Search

Research Objective and QuestionsWe aimed to examine court rulings on disputes between network platforms and labour providers in order to understand the nature of the employment relations and the broader consequences for society as a whole. We addressed two questions :What is the attitude and role of the courts in resolving disputes between Internet network platforms and labour providers in China within a civil law system ?What are the prospects that legal innovations will improve protection for platform labour providers who fall outside the scope of labour law, in order to counter the unregulated expansion of digital capitalism at the expense of the under-/unprotected ?MethodologyWe primarily used secondary data, namely 102 publicly available Court decisions from 2014 to 2019. The case decision reports were downloaded from the Supreme People’s Court “Network of Court Decision Papers.”ResultsDisputes occurred mainly in cities that have the most developed platforms and an independent worker model of employment. They mainly involved network platforms that provide such services as driving, food delivery and courier services. All of the disputes involved road accidents, and over half occurred in Beijing and Shanghai—two leading cities in China that have dense populations. Dispute cases rose sharply, peaked in 2017, started to drop in 2018 and fell even more in 2019. The disputes seem to have educated people on both sides, with the result that more precautions are being taken.ContributionsOur study makes three contributions. First, we identified three types of platform employment in China, the motives of the platforms in their choice of labour utilization and the legal implications in terms of labour and third-party protection. Second, we examined the attitude and role of the courts in judging disputes between network platforms and labour providers within legal constraints. Third, we propose that socialization of contract service should be central to platform employment.

İnsan Hakları Hukuku için çok önemli ilkelerden biri olan ayrımcılık yasağına uygulamada mahkemelerin içtihatlara dayalı bir yorum getirdiği dikkati çekmektedir. Bu durum, hukuk uygulayıcılarının hayatın değişen koşullarına uyum sağlama ve karşılaştıkları sorunlara çözüm bulmayı amaçlamalarından kaynaklanmaktadır. Ancak hayatın olağan akışı içerisinde, ayrımcılık konularının ve bireylerin bu konudaki duyarlılıklarının artması sebebiyle, yürürlükteki var olan hukuk kurallarının toplumun çekirdeğini oluşturan bireyi ayrımcılıktan ne ölçüde koruyabildiği hususu tartışmaya açıktır. Bilindiği üzere Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne aleyhine en çok başvuru yapılan ülkelerdendir.Bu araştırmada, öncelikle eşitlik ilkesi ile ayrımcılık yasağı arasındaki ilişkiye odaklanılacak ve AİHM'nin ayrımcılık yasağını nasıl yorumladığı üzerinde durulacaktır. Türk Anayasa Hukuku'nda ayrımcılık yasağının düzenleniş biçimi ile Anayasa Mahkemesi'nin bu konudaki yaklaşımı üzerinde durulacak ve Anayasa Mahkemesi'nin verdiği güncel kararların AİHM kararları ile hangi ölçüde benzer nitelikte olduğu tartışılacaktır.Çalışmanın amacı, AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararlarında ayrımcılık yasağının nasıl yorumlandığının sentezini yapmak ve ayrımcılık yasağını daha etkin hale getirecek ve bireyin ayrımcı muamelelerden korunmasını sağlayacak yapılan yasal düzenlemelere işlerlik kazandırmaktır.Anahtar Kelimeler: İnsan Hakları Hukuku, Ayrımcılık Yasağı, Eşitlik İlkesi, AİHS 14. madde It is seen that courts put a jurisprudential interpretation on the application of prohibition of discrimination, which is one the most important principles of Human Rights law. This results from law practitioners' abilities to adapt to the changing conditions of life and their desire to find solutions to the problems they come up with. Since the number of discrimination issues and people's sensitivity towards them have increased in the usual flow of life, the matter of how far the valid law can protect the individual, who constitutes the core of the society, from discrimination is controversial. As is known, Turkey is among the countries which has been applied against in European Court of Human Rights (ECHR). In the scope of this study, primarily the relationship between the equality principle and the prohibition of discrimination is focused on and ECHR's interpretation of prohibition of discrimination is examined. Secondarily, how the prohibition of discrimination is embodied in Turkish Constitutional Law and what Supreme Court's approach regarding this issue is are emphasized, and to what extend the decisions given by Supreme Court are similar to the decisions given by ECHR is argued. The aim of the study is to be able to synthesize court decisions in terms of the interpretation of prohibition of discrimination and is to investigate the functionality of the legal arrangements aimed at protecting the individual from discriminatory treatments by making the prohibition of discrimination more effective. Keywords: Human Rights Law, Prohibition of Discrimination, Principle of Equality, ECHR Article 14 93

E-devlet ve BİT kavramları, hayatımıza yeni giren kavramlar olmakla birlikte bu kavramlar;hayatımızın her alanını etkilemekte, sağladıkları kolaylıklarkısa sürede benimsenmelerini sağlamaktadır. E-devlet ve BİT'in yoğun kullanımı, beraberindebu kavramların çeşitli suç tiplerinde araç olarak kullanımını, veri güvenliğine ilişkinteknik altyapı eksikliklerinigündeme getirmiştir. Bu kapsamda, e-devlet ve BİT'in kötüye kullanılması sonucu oluşan yeni suç tiplerine veveri güvenliğine dairalanı kapsayan birincil ve ikincil mevzuatın yeniden düzenlenmesi, mevzuatımızın teknolojik gelişmelerle uyum sağlayabilecek düzeye getirilmesi, e-devlet ve BİT aracılığıyla yapılan işlemlerin güvenliği bakımındanönem arz etmektedir. Bu çalışma ile e-devlet ve BİT'in tanımları, etkileri, bu kavramalara dair mevzuatımızda, bugüne kadar yapılmış olan değişiklikler vurgulanmaktadır. E-devlet ve BİT'lerin özellikle, idari sistemde ve yargılama faaliyetinde kullanımında, etkileri, eksik yanları varsa buna dair alınabilecek tedbirler, e-devlet mevzuatı anlamında mevzuat değişikliğinde izlenebilecek usul ve esaslara odaklanılmaktadır. Araştırma sonunda, elde edilen bilgilere göre, e-devlet ve BİT alanına ilişkin mevzuat değişikliklerinin birincil mevzuat anlamında, ilgili kanunlarda, alanla ilgili maddelerle sınırlı olarak ikincil mevzuat anlamında ise yapım aşaması daha kolay olan yönetmelik ve yönergelerle alana dair boşluklarının doldurulmaya çalışıldığı tespit edilmiştir. Henüz, alana dair üst ve genel tanımların yer aldığı çerçeve bir kanuna atıf yapma olanağı bulunmamakta; bu kapsamda, bir e-devlet kanununihtiyaç olduğu görülmektedir. Yargılama makamlarının yargılamaya konu, e-devlet ve BİT ile ilgili eylemleri değerlendirilirken işlemlere dair uygulayacakları ilgili kanunun yorumu da önem arz etmektedir. Bu noktada, yargı makamlarınınalana hâkimiyetleri, somut olaya uygulayacakları kanunun tespitinde, yargılamanın daha hızlı ve doğru bir şekilde yapılmasını sağlayacağı değerlendirilmektedir. Although the concepts of e-government and ICT are the concepts that are new to our lives, these concepts affect all areas of our lives, and they provide convenience in a short time. The intensive use of e-government and ICT has brought along the use of these concepts as tools in various types of crime and the lack of technical infrastructure for data security.In this context, it is important to reorganize the primary and secondary legislation covering the new types of crime and data security as a result of abuse of e-government and ICT, to bring our legislation to the level that can be compatible with technological developments, and to ensure the safety of the transactions made through e-government and ICTsupply.This study emphasizes the e-government and ICT definitions, effects, and the amendments made so far in our legislation on these concepts. In particular, the use of e-government and ICTs in the administrative system and the judiciary, their effects, their disadvantages, the measures that can be taken, the e-government legislation in terms of legislative changes in terms of the principles and principles that can be followed.At the end of the research, according to the information obtained, the legislative changes related to the e-government and ICT field, in the sense of primary legislation, in the relevant laws, are limited to the items related to the field; In the sense of secondary legislation, it has been determined that the gaps in the field are tried to be filled by the regulations and directives, which are easier to do in the construction phase.Yet, there is a need for an e-government law in this context, since there is no possibility to refer to a framework law in which there are top and general definitions of the field.When evaluating the actions of the judicial authorities related to the judiciary, e-government and ICT, the interpretation of the relevant law to be applied on the transactions is also important. At this point, judicial authorities, the dominance of the field, in the determination of the law to be applied to the concrete event, the judiciary will be made more quickly and accurately. 243

