Search

Amaç: Güneşe zararlı maruziyetin ve dolayısıyla deri kanseri riskinin azaltılması için çocukluk çağlarında doğru bilgi ve davranışların kazandırılması önemlidir. Bu çalışma güneşten korunma ve kendi kendine deri muayenesi programının (GK-KKDMP) Türk ergenlerin bilgi ve davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla yapıldı.Gereç ve yöntem: Çalışma öntest- sontest kontrol gruplu deneysel bir araştırmadır. Çalışma İstanbul'da bir lisede öğrenim gören girişim grubunda 125, kontrol grubunda 296 öğrenci ile yapıldı. Veriler tanıtıcı form, güneşten korunma bilgi anketi, Transteoretik model güneşten korunma (GK) ve güneş koruyucu kullanma (GKK) değişim aşamaları, güneşten korunma davranış ölçeği, karar dengesi, öz yeterlilik ölçeği ve bronzlaşma tutumu soruları ile toplandı. Güneşten korunma ve kendi kendine deri muayenesi programı bir hafta süre ile asılan farkındalık afişleri, video gösterimi ve sağlık eğitimini içermektedir.Bulgular: Program sonrasında ergenlerin güneş yanığı sayısının azaldığı, KKDM muayenesi yapma sıklığının arttığı, bronzlaşmaya yönelik farkındalığın arttığı, GK ve GKK değişim aşamalarında ilerleme görüldüğü, güneşten korunma davranışlarının, öz yeterliliğin ve yarar algılarının artığı saptandı. Ayrıca girişim grubundaki öğrencilerin GK-DSÖ puanlarında da kontrol grubuna göre anlamlı yükselme olduğu belirlendi.Sonuç: Güneşten korunma ve kendi kendine deri muayenesi programı, öğrencilerin bilgi ve davranışlarını geliştirmede etkili bulundu ve okullarda uygulanması önerilir. İlerideki çalışmalarda GK-KKDMP'nın uzun süreli etkileri değerlendirilebilir.Anahtar Kelimeler: Ergen, Güneş ışınları, bronzlaşma, Teoriler Üstü Model, KendiKendine Deri Muayenesi Aim: It is important to raise awareness, give accurate knowledge and develop behavior during childhood in order to decrease the harmful sunlight exposure and the risk of skin cancer. This study is conducted to determine the effect of sun protection and skin self- examination program(SP-SSEP) on the knowledge and behavior of Turkish adolescents.Method: The study is pretest posttest control group experimental research. The research is conducted at in a high school in İstanbul with an intervention group, consisting of 125 students and a control group, consisting of 296 students . The data were were collected with the questions about sun protection, Transtheoretical model sun screen use, stages of change, sun protection behavior scale, decision balance, self-sufficiency scale, sun protection proceeses, sun-tanning behavior. Sun protection and skin self-examinatian program comprise of health education, video display, a wareness posters posted on the walls for a week.Results: At the end the program, it is determined that the number of sunburns has decreaed, the frequency of skin self- examination has increased, The awareness of sun tanning has inareased, sun protection and sun screen uses have improved, sun protection behavior, self- sufficiency and benefit perception have increased.Conclusions: Sun protection and skin self-examination have been found effective in the impovement of the student knowledge and behavior thus. İt is advised to carry out this program at schools. İn future researches, the long-term effects of SP-SSEP can be evaluated.Key words: Sun rays, sun protection, early diagnosis, sun tanning, skin self- examination 168

ÖZETLise Öğrencilerinin Sağlık OkuryazarlığıÖğrencinin Adı: Firuze Karabacak Danışman: Doç. Dr. Ayşe Ergün Anabilim Dalı: Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim DalıAmaç: Bu çalışma lise öğrencilerinde sağlık okuryazarlığı düzeyini belirlemek amacıyla yapıldı.Method: Bu tanımlayıcı araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Ankara Çankaya ilçesindeki 3 okulda öğrenim gören (N=1672) lise öğrencileri oluşturdu. Araştırma anadolu lisesi 272, mesleki ve teknik anadolu lisesi 165, sosyal bilimler lisesi 394 olmak üzere toplam 821 öğrenci ile tamamlandı. Veriler tanıtıcı özellikler formu, Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (ESOÖ) ile toplandı.Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 16,06±1,11’di. Cinsiyet dağılımı %57 kadın, %43 erkekti. Öğrencilerin %35,8’inin anne eğitim durumu, %48,4’ünün baba eğitim durumu üniversite düzeyindeydi. Yüzde 53,4’ü sağlık durumunu “iyi” olarak değerlendirdi. Öğrencilerin ESOÖ-alt boyut puan ortalamaları öz yeterlilik için 32,95±5,67; erişim alt boyutu için 31,13±6,02, anlama alt boyutu için 32,85±5,84, okuma alt boyutu için 19,86±4,48, kullanma alt boyutu için 17,13±4,44, değerlendirme alt boyutu için 15,67±3,41, algılama alt boyutu için 11,24±2,89 bulundu.Sonuç: Lise öğrencilerini sağlık okuryazarlığı konusunda bilinçlendirmek için eğitimlerin düzenlenmesi önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Ergen, sağlık okuryazarlığı, lise öğrencileriIII.