan optimaal benutten. In dit rapport worden een aantal alternatieve oplossingsrichtingen geanalyseerd op potentiele winst voor natuur en landschap. Vervolgens is een combinatie gemaakt van "het beste' uit alle alternatieven, die "natuurlijk duurzaam veilig" werd genoemd.

Meetgegevens van nutriënten en bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt om een beeld te geven van de oppervlaktewaterkwaliteit van de Afgedamde Maas, de Bommelerwaard, en de Maas. Op basis van regionale gegevens over het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de fruitteelt-, chrysantenteelt-, rundveehouderij- en akkerbouwsector zijn emissies van stoffen naar het open water van de Bommelerwaard en de uiterwaarden van de Afgedamde Maas berekend. De verdwijning van stoffen uit het oppervlaktewater als gevolg vanafbraak en verdamping is berekend. Het restant van de geëmitteerde hoeveelheid stoffen vormt de belasting van de Afgedamde Maas. De resultaten zijn gepresenteerd op het niveau van deelgebieden en teeltsectoren.

Since about 90% of the natural floodplain area of rivers in Europe has been reclaimed and now lacks river dynamics, nature rehabilitation along rivers is of crucial importance for the restoration of their natural function. Flood protection, self-purification of surface water, groundwater recharge, species protection and migration are all involved in this process. It is now generally recognised that rivers form natural arteries in Europe but are also of economic importance and are recognisable cultural landscape. Many examples are already available of successful small river restoration projects. Several species thought to be extinct have now reappeared and characteristic species have also expanded in recent years. This paper concentrates on the concept of setting targets for river restoration as exemplified by the Meuse River. A modelling exercise shows the restraints of current habitat configuration and the potential for habitat restoration along the river. A policy analysis, using a strategic approach, illustrates the influence of the decision making process on the targets for natural river development. River dynamics play a key factor in determining the potential for persistent populations of target animal species along the river, with the help of an expert system (LARCH, Landscape ecological Analysis and Rules for the Configuration of Habitat). The potentials for the increase of dispersion and biodiversity and the maximisation of ecological benefits at different scales, are also considered.

Dit rapport geeft van een analyse van negentiende-eeuws kaartmateriaal van drie riviertrajecten langs de Maas en de benedenrivieren gericht op een beschrijving van de historische ecotopen en de geomorfologische processen. Voor het Haringvliet en Hollandsch Diep zijn aparte historische referenties bepaald. Verschillen werden gevonden in het voorkomen van brede intergetijdenzones met biezengorzen en vloedbossen/grienden langs de oevers van het Hollandsch Diep, en zandplaten en rietgorzen in de intergetijdenzone van het Haringvliet. De Roerdalslenkmaas en Grensmaas werden gedomineerd door akkers en grasland. Overeenkomsten tussen de riviertrajecten werden gevonden in het aandeel oeverwalecotopen, moerassig grasland, moerassig ooibos, strangen en het voorkomen van steiloevers. Langs de Grensmaas kwam procentueel twee maal zo veel ooibos voor als in de noordelijke Roerdalslenk. In een overzichtstabel is de kansrijkdom van processen in de historische situatie voor negen riviertrajecten samengevat.

Conclusies en aanbevelingen gebaseerd op resultaten van 13 onderzoeksprojecten in 6 landen

Conclusies en aanbevelingen gebaseerd op resultaten van 13 onderzoeksprojecten in 6 landen

Heeft de verwachte klimaatverandering invloed op de frequentie en omvang van laagwater in de zomer in de Maas. Modelstudies op grond van klimaatscenario's en analyse van historische data m.b.t. neerslag en waterafvoer tonen aan dat er, met de huidige behoefte aan Maaswater, een grote kans is dat aanzienlijke economische schade ontstaat als gevolg van langdurig lage afvoeren (zelfs zonder klimaatverandering)

Dit rapport geeft van een analyse van negentiende-eeuws kaartmateriaal van drie riviertrajecten langs de Maas en de benedenrivieren gericht op een beschrijving van de historische ecotopen en de geomorfologische processen. Voor het Haringvliet en Hollandsch Diep zijn aparte historische referenties bepaald. Verschillen werden gevonden in het voorkomen van brede intergetijdenzones met biezengorzen en vloedbossen/grienden langs de oevers van het Hollandsch Diep, en zandplaten en rietgorzen in de intergetijdenzone van het Haringvliet. De Roerdalslenkmaas en Grensmaas werden gedomineerd door akkers en grasland. Overeenkomsten tussen de riviertrajecten werden gevonden in het aandeel oeverwalecotopen, moerassig grasland, moerassig ooibos, strangen en het voorkomen van steiloevers. Langs de Grensmaas kwam procentueel twee maal zo veel ooibos voor als in de noordelijke Roerdalslenk. In een overzichtstabel is de kansrijkdom van processen in de historische situatie voor negen riviertrajecten samengevat.

