Search

The secular interpretation of Kant is widespread and Kant is viewed as the most prestigious founding father of liberal secularism. At the same time, however, commentators note that Kant’s position on secularism is in fact much more complex, and some go as far as to talk about an ambiguous secularism in his work. This paper defends a refined version of the secular interpretation. According to this refined version, Kant can offer a limited, political secularism on the basis of a simple argument which focuses on the distinct epistemic statuses of political and religious claims; however, the paper argues, a more general secularism is unwarranted on the basis of the same argument. If my argument is correct, then it will account at least in part for the plurality of interpretations. Moreover, any further attempt to show that Kant’s relation to secularism is ambiguous or dismissive should take into consideration the argument from epistemic grounds presented here., Diametros, Diametros 54 (December 2017)

Kur'ân'da peygamberlerin, bazı önemli şahsiyetlerin ve geçmiş kavimlerin yaşadıkları olayların anlatıldığı hikâyeler, diğer adıyla kıssalar, Kur'ân'ın önemli bir bölümünü kapsamaktadır. Bu durum kıssanın, Kur'ân'ın insanı eğitme metotlarından belki de en önemlisi olmasından ve taşımış olduğu amaçların ehemmiyetinden kaynaklanmaktadır.Kur'ân hikâyeleri özellikle din eğitimi açısından oldukça önemli bir konuma sahiptir. Kıssaların ihtiva ettiği mesajlar çocuktan-gencine, gencinden-yaşlısına kadın erkek ayrımı olmaksızın tüm yaş grubundaki insanlar için hayatlarına rehberlik edecek bir özelliğe sahiptir. Çünkü kıssalar genel anlamda bu amaca hizmet etmek için Kur'ân'da anlatılmışlardır. Her biri bir ibret vesikası olan Kur'ân hikâyeleri, özellikle DKAB dersi için çocukların dini açıdan eğitilmesinde, onların belirli ahlaki vasıflarla yetiştirilmesinde önemli bir eğitim materyalidir.Dini açıdan çocukların eğitiminde rol- model olmak, onlara somut örnekler sunmak, onların zihinlerine hitap edecek hikâyeler vasıtası ile konuların sunulması, din eğitimini kolaylaştırıp onun kalitesini artıracağı için dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur. İşte bu ve bunun gibi birçok faydayı sağlayan Kur'ân hikâyelerinden istifade etmek DKAB dersinin hedefine ulaşmasını sağlayacak en kestirme yoldur. Bu amaçla çalışmamız, okullardaki DKAB dersini daha renkli hale getirmek, her bir konunun akıllarda kalıcılığını artırmak adına kıssaların sihirli dünyasından en üst seviyede yararlanmanın önemini göstermektir. Bu amaçla İlköğretim ve Ortaöğretim DKAB ders müfredatı bakımından konuların anlatımında ''Hangi konuda hangi Kur'ân hikâyesini anlatabiliriz?'' sorusuna cevap bulmak adına konuların tahlili yapılmıştır. Çünkü her bir Kur'ân hikâyesinde öğrencilere anlatılacak, yararlanılacak bir nokta muhakkak mevcuttur. Bu çalışmanın hedefine ulaşabilmesi için de öğrencilerin gelişim düzeyleri, konuya, kıssa seçimine ve kıssaların öğrencilere sunumuna dikkat çekilmesi hedef edinilmiştir. In the Quran, the stories of prophets, some important characters and the lives of past tribes, or with a different name tales, take place an important part. This is due to tales of Quran maybe the most important method in educating humans and the importance of the aims that bring within.The stories of Quran have a particularly important position in terms of religious education. The messages it contains have a feature that will guide the lives of people of all age groups without discrimination between men and women from children to young, from young to old. Because tales have been told generally to serve this aim in Quran. The stories of Quran, each of them are examples, are important education materials for raising children with certain moral qualifications and educating them in religious way especially for DKAB course.To be a role model in the education of children in religious terms, to present them concrete examples, to present them with stories to address their minds is an important issue must be taken into account in order to facilitate and increase the quality of religious education. It is the shortest way to get the DKAB course to reach its goal to benefit from these and many other benefits of the stories of Quran. For this aim our study wants to liven up DKAB courses in schools and to show the importance of benefiting from magical world of tales at the highest level for increasing the memorability of every subject. With this aim, in terms of Primary and Secondary Schools DKAB course curriculum, the topics have been analyzed in order to find answer to the question `On which subject we can tell a story from Quran?`. Because there is always a point to benefit and a story to tell to the students in every story of Quran. In reaching the goal of this study, attention should be paid to the level of development of the students, to the topic, to the selection of the tale and to presentation of the tales to the students. It should not be forgotten that education is a whole and the student should be embraced with in all aspects and a study plan should be made accordingly. 243

Bu çalışmada Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın Marifetnâmesi'nde yer alan ahlâkadair konuları değerlendirmeye çalıştık. Öncelikle onun hayatı, kişiliği ve eserlerinikısaca anlattık. Marifetnâme'de yer alan konuların genel anlamda ahlâk felsefesi, özelolarak da İslam ahlâk düşüncesi açısından önemine temas ettik.Onun ahlâka dair görüşlerinin konunun teorik yönünden çok, pratik yönüne ışıktuttuğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu anlamda onun görüşlerinin dine dayalı ahlâkteorilerine daha uygun olduğunu değerlendirdik. Onun, dindar bir insanın hayatınanüfuz eden dindarlık yaklaşımının, günümüz modern insanının ahlâk anlayışına katkılarsunabileceği değerlendirilmektedir.Anahtar Kelimeler: Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetnâme, Ahlâk felsefesi,Pratik ahlâk. In this study, we tried to evaluate the ethical issues in Erzurumlu İbrahimHakkı's Marifetnâme. First, we briefly explained his life, personality and works. Wehave come into contact with the importance of moral philosophy in general in theMarifetnâme, especially in terms of Islamic moral thought.We can easily say that his views on morality shed light on the practical aspect ofthe subject rather than the theoretical aspect. In this sense, we considered that his viewswere better suited to the moral theories of religion. It is our hope that the approach ofreligiousness, which permeates the life of a religious person, can contribute to the moralunderstanding of contemporary modern man.Keywords: Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetnâme, Moral philosophy,Practical morality. 106

Bu çalışma ile DKAB dersinde sure ve dua öğretiminin nasıl yapıldığı ele alınmış ve araştırma neticesinde ortaya çıkan bulgulara dayanılarak çözüm önerilerinde bulunulmuştur.Araştırmanın amacı DKAB derslerindeki sure ve dua öğretiminin bugünkü durumunu ortaya koyarak; sure ve dua öğretiminin kalitesinin yükselmesine katkı sağlamak, DKAB öğretmenliği görevini yürütenlere, DKAB dersi program geliştirme faaliyetlerini yürüten uzmanlara, DKAB dersi için ders kitabı yazanlara, kaynak teşkil etmek ve önerilerde bulunmaktır.Bu çalışma 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Malatya ilindeki ortaokullarda görev yapan DKAB öğretmenlerine yapılan anketten elde dilen veriler ile sınırlıdır.Hazırlanan anket soruları DKAB öğretmenleri tarafından cevaplandırıldı.. Toplanan veriler SPSS programına yüklendi. Cevapların frekans ve yüzde oranları tespit edildi. Elde edilen bilgiler tablo haline getirildi. Tablo haline getirilen bilgiler ise şöyle özetlenebilir:Araştırmaya katılan öğretmenler derse büyük ölçüde hazırlıklı geldiklerini ifade etmişlerdir. Fakat yaptıkları hazırlıklarda çeşitli eksiklikler bulunduğu tespit edilmiştir. Sure ve duaların lafız öğretiminde öğretmenlerin tecvit ve mahreci dikkate aldıkları ancak bazı zorluklarla karşılaştıkları, bu zorlukların genellikle Türkçe ve Arapça dil yapısı farklılıklarından kaynaklandığı bilgisine ulaşılmıştır.Sure ve duaların öğretiminde öğretmenlerin tamamının yöntem ve teknik seçiminde sıkıntılar yaşadığı, özellikle anlam öğretimine lafız öğretiminden daha az önem verdikleri ve öğretmenlerin büyük çoğunluğunun anlamları ezberletme yolunu tercih ettiği bilgisine ulaşılmıştır. Sure ve dua öğretiminde araç gereç kullanımında ise öğretmenlerin daha çok geleneksel araç gereçlerden yararlandıkları bilgisine ulaşılmıştır. Sure ve dua öğretiminde öğretmenlerin yapılan hataları düzelttiği, DKAB dersi sure ve dua öğretiminde verilen ödevlerin değerlendirilmesi konusunda öğretmenlerden ödevleri kendilerinin kontrol ettiği ancak bu kontrolün yüzeysel bir kontrol olduğu bilgisine ulaşılmıştır. DKAB derslerinde sure ve duaları öğrenmeye karşı öğrencilerin ilgili olduğu, DKAB dersi öğretmenlerine göre sure ve duaların öğretiminin ailelerin beklentilerini karşıladığı bilgisine ulaşılmıştır. Bu verilerden hareketle DKAB dersi öğretmenlerinin sure ve dua öğretiminde bazı eksikliklerinin olduğu söylenebilir. Bu eksikliklerin giderilebilmesi için öğretmenlere ilgili literatürü gözden geçirmeleri ve konuyla ilgili hizmet hiçi eğitim çalışmalarına katılmaları tavsiye edilebilir.Anahtar Kelimeler; DKAB dersi sure ve dua öğretimi, ortaokul, İHO, DKAB dersi sure ve dua öğretimi yöntemleri. By this survey, the way of teaching pray and sura in Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK) lesson has been discussed and solutions suggestions has been proposed based on evidences found as a result of the survey.The aim of the study is to contribute to increase the quality of teaching pray and sura by presenting today's situation of teaching sura and praying in RCMK, make suggestions and form basis for the teachers of RCMK, the experts who conduct activities of programme developments, the people who write coursebook for RCMK.This study is limited with the data that was gathered from the questionnaire applied for the teachers of RCMK working in the secondary schools in Malatya during the 2014-2015 Educational Years.The questions of the questionary that was prepared was applied individually for RCMK teachers. The data gathered was loaded for the programme SPSS. The frekans and percentages of the answers were established. The chart was made from the date gathered. The informations included in the chart can be summarized in that way:With the survey, the way of teaching sura and praying in RCMK by the taechers has been showed.The teachers particpated in the survey stated that they widely make preparations for the lesson, but it has been confirmed that there has been lots of deficiencies in the preparetions made.It is stated in the survey that the teachers pay attention to '' tecvit and mahrec'' while teaching of '' lafız'' of sura and praying, but they have some difficulties. In general, these difficulties result from different language structures between Turkish and Arabic.It is also stated that all of the teachers have some difficulties with choosing methods and techniques while teaching sura and prayin. Especially, they give less importance to the teaching meaning than the teaching '' lafız''. And another information gathered by the survey is that the majority of the teachers prefer the way of memorize of the meaning. It also emphasizes that the teachers mostly use traditional equipments in teaching sura and praying on the aspect of equipments.It has been gathered information by the survey that the teachers correct the mistakes in the teaching sura and praying, and the teachers control the homeworks given in the teaching sura and praying, but this evolution is superficial. It is also emphasized that the students are interested in learning sura and praying in RCMK and teaching sura and praying meet expectations of families according to the teachers of RCMK. It can be said that there are some defiencies of RCMK teachers in teaching sura and praying with the data gathered in the survey. To fill these deficiencies, it can be suggested that the the teachers can make a literature review and participate in inservice training that is relevant with the topic.Key words: teaching sura and praying in RCMK lesson, secondary school, İHO, the methods in teaching sura and praying in RCMK) 136

Eğitim, insan hayatının bütününü kapsayan bir süreçtir. Bu sürecin temelini ilköğretim oluşturur. İlköğretim sürecinde öğrencilere verilen Din Eğitimi, öğrencinin Dini Bilgilerinin oluşmasında ve şekillenmesinde önemlidir. Okullarda verilen din eğitimi ve öğretiminin yanında öğrenci, ailesinden ve çevresinden de dini bilgi almaktadır. Öğrencinin informal ve formal yollarla edindiği dini bilgilerde DKAB öğretmenini kaynak kişi olarak alıp almadığı sorusuna cevap bulmak tezimizin temel amacını oluşturmaktadır.İlköğretim öğrencilerinin DKAB öğretmenini kaynak kişi olarak alıp almadıklarına yönelik bu çalışma giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı ve önemi üzerinde durulduktan sonra çalışmanın problemi ve alt problemleri belirtilmiştir. Birinci bölümde, tezin konusunu oluşturan ana kavramlara yer verilmiştir. İkinci bölümde, eğitim durumları ve öğretmene etkisi üzerinde bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde, İlköğretim öğrencileriyle yapılan görüşmelere ve yorumlara yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise ilköğretim öğrencilerinin DKAB öğretmenini kaynak kişi olarak gördüğü ve bununla birlikte aile ve çevresinin de din eğitiminde önemli rolü olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Din, Eğitim, Öğretim, Din Eğitimi, Din Öğretimi, Öğretmen, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi. Education is a process that includes whole life- span of a person. Primary educatinon forms the basis of this process. Religion education is important in forming a student's religious information. Besides the religious education that is taught at schools, a student acquires religious information from his/ her parents and enviroment. To answer the question that a student takes his/ her religious education teacher as a resource or not composes the primary aim of our thesis.This study, whether primary education students take their religious education teacher as a resource or not composes of introduction theee parts and conclusion. After laying emphasis on topic, aim and importance of the research problems and sub- problems of this study have been stated. In the first part, key concepts that form the topic of thesis have been included. In the second part, educational status and its affects on teachers are discussed. In the third part, the interviews carried out with primary education students and comments have been revealed. In conclusion part, it has been concluded that primary education students see their religious education teacher as a resource and, in addition to this, their family and environment have an important role in religion education.Keywords: Religion, Education, Teaching, Religion Education, Teacher, Primary Religion. 90

Ülkemizdeki din eğitimi ve öğretimi tarihi süreç içerisinde bazı evrelerden geçerek gelişmiştir. Örneğin ortaokul müfredat programlarında 1927 yılına kadar normal program içinde yer alan din dersi, 1956-1982 yılları arasında 25 yıl süre ile seçmeli olarak okutulmuştur. 1982-1983 eğitim öğretim yılına gelindiğinde ise din dersi ile ahlâk dersi birleştirilmiş, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi adını almış ve zorunlu hale getirilmiştir. 1982 Anayasasına göre de din eğitimi her vatandaşın sahip olduğu, devletin gözetimi ve denetimi altında yerine getirilmesi gereken sosyal bir hak olarak ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yerini almıştır. Günümüzde Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi ilkokul 4. sınıf ve ortaokul 5, 6, 7 ve 8.sınıflarda haftada 2 saat; lise 9, 10, 11 ve 12.sınıflarda ise haftada 1 saat zorunlu olarak okutulmaktadır.Ülkemizde örgün din eğitimi alanında 2012 yılında önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bunun en somut örneği 2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibaren ortaokul ve liselerde zorunlu olarak okutulan Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersinin yanında, `Kur'ân-ı Kerim, Hz. Muhammed'in Hayatı ve Temel Dinî Bilgiler` gibi din derslerinin seçmeli dersler arasına alınmasıdır. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi `İnanç, İbâdet, Hz. Muhammed, Kur'ân ve Yorumu, Ahlâk, Din ve Kültür`den oluşan altı öğrenme alanı üzerine yapılandırılmıştır. Temel Dinî Bilgiler dersinin ise ayrı öğrenme alanları olmamakla birlikte İslâm I dersi: `İslâm'a Giriş, İslâm'a Göre Yaratılış, İman'ın Şartları, İslâm'ın Beş Temeli, İslâm'a Göre İyilik ve İslâm'a Göre Sorumluluklarımız` üniteleri üzerine yapılandırılmıştır. İslâm II dersi ise: `İman Esasları, İslâm'da İbâdetler, Günlük Hayatta İslâmi Kurallar, Toplumun Temeli: Aile, İslâm'a Göre Toplum Bilinci ve İnsanın Ruhsal Yönü` üniteleri üzerine yapılandırılmıştır.Bu çalışmanın amacı 2012-2013 eğitim-öğretim yılında seçmeli din dersleri konusunun öneminden dolayı basında yer alan tartışmaların genel olarak tespitini yaparak Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Temel Dinî Bilgiler derslerinin tarihi süreç içerisinde geçirdiği evreleri kısaca hatırlayıp bu bağlamda ortaokul Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi ile Temel Dinî Bilgiler dersi öğretim programlarını genel amaçlar ve kazanımlar, içerik, öğrenme-öğretme durumu ile ölçme ve değerlendirme ilkeleri bakımından karşılaştırabilmektir.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Din Eğitimi, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Temel Dinî Bilgiler, Seçmeli Din Dersleri In our country, religious education of has developed by going through some stages. For instance, in secondary school curriculums, the lesson of religion which was in standart program until 1927,between the years of 1956 and 1982 it was thought as elective for 25 years.In 1982-1983 Education year, the lesson of religion and the lesson of Morals were united and got the name of Religion and Morals and became obligatory. According to 1982 constitution, every one of citizens has to get the education of Religion, it is a social right that you must have under the supervision of government, and it became one of the obligatory lessons in primary and secondary schools. Today, Religion and Morals is being taught 2 hours per week for 4, 5, 6, 7 8th grades in primary and secondary schools, 1 hour per week for 9, 10, 11 and 12th grades in high schools.In our country, in 2012 there are important developments in the field of formal religion education. The most concrete example from this, the lessons like Holy Quran, The Life of Mohammed and Basic Religious Information have been included as optional lessons besides Religion and Morals lessons that are obligatory in secondary and high schools since 2012-2013 educational years. Religion and Morals lesson has been constructed as six different educational fields as `Belief, Worship, Hz. Mohammed, Quran, its ınterpretation, Morals, Religion and Culture.` Though Basic Religious Information hasn't got different educational fields, the lessons of Islam I has been constructed as units of `Introduction of İslam, Creation according to Islam, Conditions of Faith, Five Basis of İslam, Goodness according to Islam, and Our Responsibilities according to Islam.`Islam II has been constructed as units of `Basis of Faith, Worship in İslam, Islamic Rules in Daily Life, The Basis of Society: Family, the Consciousness of Society and Spiritual Side of Human according to İslam.`The purpose of this study, to make a general revision of discussions that occupied a place in press because of the importance of optional religion lessons in 2012-2013 educational years, to remember the phases of Religion and Morals and Basic Religious Information lesson through history, to be able to compare the educational programs of Religion and Morals Basic Religious Information in secondary schools from the aspects of general purposes and outcomes, content, the situation of learning and teaching, principles of measuring and evaluation. Keywords: Education, Religious Education, Religious Culture and Moral Knowledge, Basic Religious Information, Elective Religion Courses. 132