İÇİNDEKİLERI.BEYANiII.TEŞEKKÜRiiIII.İÇİNDEKİLERiiiIV.KISALTMALARvV.ŞEKİL ve TABLO LİSTESİvi1. ÖZET12. SUMMARY23. GİRİŞ ve AMAÇ34. GENEL BİLGİLER54.1. Sağlık Okuryazarlığı54.2. Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri64.3. Sağlık Okuryazarlığı Ölçüm Araçları74.3.1. Yetişkinlerde Fonksiyonel Sağlık Okuryazarlığı Testi (Test of Functional Health Literacy in Adults) (TOFHLA)74.3.2. Yetişkinlerde Okuryazarlığının Hızlı Tahmini (Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine) (REALM)74.3.3. En Yeni Yaşamsal Bulgu Testi (The Newest Vital Sign -NVS)84.4. Ergenlere Özel Geliştirilen Ölçekler84.4.1. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği(Health Literacy Measure for Adolescents (HELMA)84.4.2. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığını Değerlendirme Ölçeği (Health Literacy Assessment Scale for Adolescents (HAS-A)94.4.3. Medya Sağlık Okuryazarlığı(Media Health Literacy (MHL)94.4.4. e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği(The eHealth Literacy Scalee(HEALS)94.5. Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörler94.6. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı134.7. Sağlık Okuryazarlığının Önemi145. GEREÇ ve YÖNTEM165.1. Araştırmanın Şekli165.2. Araştırmanın Yapıldığı Yer Ve Zaman165.3. Araştırmanın Evren Ve Örneklemi165.4. Araştırmanın Hipotezleri165.5. Araştırma Verilerinin Toplanması165.6. Araştırmanın Veri Toplama Araçları165.7. Araştırmanın Etik Yönü195.8. Araştırmanın Sınırlılıkları195.9. Veri analizi196. BULGULAR216.1. Öğrencilerin Tanıtıcı Özelliklerine İlişkin Bulgular216.2.Öğrencilerin Tanıtıcı Özelliklerine Göre Okuryazarlık Düzeylerinin Karşılaştırılması257. TARTIŞMA348. SONUÇ ve ÖNERİLER399. KAYNAKLAR4110. EKLER4611. ÖZGEÇMİŞ59--------------------SUMMARYHealth Literacy Of High School StudentsStudent’s name: Firuze KarabacakSupervisor: Doç. Dr. Ayşe Ergün Department: Department of Public Health Nursing, Faculty of Health SciencesAim: This study was designed in order to determine the levels of health literacy on high school students.Method: The population of this cross-sectional study consisted of high school students (N=1672) studying in Çankaya district of Ankara in the three schools year of 2018-2019. The study was completed with a total of 821 students including 272 students from anatolian high school, 165 students from vocational and technical high school, and 394 students from social sciences high schools. The data were collected via Identifier Information Form, Health Literacy Measure for Adolescents. Results: The mean age of the students was 16,06 ± 1,11. Gender distribution was 57% female and 43% male. 35,8% of the students had mother education level and 48,4% had father education level. 53,4 percent considered “good” health status. The mean scores of subscale scores of the students were 32,95 ± 5,67 for self-efficacy; 31,13 ± 6,02 for the access sub-dimension, 32,85 ± 5,84 for the understanding sub-dimension, 19,86 ± 4,48 for the reading sub-dimension, 17,13 ± 4,44 for the use sub-dimension, 15 for the evaluation sub-dimension 15,67 ± 3,41, and 11,24 ± 2,89 for the detection subscale.Conclusion: It is suggested that trainings are organized to raise the awareness of high school students about health literacy.Keywords: Adolescent, health literacy, high school studentsIII.İÇİNDEKİLERI.BEYANiII.TEŞEKKÜRiiIII.İÇİNDEKİLERiiiIV.KISALTMALARvV.ŞEKİL ve TABLO LİSTESİvi1. ÖZET12. SUMMARY23. GİRİŞ ve AMAÇ34. GENEL BİLGİLER54.1. Sağlık Okuryazarlığı54.2. Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri64.3. Sağlık Okuryazarlığı Ölçüm Araçları74.3.1. Yetişkinlerde Fonksiyonel Sağlık Okuryazarlığı Testi (Test of Functional Health Literacy in Adults) (TOFHLA)74.3.2. Yetişkinlerde Okuryazarlığının Hızlı Tahmini (Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine) (REALM)74.3.3. En Yeni Yaşamsal Bulgu Testi (The Newest Vital Sign -NVS)84.4. Ergenlere Özel Geliştirilen Ölçekler84.4.1. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği(Health Literacy Measure for Adolescents (HELMA)84.4.2. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığını Değerlendirme Ölçeği (Health Literacy Assessment Scale for Adolescents (HAS-A)94.4.3. Medya Sağlık Okuryazarlığı(Media Health Literacy (MHL)94.4.4. e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği(The eHealth Literacy Scalee(HEALS)94.5. Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörler94.6. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı134.7. Sağlık Okuryazarlığının Önemi145. GEREÇ ve YÖNTEM165.1. Araştırmanın Şekli165.2. Araştırmanın Yapıldığı Yer Ve Zaman165.3. Araştırmanın Evren Ve Örneklemi165.4. Araştırmanın Hipotezleri165.5. Araştırma Verilerinin Toplanması165.6. Araştırmanın Veri Toplama Araçları165.7. Araştırmanın Etik Yönü195.8. Araştırmanın Sınırlılıkları195.9. Veri analizi196. BULGULAR216.1. Öğrencilerin Tanıtıcı Özelliklerine İlişkin Bulgular216.2.Öğrencilerin Tanıtıcı Özelliklerine Göre Okuryazarlık Düzeylerinin Karşılaştırılması257. TARTIŞMA348. SONUÇ ve ÖNERİLER399. KAYNAKLAR4110. EKLER4611. ÖZGEÇMİŞ59

