1. Her Şey Değişirken: Şeyh Mehmed Raşid Efendi ve 'Sırf Türkçe' Mevlidi
- Author
-
Abdullah Uğur, Ensar Karagöz, and Uğur A., Karagöz E.
- Subjects
Social Sciences and Humanities ,Social Sciences (SOC) ,Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler ,Sanat ve Beşeri Bilimler ,Şeyh Raşid Efendi ,RELIGION ,Religious Studies ,Mevlid ,pure Turkish ,Dini çalışmalar ,Sosyal ve Beşeri Bilimler ,Social Sciences & Humanities ,Türk İslam Edebiyatı ,ARTS & HUMANITIES ,DİN ,Turkish-İslamic Literature ,Mawlid ,İlahiyat ,Öztürkçe ,Dil Devrimi ,Sanat ve Beşeri Bilimler (AHCI) ,Alphabet Reform ,Arts & Humanities (AHCI) ,Rashid Efendi ,Theology ,Sosyal Bilimler (SOC) ,Süleyman Çelebi - Abstract
Osmanlı’nın son dönemleri ile Cumhuriyet’in ilk yıllarına tanıklık eden Raşid Efendi(ö. 1945) hem kurra hafız hem şeyh hem de bir dilci idi. Eyüp’te bulunan SertarikzâdeTekkesi’nin şeyhliğini ifa ettiği gibi, birinci Türk Dili Kurultayı’na da aza olarakkatılmıştı. Oldukça velut bir yazar olan Raşid Efendi’nin geleneği takip ederek telifettiği eserler olmakla birlikte dil devriminden sonra ortaya koyduğu ve kendisininde özellikle vurguladığı şekliyle \"sırf Türkçe\" kaleme alınmış eserleri de vardır. Bueserler içerisinde, Raşid Efendi’nin mevlid kelimesini kullanmamak gayesiyle TürkçeDoğum diye tesmiye ettiği bir mevlidi bulunmaktadır. 11’li hece ölçüsü ile beyit esaslıkaleme alınan bu manzum metinde Raşid Efendi dönemin dil anlayışına uygun olarakhiçbir Arapça ve Farsça kelimeye yer vermediğini iddia eder. Hatta peygamberlerinisimlerini dahi Türkçe olmadıkları için anmaz. Bütün bu yeni ve değişik özelliklerinerağmen Raşid Efendi’nin mevlidi, uzun soluklu mevlit geleneğimizin bir parçasıdır.Bu makalemizde Raşid Efendi’nin kısaca biyografisine değinilerek, bugün müellifhattı tek nüshası bilinen Türkçe Doğum adlı mevlid tanıtılacak, eserin mevlid geleneğiile bağı ve eserde kullanılan Öztürkçe kelimeler üzerinde durulacaktır. Rashid Efendi (d. 1945) witnessed the last years of the Ottoman Empire and the firstyears of the Republic and was a reciter of the Quran, a sheikh, and a linguist. Heparticipated as a member in the first Turkish Language Congress while acting as thesheikh of Sertarikzâde Sufi Lodge in Eyüp, Istanbul. Although Rashid Efendi as avery prolific writer is seen to have written works in line with tradition, he also hasworks that he wrote after the Alphabet Reforms that he stressed as being purely inTurkish. Among these works is the mawlid Rashid Efendi titled Türkçe Doğum [TheBirth of Turkish] in order not to use the actual word mawlid. Rashid Efendi tried not toinclude any Arabic or Persian words in this verse text in accordance with the period’sunderstanding of language usage. Despite all these different new features, RashidEfendi’s mawlid is part of Türkiye’s long-standing mawlid tradition. This article willbriefly discuss the biography of Rashid Efendi, introduce his mawlid titled TürkçeDoğum, of which only copy is currently known, and emphasize the connection ofthe work to the mawlid tradition as well as the so-called purely Turkish words usedin the work.
- Published
- 2022