Search

WOS: 000461078300003, The present qualitative study investigates the underlying factors of willingness to communicate (WTC) among intermediate-level adult Turkish EFL learners studying at the school of foreign languages of Anadolu University. WTC is defined as "a readiness to enter into discourse at a particular time with a specific person or persons, using a L2" (MacIntyre, Clement, Dornyei and Noels, 1998: 547). In the current study, WTC refers to a more general willingness to participate in English lesson, communicate in English both verbally and in a written way and accordingly learn English. The participants are five students who are believed to have varying levels of WTC according to their teacher's observation. They were told the purpose of the study and what is exactly meant by WTC. The qualitative data were collected using an open-ended questionnaire, two sessions of semi-structured interviews and six journal entries per participant. The data were analyzed using thematic analysis. Once the codes and themes were constructed and as a result the factors affecting the participants' WTC behavior in a foreign language classroom were found, quotations were provided to support the findings. Finally, implications for teachers and administrators and suggestions for further research were propounded.

Araştırmanın amacı migren atakları ile öfke ve kaygı durumları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın örneklemi, Nöroloji baş ağrısı polikliniğine başvuran migren tanısı almış 89 kişiden oluşmaktadır. Çalışmamıza katılan kişiler gönülülük ilkesiyle katılmışlardır. Araştırmanın verileri ''Durumluluk-Süreklilik Kaygı Envanteri'', '' Sürekli Öfke ve Öfke ifade Tarzı Ölçeği'', '' Midas (Migren Yeti Yitimi) Ölçeği'' ve araştırmacı tarafından hazırlanan demografik veri formu ile toplanmıştır. Çalışmadaki veriler SPSS For Windows 15.00 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Ölçek puanları arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Korelâsyon analizi, bağımsız t-test, tek yönlü anova uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre, migren tanılı kişilerin içe tutulan öfke arttıkça migren atağı artmaktadır. Bir diğer yandan dışa vurulan öfke ile migren atakları arasında olumsuz bir korelasyon bulunmaktadır. Kontrol altına alınmış öfke ile migren atakları ise ilişkisel yönden pozitif bir ilişkiye sahiptirler. Fakat anlamlılık için kuvvetli bir korelasyona sahip değillerdir. Süreklilik kaygı ile içe tutulan öfke anlamlı ama güçlü olmayan bir ilişki içersindedirler. Durumluluk kaygı-içe tutulan öfke ilişkisi ise çok kuvvetli bir korelasyona sahiptir. Dışa vurulan öfke ile kaygı (durumluluk-süreklilik) istatistiki olarak anlamlı ama güçlü olmayan ilişiki içerisindedirler. Migren atakları ile kaygı arasında ki korelasyonel durum kuvvetli bir anlamlılık oluşturmamaktadır. Cinsiyet ve migren atakları arasında ise anlamlı bir farklılık mevcut değildir. Eğitim seviyesi ile migren atakları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. Baş ağrı süresi kaygı ilişkisi açısından aralarında olumsuz yönde bir ilişki vardır. Sahip olunan baş ağrısı süresi arttıkça öfke azalmaktadır. Anahtar Sözcükler; Migren, Migren Atakları, Kaygı, Öfke The purpose of the research is to examine the relationship between anger and anxiety with migrain attacks. The sample of the research consisted with 89 migraine patiens who had applied to neurology policlinic. Participants join to the research voluntarly. The data of the research, collected by using '' State-Trait Anxiety Inventory'', ''Continuous Anger and Anger Expression Scale'', ''Midas Scale'' and demographic data form which created by researcher. The data, analyzed by using SPSS For Windows 15.00. Descriptive statistical methods were used in evaluation of the data. Pearson correlation, independent t-test and one way anova were used for examine the relationship between scores of the scale. According to findings of the research, there are positive correlations between migraine attacks and internal anger. On the other side, anger out cases and migraine attacks have negative correlation. Anger control cases and migraine attacks have positive correlation but these correlations are not significant. Trait Anxiety and internal anger have signifigant correlation but the relationship between them are not strong. The relationship between state anxiety and internal anger is very strong which is also significant correlation. Anger out cases and full of anxiety scale have significant correlation between them but this correlation is weak. On the other side, full of anxiety scale and migraine attacks have no strong and meaningful correlation. There are not any specific connections between gender and migraine attacks for statistical approach. Also, There is no significant difference between education level and migraine attacks. Headache duration and anxiety have negative correlation. Keywords; Migraine, Migraine Attacks, Anger, Anxiety 65

Bu araştırmada; ruhsal hastalıklara yönelik inançların, sosyo-demografik verilerle birlikte ilişkisi araştırılmıştır. Araştırmaya, İstanbul Bilim Üniversitesi'nde çeşitli bölümlerde öğrenim gören altı yüz kırk üçü kadın, yüz kırk yedisi erkek; yedi yüz doksan öğrenci katılmıştır. Araştırmada, demografik özelliklerin belirlenmesi için araştırmacı tarafından oluşturulan 'Sosyo Demografik Bilgi Formu' , ruhsal hastalıklara yönelik inançların belirlenmesi amacıyla 'Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği' kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, Kolmogorov-Smirnov Normallik Testi, Bağımsız Örneklem T Testi, Bağımsız Örneklem Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Tukey Testi, Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis T testi, Pearson Korelasyon Testi uygulanmıştır. Yapılan istatiksel analizlerin sonucunda; yaş, eğitim bölümleri, doğdukları yerlere göre, psikiyatrik muayene ve tedavi öyküsü, aileden psikiyatrik muayene ve tedavi öykülerinin olup olmama ve tehlikelilik, çaresizlik ve kişiler arası ilişkilerde bozulma, utanma arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş, bu ilişkiler detaylı tablolar ve açıklamalarla ifade edilmiştir.Anahtar SözcüklerRuhsal hastalık, İnanç, Üniversite Öğrencileri In this study, the relationship of believes on mental illnesses with socio-demographic datas are researched. Seven hudred and ninety students who study at many different departments of Istanbul Bilim University joined the study. Six hudred and forty three of them are female and one hundred and forty seven of them are male. To specify the socio-demographic features, `Sociodemographic Information Form` which is prepeared by the researcher is used and to specify the believes on mental illnesses `The Scale of Believes on Mental Illnesses` is used in the study. To analize the datas of the study, `Kolmogorov-Smirnov Normality Test` , `Independent Sample T Test` , `Independent Sample Simplex Varians Analize` (ISSVA) and `Turkey Test` , ` Mann-Whitney U Test`, `Kruskal-Wallis T Test`, `Pearson Correlacion Test` are applicated. By the results of the statistical analizes which are made by the researcher, significant relationships are founded between age, education departments, place of birth, previous psychiatric story, previous psychiatric story from family, dangerousness, desperation, deterioration of relationships between individuals and shame, and this relationships are described by detailed tablos and explainings. Key WordsMental Illnesses, Believes, University Students 108

Bu araştırmada; yetişkin bireylerde bağlanma biçimleri (kaygılı ve kaçınmacı bağlanma boyutları) ile psikososyodemografik değişkenlerin aleksitimi düzeyi üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Araştırmaya Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde yaşayan ve çalışmaya gönüllü olarak katılan 192'si kadın 84'ü erkek toplam 276 birey katılmıştır. Araştırmada psikososyodemografik özelliklerin belirlenebilmesi için araştırmacı tarafından oluşturulan `Demografik Bilgi Formu`, aleksitimi düzeylerini ölçmek amacıyla `Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20)`, bağlanma biçimlerini belirlemek amacıyla `Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri II (YİYE-II)` kullanılmıştır. Veriler internet ortamında ölçeklerin doldurulmasıyla toplanmıştır. Araştırma sorularını yanıtlamak amacıyla öncelikle korelasyon analizi yapılmıştır. Sonrasında yürütülen hiyerarşik doğrusal adımsal regresyon analizleri sonucunda, yetişkin bireylerde kaygılı ve kaçınmacı bağlanma biçiminin aleksitimi toplam puanını ve duygularını tanıma zorluğu alt boyutunu yordadığı görülmektedir. Bununla birlikte kaçınmacı bağlanma biçiminin, duygularını ifade etme zorluğu alt boyutunu yordadığı gözlenmiştir. Öte yandan yürütülen iki bağımsız örneklemli t-testi, Mann-Whitney U ve ANOVA testleri sonucunda, aleksitimi toplam puanı ile dışa-vuruk düşünce puanının erkeklerde kadınlardan daha yüksek çıktığı bulunmuştur. Ayrıca aleksitimi toplam puanı ve bütün alt boyut puanlarında, eğitimi lise ve altı düzeyde olanların, eğitim yüksek lisans/doktora düzeyi olanlara göre daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Son olarak aleksitim toplam puanı, duygularını tanıma zorluğu puanı ve duygularını ifade etme zorluğu puanı romantik ilişkisi olmayan bireylerde olanlara göre daha yüksek çıkmıştır. In this research, the attachment styles (anxious and avoidance attachment styles) and psychosociodemographic variables on alexithymia levels in adults have been researched. 276 adults, residing in various regions of Turkey, have volunteered for this research, of whom 192 are female and 84 are male. to determine the psychosociodemographical traits a `Demographic Survey` created by the researcher, to determine the alexithymia levels `Toronto Alexithymia Scale (TAS-20)` and to determine the attachment styles `Experiences in Close Relationships-Revised (ESC-R)` have been employed. The daha has been collected by filling out the online survey. In order to answer the research questions primarily, a correletion analysis has been conducted. By conducting the hierarchical linear step-by-step regression analysis afterwards, it has been observed that anxious and avoidance attachment styles have regressed the total alexithymia score and difficulty in identifying feelings subscale. Furthermore it has been observed that avoiding attachment styles has regressed into difficulty in describing feelings subscale. On the other hand , with the results of a Independent Samples T-Test, Mann-Whitney U and ANOVA, it has been discovered that the total alexithymia score and externally-orriented thinking subscale points are higher in males than females. In addition to that, in total alexithymia points and all base dimensions, subjects with a high school degree or less have shown to have higher results than subjects with graduate and postgraduate degrees. Finally, subjects that are in a romantic relationship have scored higher than the subjects that are in a romantic relationship, on the total alexithymia score, getting higher points on difficulty in describing feelings and diffficulty in identifying feelings. 104

Bu araştırmada; evlilik doyumu ile problem çözme becerileri, stresle başa çıkma ve evlilik süresi arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırmaya Türkiye' nin çeşitli illerinde yaşayan 183?si kadın 140?i erkek 323 birey katılmıştır. Araştırmada demografik özelliklerin belirlenebilmesi için araştırmacı tarafından oluşturulan ?Kişisel Bilgi Formu?, evlilik doyumunu ölçmek amacıyla `?Evlilik Doyum Skalası??, bireyin problem çözme becerileri konusunda kendisini nasıl algıladığını belirlemeyi amaçlayan `?Problem Çözme Envanteri (PÇE)?? ve bireylerin genel veya belirgin stres durumları ile başa çıkma durumlarını belirleyen `?Stresle Başa Çıkma Tutumları Envanteri (SBTE)?? kullanılmıştır. Araştırmada bağımsız değişken evlilik süresi, bağımlı değişken evlilik doyumu, ara değişkenler problem çözme becerisi ile stresle başa çıkmadır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde Araştırmada elde edilen verilerin analizinde Pearson Moment Çarpım Korelasyon, t-testi, ANOVA, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-H ve Scheffe uygulanmıştır. Yapılan istatiksel analizlerin sonucunda; yaş, çocuk sahibi olma, gelir düzeyi ve evlilikte yaşanan travmatik olaylar ,problem çözme becerileri, stresle başa çıkma ve evlilik süresi ile evlilik doyumu anlamlı bir ilişki bulunmuş, bu ilişkiler detaylı tablolar ve açıklamalarla ifade edilmiştir.Anahtar SözcüklerEvlilik Doyumu, Problem Çözme, Stresle Başa Çıkma. This research is based on marital satisfaction and problem-solving skills, coping with stress and to investigate the relationship between duration of marriage. The research was made with a total of 323 participants, 183 women and 140 men, living in different country of Turkey. There are three scales used by the researcher: ?Personal Information Form? formed by the researcher to specify the demographic details Marital Satisfaction Scale, the Problem Solving Inventory, Attitudes of Coping with Stress Inventory. The independent variables of the research is duration of marriage. The dependent variables of the research is marital satisfaction. The intermediate variables of the research are problem solving and stress management interventions. As analysis of data fetched from the research, Spearman Correlation, t-test, ANOVA, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-H and Scheffe were used. As a result of the statistical analysis a significant relationship is found between age, having children, income level and marital traumatic events, problem solving skills, coping with stress and a significant association with the duration of marriage and marital satisfaction. These relations were explained in detail by using tables and explanations.KeyWordsMarital Satisfaction, Problem Solving, Coping with Stress. 107