Sağlık Bilimleri Öğrencilerinin Sigara İçme Durumu, Etkileyen Faktörler ve İkincil Sigara Dumanı ile İlgili Farkındalık DüzeyleriÖğrencinin Adı: Merve KAYADanışman: Doç. Dr. Ayşe ERGÜNAnabilim Dalı: Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Amaç: Çalışma sağlık bilimleri öğrencilerinin sigara içme durumlarını, ikincil sigara dumanı ile ilgili farkındalık düzeylerini ve bunları etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapıldı.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı olarak planlanan araştırma, İstanbul'da bir devlet üniversitesinin Sağlık Bilimleri Fakültesi'ndeki 1054 öğrenci ile yapıldı. Veriler Sosyodemografik Form, İkincil Sigara Dumanı Anketi, Sigara İçiciliği Anket Formu ve Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi ile toplanıp, tanımlayıcı istatistikler ve kikare analizi ile değerlendirildi.Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 20,06±1,66 ve %84.5'i kadındı. Sigara içme sıklığı %13,9, son 30 gün içerisinde ikincil sigara dumanına maruz kalma sıklığı %96,9'du. Ev(%24,2) ve okulda(%26,7) ikincil sigara dumanı maruziyeti vardı. İlk sigara deneme yaşı 15,88±3,44; sigara içen öğrencilerin sigaraya başlama yaşı 17,61±2,59 ve günlük içtiği sigara sayısı 10,77±9,34'tü. Sigara içen öğrencilerin %41,6'sı sigara bağımlısı olduğunu düşünürken, Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi'ne göre %90,8'i orta, yüksek ya da ağır düzey sigara bağımlısıydı. Öğrencilerin %50,7'si sigara bırakmayı düşünüyordu. Sigara içme sıklığı erkek, düşük gelir düzeyli, boşanmış ebeveynlere sahip, yalnız veya arkadaşları ile birlikte öğrenci evi/yurtta yaşayan ve çalışanlarda istatistiksel olarak anlamlı diğerlerinden yüksekti.Sonuç: Çalışma sonuçları doğrultusunda üniversitelerde ikincil sigara dumanı maruziyetini de içeren sigara önleme ve bırakma programları yapılması önerilir. Anahtar kelimeler: Çevresel Sigara Dumanı, İkincil Sigara Dumanı, Pasif İçicilik, Sigara, Tütün. Smoking Status, Affecting Factors and Exposure to Secondhand Smoke Exposure Among Health Science Faculty StudentsStudent's name: Merve KAYASupervisor: Doç. Dr. Ayşe ERGÜNDepartment: Department of Public Health Nursing, Faculty of Health SciencesAim: The aim of this research was investigeted smoking prevalence, affecting factors and exposure to secondhand smoking among health science students.Material and method: This descriptive study was conducted with 1054 students of Health Sciences at a state university in İstanbul. Data were collected by Sociodemographic Form, Secondhand Smoke Exposure Questionnaire Form, Cigarette Smoking Questionnaire Form and Fagerstrom Nikotine Dependence Test and were evaluated by chi-square test and descriptive statistic analysis.Results: The average age of the students was 20,06±1,66 and students of %84,5 were female. For students, the frequency of smoking was 13,9% and the frequency of exposure to secondhand smoke was 96,9% during the last 30 days. They were secondhand smoke exposure at home(24,2%) and at school(26,7%). The first smoking age was 15,88±3,44. Age to start smoking 17,61±2,59 and the number of daily cigarettes was 10,77±9,34 among smoker students. 41,6% of smoker students were thinking that they were addicted to smoking. According to Fagerstrom Nikotine Dependence Test, %90,8 of smoker students were medium, high or heavy smoking addicts. Rate of wanted to quit smoking was 50,7%. The frequency of smoking was statistically significant and higher in men, low-income, children of devorced parents, living alone or together with friends in student houses/dormitoris and students working in a paid job than the others.Conclusion: It is suggested to implemented smoking quitting and prevention programs involving secondhand smoke exposure in universities.Keywords: Environmental Tobacco Smoke, Passive Smoking, Secondhand Smoke, Smoking, Tobacco. 107