Transseksüellik konusu Türkiye'de ilk kez 1981 yılında ses sanatçısı Bülent Ersoy'un cinsiyet değişikliği ameliyatı ile gündeme gelmiş ve o yıllarda henüz cinsiyet değişikliği konusunda yasal bir düzenleme bulunmadığından, sanatçının yeni cinsiyetinin hukuk düzenince tanınıp tanınmayacağı konusu, 1988 yılında Türk Medeni Kanunu'nda yapılan değişikliğe kadar, gündemde kalmıştır. Transseksüellerin yeni cinsiyetlerinin nüfusa tescil edilip edilemeyeceği meselesi, transseksüelliğin ya da transseksüellerin `ahlâkı-ahlâksızlığı` ekseninde tartışılıp değerlendirilmiştir. Bu yerleşik düşünceler nedeniyle önemli bir hususun göz ardı edilme tehlikesi ortaya çıkmıştır: Transseksüellerin cinsiyet değişikliklerinin nüfusa tescili dışındaki sorunları. Bu çalışmada, transseksüellik ve hukuk düzleminde kalınarak, tarihsel değişim ve gelişimler ile güncel sorunların ele alınması biçiminde bir plan yapılmıştır. The subject of transsexuality became a current issue for the first time in Turkey in 1981 with the voice artist Bülent Ersoy's gender change surgery and the issue of the new gender of the artist that would not be recognized as a legal order remained on the agenda until the amendment made in the Turkish Civil Law in 1988 since there was no legal regulation on gender change in those years. The matter of whether transsexuals' new genders can be registered in the population or not has been discussed and evaluated on the basis of ' morality-immorality ' of transsexuality or transsexuals. The danger of ignoring an important point has arisen due to these settled thoughts: The other problems, except the registration to the population of Transsexuals' gender changes. In this study, remaining within transsexuality and law, a plan has been made to handle in the form of historical changes and developments with current problems. 91

YÖK Tez ID: 440121 Her ne kadar 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle bireysel başvuru yolu Türk hukukuna girmiş olsa da bireysel başvurunun usul ve esasına yönelik düzenlemeler 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nde yer almaktadır. Bir bireysel başvurunun esası hakkında karar verilebilmesi için öncelikle ön incelemeden geçirilmesi ve gerekli şartları taşıyıp taşımadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu tespitte kullanılan kriterlere de "kabul edilebilirlik şartları" denilmektedir. Kabul edilebilirlik şartlarının varlık nedeni, bireysel başvuruda oluşabilecek gereksiz iş yükünün önlenmesi, gereksiz ve usulüne uygun olmayan başvuruların bir an önce elenmesi ve gerçekten hak ihlaline uğramış bireylerin başvurularının hızlı bir biçimde karara bağlanmasıdır. Dolayısıyla başarı şansı olan ve usulüne uygun olmayan başvuruların neler olduğunun tespit edilmesi bireyler ve uygulayıcılar bakımından önem taşımaktadır. Tezin temel amacı bu tespitin yapılmasıdır. Tez dört bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde, bireysel başvuru kavramı, bireysel başvurunun nitelikleri (özellikleri) ve işlevi ile mukayeseli hukukta bireysel başvuru konularında genel bilgiler açıklanmıştır. İkinci bölümde, Türk Anayasa Mahkemesi uygulaması kapsamında başvuru usulü, incelenme usulü ve verilebilecek kararlar ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, Türk Anayasa Mahkemesi uygulaması kapsamında bireysel başvurunun usul bakımından kabul edilebilirlik şartları (kriterleri); dördüncü bölümde ise Türk Anayasa Mahkemesi uygulaması kapsamında bireysel başvurunun esas bakımından kabul edilebilirlik şartları (kriterleri) tespit edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Bireysel Başvuru, Kabul Edilebilirlik Kriterleri/Şartları, Anayasa Mahkemesi, İnsan Hakları, İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi. However, individual applications entered into force after Constitutional amendments in 2010, regulations regarding merits and procedure located in the Law No. 6216 Code on Establishment and Rules of Procedures of the Constitutional Court and the Internal Regulations of the Constitutional Court. Primarily, an individual application to be examined, in other words to decide on the merits that passed through the preliminary examination and to be identified whether provided with necessary requirements. The criteria used in this determination is called "admissibility conditions". It is due to the adoption of the conditions of admissibility of individual application, prevention of unnecessary workload that may occur, screening of the applications that unnecessary and improper as soon as possible and decide quickly that it is really infringing individuals application. Therefore, determination of the applications that have the chances of success and improper is important for an individuals and practitioners. The main aim of the thesis is to make this determination. The thesis consists of four parts: In the first chapter, the concept of individual application, the attributes (properties) and the function of the individual application's and general information on individual application in comparative law has been explained. In the second chapter, the application procedure, examination procedure and the judgement which would be decide are considered in the practise within the Turkish Constitutional Court application. In the third chapter, the procedural criteria for admissibility of individual application under the principles of Turkish Constitutional Court; in the fourth chapter the application criteria regarding the merits in terms of the principles under the Turkish Constitutional Court has tried to determine. Keywords: Individual Application, Admissibility Criteria/Conditions, Constitutional Court, Human Rights, The Courts of Human Rights, European Convention on Human Rights.

Birçok özgürlüğün temelini oluşturan ifade özgürlüğü, bireylerin sahip olduğu fikir ve düşünceleri her türlü vasıta ile herhangi bir sınırlama olmaksızın dış âleme aktarabilmeyi ifade eder. Bu temel özgürlük bugün çağdaş ve demokratik ülkelerin demokrasi anlayışını ve seviyesini göstermesi bakımından önemlidir. İfade özgürlüğü, kendi bünyesinde taşıdığı, unsur ve özellikleriyle birlikte bireylerin kişisel beceri ve gelişimini sağladığı gibi toplumsal, ekonomik, sosyal ve siyasal gelişiminde önünü açması bakımından işlevsel önemi tartışılmazdır.İfade özgürlüğü, geçmişten günümüze çağdaş ve demokratik devletler açısından taşıdığı önem nedeniyle, gerek uluslararası belgeler ve anayasalar ve gerekse insan hakları belgeleri kapsamında hukuki güvencelere bağlanmıştır. Bu belge ve sözleşmeler açısından özellikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve bu sözleşmenin yargısal uygulayıcısı hükmündeki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ve kararları üye devletler adına ifade özgürlüğünün teminat altına alınması, sınırlandırılması ve korunması bakımından önemlidir. Sözleşmeye göre, devletin müdahalesi olmaksızın herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir ancak bu özgürlük de diğer birçok özgürlük gibi sınırsız değildir, sınırlandırma sözleşmenin ancak içeriğine uygun olarak meşru çerçevede yapılabilir. Türkiye uluslararası sözleşmelere taraf olması ve bununla birlikte AİHM'in yargısal yetkisini kabul etmesiyle birlikte ulusal hukuk mevzuatındaki birçok yasal düzenlemenin ifade özgürlüğü hakkının kullanımını sınırlandırdığı görülmüştür. Bu nedenle yargı reformu kapsamında bir takım düzenlemeler yapılarak ifade özgürlüğü önündeki engellerin kaldırılması hedeflenmiş ise de, Avrupa Birliği ilerleme raporları ile uluslararası bağımsız otoritelerce yapılan değerlendirmeler ve AİHM'in vermiş olduğu ihlal kararları halen yapısal bir iyileşmenin olmadığını göstermektedir. Bu çalışmamızda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi normları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin içtihat kararları esas alınarak ifade özgürlüğünün demokratik bir topluma kazanımları somutlaştırılırken, Türkiye'de ifade özgürlüğü sorununun nedenleri, AİHM ve Türk Yüksek Mahkeme kararları incelenerek ortaya konulmaya çalışılmış, ülkemizin ifade özgürlüğü sorununu aşmasının çözüm yolları ve bunun kazanımları ifade edilmeye çalışılmıştır. Freedom of expression which forms basis of many freedoms, states to be able to transfer reflections and ideas individuals possess with any instrument and without any restriction. Today, this fundament freedom is important in terms of showing of modern and democratic countries' understanding and level of democracy. As Freedom of expression provides personal skills and development of individuals with element properties carries its own constitution, its functional importance is indisputable in terms of smoothing the path for social, economic and political development. Because of its importance for modern and democratic countries from past to present, freedom of expression is concluded legal guarantee within the scope of international documents, constitution and human rights. For the purposes of these documents and contracts, especially European Convention on Human Rights and as the judgmental executive of this contract, the interpretations and decisions of European Court of Human Rights are important in terms of putting undercover, restricting and protecting freedom of expression in the name of member states. According to the contract, everyone has freedom of expression right without any intervention of the state; however, this liberty, like the other liberties, is not unlimited, the restriction can be done, only in accordance with content, in legitimate framework.It has been seen that many legal regulations restrict the usage of freedom of expression with becoming a party to the international contracts and also accepting judgmental authorization of ECHR. On this account, it has been targeted to eliminate all obstacles by making some regulations within the scope of determination reform; however, European Union development reports, evaluations made by international independent authorities and impingement decisions made by ECHR show that there is still not any structural improvements.In this study, the problem of freedom of expression causality has been tried to state by reviewing ECHR and Turkish High Court decisions, while the acquisitions of freedom of expression to a democratic society are being embodied by being predicated on the norms of European Convention on Human Rights and interpretation decisions of European Court of human Rights. It has been tried to state the formula of getting over the problem of freedom of expression and its acquisitions. 188