Bu çalışma kanser hastalarının zaman perspektifindeki değişimleri sosyal destek algısı ve sosyo-demografik değişkenler eşliğinde incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmanın örneklemini 2012 yılında Avrupa Florence Nightingale Hastanesi Araştırma ve Uygulama Merkezi Bedii Gorbon Kanser Merkezi'nde kemoterapi görmekte olup, araştırmaya katılmayı kabul eden 77 kanser hastası oluşturmaktadır. Araştırmacı tarafından hazırlanan sosyo-demografik bilgi formu dışında Zimbardo Zaman Perspektifi Ölçeği?nin kısaltılmış versiyonu ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmış olup veriler, kemoterapinin birinci, orta ve son evre aşamalarında olan 3 grup kanser hastasından araştırmacı tarafından yapılan birebir görüşmelerle toplanmıştır. Elde edilen veriler korelasyon, çapraz tablolarla ki-kare ve tek yönlü varyans analizleriyle incelenmiştir. Araştırma sonucunda algılanan sosyal destek (SD) ile geçmiş pozitif zaman perspektifi (ZP) arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Şimdi fatalistik ZP ile yaş, geçmiş negatif ve şimdi fatalistik ZP?leri ile çocuk sayısı grupları arasında; SD ile cinsiyet, ekonomik seviye, kanserli organ arasında; özel bir kişiden alınan SD ile cinsiyet, aileden alınan SD ile eğitim seviyesi ve kemoterapi seans durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Alınan örneklemde gelecek ZP?inin ve algılanan SD ortalamalarının yüksekliği dikkat çekmiştir. Bu çalışma yüksek lisans tezi olarak yürütülmüştür ve sonuçlar buna göre tartışılmış olup, algılanan sosyal desteğin sağlıklı işlevsellik için önemi bir kez daha vurgulanmıştır. This study?s aim is to explore the changes in time perspective (TP) related to perceived social support (SS) and to the demographics of cancer patients. This study?s sample is constituted by 77 cancer patients who were getting chemotherapy at Europe Florence Nightingale Research and Practice Hospital?s Bedii Gorbon Cancer Unit and accepted to contribute in this research. For measures, short version of the Zimbardo Time Perspective Inventory, Multi Dimensional Scale of Perceived Social Support and a socio-demographic form that is constructed by the researcher, are used. The data is collected by the researcher herself via interviews from three groups of cancer patients during different phases of chemotherapy: First, middle and the last session. The data is examined by correlation, crosstabs, chi-square and one-way ANOVA statistics. According to the findings of this study, a relationship between perceived SS and past positive TP is found. Between present fatalistic TP and age; past negative TP, present fatalistic TP with number of children the patients have; perceived SS and gender, economic status, cancer site; perceived SS from someone special and gender; perceived SS from family and education level, chemotherapy session variables are significantly related. The high means of the future TP and perceived SS values are thought to be important.This study is carried out as a master thesis and the results are discussed accordingly. It is concluded by highlighting the major importance of perceived SS in healthy functioning one more time. 108

ÖZETGENÇ YETİŞKİNLİKTE KİŞİLERARASI İLİŞKİLERİNCİNSİYET, CİNSİYET ROLLERİ VE YALNIZLIK ALGISI AÇISINDAN İNCELENMESİBu çalışmada genç yetişkinlerin kişilerarası ilişkilerinde kişilerarası bağlılık, empati, başkalarına güven ve duygu kontrollerinin cinsiyet, cinsiyet rolleri ve yalnızlık algıları açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu temel değişkenlerin yanı sıra yaş, eğitim düzeyi ve medeni durum değişkenlerine göre de kişilerarası ilişkiler incelenmiştir. Araştırma kapsamında, temel değişken olan kişilerarası ilişkilerin incelenmesi için Türkiye koşullarına uygun Kişilerarası İlişki Boyutu Ölçeği (KİBÖ) geliştirilmiştir. Araştırmaya İstanbul’da yaşayan 20–40 yaşları arasında 570 genç yetişkin (354 kadın, 216 erkek) katılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen Kişilerarası İlişki Boyutu Ölçeği (KİBÖ)’nin yanı sıra UCLA Yalnızlık Ölçeği, BEM Cinsiyet Rolleri Envanteri ve Kişisel Bilgi Formu veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Ölçeğin geliştirilmesinde ilgili literatür ve benzer ölçeklerin yanı sıra, içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. 440 kişi ile gerçekleştirilen geçerlik ve güvenirlik analizlerinin ardından ölçek kişilerarası bağlılık, empati, başkalarına güven ve duygu kontrolü olmak üzere dört alt boyutlu bir ölçek halini almıştır. Kişilerarası ilişkilerin cinsiyet ve cinsiyet rollerine göre incelenmesinde, İki Faktörlü ANOVA analizinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular, kişilerarası bağlılık puanlarının cinsiyet ve cinsiyet rollerine göre, empati puanlarının da cinsiyet rollerine göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaştığını göstermektedir. Başkalarına güven ve duygu kontrolü açısından, cinsiyet ve cinsiyet rollerinin bir farklılık yaratmadığı görülmüştür. Cinsiyet ve cinsiyet rollerinin birlikte, etkileşimsel olarak kişilerarası ilişki boyutlarında bir farklılık yaratmadığı sonucu elde edilmiştir.Araştırma doğrultusunda genç yetişkinlerin kişilerarası ilişkilerin, algılanan yalnızlık düzeylerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı tek yönlü Varyans Analizi ile incelenmiştir. Sonuçlar kişilerarası bağlılık, empati, başkalarına güven ve duygu kontrolü puanlarının, bireylerin algıladıkları yalnızlık düzeylerine göre farklılaştığını göstermektedir. Demografik değişkenler açısından kişilerarası ilişkiler incelendiğinde ise şu sonuçlar elde edilmiştir: Yaş değişkeni kişilerarası bağlılık, empati, başkalarına güven ve duygu kontrolü puanlarında anlamlı farklılık oluşturmazken; eğitim düzeyi, genç yetişkinlerin kişilerarası bağlılık, başkalarına güven ve duygu kontrolü puanlarında farklılık yaratmıştır. Son olarak medeni durum değişkeni kişilerarası bağlılık, empati ve başkalarına güven alt boyutlarında bir farklılığa neden olmazken; duygu kontrolü boyutunda farklılaşma oluşmuştur. Anahtar Sözcükler: Genç Yetişkinlik, Kişilerarası İlişki, Cinsiyet, Cinsiyet Rolü, Yalnızlık ABSTRACT EXAMINATION OF INTERPERSONAL RELATIONSHIPS IN YOUNG ADULTHOOD IN TERMS OF GENDER, SEX-ROLE, AND LONELINESS In this study, interpersonal relationships of young adults were investigated in terms of gender, sex role, and loneliness perception. Beside to main variables, age, educational level, and marital status of the young adults were taken into consideration. Parallel with the aim, to examine the interpersonal relationships, Scale of Interpersonal Relationship Dimensions (KİBÖ) was developed.In the study, 570 young adults (354 female, 216 male) participated. They live in İstanbul and their age ranges were between 20 and 40. In addition to Interpersonal Relationships and Dimensions Scale (KİBÖ), UCLA Loneliness Scale, BEM Sex-Role Inventory, and Personal Information Sheet were used as measurements. Development of “Interpersonal Relationships and Dimensions Scale” (KİBÖ) was based on content analysis, besides literature review and other similar scales. After the reliability and validity studies, done with 440 young adults, the scale has four subscales. These are interpersonal attachment, empathy, interpersonal trust, and emotional control. Two factorial ANOVA techniques were used to examine interpersonal relationships in terms of gender and sex-role. Results indicated that interpersonal attachment differentiated in terms of gender and sex-role; empathy scores also differentiated in terms of sex-role. Gender and sex-role did not yield any difference on interpersonal trust, and emotional control. Interaction of gender and sex-role did not lead to a significant difference on subscales of the scale.With the aim of the study, interpersonal relationships were also examined in terms of perceived loneliness levels by using one way ANOVA technique. Results showed that interpersonal attachment, empathy, interpersonal trust, and emotional control scores were significantly different according to perceived loneliness. The effect of demographical variables on interpersonal relationships as followed: Age did not lead to any difference on interpersonal attachment, empathy, interpersonal trust, and emotional control. In terms of educational level, the variable yielded significant differences on interpersonal attachment, interpersonal trust, and emotional control; whereas it did not impact on empathy. Finally, marital status did not result in any difference on interpersonal attachment, empathy, and trust others but it lead to significantly differences on emotional control scores. Key Words: Young Adulthood, Interpersonal Relationships, Gender, Sex-Role, Loneliness.

ÖZETBu araştırmada 9 yaş grubu için Bellek ve Öğrenmenin Geniş Kapsamlı Ölçümü 2 (BÖGKÖ 2, Wide Range Assessment of Memory and Learning 2, Sheslow ve Adams, 2003) isimli nöropsikolojik testin içinde yer alan Şekil Bellek, Parmak Pencere ve Sembolik Çalışma Belleği isimli alttestlerin ve Geniş Kapsamlı Başarı Testi III’ün (Wide Range Achievement Test, WRAT III, Wilkinson, 1993) aritmetik alttestinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları yürütülmüş ve bellek becerileri ile aritmetik problem çözme becerisi arasındaki ilişki incelenmiştir.Bellek ve Öğrenmenin Geniş Kapsamlı Ölçümü 2 (BÖGKÖ 2) testi içinde yer alan Şekil Bellek alttesti görsel bellek becerisini; Parmak Pencere alttesti görsel dikkat/konsantrasyon ve sıralı görsel bilgiye dair bellek becerisini; Sembolik Çalışma Belleği alttesti ise sayı ve harf tabanlı çalışma belleği becerisini değerlendirmektedir.Geniş Kapsamlı Başarı Testi III’ün (GKBT III) aritmetik altesti ise aritmetik işlemler çözme becerisini değerlendirmektedir.BÖGKÖ 2 Testinin, 9 yaş çocukları için alttest ilişkileri bakımından geçerli olduğu, alttestlerinin zamana karşı değişmezlik ve iç tutarlılık bakımından güvenilir olduğu saptanmıştır. Benzer şekilde GKBT III’ün aritmetik alttestinin 9 yaş çocukları için zamana karşı değişmezlik ve iç tutarlılık bakımından güvenilir olduğu saptanmıştır. Dokuz yaş çocuklarının BÖGKÖ 2 Testinin Şekil Bellek, Parmak Pencere ve Sembolik Çalışma Belleği alttestlerinden aldıkları puanlar ile Geniş Kapsamlı Başarı Testi’nin aritmetik alttestinden aldıkları puanlar arasındaki ilişkiye bakılmış ve Şekil Bellek ve Sembolik Çalışma Belleği alttestleri ile aritmetik alttesti arasında anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. BÖGKÖ 2 testinin Şekil Bellek, Parmak Pencere ve Sembolik Çalışma Belleği alttestlerinin ve GKBT III’ün aritmetik alttestinin 9 yaş çocukları için ortalama, standart sapma, ortalamanın standart hatası, medyan ve yüzdelik sıralamaları hesaplanmıştır. BÖGKÖ 2 Testinin Şekil Bellek, Parmak Pencere ve Sembolik Çalışma Belleği alttestlerinden alınan puanların 9 yaş çocukları için cinsiyet ve okul türüne göre değişkenliklerine bakılmış ve özel okulda okuyan öğrencilerin devlet okulunda okuyan öğrencilere kıyasla Parmak Pencere alttestinde daha yüksek başarı gösterdikleri, Sembolik Çalışma Belleği alttestinde ise özel okulda okuyan öğrencilerin devlet okulunda okuyan öğrencilere kıyasla daha düşük başarı gösterdikleri görülmüş. Geniş Kapsamlı Başarı Testi’nin aritmetik alttestinde ise bu bağlamda anlamlı bir ilişki saptanmamıştır.Anahtar sözcükler: Bellek, çalışma belleği, nöropsikolojik testler, matematik başarısı.ABSTRACTVALIDITY AND RELIABILITY OF THE WIDE RANGE ASSESSMENT OF MEMORY AND LEARNING, AND THE WIDE RANGE ACHIEVEMENT TEST AND THE ASSESSMENT OF NINE YEAR OLD STUDENTSThe purpose of this study is to assess the validity and reliability of certain subtests of the Wide Range Assessment of Memory and Learning 2 test (WRAML, Sheslow and Adams, 2003) and the Wide Range Achievement Test III (WRAT III, Wilkinson, 1993) and to see probable effects of memory functions on arithmetical problem solving. The reliability and validity of three subtests of WRAML 2 namely Design Memory, Finger Windows and Symbolic Working Memory subtests are assessed. The Design Memory subtest which is a part of the Visual Memory Index, measures visual memory concerning shapes; the Finger Windows subtest which is a part of the Attention/Concentration Index measures visual attention, concentration and sequential visual memory; whereas Symbolic Working Memory subtest which is a part of the Working Memory Index, measures digit and letter based working memory. The reliability and validity of the arithmetic subtest of the WRAT III which measures arithmetical problem solving, was also studied.Results show that the three subtests of WRAML 2 are reliable in terms of test-retest reliability and internal consistency, and valid in terms of subtest relationships. Similarly, the arithmetic subtest of WRAT III is reliable in terms of test-retest reliability and internal consistency. Mean, standard deviation, standard error of measurement, median, and percentiles are computed for all subtests. The relationship between WRAML 2 subtests and the arithmetic subtest of WRAT III are assessed for 9 year old students. A significant relationship is found between the Design Memory and Symbolic Working Memory subtests of WRAML 2 and the arithmetic subtest of WRAT III. The results of the regression analysis show that all three subtests explain 24% of the variance in arithmetic scores, where Symbolic Working Memory subtest has the highest effect. Subtest scores in terms of school type and gender are assessed and no consistent results are found. Students in the two private schools showed higher scores on Finger Windows subtest, and lower scores on the Symbolic Working Memory subtest, compared to public school students. No significant differences are found in terms of gender. No significant differences are found for the arithmetic subtest in terms of school type and gender.Keywords: Memory, working memory, neuropsychological tests, mathematics achievement.