Doktora Tezi. YÖK Tez Merkezi No: 421682, Din okuryazarlığı; bir dine ait kavramlar, ibadetler, inanç esasları ile dinin tarihi ve sosyal arka planını bilmek anlamına gelmektedir. Bilimsel literatürde son yıllarda yerini alan bu kavramın öğretimi ile toplumda din hakkında yanlış bilgi sahibi olmaktan kaynaklanan dini cehalet ve taassubun önüne geçileceği düşünülmektedir. Ancak kavram, ülkemizin sosyo-politik yapısı, bireylerin eğitim öğretim süreçleri ve kültürel pedagoji açısından incelenmemiştir. Bu araştırma din okuryazarlığı kavramının yukarıdaki esasları dikkate alarak temellendirmesini sağlamayı ve çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda DKAB derslerinin din okuryazarlık becerisine etkisini tespit etmeyi amaçlar. Çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. Girişte problem durumu, araştırmanın amacı ve önemi tanıtılmaktadır. Birinci bölümde din okuryazarlığı kavramı ve tarihsel gelişimi, Türkiye'de din okuryazarlığı kavramı ve DKAB programlarında din okuryazarlığına ilişkin kazanımlar değerlendirilmektedir. İkinci bölümde, araştırmanın yöntemi, üçüncü bölümde bulgular ve yorum ve sonra elde edilen sonuç ve öneriler kısmı yer almaktadır. 2014-2015 eğitim öğretim yılında 100 sorudan oluşan din okuryazarlığı başarı testi, 530 üniversite birinci sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Testte, cinsiyet, yaş, mezun olunan lise türü, devam etmekte oldukları fakülte, anne babalarının eğitim düzeyi, ailenin aylık geliri, hayatlarının çoğunu geçirdikleri yerleşim birimi, dindarlık düzeyleri, dini bilgi edinmelerinde öncelikli kaynaklar, din anlayışları ve dini formasyon alıp almama durumları bağımsız değişkenler olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu bağımsız değişkenlerle din okuryazarlığı başarı testinden alınan toplam puanlar ve din okuryazarlığının alt boyutlarından alınan puanlar karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Sonuçta üniversite öğrencilerinin din okuryazarlık düzeylerinin DKAB programlarındaki kazanımlara göre şekillendiği ayrıca yukarıdaki bağımsız değişkenlerin ekseriyetinin öğrencilerin din okuryazarlık düzeyleri üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir., Religious literacy means to know about concepts of religion, worship, belief principles along with the history and social background of religion. Teaching this concept which has taken place in scientific literature, it is believed that religious ignorance and bigotry which arises from the possession of false information about religion in society will be prevented. However, this concept has not been studied in terms of socio-political structure of our country, teaching and learning process of individuals and cultural pedagogy. The present study attempts to justify the concept of religious literacy considering the aforementioned principles and to identify the effects of Religious Culture and Ethics Courses on religious literacy skill according to the findings obtained from study. The study consists of three parts. In the introduction, the problem status, purpose of the study and the significance of the study have been presented. In the first part, the concept of religious literacy and its historical development, the concept of religious literacy in Turkey and the gains related to the concept of religious literacy in education of religion and ethics. In the second part methods, in the third part, findings and interpretations take place and then the results and recommendations are presented. In 2014-2015 academic year, religious literacy achievement test consisting of 100 questions were administered to 530 university first grade students. In the test, gender, age, graduated high school type, the available faculty type, education level of parents, the family's monthly income, the settlement where learners spent most of their life, religiosity levels, primary sources of acquiring religious knowledge, religious understanding and religious formation education level have been identified as the independent variables. With those aforementioned independent variables, the total religious literacy achievement test scores and the scores obtained from the sub-dimensions of religious literacy were compared and evaluated. After all, it has been found that religious literacy levels of students have been shaped by the gains in education of religion and ethics, furthermore, most of the independent variables have been identified to be effective on religious literacy level of students.

Bu çalışmada, Ortaöğretimde ve Meslek Liselerinde okutulan Din Kültürü veAhlak Bilgisi derslerinin meslek lisesinde okuyan öğrencilere iş ahlakı kazandırılmasınaetkisi araştırılmıştır. Bu amaçla hem okutulan ders kitapları incelenmiş hem de 12. Sınıföğrencilerine anket uygulanmıştır. Kullanılan ölçek iş dünyasında olan güncelproblemlerden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Bu ölçekle öğrencilerin kişiselözelliklerinin, aile yapılarının, geleceğe ait planlarının ve DİKAB dersi ile ilgilitutumlarının iş ahlakı kazanmaya etkisinin farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır.Kullanılan ölçekte 11 tane kişisel, 33 tane de iş ahlakı ile ilgili madde bulunmaktadır.Araştırmanın evrenini, Erzurum'da faaliyet gösteren Atatürk Meslek ve TeknikAnadolu Lisesi ve Kazım Karabekir Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerioluşturmaktadır. Örneklem ise evrene dâhil olan bu iki okulda öğrenim gören 253 tane12.sınıf öğrencisidir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde, SPSS tekniği ile Faktöranalizi, t-Testi, Anova ve LSD çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: İş Ahlakı, Meslek Lisesi, Din Eğitimi, Din Kültürü ve AhlakBilgisi. This study researched the acquisition of work ethic by middle school andvocational high school students as an effect of undertaking religious studies and valuesclasses (RSAV) students. The RSAV textbooks were analysed and students were givensurveys. The scale was prepared based on current issues professional world and 11personal ethics and 33 work ethics.The students' individual traits, family structure, future plans and their viewsabout RSAV classes were recorded to check if it had any effect on their acquisition ofwork ethic.The study's participants comprised of students from Ataturk Technical andVocational High School and Kazim Karabekir Vocational and Technical High School inErzurum. The sample includes 253 Year 12 students from both schools. Factor analysisthrough SPSS, the t-Test, Anova and LSD-heavy comparison tests was used for dataanalysis.Key words: work ethic, vocational high schools, religious education, religionstudies and values classes 123

Bu araştırmanın amacı ortaokullarda görev yapan DKAB öğretmenlerinin, AÖD tekniklerini kullanma düzeylerini belirlemek, uygulamada karşılaşılan sorunları tespit etmek ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinde bulunmaktır.Araştırmanın evrenini 2014–2015 eğitim öğretim yılında Sivas il merkezine bağlı ortaokullarda görev yapan 147 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni oluşturmaktadır. Evreni oluşturan 147 öğretmenin tümüne ulaşılması hedeflenmiş, ancak 120'sine ulaşılabilmiştir. Buna göre hedef kitleye ulaşma oranı % 81,63'tür. Ayrıca evren içerisinden rastgele seçilen 10 öğretmenle de görüşme yapılmıştır.Öğretmenlere uygulanan anketten hem nicel hem de nitel veriler elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde, yüzde ve frekans kullanılarak tablolar hazırlanmış, tabloların altında ise açıklamalar yapılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz teknikleri kullanılmıştır.Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde performans, proje, gözlem ve kavram haritası tekniklerinin kullanılma düzeylerinin diğer tekniklere göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin cinsiyet, yaş ve mezun olunan program özelliklerinin AÖD tekniklerini kullanma düzeylerini önemli ölçüde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca AÖD tekniklerinin kullanılmasında karşılaşılan sorunlar belirlenmiş ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Ortaokul, Alternatif Ölçme ve Değerlendirme. This study aims to identify secondary school RCE teachers' level of using alternative techniques of measurement and evaluation, to find the encountered problems and to purpose solution suggestions for those problems.The study group consists of 147 RCE teachers who worked in secondary schools of Sivas city center in 2014-2015 academic years. It was aimed to reach 147 teachers, but only 120 teachers could be reached. So, the percentage of reaching the target group is % 81,63. Moreover, we interviewed with 10 teachers who were chosen randomly from the target group. Both quantitative and qualitative data were obtained from the questionnaire which was applied to the teachers. While analyzing the quantitative data, charts were prepared by using percentages and frequency values. At the subsections of charts explanations were written. While analyzing the qualitative data we used descriptive analysis techniques. When we evaluated the results of the study, it was seen that of performance works, projects, observation and concept map techniques were used much more than the rest of the techniques. It was found that teachers' gender, age and the graduated programs dramatically affected their level of using techniques of measurement and evaluation. Furthermore, the problems which were encountered while using alternative techniques of measurement and evaluation were detected and some suggestions to solve those problems were made.Keywords: Religious Culture and Ethic, Secondary School, Alternative Techniques of Measurement and Evaluation 125

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri ortaokul ve liselerde zorunludur. Diğer derslerde olduğu gibi bu derslerin müfredatı, ders kitapları ve diğer ders materyalleri öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına uygun şekilde hazırlanmalıdır. Alanımız açısından lise öğrencilerin mezhep konusundaki bilgileri ve DKAB derslerindeki mezhep ünitelerinin yetkinliğini inceledik. Çalışmamızda 14-19 yaş grubu öğrencilerin diğer mezheplere bakış açısını tesbit etmeye çalıştık. Böylece ileride diğer yaş grupları üzerinde yapılacak başka bir çalışma bize kırılma noktalarını gösterecektir.İstanbul Anadolu yakasında bulunan toplam 10 okuldan, 933 öğrenci üzerinde anketimiz uyguladık. Anketten çıkan verileri öncelikte Excel'de topladık, daha sonra SPSS programını kullanarak bu verilerden istatistiksel sonuçlara eriştik.Giriş bölümüne araştırmanın amaç ve yöntemlerini incelediğimiz çalışmamız toplam dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmada geçen bazı kavram ve terimler açıklanarak çalışmanın kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. İkinci bölümde araştırmanın betimsel istatistikleri vardır. Üçüncü bölümde 14-19 yaş grubu öğrencilerinin mezhep hakkında neler bilip, neler bilmediği üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde ise deneklerin diğer mezheplere bakış açıları tesbit edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mezhep, Din algısı, Mezhep algısı, Din eğitimi, Mezhep bilgisi Religious studies are mandatory in middle and high schools. Syllabus, textbooks and other necessary materials for these courses should be prepared based on the needs and interests of students. Based in our field, we analysed denomination knowledge of high school students along with adequacy of denomination units in DKAB courses. In our study with a group of students aged between 14 and 19, we tried to determine their perspective towards other denominations. This way, another study among other age groups in the future will show us the breaking points.We conducted our survey on 933 students from 10 different schools located in the Anatolian side of Istanbul. We gathered all the results on Excel first and utilised the SPSS software to reach at statistical conclusions.Our study consists of four sections in which the object and method of the study is portrayed in the introduction. First section explains certain concepts and terms utilised within the study and presents the conceptual framework. Second section has the descriptive statistics of the study. Third section of the study focuses on what students between the age of 14 and 19 know about denomination and what they do not know. Fourth section of the study analyses the perspective of respondents on other denominations.Keywords: Sects, Religions perception, The perception of sectarian , Religious education, Sects information 264

Bu çalışma, ilk ve ortaokulda 4-8. sınıflarda okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarını analiz etmektedir. Bu bağlamda, ilk ve ortaokul ders kitaplarının dışlayıcı, kapsayıcı veya çoğulcu olup olmadıklarının tespit edilmesi amaçlanmaktadır.Çalışma, ilk ve ortaokul ders kitaplarının hem dışlayıcı hem de çoğulcu öğeleri ihtiva ettiğini göstermiştir. Türkiye'deki din eğitimi sisteminde, mevcut dinlerin ve sembollerinin öğrencilere tanıtıldığı ve çoğulcu bakış açısının erkenden verilmeye çalışıldığı belirlenmiştir. Çoğunluğun Müslüman olduğu Türkiye'de, ilk ve ortaokul kitaplarının İslam merkezli eğitim verme konusunda zayıf kaldıkları tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi, Dini Dışlayıcılık, Dini Kapsayıcılık, Dini Çoğulculuk, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitapları. This study examines Religious Culture and Moral Knowledge course books that are used in primary and secondary schools (from 4th to 8th grades). It aims to find out whether the primary and secondary school books are exclusivist, inclusivist or pluralist.The study has revealed that the primary and secondary course books contain exclusivist, inclusivist and pluralist elements. It has been underlined that the Turkish religious education system teaches the symbols of living religions in a pluralist way at an early age. It has found out that the books seem to be rather weak in providing an Islam-centred education in Turkey where the majority of citizens are Muslim.Key Words: Religious Education, Religious Exclusivism, Religious Inclusivism, Religious Pluralism, Religious Culture and Moral Knowledge Course Books 159

Bu çalışmamızda İngiltere'de Din Eğitimi (RE) Çerçeve Müfredat Programı ile Türkiye'de 4-8 sınıflarda uygulanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programları karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıkları ortaya konulmuştur.Öncelikle din eğitimi ve din öğretim ile kavramlar verilmiş sonra her iki ülke din öğretimi programları ile derslerin tarihçesi,derslerin yasal temelleri, ders öğretmeni ve ders süresi, derslerin amaç ve kazanımları ile ilgili bilgiler verilerek tanıtımı yapılmıştır. Devamında din öğretimi programlarının temel özellikleri ile değerlendirme yapılmış ve diğer dersler ile ilişkisi incelenmiştir. İncelenen programlar, öğrencilere birtakım temel dini bilgi ve becerilerin kazandırmakla beraber, içinde yaşanılan çok kültürlü ortamlarda, daha çok düşünmeyi, anlamayı ve kendi davranışlarını kontrol etmeyi, farklılıkların farkında olunmasını, ötekini anlamayı ve ötekine saygı göstermeyi amaçlamaktadır. Her İki Din Öğretim Programı içerisinde yer alan Hedef ve Kazanımlar, öğrenme alanlarına - sınıf düzeylerine göre Bloom'un güncellenmiş yeni taksonomisine göre incelenmiş ve benzer-farklı yönleri bulunmuştur. İki farklı kültürdeki din öğretiminin karşılaştırılması neticesinde; İngiltere Din Eğitimi Müfredat programı belirlerken, eğitimi bölgelerinde yer alan Din Eğitim Danışma Kurullarının (SACRE) etkili olduğu, böylelikle İngiltere'de bireylerin din eğitimi ihtiyaçlarının en üst düzeyde karşılandığı, Din eğitimine başlama yaşının erken olduğu, Din Eğitimi kazanımlarının evrensel normlar olduğu ve Büyük Britanya adasında temsil edilen dinlerin Din Eğitimi dersin öğrenme alanını oluşturduğu tespit edilmiştir. Türkiye'de `Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim programı merkezden hazırlanıp tüm ülkede aynı şekilde uygulandığı, Din eğitimine başlama yaşının İngiltere'ye göre daha geç olduğu, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi kazanımlarının Milli ve Manevi temelli olduğu, dünya dinlerinin mevcut program içerisinde Din ve Kültür Ünitesinde bir konu olarak yer aldığı görülmüştür.Sonuç olarak bu çalışmada, iki ülkedeki din öğretimi programlarının farklı boyutlar incelenmiş benzerlik ve farklılıkları ortaya konulmuştur In this study Religious Education in England (RE) Curriculum Framework implemented in Turkey with the grades 4-8 Religion and Ethics Curriculum has been demonstrated by comparing the similarities and differences. First, religious education and religious education, and concepts are given and both countries religious education programs and courses history, lessons legal basis, the course teacher and the course duration, course objectives and outcomes associated with giving information has been introduced. Continue with the basic features of the religious education programs have been analyzed and the relationship with other courses were examined. Researched programs to students some basic religious knowledge and skills, although living in an in multicultural environments, more thinking, understand and control their behavior to the differences of an awareness, understanding of others and respect for others is intended to show. Both contained in Religious Education Program Objectives and Outcomes, learning areas - according to grade level according to Bloom's taxonomy updated new similar-examined and have been found in different directions. Comparison of two different cultures as a result of the religious education; UK Religious Education curriculum, determining education in regions of Religious Education Advisory Committees (SACRE) to be effective, thus individuals in England religious education needs at the highest level are met, religious education to the age of starting early is, of religious education gains universal norms are and Great Britain the religions represented on the island of religious Education lessons that create learning areas have been identified. In Turkey `Religious Culture and Moral Knowledge Course curriculum from the center prepared in the whole country in the same manner applied, religious education to the age of onset of the UK later than that, Religious Culture and Moral Knowledge Courses gains national and spiritual-based, which is of world religions existing in the program Religion and Culture in the Unit were taking place as a subject. As a result of this study, two different aspects of the country's religious education program examined the similarities and differences were revealed. 205