Amaç: Bu çalışma lise öğrencilerinin elektronik medya kullanımının uyku alışkanlıklarına ve uykusuzluğa etkisini belirlemek amacıyla planlandı. Method: Bu kesitsel araştırmanın evrenini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İstanbul Şişli İlçesinde öğrenim gören (N=18817) lise öğrencileri oluşturdu. Araştırma anadolu liselerinden 575, mesleki ve teknik liselerden 494, özel liselerden 444 olmak üzere toplam 1513 öğrenci ile tamamlandı. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Bergen Uykusuzluk Ölçeği (BUÖ) ve Uyku ve Yaşam Tarzı Anketi ile toplandı.Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 15,54±1,14 ve %57,7'si kadındı. Hafta içi uyku süresi ortancası 7 saat ve hafta sonu uyku süresi ortancası 10 saat olarak bulundu. Yüzde 31,1'inin hafta içi ve %45,1'inin hafta sonu ortanca uyku süresinin altında uyuduğu, %17,4'ünün sıklıkla uykuya dalmada zorluk çektiği, %35,9'unun sıklıkla okulda uykulu olduğu, %32,6'sının sıklıkla uyanmakta zorluk çektiği belirlendi. Öğrencilerin toplam BUÖ puan ortalaması 15,95±8,09 bulundu. Kız öğrencilerde, okul başarı durumu kötü olanlarda, anne, baba, kardeş ve arkadaş ilişkileri orta ve kötü olanlarda, bir saatten az fiziksel aktivite yapanlarda, uyurken telefonunu yastığının altında/başucunda bulunduranlarda, yatakta (uyumadan önce) 30 dakika ve daha fazla telefon/tablet/bilgisayar kullananlarda, hafta içi 2 saat ve üstü internet kullananlarda BUÖ puan ortancası diğerlerinden anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p

ÖZETBu çalışmanın amacı “Fiziksel Aktivite ve Ergonomi Geliştirme Programı”nın (FAVEP) çalışanların kas- iskelet ağrılarına etkisini belirlemekti. Bu çalışma ön test- son test kontrol gruplu yarı deneysel bir araştırmadır. Çalışma Mayıs 2013-Temmuz 2013 tarihleri arasında bir dondurma fabrikasının çalışanları ile yapılmıştır (N=700). Örnekleme araştırmaya katılmak için gönüllü olan, kriterlere uyan 120 çalışan alınmıştır. Çalışanlar basit rastgele sayılar tablosu ile 57 kişi girişim ve 63 kişi de kontrol grubuna ayrılmıştır. Veriler Çalışanı Değerlendirme Anket Formu, Görsel Kıyaslama Ölçeği (GKÖ), Nordic Kas-iskelet Sistemi Anketi, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) ve Çalışanın Üst Ekstremitelerini Değerlendirme Formu (ÇÜEDF) ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ki-kare testi, t testi, Mann-Whitney U testi, McNemar testi ve Wilcoxon testi kullanılmıştır. Çalışanların %87,5’i bel, %70,8’i sırt, %69,2’si boyun, %61,7’si omuz bölgesinde değişik şiddetlerde ağrı yaşadıklarını ifade etmiştir. Girişim grubunun ön test-son test ağrı puanları karşılaştırıldığında boyun, omuz, el bileği ve bel bölgelerinde son test puan ortalamaları ön testten istatiksel olarak anlamlı düşüktür. Girişim ve kontrol grubunun ÇÜEDF sonuçları karşılaştırıldığında ise girişim grubunda “kabul edilebilir postür” düzeyinde bulunan çalışanların oranı ön testte %0 iken, son testte %5,3’e ve daha ileri düzeyde değerlendirilmesi gerekli olan çalışanların oranı ön testte %31,6 iken, son testte %61,4’e yükselmiştir. Sonuç olarak; FAVEP çalışanların kas-iskelet bölgesindeki ağrı şiddetini-oranını ve üst ekstremitelerle ilişkili ergonomik riskleri azaltmada etkili bulunmuştur.Anahtar Sözcükler: Hemşire, işyeri, sağlığı geliştirme, fiziksel aktivite, ergonomiSUMMARYThe Effects on Employees’ Musculoskeletal Pain of Physical Activity and Ergonomy Programme in WorkplaceThe purpose of this study was to investigate the effects of physical activity and ergonomy programme on employees’ musculoskeletal pain. A quasi-experimental design with pre-testing, post-testing and a control group was employed. Study population included employees of an ice-cream factory between May 2013- July 2013 (N=700). Sampling group included 120 employees who were volunteers and met the criterias. By the help of simple randomized figures table 57 people were selected for intervention group and another 63 for control group. Self-description form for employee, Visual Analog Scale, Nordic Musculoskeletal Survey, International Physical Activity Questionnaire (IPAQ), Rapid Upper Limb Assessment (RULA) were used for collecting data. Chi-square test, t test, Mann-Whitney U test, McNemar test and Wilcoxon test were used for analyzing data. The percentage of participants who experienced low back, back, neck and shoulder pain in different intensities are %87.5 percent, %70.8 percent, %69.2 percent and %61.7 percent respectively. When pre-test and post-test pain scores of intervention group were compared, the average post-test scores were significantly lower in neck, shoulder, wrist and low back regions than the pre-test scores. When the intervention and control groups’ RULA score compared, in the intervention group whereas proportion of employees found in “acceptable posture” level was %0 percent in pre-test, it was %5.3 percent in the post-test, and in the same group, proportion of employees in “further investigation and change may be needed” level was %31.6 percent in the pre-test, this rate increased to %61.4 percent in the post-test. As a result, FAVEP has been found effective in reducing the ergonomic risks associated with upper extremities and rate or intensity of musculoskeletal pain.Key words: Ergonomics, health promotion, nurse, physical activity, workplace

