Search

Makul sürede yargılanma hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin adil yargılanma hakkını güvence altına alan 6. maddesinin 1. fıkrasında kabul edilen temel bir unsurdur. Bu ilke kişilere, yargılamalarının makul bir süre içerisinde yapılmasını talep etme hakkı tanımaktadır. Son yıllarda ülkemiz aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılan başvuruların ve verilen kararların birçoğu bu ilke ile ilgili olmakla birlikte, verilen aleyhe kararlar ülkemiz adına olumsuzluk yaratmaktadır. Bu olumsuzluğun en aza indirilmesinde 2010 Anayasa Değişikliği ile kabul edilen, kişilere ihlal iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru hakkı etkili olmuştur. ''Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlali Neticesinde Bireysel Başvuru Yolu'' başlıklı bu çalışmamızın amacı; makul sürede yargılanma hakkına ilişkin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından belirlenen ölçütleri ortaya koymak ve ihlal durumunda 2010 yılından bu yana benimsenen Bireysel Başvuru mekanizmasının hangi temel hak ve özgürlükler konusunda, ne kadar süre içerisinde ve hangi kişilere karşı açık bir yol olduğunu ortaya koymaktır. Zaman kavramının her birey için ne denli önemli olduğu ve kaybının herhangi bir şekilde tazmininin mümkün olmaması, yargılamada makul sürenin önemini açıkça ortaya koymaktadır. Dolayısıyla çalışmamızda makul sürenin her dava ve olay için ayrı ayrı değerlendirilmesi, sürenin tespitinin titizlikle belirlenmesi gerektiğine ve bununla birlikte sürenin aşılmaması ile ilgili ülkemiz için alınabilecek önlemlere de kısaca değinilmiştir., The right to a fair trial is an essential element of Article 6. 1 which guarantees the right to a fair trial of the European Convention on Human Rights. This principle grants persons the right to demand that their proceedings be carried out within a reasonable time. Although many of the applications and decisions made to the European Court of Human Rights against our country in recent years have been related to this principle, the unlawful decisions made are negative for our country. This disadvantages are reduced to minimum and the right of individual application to the Constitutional Court has been influenced by the alleged infringement of persons, which was accepted by the 2010 Constitutional Amendment. The objective of our work titled '' Individual Application Road for Violation of Reasonable Treatment ''; to set forth the criteria set by the European Court of Human Rights on the right to a fair trial and to establish on what fundamental rights and freedoms the Individual Application Mechanism has been adopted since 2010 in the event of a violation, The concept of time is very important for every individual, and the fact that compensation for waste of time is not possible in any way clearly reveals the importance of reasonable time in the judicial proceedings. Therefore, we have also briefly addressed the precautions that could be taken for our country regarding the fact that the reasonable wage in our work is assessed separately for each case and event, the determination of the wage must be determined meticulously and the wage should not be exceeded.