Tarih boyunca sürekli olarak gündemde olan işkence ve kötü muamele yasağı, özellikle sorgulama ve cezalandırma yöntemi olarak sıkça kullanılmıştır. Bir kimseye maddi ve manevi olarak yapılan eziyet anlamına gelen işkence; ulusal ve uluslararası boyutta önemli bir insanlık suçu olma özelliğini sürdürmektedir. İşkence ve kötü muamele yasağı, insan onurunun maruz kalabileceği en ağır temel hak ihlallerindendir. Bu nedenle ulusal ve uluslararası hukukta işkence ve kötü muameleyi meşru gösteren hiçbir kanun maddesi yoktur. İşkence yasağı, bir çok ulusal ve uluslararası belgelere konu olmuştur. Bu yasak uluslararası belgelerden belki de en önemlisi olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmenin 3. maddesinde etraflıca düzenlenme olanağı bulmuştur. Türk hukuk sisteminde ise işkence, Anayasa'da yasaklanmış ve Türk Ceza Kanunu'nda suç olarak düzenlenmiştir. Yine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nda da işkence yasağı ihlalinin yaptırımları yer almakladır. Bu bağlamda çalışmanın ana konusu Türkiye'deki kolluk personeli tarafından özellikle şüpheli şahıslardan alınan ifadelerde, yasak ifade alma yöntemleri dediğimiz (İşkence, Kötü Muamele, Yorma vb.) gibi ifade alma teknikleri sonucunda AİHM' nin vermiş olduğu kararları neticesinde, devlet sorumluluğu olarak insan hakları çalışmalarında ne gibi değişiklikler olduğunun ve hangi yeni ilkeler benimsendiğinin araştırılmasının yapılmasıdır. Bunun yanında yapılan araştırmalarda AİHM' nin Türkiye hakkında verdiği genelde ağır insan hakları ihlalleri olarak nitelendirilen Yaşam Hakkı ile İşkence ve Kötü Muamele yasağının ihlal edildiği gözlemlenmiştir. Söz konusu kararlarda dikkat edilmesi gereken husus bu ihlallerin en çok Kamu Görevlisi olan Kolluk Kuvvetleri (Polis ve Jandarma) tarafından işlenmesi gerçeğidir.Anahtar Sözcükler; İşkence, Kötü Muamele, İfade, Kolluk, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Yasak ifade alma teknikleri. Throuhout history Prohibition of Torture has been at issue and torture has been used especially as a way of interrogation and punishment. Torture which means damaging someone materially and personally has been regarded as a crime against humanity for ages. Torture and maltreatment is one of the most serious violation of human rights a person can be exposed to. For this reason, there isn't any law which legalize torture and maltreatment in any national and international documents. Prohibition of Torture has been a subject to many national and international documents. The prohibition was arranged in detail at the 3rd principle of Europian Convention on Human Rights which is probably the most important international document. Torture has been prohibited in Turkish Law System and regarded as a crime at Turkish Criminal Law. The sanctions of the violation of the prohibition are available at the 5271. Code of Criminal Procedure. In this context, as a result of the decision of Europion Court of Human Rihgts related to prohibited interrogating and taking testimony techniques(torture, maltreatment, exhausting the suspect etc.) of the law enforcers , the main point of the research is searching the adopted principles and the changes at the works about human rights as a responsibility of the government. In addition to this, researches has shown that Europian Court of Human Rights decided that violation of the right to live and prohibition of torture and maltreatment which are regarded as the most serious violations are commonly violated in Turkey. At the research the most important point is this type of violations are mostly performed by the law enforcers (Police and Army).Key words: Torture, Maltreatment, Testimony, Law Enforcers, Europian 128

ÖZETDemokrasiyi, tarihsel bağlamıyla mercek altına aldığımızda halkın doğrudan karar alma sürecine katıldığı ve iradesini doğrudan yansıttığı bir sistemle/modelle karşılaşırız. Zira demokrasi dediğimiz olgu, en baskın haliyle bu model üzerinde vücut bulmuştur. Fakat tarihsel mecrası içerisinde ortaya çıkan ulus-devlet paradigmasıyla, nüfus hareketlerinde artış yaşanmış ve bunu coğrafik sınırların genişlemesi takip etmiştir. Tam da bu noktada doğrudan demokrasi olgusu, değişen sürecin koşullarına cevap verememiş ve model, işlevini büyük ölçüde yitirmiştir. Onun yerine, ulus-devlet paradigmasına uyumlu ve çağın gereklerine cevap verebilen temsili demokrasi modeli ortaya çıkmıştır.Temsili demokrasilerde halk, karar alma sürecine doğrudan değil; ancak seçimler yolu ile katılabilmektedir. Tam da bu noktada ülkemizin demokratik devlet niteliğini zedeleyen % 10 ülke seçim barajı, halkın seçme ve seçilme hakkına getirilmiş bir sınırlama olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, % 10 ülke seçim barajı ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmamızda öncelikle demokrasi kavramı, demokratik seçim kavramı ve seçim sistemleri ele alınmıştır. Daha sonrasında seçim barajı, genel olarak işlendikten sonra ülkemizde uygulanan % 10 ülke seçim barajının anayasal ve yasal dayanakları incelenmiştir. Ayrıca seçim barajlarının seçmen davranışları üzerindeki etkileri çerçevesinde ülkemiz pratiğinde % 10 ülke seçim barajının seçmen davranışları üzerindeki etkileri de ele alınmıştır. Sonrasında 1987-2011 milletvekili genel seçim sonuçları ışığında, ilgili dönemlerde oluşan aşkın ve eksik temsil durumları belirlenerek TBMM’nin temsil sorununa değinilmiş, % 10 ülke seçim barajı ile ilgili TC. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından verilen kararlar irdelenmiştir.Sonuç olarak, % 10 ülke seçim barajı olgusu hakkında genel bir değerlendirme yapılarak bu olgudan kaynaklı ortaya çıkan sorunlara çözüm önerileri sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Temsili demokrasi, seçim, seçim sistemleri, seçim barajı, % 10 ülke seçim barajı.ABSTRACTShould the democracy be analyzed through a historical perspective, one can understand that the democracy is a system/model, in which the people participates in decision-making process directly and demonstrates a free will. After all, the phenomenon “democracy” has come into being from this system. With the rise of the paradigm “nation state”, however, an increase in population was observed and this increase led to geographical expansion. At this point, direct democracy could not respond to changing circumstances and lost most of its actual functions. The model “representative democracy” occurred as a result. This new model was very suitable for the nation-state understanding.At representative democracies people do not attend the decision-making process directly; instead they elect the candidates who make decisions for them. From this point of view, 10% election threshold has been damaging our country’s democratic state feature. This is also a restrictive measure to suffrage.In this study the 10% election threshold is examined. In this respect, the terms like “democracy”, “democratic elections”, and “electoral systems” are analyzed. Afterwards legal and constitutional grounds of 10% threshold are inspected. The effects of threshold over voting behavior are also taken into consideration during the work. In the light of election results in the time period 1987-2011, the issue of representation in the Parliament (Grand National Assembly of Turkey) is pointed. Verdicts and decisions taken by the Constitutional Court of Turkey and the European Court of Human Rights are scrutinized.Finally, a general assessment regarding the 10% election threshold is made and some solutions to the issues caused by threshold are presented.Key Words: Representative democracy, election, electoral systems, election threshold, 10% election threshold.