Öğretmenlerine göre İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki değer öğretiminin mevcut durumunu ortaya koymaya çalışan bu araştırmada nitel araştırma modelinden yararlanılmıştır. Araştırmaya katılım gönüllülük esasına dayalıdır ve bu çerçevede 24 tane İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmeniyle görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşleri ortaya konulurken, kapalı kalan noktaları açıklayabilmek ve söz konusu görüşleri daha isabetli yorumlayabilmek için yeri geldikçe onların derslerinde yapılan gözlemlerden ve kullandıkları dokümanlardan elde edilen bulgulardan da yararlanılmıştır. Son olarak betimlenen veriler, literatür ışığında değerlendirilmiştir. Araştırmamızda yer alan öğretmenlerin tamamının din öğretimi ile değer öğretiminin birbirinden ayrılamaz iki unsur olarak gördükleri, değer öğretiminde anlatım ve soru-cevap yöntemini kullanmaya çalıştıkları ve öğretmen merkezli sınıf yönetimi anlayışına göre hareket ettikleri; öğretmenlerin büyük çoğunluğunun değer kavramının farklı boyutlarını göremedikleri, değer öğretiminde toplumsal amaca vurgu yaptıkları, değer öğretimini gerçekleştiren öğretmende bulunması gereken özellikler hakkında bütüncül ve anlamlandırılmış bir bilgiye sahip olmadıkları, değer öğretimini planlamanın önemini ve boyutlarını yeterince fark edemedikleri, değerleri telkin yaklaşımına göre hareket ettikleri, değer öğretiminde ders dışı etkinlikleri etkili bir şekilde düzenleyemedikleri, araç-gereçleri etkili ve verimli bir şekilde kullanamadıkları, genelde hatırlamaya dayalı bilgilerin ölçülmesine yönelip alt düzey öğrenme ürünlerinin ölçülmesine yönelik soru türlerine yer verdikleri, ailelerin okulda yapılan değer öğretimini yeterince desteklememesi, medyanın olumsuz etkisi ve sınıf mevcudunun kalabalık olması gibi çeşitli sorunlarla değer öğretiminde karşılaştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Din eğitimi, değerler eğitimi, karakter eğitimi, ahlak eğitimi, İDKAB dersi. This qualitative case study focuses on understanding how values are taught in the course entitled religious culture and knowledge of ethics. I examined teachers' views with regard to instruction of values by conducting interviews with them. Participation to the study was completely voluntary. I interviewed twenty four teachers. I observed them teaching and analyzed their documents. These observations and analysis enabled me to find out the current instructional process concerning values education in the course of religious culture and knowledge of ethics. Thematic analysis was used to analyze the data. The results obtained from the study are as follows:Religious education and values education are seen as inseparable two elements by all of the teachers. All of the teachers adopt teacher-centered classroom management in values education. Most of the teachers couldn't see different dimensions of the concept of 'value', rather they emphasize social purpose in values education. They couldn't realize the importance and dimensions of planning in values education, and don't have a holistic and internalized knowledge about qualities of ideal teacher who teaches moral values. Moreover, they don't organize extracurricular activities concerning values education effectively. With respect to the methods applied in values education, analysis of the interviews and observations revealed that most teachers prefer lecturing and question-answer techniques to the more active teaching methods such as group works, dramatizations, and role-plays. Research results showed that values inculcation was the dominant approach of values education used by all of the teachers. With respect to the technology and materials used in classrooms, I noticed that most of the teachers are not comfortable with utilizing them. Many teachers, I pointed out, weren't experienced and have difficulties in using instructional technology and materials concerning values education. With respect to the measurement and evaluation procedures related to values education in the course, it is revealed that all of the teachers use traditional type of examination and multiple choice tests. Most teachers expressed their concerns regarding the lack of home-school partnership, negative influence of the media, and overcrowded size of the classes as the most important problems in values education.Keywords: Religious Education, Values Education, Moral Education, Character Education 346

Bu çalışmada ele alınan Türkiye ve Almanya örneğinde din dersi kitaplarının kullanıldığı din dersleri örgün öğretimin kapsamında ve zorunlu dersler arasında bulunmaktadır. Bu durum, din eğitiminin de diğer bütün alanlarla birlikte insan yetiştirmede önemli bir unsur olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda din dersleri, kültürel ve ahlaki değerlerin aktarımında ve bireyin içinde yaşadığı toplumun karakteristiğine göre sosyalleşmesinde önemli bir görev üstlenmektedir. Bu çalışmada, böylesi önemli bir görevi üstlenmiş olan din derslerinin Türkiye ve Almanya örneğinde uygulanış biçimleri ile bu derslerin başlıca öğretim materyali olan ders kitaplarının benzer ve farklı yönlerinin tespitine çalışılmıştır.Söz konusu çalışmada her iki ülkenin idari yapıları ve bu yapı içerisinde eğitim sistemleri, din dersi uygulamaları ve bu derslerin öğretim programları, din derslerinde kullanılan ders kitapları biçim ve içerik açısından incelenmeye ve karşılaştırılmaya tabi tutulmuştur.Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi, Din Dersi, Ders Kitabı, Öğretim Programı, Karşılaştırmalı İnceleme Religious classes, which constitute the main core of this thesis, in the case of Turkey and Germany, are considered among the compulsory formal education classes. Place of these classes in curricula also indicates their importance in human development together with the other classes. Therefore religious classes accomplish an important task in transmitting cultural and ethical values as well as socialization of an individual in a given society. In this thesis, implementation of religious classes as well as the differences and similarities between the textbooks used in the classes in both countries will be examined.The thesis is consisted of three main chapters with a comprehensive conclusion. In the first chapter administrative structures and features of education systems in this structure will be discussed. Afterwards different formal religious education practices in both countries will be introduced. In the third, and the last chapter physical and contextual features will be examined in a comparative aspect.Keywords: Religious Education, Religious Classes, Religious Textbook, Curriculum, Comparative Analysis 180

Bu araştırmanın amacı, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretim programında bilimsellik değerinin nasıl yer aldığı ve İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi kılavuz kitapları ile ders kitaplarına nasıl yansıdığını tespit etmektir. Araştırmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmanın problemi, amacı, önemi, yöntemi ortaya konulmuştur. İkinci bölümde bilimsellik değeri ile ilgili kavram analizi yapılarak araştırmanın kavramsal çerçevesi ortaya konulmuş ve değer öğretiminde kullanılan değer eğitimi yaklaşımları ve yapılandırmacı yaklaşım açıklanmıştır. Aynı zamanda değer eğitim yaklaşımları yapılandırmacı yaklaşıma göre değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretim programı ve İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi kılavuz kitapları ile ders kitapları değer eğitimi yaklaşımları, bilimsellik değeri ve yapılandırmacı yaklaşım çerçevesinde değerlendirilmiştir. Son bölümde ise araştırma sonunda ulaştığımız sonuçlar ile bu sonuçlara bağlı olarak öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Bilimsellik, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Değer, Değer Eğitimi, Değer Öğretimi, Değer Eğitimi Yaklaşımları. ABSTRACTMASTER THESISTEACHING SCENTIFIC VALUE IN PRIMARY SCHOOL RELIGIOUS CULTURE AND MORAL KNOWLEDGE EDUCATION COURSEAli GÜCEN2014, 169 pagesThe aim of this research is to identfy how the scientific value takes place in Religious Culture And Moral Knowledge Education Curriculum and how it reflects to the Primary School Religious Culture and Moral Knowledge Education Guide Books And Course Books. Our research consists of four parts. In the first part; the problem of research, the aim of research, the importance of research and the method of research are presented. In the second part; the conceptual framework of the research in presented by doing Consept Analysis about scientific value and value education approaches that are used in value education and constructivist approach are explanied. Also, value education approaches are evaluated according to the constructivist approach. In the third part; Primary School Religious Culture and Moral Knowledge Education Curriculum And Primary School Religious Culture and Moral Knowledge Education Guide Books and Course Books are evaluated according to the value education approaches, scientific value and constructivist approach. In the Ist part; the result that we have reached at the end of researches and the suggestions depending on these result are presented. Keywords: Scientific, Primary School Religious Culture And Ethics Knowledge Education, Value, Value Education, Approaches Of Values Education. 169

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik algılarını tespit etmek amacıyla yapılan bu araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik algı düzeylerini ve mesleki tükenmişlik algıları üzerinde etkili olabilecek faktörleri tespit etmek üzere nicel araştırma tekniklerinden anket kullanılmıştır. Kişisel ya da çevresel bazı faktörlerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleklerine olan bağlılıklarını nasıl etkilediği sorusuna ise nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış mülakat ile cevap aranmıştır. Araştırma neticesinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin cinsiyetlerine, medeni durumlarına, görev yapmakta oldukları okul türlerine, mesleki yeterlik algılarına, mesleklerinin toplumdaki itibarına, toplumsal beklentilerden rahatsız olma durumlarına, iş yükü, sosyal destek ve örgütsel adalet algılarına göre bazı alt boyutlarda farklılaştığı tespit edilmiştir. Kendisiyle mülakat yapılan mesleki tükenmişlik düzeyi diğerlerinden yüksek Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin büyük bir kısmının öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini yeterince ciddiye almamalarından ve yürüttükleri din eğitimi faaliyetlerinin amacına yeterince ulaşmamasından duydukları rahatsızlığı dile getirdikleri görülmüştür. Kendisiyle mülakat yapılan mesleki tükenmişlik düzeyi diğerlerinden düşük Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin büyük bir bölümünün ise derslerine öğrencilerin gösterdiği ilgiden memnun olduklarını belirttikleri, yürüttükleri din eğitimi faaliyetlerinin büyük ölçüde amacına ulaştığı kanaatinde oldukları tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Tükenmişlik, Mesleki Tükenmişlik, Din, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi. Religious Culture and Ethics (RCE)Teachers` professional burnout perceptions in this research in order to determine the quantitative and qualitative research methods have been used in combination. The quantitative questionnaire research techniques, have been used the factors that may be effective to determine on RCE teachers` professional burnout level of perception and occupational burnout perceptions. Some personal or environmental factors in RCE teachers to the profession and their commitment to answer the question of how on qualitative research techniques, semi-structured interview was used.Research as a result of the teachers of Religious Culture and Ethics of professional burnout level according of their gender, their marital status, working in their school types, their perceptions of professional competence in the profession of reputation in society, the social expectations of being uncomfortable situations, business burden, social support, and perceptions of organizational justice, to some of the different sub-dimensions have been determined. The interview itself is made of professional burnout level of the other high RCE teachers believe that, the students in Religious Culture and ethics lesson to not take it seriously enough, and especially their religious education-teaching activities for the purposes of enough reach the complain. A large part of the teachers of RCE who interviewed burnout level lower than the other religion culture and ethics of teachers believe that the students are interested in religious culture and ethics lessons. And they have been identified that they have satisfied with their stated and conducted religious education activities largely achieved.Keywords: Burnout, Professional Burnout, Religion, Religion Culture and Ethics. 399

TEZ10676 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2014. Kaynakça (s. 95-104) var. x, 105 s. ; 29 cm. Çalışmamız Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında çevre konusunun öğretimini konu edinmiştir. Çevre kirliliği artık bütün dünyayı etkileyecek büyüklükte meydana gelmeye başlamıştır. Bu kirliliğe karşı bilinç oluşturmak amacıyla hemen hemen bütün ülkelerde ders müfredatlarında çevre eğitimi konusu işlenmeye başlanmıştır. Türkiye'de de çevre eğitiminin verilmesi gerektiği konusu üzerinde durulmuş ve anayasanın 56. maddesine dayalı olarak çevre eğitiminin verilmesi devletin bir görevi olarak kabul edilmiştir. Kanun gereğince Türkiye’de çevre ile ilgili konular birçok dersin içeriğinde olduğu gibi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi müfredatında yer almaya başlamıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi programlarında ve ders kitaplarında yer alan çevre konusu ile ilgili verilen bilgiler ve verilen bilgilerin yeterliliği incelenmiştir. Çalışmamızda öncelikle kullandığımız yöntem ve sınırlılıklar açıklanmıştır. Çalışmamızın temelini oluşturan çevre, ekoloji, ekosistem kavramları açıklanmış, bu kavramların yanında konumuzla olan ilişkisinden dolayı çevre etiği kavramı ve çevre etiğinin temel yaklaşımları da incelenmiştir. Daha sonra Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında çevre anlayışlarından bahsedilen dinlerin çevreye bakış açıları anlatılmıştır. 2013-2014 yılları arasında ülkemizde kullanılan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders programları incelenmiştir. Son olarak ise yine bu yıllar arasında okullarda okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitapları tek tek incelenmiş ve bu kitaplarda çevre konusuna verilen yer ve çevre konusunun günümüzdeki çeşitli çevre sorunlarıyla ilişkilendirilip-ilişkilendirilmediği tespit edilmeye çalışılmıştır. Our study aimed at teaching of environmental course in the curriculum of Religious Culture and Moral Knowledge Course. Environmental pollution, is large enough to affect the entire World, began to occur. In Turkey too,it were focused on the course of environmental education should be given and giving of the environmental education has been recognized as a task of the state on the basis of Article 56 of the constitution. In accordance with the law, subjects about the environment have begun to take place in the curriculum of Religious Culture and Moral Knowledge Course as in the many subject content. Knovledge is given about environmental subject and adequacy of given information in the curriculum and the textbook of Religious Culture and Moral Knowledge Course is examined. Firstly, method we used and limitations were explained in our study. Later, the terms that constituted the base of our study such as environment, ecology, ecosystem were explained. In addition to these concepts because of their relationship to our subject, the concept of environmental ethics and environmental ethics approaches were investigated. Next, the perception of religious about environment, which is taken place in the textbook of Religious Culture and Moral Knowledge Course, has been described.The curriculums of Religious Culture and Moral Knowledge Course used in our country between 2013 and 2014 were examined. Finally, the textbooks of Religious Culture and Moral Knowledge Course used between 2013 and 2014 were examined one by one and, the place given to environmental subject in these boks and we tried to determine whether environmental subject were associate to various environmental problems that occur present-day or not.

ÖZET DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN DİSİPLİNİ BOZAN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINA KARŞI TUTUMLARIHayri GÜZELBu araştırmanın konusu, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin disiplini bozan öğrenci davranışlarına karşı tutumlarını belirlemektir. Bunun için araştırmada, DKAB öğretmenlerinin; sınıfta karşılaştıkları disiplin problemleri, bu problemlerin nedenleri ve disiplin problemlerine karşı tutumlarına ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırma için gerekli veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen ve 66 sorudan oluşan anket formunun Türkiye’deki 801 DKAB öğretmenine uygulaması ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler şu şekilde özetlenebilir. 1- DKAB öğretmenlerinin en sık karşılaştıkları disiplini bozan öğrenci davranışlarının; “İzin istemeden konuşmak”, “Gevezelik”, “Verilen ödevleri yapmamak”, “Yalan söylemek” ve “Ders esnasında ders dışı şeylerle ilgilenmek”, olduğu tespit edilmiştir. 2-DKAB öğretmenleri, disiplini bozan öğrenci davranışlarının en önemli nedenlerinin; “Ailelerin çocuklarının eğitimine olan ilgisizliği”, “İlköğretim Kurumları Yönetmeliğindeki cezaların caydırıcı olmaması”, “Öğretmenlik mesleğine saygının azalmış olması”, “Aile içi problemler” ve “Televizyonda sergilenen şiddet olayları” olduğunu düşünmektedir. 3-DKAB öğretmenlerinin disiplini bozan öğrenci davranışlarına karşı en sık başvurdukları tutumların; “Öğrencinin dikkatini konuya çekmeye çalışmak”, “Öğrenciyi sözsüz olarak uyarmak”, “Öğretim yılı başında istediği öğrenci profilini açıklayarak herkesin buna uygun davranmasını sağlamak”, “Öğrencinin koluna ya da omuzuna hafifçe dokunarak uyarmak” ve “Sessizliğin sürekli hakim olduğu bir sınıf ortamını sağlamak; olduğu anlaşılmıştır. 4- DKAB öğretmenlerinin disiplini bozan öğrenci davranışlarına karşı tutumlarının, cinsiyet, kıdem ve mezun olunan program değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiş, özellikle, sınıf yönetimi konusunda eğitim alan öğretmenlerin olumlu öğretmen tutumlarına daha sık başvurdukları sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar KelimelerDin Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni, Disiplin problemleri, TutumABSTRACTRELIGION AND ETHICS TEACHERS’ ATTITUDES TOWARDS STUDENTS INVOLVED IN DISCIPLINARY MISCONDUCTHayri GÜZELThe purpose of this study is to identify religion and ethics teachers’ attitudes towards students involved in disciplinary misconduct. RE teachers’ were interviewed about the disciplinary issues they experience in classrooms, their attitudes towards and possible causes of such issues.The research data were obtained through a questionnaire of 66 questions prepared by the researcher and given to 801 RE teachers in Turkey. The data obtained can be summarized as follows:1-The most common disciplinary misconduct experienced by the RE teachers are students “speaking without asking permission”, “chatting”, “not interested in doing homework”, “lying”, and “busy with things other than the course in the classroom”.2-According to the RE teachers, disciplinary misconduct is mainly caused by “families indifference towards their children’s education”, “disciplinary punishments prescribed in the elementary school curriculum far from being effective”, “less respect shown to teachers”, “problems in families”, and “the violence shown on TV”.3-The RE teachers’ most common reactions against the students who involved in disciplinary misconduct are “attracting students’ attention to the main topic”, “giving nonverbal warning”, “at the beginning of the education year telling the students about their ideal student profile asking everybody to be an ideal student like that”, “warning students by tapping gently on their shoulders or arms”, “maintaining silence in the classroom”.4-It is concluded that the RE teachers’ reactions against the students involved in disciplinary misconduct differ basing on the variables such as gender, rank, and the graduation program, and especially the teachers who had training in classroom management exhibit more positive teacher reactions.Key WordsRelıgıon and Ethıcs Teachers’, Discipline problems, attitude