1.ÖZETMetal Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir İşyerinde Bel Ağrısı Prevelansını Etkileyen Fiziksel, Psikososyal ve Ergonomik FaktörlerAraştırmanın amacı çalışan bireylerde bel ağrısı prevelansını etkileyen fiziksel, psikososyal ve ergonomik faktörleri belirlemektir. Araştırma, Kocaeli ilinde bulunan metal endüstrisi alanında faaliyet gösteren bir fabrikanın ofis ve üretim alanında görev yapan 251 çalışan ile yapıldı. Araştırmanın verileri tanıtıcı özellikler, iş ve çalışma ortamı özellikleri, iş ve aile ile ilgili sorunlar ve ağrı ile ilgili verileri içeren anket formu, Görsel Kıyaslama Ölçeği, Genel Sağlık Anketi-28 (GSA-28) ve Hızlı Maruziyet Değerlendirme Anketi (HMD) ile toplandı. Tanıtıcı özellikler ile ölçek puanları karşılaştırılmasında veriler normal dağılıma uymadığı için nonparametrik testler (Mann-Whitney U Test ve Kruskail Wallis Test Analizi) kullanıldı. Çalışmada bel ağrısı sıklığının %63.2 oranı ile kas-iskelet sistemi sorunları arasında ilk sırada yer aldığı belirlendi. HMD anketine göre çalışanların bel ağrısı risk puan ortalaması 30 olarak belirtilen orta risk skoruna yakın 26.43±10.43 bulundu. Üretim alanında çalışanlarda bel ağrısı riski ofis çalışanlarından, vardiyalı çalışanlarda sadece gündüz çalışanlardan istatiksel olarak anlamlı yüksek bulundu. Mavi yakalı çalışanlarda bel ağrısı görülme risk ortalaması beyaz yakalı çalışanlardan daha yüksek olmakla birlikte istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı. Bel ağrısı görülme sıklığı da beyaz ve mavi yakalı çalışanlar arasında farklı değildi. Psikolojik durum değerlendirmesinde kullanılan GSA-28’e göre değerlendirildiğinde, GSA-28 puanı kesim noktasının üstünde olanlarda bel ağrısı görülme riski (27.89 ± 9.62), GSA-28 puanı 4 ve altında olanlardan (25.98±10.64) yüksek bulunmakla birlikte gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı fark bulunmadı. Çalışmanın sonuçları ışığında bel ağrısını etkileyen iş ile ilgili faktörlerin farklı ölçüm araçları ve geniş örneklemli çalışmalar ile analizi önerilebilir.Anahtar Sözcükler: Bel ağrısını etkileyen risk faktörleri, çalışanlar, işçi sağlığını etkileyen faktörler.SUMMARYMetal Industry Operating in The Workplace is Affecting Prevalence Low Back Pain Physical and Psychosocial Ergonomic Factors The aim of the study is to asses the prevalence of low back pain that affects individuals working in the physical, psychosocial and ergonomic factors. Research was made in the plant which in the field of the metal industry located in Kocaeli. The Research was made by joint of 251 employees who works at office and production line. The data identifier specifications, work and study environment, business and family-related issues and contains data on pain questionnaire, the visual analog scale, the General Health Questionnaire-28 (GHQ-28) and Rapid Exposure Assessment Survey (HMD) were collected by. The data does not conform to the normal distribution with the scale scores and informative features for the comparison of non-parametric tests (Mann-Whitney U Test and Analysis Kruskail Wallis test) was used.With a rate of 63.2% in this study, the incidence of low back pain of musculoskeletal problems were received in the first place. HMD risk of low back pain score according to the survey of employees designated as medium risk score of 30 was found close to the 26.43 ± 10:43.The risk of low back pain office employees who work in the field of production, shift workers and day workers only found a statistically significantly higher.The average of the low back pain risk of blue-collar employees is higher than the average of white-collar workers risk; but there is no difference statistically significant.Used to evaluate the psychological condition evaluated according to the GHQ-28, GHQ-28 score cut-off point on the risk of low back pain patients (27.89 ± 9.62), GHQ-28 score of 4 or less ones (25.98 ± 10.64) were higher among the groups was statistically There was no significant difference. Factors affecting the work-related low back pain in the light of the results of the study of different measurement tools and the analysis of large sample studies have suggested.Key Words: Risk factors affecting low back pain, employees, factors that affect the health of workers.