ÖZETBu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeyleri ile aile ortamları arasındaki ilişkiyi incelemek ve öğrencilerin sosyal kaygı düzeylerinin cinsiyet rollerine ve çeşitli demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını sınamaktır. Bu amaçla katılımcıların sosyal kaygı düzeyleri; aile ortamları, cinsiyet rolleri ve çeşitli bağımsız değişkenler (cinsiyet, yaş, anne-baba eğitim durumu ve kardeş sayısı) açısından incelenmiştir. İlişkisel tarama modeli niteliğindeki bu araştırmanın çalışma grubunu, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Eczacılık Fakültesi, Tıp Fakültesi ve Mühendislik Fakültelerinin farklı bölümlerinde öğrenim gören her sınıf düzeyinden 210 kız ve 317 erkek olmak üzere toplam 527 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin analizinde, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Tekniği, Bağımsız Grup t Testi, Mann Whitney-U Testi, Kruskal Wallis-H Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) tekniklerinden yararlanılmıştır. Varyans analizi sonucunda, farkın kaynağını belirlemek amacıyla Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeyleri ile aile ortamları arasında anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Ayrıca, üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerinin cinsiyet rollerine göre de anlamlı düzeyde farklılaştığı ortaya konulmuştur. Sosyal kaygının, demografik değişkenlerden yaş, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı, buna karşın cinsiyet ve kardeş sayısı değişkenlerine göre sosyal kaygı düzeylerinin farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, araştırma bulguları çerçevesinde elde edilen sonuçlar tartışılmış ve yine bulgular ışığında çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kaygı, Sosyal Kaygı, Cinsiyet Rolleri, Aile OrtamıSUMMARYThe aim of this research is to examine the relationships between family environment and social anxiety, and level of social anxiety according to certain demografic variables (with respect to gender roles, gender, age, status of parents educational status and number of siblings). The research was performed in accordance with the correlationally scanning model. The subjects were students of Marmara University in different departments of Atatürk Education Faculty, Technical Education Faculty, Pharmacy Faculty, Medicine Faculty and Engineering Faculty. There were 527 college students, 210 being female, 317 being male. Pearson Moment Correlation Techniques, The Independent Group t Test, Mann Whitney-U test, Kruskall Wallis- H test and ANOVA were used to analyze the row data. The result showed that family environmet correlate with social anxiety. Moreover, the results indicated that gender roles, age and status of parents educational status changed the level of social anxiety positively and negatively. But, gender and number of siblings did not change social anxiety. At this point suggestions about possible studies are given by regarding research findings.Key Words: Anxiety, Social Anxiety, Gender Roles, Family Environment

ÖZETBu çalışmada, araştırmacı tarafından geliştirilen ve uygulanan grup rehberliği çalışmasının 9. sınıfa devam eden ve boşanmış ailelerden gelen ergenlerin uyum düzeylerini, sosyal becerilerini, problem çözme becerilerini ve benlik algılarını geliştirmeye etkisinin olup olmadığı sınanmıştır. Araştırmada tek grup öntest-sontest deneme modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul İli Kadıköy İlçesine bağlı Fenerbahçe Lisesi 9. sınıflarında öğrenim gören ve boşanmış ailelerden gelen 15 yaş grubundaki ergenler oluşturmuştur. Boşanmış ailelerden gelen 51 kişilik çalışma grubuna araştırmacı tarafından Türkçe’ye uyarlanan Raynolds Ergenler İçin Uyum Tarama Envanteri (REUTE) uygulanmıştır. Öğrencilerin Raynolds Ergenler İçin Uyum Tarama Envanterinden ve envanterin Anti Sosyal Davranış, Öfke Kontrol Problemi, Duygusal Sıkıntılar, Olumlu Benlik alt boyutlarından elde ettikleri puanlar REUTE profil çizelgesinde belirtilen ölçütlere göre tek tek incelenerek değerlendirilmiş, böylece öğrencilerin duygusal davranışsal uyum düzeyleri belirlenmiştir. Uygulama grubunu oluşturacak öğrencilerin belirlenmesinde Raynolds Ergenler İçin Uyum Tarama Envanteri (REUTE) esas alınmıştır. Öğrenciler, envanterden elde ettikleri toplam (T) puanlarına göre duygusal davranışsal uyum sorunları yüksek olandan hafif olana doğru sıralanmışlardır. REUTE değerlendirme çizelgesinde derecelendirilen toplam (T) skorlarına göre 70-94 puan aralığında olan ve şiddetli derecede psikolojik uyum sorunları gösteren üç öğrenci, 60-69 puan aralığında yer alan ve hafif/orta derecede uyum sorunları olan dört öğrenci, 60 puanın altında T skoru olup Duygusal Sıkıntılar alt boyutunda 70-94 puan arağında yer alan bir öğrenci ile uyum sorunu göstermeyen bir öğrenci belirlenerek uygulama grubu oluşturulmuştur. Uygulama grubunu oluşturan öğrencilerle tek tek görüşülerek grup rehberliği çalışmasının amacı ve içeriği ile ilgili bilgiler verilmiş, çalışmaya katılmaya istekli olup olmadıkları öğrenilmiş, velileri ile görüşülerek çalışmanın içeriği hakkında bilgi verilmiş ve gerekli izinler alınmıştır.Uygulama grubunda yer alan öğrencilere grup rehberliği çalışması başlamadan önce ve çalışma tamamlandıktan sonra, uygulamanın etkililiğini belirlemede yardımcı olması amacıyla Ergenlerin Sosyal Becerilerini Değerlendirme Ölçeği (İKE), Problem Çözme Envanteri (PÇE), Piers-Harris’in Çocuklarda Öz Kavramı Ölçeği uygulanmıştır. Grup 10 hafta süreyle haftada bir gün 45 dakika süreyle toplanmıştır. Grup oturumları Fenerbahçe Lisesi Rehberlik Servisinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular şunlardır: Gerçekleştirilen grup rehberliği çalışması sonrasında Raynolds Ergenler İçin Uyum Tarama Envanteri (REUTE)’nin öntest-sontest toplam puanları arasında ve envanterin Öfke Kontrol Problemi, Duygusal Sıkıntılar, Olumlu Benlik alt boyutlarının öntest-sontest puanları arasında öntest lehine (p

Bu araştırmada, ortaöğretim öğrencilerinin öğrenilmiş güçlülükleri ile aile içipsikolojik ilişki örüntüleri arasındaki ilişki ve aile içi psikolojik ilişki örüntülerininöğrenilmiş güçlülüklerini yordayıcılığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bununlabirlikte, ortaöğretim öğrencilerinin öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin okul türüne,sınıf seviyesine, cinsiyet değişkenine, anne-baba eğitim düzeyine, kardeş sayısına veaile işlevlerinin sağlıklılık durumuna göre farklılıklaşıp, farklılaşmadığıincelenmiştir.Araştırmanın evrenini, 2006-2007 öğretim yılında stanbul ili Anadolu yakasındaeğitim veren, resmi ve özel lise 10 ve 11. sınıflarında okumakta olan öğrencileroluşturmaktadır.Araştırmanın örnekleminin belirlenmesinde, 2006-2007 öğretim yılında stanbul iliAnadolu yakasındaki 6 ilçede, resmi ve özel liselerden oranlı küme örneklemeyöntemiyle random (tesadüfi) olarak yapılan okul seçimleri sonucunda altısı özel,altısı devlet olmak üzere 12 okul belirlenmiştir. Bu okullardan random olarak seçilenve araştırma kapsamına alınan 738 öğrencinin 357' si kız olup, 381' i ise erkektir.Araştırmada veri toplama aracı olarak, öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerihakkında bilgi toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilmiş `Kişisel BilgiFormu' ile birlikte `Rosenbaum Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği' (Rosenbaum, 1980) ve`Aile Değerlendirme Ölçeği' (Epstein, Bolwin ve Bishop, 1983) kullanılmıştır.SPSS 11.5 istatistik paket programının kullanıldığı veri analizinde, öğrencilerindemografik özelliklerinin frekans ve yüzde dağılımlarının yanı sıra öğrenilmişgüçlülük ve aile içi psikolojik ilişki örüntüleri alt boyut puanlarının aritmetikortalama ve standart sapmaları belirlenmiş daha sonra öğrenilmiş güçlülükleri ilealgılanan aile içi psikolojik ilişki örüntülerinin ilişkisini belirlemek üzere `PearsonKorelasyon Katsayısı', öğrencilerin algılanan aile içi psikolojik ilişki örüntülerinin,öğrenilmiş güçlülüklerini yordayıcılığını belirlemek üzere `Çoklu Regresyon'tekniği, öğrencilerin öğrenilmiş güçlülüklerinin okul türü, sınıf seviyesi, cinsiyet veaile işlevlerinin sağlıklılık durumuna göre farklılaşıp, farklılaşmadığını belirlemeküzere `Bağımsız Grup t-testi' ve öğrencilerin öğrenilmiş güçlülüklerinin anne-babaeğitim düzeyi ve kardeş sayısına göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere`Tek Yönlü Varyans Analizi' (ANOVA) tekniği kullanılmıştır. Grup ortalamalarınınanlamlı olduğu durumlarda(p

ÖZETDUYGU- BİLİŞ ETKİLEŞİM ÖLÇEĞİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ VE DUYGU BİLİŞİN, ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE CİNSİYET. YAŞ VE BÖLÜM AÇISINDAN İNCELENMESİBu çalışmanın amacı, Marmara Üniversitesi öğrencilerinin duygu-biliş etkileşim yeteneklerini cinsiyet, yaş ve okudukları alan değişkenleri ile ilişkilerini incelemek ve bunu yapabilmek için bir Duygu Biliş Etkileşim Ölçeği geliştirmektir. Ölçek, Mayer ve Salovey’ (1997, s.11) in duygusal zekâ tanımı teorik temelinde, 453 Marmara Üniversite öğrencisi üzerinde uygulanarak geliştirilmiştir.Yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışması sonucunda, 176 maddelik ölçek, dört kademeli iç-tutarlılık analizleri sonucunda, 109 maddeye indirgenmiştir. Güvenirlik analizleri sonucunda, ölçeğin iç tutarlılık katsayıları oldukça yüksek (Guttman split-half=.586; Spearman=.923) bulunmuştur.Yapılan faktör analizi sonucunda, 5 madde daha elenmiş, böylece ölçek 104 maddeye indirgenmiştir. Ayrıca analiz sonucunda, ölçek 9 alt boyuttan oluşturulmuştur. Alt boyutların ölçek toplam puanı ile ilişkisine bakıldığında, istatistiksel olarak pozitif yönde anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Üç haftalık ara ile yapılan test tekrar test analizi sonuçlarında, alt boyutların birinci uygulama ile ikinci uygulama puanları arasında istatistiksel olarak pozitif ilişki (p

Bu araştırmanın amacı, araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan, ailede problem çözme becerilerinin geliştirilmesi yoluyla evlilikten elde edilen psikolojik doyumun arttırılmasına yönelik olarak kurgulanmış grup çalışmasının, çiftlerin evlilik doyumlarının arttırılmasında etkisinin olup olmadığının incelenmesidir. Problem çözme becerilerini geliştirme yoluyla evlilik doyumunu arttırma grup çalışması, katılımcıların evlilik iletişimlerini geliştirebilmek ve çift olarak yaşadıkları problemleri çözebilmelerini sağlamak amacıyla hazırlanmış bir beceri geliştirme grubudur. Ön test-son test kontrol gruplu deneme modeline uygun olarak hazırlanan araştırmanın çalışma grubunu, hepsi ilk evliliğinde olan, yaşam döngüsünün üçüncü ve dördüncü basamaklarında yer alan, en az 5 senelik evli ve çocuk sahibi 10 evli birey oluşturmuştur. Grup çalışmasının etkililiğini belirlemede yardımcı olması amacıyla, öncelikle araştırmacı tarafından çiftlerin evlilik doyumlarını ölçmeye yönelik olarak Evlilik Doyum Ölçeği (EDÖ) tasarlanmıştır. Grup çalışması başlamadan önce ve çalışma bittikten sonra, deney ve kontrol grubunda yer alan bireylere, Evlilik Doyum Ölçeği (EDÖ) ile beraber, Problem Çözme Envanteri (PÇE) ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) uygulanmış ayrıca bir anket formu verilmiştir. Deney grubuna 8 hafta süresince, haftada bir gün iki saat süren oturumlarla, evlilik iletişimlerini destekleyici ve ilişki içerisindeki problemlerinin çözümünü geliştirici, evlilik doyumlarını arttırmaya yönelik uygulamalar yapılmıştır. Kontrol grubuyla bu anlamda her hangi bir çalışma yapılmamıştır. Uygulama ve verilerin toplanması aşamasından sonra, elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri yapılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının uygulanan grup çalışması öncesinde ve sonrasında elde ettikleri puanlarının karşılaştırılması amacıyla, ölçeklerden elde edilen verilere Mann-Withney U Testi uygulanmıştır. Deney grubunun ve kontrol grubunun ön test ve son test verilerinin karşılaştırılması amacıyla, uygulama sonrası elde edilen puanlara Wilcoxon Eşleştirilmiş Çiftler İşaretlenmiş Sıra Sayıları Testi uygulanmıştır. Böylece denenceler doğrultusunda gruplar arasında farklılıkların olup olmadığı tespit edilmiştir. Elde edilen istatistik sonuçların manidarlığı 0.05 düzeyinde test edilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonrasında uygulamaya ilişkin bulguları şu şekilde özetleyebiliriz: 1.Yapılan grup çalışması sonrasında, deney grubunda bulunan üyelerin, Evlilik Doyum Ölçeği’nin ölçtüğü sontest “evlilik doyumu”, “evlilik uyumu”, “ilişki mutluluğu”, “çatışma”, “yakınlık” ve “öfke” puanları ile kontrol grubunda bulunan üyelerin sontest “evlilik doyumu”, “evlilik uyumu”, “ilişki mutluluğu”, “çatışma”, “yakınlık” ve “öfke” puanları arasında, deney grubu lehine anlamlı bir fark vardır (p