Ülkemizde din ve ahlak eğitimi adına önemli bir yer tutan DKAB dersi tarihsel süreçte çeşitli uygulamalara maruz kalmıştır. Bu ders, siyasi iradenin bakış açısına göre uygulama alanı bulmuştur. Bu problemlerden dolayı DKAB dersi etkinliğini artıracak çalışmalar yapmak yerine, hep varoluş mücadelesi vermek zorunda kalmıştır. DKAB dersi, 1982 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle zorunlu dersler arasına alınmıştır. Böylece ilk defa bir dersin adı anayasada yer almış oldu.DKAB dersinin müfredatta yer alma mücadelesini, bu dersin etkinliğini artıracak olan öğretim programlarının geliştirilmesinde görememekteyiz. Fakat program geliştirme alanında meydana gelen gelişmelerle birlikte son iki programda bu durum değişmiştir. Bu bağlamda, DKAB derslerinin önemli bir bölümünü oluşturan ahlak öğretimi hem öğretim programı hem de program anlayışı açısından farklılık göstermiştir.Biz, bu çalışmamızda, ahlak eğitimi açısından son derece önemli olan okulların öğretim programlarında ahlak öğretiminin nasıl yer aldığıyla ilgili bir analiz yapmaya çalıştık. Bu bağlamda, birinci bölümde; eğitimde program ve program çeşitlerini inceleyerek program geliştirme parametreleri ışığında 1982, 2000 ve 2006 yılı DKAB öğretim programları karşılaştırılmış ve bu anlamda programlarda, program geliştirme teknikleri açısından, program anlayışları değerlendirmeye tabi tutulmuştur. İkinci bölümde ise, bu öğretim programlarında yer alan ahlak öğretim alanıyla ilgili, hedefler, ilkeler ve üniteler tespit edilerek değerlendirilmiştir. Böylelikle örgün eğitim kurumlarımızdaki ahlak eğitimiyle ilgili ortaya konulmamış, gelişim süreçleri açısından ahlak eğitiminde nereden nereye gelindiğini gözler önüne seren bütüncül bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.Anahtar sözcükler: Eğitim, Öğretim, Program, Öğretim Programı, Program Geliştirme, Ahlak, Ahlak Eğitimi. Thesubject of religiouscultureand moral knowledge (RCMK) that has a verybigimportance in ourcountrywasexposedto a varietychanges in time. RCMK wasgenerallyshapedbyeachgovernmentpoliticalthoughtsystem. Because of that, RCMK struggledtosurviveratherthanincreasingtheefficiency of it. The RCMK wasincludedamongcompulsorysubjectswiththeconstitutionalchanges in 1982. Hence, a subject name tookplace in constitutionforthefirst time.Wecan'tobservethestudiesforincreasingtheefficiency of RCMK as in struggles not toexclude it fromthecurriculum. Fortunately, theimprovements in program developmentchangedthissituation in lasttwoprograms. Hence, in thosetwoprograms, theview of program and moral knowledgehavedifferences.Inthisstudy, weanalyze how the moral knowledgetakesplace in curriculum. Infirstpart, byinspectingkinds of programs in educationsystemconsideringthe program developmentsparameters, weeveluatethe RCMK curriculums of 1982, 2000 and 2006. Insecondpart, weeveluatetheaims, principlesandunits of curriculumsabove. Finally, wereachholisticeveluationabout moral knowledge in educationsystem.Keywords: Education, Teaching, Program, Curriculum, Program Development, Moral, Moral Education. 129

Ahlak erozyonunun yoğun bir şekilde yaşandığı ve insanların değersizleştirilmeye çalışıldığı modern toplumlarda ahlak eğitimi büyük önem arz etmektedir. İyi olanı yapmak kötü olandan uzaklaşmak anlamına gelen ahlak eğitimi, din eğitiminin vazgeçilmez bir parçasıdır. Dolayısıyla ahlak eğitiminin temellendirilmesinde dinî nasslar yani ayetler ve hadisler önemli bir konuma sahiptir.Kur'an'da `en güzel ahlak üzere olmasıyla` övülen ve `güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildiğini` beyan eden Hz. Muhammed'in (sav) rehberliği ahlak eğitiminde büyük önem arz etmektedir. Dolayısıyla ahlakı Kur'an olan Peygamber'in (sav) hadislerle somutlaşan örnekliği, Müslümanların kişilik inşasında belirleyici bir role sahiptir.Bu çalışmamızda 4-8. sınıfların Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında kullanılan, bazen sadece konuyla ilgili kısmını vermek amacıyla kısaltılarak verilen hadisleri ana kaynaklarda yer alan tam metinlerini verdik. Her sınıfı ayrı ayrı olmak üzere, ahlak öğrenme alanıyla ilgili ünitelerde geçen hadis-i şerifleri, öğrencilerin dil ve kavram gelişim düzeylerine, ahlak gelişim düzeylerine, konu ve kazanımları desteklemesi bağlamında da eğitim-öğretim gelişim düzeylerine uygunluklarını ele almaya ve değerlendirmeye çalıştık. Anahtar Kelimeler: Din, ahlak, hadis, din kültürü ve ahlak bilgisi, eğitim-öğretim. The education of morals is very important in societies in which there is intense erosion in ethics and people are attempted to be trivialized. Morals education, which means doing what is good and moving away from what is bad, is an inseparable part of religious education. So, in the process of grounding morals education religious versicles and hadiths have a crucial and significant place. The guidance of the Prophet Muhammad, who stated that he was sent `to complete social ethics` and who is praised for his `having the best social ethics`, is very important in morals education. So, the exam of prophet, whose morals is based on the Koran, became concrete through hadiths and it has a determinative role in establishing of personality of Muslims. In this study, we presented the full texts of original hadiths in main sources, which are sometimes shortened and used in order to present the main idea about the topic in 4-8th grade's textbooks in Education of Religion and Ethics. We attempted to discuss and evaluate hadiths in units about learning morals separately for each grade, in terms of the conformity of them with students' language and conceptual achievement levels, morals achievement levels and in terms of their support to topics and acquisitions in classes. Key Words: Religion, morals, hadith, education of religion and ethics, education

Dini hikâye ve menkıbeler toplum tarafından her dönemde ilgiyle dinlenilen ve içerisinden öğütler çıkarılan çeşitli sözlü ya da yazılı ürünlerdir. Bu özelliğinden dolayı din eğitimi ve öğretiminin her kademesinde oldukça fazla kullanılmaktadır. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersleri ilköğretim çağı öğrencileri için dini bilginin bir bölümünün öğrenildiği yerler olmasından ötürü bu derslerde de kullanılmaktadır. Öğrencilerin yaş gruplarının hikâye dinlemeye diğer yaş gruplarındaki insanlardan daha fazla açık olmasından dolayı bunun avantaja dönüştürülmesi gerekmektedir. Kur'an-ı Kerim'in de kıssaları anlatarak Müslümanlara bir yöntem göstermesinden dolayı derslerimizde dini hikâyeleri ve menkıbeleri kullanmak önemli bir hale gelmiştir. Yalnız, bunları kullanırken hangi yöntem ve tekniklerin kullanılacağı hususu önemlidir. Derslerin plânlama aşamasında bu hususların dikkatle incelenmesi ve derse iyi bir hazırlığın yapılması gerekir. Gelişigüzel bir şekilde kullanmak ders içerisindeki hedef davranış ve kazanımlara ulaşmayı güçleştirecektir. Tez çalışmamızda, dini hikâye ve menkıbelerin ders içerisinde kullanılması gerektiği belirtilmekle beraber hangi yöntem ve tekniklerin ders işleniş aşamasında kullanılabileceği önerilmiştir. Çalışmanın sonunda verilen ders işleniş örnekleriyle birlikte ortaya konulan düşünce ifade edilmeye çalışılmıştır. Religious stories and legends are spoken or written products which have been listened by the society with a great interest all the time and produced moral lessons for society. Because of this feature, they are used widely in all levels of the Religious Culture and Moral Education classes. Since Religious Culture and Moral Education classes are part of the religious knowledge given in primary education, they are being used in these classes as well. Young students are more open to listen stories than other age groups, thus, this fact should turned into advantages. .As a method, the Holy Quran is also telling parables to educate Muslims, so, usage of the religious stories and legends in the classes became very important. However, what technics and methods should be utilized is an important task. Those features should be examined carefully and a good preparation for lessons are necessary in the planning stage of lessons. Usage of those technics and methods indiscriminately in courses will make difficult to reach target behaviour and achievements. In our thesis, it is indicated that religious stories and legends should be used ın the courses, and what technics and methods could be utilized during the classes are advised. Our opinions have been expressed by examples of the lesson practices given at the end of the study. 155

Bu çalışma, ortaokul 8. sınıf öğrencilerine yapılan doğruluk eğitiminin öğrencilerin doğruluk tutum ve davranışları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın denekleri, Trabzon ili Şalpazarı ilçesindeki Atatürk Ortaokulu'nun 8. sınıf öğrencileri arasından seçilmiştir. 8/A sınıfı deney grubu, 8/B sınıfı ise kontrol grubu olarak belirlenmiştir.Araştırmada kontrol gruplu ön test - son test desenine başvurulmuştur. Veri toplama aracı olarak Doğruluk Değeri Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Sonuçlar SPSS programında analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, t-testi tekniği kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, doğruluk eğitiminin öğrencilerin doğruluk tutum ve davranışları üzerinde etkili olduğu saptanmıştır.Anahtar Sözcükler: Değerler, Doğruluk eğitimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Erinlik Dönemi Cette étude a été faite avec des élèves du secondaire pour voir l'impact de l'apprentissage des valeurs de vérité sur leurs attitudes et de leurs comportements.Les enquêtés de cette étude ont été choisis parmi les élèves de 8ème du Collège Atatürk qui se trouve dans la commune de Şalpazarı de Trabzon. On a choisi le groupe A de 8ème comme groupe expérimental et le groupe B de 8ème comme groupe contrôle.Dans le cadre de cette étude on a eu recourt à un modèlage de pré-test et post test avec un groupe contrôle. Comme la méthode de collecte de données on a utilisé une échelle d'attitude sur la valeur de vérité. Les résultats ont été analysés avec SPSS. Dans l'analyse des données, un test-t a été utilisés.Selon les résultats obtenus à la suite de l'étude, la formation des valeurs de vérité a été confirmé comme efficace sur les attitudes et les comportements des élèves.Mots-Clés : Valeurs, L'éducation de la précision, Le Cours de Morale et de Religion, La Puberté 127

Bu araştırma, DKAB öğretmenleri, Alevi idareciler ve öğrencilerin görüşleri ışığında, Alevilerin DKAB dersine yönelik düşüncelerini ortaya koyarak, bu konuda karşılaşılan sorunları tespit edip, uygun çözüm önerileri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma bir giriş ile üç bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın önemi, amacı, yöntemi ortaya konulmuş, ayrıca konuyla ilgili yapılan çalışmalar tanıtılmıştır. Birinci bölümde Alevilerin inançları ve ibadet anlayışları ve geleneksel ahlaki kurallarının yanısıra Alevilikteki dini kurumlar incelenmiştir. İkinci bölüm, bütünüyle araştırmanın bulgu ve yorumlarına ayrılmış, son bölümde ise araştırmadan elde edilen sonuç ve önerilere yer verilmiştir.Bu araştırmanın evrenini, 2012 yılında Tunceli İlinde görev yapan idareciler, DKAB öğretmenleri, ortaokul ve lise öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklemde yer alan Alevi kökenli 15 idareci ve 20 DKAB öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmış ve 300 öğrenciye açık uçlu soru formu uygulanmıştır.Araştırma sonuçlarından, zorunlu din dersi karşıtlığının Tunceli'de ki Alevi öğrenciler ve idareciler arasında tipik bir düşünce olduğu görülmüştür. DKAB derslerinde Aleviliğe yeterince yer verilmemesi ve dersin sadece Sünni kesime hitap ettiği algısı, derse yönelik olumsuz tutumun oluşmasında ki başlıca nedenler olarak belirlenmiştir. Alevi öğrencilerin çoğunluğunun, evden aldıkları dini bilgiyi, okulda DKAB derslerinde verilen bilgiye rakip bir anlatı olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. Alevilik ile ilgili konuların DKAB kitaplarında yer almasına, öğretmen, idareci ve öğrencilerin çoğunluğunun olumlu yaklaştıkları, yeterli görmedikleri ve Alevilikle ilgili konuların her sınıf düzeyinde yer almasını istedikleri tespit edilmiştir. DKAB kitaplarında yer alan geleneksel Alevilik ile ilgili verilen bilgilere öğrencilerin büyük bir kısmının güvendiği belirlenmiştir.Anahtar Sözcükler: Din eğitimi, çoğulcu din eğitimi, DKAB dersi, DKAB derslerinde Alevilik. The purpose of religious teaching is not to bring up pious people but to give authentic knowledge, correct thinking about religion and to understand the culture which they belong to equally for all sub-group believing people in the society. In fact, Religious Culture and Ethics Course, which is, taught compulsory at all primary and middle schools aims to give correct information about religion without making any discrimination between Alawi and Sunni students. Thus, the main aim of this research is to set forth the thoughts, the critiques about RCEC and to give appropriate suggestions of Alawi students in the light of thoughts of religion teachers, administrators and students in Tunceli. The study consists of one introduction and three chapters. The introduction covers the importance of the study, its aim, methods, and the studies done on this subject so far. The first chapter examines the believing system, religious practices and traditional moral understanding, and religious institutions of Alawis. The second chapter deals with the findings and interpretations about findings. The third and the last chapter presents conclusions of the study and suggestions about the subject. The population of the study includes the students, teachers, and administrator studied and worked in 2012 in Tunceli. The sample of the research composes of 300 students, 20 religion teachers and 15 administrators. While semi-constructed interviews were administered to the religion teachers and administrators, open-ended questions were asked to the students. It was found that most of the students were against compulsory religion course. They critique that the course of RCEC does not give information about Alawiyyun adequately and addresses only to Sunni students. It was also found that Alawi students see the religious knowledge taken from school is rival to the religious knowledge acquired from their families. In addition, both students, teachers and administrators are happy for taking place of the teaching of Alawiyyun in textbooks of religion course, but they claim that this is not enough, thus the knowledge in relation to the teaching of Alawiyyun should take place at all levels of classes. Lastly, it was also understood that the great majority of Alawi students accept the traditional Alawi teaching taken place in the textbooks of religion course as authentic. Key Words: Religious Education, Pluralistic Religious Education, the Course of RCEC, Alawiyyun in the courses of RCEC. 247

Bu tezin amacı, 6-9 yaş aralığındaki çocukların dini ve ahlaki algılayış biçimlerini ortaya koyabilmek ve çocukların gelişimlerine olumlu yönde destek olmaktır. Bu çalışma Erzurum ili sınırları içerisindeki 5 okulda yapılmıştır ve mülakat yöntemi uygulanmıştır. Mülakatlara 118 öğrenci ile 15 öğretmen katılmıştır.Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır: Giriş bölümünde, araştırmanın konusu genel hatlarıyla ortaya konulmuştur. Birinci bölümde çocuğun genel ve dini gelişim özellikleri incelenmiş, dünyada temel eğitim dönemindeki çocukların din eğitimleriyle ilgili örnekler verilmiştir. İkinci bölümde çocukların dini bilgi edinme kaynakları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise çocukların dini ilgi, ihtiyaçları, dini merakları ve dini kavramları yorumlayışları ile değerlendirmeler yer almıştır.Çalışmanın sonucunda da 6-9 yaş çocukların dini ve ahlaki konuları konuşmaya eğilimli oldukları ancak 6 yaş çocuklarının özellikle soyut kavramlar olmak üzere dini kavramları anlama ve anlatmada güçlük çektikleri, 7 yaşından itibaren çocuklarla seviyelerine uygun dini ve ahlaki konuların konuşulabileceği, özellikle 8 yaş çocuklarında belirgin bir dini ilgi ve gelişme olduğu görülmüştür. Ayrıca dini ve ahlaki gelişimin erkenden öğretilmesinin çocukların genel gelişimlerini ve sosyalleşmesini olumlu etkileyeceği kanaatine de varılmıştır. The aim of this thesis is to set forth perception style of religious and moral of children at age of 6-9 and to support devoloping positively of this children. This work was done in 5 schools into border of Erzurum province and was applied interview form.118 students and 15 teachers joined to the interview.This work has 3 parts. The subject of the research with the general lines was set forth in entrance part.the child's feature of general and religious devoloping was searched in the first part and was given examples related religion education children of primary education period. Children's source of getting religious information was dealed in the second part. childeren's religious interest, need, curiosity and evaloution with commenting of religious concept was dealed in the third part.At the result of this research, children at the age of 6-9 are inclined to talking about religious and moral subjects, but above 6 year-old children experience difficulty in understanding and telling especially abstract concept, we can talk about religious and moral subjectsin their level with above 7 year- old children and a clear religious interest and devoloping in 8 year- old children was seen. Besides, to teach earlier religious and moral devoloping affects positively of general devoloping and being sociable of children. 141

Teknolojinin hızla gelistiği bu çağda çocuklarımızın teknolojiden uzak kalmasını bekleyemeyiz. Çocuklar teknoloji ile iç içe büyürken öğrenmeleri gereken birçok sey onları teğet geçiyor. Çoğu zaman bilgisayar oyunları içinde yasayan çocuklarımız öğrenmenin zevkinden mahrum kalıyorlar.Eğitime, öğretime ve bilime karsı birer tehdit olan teknolojiyi lehimize çevirmek niyetiyle bir çalısma hazırladık. Eğitimde Fatih Projesi ile sınıflara dösenecek olan etkilesimli tahtaları da fırsat bilerek sınıflarda daha eğlenceli bir ders ortamı olusturmak istedik. Hazırladığımız bu materyaller din eğitimi verilen derslerde hem öğretmene hem de öğrencilere kolay ve eğlenceli ders isleme imkânı sağlayacaktır.Anahtar Kelimeler: EtkileSimli Öğrenme, materyal, teknoloji, öğretim, bilgisayar In the age of technology, we can't expect our children to keep away from technology. As they grow up with the tech., they pass so many things to be learnt. Our children who always live playing computer games miss out the plearuse of learning.We composed a project in order to turn the technology that is a threat to education and science to our advantage. We want to create a more enjoyable atmosphere in classes using interactive boards with Fatih project in education. These materials will provide both teachers and students teaching the lessons, especially religious lessons, easily and lively.Key words: Interactive Learning, materyial, tecnology, instruction, computer 80