1. ÖZETBu çalışma, güneşten korunma programının (GKP) adölesanların güneşten korunma davranışlarına etkilerinin araştırılması amacıyla ön-son-izleme test ve kontrol gruplu yarı deneysel bir tasarım olarak gerçekleştirildi. Çalışma, Sakarya’da bulunan iki özel okulun 6. ve 7. sınıflarında öğrenim gören toplam 180 adölesan ile yürütüldü (girişim grubu: 96, kontrol grubu: 84). Veriler Transteoretik model (TTM) güneşten korunma ölçekleri ile toplandı. Okul temelli uygulanan GKP’nin girişim grubunda son testte orta düzeyde etkili olduğu, izlemde ise etkisinin olmadığı saptandı. GKP’nin, girişim grubundaki öğrencilerin güneş yanığı oranını azaltmada etkili olduğu, güneşten kaçınma ve güneş koruyucu kullanma davranışları ve öz yeterliliklerinin olumlu yönde değişmesine katkı sağladığı belirlendi (p.05). Girişim grubundaki erkek öğrencilerin güneşten korunma davranışları ve öz yeterliliklerinin kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı yüksek olduğu belirlendi. Kızlarda ise sadece son testte girişim grubunun güneşten kaçınma öz yeterliliği kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı yüksekti (p.05). It was found that the boys in the intervention group scored significantly higher in sun protection behavior and self-efficacy compared to the control group. Among the girls, the scores for self-efficacy in terms of avoiding the sun was significantly higher in the post-test of the intervention group than in the control group (p

Bu çalışma işçilerin sigarayı bırakmasında iş sağlığı hemşiresinin rolünü belirlemek amacıyla randomize kontrollü deneysel araştırma olarak yapıldı.Araştırmanın evrenini, İstanbul'da bulunan bir ilaç fabrikasında çalışan ve sigara kullanan işçiler oluşturdu (N=180). Örnekleme, (yaş ve cinsiyete göre) tabakalı rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen ve araştırmaya katılmak için gönüllü olan, 100 işçi alındı. Basit rastgele sayılar tablosu ile 50 kişi girişim ve 50 kişi de kontrol grubuna ayrıldı. Çalışmada veri toplama aracı olarak literatür bilgisi doğrultusunda araştırmacı tarafından geliştirilen anket formları Değerlendirme Anketi I ve II kullanıldı. Anketler uygulandıktan sonra girişim ve kontrol grubundaki işçilerin tükürük kotinin düzeylerine bakıldı.Verilerin istatistiki değerlendirmesinde, tanımlayıcı istatistikler (sayı, yüzdelik ve ortalama, standart sapma); t testi, ki-kare analizi, Mann-Whitney U testi, Mc Nemar test ve Wilcoxon Test kullanıldı.Ön değerlendirmeden 6 ay sonra yapılan son değerlendirmede sigara kullanma durumu değerlendirildiğinde kontrol grubunda 1 kişinin, girişim grubunda 13 kişinin sigarayı bıraktığı belirlendi.Girişim grubunda sigarayı bırakanlar ortalama 119.84±60.60 (median=142) gün önce bırakmıştı. Kontrol grubunda ki 1 kişi ise 21 gün önce bırakmıştı.Kontrol grubunda kullanılan sigara miktarına göre ön değerlendirme-son değerlendirme karşılaştırması yapıldığında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı. Girişim grubunda ise öntest-sontest arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı. Sontestte 11 ve üstünde sigara içenlerin sayısı azalmıştı.Ön değerlendirmede işçilerin kotinin ortalamaları girişim grubunda 3.48 ± 0.81, kontrol grubunda 3.44 ± 0.78'idi. Gruplar arasında anlamlı fark yoktu. Son değerlendirmede ise, girişim grubunun kotinin ortalaması (2.50±1.64) kontrol grubundan (3.58 ± 0.88) istatistiksel olarak anlamlı düşüktü.Araştırma iş sağlığı hemşiresi tarafından uygulanan sigara bırakma programının başarılı olduğunu gösterdi. This study has been carried out to identify the role of occupational nurses with the cessation of smoking of employees through randomized controlled experimental.The scope of the study consisted of employees who work for a pharmaceutical company and are also smokers (N=180). Sampling group included 100 employee, (according to age and gender), who were volunteers and picked by randomized sampling. By the help of simple randomized figures table, 50 people were selected to intervention group and another 50 to control group. The survey forms Assessment Survey I and II, which were developed by researchers in line with collecting data and references for the study were used. After the surveys were carried out, the level of cotinin in the saliva of the employees for the intervention and control group has been examined. At the statistical