ÖZETBu araştırmanın amacı öğrenme stilleri ile yetenekler, akademik başarı ve ÖSSbaşarısı arasındaki ilişkiyi, öğrenme stillerinin bunları yordama gücünü belirlemektir.Araştırma kapsamında ortaöğretim düzeyi için öğrenme stilleri ölçeği geliştirilmiştir.Araştırma, on farklı lise türünden, toplam 1028 (15-18 yaş; 422 erkek, 606 bayan) liseöğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir.Öğrenme stillerinin ölçülmesinde Marmara Öğrenme Stilleri Ölçeği (MÖSÖ),yeteneklerinin ölçülmesinde DAT ve Wonderlic Testi kullanılmış, akademik başarı içinOÖBP, ÖSS başarısı için de OSS ham puanları kullanılmıştır. Ayrıca demografikdeğişkenler için de araştırmacı tarafından hazırlanan bir anketin de kullanıldığıaraştırma 2004-2005 eğitim öğretim yılında gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonunda bazı MÖSÖ alt boyutlarının cinsiyet, yaş, algılanansosyoekonomik düzey, annenin eğitim düzeyi, babanın eğitim düzeyi, okulun niteliği,okul türü ve alan değişkenine göre istatistiksel açıdan anlamlı şekilde farklılaştığısaptanmıştır.Öte yandan MÖSÖ dokunsallık, görsellik, ve sebat alt boyutu puanlarınınOÖBP'nı ve ÖSS puanlarını açıklama gücü; MÖSÖ sosyal etkileşim alt boyutupuanlarının ÖSS sözel ham puanlarını açıklama gücü istatistiksel olarak anlamlıbulunmuştur.MÖSÖ sosyal etkileşim alt boyutunun DAT alt boyutları puanlarını ve Wonderlictesti puanını yordama gücü için yapılan basit regresyon analizi sonucunda, MÖSÖsosyal etkileşim alt boyutu puanları dil yeteneği puan varyansını; dokunsallık alt boyutupuanlarının mekanik yeteneği, mekânsal yeteneği, soyut düşünme yeteneği alt boyutlarıve Wonderlic testi puanlarının toplam varyansını; görsellik alt boyutu puanları soyutdüşünme yeteneği alt boyutu ve Wonderlic testi puanlarının toplam varyansını;aydınlatma alt boyutu puanları soyut düşünme yeteneği, mekânsal yetenek alt boyutupuanlarının toplam varyansın; otorite alt boyutu puanları dil yeteneği alt boyutu puanvaryansını; zaman alt boyutu puanları dil yeteneği alt boyutu puan varyansını;mekânsal yetenek alt boyutu toplam varyanslarını son olarak sebat alt boyutu puanlarımekânsal yetenek alt boyutu toplam varyanslarını istatistiksel olarak anlamlı biçimdeaçıkladığı saptanmıştır. ABSTRACTIn this study, the relationship between learning styles, abilities, academicalachievement, and OSS achievement was investigated in high school students. Inaddition, for this aim, a learning styles inventory was developed. Dunn and Dunn?slearning styles theory was used to develop the inventory and assess learning styles.The study was realised at the first and second semesters of 2004-2004 academiccalendar. The sample was consisted of 1028 subjects, (606 female, 422 male/ ages wereranged 15 to 18). They were from ten different type high schools.Differential aptitudes test Topsever (1992) and Wonderlic General Aptitudes teststandardised by Öneş, Savran, Balcı and Deniz (1996) sure was used to evaluate abilities.To measure academic achievement ?academic achievement point for high school?(OÖBP) was used.The followings were concluded:1. There are significant differences between gender groups; age groups; socio-economical status; educational levels of mothers and fathers; school types (publicand private schools); school?s programme types; fields of learning groups forsome MÖSÖ sub-scales.Among the research, the academic achievement was significantly correlated withthe tactile, visual, an persistency sub-scales; OSS achievement (Sözel) was significantlycorrelated with the social interaction.In addition, MÖSÖ social interaction sub-scale was significantly correlated withDAT verbal reasoning subtest; MÖSÖ tactile sub-scale was significantly correlated withDAT mechanical reasoning, abstract reasoning subtest and Wonderlic score; MÖSÖvisual sub-scale was significantly correlated with DAT abstract reasoning subtest andWonderlic score; MÖSÖ light sub-scale was significantly correlated with DAT spacerelations subtest; MÖSÖ authority sub-scale was significantly correlated with DATlanguage usage subtest; MÖSÖ time of day sub-scale was significantly correlated withDAT language usage subtest; MÖSÖ persistency sub-scale was significantly correlatedwith DAT language space relations subtest. 279

OKUL MOT VASYONUNU DEĞERLEND RME ÖLÇEĞYAPILANDIRILMASI VE GÜVEN RL Ğ(Yüksek Lisans Tezi)Fazilet YavuzÖZETBu çalışma Türkiye'de yaşayan ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerininokul motivasyonlarını ölçebilen likert tipi bir ölçek yapılandırmayı vegüvenirliğini test etmeyi hedeflemiştir. lk aşamada deneme ölçeğioluşturulmuş ve uygulama sonucunda elde edilen verilere madde analiziyapılmıştır. Bu analizin sonucunda madde kalan korelasyon katsayıları 0.30'unaltında kalan maddeler ölçekten çıkarılarak ikinci deneme formu elde edilmiştir.kinci denemelik ölçek yeni bir gruba uygulanarak elde edilen verilere faktöranalizi yapılmış ve tek boyutluluğun sağlanması amacıyla birinci faktördışındaki diğer faktörlere yüklenen maddeler ölçekten çıkarılarak, asıl ölçekoluşturulmuştur. 35 maddelik ölçek üzerinden yapılan yeni uygulamasonucunda yapılan madde analizinde bir maddenin korelasyonu 0.20'un altındaolduğu için ölçekten çıkarılmış, ölçek 34 madde kalmıştır. Geliştirilen bu 34maddelik ölçeğe ?Okul Motivasyonu Ölçeği? adı verilmiştir. Güvenirlik analiziiçin, test tekrar test, içtutarlık, iki yarım güvenirlik ve madde analizi yöntemlerikullanılmıştır.Bu çalışmada ayrıca bir alt amaç olarak geçerlik adına bir uygulamayapılarak öğrencilerin okul başarıları ve bazı demografik özelliklerinin okulmotivasyonuyla ilgisi incelenmiştir. Bu bağlamda, Okul MotivasyonuÖlçeğinden alınan puanlar kızlar ve erkekler, öğrencilerin Türkçe, Matematik,ngilizce, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilgisi derslerinden aldıkları karne notları, anneve babalarının öğrenim düzeyi, annelerinin çalışıp çalışmadığı, kardeş sayısı vekaçıncı çocuk oldukları yönünden ve özel okul öğrencileriyle devlet okuluöğrencilerinin ortalamaları açısından değerlendirilmiştir.Yapılan ölçek geliştirme çalışmasının sonucunda, güvenilir olduğusaptanan bir okul motivasyonu ölçeği geliştirilmiştir. SCHOOL MOTIVATION ASSESSMENT SCALEARRANGEMENT AND RELIABILITYMSc ThesisFazilet YavuzSUMMARYThis study aims to devise a Likert-Type Scale which can assess theschool motivation of 7th grade students who live in Turkey and it also aims totest the reliability of this scale. In the first step, a trial scale was devised anditem analysis was applied to the data obtained as a result of the application.The second trial form was obtained by omitting the items with a correlationquotient of alpha if item deleted, below 0,30 as a result of this analysis. Factoranalysis was carried out by applying the second trial scale to a new sampleand, to achieve a one dimensioned scale, the final scale was devised byomitting all the items except in factor 1. The scale was reduced to a 34 itemscale, because, as a result of an item analysis following a new application onthe 35 item scale, the item-total correlation of an item was found to be below0,20. The 34 item scale thus formed was called ?School Motivation Scale?. Themethods of retesting, internal consistency, split-half reliabilities and itemanalysis methods were used for the purpose of reliability analysis.Besides these, as a secondary aim, a validity study was carried out inorder to see the relation between students? academic success and somedemographic variables. In this context, the scores obtained from SchoolMotivation Scale have been evaluated in terms of gender, various factors liketheir marks in Turkish, Maths, English, Social Sciences and Science lessons,their parents? education level, whether or not the mother works, number ofsiblings and order of birth and the average marks of private and state schoolstudents.As a result of the scale development study, a school motivation scalewhich proves to be reliable and valid has been conducted. 158

Bu araştırmanın amacı, üniversite birinci sınıf öğrencilerinin saldırganlıktepkileri, bağlanma tarzları ve kişilerarası şemaları arasındaki ilişkiyi sınamaktır. Buamaçla katılımcıların saldırganlık tepkileri, bağlanma tarzları ve kişilerarası şemalarıliseden mezun olunan alan, cinsiyet, anne-baba birliktelik durumu, anne-baba eğitimdüzeyi değişkenleri açısından incelenmiştir. Araştırmada ayrıca, katılımcılarınsaldırganlık tepkilerinin bağlanma tarzlarına ve kişilerarası şemalara göre yordanıpyordanmadığı da sınanmıştır.İlişkisel tarama modeli niteliğindeki bu araştırmanın evrenini, MarmaraÜniversitesi Atatürk Eğitim, Teknik Eğitim ve Fen-Edebiyat Fakültesi birinci sınıföğrencileri; örneklemini ise, bu fakültelerin farklı bölümlerinde öğrenim gören 271 kızve 216 erkek, birinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır.Verilerin analizinde, PearsonMomentler Çarpım Korelasyon Tekniği, Çoklu Regresyon Analizi, Bağımsız Grup tTesti, Mann Whitney-U Testi, Kruskal Wallis-H Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi(ANOVA) tekniklerinden yararlanılmıştır. Varyans analizi sonucunda, farkın kaynağınıbelirlemek amacıyla Scheffe testi kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlar, üniversite birinci sınıf öğrencilerininsaldırganlık tepkileri ile bağlanma tarzları ve kişilerarası şemaları arasında anlamlı birilişkinin olduğunu göstermektedir. Ayrıca, üniversite öğrencilerinin saldırganlıktepkilerinin bağlanma tarzları ve kişilerarası şemalarına göre yordandığı sonucunaulaşılmıştır. Demografik değişkenlerden liseden mezun olunana alan değişkenine göre,saldırganlık tepkilerinin farklılaşmadığı, buna karşın bağlanma tarzlarının vekişilerarası şemaların farklılaştığı; cinsiyet değişkenine göre ise, saldırganlıktepkilerinin bağlanma tarzlarının ve kişilerarası şemaların farklılaştığı sonucunaulaşılmıştır. Anne-baba birliktelik durumu değişkenin saldırganlık tepkilerindefarklılığa yol açtığı buna karşın bağlanma tarzları ve kişilerarası şemalar üzerindefarklılık yaratmadığı, benzer şekilde, anne eğitim düzeyinin saldırganlık tepkileri,bağlanma tarzları ve kişilerarası şemalar üzerinde farklılığa yol açmadığı, buna karşınbaba eğitim düzeyinin sadece bağlanma tarzları üzerinde bir farklılığa yol açtığısonucuna ulaşılmıştır. The aim of this research is to examine the relationships among aggressionresponses, attachment styles and interpersonal schemas of senior students. In thisresearch, the variables were also investigated correlationally with respect to graduationdepartment of high school, gender, status of parents (together or separate), andeducational status of parents. In addition, the predictivities of attachment styles andinterpersonal schemas on aggression responses were examined too.The research was performed in accordance with the correlationally scanningmodel. The subjects were freshman students of Marmara University in differentdepartments of Atatürk Education Faculty, Technical Faculty, Arts and SciencesFaculty. There were 487 freshman students, 271 being female, 219 being male.Pearson Moment Correlation Techniques, The Independent Group t Test,Multiple Regression Analysis, Mann Whitney-U, Kruskall Wallis- H test and ANOVAwere used to analyze the row data.The result showed that attachment styles and interpersonal schemas of freshmanstudents correlate with their aggression responses. Moreover, aggression responses werepredicted by attachment styles and interpersonal schemas.In terms of demographic variables, graduation department of high school had noany effect on aggression responses, but effect on attachment styles and interpersonalschemas. Gender, yielded differences on aggression responses, attachment styles andinterpersonal schemas. As another variable, status of parents (together/separate) had aneffect on aggression responses while no effect on attachment styles and interpersonalschemas. Educational levels of mothers, leads to any effect on aggression responses,attachment styles and interpersonal schemas. However educational levels of fathers hadan effect on only attachment styles. 317

This research is analyzed how teenagers influenced in their personality, sociological and general harmony levels and their psychological, sociological and economical changes who have lived dead of parents in childhood or adolescence. Analyzed objects: Gender of teenager, age of teenager, teenager’s age who dead their parent, elapsed time of dead teenager’s parent, gender of dead parent, form of dead teenager’s parent (sudden or natural), informing time and dead teenager’s parent to teenagers, how dead teenager’s parent was informed to them, teenagers benefit or non benefit from systems of psychological,sociological and economical supports and their support resources, living changes after dead of parent, their economic stiuation before or after dead of parent, if living parent have got health problems and if teenagers have got wish about interviewing about dead of parent with their harmony levels.Model of research is survey. Research sample is 473 teenagers who go on state high schools in Şişli and Kadıköy district in İstanbul and dead their parent. Also there are counselling services in these districts. For obtaining data benefit from ‘Personality Information Form’ which researcher developed and ‘Hacettepe Personality Inventory’ which İ.E.Özgüven (1992) developed.For analyzed these data, Independent Group T Test, Only Point Variance Analyz ( F Test) and Scheffe Test according to researh’s objects and changeables. If differences between groups is found and they are meaningful, Scheffe was used to find which groups create these differences. Level of statistical meaningful was accepted as .05ÖzetBu araştırma ile çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde ebeveyn ölümü yaşamış ergenlerin, kişisel, sosyal ve genel uyum düzeyi bağlamında nasıl etkilendikleri ve ebeveyn ölümü sonucunda oluşan psikososyal ve ekonomik değişimlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Cinsiyet, yaş, ebeveynleri öldüğündeki ergenlerin yaşı, ebeveynin ölümü üzerinden geçen süre, ölen ebeveynin cinsiyeti, ebeveynin ölümünün ani ya da doğal ölüm oluşu, ölümün ergene bildirilme zamanı ve nasıl bildirildiği, ölüm sonrası ergenlerin psikososyal ve maddi destek sistemlerinden yararlanıp, yaralanmadıkları ve destek kaynakları, ölüm sonrası oluşan yaşam değişiklikleri, ebeveynin ölümü öncesinde ve sonrasındaki ekonomik durum, hayatta olan ebeveynin süregelen sağlık sorunu olup olmadığı ve ergenlerin, ebeveynlerinin ölümü hakkında detaylı görüşme yapma isteğinde olup olmamaları da uyum düzeyleri ile birlikte incelenmiştir.Araştırma ilişkisel tarama modeline göre oluşturulmuştur. Araştırma örneklemini, İstanbul’ da Kadıköy ve Şişli ilçelerinin rehberlik servisi bulunan devlet liselerinde okumakta olan, anne ve / veya babasını kaybetmiş, araştırma için gönüllü 473 liseli ergen oluşturmuştur. Araştırmada verileri toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ile İ. E. Özgüven (1992) tarafından geliştirilen “Hacettepe Kişilik Envanteri” nden yararlanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde araştırmanın amaçlarına ve değişkenlerine uygun olarak, Bağımsız Grup t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (F Testi) ve F Testi sonucu grup ortalamaları arasındaki farkın anlamlı bulunması durumunda farklılığın hangi grup ortalamalarından kaynaklandığını bulabilmek için Scheffe testleri kullanılmış, istatistiksel anlamlılık düzeyi .05 olarak kabul edilmiştir.