Bu araştırmanın amacı, Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programında yer alan değerler eğitimiyle ilgili öğretmenlerin mevcut algılarını belirlemek, çeşitli çıkarımlarda ve önerilerde bulunmaktır.Araştırmanın evrenini 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Sivas ilindeki ortaöğretim kurumlarında(liselerde) din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni olarak görev yapan 51 öğretmen oluşturmaktadır.Araştırmamızda 51 öğretmenden 45'ine ulaşılabilmiştir. Buna göre tam sayım olarak yapılması planlanan çalışmada hedef kitleye ulaşma oranı %88,23'tür.Anketlerden elde edilen verilerin çözümlenmesinde nitel veri analiz tekniklerinden içerik analizi tekniği kullanılmıştır. İstatistiksel çözümlemelerde SPSS 18.0(Statistical Package for the Social Scienses) bilgisayar programından yararlanılmıştır. Veriler normal dağılım göstermediği için non-parametrik analizler yapılmış, ayrıca ankette yer alan her bir maddeye verilen cevaplar için yüzde ve frekans dağılımları hesaplanmıştır.Değerler eğitiminin mevcut durumu ile ilgili olarak öğretmen görüşleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde: Ortaöğretim kurumlarında görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin, Ortaöğretim DKAB programına ve değerler eğitimine ilişkin algılarının; öğretmenin cinsiyeti, öğretmenlik mesleğindeki hizmet süresi, öğretmenin en son bitirdiği yüksek öğretim programı, öğretmenin çalıştığı yerleşim birimi, öğretmenin haftada toplam girdiği ders saati, değişkenlerine göre değişmediği görülmüştür. Değerler eğitiminin mevcut durumuna ilişkin öğretmen algıları tespit edilmiş, çıkarımlarda bulunulmuş ve konu ile ilgili önerilerde bulunulmuştur. Thepurpose of thisstudy is todeterminetheexistingperceptions of the teachers about the values education in Secondary Education of Religion and Ethics and to make inferences and suggestions.51 teachers who work as theteacher of religion and ethics course in secondary schools in Sivas constitute the population of thestudy. 45 teachers participated in thisstudy, so the rate of reaching theintended population is %88,23.Content analysis was used in the analysis of the data. SPSS 18.0 was used for statistical analysis. Because the datadid not show normal distribution, nonparametric methods were used and percentage and frequencies were calculated for eachitem.When theviews of the teachers about the existingstate of values education is evaluated as a whole, it is seen that their perceptions do not different iatemeaning fully according to variables of their gender, service period, thelatest program that they graduated from, the place they work and their weekly courseh ours. Teachers' perceptions about the existingstate of values education were determined, some interferences and suggestions were made. 108

Günümüzde iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler, göç yoğunluğu, küreselleşme, insan hakları talepleri gibi faktörler toplumları derinden etkilemiştir. Bu etkileşim bireylerin dinsel, dilsel, kültürel farklılıklarının gözetilmesi taleplerini öne çıkarmıştır. Farklılıkların gözetilmesinin talep edildiği alanlardan biri de din dersleridir. Farklılıklara hitap ederken amaca ulaşmada izlenecek yol son derece önemlidir. Kültürler arası din eğitimi yaklaşımı bu süreçte önemli işleve sahiptir.Bu araştırmanın amacı, kültürler arası din eğitimi bağlamında İslam dini içerisindeki çoğulculuğun ve din eğitimindeki çoğulculuğun İlköğretim DKAB Programına ne ölçüde yansıdığını tespit etmektir.Giriş bölümünde problem, amaç, önem ve araştırmanın üzerine dayandığı temel kavramlar açıklanarak kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. Birinci bölümde ise din eğitiminin amaçları, çoğulcu din eğitimi modelleri ve kültürler arası din eğitimi yaklaşımı ele alınmıştır. İkinci bölümde İlköğretim DKAB programının özellikleri hakkında bilgi verilip program kültürler arası din eğitimi açısından incelenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda İlköğretim DKAB programında kültürler arası din eğitiminin amaçlarının gözetildiği ve ilgili konulara kısmen yer verildiği, çoğulculuk yönünde gözlenebilir adımların atıldığı fakat bunun yeterli olmadığı söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Çoğulculuk, Kültürler Arası Din Eğitimi, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı, Din Eğitimi Yaklaşımları. Today, factors such as rapid developments in communication technologies, migration mobility, globalization, human rights claims affected communities deeply. This effect has given rise to demand to protection of individual religious, linguistic, cultural differences. One of the areas that should be taken into account is the subject Religion Morals. Addressing the differences, procedure is very important in the way of reaching objectives. Intercultural approach to religious education has an important function in this process.The aim of this study is to identify in what way the pluralism in Islam and pluralism in Religious Education are indicated. Problem, purpose, importance, and basic concepts of the research were determined in the introduction chapter and formed the conceptual framework of the study. In the first chapter, the aims of education and religious education were discussed. After literature review, we also informed about approaches of pluralistic religious education models and intercultural religious education. In the second chapter, we evaluated Elementary Religious Culture And Moral Knowledge Curriculum and textbooks with regards to the approaches of intercultural religious education, pluralism in Islam and pluralism in religious education.As a result of this study, in the curriculum of Religion and Moral classes at Elementary School, the purposes of intercultural religious education are taken into consideration and related subjects are partly given place. In the way of pluralism, it can be said that some observable steps are taken but they weren?t found enough.Keywords: Education, Pluralism, Intercultural Religious Education, Elementary Religious Culture And Moral Knowledge Curriculum, Approaches of Religious Education. 142

Milli Eğitim Şûralarında Din ve Ahlak Eğitimi? başlığını taşıyan bu çalışma ?Giriş? ve ?Sonuç ve Değerlendirme? bölümleri dışında iki ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu ve problemi, amacı ve önemi, yöntemi ve sınırlılıkları üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, Milli Eğitim Şûrasının tarihçesi, Milli Eğitim Şûralarının gündem maddeleri ve Milli Eğitim Şûrasının hukuki dayanağı ve çalışma Esasları, Maarif Kongresi ve Heyet-i İlmiye'lere yer verilmiştir. Ayrıca 1939 yılından günümüze kadar yapılan on sekiz Milli Eğitim Şûrasında din ve ahlak eğitimi ile ilgili alınmış kararlara da yer verilmiştir. İkinci bölümde XIII. Milli Eğitim Şûrasından itibaren yapılan şûralarda yapılan müzakereler ve alınan kararlar, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ve İmam Hatip Liseleri olmak üzere iki başlık altında toplanmıştır. Ana başlık altında ise il komisyon raporları, bölge komisyon raporları ve şûra gündemi ve değerlendirmeler yer almaktadır. Şûra gündemlerinde ele alınan en önemli konular ise sekiz yıllık kesintisiz zorunlu eğitim, katsayı uygulaması, İmam Hatip Liselerinin mesleğe hazırlamadaki rolü, ahlak eğitimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin kaçıncı sınıftan itibaren başlaması gerektiği ve notla değerlendirmesi meseleleri olmuştur. Sonuç ve değerlendirme bölümünde, XIII. Milli Eğitim Şûrasından itibaren yapılan şûralarda din ve ahlak eğitimi ile ilgili alınan kararlar ve şûra üyelerinin görüşleri özetlenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. ? This study which is entitled ?Religious and Moral Education in National Educational Councils? consists of two main parts apart from ?Introduction? and ?Conclusion and Evaluation? parts. In the introduction, topic, problem, aim, importance, methods and handicaps of the research were mentioned. In the first part, National Educational Council?s history, agenda items, legal basis and rules of procedures were explained and Education Congress and Scientific Committees were mentioned. In addition, decisions about religious and moral education taken in eighteen National Educational Councils that had been held from 1939 to present were also examined. In the second part negotiations and decisions that had been taken beginning from thirteenth National Educational Council gathered under two headings as ?The Lesson of Religious Culture and Thought of Morality? and ?Religious High Schools? (İmam Hatip High Schools). Under the main headings, provincial commission reports, district commission reports, council agenda and evaluations were included. The most important issues mentioned in council agenda were; eight years uninterrupted compulsory education, coefficient practice, the role of Religious High Schools in preparation of profession, moral education, from which grade ?The Lesson of Religious Culture and Thought of Morality? should be started and evaluation of this lesson. In conclusion and evaluation part, decisions about religious and moral education taken from the beginning of thirteenth National Educational Council and council members views were tried to be summarized and evaluated.

Bu araştırmada eleştirel düşünme kavramı incelenmiş ve eleştirel düşünmenin ilkokul ve ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki yeri saptanmaya çalışılmıştır. Araştırma çerçevesinde mevcut İlköğretim DKAB Dersi Programı?ndaki eleştirel düşünmeye yapılan vurgular ortaya konmuş ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlatılmış olan İlköğretim DKAB öğretmen kılavuz kitaplarının ilköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye uygun olup olmadığı incelenmiştir. Çalışma, iki ana bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde düşünme ve süreçleri hakkında bilgi verilmiş, düşünmenin türleri, öğeleri ve düşünme becerileri açıklanmış ve İslâm dininin düşünmeye verdiği önem belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bölümde sonraki bölümlere temel teşkil etmesi amacıyla eleştirel düşünmeyle ilgili temel bilgilere yer verilmiş, eleştirel düşünme kavramı irdelenerek eleştirel düşünme eğitimi konusuna değinilmiş, İslâm?da düşünmenin ve eleştirel düşüncenin yeri, din eğitiminde eleştirel düşünme ve din eğitiminde eleştirel düşünme etkinlikleri hakkında teorik bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, İlköğretim DKAB dersi programında eleştirel düşünmeye verilen önemi tespit etmek amacıyla programda eleştirel düşünmeye yapılan vurgular ortaya konmuş, öğretmen kılavuz kitabının işleniş basamağı ve ölçme-değerlendirme bölümlerindeki eleştirel düşünmeyi geliştirici yöntem ve teknikler, etkinlikler ve sorular incelenerek kitapların eleştirel düşünme öğretimine uygunluğu araştırılmıştır. Sonuç ve değerlendirme kısmında ise, mevcut durumu iyileştirmek için yapılabilecekler tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur. Araştırma sonucunda İlköğretim DKAB öğretim programının pek çok yerinde eleştirel düşünmeye vurgu yapıldığı ancak eleştirel düşünmenin içeriği hakında bilgi verilmediği belirlenmiş, öğretmen kılavuz kitaplarındaki ders işleme stratejileri, sorular ve etkinliklerin birçoğunun eleştirel düşünme açısından anlamlı olmakla birlikte yeterli olmadığı ve geliştirilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Eleştirel düşünme, din eğitimi, düşünme becerileri, düşünme becerileri eğitimi, düşünme eğitimi, düşünme öğretimi, İlkokul ve Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, öğretim programı. In this study, the concept of critical thinking is elaborated and the position of critical thinking within the Primary and Secondary School Culture of Religion and Ethics Knowledge Course is tried to determine. Within the frame of this study, emphases given to the critical thinking in the teaching program of Culture of Religion and Ethics Knowledge are presented, and appropriateness of Culture of Religion and Ethics Knowledge guide book prepared by the Ministry of National Education for developing skills of critical thinking of primary school students is investigated. This study consists of two main chapters: In the first chapter information about thinking and its processes is given, types, elements and skills of thinking are explained, and the importance given to thinking in Islam is tried to determine. In this chapter, basics of critical thinking is explained to guide the following chapters of the study, critical thinking and teaching of critical thinking are elaborated, and theoretical information about the place of thinking and critical thinking in Islam, critical thinking in religious education and activities of critical thinking in religious education are given. In the second chapter, emphases given to the critical thinking in the teaching program of Culture of Religion and Ethics Knowledge are presented to determine the importance given to critical thinking in the teaching program, appropriateness of the guidebooks of this course for teaching the critical thinking by analyzing the methods, technics, questions and activities in the teaching and assessment-evaluation sections of the book is researched. In the conclusion section, discussions and suggestions for revamping the existing situation of the curriculum and about what has to be done are given. According to the findings of this study, it is determined that even though the emphases on critical thinking in Culture of Religion and Ethics Knowledge are given many times, there is no knowledge about the content of critical thinking, and even though many of the teaching strategies, questions and activities in the book are of great significance to critical thinking, these are not enough and need further development. Keywords: Critical thinking, religious education, thinking skills, thinking skills teaching, Primary and Secondary School Culture of Religion and Ethics Knowledge, teaching program, curriculum.

Bu çalışma, nicel araştırma desenlerinden tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Çalışmanın amacı İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin aktif öğrenme modeline yönelik yaklaşımlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi şeklinde oluşturulmuştur. Çalışma, 2011-2012 Öğretim yılında Isparta il ve ilçelerinde ilköğretim okullarında görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerini kapsamaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen aktif öğrenme ortamlarının özellikleri, aktif öğrenmenin öğrenciye kazandırdıkları, aktif öğrenmenin öğretmene kazandırdıkları ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin öz-yeterlilik ölçekleri ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Ayrıca Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerine aktif öğrenme yöntem ve teknikleri hakkındaki bilgi ve bu teknikleri derslerinde uygulama düzeylerini, teknikleri derslerinde uygularken karşılaştıkları sorunları ve çözümleri tespit etmeye yönelik sorular yöneltilmiştir. 2011-2012 öğretim yılında Ispartada görev yapan 96 ilköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenine anket uygulanarak araştırma verileri toplanmıştır.Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 17.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) kullanılmıştır. Hipotez testleri olarak Non-Parametrik testlerden Kruskal Wallis H-Testi, Mann Whitney U testi, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmış ve elde edilen bulgular yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda araştırmaya katılan ilköğretim DKAB öğretmenlerinin aktif öğrenme modeline yönelik yaklaşımlarının yüksek düzeyde olduğu; fakat öğretmenlerin aktif öğrenmede kullanılan yöntem ve teknikleri öğrenme süreçlerinde çok fazla kullanmadıkları ve uygulanmasında da farklı sorunlarla karşılaştıkları ortaya çıkmıştır. Çalışmanın, din öğretiminde aktif öğrenme modeline yönelik DKAB öğretmenlerinin görüşlerinin tespiti konusunda alanda yapılmış ilk araştırma olması yönüyle bazı eksiklikleri olmakla birlikte, din eğitim ve öğretimi etkinliklerine ciddi katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Betimsel nitelikteki bu çalışmanın aktif öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısına ve derse olan tutumuna etkisini konu edinen diğer deneysel çalışmalarla desteklenmesi gerekir. This study, is a descriptive study in the model of survey from quantitative study patterns.The objective of this study to determine and evaluate the approaches of the teachers of Religious Culture and Moral Knowledge to active learning model in the Religious Culture and Moral Knowledge lesson.This study includes Religion teachers who work in primary education institutions in 2011-2012 School year in Isparta City center and towns. In this study, the following means of acquiring data have been developed by the researcher :properties of active learning environment, the properties that students gained by active learning and self-sufficiency scales of Religious Culture and Moral Knowledge teachers? and personal info form. Likewise, Religious Culture and Moral Knowledge teachers have been addressed some questions to determine the knowledge , the level of using active learning method and techniques in their lessons , the problems they confront when they apply these techniques in their lessons and the solutions for them.A survey has been conducted to 96 Primary Education Regilious Culture and Moral Knowledge lesson teachers who work in Isparta in 2011-2012 School Year and data has been gathered. The data gathered in this survey has been analysed using Windows 17.0 programme for SPSS (Statistical Package for Social Sciences).. While tha data is being evaluated , descriptive statistical methods ( number, percentage average, standard deviation) have been used. As for the tests of hypothesis, Kruskall Wallis H-Test, Mann Whitney U test, correlation and regression analysis (which are among non- parametrical tests) have been done and findings have been interpreted. As a result of research, RCMK teachers who took part in this research, it was found out that the attitudes of RCMK teachers at primary education towards applicability of active learning model are at high level; but teachers using the techniques and methods in active learning dont use them in the process of learning and they confront various problems when in practice. Despite the fact that this study is the first research to find out the opinions of RCMK teachers about the active learning model in religion education and it has some deficiencies, it is thought that it can make a major contribution to teaching and education of religion. This descriptive study which mentions the effect of active learning to students academic success and their attitude towards the lesson , should be supported by some experimental studies on this subject. 306

Araştırmada temizliğin dinimizdeki önemi merkeze alınarak dinin temel kaynaklarından biri kabul edilen hadislerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerindeki temizlikle ilgili konulara katkısı üzerinde durulmuştur. Araştırmamızda ?Kütübü Sitte? olarak bilinen temel hadis kaynaklarından biri olan Ebu Davud?un Sünen?indeki temizlik ile ilgili hadisler tespit edilmiş ve İlkokul-Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerindeki temizlikle ilgili konulara bu kaynaktan hadis önerisinde bulunulmuştur. Araştırma giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı, önemi, metodu ve sınırlılıkları açıklanmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde tezin kavramsal ve kuramsal çerçevesi açıklanmıştır. Araştırmanın ikinci bölümünde Sünen-i Ebu Davud?da yer alan temizlikle ilgili hadisler tespit edilip, temizliğin kısımları dikkate alınarak sınıflandırılmıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatında yer alan temizlikle ilgili konulara hadisler önerilmiştir. Araştırmanın son kısmında araştırma ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler : Temizlik, Ebu Davud, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Taking center the importance of cleanliness in religion, the research focus on the contribution of the hadiths -which one of the main sources of religion- to cleanliness issues of Religious Culture and Moral Knowledge. The research has been identified the hadiths about cleanliness in Sunan Abu Davud which one of the basic books of hadith. Then this hadiths have been proposed in cleanliness issues of Primary-Secondary Religious Culture and Moral Knowledge Courses. The research consists of an introduction and three main sections. In the introduction to the research is described its subject, purpose, importance, limitations and method. In the first chapter of the thesis has been explained the conceptual and theoretical framework of the research. The second part of the research has been identified the hadiths about the cleanliness in Sunan Abu Davud. Afterward this hadiths are classified considering the portions of cleaning. In the third part of the research is proposed hadiths for cleanliness issues of Religious Culture and Moral Knowledge Curriculum. The last part of the research is made overall assessment related to the research and recommendations.Keywords : Cleaning, Abu Dawud, Religious Culture and Moral Knowledge 236