YÖK Tez ID: 308654 Birey hak ve hürriyetlerinin korunması ve hukuk devletinin gerçekleşmesi amacında en etkin mekanizma olarak görülen anayasa yargısı, geniş anlamda anayasaya uyulmasını sağlamak amacıyla yapılan her türlü yargı faaliyetini ya da anayasa hukuku problemlerinin anayasa yargısınca karara bağlanmasını ifade etmektedir. Temel görev olarak yasama işlemlerini denetleyen ve bunların anayasal çerçevede kalmasını sağlayan anayasa yargısına devlet ve toplum hayatı açısından önemli olduğu düşüncesi ile diğer başka görevler de verilmiştir. Verilen bu görevler genel olarak ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte bu görevlerin önemi nedeniyle verilen kararların hukuki sonuçları da önemli ve etkili olmaktadır. Bu nedenle çalışmamızda ülkemizde mevcut anayasal sistem uyarınca Anayasa Mahkemesine verilen görevler sonucunda verilen karar türleri ve bu kararların hukuki sonuçları incelenmektedir.Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak anayasa yargısı kavramı, tarihsel gelişimi, anayasa yargısı türleri incelendikten sonra 1982 Anayasası'na göre Türk Anayasa Mahkemesi'nin incelenmesine geçilmiştir.İkinci bölümde, Anayasa tarafından Anayasa Mahkemesine verilen görevler sonucunda Mahkemece verilen karar türlerine değinilmiştir. Bu bölümde, anayasaya uygunluk denetimi sonucu verilen karar türleri, Yüce Divan yargılaması sonucu verilen karar türleri, siyasi parti kapatma davası sonucu verilen karar türleri ve siyasi partilerin mali denetimi sonucu verilen karar türleri ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Konu ile ilgili olarak örnek Anayasa Mahkemesi kararları değerlendirilmiştir. Anayasaya uygunluk denetiminin önemi nedeniyle anayasaya uygunluk denetimi kapsamında yapılan yargılama sırasında ilk inceleme ve usule ilişkin verilen kararlar, özellikle yürürlüğün durdurulması kararı ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Ayrıca, Anayasa'da ve ilgili diğer mevzuatta bulunmamasına rağmen Anayasa Mahkemesinin kendi içtihatları ile oluşturduğu kararlar ve bu kararlara ilişkin olarak doktrinde yapılan tartışmalara yer verilmiştir.Çalışmamızın son bölümünde ise ikinci bölümde incelenen karar türlerinin yasama, yürütme ve yargı organları açısından doğuracağı hukuki sonuçlara değinilmiştir. Önemi nedeniyle anayasaya uygunluk denetimi sonucunda verilen esasa ilişkin kararların hukuki sonuçları ayrıntılı olarak incelenmiştir, bu konuda doktrinde yapılan tartışmalara ve yargı kararları ile Anayasa Mahkemesi kararlarına da yer verilmiştir. Constitutional jurisdiction which is considered to be the most active mechanism for the aim of protecting individual rights and freedoms and achieving constitutional state signifies any kinds of jurisdictional activity carried out to ensure adherence to the constitution and ensuring that constitutional law-related problems be resolved by constitutional jurisdiction. Constitutional jurisdiction which controls the legislative acts and ensures that these are within the constitutional framework as the main duty is assigned other tasks on the grounds that it is significant for the state and social life. Though these assignments vary by country in general, legal consequences of decisions made due to the significance of these assignments are both significant and effective. Therefore, types of decisions made on the basis of assignments given to the Constitutional Court in accordance with the existing constitutional system in our country and the legal consequences of such decisions are examined in this study.The study is composed of three sections. The first section deals with the notion of constitutional jurisdiction in general, its historical development, and types of constitutional jurisdiction and, passes on to the examination of Turkish Constiutional Court according to the Turkish Constitution of 1982.The second section deals with the types of decision made by the Court in conclusion of assignments given to the Constitutional Court by the Constitution. In this chapter, types of decision made as a result of Inspection of Compliance to the Constitution, types of decision made as a result of Supreme Court adjudication, types of decision made as a result of political party closure cases and types of decision made as a result of financial inspections on political parties were examined. And relevant examples of decisions by the Constitutional Court were reviewed. Decisions made in regard to the initial examination and procedures during the prosecution within the framework of inspection of compliance to constitution due to the significance of the Inspection of Compliance to the Constitution and especially the decisions on the stay of execution were examined in detail. Also, decisions which are not included in the Constitution or in other relevant legislations but which the Constitutional Court has formed by its own judicial opinion and discussions on these decisions in the doctrine were included.The last part of our study deals with the consequences of the types of decisions examined in the second part in terms of legislative, executive and judicial bodies. Legal consequences of decisions based on the conclusions from the inspection of compliance to constitution were examined due to its significance and discussions on this matter in the doctrine and adjudications and Constitutional Court decisions were included.

V ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE KOLLUKTA OLMASI GEREKEN OLAY YERİ İNCELEMESİ ZiyaettinKAYGUSUZ Danışman: Yrd. Doç. Dr. Abdülkadir AKIL 2005-Sayfa: IX+139 Jüri : Doç. Dr Nihat BULUT Yrd. Doç. Dr. Abdulkadİr AKIL Yrd. Doç. Dr. Yusuf BÜYÜKAY Bu çalışma, Avrupa Birliğine girme sürecindeki ülkemizin, insan haklan ve hukuk devleti ilkelerine uygun olarak yapılması gereken `olay yeri incelemesinin` tespit edilmesi; bu amaçla, ülkemiz aleyhine birçok kararlar verilen ve yüksek miktarlarda tazminat ödememize sebep olan AİHM kararlarında olay yeri incelemesi ile ilgili belirlenen kriterler ışığında, ülkemizde yapılan olay yeri inceleme çalışmaları irdelenerek, tespit edilen eksiklik ve hatalar ortaya konmaya çalışılmıştır. Olay yeri inceleme işlenüerinin değerlendirildiği 2000-2004 yıllan arasında, Türkiye ile ilgili verilen kararlardan toplam yedi AİHM karan ele alınarak incelenmiştir. Aynca, Türkiye'deki teknik hizmetlerin nasıl yürütüldüğü ve yapılan işlemlerle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Ceza yargılamasında, soruşturmanın tam ve eksiksiz yapılabilmesi için olay yeri inceleme işlemlerinden olan kimlik tespit ve delillerin usulüne uygun toplanmasının önemi ve usulleri üzerinde durulmuştur. Daha sonra, tespit edilen AİHS Mallerinin tekrarlanmaması için, olayın meydana gelmesinden sonuçlanana kadar AİHM kararlan çerçevesinde olması gereken olay yeri mcelemesinin, nasıl ve ne şekilde olması gerektiği çözüm önerileri ile açıklanmıştır. Bu çalışmada, olay yeri inceleme işlemleri nitelik ve kapsam itibariyle bir bütün olarak ele alınmış, her olayla ilgili yapılması gereken teknik işlemler üzerinde durulmamıştır. Anahtar kelimeler: Olay yeri inceleme, delil, mahkeme karan, etkili soruşturma, suç analizi. VI ABSTRACT MASTER THESIS THE CRIME SCENE INVESTIGATION THAT SHOULD BE DONE BY POLICE FORCES ACCORDING TO THE FRAME OF THE VERDICTS OF EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS ZiyaettinKAYGUSUZ Supervisor: Assist. Prof. Dr. Abdülkadir AKIL 2005-Pace: LX+139 Jury : Assoc. Prof. Dr. Nihat BULUT Assist. Prof. Dr. Abdülkadir AKIL Assist. Prof. Dr. Yusuf BÜYÜKAY This study, for determining 'The crime scene investigation' that should be proper with the human rights and law otority criterias in our country that is about to adaptate with European Union; by this purpose, the crime scene investigation in our country had been examined and the deficiencies and mistakes had been tried to put forward, according to the criterias that had been determined about the crime scene investigation which had been resulted by the European Court of Human Rights judgements against our country and high amounts of compensations The significance and the procedures of identification and proper ways of evidence collection which are the main parts of crime scene investigation are explained in this study in order to manage the prosecutions and the criminal trials. Further, the suggestions for solutions and how the procedures should be tried to be brought up about the crime scene investigation involving the incident -at the begining till the end- that should be appropirate with the resolutions of The European Court of Human Rights in order to prevent the recurrence of violations of The European Convention of Human Rights that had been detected. In this study, the crime scene investigation had been taken up by the angle of all characteristic and coverage, but the technical process had not been mentioned that should be done about each incident. Key words: Crime scene investigation, evidence, judgment, effective inquiry, analysis of crime. 150