analyses, descriptive statistics (number, percentage, mean); t test, ?2 test, Mann-Whitney U test, Mc Nemar test and Wilcoxon test were used. At the post test which was carried after 6 months of the pre-test, it was found out that 1 person in the control group and 13 people in the intervention group quit smoking.Those who quit smoking in the intervention group had quit 119.84±60.60 (median=142) days ago. That 1 person in the control group had quit smoking 21 days ago.At the control group, there was no a significant difference when the pre-test and post-test results, according to amount of cigarettes, were compared. As for the intervention group, there was a statistical significant difference between the pre-test and final test results. At the final test, the number of those who smoked 11 and above decreased. At the pre test, average cotinin level of the employees for the intervention group was 3.48 ± 0.81, for the control group 3.44 ± 0.78. There was no a statistical significant difference between the groups. At the final test, the average cotinin level for the intervention group (2.50±1.64) was statistically significantly lower than that of control group (3.58±0.88).The research proved that the smoking cessation intervention that has been carried out by occupational nurse has been successful. 143

ÖZETGüler GÖNÜL – Bir İlaç Firmasında Çalışanların Koroner Kalp Hastalığı Risk Faktörleri ve Sağlıklı Yaşam Biçimi DavranışlarıBu araştırma bir ilaç fabrikasında çalışanların koroner kalp hastalığı risk faktörlerini ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Araştırma bulguları 178 kişi üzerinde değerlendirildi. Verileri toplamada Koroner Kalp Hastalığı Risk Faktörleri Araştırma Anketi ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ II) kullanıldı. Anket uygulandıktan sonra çalışanların tansiyon, boy, kilo, bel çevresi, açlık kan şekeri, total kolesterol, trigliserid ve HDL kolesterol ölçümleri yapıldı. Çalışma bulgularına göre araştırmaya katılanların %59’u erkek ve %41’i kadındır. Olguların ortalama yaşları 36.34±7.02’dir. Araştırma grubunun KKH risk faktörlerinin prevalansı incelendiğinde hipertansiyon %6.7, hiperkolesterolemi %32.6, obezite %14.6, santral obezite TEKHARF tanımına göre %33.1, NCEP ATP III tanımına göre %20, metabolik sendrom TEKHARF tanımına göre %23, NCEP ATP III tanımına göre %15.7 olarak bulundu. Framingham risk puanlarına göre olguların 10 yıllık Mİ ve koroner ölüm geçirme riski %92.1’inde düşük, %7.9’unda orta; 10 yıllık KKH gelişme riski %89.7’sinde düşük, %10.3’ünde orta; TEKHARF risk skoruna göre 10 yıllık Mİ ve koroner ölüm geçirme riski %93.6’sında düşük, %6.4’ünde orta risk düzeyindedir. Koroner kalp hastalığı risk skoruna göre orta riskli grubun SYBD II ölçeği, manevi gelişim, stres yönetimi ve kişilerarası ilişkiler alt ölçek puanları, düşük riskli gruptan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksekti. Anahtar kelimeler: Framingham risk skoru, işçi sağlığı, koroner kalp hastalığı, sağlıklı yaşam biçimi davranışları SUMMARYGüler GONUL - Coronary Heart Disease Risk Factors and Healthy Life Style Behaviors of the Employees Engaded in a Pharmaceutical CompanyThis descriptive research aim was to determine the coronary heart disease risk factors and healthy life style behaviors of the employees engaged in a pharmaceutical company. Research findings were assessed on 178 persons. Coronary Heart Disease Risk Factors Survey and Health Promotion Lifestyle Profile II (HPLP II) were used for data collection. Following the survey, the employees were examined for their blood pressure, length, weight, waist circumference, pre-prandial blood glucose, total cholesterol, triacylglyceride and HDL cholesterol. Depending on the survey findings, 59% of the survey attendants are men while 41% of them are women. The average age of the cases is 36.34±7.02. On examining the prevalence of CHD risk factors of the research group, the following findings were founds respectively: high blood pressure is 6.7%, obesity is 14.6%, central obesity is 33.1% as per TEKHARF definition and 20% as per NCEP ATP III definition, 23% as per metabolic syndrome TEKHARF definition and 15.7% as per NCEP ATP III definition. In the light of Framingham risk points, risk of 10-year MI and coronary death is low for 92% and medium for 7.9%; 10-year CHD growth risk is low for 89.7% and medium for 10.3%; according to the TEKHARF risk score, 10-year MI and coronary death risk is low for 93.6% and medium for 6.4%. According to CHD risk score, HPLP II scale of the medium-risk group, their sub-scale points for moral development, stress management and interpersonal relationships were significantly higher than those of the relatively lower risk group in terms of statistics. Key words: Coronary heart disease, framingham risk score, healthy life style behaviors, occupational health