İlköğretim Din kültürü ve Ahlak Bilgisi Programının Program Geliştirme İlkelerine Açısından Bir DeğerlendirmesiEğitim faaliyetleri birçok faktörün bir araya getirilmesi ile yürütülür. Öğrenci, öğretmen, okul, ders materyalleri, çevre, öğretim programları eğitimi oluşturan temel unsurlardır. Eğitimin değerlendirmesinde bu unsurların hepsi dikkate alınmak zorundadır. Ülkede benimsenen eğitim anlayışını yansıtan, eğitimi planlı, ölçülebilir ve değerlendirilebilir kılan faktör ise öncelikle öğretim programlarıdır. Öğretim programlarında uzak, genel hedefler ve ders hedefleri, içerik, eğitim durumları, ölçme ve değerlendirme faaliyetleri program geliştirme uzmanları tarafından tasarlanır. Program, öğretimi göreceli olmaktan kurtarır ve ülke genelinde eğitimin birliğini ve eşgüdümü sağlar. Bununla birlikte, uygulanan öğretim programının, program geliştirme ilkelerine göre tasarlanması gerekmektedir.Bu çalışmada biz, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi programını inceledik. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde temel kavramları ve planlanmasından tasarlanmasına ve değerlendirilmesine kadar program geliştirme sürecini açıkladık. İkinci bölümde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi programını analiz ettik ve üçüncü bölümde, birinci bölümdeki ilkeler ışığında programı değerlendirdik ve programın hangi ilkelere sahip olduğu veya olmadığını tespit etmeye çalıştık.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Öğretim, Program Geliştirme, Ölçme, Değerlendirme, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı. According To The Principles Of Curriculum Development An Evaluation İn Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge CurriculumEducation activities are carried out by bringing together many factors. Student, teacher, school, subject materials, environment, curriculum are basic elements of education. All of these factors must be taken into about the evaluation of the education. The primary factor which reflects educational approach that applied in the country; and which makes the education planned, measurable and valuable is curriculum. In curriculum, remote, general and subject purposes; content, education situations, measurement and evaluation activities are designed by curriculum design and development experts. Curriculum, save teaching activity from being relative and provide unity of education and coordination all over the country. However, applied curriculum must be designed according to the curriculum development principles.In this thesis, we analyzed the curriculum of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge lesson. The thesis consists of three parts. In the first part, we explained the basic concepts and from planning to designing and evaluation of curriculum development process. In the second part, we analyzed the curriculum and in the third part, according to principles at the first part we evaluated and identified if the curriculum has got necessary quality or not. Key Words: Education, Teaching, Curriculum Development, Measurement, Evaluation, Curriculum of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge. 153

Bu çalışmanın amacı; merhamet değerinin, ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında nasıl yer aldığını ve öğretim süreçlerine nasıl aktarıldığını öğretmen kılavuz kitaplarını temele alarak incelemektir. Araştırma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır: Kavramsal Çerçeve, Değerler Eğitimi, İlköğretim Din kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ve Ders Kitaplarında Merhamet Değeri, Sonuç ve Öneriler. Giriş bölümünde, araştırmanın önemi, amacı ve yöntemi ortaya konulmuştur. Kavramsal çerçeve bölümünde, merhamet değeri literatürde taranmış merhamet ile ilgili olarak kavram analizi yapılmıştır. Değerler eğitimi bölümünde, değer eğitiminde kullanılan yaklaşımlar açıklanmış, değerler eğitimi yaklaşımları kendi aralarında mukayeseli bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca değerler eğitimi yaklaşımları ile yapılandırmacı öğrenme kuramı karşılaştırılmış ve yaklaşımlar, yapılandırmacı öğrenme kuramına göre değerlendirilmiştir. İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarında merhamet değeri bölümünde, ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarındaki merhamet değerinin öğretimi ile ilgili etkinlikler, yaklaşımlar çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ayrıca bu bölümde ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarında merhamet değerinin öğretimi değerlendirilmiştir. Sonuç bölümde ise yaptığımız çalışmada ulaştığımız sonuçlar ile bu sonuçlar çerçevesinde önerilerimiz sunulmuştur. The purpose of this study is to put forth the compassion value in how to get it involved in primary religious culture and moral knowledge education programs and how to get it transferred into teaching processes in terms of the teacher?s guide books. Our research consists of four parts, which are introduction, education of values, and the value of compassion in primary religious culture and moral knowledge course, conclusion and recommendations. In the introduction, it has been put forth the theoretical framework of the compassion value, the importance of research, the aim of research and the method of research. The conceptual analysis of the compassion value has been made with the compassion today known in literature. In values education department, approaches used in value education have been explained and these approaches have been examined in a comparative way. Also approaches to values education have been compared with constructivist learning theory, and approaches have been evaluated according to the constructivist learning theory. In the part of compassion value in the primary religious culture and moral knowledge class, activities concerning with teaching of the compassion value in course books and primary religious culture and moral knowledge teaching program have been evaluated within the framework of the approaches. Also in this part, primary religious culture and moral knowledge teaching program and the compassion value in course books have been evaluated within the framework of the concept. In the last section, results achieved in our work and our proposals have been presented within the framework of these results. 149

Bu çalışma, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki ibadet konularının işlenişinde Çoklu Zeka yaklaşımının öğrencilerin başarısı üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın denekleri, Samsun ilinin Alaçam ilçesindeki Yenice Doyran Ortaokulu?nun (6., 7. ve 8. sınıflar) öğrencileri arasından seçilmiştir. Belirtilen okulda her sınıfta iki şube bulunduğundan araştırma, deney grubu olan 6/A, 7/A, 8/A ve kontrol grubu olan 6/B, 7/B, 8/B şubelerindeki 124 öğrenciye yapılmıştır.Araştırmada kontrol gruplu ön test - son test desenine başvurulmuştur. Veri toplama aracı olarak ön test, son test kullanılmış; yaklaşık bir ay sonra da kalıcılık testi uygulanmıştır. Sonuçlar SPSS programında analiz edilmiştir. Verilerin analizinde `Bağımsız Örneklemler t-testi? ve `Bağımlı Örneklemler t-testi? analizleri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, Çoklu Zeka Kuramı uygulamalarının akademik başarı üzerinde anlamlı etkisi olduğu görülmektedir. Anahtar Sözcükler: Zeka, Çoklu Zeka Kuramı, İbadet, Geleneksel Öğretim, Çoklu Zeka Alanları, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi This study was prepared to analyze the effect of multiple intelligence theory on achievement of students in expressing of worship units in religious culture and moral education. The students were chosen from 6, 7, 8 grade students from Samsun Alaçam Yenice Doyran Secondary School. Among 6 classes, 6/A, 7/A, 8/A were chosen to be experimental groups and 6/B, 7/B, 8/B were the control groups. In the research, the total numbers of students were 124. In the research, we applied the ?pre-test / pro-test? design with control groups. For the data collection, achievement tests were used; then retention test was used again about one month later. Results of tests were analyzed on SPSS. `Independent Samples T-Test? and `Paired Samples T-Test? were used for analyzing of data. As a result, it can be said that Multiple Intelligences implementations realize academic achievements.Key Words:Intelligence, Multiple Intelligences Theory, Worship, Traditional Teaching, Multiple Intelligences Fields, Religion Culture and Moral Knowledge Course 190

Bu araştırma, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programındaki ?Toplumda Yaygın Olan Bazı Batıl İnançlar? konusunun, öğrencilerin batıl inançları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırma sonucunda, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin öğrencilerin batıl inançlarını azaltmada önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür. The aim of this study is to examine the effects of ?Some Common Superstitious Belief in the Society? found in the curriculum of Religion Culture and Moral Knowledge on the students? superstitious beliefs.It was found that the course of Religion Culture and Moral Knowledge had an important effect in terms of reducing students? superstitious belief 198

Yüksek Lisans Tezi YÖK Merkezi No:311814, Bu çalışmanın amacı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerini belirlemektir. Araştırmada betimsel nitelikli tarama modeli kullanılmış olup, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin, çeşitli değişkenlere göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırma 2011-2012 öğretim yılında Atatürk, Dicle, Dokuz Eylül, Erciyes, İstanbul, Marmara, Ondokuz Mayıs, Necmettin Erbakan ve Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakülteleri Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü'nde yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini 813 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi bölümü öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Facione, Facione ve Giancarlo (1998) tarafından geliştirilen; İskifoğlu ve Ağazade (2012) tarafından Tükçeye uyalanan California Eleştirel Düşünme Eğilimi Envanteri kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin genel olarak düşük olduğu bulunmuştur. Cinsiyet, sınıf düzeyi, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, coğrafi bölge ve algılanan sosyo-ekonomik düzey değişkenleri bakımından, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim seviyelerinde anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin yaş bakımından anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmamızın bulgularına göre genel olarak yaş arttıkça eleştirel düşünme eğilim düzeyinin düştüğünü söylemek mümkündür. Araştırma verilerine göre, akademik başarı değişkeni bakımdan doğruyu arama, açıkfikirlilik, analitiklik, olgunluk alt boyutları ile CCTDI T toplam puanında anlamlı farklılık mevcuttur. ?Din ve Eleştirel Düşünce? dersini tercih eden öğrenciler ile bu dersi tercih etmeyen öğrencilerin eleştirel düşünme eğilim düzeylerinde açıkfikirlilik alt boyutu dışında anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile üniversiteye başlamadan önce yaşadıkları yer arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu söylenebilir. Aile yapısı ile eleştirel düşünme eğilim düzeyleri arasında bazı alt boyutlar ile toplam puanda anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir., The purpose of this study is to determine the critical thinking dispositions of Religious Culture and Ethics teachers candidates. In the survey, descriptive research method is used and examined trends in teacher candidates' critical thinking according to the certain variables. Area of the study in the academic year 2011-2012 is Atatürk, Dicle, Dokuz Eylul, Erciyes, Istanbul, Marmara, Ondokuz Mayis, Necmettin Erbakan and Uludag University, Faculty of Education Department of Religious Culture and Ethics Education. The subjects of the study were 813 teacher candidates on department of religious culture and ethics education. The data was collected in this study by using the ?The California Critical Thinking Disposition Inventory? developed by Facione, Facione and Giancarlo(1998) and adapted into Turkish by İskifoglu and Agazade (2012). As a result, critical thinking dispotisions of the teachers candidates of Religious Culture and Ethics is low in general. Based on gender, grade level, mother education level, father education level, perceived socio-economic status, were not detected significant differences in teachers' levels of critical thinking dispositions. Critical thinking dispositions of teacher candidates were found to be significant differences in terms of ages. According to the findings of our study possible to say that the level of critical thinking dispositions generally decreased with increasing age. The result also showed that there are significant difference among the critical thinking dispositions and academic achievement of candidates according to in the grand total and in sub dimensions of truthseeking, openmindedness, analyticity, maturity.

Ülkemizde ve diğer ülkelerde din öğretiminin hangi yaklaşım benimsenerek nasıl yapılacağı sürekli tartışılagelen bir konudur. Bu çalışmada, öncelikle din öğretimi hakkında uluslararası genel düşüncelere yer verilerek, Türkiye din öğretimi konusunda diğer ülkelerle karşılaştırılacaktır. Türkiye’de Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ayrıntılı bir şekilde incelenecek, durum tespiti yapılarak dersin gerekliliği ve eğitime katkısı üzerinde durulacak, diğer taraftan yaşanan sıkıntılara işaret edilecektir. Dünyada uygulanan din öğretimi yaklaşımlarına değinilerek ülkemizde çoğulcu din öğretimi yaklaşımının uygulanabilirliği ve gerekliliği üzerinde durulacaktır. Din öğretiminde dini pratiklere yer verilmemesinin yarattığı boşluğa işaret edilerek din eğitiminin gerekliliği ve uygulanabilirliği sorgulanacaktır. Bu tez din öğretiminde çoğulcu yaklaşım modellerini incelemeyi hedefleyerek zorunlu din öğretimiyle birlikte isteğe bağlı din eğitimi dersi önerisini sunmaktadır In our country and others, there has always been an argument about which way should be followed to teach religion. This study primarily includes the international thoughts on religious education and makes comparison of Turkey with other countries about teaching religion. Along with the determination of the situation, Religious Culture and Ethics lesson in Turkey, the necessity of the religious course, its contribution to education and the possible problems will be discussed in detail.This study also analyzes the religion lessons practised around the world and questions the necessity and practicality of the pluristic religion education in Turkey. The reseacrh also signals the gap caused by not taking part in religious practising and in line with this investigates the necessity and applicability of teaching religion This study aims to look for models of pluralist approach in teaching religion and proposes voluntary religious education course along with compulsory religious education İÇİNDEKİLER -- ÖZET,i -- ABSTRACT, ii -- İÇİNDEKİLER, iii -- KISALTMALAR, v -- ÖNSÖZ,vi -- GİRİŞ,1 -- PROBLEM,1 -- AMAÇ,1 -- YÖNTEM,1 -- BİRİNCİ BÖLÜM -- DİN ÖĞRETİMİ VE TÜRKİYE’DE DKAB DERSİ -- 1.DİN ÖĞRETİMİ HAKKINDA GENEL DÜŞÜNCELER,3 -- 1.1.Laik Sistemde Din Öğretiminin Yeri,3 -- 1.2.Anayasada Din Eğitimi Hakkı,7 -- 1.3.Örgün Eğitimde Zorunlu Din Dersi,13 -- 1.4.Türkiye‟de Din ve Ahlak Öğretiminin Statüsü,15 -- 1.5.Diğer Ülkelerde Din ve Ahlak Öğretiminin Statüsü,15 -- 2.TÜRKİYE’DE DİN ÖĞRETİMİ VE DKAB DERSİ,16 -- 2.1.Türk Toplumunda Dinin Önemi,17 -- 2.2.Türk Eğitim Tarihinde Din Dersleri,22 -- 2.3.DKAB Dersinin Teorisi,23 -- 2.4.DKAB Öğretim Programları ve Müfredatı ,24 -- 2.5.Din Öğretimi Alanına Öğretmen Yetiştirme,28 -- 2.6. 12 Yıllık (4+4+4) Zorunlu Eğitim Projesinde DKAB Dersi,35 -- -- İKİNCİ BÖLÜM -- DİN ÖĞRETİMİ YAKLAŞIMLARI -- 1.DİN ÖĞRETİMİ YAKLAŞIMLARI,37 -- 1.1.Mezhebe Dayalı Din Öğretimi Yaklaşımı,37 -- 1.2.Din Hakkında Öğretim Yaklaşımı,40 -- 1.3.Din Öğretiminde Çoğulcu Modeller ,42 -- 1.3.1.Çoğulcu/Çok Kültürlü Din Öğretimi,46 -- 1.3.2. Fenomenolojik Din Öğretimi,53 -- 1.3.3. Mezhepler Arası Din Öğretimi,57 -- 1.3.4. Dinler Arası Din Öğretimi,58 -- 1.3.5. Yorumlayıcı Din Öğretimi,59 -- 2.TÜRKİYE’DE DKAB DERSİ VE ÇOĞULCULUK,59 -- 2.1.Geçmişten Günümüzde DKAB Dersinde Temel Alınan Yaklaşımlar ,62 -- 2.2.Çoğulcu Öğretim Perspektifinden DKAB Dersi Öğretmeni Profili,65 -- 3.DİĞER ÜLKELERDE DİN DERSİ UYGULAMALARI VE TÜRKİYE İLE -- KARİILAİTIRILMASI,66 -- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM -- ZORUNLU DİN ÖĞRETİMİ DERSİYLE BİRLİKTE -- İSTEĞE BAĞLI (SEÇMELİ) DİN EĞİTİMİ DERSİ -- 1. ZORUNLU DİN ÖĞRETİMİ DERSİ,71 -- 2. İSTEĞE BAĞLI DİN EĞİTİMİ DERSİ,78 -- 2.1. İslam Din Dersi,85 -- 2.2. Alevilik Dersi,87 -- 3. UYGULAMAYA YÖNELİK ÖNERİLER,89 -- SONUÇ,92 -- KAYNAKÇA,96