Adil yargılanma hakkının en önemli unsurlarından biri yargılamaların makul sürede sona ermesi gerekliliğidir. Ancak bir yargılama sürecinin, ne zaman makul sayılacağı konusunda üzerinde uzlaşılmış zaman sınırları oluşturulamamıştır ve aslında baştan makul sayılacak süreler belirlenmesi fiilen mümkün de değilidir. Çünkü her bir dava dosyasının kendisine mahsus özellikleri vardır. Bu gerçekten hareketle, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), kendisine bu yönde yapılan başvurulara rağmen, yargılama süreçlerinde makul sayılacak sürelerin ne olduğu konusunda baştan bir belirleme yapmaktan kaçınmıştır. Mahkeme bunun yerine, bir dava süresini değerlendirirken geliştirdiği kriterleri dikkate sunarak, her bir müstakil davanın ne zaman makul sayılacağına veya aşırı bir şekilde uzun hale geleceğine dair kullanıcılara yol göstermiştir. Buna göre AİHM bir davanın makul sürede sonuçlandırılıp sonuçlandırılmadığını belirlerken `davanın karmaşıklığı`, `yetkili otoritelerin dava sürecindeki davranışları`, `başvurucunun davranışları` ve nihayetinde `davanın konusunun başvurucu için önemi` olmak üzere 4 ölçütü dikkate almaktadır. Mahkeme, uzun yargılama şikâyetleriyle kendisine yapılan başvuruları incelerken sıklıkla vurguladığı unsurlardan biri `bir devletin yargı sistemini adil sürede yargılama hakkını, özellikle de makul sürede yargılanma hakkını, gerçekleştirecek şekilde düzenleme yükümlülüğü altında olduğudur.` Bu zorunluluk, üye ülkelere davaların makul sürede neticelenmesi için gerekli tedbirleri almak ve her nasılsa dava uzun sürmüşse bu hak ihlalini iç hukukta telafi etme görevini yükler. Buna göre üye devletler makul sürede yargılanma adına yargı sistemlerinin altyapılarını güçlü hale getirmenin yanında gerçekleşen ihlalleri de iç hukukta etkin bir şekilde telafi etmek zorundadırlar. Bu etkin telafi yolları, mağdura tazminat ödenmesi ya da uzun süren davasını hızlandırmak şeklinde olacaktır. One of the most important requirements of the right to fair trial is to finish the trials within a reasonable time. However agreed time limits over the question of when the length of a proceeding is reasonable could not be set up and, in fact, practically the determination of reasonable time for judicial proceedings in advance is impossible. Because each case file has its own feature. Therefore, The European Court of Human Rights has avoided an advance determination of reasonable time limits for judicial proceedings despite many applications from member states to do so. Instead, the Court has guided the users in respect of when the length of a specific case is reasonable or becomes excessively long, by presenting the criteria, which The Court has created. Accordingly, when the ECrHR specifies whether the judicial proceedings are finished within a reasonable time, it has taken 4 criteria into consideration, those are `the complexity of the case`, `the attitudes of authorities over the course of the judicial process`, `the behaviours of the applicant` and `the merit of the case and its importance for the applicant`. One of the compounds, which the Court often underlines when it examines the applications of unreasonable delays, is that `A State is obliged to design its judicial system to secure the right to fair trail, in particular the right to be tried within a reasonable time`. This requirement compels member states to take necessary actions to finish cases within a reasonable time and, if somehow a case has become excessively long, to remedy that vialotion within the domestic legal system. Accordingly as well as the member states have to make sure that the infrastructure of their judicial systems is strength enough to secure the right to be tried within a reasonable time, they also have to remedy violations effectively within the domestic legal system. These effective remedies would be to compensate the victims or to accelerate the case. 349