ÖZET Tanzimat'tan itibaren günümüze kadar devam eden modernleşme sürecinde, Türk toplumu siyasi, sosyal ve kültürel alanlarda büyük değişikliklere uğrarken, laikleşme yolunda da önemli gelişmeler kaydetmiştir. Çalışmamızın birinci bölümünde Türkiye'de Anayasa Hareketleri başlığı altında, hak ve özgürlükler alanında kaydedilen gelişmeler üzerinde durulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde, laiklik kavramı da tarihsel gelişimi ile Türkiye'de izlediği süreç üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise, Türkiye'de, Anayasa' da ifade edilen laiklik ilkesi ile ilgili herkesi bağlayıcı yorum yapma yetkisine sahip tek kurum olan Anayasa Mahkemesi hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızın son bölümünde de, Anayasa Mahkemesi'nin Anayasa'da ifade edilen laiklik ilkesini, değişik konulara ilişkin olaylarda nasıl yorumladığı hususu, bu yorumlara getirilen eleştirilere de yer verilmek suretiyle incelenmeye çalışılmıştır. ABSTRACT Turkish society has experienced grand changes in the political, social and cultural fields and fulfilled important achievements on the way to Laicism since the modernisation period which began during Tanzimat (the Arrangement Period in the Ottoman History). In the first section of our study, the improvements regarding the rights and freedoms are examined under the heading of Constitution Movements. In the second section, the Laicism concept, its historical development and its period in Turkey are examined. In the third section, information is provided concerning the Constitutional Court which is the only institution to have the authority to rule which binds everyone regarding the Laicism principle stated in the Constitution in Turkey. In the final section of our study, the subject concerning how the Constitutional Court comments on the Laicism principle stated in the Constitution when cases about different subjects are present is examined and the criticism of these comments are also included. 137

ÖZET Adil yargılanma hakkı, temel insan haklarından biridir. İnsan Haklan Avrupa Sözleşmesi 6. maddesinde düzenlenmiştir. `İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları Işığında Adil Yargılanma Hakkı` konulu tezimi dört bölüm halinde inceledim. Birinci bölümde, kısaca insan haklarını genel olarak incelemeye çalıştım. Günümüzün en önemli kavramlarından biri olan insan haklarının uluslararası koruma altma alınması sürecini, kısaca aktarmaya çalıştım. İkinci bölümde, adil yargılama hakkım ve kapsadığı haklan genel olarak inceledim. Konuyla ilgili İnsan Haklan Avrupa Mahkemesi Kararlarına da yer verdim. Üçüncü bölümde, `suçsuzluk karinesi` ve sanığın 6. maddede sayılan asgari haklarına yer verdim. Sonuç bölümünde ise adil yargılama hakkının önemine ve Türkiye'deki eksikliklerine değindim. Türkiye'de hak arama bilincinin yerleşmesi gerektiğini savundum. II ABSTRACT The right to a fair trial is the basic human right. This is regulated by 6. article of Human Righs European Convention. I studied my thesis named `The Right to a Fair Trial in the Aspect of the Decisions of European Human Rights Court` in four sections. In the first section, I studied human rights generally. I tried to summarize the period of taking human rights which is one of the most important concepts of today's world in the international safety. In the second section of my thesis, I studied generally the right to a fair trial and its included rights. In the third section of my thesis, I stated `innocence evidence` and rights and principles of accused person which are stated in the article 6. Finally, I suggested the importance of the right to a fair trial. And I acclaim something about its practices in Turkey which are not in the standarts of World 'practices' suggested that the conscious of struggle for justice should be developed in the Turkey. 88

ÖZET Dostane Çözüm ve başvurunun kayıttan düşürülmesi Avrupa İnsan Hakları ^ahkemesi'nin temel kuralları ile ilgili önemli bir prosedürdür Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi Kararlarında Dostane Çözüm ve Başvurunun :ayıttan Düşürülmesi isimli tezimi 4 bölüm halinde inceledim. İlk bölümde; kısaca insan hakları kavramım inceledim,ikinci bölümde ise Başvurunun :ayıttan düşürülmesi konusuna genel giriş yaparak inceledim. Üçüncü bölümde;Dostça çözüm konusunu inceledim ve bu konuda çok sayıda örnek Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi kararlanna yer verdim. Son Bölümde;Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin dostane çözüm kararlarını eğerlendirerek;Türkiye'nm bu konudaki uygulamalarını inceledim. II ABSTRACT Friendly settlement and striking out the case from the negistration, is an important procedure concerning about the basis rules of the Europan Human Rights Court. I studied my thes's named ` Friendly settlement and striling out of the cases at Europan Human Rights Court decisinos `' in for section. In the first section I examinated human rights briefly in the second section, examinated striling out of the case from the registraction in general extent. In the third section, I did general axses to the friendly settlement and I gave a lot of sample decision of Europan Human Rights Court. FinallyJ mentioned the Europen Human Rights Courts decision and the practize of Turkey. 90