Din eğitimi ve öğretimi, bireylere dini bilgi vererek onları din konusunda yeterli seviyeye ulaştırmaya çalışır. Bu hedef doğrultusunda bireylerin gelişim seviyesine uygun olarak çeşitli yöntem ve teknikleri kullanır. Eğitimin hedeflediği amaca ulaşabilmesi için verilmek istenen bilgi, uygun bir yöntemle bireye sunulmalıdır. Araştırmamızda din eğitimi ve öğretiminde kullanılacak başlıca yöntem ve teknikler hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca bireyler üzerinde çok etkili olan ve bilgi seviyesi, yetişme tarzı, bulunduğu ortam ne olursa olsun her bireyin etkisi altında kaldığı hikâye yöntemi ve özellikleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Çalışmamızda hikâye yöntemiyle ders işleniş örneklerine yer verilmiş, konularla ilişkilendirilmiştir. Bunun sonucunda da dersin zenginleştiği ve öğrencilerin derse daha çok ilgi gösterdikleri, aynı zamanda gençler için örnek alma ve özdeşleşmeyi sağladığı anlaşılmıştır. Religious education strives to take individuals onto adequate level in religion by giving religious knowledge. In line with this target, it uses diverse methods and techniques proper to individuals? development process. The information desired to be given in order to reach the goal that education aimed should be presented by a proper way. In our research information has been given about primary methods and techniques which are used in religious education. In addition, story method has been explained in detail, which is influential on individuals who are impressed by it regardless their knowledge level, upbringing way and the environment they settled. In our study, the samples of teaching a lesson by story method took place, and this has been linked with subjects. As a result of this, it was observed that the lesson developed, pupils took more interest in classes, and at the same time it provided youths to take samples and identification. İÇİNDEKİLER -- ÖZET, i -- ABSTRACT, ii -- İÇİNDEKİLER, iii -- KISALTMALAR, vii -- ÖNSÖZ, viii -- GİRİŞ, 1 -- 1. KONU VE ÖNEMİ, 1 -- 2. ÇALIŞMANIN AMACI, 2 -- 3. ÇALIŞMADA İZLENEN METOT, 3 -- 4. HİPOTEZLER, 4 -- BİRİNCİ BÖLÜM -- EĞİTİM ÖĞRETİMDE YÖNTEMİN ÖNEMİ -- 1. EĞİTİM, 5 -- 1.1. Eğitimin Amacı, 6 -- 2. ÖĞRETİM, 7 -- 2.1. Öğretim İlkeleri, 9 -- 2.1.1. Amaca Dönüklük İlkesi, 8 -- 2.1.2. Öğrenciye Görelik İlkesi, 10 -- 2.1.3. Aktiflik İlkesi, 10 -- 2.1.4. Somuttan Soyuta İlkesi, 11 -- -- 2.1.5. Ekonomiklik İlkesi,12 -- 2.1.6. Yakından Uzağa İlkesi, 12 -- 2.1.7. Bilinenden Bilinmeyene İlkesi, 13 -- 2.1.8. Hayata Yakınlık İlkesi, 14 -- 2.1.9.Bütünlük İlkesi, 15 -- 2.1.10. Sosyallik İlkesi, 15 -- 2.1.11. Açıklık İlkesi, 16 -- 2.2. Eğitim-Öğretim İlişkisi, 17 -- 3. DİN EĞİTİMİNİN ÖNEMİ VE GAYESİ, 18 -- 4. ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ VE ÖZELLİKLERİ, 20 -- 4.1. Yöntem Kullanmanın Yararları, 22 -- 4.2. Yöntem ve Teknik Seçimiyle İlgili İlkeler, 23 -- 4.3. Yöntem Seçimini Belirleyen Etkenler, 24 -- 4.4. Kur’an-ı Kerimde Kullanılan Eğitim-Öğretim Metotları, 25 -- 4.5. Hz. Peygamberin Eğitim-Öğretim Metotları, 29 -- İKİNCİ BÖLÜM -- DİN EĞİTİMİ VE ÖĞRETİMİNDE KULLANILACAK BAŞLICA YÖNTEM -- VE TEKNİKLER -- 1. TAKRİR YÖNTEMİ, 34 -- 1.1. Üstün Yönleri, 35 -- 1.2. Eksik Yönleri, 37 -- 2. SORU CEVAP YÖNTEMİ, 39 -- -- 2.1. Eksik Yönleri, 39 -- 2.2. Üstün Yönleri, 39 -- 3. TARTIŞMA YÖNTEMİ, 42 -- 3.1. Üstün Yönleri, 42 -- 3.2. Eksik Yönleri, 43 -- 4. GRUP ÇALIŞMASI (KÜME) YÖNTEMİ, 44 -- 4.1. Üstün Yönleri, 45 -- 4.2. Eksik Yönleri, 47 -- 5. PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ, 48 -- 5.1. Üstün Yönleri, 48 -- 5.2. Eksik Yönleri, 51 -- 6. ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ YÖNTEMİ, 51 -- 6.1. Üstün Yönleri, 52 -- 6.2. Eksik Yönleri, 56 -- 7. BULDURMA (SOKRATES) YÖNTEMİ, 57 -- 7.1. Üstün Yönleri, 58 -- 7.2. Eksik Yönleri, 59 -- 8. CANLANDIRMA (DRAMATİZASYON) YÖNTEMİ, 60 -- 8.1. Üstün Yönleri, 61 -- 8.2. Eksik Yönleri, 62 -- -- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM -- HİKÂYE YÖNTEMİ VE ÖZELLİKLERİ -- 1. HİKÂYE YÖNTEMİ, 64 -- 2.HİKÂYE YÖNTEMİNİN EĞİTİM-ÖĞRETİMDEKİ YERİ VE ÖNEMİ, 65 -- 3. HİKÂYELERİN DİN EĞİTİMİNDEKİ ÖNEMİ, 69 -- 4. KUR’AN’I KERİM VE HADİSLERDE KULLANILAN HİKÂYE YÖNTEMİ, 71 -- 5. KISSA – EĞİTİM İLİŞKİSİ, 72 -- 6. HİKÂYE – EMPATİ İLİŞKİSİ, 78 -- 7. HİKÂYE – METAFOR – EĞİTİM İLİŞKİSİ, 79 -- 8. HİKÂYELERİ KULLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR, 82 -- DÖRDÜNCÜ BÖLÜM -- 12. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ KİTAP MÜFREDATININ HİKÂYELERLE ÖĞRETİMİ -- 1. HİKÂYE YÖNTEMİYLE DERS İŞLENİŞ ÖRNEĞİ 1, 85 -- 2. HİKÂYE YÖNTEMİYLE DERS İŞLENİŞ ÖRNEĞİ 2, 88 -- 3. HİKÂYE YÖNTEMİYLE DERS İŞLENİŞ ÖRNEĞİ 3, 91 -- SONUÇ, 96 -- KAYNAKÇA, 98

Bu doktora tezi, dinin terbiye üzerindeki otoritesini bilimsel pedagojiye bırakmaya başladığı İkinci Meşrutiyet döneminde eğitim felsefesinin dünyevi ile dini arasında kalan muğlâk söylemini din, tarih ve yurttaşlık bilgisi ders kitapları içerikleri üzerinden incelemektedir. Çalışma, bir yandan on dokuzuncu yüzyıl boyunca yeni pedagojinin modern bilimsel düşüncenin metotları ile ders içeriklerini dünyevileştiren yönünü ele alır; diğer yandan da ele alınan dönemde, bilimsel söylemle dini terbiyenin sentezlenmesinin, dinin eğitim üzerindeki etkisini meşrulaştırdığı görüşünü ortaya atar. Bu çalışma; din, tarih ve yurttaşlık dersi kitaplarına odaklanarak, farklı yazarlar tarafından kaleme alınan devlet onaylı ders kitaplarının sergilediği epistemolojik tutarsızlıklar ve ideolojik farklılıkları incelemektedir. Kitap yazarlarının, 1913'te düzenlenen ilkokul müfredatına ters düşen ya da ondan farklılaşan alternatif metinlerini gösterir. Böylece hem İslami hem de etno-seküler eğilimli müfredat dışı metinlerdeki çelişen ideolojik dayanak noktalarının izini sürer. Çalışma okul kitaplarının hangi noktalarda Müslüman Osmanlı kimliği ile bağdaştıkları sorusuna cevap ararken diğer yandan ne ölçüde standartlaşan müfredat talimatlarına ters düşen ve onun sınırlarını aşan malumat üretme aracına dönüşebildiklerini ele alır. İttihatçı dönemin İslami ve seküler politikası arasındaki çelişkinin, din, tarih, milli bilinç, vatan ve geri kalmışlık temaları üzerinden yansımalarını ortaya koyar. This study elaborates on the penetration of the secular point of view to the primary school textbooks that were theoretically rooted in a religious tarbiyah philosophy in the Second Constitutional Period. On one hand, it seeks the secularizing vision of the new pedagogy on the school subjects faced the challenge of modern scientific thought that had gained strength throughout the nineteenth century. On the other, it argues that the adaptation of the scientific discourse to the religious tarbiyah, legitimized the hold of the religious view on education. Focusing on religion, history and civics instruction through textbooks, it examines epistemological inconsistencies and dissenting ideological opinions in the state-approved school knowledge written by various authors. It illustrates the philosophy of education as evidenced in the curriculum of 1913 and highlights the alternative narratives of authors contrasting from one another and differentiating from the state guidelines. Thus it traces the discursive ideological standpoints in textbooks and off-the curriculum narratives which had both Islamist and ethno-secular propensities. The study provides answer to the question of where school texts contributed to the production and reinforcement of the Ottoman-Muslim nationalism, and on the other hand, to what extent they became tools for developing alternative school knowledge, opposing and transgressing the given guidelines of standardized curriculums. It reveals the reflections of the conflict between Islamic and secularist policy of the Unionist period through themes such as religion, history, national consciousness, homeland, civilization and backwardness. 401

Bu çalışmada 2006-2011 yılları arasında ilköğretim ve ortaöğretime din eğitimi öğretmeni yetiştirme ve istihdamı konusu incelenmiştir. Bu çerçevede 2006-2011 yılları arasında ilköğretim ve ortaöğretim din eğitimi öğretmenlerinin hangi kurumlardan yetiştikleri, bu kurumların öğretim programı, öğrenci ve öğretim elemanı durumları; ilköğretim ve ortaöğretime din eğitimi öğretmeni olarak kimlerin nasıl atandığı, atananların ihtiyacı karşılayıp karşılamadığı ele alınmıştır. Ayrıca bu yıllar arasında din eğitimi öğretmenlerinin hizmet içi eğitim durumları da incelenmiştir. DKAB Eğitimi Bölümlerinde yeterli sayıda öğretim elemanının bulunduğunu söylemek güçtür. Bu soruna rağmen bu programların öğrenci kontenjanları son yıllarda artmıştır. Ortaöğretime öğretmen yetiştirme konusunda kısa sürede çok sayıda değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliklerin eğitimin niteliğini arttırmayı tetikleyici bir unsur olmadığı söylenebilir. 2011 yılına gelindiğinde din eğitimi öğretmeni ihtiyacının sayısal açıdan büyük oranda karşılandığı görülmektedir. Ancak atanan din eğitimi öğretmenlerinin yeterlikleri sorgulanmaktadır. Din eğitimi öğretmenlerinin hizmetiçi eğitimleri konusunda önemli gelişmeler görülmekle birlikte programların hazırlanma, uygulama ve değerlendirme aşamalarında hala bazı sorunlarla karşılaşılmaktadır. Araştırmada çoğunlukla doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Dokümanlar, konuyla ilgili resmi belgelerden, bilimsel çalışmalardan ve basında yer alan haberlerden oluşmaktadır.Anahtar kelimeler: din eğitimi öğretmeni, öğretmen yetiştirme, istihdam, hizmetiçi eğitim This study discusses the training and employment of the teachers of religious education for elementary and secondary schools between the years 2006-2011. In this context, we assessed at which institutions the teachers of religious education were trained; what curriculum these institutions employed, their student and faculty status, who were appointed to primary and secondary schools as a teacher of religious education and whether this appointments meet the need between 2006-2011. In addition, in-service training for teachers of religious education was also examined. For religious culture and moral knowledge education departments, it is difficult to say that there are sufficient numbers of faculty members. Despite this problem, these programs have increased their student quotas in recent years. Many changes were made on the training of the teachers for secondary schools in a short time. It can be said that these changes are no triggering factors for the increase in the quality of education. It is observed that the need for the teachers of religious education has been met largely by 2011. However, the professional competencies of the appointed teachers of religious education are questioned. Despite important advances about in-service training of the teachers of religious education, there are still some problems experienced during the preparation, implementation and evaluation processes of the curriculums. Document analysis technique was mostly used in the study. The documents consist of official documents, scientific studies and the press news related to the subject.Keywords: teacher of religious education, teacher training, employment, in-service training. 210

Tezimizin amacı Fichte'in din ve ahlâk görüşlerini açıklayarak, bunlar arasındaki bağı ortaya koymaktır. Bunu yaparken öncelikle Fichte'in sistemini nasıl kurduğunu inceledik. O kendisinin daha önce hiç bilinmeyen bir bilimi bulduğunu iddia ediyor. Ve bu bilime bilimin bilimi manasına gelen Wissenschaftslehre adını veriyor. Ona göre Wissenschaftslehre bütün bilimlerin üstünde olan ve onlara genel ilkelerini öğreten bilimdi. Bu bilim sayesinde diğer bilimler sonsuza kadar ilerleyecekti. Fichte'in idealizmi de bu sayede sınırsızca ilerleyebilecekti.Fichte ahlâk sistemini de bu sisteme göre bir temele oturtmayı amaçladı. Ve ahlâkın temeline ?ben? ve ?özgürlük? kavramını koydu. Ona göre eğer bir ?ben olmasaydı, o zaman ahlâksallıktan bahsedilemezdi. Eğer bir ?ben? varsa bu ?ben? öncelikle bir eylemde bulunacak ki biz bu eylem hakkında bir yargıda bulunalım. O eylemi de yaparken özgür olmalıyız ki; onun sonuçlarından sorumlu olalım. Fichte bu şartlarda bireyin yaptığı eylemlerin sonuçlarından sorumlu olduğunu söylüyor. Fichte'e göre insan kötü eğitilmedikçe ve özgürce davrandığı sürece daima iyiyi ister. İnsanları iyilikten uzaklaştıran kötü eğitim ve baskıdır.İkinci bölümde Fichte'in din görüşünü inceledik. Fichte din adına söylenenleri de eleştirir. Eğer insanı bir Tanrı yarattıysa, o zaman insanın iyiyi kötüyü ayırt edebileceğini söyler. Din adına söylenenlerin daima sorgulanmasını ister. Bunlara kişilerin kattığı görüşlerin ayıklanmasını ister. O Tanrıya ve Peygamberlere inansa da kişilerin Tanrı'nın emirlerine ve Peygamberlerin vahiylerine eklemede bulunduğunu iddia eder. Yoksa insan özgürlüğüyle Tanrı'nın emirleri ve Peygamberlerin bildirdikleri çelişmez. Dolayısıyla onun din ve ahlâk görüşü bir bütün oluşturur. The aim of our thesis is to explain the views of Fichte?s on religion and morality and also to reveal the relations between the two domains according to Fichte. To accomplish this aim, in the introduction we analysed how Fichte set up his general philosophical system. According to this analysis Fichte claimed that he had found an unknown science. He called that science ?Wissenschlaftslehre?, meaning ?the science of sciences?. According to Fichte, Wissenschlaftslehre is above all other sciences and teaches genaral principles of these sciences. Fichte thought that thanks to Wissenschlaftslehre sciences would proceed forever and this idealism of Fıchte would go forever.In the first chapter, we examined Fıchte?s ethical thoughts. Fichte aimed to establish a moral system based on that general philosophical grounds. He placed the concept of ?self? and ? freedom? in the centre of morality. For him without ?self? a moral system is impossible. To make a moral judgment it is necessary that this ?self? act and so this ?self? must have freedom. Without freedom this ?self? isn?t responsible for its actions. In Fichte?s opinion, humans behave in morally good ways unless badly trained and forced. So, for him human is incited to bad actions due to bad education and coercion.In the second chapter, we examined Fichte?s views on religion. In this regard Fichte criticizes the thoughts advenced in the name of religion. For Fichte, if human beings are created by God they must able to distinguish between good and bad. Fichte argues for critical examinations of religious thoughts. For him people sometimes ascribe their own views to God and prophets. For Fichte we get rid of superstitions, there is no disagreement between human freedom and the teachings of God and prophets. In some Fichte?s religious and moral thoughts constitute a coherent system. 195

1998 yılında İlahiyat Fakültelerinin alt bölümleri yeniden yapılandırılmıştır. Yeni program 1998-1999 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanmıştır. Yeni programda, İlahiyat Lisans Programı ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Programı bulunmaktaydı. 2006-2007 eğitim-öğretim yılında yapılan bir düzenlemeyle de İlahiyat Fakültelerinde yer alan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği programı, Eğitim Fakültelerine aktarılmıştır. 2010 yılında ise Eğitim Fakültelerindeki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü'ne dönüştürülmüştür.Bu tez Atatürk Üniversitesi ve Erciyes Üniversitesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü öğrencilerinden seçilen bir örneklem üzerinde yapılan bir alan araştırmasıdır. Bu çalışmada ağırlıklı olarak, uygulanan programdan kaynaklanan öğrenci sorunları ve beklentileri ele alınmıştır. Ayrıca verilerden elde edilen sonuçlar da değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Bu çalışmanın amacı yeni düzenlemelere veya program geliştirme çalışmalarına veriler sağlamak ve bu konuyla ilgili olarak önerilerde bulunmaktır.Anahtar Kelimeler: Beklenti, sorun, öğrenci, eğitim, öğretim, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü. The faculties of divinity in our country were reconstructed based on subdivisions in 1998. New Programs formed within this approach, have been applied since 1998-1999 years of instruction. One of these is The Program of Teaching of the Religious Culture and the Moral Knowledge for the Primary Education and the other is The Undergraduate Program of the Divinity.İn 2006-2007, an amendment to Education of Religion Culture and Moral Knowledge, transferred to Faculties of Education. İn 2010, Education of Religion Culture and Moral Knowledge converted Primary Education of Religion Culture and Moral Knowledge.This thesis is a field-research, performed on a selected sample from the students of Primary Education of Religion Culture and Moral Knowledge of Atatürk University and Erciyes University. In this study we have largely dealt with the problems and expectations of the students, originated from the program and also we have evaluated and interpreted the given data within the results. The aim of this study is to provide with data to the new arrangements or to the curriculum-processing studies to be done as related to the subject-matter and in this respect to give out certain suggestions.Key Words: Expectation, problem, student, education,teaching, Primary Education of Religion Culture and Moral Knowledge 110

Anahtar Kelimeler : Soyut Kavram, Din EğitimiÖZETDİN ÖĞRETİMİNDE SOYUT KAVRAMLARIN ÖĞRETİLMESİYLE İLGİLİ PROBLEMLERİN İNCELENMESİAraştırmada, din öğretiminin temelini oluşturan ilköğretim çağında, özellikle ikinci kademedeki öğrencilere Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde geçen soyut kavramları öğretmede öğretmenlerin karşılaştığı problemler ele alınmıştır. Araştırma, girişle birlikte altı bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, amacı, hipotezleri, önemi, yöntemi ve sınırlılıklarından bahsedilmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde tezin kavramsal ve kuramsal çerçevesi üzerinde durularak, ilköğretim ikinci kademe DKAB ders programı incelenmiştir. Üçüncü bölümde, çocuğun gelişimi ve kavram öğretimi incelenmiş, dördüncü bölümde araştırmanın yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Beşinci bölümde mülakat ve analizlerin teknik detayları ve bu analizden elde edilen bulgular ortaya konmuştur. Altıncı ve son bölümde araştırmadan çıkan sonuçlar değerlendirilerek önerilere yer verilmiştir.Keywords : Abstract concept, religious educationABSTRACTSTUDY OF THE RELATED PROBLEMS ABOUT TEACHING ABSTRACT CONCEPTS IN TEACHING THEOLOGYThe study mentions about the problems teachers face as they are teaching the students in primary schools,which forms the basis of theology teaching, especially at primary second stage, the abstract concepts in Religious Culture and Ethics lessons. The study consists of six parts together with the introduction.In the introduction part, the subject, purpose, hypotheses, importance, methods and limits of the research are revealed. In the second part of the study, the syllabus of the Religious Culture and Ethics Lesson for the primary second stage is examined with the emphasis on the conceptual and theoretical framework of the thesis. In the third part, child development and teaching concepts are observed. In the fourth part, there is information about the methods of the research. In the fifth part, the technical details of the interviews and analyses and findings from these analyses are revealed. In the sixth and the last part, there are recommendations regarding the results of the research.