CONTENTSPage CONTENTSİABBREVIATIONSİVPREFACEVİINTRODUCTION12. INDEPENDENT TRIBUNAL42.1. Concept42.2. Short History of Judge Independence122.2.1. In the International Law122.2.2. In the Turkish Law132.3. The Concept of Tribunal142.3.1. ECtHR Praxis142.3.2. In the Turkish Law192.4. Extent of Independence202.4.1. Independence from Legislative212.4.2. Independence from Executive222.4.3. Independence from Jurisdiction242.4.4. Independence from Media and Public Opinion262.5. Criteria and Guarantees of Independence272.5.1. Appointment Methods of Judges292.5.1.1. Election of Judges by People312.5.1.2. Appointment of Judges by the Executive322.5.1.3. Election of Judges by Other Judges342.5.1.4. Appointment of Judges by an Independent Board352.5.2. Term of Office and Dismissal of Judges382.5.2.1. Approach by ECtHR382.5.2.2. In the Turkish Law402.5.3. Qualification of Judges432.5.3.1. Approach by ECtHR432.5.3.2. In the Turkish Law462.5.4. Guarantees Against to External Interventions and not to Receive Orders472.5.4.1. Approach by ECtHR472.5.4.2. In the Turkish Law522.5.4.2.1. Promotion552.5.5. Other Guarantees582.5.5.1. Financial Guarantees592.5.5.2. Geographical Guarantee592.5.5.3. Professional Guarantee612.5.6. Appearance of the Tribunal622.5.6.1. Approach by the ECtHR622.5.6.2. In the Turkish Law732.5.6.3. HSYK (HCJP: High Commission of Judges and Prosecutors) and Judicial Independence743. IMPARTIAL TRIBUNAL813.1. Overview813.1.1. Subjective Impartiality853.1.2. Objective Impartiality863.1.2.1. Approach by ECtHR863.1.2.2. The Criteria Adopted by ECtHR to Assure Objective Impartiality of Judiciary933.1.2.2.1. Judge’s Duties that Show Variety933.1.2.2.2. Professional Tribunals1003.1.2.2.3. Various Duties of Courts1013.1.2.2.4. Judges’ Being Connected with the Case (with its parts)1023.1.2.2.5. Presence of a Regulation on Impartiality in Domestic Law1063.1.2.2.6. Judgment by Default and Re-trial for the Judgments which Overruled by Court of Appeal1073.1.2.3. Regulation Relating to Impartiality of Judges in Turkish Law1093.1.2.4. The Possibilities to Remove Infringement1203.1.2.4.1. Waiver1203.1.2.4.2. . Review of a Judgment by a Fully Authorized Superior Court1234. THE RIGHT TO TRIAL WITHIN A REASONABLE TIME1274.1. Concept1274.1.1. Criminal Cases1304.1.2. Civil Cases1314.1.3. Administrative Cases1314.2. The Status of Victim1364.3. Assessment of the Reasonable Time1384.3.1. The Term to be Taken into Consideration1384.4. The Criteria for Assessment of the Reasonable Time1484.4.1. Character of Case’s Subject1494.4.1.1. Complexity of Case1504.4.1.2. Importance of Case’s Subject for the Applicant1554.4.2. Applicant’s Conduct1564.4.3. National Authorities’ Conduct1634.5. The Right to Trial within A Reasonable Time in Turkish Law1715. GENERAL ASSESSMENT AND CONCLUSION1766. BIBLIOGRAPHY1797. RELATED JUDGMENT LIST OF THE ECTHR184

Demokratik ve çağdaş toplumlarda insanlar haklarını yargı önünde ararlar. Adil yargılanma hakkı da yargılamayı ilgilendiren temel insan haklarından birisi olup, hukuk devletinin temel güvencelerindendir. Adil yargılanma, hukuk veya ceza davalarında, hatta belli ölçülerde idare hukuku alanındaki davalarda, yargılamaya ilişkin ilkeleri belirleyerek, hukuk devletinin temel unsurunu oluşturmaktadır.Demokratik bir toplumda adaletin yerine getirilme süreci, adaletin yerine getirilmesi kadar önem taşımaktadır, yani varılan so¬nuç kadar, yargılama süreci de önemlidir. Avrupa İnsan Hakları Sözleş¬mesinin 6. maddesi adil yargılanma hakkını düzenlerken işte bu yargılama sürecini de ele almıştır. Yargılamanın adil olabilmesi, her şeyden önce yargılamanın makul sürede bitirilmesini gerektirmektedir. Aslında bu durum toplumun yargı organlarına olan güveninin korunabilmesi, hakkın gerçek sahibine bir an önce tesliminin sağlanması ve uyuşmazlığın taraflarının en kısa süre içerisinde tatmin edilebilmesinden çok yargı organlarının kendilerine karşı sorumluluğunun bir göstergesidir. In democratic and modern societies, people protect their rights with judgment. Fair hearing is one of the basic human rights regarding the judgment and it is one of basic guarantees of a constitutional state. Fair hearing creates the basic item of constitutional state by determining the principles regarding judgment in law and criminal cases and even in administration law cases in some criteria.In a democratic society, the process of performing the law is as important as performing the law; that means the judgment process is as important as the result. 6th Article of European Convention on Human Rights regulates the fair hearing right and handles this judgment process. The fairness of the judgment depends on ending the judgment within an acceptable period. In fact this status is an indicator of the responsibility of judicial bodies for themselves rather than protecting the trust of the society to judicial bodies, providing the right to its real owner and satisfying the parties of the conflict in the shortest time. 121