oz `Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarına Göre İdari Eylemin Tanımlanması` başlıklı bu çalışmada, idari yargının görev alanı ve tam yargı davasının konusu bakımından temel kavramlardan biri olan `idari eylem` kavramı incelenmektedir. İdari eylemler, `kanunilik` ilkesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple idari eylemlerin ya bir idari işleme ya da doğrudan bir kanuna dayanması gerekmektedir. Bir idari işleme dayalı olması gereken eylemlerin arkasında bir idari işlem bulunmaması halinde, eylem idarenin haksız fiili sayılmaktadır. İdari eylemler, çoğunlukla idarenin görevlileri tarafından icra edilen eylemlerdir. İdarenin görevlilerinin bütün eylemleri değil, hizmetin görülmesi sırasındaki ve hizmet sebebiyle yaptıkları eylemler idareye bağlanmaktadır. Diğer taraftan idarenin eylemlerinin tamamı da idari eylem değildir. İdari eylemin ayrıca bir kamu hizmeti sebebiyle icra edilmesi şartı da aranmaktadır. Bununla birlikte idari eylemin tanımlanmasında kamu hizmeti şartı da belli koşullar altında unsur değeri taşımaktadır. Türk İdare Hukuku'nda sınırları ve kapsamı tam olarak belirlenmemiş olsa da, bir `idari eylem teorisi` mevcuttur. Bu çalışmada, yargısal içtihatlarla oluşturulmuş bulunan idari eylem teorisinin izi sürülmekte ve temel unsurları belirlenmeye gayret edilmektedir. Bu amaç doğrultusunda, konu, özellikle Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarından yararlanılarak incelenmiştir. ABSTRACT In this dissertation titled `The Definition of Administrative Actions under the Court of Conflicts Jurisprudence`, the concept of `administrative action` is examined with respect to administrative judiciary's jurisdiction and the content of full remedy lawsuits. Administrative actions emerge in connection with the `legality` principle. Therefore, administrative actions should either have a direct statutory basis or be carried out as a result of administrative acts. When an administrative action is not authorized by an administrative act in defiance of the law, the action is deemed to be the administration's wrong doing. Administrative actions are carried out by public servants in general. Not all actions but those carried out as a result of and in connection with public services are attachable to the administration. On the other hand, all actions coming from the administration are not administrative actions. The requirement is that administrative actions be realized in accordance with public services. However, the criterion of public service holds a value in defining administrative actions under certain circumstances, if not the only one. There exists an `administrative action theory` in Turkish Administrative Law, although vaguely tailored and not very clear regarding the scope of the concept. In this dissertation, the theory construed by court jurisprudence is explored and it has been tried to create definitions in terms of the concept's basic principles. In accordance with the stated purpose of the study, the topic is examined in particular under the light of Court of Conflicts jurisprudence. in oz `Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarına Göre İdari Eylemin Tanımlanması` başlıklı bu çalışmada, idari yargının görev alanı ve tam yargı davasının konusu bakımından temel kavramlardan biri olan `idari eylem` kavramı incelenmektedir. İdari eylemler, `kanunilik` ilkesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple idari eylemlerin ya bir idari işleme ya da doğrudan bir kanuna dayanması gerekmektedir. Bir idari işleme dayalı olması gereken eylemlerin arkasında bir idari işlem bulunmaması halinde, eylem idarenin haksız fiili sayılmaktadır. İdari eylemler, çoğunlukla idarenin görevlileri tarafından icra edilen eylemlerdir. İdarenin görevlilerinin bütün eylemleri değil, hizmetin görülmesi sırasındaki ve hizmet sebebiyle yaptıkları eylemler idareye bağlanmaktadır. Diğer taraftan idarenin eylemlerinin tamamı da idari eylem değildir. İdari eylemin ayrıca bir kamu hizmeti sebebiyle icra edilmesi şartı da aranmaktadır. Bununla birlikte idari eylemin tanımlanmasında kamu hizmeti şartı da belli koşullar altında unsur değeri taşımaktadır. Türk İdare Hukuku'nda sınırları ve kapsamı tam olarak belirlenmemiş olsa da, bir `idari eylem teorisi` mevcuttur. Bu çalışmada, yargısal içtihatlarla oluşturulmuş bulunan idari eylem teorisinin izi sürülmekte ve temel unsurları belirlenmeye gayret edilmektedir. Bu amaç doğrultusunda, konu, özellikle Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarından yararlanılarak incelenmiştir. ABSTRACT In this dissertation titled `The Definition of Administrative Actions under the Court of Conflicts Jurisprudence`, the concept of `administrative action` is examined with respect to administrative judiciary's jurisdiction and the content of full remedy lawsuits. Administrative actions emerge in connection with the `legality` principle. Therefore, administrative actions should either have a direct statutory basis or be carried out as a result of administrative acts. When an administrative action is not authorized by an administrative act in defiance of the law, the action is deemed to be the administration's wrong doing. Administrative actions are carried out by public servants in general. Not all actions but those carried out as a result of and in connection with public services are attachable to the administration. On the other hand, all actions coming from the administration are not administrative actions. The requirement is that administrative actions be realized in accordance with public services. However, the criterion of public service holds a value in defining administrative actions under certain circumstances, if not the only one. There exists an `administrative action theory` in Turkish Administrative Law, although vaguely tailored and not very clear regarding the scope of the concept. In this dissertation, the theory construed by court jurisprudence is explored and it has been tried to create definitions in terms of the concept's basic principles. In accordance with the stated purpose of the study, the topic is examined in particular under the light of Court of Conflicts jurisprudence. in 279

ÖZET Çalışmamızın konusunu `Türk Anayasa Mahkemesinin Norm Denetimi Sonucunda Verdiği Kararların Hukuksal Yaptırımı Ve Etkisi` oluşturmaktadır. Bu kapsamda, Türk Anayasa Mahkemesinin norm denetimi sonucunda vermiş olduğu karar türleri ayrıntılı olarak irdelenmiş, verilen bu kararların hukuksal yaptırım ve etki gücü, özellikle, bireyler, yasama, yürütme ve yargı organları ile olan ilişkileri bakımından değerlendirilmiştir. Kanunların Anayasaya uygunluğunun yargısal denetimini benimsemiş olan Türkiye, Avusturya, Almanya ve İtalya gibi ülkelerde, bu fonksiyonu icra edecek, sadece bu konuda uzmanlaşmış, genel yargı organları dışında, özel yüksek mahkemeler kurulmuştur. Kendi yargı sistemlerinde bir Anayasa yargısı organı öngörmüş olan bu ülkelerde, Anayasa Mahkemelerinin norm denetimi sonucunda verecekleri kararlar önemli hukuksal etki ve yaptırımlar doğurur. Ülkemizde 1961 Anayasası ile kurulan Anayasa Mahkemesi de benzeri bir fonksiyon ifa ederek; 1982 Anayasanın 11. maddesinde düzenlenen çok önemli bir ilkeyi, ` Anayasanın Bağlayıcılığı Ve Üstünlüğü ` ilkesini, hayata geçirmeye çalışmaktadır. Türk Anayasa Mahkemesinin norm denetimi sonucunda verebileceği kararlar ve bu kararların hukuksal yaptırım ve etki gücü tezimizin temelini oluşturmaktadır. Anayasa Mahkemesinin özellikle iptal kararlarının, hukuksal açıdan doğurduğu sonuçlar yenilik doğurucu niteliktedir. Organların ve kişilerin uygulamaları, Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarına göre değişebilmektedir. İptal kararlarının geriye yürümemesi, yürürlüğe girişinin bir yıl süre ile ertelenebilmesi, gerekçesi yazılmadan yürürlüğe girememesi ve bu zaman zarfında doğan haksız kazanımlar, Anayasa Mahkemesinin iptal kararına rağmen, yasama organının çıkarmış olduğu özdeş yasama tasarrufları, tümden, iptal kararlarının etki ve yaptırım gücünü zayıflatabilmektedir. Anayasa Mahkemesinin iptal kararı dışında verdiği diğer karar türleri de, Anayasa yargısında önemli Anayasal etkiler doğurabilmektedir. ABSTRACT The subject of our study is, Jurisprudential Sanction And influence Of Turkish Constitutional Court's Decisions Given As A Result Of Norm Controlling, in this scope, Turkish Constitutional Court's decision sorts, which have been formed while checking a law* s appropriation to Constitution during norm controlling, have been examined with great care. These decisions' influences and sanction power, particularly have been examined within the relations between the court and people, legislative, executive and judicial organs. The countries which have accepted judicial review in constitutional law like Turkey, Austria, Germany and italy, have established a specialist, expert high court, out of the general judicial system, in order to execute this judicial review function, in these countries, Constitutional Courts' decisions which have been formed during the judicial review process, have important jurisprudencial effects and sanctions, in our country Constitutional Court had been set up in 1961 by the 1961 Constitution. Since this date, Turkish Constitutional Court had always tried to protect the principle of ` Supremacy And Binding Force Of Constitution ` which has been written in article 1 1 of present constitution. The basis of our thesis is, the decision sorts of Constitutional Court and also jurisprudential effects and sanction power of these decisions, which have all formed during the judicial review process. Particularly, the annulment decision has some great and important effects on the legislative, executive and judicial organs and individuals. Annulment decision can cause a new situation. These organs' and individuals' attitudes can change according to the decisions of Constitutional Court, especially the anuulment decision. The retroactive effect of annulment decisions, postponement of the annulment decision's to become effective for one year, the necessity of reason in the decisions, the unfair profits gained during the postponement duration, all, can lessen the effect and sanction power of the annulment decision. Also, parliament's attitude to form a law which is same as the old law that is annuled, can lessen the effect and VIsanction power of the annulment decision. Constitutional Court's other decision sorts can cause important constitutional influences too. vu 167