Bu araştırmada, lise öğrencilerinin rekabetçi tutum, benlik saygısı ve akademik başarıları arasındaki ilişki araştırılmak istenmiştir. Bu üç özellik araştırmanın temel değişkenleri olarak kabul edilmiştir. Bunun yanı sıra teorikanlamda ilişkili olduğu düşünülen diğer bir takım özelliklerinde bu temel değişkenlerle ilişkileri araştırılmak istenmiştir. Bu değişkenler; cinsiyet, yaş, okuduğu okul, sınıf ve bölümdür.Uygulama 2004-2005 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Maltepe ilçesinde bulunan 4 lisede 9.10.11. sınıf öğrencilerinden 458 kişilik bir örneklem grubuna uygulanmıştır.Araştırmada veri toplamak amacıyla; `Bireyi Tanıma Formu`, `Rekabetçi Tutum Ölçeği` ve `Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri` kullanılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizleri SPSS ile bilgisayarda yapılmıştır. Araştırmada veri türlerine göre Bağımsız Grup t testi, ANOVA, Kruskal-Wallis testi ve Pearson Çarpım Moment Kolerasyon katsayısı kullanılmıştır.Elde edilen bulgular; rekabetçi tutum cinsiyete, yaşa, okuduğu okul, sınıf ve bölüme göre farklılık göstermemektedir. Aynı şekilde benlik saygısı ile yapılan analizlerde de cinsiyet, yaş, okuduğu okul, sınıf ve bölüme göre farklılıkbulunmamıştır. Yapılan bir diğer analiz sonucunda ise akademik başarı puanı ile rekabetçilik ve benlik saygısı puanları arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Yani öğrencilerin akademik başarıları ne kadar yükselirse rekabetçitutum ve benlik saygıları o kadar artmaktadır. 168

Psikososyal risk yatkınlığı olan ergenlerin benlik algılarını geliştirmeyeyönelik olarak hazırlanılan psikososyal grup çalışmasının, ergenlerin olumlu benlikalgılarını geliştirici bir etki yapıp yapmayacağının bilinmemesi bu araştırmanınproblemini oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı, psikososyal risk yatkınlığı olanergenlere yönelik olarak olumlu benlik algısını geliştirme amacıyla hazırlanılanpsikososyal grup çalışmasının, ergenlerin olumlu benlik algısı üzerindeki geliştiricietkisini belirlemektir.Çalışma, İstanbul Gaziosmanpaşa Atatürk Lisesi, lise 2. sınıf öğrencisi,yaşları 15-17 arasında değişen, 5 kız, 6 erkek, toplam 11 ergenle gerçekleştirilmiştir.Çalışma grubunu oluşturmak amacıyla Gaziosmanpaşa Atatürk Lisesi lise 2. sınıföğrencileri üzerinde tarama çalışması yapılmıştır. Bu süreçte araştırmacı tarafındangeliştirilen ?Ön Görüşme Formu? kullanılmıştır. Psikososyal grup çalışmasınıngereği, ergenler arasında akran etkileşimi sağlamak, ilişkisel model öğrenmeler içinuygun ortamı oluşturmak amacıyla, psikososyal çevreye bağlı risk düzeyi yüksek 6ergen, risk düzeyi orta 2 ergen, risk düzeyi düşük 3 ergen çalışma grubuna alınmıştır.Ön Görüşme Formu, Offer Benlik İmgesi Ölçeği uygulanmıştır. Uygulama öncesiöntest olarak Ön Görüşme Formu ve Offer Benlik İmgesi Ölçeği; uygulamasonrasında son test olarak tekrar Offer Benlik İmgesi Ölçeği uygulanmıştır. İstatistikiişlemler SPSS programıyla bilgisayar ortamında yapıldı, wilcoxon tekniği kullanıldı,Offer Benlik İmgesi Ölçeği öntest ve son test alt ölçekleri arasında .05 düzeyinde,çalışmanın amaçları doğrultusunda fark arandı.Psikososyal grup çalışması 8 oturumdan oluşmaktadır, oturumlar haftada birdüzenlenildi. Her oturum yaklaşık olarak 1 saat sürdü. Psikososyal risk yatkınlığıolan ergenlerin olumlu benlik algılarını geliştirmeye yönelik olarak yapılandırılmışolan grup çalışmasında, kendini tanıma, karar verme, kendini ortaya koyma,iletişim engelleri, olumsuz duygularla baş etme becerileri üzerinde çalışılmıştır.Psikososyal risk yatkınlığı olan ergenlerin benlik algılarını geliştirmeyeyönelik olarak geliştirilen grup çalışmasının, ergenlerin benlik algılarının aileilişkileri, dürtü kontrolü, bireysel değerler, başetme gücü, çevre doyumu, sosyalilişkiler ve ruh sağlığıyla ilişkili boyutlarında ergenlerin olumlu benlik algılarındabeklenilen doğrultuda farklılaşmanın ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Psikososyalrisk yatkınlığı olan ergenlerin olumlu benlik algılarını geliştirmeye yönelik olarakgeliştirilen grup çalışmasının, ergenlerin olumlu benlik algılarında, beklenilendoğrultuda farklılaşmanın ortaya çıkmasında etkili olmuştur. The problem occupied that it wasn't known if the psychosocial groupstudy, which was prepared to develop the self-perception of the adolescenceswho have an aptitude to the psychosocial risk, makes an effect on thedevelopment of the adolescences' positive self-perception. The aim of thisresearch was to determine the developmental effect of the psychosocial groupstudy, which was prepared to improve the positive self perception of theadolescences who have an aptitude to the psychosocial risk.The survey was applicated in a high school at 10th class students whowere between 15 and 17 years old; 5 girls, 6 boys, totaly 11 adolescences inGaziosmanpaşa Atatürk High School in Istanbul. In this process, thepreinterview form developed by the researcher was used. As a need ofpsychosocial group study,to make peer interaction between adolescences andto get suitable circumstances for relational model learning, 6 adolescences athigh risk level, 2 adolescences at middle risk level and 3 adolescences at lowrisk level based on the psychosocial environment were taken to this studygroup. The preinterview form and the offer self-perception image scala wereused. Before the workshop, the preinterview form and the Offer Self-Perception İmage Scala were used as a pretest; after the workshop, the OfferSelf-Perception İmage Scala was used as a posttest. Statistical processes weredone with the SPSS program by a computer. Wilcoxon technique was used.The differences between pretest and posttest were searched at 0,5 level.The psychosocial group study had 8 sessions, one session a week. Eachsession lasted for about an hour. In the group study, which was done to develop thepositive self perception of the adolescences who have psychosocial risk inclination, itwas studied on the self recognition, decision making, self-assertion, problems ofcommunication and negative emotion-focused coping, as parts for the workshop.As a result, it was found that this study had a positive effect, assupposed, on the adolescences' self-perceptions about family relations, impulsecontrol, personal values, the coping strategies,environmental satisfaction, socialrelations and the mental health. It was investigated that the group study, which wasdeveloped for improving the positive self-perceptions of the adolescences who havean aptitude to the psychosocial risk, became effective positively in appearing of thediscrimination, as waited, in adolescences' positive self-perception. 131

BOLUM V ÖZET YARGI VE ÖNERİLER Bu bölümde araştırma sonucunda elde edilen bulgular ve ilgili literatür taraması ışığında ulaşılan yargılar ile konu ilişkin bundan sonra yapılacak çalışmalarda yardımcı olacağı düşünülen öneriler üzerinde durulacaktır. Özet Bu araştırma 15 - 17 yaş arasındaki ergenlerin olumsuz otomatik düşünceleri ve problem çözme becerilerinin yetiştirme yurdunda yaşama ile ailesi yanında yaşama ana değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek için yapılmıştır. Araştırmada bu ana amaçla beraber olumsuz otomatik düşünceler ile problem çözme becerisi yaş, cinsiyet, ebeveyn durumu gibi değişkenler açısından da incelenmiştir. Araştırma grubu İstanbul ilinde bulunan yetiştirme yurtlarında yaşayan 161 ve İstanbul ilindeki liselere devam eden 218 ergenden oluşturulmuştur. Araştırmada deneklere ait demografik özelliklerin tespiti için kişisel bilgi formu, otomatik düşünceleri tespit için Holland ve Kendall 'in hazırladığı `otomatik düşünceler ölçeği` ve başaçıkma becerileri hakkındaki bulgulara ulaşmak için ise Heppner ve Peterson 'un `problem çözme envanteri` kullanılmıştır. Verilerin analizi için incelenen durumun niteliğine göre `pearson çarpım moment korelasyon analiz `i, `bağımsız grup t testi `, `tek yönlü varyans analizi ` ve non-parametrik istatistik teknikleri kullanılmıştır. Bulguların manidarlığı.05 düzeyinde sınanmıştır. Araştırma sonucunda konu ile ilgili bulgular kısaca şunlardır; Yetiştirme yurdunda yaşayan ergenler kendi evlerinde yaşayan ergenlere göre daha fazla olumsuz otomatik düşüncelere sahiptir yine aynı şekilde yurtta kalanergenler problem çözme becerisi açısından kendilerini evde yaşayan ergenlerden daha olumsuz olarak değerlendirmektedir. Olumsuz otomatik düşüncelerin alt boyutlardaki değerlendirmelerinde ailesi yanında yaşayan kız ergenlerin erkek ergenlere göre daha fazla olumsuz otomatik düşünme eğiliminde olduğu anlaşılmıştır. Yurt ve evde yaşayan ergenlerin araştırmada incelenen diğer boyutlar açısından otomatik düşüncelerinde farklılık gözlenmemiştir. Problemle başaçıkma becerisi açısından ergenlerin yaş, cinsiyet ve araştırmada incelenen diğer bağımsız değişkenlere göre kendilerini algılamalarında bir fark saptanmamıştır. Olumsuz otomatik düşünceler ile olumsuz problem çözme becerisi değerlendirmesi arasında genel, yurtta kalanlar ve evde kalanlar olmak üzere üç boyutta da anlamlı ve pozitif bir ilişki saptanmıştır. Buna göre ergenlerde olumsuz otomatik düşüncelerin varlığı ile problem çözme becerisi hakkındaki olumsuz değerlendirme birlikte bulunmaktadır. Yargı Araştırmada ele alınan ana konu olumsuz otomatik düşüncelerin ve problem çözme becerilerinin 15-17 yaş ergenlerde yetiştirme yurdunda yaşama ve ailesi yanında yaşamaya göre farklılaşıp farklılaşmadığıdır. ODÖ 'nin ailesiyle yaşayan ve yetiştirme yurdunda yaşayanlara uygulanması sonucunda yetiştirme yurdunda yaşayanların ODÖ puanlarının ailesi yanında yaşayanlardan manidar bir şekilde yüksek çıktığı görülmüştür. Olumsuz otomatik düşüncelerin oluşumu hakkında yapılan araştırmalardan bu bilişsel yapının bireylerin yetiştiği ortam ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır. Bu yargı ve elde edilen bulgulardan hareketle yetiştirme yurdunun ergenlerdeki olumsuz otomatik düşüncelerin oluşumuna katkı sağladığı anlaşılmaktadır. Olumsuz düşüncelerin oluşumunda bireyin içinde yaşadığı fiziksel ve sosyal çevrenin etkisi hakkında yapılan diğer araştırmalar(Öztütüncü, 1996, Akbağ, 2000, Eryüksel, 1996) araştırmanın bu bulgusunu desteklemektedir. Akılcı olmayan SUMMARY This investigation studies the negative automatic thoughts and the problem solving skills of bachelors between 15-17 whether differentiate the main variable of living at student dormitory or living with family. With this main purpose, negative automatic thoughts and problem solving skills is examined the vision of age, sex, parent situation variables. Investigation group is made by 161 bachelors, living at student accomodating in the orphanages in Istanbul and 218 bachelors going to high schools in Istanbul. To determinate the demographic properties of the test subjects personal files, to find out the automatic thoughts `Automatic Thoughts Scale` which is prepared by Holland and Kendall and to reach the findings about succeeding skills `Problem Solving Inventory` which is prepared by Heppner and Peterson are used in this investigation. In order to analyze the data, `Pearson Multiplication Moment Corelation`, `Independent Group t Test`, `One Way Variance Analyze` and non-parametric statistic technics are use according to the quality of the studying situation. Significance of the findings are tested.05 level. After the study, some of the findings about the subject are shortly; Bachelors living at accomodating in the orphanages have much more negative automatic thoughts according to the bachelors living at their own houses. Yet the bachelors living at dormitories see theirselves more negative than the bachelors living at their houses according to the problem solving skills. It is understood that girls who live with their family have more negative aoutomatic thinking tendency than the boys with their family by evaluating lower dimension of the negative automatic thoughts. By looking at the other studyingdimensions of investigation, no difference of automatic thoughts is observed even if the bachelors live at dormitory or with family. And no difference is determined when the bachelors perceiving theirselves according to the other independent variables and again no difference is determined problem solving skills the properties of age, sex. Between the negative automatic thoughts and negative problem solving skills, a significant and positive relation is determined at three dimensions called general, living at dormitories and living at home. According to this, bachelors have the existence of negative aoutomatic thinking and negative evaluation about problem solving skills together. II 116