Bu çalışma Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki dua eğitimini incelemek amacıyla düzenlenmiştir. Bunun yanında, son çocukluk dönemi dua anlayışı da incelenmiştir.Araştırma 2011-2012 öğretim yılında Artvin il merkezinde öğrenim gören dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerini kapsamaktadır. Anket yoluyla elde edilen veriler, SPSS istatistik programıyla değerlendirilmiştir.Araştırma sonucunda, öğrencilerin olumlu bir dua anlayışına sahip oldukları, hayatlarında duaya sıklıkla yer verdikleri, duaya önem verdikleri, bunun yanında sınıf düzeyine göre öğrencilerin dua davranışlarında bazı farklar olduğu görülmüştür. Ayrıca DKAB dersinde dua eğitiminin teorik bilgiye dayandığı sonucuna ulaşılmıştır.Etkili bir dua eğitimi için yapılandırmacı anlayışa uygun ders içeriğinin oluşturulması, duanın öğrencilerin hayatlarıyla ilişkilendirilmesi, dua eğitiminin bir üniteden ziyade bütün programa yayılması gerekmektedir. This study was prepared to analyze the prayer education in the course of Religious Culture and Moral Education. In addition, prayer comprehension in late childhood was examined.The sample of study contains the fourth and fifth grade students in 2011-2012 academic year, in Artvin. The data obtained from questionnaire was evaluated by SPSS.At the end of the study, it was found that students had a positive thought towards prayer; they often prayed in their daily lives; they gave great importance on prayer. It was also found that there was a significant difference in prayer behavior in terms of grade levels. It was understood that prayer education was based on theoretical knowledge obtained by Religious Culture and Moral Education.In order to do an effective prayer education, it is suggested that the contents of the course should be arranged on the basis of constructivist approach, it should be associated with students' daily lives, and it should be included in all units rather than just one unit. 145

Bu araştırmada Kırgızistan'daki din öğretiminin tarihi gelişim süreci gözler önüne serilerek, Adep Dersi Öğretmenlerinin yeterlik düzeyleri tespit edilmiş ve bu yeterlik düzeylerinin; cinsiyet, görev süresi, öğrenim durumu, mezun olunan fakülte, görev yaptığı yerleşim merkezi, haftalık girdiği ders saati, alanla ilgili kaynakların takibi, takip edilen kaynaklar, hizmet içi eğitim kursuna katılma durumu ve aylık gelir durumu gibi faktörlere göre farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır.Adep Dersi öğretmenlerinin sahip olmaları gereken yeterliklerin belirlenmesinde, Doğan ve Altaş tarafından geliştirilen ?İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlik Ölçeği? temele alınarak söz konusu ölçek araştırmamızın evrenine göre uyarlanmıştır. Adep Dersi öğretmeninden beklenen nitelikler, Adep Dersinin amacı ve konuları dikkate alınarak yeterlilik maddeleri zenginleştirilmiştir. Yapı geçerlilik çerçevesinde veriler geçerlik, güvenirlik ve faktör analizinden geçirilerek, düşük faktör yük değerine sahip maddeler ölçme aracından çıkartılmıştır. Uygulamada kullanıldığı son haliyle ölçme aracı toplam 75 maddeden oluşmaktadır. Ölçme aracında ortaya çıkan boyutlar yeniden adlandırılarak değerlendirmeye alınmıştır. Adep Dersi öğretmenlerinin yeterlik boyutları olarak tespit edilen altı boyut aşağıdaki gibidir:1.Öğretmenlik Rolünü Benimseme, Yansıtma ve Geliştirme Becerileri2.Etkili Öğretim, Rehberlik, Ölçme ve Değerlendirme Becerileri3.Amaca Ulaştıracak Bilgi ve Beceriler4.Din Bilgisi Becerileri5.Çocuk Merkezli Yaklaşım Becerileri'dir.Araştırmanın evreni, Kırgızistan Cumhuriyeti Oş ilinde görev yapan Adep Dersi Öğretmenlerinden oluşmaktadır. Örneklem ise evrene dâhil olan orta mekteplerde görev yapan ve evreni temsil edecek olan 266 Adep Dersi öğretmenini kapsamaktadır. Ölçme aracı araştırmacının kendisi tarafından uygulanmıştır. Alana gönderilen ölçme araçlarının 300 tanesinin geri dönüsü sağlanmış ve bunlardan 266'si değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde, SPSS tekniği ile Tek Yönlü Variyans Analizi (ANOVA), T-Testi, LSD çoklu karşılaştırma testi, Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis H Testi kullanılmıştır. In this research taking into account the process of historical development of teaching of religion in Kirgizstan, The Competences of Decorum Lesson (Adep Sabagı) Teachers are analyzed. The question whether these proficiency levels vary related to the factors as sex, tenure of office, education level, graduate faculty, local settlement where teacher works, lesson hours taught in a week, monitoring and following up the recourses dealt with the subject, state of participating to training courses, and monthly income is investigated in the research.When the proficiency which Decorum Lesson teachers should have, was determined, Proficiency Measurement for the Teachers of Culture of Religion and Knowledge of Morality lessons of Primary schools proposed by Doğan and Altaş was taken as a basis and adapted to the scope of the research. The expected features from teachers of Decorum Lesson were enriched by taking into consideration the purpose and the subjects of Decorum Lesson. The data having been analyzed by validity, reliability and factor within framework of structural validity and the substances with low value factors were withdrawn from the tool of measurement. Measurement tool in the final phase was composed of 75 items totally. The dimensions gained in measurement tool were renamed and were taken into evaluation.The six dimensions that are teachers? proficiency dimensions are as follows:1.To love Role of Teacher, Reflection and Development Skills2.Effective Teaching, Supervising, Testing and Assessment Skills3.Knowledge to reach the goal and skills4.Religion Information Skills5.Child-Centered Approach SkillsScope of the study is teachers of Decorum Lesson who serve in the province of Osh of the Kyrgyz Republic. The sample included 266 Decorum Lesson teachers who serve in the middle schools and fit the requirements of scope of the study. Measurement instrument was applied by the researcher himself. 266 of 300 filled measurement tools returned from the field were taken into analysis. When the research data was analyzed, SPSS technique and analysis of variance (one-way anova), T-Test and LSD multiple comparisons test, Mann-Whitney U test and Kruskal-Wallis H test were applied. 204

Yüksek Lisans Tezi Yök Merkezi No:321231, İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinde Allah, melek, cennet ve cehennem kavramlarını anlama düzeyi araştırmamızın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmayla somut işlem döneminde olan öğrencilerin soyut kavramları nasıl tasavvur ettiklerini ortaya koymak amaçlanmıştır.Araştırma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kavramsal çerçeve başlığıyla konuyla alakalı kavramların tahlilini yaptık. Birinci bölümün devamında zihinsel gelişim ve somut işlem dönemi özellikleri içine alan gelişim dönemleri hakkında bilgi verdik. İkinci bölümde araştırmanın metodolojisi adı altında konunun amacı, modeli, yöntemi, sınırlılıkları, araştırmaya katılanların nitelikleri, verilerin toplanması ve analizleri hakkında bilgi verdik. Bulgular ve yorumları içeren üçüncü bölümde öğrencilere sorduğumuz sorular ve cevaplar yer almaktadır., Primary 4 and 5 grade students Allah, angels, heaven and hell, the subject of our research is the level of understanding the concepts. The concrete operational stage of this study is to determine that the students imagine how abstract concepts.The research consists of three chapters. Analysis of relevant concepts have made the title of the first chapter of the conceptual framework. The first chapter is the continuation of the period of mental development and characteristics of the concrete into the process we have information about the developmental stages. The aim of the second part of the subject in the name of research methodology, model, method, limitations, qualifications of those surveyed, data collection and analysis, we have information about. A third section reviews the findings and ask the students questions and answers are included.

Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi, Öğretmen Yetiştirme, Hizmet İçi EğitimÖZETMİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI BÜNYESİNDE DÜZENLENEN HİZMET İÇİ EĞİTİMLERİN DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN MESLEKİ GELİŞİMİNE KATKISI (İSTANBUL İLİ ÖRNEĞİ)Hizmet içi eğitim, personelin kendini sürekli yenilemesi ve mesleki gelişimini sağlaması noktasında günümüz eğitim anlayışında gittikçe özem kazanan bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde formal din eğitimi alanında kilit bir görev üstlenen DKAB (Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi) öğretmenlerinin mesleki gelişimi ve bu süreçte hizmet içi eğitimin rolü şüphesiz ki çok önemlidir. DKAB öğretmenlerinin mesleki gelişiminden birinci derecede Bakanlık birimleri sorumludur ve bu kapsamdaki faaliyetler ağırlıklı olarak bu birimler tarafından yürütülmektedir. Ancak bu faaliyetlerin etki ve verimliliği noktasında soru işaretleri bulunmaktadır. Bu sebeple araştırmamızda konunun birinci derece muhatapları olan DKAB öğretmenlerinin Bakanlık bünyesinde düzenlene hizmet içi eğitimlerin etki ve verimliliğine dair görüşleri, bu tür faaliyetlerle ilgili gereklilik ve memnuniyet algıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamdaki faaliyetlerin ve bunlardan yararlanan DKAB öğretmenlerinin sayısında önemli bir artış sağlandığı, buna mukabil bu sayısal artışın verimlilik ve memnuniyete aynı oranda yansıtılamadığı görülmüştür. En problemli alanların güncel ve pratiğe dönük içerik, uygun metot kullanımı ve uzman personel yokluğu olduğu tespit edilmiştir.Degree Awarded and Date: Doctorate - November 2012ABSTRACTTHE CONTRİBUTİON OF İNSERVİCE EDUCATİONS ORGANİZED WİTHİN THE MİNİSTRY OF NATİONAL EDUCATİON TO PROFESSİONAL DEVELOPMENT OF RELİGİOUS CULTURE AND ETHİC COURSE TEACHERS (THE CASE OF İSTANBUL )Inservice education is an area getting importance in the point of staff’s self renewal and professional development at the present-day conception of education. Professional development of RCEC (Religious Culture and Ethic Course) teachers who have essential positions in the field of formal religious education in our country and the role of inservice education in this process are very important. Ministry of Education departmants are primarily responsible for the professional development of RCEC teachers. And activities in this context are mostly carried out by these departmants. However the effect and the efficiency of these educations are controversial issues. For this reason, this study is aimed to determine RCEC teachers’ views on the effect and the efficiency of inservice educations and their perceptions of requirement and satisfaction related to these educations. It is seemed that the number of these educations and RCEC teachers who benefit from them has increased but this increase can not be reflected to the efficiency and the satisfaction at the same rate. It is determined that the most problematic areas are to-day and practice-oriented content, the use of appropriate method and the lack of qualified personnel.

Ortaöğretim dönemi, gencin ahlaki kimliğinin yerleştiği ve ahlaki yargı kabiliyetinin geliştiği dönemdir. Gençlerin ahlaki gelişimlerinin doğru bir şekilde tamamlanabilmesi için etkili bir ahlak ve değerler eğitimi faaliyetine başvurmak gerekmektedir. Türk eğitim sisteminde ahlak ve değerler eğitiminin gerçekleştirilmesi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleriyle sağlanmak istenmiştir. Ahlak ve değerler eğitiminin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleriyle birlikte verilmesi bu eğitimin dinin desteğiyle yapılmak istendiğini gösterir. Araştırmamız buna uygun olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders müfredatında ahlak ve değerler eğitiminin ne şekilde ele alındığını incelemek ve analiz etmek amacını taşımaktadır.Araştırmamızda öncelikle ahlak ile ilgili kavramlara yer verilmiş daha sonra ahlaki gelişim dönemleri dikkate alınarak ahlak ve değerler eğitimi her yönüyle ele alınmaya çalışılmıştır. Son olarak müfredatta yer alan ahlak ve değerler öğrenme alanıyla ilgili yapılan incelemeler sonucunda, öğrencilerin ahlaki gelişimlerine katkı sağlayabilecek konuların uygun şekilde işlendiğini tespit edilmiştir. Bununla birlikte düzenlenen etkinliklerin bazılarının ilişkilendirilen kazanımları gerçekleştirebilecek düzeyde etkili olmadığı sonucuna varılmıştır. The secondary school is a term that a young person has an individual ethical identity and then learns how to improve the ethical judgment ability. It is required to refer an effective education program on ethics and values in order to complete ethical improvement of young people. The education of ethics and values in Turkish education system in provided with the religion and ethics courses. Studying of ethics and values topics within religion courses shows that this education want to realized with the support of religion. In this research it is aimed at investigating and analyzing the education on ethics and values in the schedule of religion and ethics.In this research first are studied for the ethical concepts and then the education on ethics and values are analyzed in consideration with the ethical improvement periods. Consequently it is seen that the subjects about the ethical improvement are appropriate for the students in accordance with the researches on education on ethics and values in the schedule. Nonetheless it is seen that some of the activities are not sufficient for the concerned attainments. 173

Yeni ODKAB Dersi Öğretim Programı ile bu programa göre hazırlanan ders kitaplarının yapılandırmacı öğrenme anlayışına uygunluğu ve öğretim programı-ders kitabı uyumu, araştırmamızın temel problemi olarak kabul edilmiştir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı, nitel araştırmalardan doküman inceleme ve içerik analizi yöntemlerine başvurulduğu ve ders kitaplarının değerlendirme aracı yardımıyla incelendiği çalışmamızda elde edilen bulgular ve ulaşılan sonuçlar, ODKAB ders kitaplarının yapılandırmacı öğrenme anlayışı ve öğretim programına uyumunda önemli sorunların bulunduğunu ortaya koymuştur.ODKAB Dersi Öğretim Programı, öğelerindeki bazı eksikliklerine rağmen genel olarak yapılandırmacı öğrenmeye uygun hazırlanmıştır. Ders kitapları ise, şekilsel anlamda eskiye kıyasla önemli bir değişim göstermiş, fiziksel ve görsel tasarım yapılandırmacılık doğrultusunda oluşturulmaya çalışılmıştır. Ancak bu unsurlar yapılandırmacı öğrenme hedeflerini gerçekleştirecek şekilde ele alınmamıştır. Dil ve anlatım materyalle öğrenci arasında iletişimi sağlama, anlatımı dikkat çekici, zengin ve öğrenciye göre şekillendirmede yetersiz kalmıştır. Burada en fazla eğitsel tasarımda sorun yaşanmış, öğrencinin, temel kaynaklardan hareketle, bilgi oluşturma aşamalarına, kişisel nitelikleri ve ön öğrenmelerine göre, farklı strateji, yöntem ve araç-gereçler yardımıyla karşılıklı etkileşim içinde bilgiyi oluşturmasına ve süreç içerisinde değerlendirme yapmasına olanak tanınmamıştır.Yapılandırmacı öğrenme anlayışındaki felsefe ve vizyonun tam olarak yansıtılamamasının da etkisiyle ODKAB ders kitapları öğretim programın öngördüğü; üst düzey bilişsel ve duyuşsal amaçları hedefleyen, ortak ilgi ve gereksinimlerden yola çıkarak günlük yaşam ve gerçek problem durumlarını ortaya koyan, temel kavramlar etrafında yapılandırılan ve eleştirel düşünmeye yönelten içeriğe sahip, problem çözmeye dayalı etkinliklerin yer aldığı, işbirliğine, kişisel bağımsızlık ve uygunluğa, üreticiliğe, yansıtmaya, etkin katılıma, çoğulculuğa dayalı öğretme-öğrenme durumlarının planlandığı, süreç içerisinde geleneksel ve alternatif yöntemler kullanılarak öğretmen yanında öğrencilerin de kendilerini ve birbirlerini çok yönlü değerlendirdikleri bir yapıda hazırlanmamıştır.Temel Kavramlar: Öğretim Programı, Ders Kitapları, Yapılandırmacı Öğrenme, Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Öğretim Programı-Ders Kitabı Uyumu. The adaptation of constructivist understanding to new RCMKSC course syllabus and textbooks prepared according to this syllabus and harmony of syllabus and textbook are accepted as the basic problems of our research. In this work, relational search model was used, qualitative research documents were examined and analysed and textbooks were examined with the help of an evaluation tool. According to findings and results RCMKSC textbooks have big problems in adaptation to constructivist learning understanding and teaching syllabus.RCMKSC course syllabus is prepared appropriate for constructivist learning in general although there is some missing from elements. The textbooks were altered recognisably in terms of appearance compared to previous ones and they were tried to form in accordance with constructivism physically and visually. However, these elements are not qualified to achieve constructivist learning objectives. Their language and narration are inadequate for interaction between student and material, arousing curiosity in terms of student. At this point, the biggest problem is in educational formation, the students are not given any opportunity for evaluation in the process and for forming knowledge moving from the main sources with the help of various strategies, methods and materials in accordance with his/her personal features and pre-knowledge while getting interaction.RCMKSC textbooks are not prepared in the accurate form with the effect of not projecting the vision and philosophy of constructivist learning approach wholly and they are not formed appropriate to fulfil high level cognitive and emotional aims, to reveal daily life and real problem conditions moving from the common interests and needs, to form the frame of basic concepts, to direct to critical thinking based on problem solving, cooperation, personal freedom and level, production, projection, active participation, multiplication in the teaching-learning situation planning, to make students evaluate themselves and each other besides teacher using traditional and alternative methods in the process.Key Words: Syllabus, Textbook, Constructivist Learning, Religious Culture and Moral Knowledge Course of Secondary School Adaptation of Syllabus-Texbook. 336