308

ÖZET2949 Sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkındaki Kanun m.33 ve 35 gereğince, Anayasa Mahkemesi' nce yargılama yetkisinin kullanıldığı Yüce Divan sıfatıyla yapılan yargılamalar ile siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Ceza Yargılama Usulü Kanunu/CMUK uygulanmaktadır. Çünkü, bu yargılamalar birer ceza yargılamasıdır. Anayasa Mahkemesi' nin, 28.9.1984 tarih, 1984/1 sayılı kararında sözünü ettiği üzere, (gerçek veya tüzel) kişilerin yargılandığı adı geçen davalarda verilen, siyasetten yasaklılık, kapatılma vb. yaptırımların TCK' da öngörülmemiş olması yargılamanın ve hükmün cezai niteliğini değiştirmeyecektir. Zira, SPK, TCK vd. özel kanunlarda, yasaklanmış, yaptırıma bağlanmış bir eylem, bu eylemden dolayı yargılanan gerçek veya tüzel bir kişi ve yargılama sonucunda, temel hak ve özgürlüklere doğrudan devletin müdahalesini gerektiren yargı vardır. Dolayısıyla, uygulanması istenen maddelerin ceza kuralı niteliğinde oluşları ve adı geçen yargılamaların Ceza Yargılaması Usulü Kanunu' na göre yürütülmesi, davalı gerçek veya tüzel kişi için güvence teşkil eder. Siyasi partilerin kapatılması ve Yüce Divan sıfatıyla yapılan yargılamalar sonucu verilen kararlar cezai niteliği gereği, Kanunu' da sayılan sınırlı ve istisnai hallerin varlığında, olağanüstü kanun yollarına gidilmek suretiyle, tartışma konusu yapılabilir. Bu noktada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince Sözleşmeye aykırılığı tespit edilen Anayasa Mahkemesi kararlarının, olağanüstü kanun yollarına başvurulmak suretiyle tekrar tartışılması gündeme gelmektedir. Zira, uluslararası insan hakları mahkemeleri ve Anayasa mahkemelerinin varlık nedeni, temel hak ve özgürlüklerin korunmasıdır. Uluslararası sözleşmelere taraf devletler Anayasa dahil iç mevzuatlarını ve uygulamalarını, bu sözleşmelere uyumlu hale getirmekle yükümlüdürler. Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi' nin Yüce Divan sıfatıyla yaptığı yargılamalar ile siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda verdiği kararlar aleyhine, CMUK. m. 327 vd. öngörülen yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilebilir. Öte yandan, Uluslararası İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının, CMUK' da yapılacak değişiklik ile bir görüşe göre "Karar Düzeltme", bir görüşe göre "Yargılamanın Yenilenmesi" sebebi olarak kabulü yerinde olacaktır. Zira, Restitutio İn İntegrum/eski halin iadesi, aynen gerçekleşmediği bazı hallerde tazmin/ödence gibi, yargılamanın yenilenmesi de karşılaştırmalı hukukta bir yöntem olarak kabul edilmektedir.

ÖZET Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi edilmesi için, yabancı mahkeme kararının Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmaması şartı, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 38. maddesinin c bendinde düzenlenmiştir. Hükmün amacı, toplumun ve hukuku düzenin temel değerlerinin, yabancı mahkeme kararlarının etkilerine karşı korunmasıdır. Hüküm, tanıma-tenfiz sistemi bakımından sahip olduğu bu önemine rağmen, Türk doktrininde çok fazla incelenmemiştir. Bu konudaki Yargıtay kararlannda tam anlamıyla bir açıklık ve istikrar yoktur. Biz çalışmamızın ilk bölümünde, kamu düzeni kavramı ve tanıma-tenfiz sistemi hakkında açıklayıcı bilgiler verdik. İkinci bölümde ise, konunun karşılaştırmalı hukukta ve Türkiye'nin taraf olduğu çok taraflı ve iki taraflı uluslararası sözleşmelerde nasıl düzenlendiği incelenmiştir. Tezimizin üçüncü bölümünde, kamu düzeninin tanıma-tenfiz alanında sahip olduğu özellikleri belirlemeye çalıştık. Bu anlamda, yabancı mahkeme karannın esasına uygulanan hukukun Türk kamu düzenine aykırı olması halinde, Türk hakiminin, kamu düzeni hafifletilmiş etkisi ve tanıma ülkesiyle ilişkiler teorilerinden hareketle konuyu incelemesi gerektiğini kabul ettik. Buna göre, bu teorilerin ışığında yapılacak inceleme neticesinde, esasa uygulanan hukukun Türk kamu düzenine aykırı olması halinde, yabancı mahkeme karannın tanınamayacağı ve tenfız edilemeyeceği sonucuna vardık. Savunma haklarına aykırılığın, kamu düzenine aykınlık teşkil ettiğini, bu halde davalının itirazına gerek olmadan hakimin re'sen harekete geçmesinin ve tanıma-tenfiz talebinin reddetmesinin mümkün olduğunu belirttik. Bunlann dışında, yabancı mahkeme karannda yargılamanın yenilenmesi sebeplerinin bulunmasının da kamu düzenine aykırılığa neden olabileceği sonucuna vardık. Aynca, hakimin kamu düzenine aykırılığı tespit ederken faydalanabileceği başka bir takım kriterleri de tartışmaya çalıştık. ABSTRACT The condition of not to be clearly contrary to the Turkish Public Policy for the recognition and enforcement of foreign trial awards has been stated in Turkish Code of International Private and Procedural Law, Article 38, Paragraph (c). The aim of this clause is, to save the fundamental values of the orders of society and law against the effects of the foreign trial awards. Despite the fact that, this article has this great importance in the viewpoint of system of recognition and enforcement, it has not been sufficiently examined in Turkish Law Doctrine. Also there is not a perfect clearness and stability in the awards of Turkish Court of Appeal on this matter. We tried to give explanatory information about the public policy concept and the system of recognition and enforcement in the first section of our study. In the second section we examined how this matter has been stated in comparative law and in the two party and multi-party agreements that Türkiye is a party of. Furthermore in this section, we determined that, the prohibition of examining the content does not bind the Turkish judge in the point of view of the examinations related to the incongruity to the public policy. In the third section of our thesis, we tried to determine the properties of public policy in the area of recognition and enforcement. At this point, we accepted that if the law which was applied to the merit of foreign trial award is contrary to the Turkish public policy, Turkish Judge should examine the matter from the point of view of the commuted effect of the public policy and the theory of relations with the Country of recognition. At the end of the examination under the information about these theories, we come to the result that, in case the law applied to the merit is contrary to the Turkish public policy then the foreign trial award will not be recognised and enforced. We stated that the violation of the right of defence is not in accordance with the public policy and in this situation with no need to the objection of the defendant it is possible the Judge to reject the request of recognition and enforcement on his own account. Apart from these, we also come to the result that if there are any reasons for a retrial in the foreign trial award then his may cause an infringement to the public policy. In addition to these we tried to discuss the other criterions which will help the Judge at the stabilisation of the infringements to the public policy. 343