Bu tezin amacı, Türk yargı sisteminin genel ve en önemli sorunlarından biri olan yargılamanın uzun sürmesi sorununu tetikleyen etmenleri araştırmak ve bu etmenlere ilişkin çözüm önerileri oluşturmaktır. Çalışmada tespit edilen etmenlere ilişkin çözüm önerilerimiz saptanırken doktrindeki tartışma ve görüşlerden ve karşılaştırmalı hukuk verilerinden yararlanılmıştır.Çalışma sırasında tespit edilen genel noktalar şunlardır: İstatistikî veriler göstermektedir ki Türkiye'de ceza davalarındaki ortalama yargılama süreleri oldukça uzun olmakla birlikte yıllar itibarı ile bu süreç daha da uzamaktadır. Adalet Bakanlığı'nın yayınladığı 2007 yılı istatistiklerine göre, ceza mahkemelerinde ortalama yargılama süresi 244 gündür. Yine AİHM önünde Türkiye aleyhine gerçekleştirilen başvuruların en büyük kısmını İHAS mad. 6 kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkına aykırılık iddiaları oluşturmaktadır. Bu ana soruna neden olan etmenler ise genel olarak, hakim ve savcıların iş yükü, atama ? terfi ve değerlendirme sistemleri, kadro eksikliği, meslekte uzmanlaşma sorunu, savcıların soruşturma yetkilerinin kapsamı, taraf vekillerinin ve sanığın etkisi, hukuk eğitim sistemindeki aksaklıklar, mahkeme yönetimi, kalem personeli açığı ve kalem personelinin eğitim eksikliği, tanık çağırma ve dinleme prosedürü, bilirkişilik kurumu, tebligat prosedürü, yargılama faaliyetinde mekan ve zaman yönetimi, mevzuat ve usulden kaynaklanan etmenlerdir. The aim of this thesis is to present a research on the factors that influence the length of criminal proceedings as well as to propose solutions regarding these factors. Comparative law, doctrine discussions and various arguments have been used in the analysis and the development of the proposals.The key findings can be summarized as follows: Statistical data shows that the average lenght of criminal proceedings in Turkey is considerably long and has been getting longer over the past years. According to the statistical data issued by the Ministry of Justice, the average period of criminal proceedings in the criminal courts in 2007 was 244 days. Accordingly the majority of the applications filed against Turkey before European Court of Human Rights were in relation to the right to a hearing within a reasonable time within the context of the article 6 of European Convention of Human Rights. The factors that cause this problem can be identified as high workload of judges and public prosecutors, the system of their appointment, promotion and evaluation, understaffed courts, lack of specialization among prosecutors, legal representation, and behavior of the parties, poor legal education, lack of administrative management of courts, low lever of education of clerk staff, the procedure of calling and hearing witnesses, expert witness system, notification procedures, management of hearings, as well as the factors resulting from the legislation and regulation implementation. 144

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde öngörülen adil yargılanma hakkının unsurlarından olan makul sürede yargılama yapma yükümlülüğü ile, yargılama faaliyetinin uzun sürmesinin önlenmesi amaçlanmıştır.Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin ortaya koyduğu gibi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, adaletin etkin bir şekilde sağlanması ve ona duyulan güvenin azalmaması için adaletin geciktirilmeksizin gerçekleştirilmesinin önemini belirtmiştir.Bu tez çalışmasının ilk bölümünde makul sürede yargılanma hakkı incelenmiştir. İkinci bölümde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesi ışığı altında makul sürede yargılanma hakkı tartışılmıştır. Bu bağlamda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin değerlendirmeye esas alınan sürenin makul olup olmadığını nasıl değerlendirdiğini ve makul olup olmama değerlendirmesi yaparken kullandığı kriterler açıklanmaya çalışılmıştır. Son bölümde, makul sürede yargılama yapma yükümlülüğünün ihlal edildiğine dair iddialara ilişkin olarak iç hukuk sisteminde bir çare oluşturulması yükümlülüğüne dikkat çekilmiştir.Bu tez çalışmasında makul sürede yargılama yapma yükümlülüğüne ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları da ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. One of fair trial?s guarantees concerns compliance with the reasonable time requirement, intended by European Convention on Human Rights to prevent excessively long judicial proceedings.As the European Human Rights Court has pointed out in requiring cases to be heard within a reasonable time; the European Convention on Human Rights underlines the importance of administering justice without delays which might jeopardise its effectiveness and credibility.In the first chapter of this dissertation we analyzed the scope of the right to a hearing within a reasonable time. In the second chapter of this dissertation we discussed the right to a hearing within a reasonable time in the light of Article 6 of the Convention. In this context we try to explain how the court assess whether a period is reasonable and give a number of criteria which the court uses to assess whether or not proceedings have been reasonable. In the last chapter, we draw attention to the fact that we are under an obligation to establish a remedy before a national authority for alleged vioalations of the reasoable-time requirement.Through the this dissertation, judgements of European Human Rights Court on the reasonable time requirement are analyzed. 120

ÖZET Bu tezin ana konusu, `adil yargılanma hakkı` ve `maku2__sür^£_jjrgüanma Jıakkjndâûlldan ne anlaşılması gerektiğidir. Bunlardan ne anlaşılması gerektiği, Avrupa İnsan haklan Sözleşmesi hükümleri ve Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi'nin kararlan ile Türk mevzuatı ve mahkemelerinin uygulamaları etrafında incelenmiş. Yer yer teorik tamm ve saptamalara da değinilmiştir. Bu çalışmada vardığımız sonuçlara göre Mahkeme, adil yargılanma hakkı ile ilgili genel ve katı bir tanımlama yerine her davanın özelliğine göre tanımlamalar yapmakta. Makul süreye ilişkin olarak da kabul edilmiş genel bir süre yerine, davanın karmaşıklığı, sanık sayısının fazlalığı vb. gibi her olaym özelliğine göre yargılama süresinin makul olup olmadığına karar vermektedir. Türkiye açısından ise adil yargılanma hakkının sağlanması yönündeki gelişmelere rağmen hala mevzuat ve uygulamadan kaynaklanan olumsuzluklann olduğu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin makul süreye ilişkin kriterlerine göre davalann uzun sürdüğü tespiti yapılabilir. Türkiye'de adil yargılanma hakkının gerçekleşmesi ve dolayısıyla davalann makul bir sürede bitirilmesi, büyük oranda Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesiyle kabul edilen standartlara uyulmasına; Anayasa ve yasalarda gerekli değişikliklerin yapılmasına; yargılayanlarda adil yargılama bilincinin oluşmasına; yargılananlarda ise, yargıya güven duygusunun güçlenmesine bağlı olduğunu söyleyebiliriz. XIII SUMMARY (As a Principial of Right to Fair Trail) RIGHT TO TRAIL IN RASONABLE DURATION Key Words: Right to Trial, Right To Trial Rasonable Duration The main of this study is to clear up what to be understood in `right to fair trial` and `right to trail in reasonable duration`. Their implications are handled through stipulations and decisions of Europan Human Right Convention, Human Rights Court, the practices taking place in Turkey. Pertly theoretical definitions and desciriptions also emphasized. It is aimede to finde out whether the Turkish code is compatible with the stipulations of the treaty and courts practices in terms of providing `right to fair tria`. In this study according to the conclusions, it can be stated that the court, instead general and strict definitions, has customized definitions conforming particularitiy of the cases. The duration is also flexible depending on complexity of the case, number of accused. Although there have been some improvements in providing the right to fair trial, in terms of code and its practices some deficiencies stil exist in accort an with the court's criteria related to duration. Mainly, it can be stated that cases in Turkey take longer. Realizing of the right trial and completing the cases in a reasonable duration are mainly associated with the confirming standards of European Human Rights Convention, taking place of the related changes on laws and constitution, developing a consciousness of judging fairly and having confidence in judiciary. XIV 171