Bu araştırma, ergenlerin algıladıkları duygusal istismar ile kendilik imgesi arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ergenlerin algıladıkları duygusal istismar ve kendilik imgeleri cinisyete, okul türüne, yaşa, anne babanın beraber olup olmamasına, babanın sağ olup olmamasına ve anne babanın eğitim durumlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığı da ilişkisel olarak incelenmiştir. Bunların dışında, anne babanın öz-üvey olması ve annenin sağ olup olmaması değişkenleri örneklem içinde analiz için yeterli dağılım oluşmadığından betimsel olarak verilmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modeli esas alınarak hazırlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2000-2001 eğitim-öğretim yılında İstanbul İli Maltepe İlçesi'nde bulunan Özel Marmara İlköğretim Okulu ve Turgay Ciner İlköğretim Okulu oluşturmuştur. Örneklem ise bu okulların 6,7,8. sınıflarında okumakta olan 115'i erkek ve 122'si kız olmak üzere toplam 237 öğrencilerden oluşmuştur. Araştırmanın veri toplama aşamasında ergenler tarafından algılanan duygusal istismar seviyesini belirlemek amacıyla "Yetişkin Genç İlişkilerinde Duygusal Ezim Ölçeği" ( YGİDEÖ ) kullanılmıştır. Ergenlerin kendilik imgelerinin değerlerini ölçmek amacıyla "Offer Kendilik İmgesi Ölçeği" ( OKİÖ ) uygulanmıştır. Bunlara ek olarak araştırmaya katılan öğrencilerin bazı demografik özelliklerini tespit etmek için araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu da kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi aşamasında, demografik değişkenler gruplandırılmış ardından öğrencilere uygulanan ölçekler puanlanmıştır. Ham verilerin çözümlemeleri, Pearson Çarpım Moment Korelasyon Katsayısı tekniği, bağımsız grup t testi, tek yönlü varyans analizi, Scheffé testi ve non-parametrik mann Whitney-U testi ile sınanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, ergenlerin kendilik imgelerinin algıladıkları duygusal istismar seviyesine göre farklılaşma gösterdiği tespit edilmiştir. Ergenlerin kendilik imgeleri ve alt boyutları özel okul öğrencilerinin lehine farklılaşma göstermiştir. Üç ve üstü sayıda kardeşe sahip olan ergenlerin algıladıkları duygusal istismarın tek kardeş olan ergenlerden daha yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Babanın eğitim durumunun ergenlerin algıladıkları duygusal istismar seviyesi üzerinde etkili bir değişken olduğu bulunmuştur. ABSTRACT The aim of the study was to assass the relationship between perceived emotional abuse and self-image of adolescents. In this study, perceived emotional abuse and self-image of adolescents werw also investigated correlationally with respectto the variables of adolescents' sex, age, type of the school, parents being together or not, being biological parents or not and educational status of parents. This study based on the correlational method. Population of the study was that Private Marmara Elemantary School and Turgay Ciner Elemantary School Which are in Maltepe, in İstanbul in 2000-2001 Academic Year. The samples were 237 students on 6th, 7th. And 8th grade of these schools, 115 of them werw boy, 122 of them girl. To define the level of perceived emotional abuse of adolescents, "Yetişkin-Genç İlişkilerinde Duygusal Ezim Ölçeği" and to assess the value of self-image of adolescents "Offer Self-İmage Inventory" were used. In addition, to define demographical characteristics of adolescents "Personal Questionnarie Form" developed by researcher was also used. While analysis of the data, demographical variables werw classified, inventories werw scored and tehn statistical analyses were done. Pearson Correlational Analyses Test, Independent Sample t-Test, one-way ANOVA, Scheffe-Test, and non-parametric Mann-Whitney-U Test were used as statistical technigues. The findings provide that self-image of adolescents differ withrespect to their perception of emotional abuse. The differences in self-image and subcategories werw in favor of the adolescents studying private schools. Moreover, adolescents having three or more sister(s) and brother(s) perceived higher level of emotional abuse then other adolescents being single child. It was also found that educational status of father has important effect on the level of perception of emotional abuse of adolescents.

ÖZET Araştırmanın amacı, lise öğrenimi görmekte olan ergenlerin, öfke düzey ve tarzlarının, algıladıkları aile içi psikolojik örüntüler bağlamında incelenmesidir. Bu ana amaç çerçevesinde, ergenlerin öfke düzey ve tarzlarının, yaş, cinsiyet, ana baba eğitim seviyesi ve doğum sırası ve tek çocuk olup olmaması değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı da araştırılmıştır. Çalışma, ilişkisel tarama modelinde bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini, İstanbul Kadıköy'de bulunan Şenesenevler ve Hayrullah Kefoğlu Liselerinde 2000- 2001 Eğitim-Öğretim yılında öğrenim gören, 15, 16, 17 yaş grubundaki toplam 419 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan ergenlerin, aile içi psikolojik örüntülerini nasıl algıladıklarını ölçmek için `Aile Ortamı Ölçeği` ve öfke düzeylerini ve öfkelerini ifade davranış biçimlerini ölçmek için de `Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği` uygulanmıştır. Bu iki ölçekten başka, katılımcıların, yaş, cinsiyet, anne-baba eğitimi, kardeş sayısı gibi değişkenleriyle ilgili bilgi almayı amaçlayan ve araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde iki grup arasındaki ortalama puan farklılıklarının analizi için `student-t` testi, ikiden fazla grubun ortalama farklılıkları için `tek yönlü varyans analizi`, Gruplar arası farklılıkları saptamak için de `Scheffe testi` kullanılmıştır. `Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz` ve `Aile Ortamı Ölçeği` puanlarının ilişkisi `Pearson Korelasyon Analizi` ve `Çok Değişkenli Stepwise Regresyon Analizleri` ile değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel analizi sonunda elde edilen bulguları şöyle özetleyebiliriz: `Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği` puanlarının, `Aile Ortamı Ölçeği` ile ilişkisi incelendiğinde, `Aile Ortamı Ölçeği`nin, `birlik-beraberlik` boyutu ile, `öfke içe` ve `öfke dışa` boyutları arasında negatif ilişki, `öfke kontrol` boyutu ile ise pozitif ilişkinin varlığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. vm`Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz ölçeği`nin, `sürekli öfke` ve `Öfke kontrol` alt ölçeklerinin `Aile Ortamı ÖlçeğPnin `denetim` boyutuyla arasında pozitif zayıf ilişki elde edilmiştir. `Denetim` boyutunun `öfke içe` ve `Öfke dışa` alt ölçekleriyle arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. `Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz` ve `Aile ortamı Ölçeği`nin ilişkisinin regresyon modeli olarak açıklanmasında, bağımlı değişken olarak `sürekli öfke` alındığında, bu değişkeni açıklayan modelin, `denetim` ve `birlik-beraberlik` bağımsız değişkenleri ile açıklandığı görülmüştür. `Birlik-beraberlik` boyutu bu modeli negatif olarak etkilemektedir. Bağımlı değişken olarak, `öfke içe` alındığı zaman, bu değişkeni açıklayan modelin, `denetim` ve `birlik-beraberlik` bağımsız değişkenleri ile açıklandığı ve `birlik-beraberliğin` modeli negatif olarak etkilediği görülmektedir. Bağımlı değişken olarak `öfke dışa` alındığı zaman bu değişkeni açıklayan modelin `birlik beraberlik` değişkeni ile açıklandığı ve bu değişkenin modeli negatif olarak etkilediği saptanmıştır. Son olarak `öfke kontrol` boyutu, bağımlı değişken olarak alındığı zaman bu değişkeni açıklayan modelin, `birlik-beraberlik` değişkeni ile açıklandığı ve modeli pozitif olarak etkilediği görülmektedir. Özetle, aile ortamında algılanan birlik-beraberlik duygusunun, ergenlerde sürekli öfke, içe ve dışa yönelen öfkeyi azaltıcı ve Öfke kontrol davranışını da arttırıcı bir etkiye sahip olduğu sonucu çıkmıştır. Aile ortamında algılanan denetimin ise ergenlerin sürekli öfke ve öfkelerini kontrol altında tutma davranışım güçlendirici etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Araştırmada, `Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği` nin, `sürekli öfke`, `öfke içe`, `öfke dışa`, öfke kontrol` alt ölçeklerinin ortalama değerleri incelendiğinde, cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı ( P>0.05 düzeyinde) bir farklılık elde edilmemiştir. `Sürekli öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği`nin 15, 16, 17 yaş gruplarına göre farklılıkları incelenmiş ve sadece `öfke dış` alt boyutunda anlamlı bir fark bulunmuştur. Farklılığın kaynağım bulmak için `Post-Hoc` (Scheffe testi) karşılaştırması yapılmış ve `Öfke Tarz Ölçeği`nin `öfke dışa` alt boyutunda, 15 ve 17 yaş grupları arasında, istatistiksel olarak anlamlı bir fark elde edilmiştir. Buna göre 15 ve 17 yaş grupları ıxarasında, 0.05 düzeyinde, `öfke dışa` alt boyutunda 17 yaş grubunun lehine anlamlı bir fark vardır. Bunun anlamı, 17 yaş grubu ergenlerinin öfkelerini, 15 yaş grubu ergenlerine göre daha fazla dışa yönelttikleridir. Anne ve babaların eğitim düzeyinin, ergenlerin sürekli öfke ve öfke ifade davranışlarını etkileyen bir değişken olup olmadığı araştırılmış ve anne ve babanın ilköğretim, ortaöğretim veya yükseköğretim görmüş olmasının ergenin öfke düzey ve davranışını etkileyen bir değişken olmadığı bulunmuştur. Ergenlerin öfke düzey ve davranışının, doğum sırasına (ilk, ortanca veya son çocuk olmak) göre farklılık göstermediği bulunmuştur. Araştırmada son olarak, ergenin ailede tek çocuk veya kardeş sahibi olması, öfke düzey ve davranışlarını etkileyen bir etmen olarak bulunmamıştır. SUMMARY The aim of this research was to assess whether the anger level and anger expression styles of adolescents differ with respect to their perception of family environment. In this study the anger level and anger expression styles of adolescents were also investigated correlationally with respect to the variables of adolescents' age, sex, birth order, parent's educational status and being single child or not. This research was performed in accordance with the correlational scanning model. The subjects were students of Şenesenevler and Hayrullah Kefoğlu High School which are in Kadıköy, in Istanbul. There were 419 students, on 15, 16, 17 ages, 243 of them were girl, 176 of them were boys. To assess the trait anger level and anger expression styles of adolescents, `The Trait Anger Expression Scale and to assess adolescents' perception of their family environment, `Family Environment Questionaire` were used. In addition to these scales, to reach some variables such as age, sex, parent's educational status, birth order and having sibling, we used `Personal Questionnaire Form`. After the data gathering phase the raw data were analysed statistically. We used `The Independent Group t Test` to find out whether there was a significant difference among two groups averages, `One Way Analysis of the Variance (F Test)` was used for a significant difference among the groups averages more than two. When there was a significant difference among the group averages, `The Scheffe Test` was used to determine the source of the difference. `Person Correlational Analyse Test` and `Stepwise Regression Analyse` were used to determine the connection between `The Trait Anger Expression Scale` and Family Environment Questionaire` points. The folio wings are the findings of the research:It was found out that there is a negative correlation between cohesion dimension of Family Environment Questionaire and repressed anger, expressed anger, and positive correlation with controlled anger. It was found out that there is a positive correlation between trait anger, controlled anger, and the perception of control in family environment. There was no correlation between the perception of control and repressed and expressed anger. When we examined the relationship between `The Trait Anger Expression Scale` and `Family Environment Scale` as a regression model, we saw that when we took trait anger as a dependent variable, it was explained by control and cohesion in family environment.. Cohesion affected this model negatively. When we took repressed anger as a dependent variable, this model which explains this variable could be explained by control and perception in family. Cohesion affected this model negatively When we took expresed anger as a dependent variable, this model which explains this variable could be explained by cohesion. This variable affected this model negatively. Finally when we took controlled anger as a dependent variable, this model which explains this variable could be explained by cohesion. This variable affected this model positively. In summary, in this research, it was found out that cohesion in family environment decreases adolescents' trait anger level and repressed and expressed anger behaviours and insreases controlled anger behaviour. The perception of control in family environment increases adolescents' trait anger level, controlled anger and repressed anger bahaviours. The trait anger level, repressed, expressed, and controlled anger of adolescents 'did not show any difference wjth respect to the sex of adolescents. In this research it was investigated that whether there was a difference in trait anger level and repressed, expressed, controlled anger with respect to the ages of adolescents. As a result of `One Way Analysis` and `Scheffe Test`, we found out that there is a statistical meaningful difference between the ages of 15 and 17. That means 17 ages adolescents can expres their anger to the outside more than 15 ages adolescents. VIThere was no difference in trait anger, repressed, expressed, controlled anger with respect to the adolescents' parents' educational status. It was also found that adolescents' trait anger level and anger styles didn't differ according to their birth order. Finally, it was found out that adolescents' sibling situation (having sibling or not) didn't effect their trait anger level and anger behaviour styles. Vll 172