YÖK Tez ID: 94484 ÖZET Çalışmamızla, idare hukukunun genel ilkelerinden olan, idari işlemlerin geriye yürümezlik prensibine istisna teşkil eden idari işlemin geri alınmasının, yine idareye güven ve idari istikrar prensipleri çerçevesinde mümkün olduğu durumların, ayrı ayrı izahından sonra, ülkemiz idari yargısının iki yüksek mahkemesi olan Danıştay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kararlarındaki tanımı ve değerlendirilmesini tespit etmek istedik. Geri alma kavramını incelerken, ilgili başka prensiplerin tanım ve kapsamlarına çok kısa yer vererek konunun dağılmamasına mümkün mertebe riayet etmeye çalıştık. Tezin kapsamının tamamına yakınını idari işlemin geri alınmasına, özellikle çok sık rastlanan geri alma işlemlerinin yargı yerince denetimine ayırdık. Yüksek Mahkeme Kararları genellikle anlatılan konuyu çok açık ve net bir şekilde izah ettiğinden, kararların birçoğunda yorumsuz olarak ilgili kısım olduğu gibi aynen alınmıştır. İdari işlemin geri alınması hususunda ülkemiz bilim adamları hemen hemen tüm ayrıntılarda paralel düşündüklerinden konular üzerinde tartışma yapılmayıp, bu kanaatleri destekleyen mahkeme kararları ile anlatım pekiştirilmeye çalışılmıştır. Netice olarak; hukuka uygun işlemlerin geri alınamayacağı, ancak hukuka aykırı işlemlerin bazı şartlarda geri alınabileceğini doktrin ve mahkeme kararlarında istikrar kazandığını gördükten sonra, doktrin ve yargının, hukuka aykırı işlemlerin geri alınmasındaki sürenin belirlenmesi üzerindeki görüş ayrılığında, yargı yerlerinin her somut olayda ayrı ayrı değerlendirmenin yapılmasının uygun olacağı şeklindeki yaklaşımının hukuka ve hakkaniyete daha uygun olacağı sonucuna varılmıştır. II ABSTRACT After a short briefing of possible situations which were acknowledged in the two principles which are called as the trust to the Goverment and the administrative stabilization, in our study, we want to look for the definition of the exception of principle of no-return of validity of administrative operations which is one of the general principle of Administrative Law, in the resolutions of our country's two supreme courts: Council of State and Military Supreme Court of Administration. When we study the principle of no-return of validity, trying to put the subjects at the center of the Principle, we shortly explained the definitions and scope of other principles which are related to this main principle. In the main scope of our thesis we try to explain the principle of no-return of validity, especially the subject of the control and supervision of the procudere of administrative operations which were mostly come to the scene. Mostly, The Resolutions of the two Supreme Courts clearly explain the scope of the choosen subject; so, in almost all of the resolutions in the thesis itself, we used the resolutions without briefing the judgements of the Courts. Because the lawyers in our Country think in the same way about the principle of no-return of validity of administrative operations in all details, instead of discussing the details, the coverage of the resolutions, indicates and supports the lawyers thoughts are shown where necessary. As we consider, from the Courts' resolutions and the Doctrine itself, at Administrative Law legal operations can not be taken back, however in some cases illegal operations which were executed by the Government itself can be taken back. As a result of this conclusion, the Doctrin and the Courts have different approaches about the take-back-time of the illegal operations; while in my opinion, in each case the Courts should examine the situation by its own characteristics and the Justice, Law and Order should come in to the scene. m

126

ÖZET Mütekabiliyet esası temel olarak uluslararası hukuk kaynaklı bir kavram olmakla beraber, esasın gerek uluslararası hukuk, gerekse uluslararası Özel hukuk kapsamında birçok uygulaması bulunmaktadır. Uluslararası özel hukuk alanında yeralan yabancı mahkeme kararlarının tenfizi konusunda mütekabiliyet esasının, gerek birçok yabancı hukukta, gerekse Türk hukukunda tenfiz için şart olarak arandığı görülmektedir. Esasın bu konuda şart olarak değerlendirilmesi, birçok yabancı mahkeme kararının tenfızinin sadece mütekabiliyet koşulunun gerçekleşmemesinden dolayı reddedilmesi sonucunu doğurabilmekte; bu anlamda şartın bu konuda uygulanmasının gerekip gerekmediği hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Yabancı ülkelerin bu konudaki düzenlemelerine bakıldığında, ABD' de kanunlarda temel olarak mütekabiliyet şartı aranmamakta olsa da, bazı az sayıda eyaletin bu şartı kanunlarına eklemiş bulundukları; İngiltere'de `içtihat hukuku` kapsamında şart aranmazken, belli kanunlar çerçevesinde şartın arandığı, Fransa'da bu şartın aranmamasına rağmen; Almanya'da malvarlığına ilişkin kararların tenfizinde şartın arandığı görülmektedir. Tenfiz konusunda hükümler içeren uluslararası anlaşmalar olan Brüksel Sözleşmesi, Lugano Sözleşmesi, Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınmasına ve Tenfizine İlişkin Sözleşme ile Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınmasına ve Tenfizine İlişkin Sözleşme'de ise açık olarak tenfiz için bu şart aranmamaktadır. Türk hukukunda MÖHUK m. 38/a kapsamında tenfiz için şartın arandığı görülmekte olup; maddede, akdi, kanuni ve fiili olmak üzere Üç tür mütekabiliyetten sözedilmektedir. Yabancı kararların tenfizi yönünden mütekabiliyet esasının aranması birçok ülke ile ilişkilerde tenfizi engelleyici bir Özellik taşıyabilmektedir.Bu kapsamda, ABD ile akdi ve kanuni mütekabiliyetin bulunmadığı, İngiltere ile anlaşmamız bulunan konularda akdi mütekabiliyetin bulunduğu, Almanya ile anlaşma bulunan konularda akdi, ayrıca kanuni ve fiili mütekabiliyetin bulunduğu; Fransa ile anlaşma olan konularda akdi mütekabiliyetin bulunduğu düşünülebilir. Tenfizde mütekabiliyetin gerçekleştiğini ispat kapsamında MÖHUK m. 2 çerçevesinde, hakimin yabancı hukuku re'sen uygulama yükümlülüğüne sahip bulunduğu; gerekirse bu konuda tarafların yardımını talep edebileceği görülmektedir. HUMK m. 76'da belirtilen yabancı hukuka dayanan tarafın ilgili kanun hükmünü ispatla yükümlü olduğu hükmüyle birlikte değerlendirildiğinde de, hakimin yardım talep edebileceği tarafın yabancı hukuka dayanan taraf olduğu ortaya çıkmaktadır. ABSTRACT Though, the principle of reciprocity is basicly a term originated from the public international law, it has applications in both public international law and private international law. The principle is a requirement to be fulfilled in the enforcement of foreign judgments, which is in the scope of private international law, according to the Turkish laws and laws of many foreign countries. Due to the reason that reciprocity is a requirement to be fulfilled in the enforcement of foreign judgments, enforcement can be refused only because of lack of reciprocity. In this sense, there are different points of view as to whether it is true to look for reciprocity or not When the laws of some foreign countries are considered; it is seen that though the principle is not principally a requirement for the enforcement according to the laws of the USA, some states have taken it as a requirement for the enforcement. In the United Kingdom, though it is not a requirement in the scope of the `common law`; it is a requirement according to some of the statutes. Altough, it is not a requirement according to French laws; it is a requirement to be fulfilled in the enforcement of money judgments in Germany. The principle is not a requirement stated explicitly either in the Brussels Convention, Lugano Convention, Convention on the Recognition and Enforcement of Decisions Relating to Maintanance Obligations or Convention on the Recognition and Enforcement of Decisions Relating to Maintanance Obligations Against Children, which are international agreements that contain provisions related with the enforcement of foreign judgments.According to Article 38/a of Turkish law of Private International Law and Civil Procedure, the principle is a `must` for the enforcement of foreign judgments; and three kinds of the principle are determined: Conventional, de facto and de jure reciprocity. In the application aspect, the principle can play a handicap in the enforcement of the foreign judgments in Turkey. It can be claimed that conventional and de jure reciprocity does not exist between USA and Turkey; there is conventional reciprocity in the field which both are parties, between Turkey and United Kingdom, Germany and France. Also, it can be stated that there is de facto and de jure reciprocity between Germany and Turkey. When article 2 of the Turkish law of Private International Law and Civil Procedure is considered, it is seen that the judge has independently obliged to apply foreign law; and if needed to request help in this sense from the parties to the action. If this provision is considered with the article 76 of the Turkish law of the Civil Procedure, it can be reached to the conclusion that the party from whom the judge requests help should be the party who bases his claims upon that foreign law. 75