Bu araştırmanın amacı, adölesanlarda, Transteoritik Model'in (TTM) değişim aşamaları, değişim süreci, öz-etkililik ve karar alma süreçlerini kullanarak egzersiz davranışlarını tanımlamaktır. TTM'nin egzersizle ilgili olarak ülkemizde ilk kez ele alındığı bu çalışma ile, TTM adölesan egzersiz ölçekleri Türkçe literatüre kazandırılmıştır. Araştırma örneklemini, İstanbul Kadıköy ilçesinde bulunan İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı 3 devlet ve 1 özel okul (n=800) öğrencileri oluşturmaktadır. TTM ölçeklerinin güvenirlikleri; Davranış Değiştirme Süreci Ölçeği için 0.95, Egzersiz:Öz-Etkililik için 0.92 ve Egzersiz:Karar Alma Ölçeği için 0.83 bulunmuştur. TTM'nin değişim aşamalarına göre adölesanların dağılımı; düşünmeme; %7.5 (bireyler egzersiz yapmamaktadır ve gelecek altı ay içinde de egzersiz yapmayı düşünmemektedir), düşünme; %21.8 (bireyler egzersiz yapmamaktadır fakat, gelecek altı ay içinde egzersiz yapmayı düşünmektedir), hazırlık; %43.8 (bireyler düzenli olmasa da egzersiz yapmaktadır ve gelecek bir ay içinde düzenli olarak egzersiz yapmayı planlamaktadır), hareket; %10.4 (bireyler altı aydan kısa bir süredir düzenli olarak egzersiz yapmaktadır), devam ettirme; %16.6 (bireyler altı aydan daha uzun bir süredir düzenli olarak egzersiz yapmaya devam etmektedir) olarak bulunmuştur. Adölesanların değişim aşamaları boyunca davranış değiştirme süreci bilişsel/deneysel ve davranışsal süreçlerini kullanma puan ortalamaları ve egzersiz:öz-etkililik puan ortalamaları belirgin ölçüde artış göstermiştir. Egzersiz davranışının algılanan olumlu yanları (yarar) ve olumsuz yanlarının (zarar) kıyaslanması üzerine temellendirilen karar alma kuramına göre ise değişim aşamaları boyunca ?yarar? puanları artış gösterirken ?zarar? puanları düşüş göstermiştir.Anahtar kelimeler: Adölesan, Değişim Aşamaları, Değişim Süreçleri, Egzersiz, Karar Alma, Öz-Etkililik, Transteoretik Model. Transtheoretical Model: Examination of Behavior of Adolescence ExerciseThe aim of this study was to examine exercise behaviour with using the stages of change, process of change, self-efficacy and decisional balance of Transtheoritical Model (TTM) in adolescents. The study that TTM deals with for the first time in our country have been gained to the Turkish literature of the adolesent exercise questionnaires of TTM. The students of 3 governments and 1 private high schools (n=800) that were connected to Istanbul Kadıköy State Principle of Education form the research sampling. In reliability analysis of TTM questionnaire internal consistency was found 0.95 for Processes of Change Questionnaire, 0.92 for Exercise:Self-Efficacy Questionnaire and 0.83 for Decisional Balance Questionnaire. Distribution of the sample across the stages was: precontemplation; 7.5% (individuals are physically inactive and do not intend to initiate exercise with in the next 6 months), contemplation; 21.8% (individuals are physically inactive and intend to begin regular exercise within the next 6 months), preparation; 43.8% (individuals are irregularly active but, they are planning to do regular exercise in a next month time), action; 10.4% (individuals have been regularly active for less than 6 months), maintenance; 16.6% (individuals have sustained regular exercise for more than 6 months). The processes of change in the adolescent stages of change indicated clear augmentation in mean of using their cognitive/experimential processes and the mean of self-efficacy. According to desicional balance theory which was based on comparing the positive (pros) and the negative (cons) sides in the stages of change while the pros scores indicated increase, the cons scores indicated decrease.Key words: Adolescent, Decisional Balance, Exercise, Processes of Change, Self-Efficacy, Stages of Change, Transtheoretical Model. 157