ÖZET Bu araştırmanın amacı, deprem bölgesinde yaşayan ilköğretim birinci kademe öğretmenlerinin, deprem sonrası uzun dönemdeki stres tepkileri ile başaçıkma yollarının incelenmesidir. Cinsiyetin, medeni durumun, okulun bulunduğu bölgenin (köy/merkez), deprem sonrası psikolojik destek alıp/almamasının, olası bir depreme karşı çalışılan okulun güven telkin edip/etmemesinin deprem anında deprem bölgesinde bulunup/bulunmamanın, depremde fiziksel yaralanma olup/olmamasının, depremde aile ya da yakın akraba kaybı olup/olmamasının, deprem sonrası barınılan yerin, durumluk ve sürekli kaygının stresle başaçıkma stratejilerini yordamdaki rolleri incelenmiştir. Ayrıca çalışılan okulun bulunduğu bölgenin (köy/merkez), medeni durumun, olası bir depreme karşı çalışılan okulun güven telkin edip/etmemesinin durumluk ve sürekli kaygıyı yordamdaki rolleri de incelenmiştir. İlişkisel tarama modeline dayalı olan bu araştırma 17 Ağustos Marmara Depremi'nden 20 ay, 12 Kasım Düzce Depremi'nden 18 ay sonra gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, 2000-2001 eğitim-öğretim yılında Sakarya ili Akyazı ve Hendek ilçelerinin merkez ve köy okullarında çalışan ilköğretim birinci kademe öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise random olarak seçilmiş toplam 200 ilköğretim birinci kademe öğretmeni oluşturmaktadır. Üç bölümden oluşan anket, araştırmacı tarafından çalışmaya katılan öğretmenlere bireysel olarak uygulanmıştır. Öğretmenlerdeki durumluk ve sürekli kaygıyı belirlemek için Durumluk ve Sürekli Kaysı Envanteri (State - Trait Anixiety Inventery) deprem sonrasında yaşanılan stres ile başaçıkma yollarını belirlemek üzere Stresle Başaçıkma Yolları Ölçeği (Ways of Coping Questionnaire, WCQ) kullanılmıştır.Toplanan veriler Student - 1 testi, Pearson Çarpım Momentler Korelasyonu tekniği, Leneer ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılarak çözümlenmiş ve bu çözümlemelerden yararlanılarak yorumlanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, çalışma kapsamına alman kadın öğretmenlerin en fazla kullandıklarını belirttikleri stratejiler kaderci yaklaşım ve çaresiz yaklaşımdır. Kadın öğretmenler en yüksek ortalama puanı kaderci yaklaşımdan alırken, erkek öğretmenler en yüksek ortalama puanı problem çözme/iyimser yaklaşımdan almışlardır. Görev yaptıkları okulun olası depremlere karşı güvenilir olmadığına inanan öğretmenlerin çaresiz yaklaşımı, depremde aile yada yakın akrabasını kaybeden öğretmenlerin ise problem çözme yaklaşımını en fazla kullandıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerin stresle başaçıkma stratejileri ile Durumluk ve Sürekli Kaygı puanları arasındaki ilişkiye bakıldığında, Durumluk ve Sürekli Kaygı ile duygulara yönelik başaçıkma stratejileri arasında anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Evli olmanın, görev yapılan okulun merkezde olmasının ve görev yapılan okulun olası depremlere karşı güvensiz olarak değerlendirilmesinin; durumluk kaygıyı,ayrıca görev yapılan okulun merkezde bulunmasının sürekli kaygıyı arttırdığı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler; Deprem, Stres, Başaçıkma, Öğretmen vı ABSTRACT The aim of this research is to investigate the long-term stress reactions of the primary school teachers who live in the quake area, and their ways of coping with stress after the quake. Besides their sexes, marital status, the area of their schools, the questions below were asked to the teachers: Have you received any psychological help after the quake? Do you feel confident about your school in case of a quake? Were you in the quake area during the quake? Have you been physically wounded in the quake? Have you had any deaths in your family? Where did you stay after the quake? It has also been investigated what role state-trait anxiety plays in interpreting the strategies of coping with stress. Furthermore, the roles of the marital status, confidence in the school and school's region (city/town) in the interpretation of the state-trait anxiety were also searched. This investigation is based on the connection research model and it is prepared 20 months after the 17th August Marmara Quake, and 18 months after the 12th November Düzce Quake. The subject of the investigation is the primary school teachers who work at the schools in Sakarya's Akyazi and Hendek towns. The exemplification of the research is 200 primary school teachers who were chosen randomly. The questionnaire consists of 3 parts and it is applied to the teachers personally by the investigator herself. In order to determine the state-trait anxiety of the teachers, State-Trait Anxiety Inventory; and to determine the ways of coping with stress, Ways of Coping Questionnaire (WCQ) are used. The data is analyzed by using Student-t Test, Pearson Product Moment Method, Leneer and Regression Analysis and it is interpreted by means of this analysis. According to the findings of the research, female teachers commonly use Fatalistic Approach and Helplessness Approach. While female teachers get the Vllhighest mean points in the Fatalistic Approach, male teachers get it in the Problem Solving/Optimistic Approach. It is found out that the teachers, who believe their schools are not safe against the quakes, generally use the Helplessness Approach. However the ones, who have lost their close relatives, use the Problem Solving/Optimistic Approach most. When the relationship between the strategies of coping with stress and State-Trait Anxiety points is considered, it is seen that there is a meaningful relationship between State- Trait Anxiety and Coping Strategies about senses. State-Anxiety increases if the teacher is married, if her/his school is in the city centre and if s/he thinks that her/his school is not safe enough for a possible quake. Moreover, the fact that the school is in the city centre increases the Trait Anxiety. vm 98

BÖLÜM VI ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER Bu araştırmanın amacı, Otorite Davranış Ölçeğinin Türkiye koşullarına uygun hale getirilmesi için Türkçe Dilsel Eşdeğerlik, Güvenilirlik çalışmalarının yapılmasıdır. Bu bölümde Otorite Davranış Ölçeğinin tanıtılması ve yapılan çalışmalara ait bulgular genel olarak özetlenmiştir. Elde edilen bulgulara dayanarak sonuç ve öneriler yapılmıştır. Özet Bu çalışmada Avustralya'da öğrenci ve öğrenci olmayan genç yetişkinler için geliştirilmiş olan `Authority Behavior Invantory` (ABI)'nın ülkemiz için adaptasyon yapılmıştır. ABI adlı otoriteye yönelik davranışları ölçen test, otoriteyi ölçen tutum ölçeklerine alternatif bir davranış ölçeği olarak 1982 yılında Ken Rigby tarafından geliştirilmeye başlanmış ve 1984 yılında son şeklini almıştır. ABI 24 itemden oluşmaktadır, kemlere verilen cevaplar, likert tipi 1'den 5'e kadar derecelenmiş skala üzerine işaretlenerek gösterilir. Kısa sürede uygulayabilme ve değerlendirebilme pratikliğine sahip olan ABI ile bireyin otoriteye yönelik bir davranış eğilimi içerisinde olup olmadığı 87hakkında bilgi edinilebilmektedir. Ülkemizde geliştirilmiş ya da adaptasyonu yapılmış bir otoriteye yönelik davranış ölçeği olmadığı düşüncesiyle ABI'nın dil eşdeğerlik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. İlk olarak ölçeğin orijinal formundan Türkçe'ye yapılan çeviriyi, kültürümüze uygunluğunu ve maddelerin otoriter davranışı temsil ediciliğini sınamak için uzman kanısına başvurulmuş ve uzman kanısından elde edilen sonuçlarla ölçeğin yapısal geçerliği yapılmıştır. Uzman kanısına göre bazı maddelerinde değişiklikler yapılan ölçeğin yeniden düzenlenmiş şeklinin `Türkçe` formu ve orijinal `İngilizce` formu, bir hafta ara ile test-tekrar test yöntemiyle 52 kişilik bir pilot gruba `dil eşdeğerliliği`ni ölçmek amacıyla uygulanmış ve her iki uygulamanın verileri arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Elde edilen ilişki katsayısı r =.78, p < 01'dir. Eşdeğerliliği sağlayan bu Türkçe forma ODÖ adı verilmiştir. Ölçeğin güvenilirlik çalışmalarının ilkinde Cronbach alfa güvenilirlik katsayısı (N = 112).69 olarak bulunmuştur. İkinci çalışmada 30 kişilik ömeklem grubuna onbeş gün ara ile yapılan test-tekrar test güvenilirliği analiz sonucu r =.87, p

SUMMARY The aim of the study is to examine self-esteem and anxiety level of the Cerebral Palsy adolescents with border line IQ levels. The universe of the study composed 100 subjects from the Psycho-Social service of Metin Sabancı Spastic Children Center. The sample was constructed from 28 border line IQ leveled adolescents by applying `Coopersmith Self-Esteem Scale` and `Beck Anxiety Inventory`. By the results of the inventories, 16 subjects with low self-esteem and with high anxiety level were selected. The experiment and control group were formed from 16 people. In this study `Coopersmith Self-Esteem Scale` was used to examine the self- esteem and `Beck Anxiety Inventory` was used to investigate the level of anxiety. The validity and reliability of two scales were examined by various researchers. Furthermore both of the scales were used in many studies in Turkey. In this study necessary information was collected from the anamnesis of C.P. adolescents. The duration of The Group Counseling Program was lasted 10 weeks, each meeting was lasted for about 1.5 hours. According to the results of the Program, a significant difference between experiment and control group in terms of self-esteem level was observed. Although there was a decline in the anxiety level, pre and post test results was not significant. In terms of the control group, pre and post test results of self-esteem and anxiety did not differentiate. in 2000