Rivierverruiming is een van de mogelijke oplossingen voor de te verwachten hogere rivierafvoeren. Het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij wil de kansen die hierbij voor natuur ontstaan optimaal benutten. In dit rapport worden een aantal alternatieve oplossingsrichtingen geanalyseerd op potentiele winst voor natuur en landschap. Vervolgens is een combinatie gemaakt van "het beste' uit alle alternatieven, die "natuurlijk duurzaam veilig" werd genoemd.

Die Schlussfolgerungen und Empfehlungen basieren auf den Erkenntnissen von 13 Forschungsprojekten in 6 Anrainerstaaten

Changing environmental conditions may influence the fate and bioavailability of lanthanides (part of the rare earth elements [Ln]) in estuaries. The aim of this study was to quantify the variation in estuarine lanthanide solid/water distribution, speciation, and bioaccumulation. The latter was studied in the amphipod Corophium volutator under field and laboratory conditions. Calculations with the chemical equilibrium model MINEQL+ indicate that dissolved lanthanides are complexed mainly to carbonates and dissolved organic matter. In the water phase, the relative abundance of the free ion, LnCO3, and humic complexes decreases from lanthanum to lutetium, whereas the relative abundance of Ln(CO3)2 increases. Cerium and europium anomalies were found in the water. Europium anomalies were also found in some biota. The biota sediment accumulation factors (BSAFs) decreased across the series from lanthanum to lutetium. Regression analysis revealed that alkalinity correlated negatively with lanthanide uptake. This suggests that increasing complexation reduced bioavailability under the prevailing conditions. The BSAFs did not depend on salinity or pH, which may simplify sediment-quality criteria for fresh versus saline waters. Field BSAFs were significantly lower than laboratory values for the same sediments, which is explained by adaptation of the organisms to lanthanides.

Dit rapport geeft een analyse van historisch kaartmateriaal van vier riviertrajecten langs de Maas en haar benedenrivieren gericht op geomorfologische processen en ecotopenverdeling, in samenhang met de ontginningsgeschiedenis en het landgebruik. In de periode 1750-1850 was er in alle onderzochte riviertrajecten nettoaanwas. In stroomafwaartse richting namen op- en aanwassen toe en veranderde het substraat van zand naar slib. Langs de Oude Maas was zeer veel sedimentatie en nauwelijks erosie. Kenmerkende ecotopen waren biezen- en rietgorzen, vloedbos/griend en hoogwatervrije akkers. Het deeltraject Merwede-Hollandse Biesbosch kende veel dynamiek maar een lagere nettoaanwas. Kenmerkende ecotopen waren daar killen/nevengeulen en vloedbos/griend. In de deeltrajecten Afgedamde Maas en Maaskant waren aanwas en erosie relatief gering. Kenmerkende ecotopen waren uiterwaardgrasland en grazige oeverwallen. Langs de Afgedamde Maas kwamen hoge rivierduinen voor. De menselijke invloed op de vier riviersystemen was aangepast aan de intrinsieke ontwikkelingen van de verschillende riviertrajecten.

Dit rapport geeft een analyse van historisch kaartmateriaal van vier riviertrajecten langs de Maas en haar benedenrivieren gericht op geomorfologische processen en ecotopenverdeling, in samenhang met de ontginningsgeschiedenis en het landgebruik. In de periode 1750-1850 was er in alle onderzochte riviertrajecten nettoaanwas. In stroomafwaartse richting namen op- en aanwassen toe en veranderde het substraat van zand naar slib. Langs de Oude Maas was zeer veel sedimentatie en nauwelijks erosie. Kenmerkende ecotopen waren biezen- en rietgorzen, vloedbos/griend en hoogwatervrije akkers. Het deeltraject Merwede-Hollandse Biesbosch kende veel dynamiek maar een lagere nettoaanwas. Kenmerkende ecotopen waren daar killen/nevengeulen en vloedbos/griend. In de deeltrajecten Afgedamde Maas en Maaskant waren aanwas en erosie relatief gering. Kenmerkende ecotopen waren uiterwaardgrasland en grazige oeverwallen. Langs de Afgedamde Maas kwamen hoge rivierduinen voor. De menselijke invloed op de vier riviersystemen was aangepast aan de intrinsieke ontwikkelingen van de verschillende riviertrajecten.