BÖLÜM V ÖZET,SONUÇ VE ÖNERİLER Özet Bu araştırma, 15-16 yaş grubu ergenlerinin öfke ifade tarzlarının kendilik imgelerini algılamalarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Söz konusu farklılaşma araştırılırken; ergenlerin öfke ifade tarzlarının ve kendilik imgelerinin yaşa, cinsiyete, okul türüne ve anne-babanın eğitim durumuna göre farklılaşıp farklı laşmadığı da ilişkisel olarak incelenmiştir. İlişkisel tarama modeline uygun olarak hazırlanan araştırmanın evrenini, İstanbul ili Anadolu Yakası Kadıköy ilçesi'nde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak eğitim-öğretim veren Mehmet Beyazıt Lisesi lise birinci ve ikinci sınıflarında okumakta olan bütün 15 ve 16 yaş grubu ergenleri ile Kadıköy Anadolu Lisesi orta ikinci ve üçüncü sınıflarında (iki yıl yabancı dil hazırlık sınıfı okuduklarından dolayı) okumakta olan bütün 15 ve 16 yaş grubu ergenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, 256'sı erkek, 1 72'sî kız olmak üzere toplam 428 ergenden oluşturulmuştur. Araştırmanın veri toplama aşamasında iki ölçekten yararlanılmıştır. Ergenlerin öfke yaşantılarını ifade ediş biçimlerini belirlemek için ` Sürekli Öfke- Öfke Tarz Ölçeği (SÖÖTÖ) `, kendilik imgesi algısının düzeyini tespit etmek amacıyla da ` Offer Kendilik İmgesi Ölçeği (OKİÖ) ` uygulanmıştır. Bu ölçeklere ek olarak, ergenlerin yaş, cinsiyet, hangi okulda okudukları ve anne-babanın eğitim durumu gibi bazı değişkenlere de ulaşabilmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan ve 5 sorudan oluşan ` Kişisel Bilgi Formu ` nun da cevaplandırılması istenmiştir. Veri toplama aşamasından sonra, elde edilen ham verilerin istatistiksel çözümlemeleri yapılmıştır. Ergenlerin öfke ifade tarzlarının kendilik imgesine göre farklılaşıp farklılaşmadığını test etmek amacıyla, ikiden fazla grubun ortalamalarının karşılaştırılması söz konusu olduğundan Tek Yönlü Varyans Analizi (F Testi) tekniğinden yararlanılmıştır. Grup ortalamaları arasında anlamlı bir farkın ortaya çıkması durumunda, bu farkın hangi gruplardan kaynaklandığını belirlemek amacıyla da, grup sayıları birbirinden çok farklı olduğu durumlarda kullanılan Tukey Kramer Testi'nden faydalanılarak karşılaştırmalar yapılmıştır. Bunun yanısıra, ergenlerin öfke ifade tarzlarının ve kendilik imgelerinin 127cinsiyet, okul türü ve 15 ya da 16 yaş grubunda oluşlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını test eden Bağımsız Grup t Testi Tekniği kullanılmış; ergenlerin öfke ifade tarzlarının ve kendilik imgelerinin anne-babanın eğitim durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığını Tek Yönlü Varyans Analizi (F Testi) ve grup ortalamaları arasında anlamlı bir fark çıkması sonucunda, bu farkın hangi gruptan kaynaklandığını tespit etmek için de Duncan Testi ya da Tukey Kramer Testi ile sınanmıştır. Elde edilen istatistiklerin manidarlığı 0.05 düzeyinde ve çift yönlü olarak test edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular özetle aşağıda sunulmuştur : 1. Ergenlerin öfke ifade tarzlarının kendilik imgelerine göre farklılaşma gösterdiği tespit edilmiştir. Yüksek düzeyde kendilik imgesi (olumlu kendilik imgesi) algısına sahip ergenlerde bastırılmış öfke, dışavurulmuş öfke ve sürekli öfke boyutlarında azalma olduğu, yine yüksek düzeyde kendilik imgesi (olumlu kendilik imgesi) algısına sahip ergenlerin kontrol altına alınmış öfke boyutunun ise, arttığı saptanmıştır. 2. Ergenlerin bastırılmış öfkeleri, dışavurulmuş öfkeleri ve kontrol altına alınmış öfkeleri yaşa göre farklılaşmamaktadır. Sürekli öfkeleri ise, yaşa göre farklılaşma göstermektedir. 15 yaş grubu ergenlerinin 16 yaş grubu ergenlerine göre, sürekli öfkeye daha eğilimli oldukları tespit edilmiştir. 3. Ergenlerin bastırılmış öfkeleri, dışavurulmuş öfkeleri, kontrol altına alınmış öfkeleri ve sürekli öfkeleri cinsiyete göre farklılaşmamaktadır. 4. Ergenlerin bastırılmış öfkeleri, dışavurulmuş öfkeleri ve kontrol altına alınmış öfkeleri okul türüne göre farklılaşmaktadır. Bu farklılaşmalar, Kadıköy Anadolu Lisesi ergenleri lehinedir. Sürekli öfke ise, okul türüne göre farklılaşma göstermemektedir. 5. Ergenlerin dışavurulmuş öfkeleri, annenin eğitim durumuna göre farklılaşmaktadır. Anneleri yüksekokul veya üniversite ve ortaokul veya lise mezunu olan ergenlerin, anneleri okuryazar veya ilkokul mezunu olan ergenlere göre dışavurulmuş öfkeyi daha rahat ortaya koyabildikleri saptanmıştır. 128Annenin eğitim durumuna göre, ergenlerin bastırılmış öfkeleri, kontrol altına alınmış öfkeleri ve sürekli öfkeleri farklılaşma göstermemektedir. 6. Ergenlerin kontrol altına alınmış öfkeleri, babanın eğitim durumuna göre, farklılaşma göstermektedir. Babaları yüksek öğrenim görmüş ergenlerin öfkelerini kontrol altında tutabilme düzeylerinin arttığı görülmektedir. Babanın eğitim durumuna göre, ergenlerin bastırılmış öfkeleri, dışavurulmuş öfkeleri ve sürekli öfkeleri farklı I aşma maktadır. 7. Ergenlerin kendilik imgeleri yaşa göre farklılaşma göstermemektedir. 8. Ergenlerin kendilik imgeleri cinsiyete göre farklılaşma göstermemektedir. 9. Ergenlerin kendilik imgeleri okul türüne göre farklılaşmaktadır. Kadıköy Anadolu Lisesi'nde okuyan ergenlerin Mehmet Beyazıt Lisesi'nde okuyan ergenlere göre, daha olumlu kendilik imgelerine sahip oldukları saptanmıştır. 10. Annenin eğitim durumunun ergenlerin kendilik imgeleri üzerinde etkili bir değişken olduğu saptanmıştır. Annenin yüksekokul veya üniversite ve ortaokul ya da lise düzeyinde bir eğitim almış olması, ergenin kendilik imgesini olumlu yönde etkilemektedir. 1 1. Babanın eğitim durumunun da, yüksekokul veya üniversite ve ortaokul veya lise mezunu olmasının, ergenlerin olumlu kendilik imgesi geliştirmelerinde önemli bir etken olduğu tespit edilmiştir. Sonuç Bu araştırmada, kendilik imgesinin 15-16 yaş grubu ergenlerinin öfke ifade tarzları üzerinde etkili bir değişken olduğu ortaya çıkmıştır. Olumlu kendilik imgesine sahip ergenlerin, günlük yaşantılarında sürekli öfke duygusu yaşama eğiliminde olmadıkları, ilişkilerinde ürettikleri öfkeyi dışavurma ya da içe yöneltme, bastırma yolunu seçmeden, hoşgörülü, sabırlı ve anlayışlı davranabildikleri, sakinleşme eğilimine daha kolay girebildikleri, bir başka deyişle öfkelerini kontrol altında tutabildikleri sonucuna varılmıştır. 129 SUMMARY The aim of this research was to assess whether the anger expression styles of adolescents differ with respect to their self-images. In doing this research, the anger expression styles of adolescents and their self-images were also investigated correlationally with respect to the variables of age, sex, the type of school and the parents' educational status. The research was performed in accordance with the correlational scanning model. The subjects were the students at the first and second clases of Mehmet Beyazıt Lisesi and the second and third classes of the secondary part of Anadolu Lisesi (as they had been in the foreign language class for two years) both of which are in Kadıköy, in Istanbul. There were 428 adolescents, 256 being male and 172 being female. Two scales were used during the data gathering phase. To assess the anger expression styles of adolescents the Trait Anger Expression Scale and for the assessment of the perception of the self-image the Offer Self-image Questionnaire were used. Additionally, the subjects were required to complete a questionnaire of 5 questions prepared by the researcher, to reach such variables as age, sex, the type of school and the educational status of the parents. After the data gathering phase, the statistical analysis of the raw data was done. As there were more than two group averages for comparision, One way Analysis of the Variance (F test) was used to test whether the anger expression styles of adolescents differ with respect yo their self-images. When there was a significant difference among the group averages, the Tukey Kramer Test, which is used when group nymbers were too much different, was used to determine the source of the difference. Morover, the Independent Group t Test was used to test whether the anger expression styles and self-images of differ with respect to their sex, type of school and the age group. For the educational status of the parents One-way Analysis of the Variance (F test) was used. In case of a significant difference among the group averages, the Duncan Test or the Tukey Kramer Test was used to determine the source of the difference. Their significance was tested at 0.05 level and on two-tails. _ The following are the findings of the research, in summary :1. It was found that the anger expression styles of the adolescents differ with respect to their self-images. A decrease in the dimensions of repressed anger, expressed anger and trait anger, and an increase in controlled anger was determined in those adolescents with a high level of self-image (positive self-image). 2. There was no difference in repressed anger, expressed anger and controlled anger with respect to the ages. However, the trait anger dimension was shown to have a difference with respect to the ages in that the 1 5 years age group was more angry prone than 16 years age group. 3. The repressed anger, expressed anger, controlled anger and the trait anger of the adolescents did not show any difference with respect to the sex. 4. The repressed anger, expressed anger and controlled anger of the adolescents differed with respect to the type of the school. The differences were in favour of the of the adolescents from Kadıköy Anadolu lisesi. The trait anger, on the other hand, did not show any difference with respect to the type of the school. 5. The expressed anger of the adolescents differed with respect to the educational status of the mother. Those adolescents, whose mothers had completed university and secondary school or high school, expressed anger more easily in comparision to those ones, whose mothers were literate or had completed only the primary school. By contrast, no difference was found in the repressed anger, controlled anger and trait anger when the mothers' educational situations were considered. 6. The controlled anger of the adolescents differed with respect to the educational status of the father. Those adolescents whose fathers were of high educational level showed an increase in the ability to control their anger. No difference was found in the repressed anger, expressed anger and trait anger, when the fathers' educational status was considered. 7. The self-images of the adolescents showed no differences with respect to the ages. 8. The self-images of the adolescents showed no differences with respect to the sex. Ill9. The self-images of the adolescents differed with respect to the type of the school. Those adolescents from the Kadıköy Anadolu Lisesi were shown to have more positive self-image than those from the Mehmet Beyazıt Lisesi. 10. The mother's educational status was determined as a significant variable in the self- images of the adolescents. The mother's having received a university or high school degree positively affected the adolescent's self-image. 11. The fahter's educational status, too, i.e., whether he had completed university or high school, was a significant positive factor in the develpoment of the adolescents' self-image. IV 155

Bu araştırmada grup içinde popüler olan gençlerin benlik algısı ve denetim odağı özellikleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırmada öğrencinin popülerlik seviyelerini belirlemek amacıyla sosyometri testi uygulanmıştır. Benlik algısını ölçmek için Piers-Harris Çocuklar için Öz Kavramı Ölçeği, denetim odağını ölçmek için Nowicki-Strickland denetim Odağı Ölçeği, araştırmacı tarafından geliştirilen ve anket niteliğinde olan Öğrenci Tanıma Çizelgesi uygulanmıştır.Uygulama Fenerbahçe Lisesi, Suadiye Lisesi ve İntaş Lisesi'nde 250'si kız, 350'si erkek olmak üzere toplam 601 öğrenciden oluşan bir çalışma grubunda gerçekleştirilmiştir.Araştırmaya Lise I. sınıfta öğrenimlerinin sürdürmekte olan 15 yaş grubu gençler dahil edilmiştir.Benlik algısı, benlik algısı alt boyutu ve denetim odağı puanları ile üç gruba ayrılmış popülerlik seviyeleri arasındaki farklılaşmaları belirlemek için Tek Yönlü Varyans Analizi Tekniği, grup ortalamaları arasında anlamlı fark çıkması durumunda bu farkın hangi gruplardan kaynaklandığını belirlemek amacıyla da "Tukey Kramer Testi" tekniği kullanılmıştır.Yüksek ve düşük popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı alt boyutlarından aldıkları puanlar arasındaki farklılaşmaları belirlemek için T testi uygulanmıştır. Yüksek ve düşük popülerlik seviyesine sahip gençlerin anne babalarının çok yetiştirme özelliklerini algılayışları ve anne-babalarının eğitim seviyeleri ile popülerlik düzeyleri arasındaki ilişkileri belirlemek için Ki-Kare Testi'den yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir.1) Farklı popülerlik seviyesine sahip gençlerin denetim odağı puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Farklı popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı ölçeğinin "mutluluk" ve "sosyal beğenirlik gözde olma" alt boyutlarında farklılaşmadıkları belirlenmiştir.Farklı popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı ve denetim odağı puanları öğrencilerin cinsiyetlerin göre farklılaşmamaktadır. Yüksek ve düşük popülerlik seviyesine sahip gençler babalarının eğitim durumları açısından farklılaşmamaktadırlar.2) Farklı popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı puanları arasında popülerlik seviyesi yüksek olanlar lehine anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur.3) Farklı popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı ölçeği "davranış" alt boyutu puanları arasında popülerlik seviyesi yüksek olanlar lehine anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur.4) Farklı popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı ölçeği "kaygı" alt boyutu puanları arasında anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. Düşük popülerlik seviyesine sahip gençlerin popülerlik seviyesi yüksek ve orta alan gruba göre daha fazla kaygılı oldukları belirlenmiştir.5) Yüksek ve düşük popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı ölçeği "zihinsel durum-okul durumu" alt boyutu puanları arasında popülerlik seviyesi yüksek olan grup lehine anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur.6) Yüksek ve düşük popülerlik seviyesine sahip gençlerin benlik algısı ölçeği "fiziksel görünüm" alt boyutu puanları arasında popülerlik seviyesi yüksek olan grup lehine anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur.7) Popülerlik seviyesi yüksek olan gençlerin anne-babalarının çocuk yetiştirme özelliklerini popülerlik seviyesi düşük olan gruba göre daha yüksek oranda "demokratik" olarak algıladıkları belirlenmiştir.8) Yüksek ve düşük popülerlik seviyesine sahip gençlerin akademik başarıları arasında popülerlik seviyesi yüksek olan grup lehine anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir.10) Düşük popülerlik seviyesine sahip kız ve erkek öğrencilerinin benlik algısı puanları arasında hine bir fark olduğu belirlenmiştir. This research aimed to analyse the teen-agers popular in a group, with respect to their self perception and locus of control.Within this reseach, sociometry method was used in order to determine the popularity levels of the students. For measuring the self perception and locus of control respectively Piers-Harris's Self-Concept Scale For-Kids; Nowicki-Strickland's locus of control scale and student Identification Inventory being on the basis of a survey and developed by the researcher were applied.Findings obtained:1) No significant difference between the locus of control teenagers having different popularity levels, were found.2) Between the self perception points of the teenagers having different popularity levels, a significant difference in favour of the ones from higher popularity levels was found.3) Between the self perception scale "behaviour" sub-dimension points of the teenagers having different popularity levels, a significant difference in favour of the ones from higher popularity levels was found.4) Between the self perception scale "anxiety" sub-dimension points of the teenagers having different popularity levels, a significant difference was found.5) Between the self perception scale "mental status-school status" sub-dimension points of the teenagers having high or low popularity levels, a significant difference in favour of the group having high popularity level was found.6) Between the self perception scale "physical appearance" subdimension points of the teenagers having high or low popularity levels, a significant difference in favour of the group having high popularity level was found.7) It was observed that parents of the teen-agers having high popularity level can more democratically understand the child educating specifications when compared to the group having a lower popularity level.8) Between the academical successes of the teenagers from the high or low popularity levels, a significant difference in favour of the ones having high popularity level was determined.9) It was determined that mothers of the teenagers from high popularity levels have higher education levels.10) It was determined that there is a difference in favour of the male students among all famale and male students having low popularity levels.

BOLÜM VI ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER Özet Bu çalışma, Türkiye için, rekabetçi tutumları ölçmeyi hedefleyen likert tipi bir ölçek geliştirmeyi hedeflemiştir, ölçeğin geliştirilmesi için, likert tipi ölçek geliştirme aşamalarının tümü gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada 74 maddeden oluşan deneme ölçeği oluşturulmuş ve 235 üniversite öğrencisinden oluşan bir çalışma grubuna uygulanarak madde analizi yapılmıştır. Bu analizin sonucunda madde-kalan korelasyon katsayıları.30'un altında kalan 38 madde ölçekten çıkarılarak 36 maddeden oluşan ikinci deneme formu elde edilmiştir. İkinci denemelik ölçek 133 üniversite öğrencisinden oluşan yeni bir gruba uygulanarak faktör analizi yapılmış ve tek boyutluluğun sağlanması amacıyla birinci faktör dışındaki diğer faktörlere yüklenen 23 madde ölçekten çıkarılarak 23 maddelik asıl ölçek oluşturulmuştur. Geliştirilen 23 maddeden oluşan ölçeğe, `Rekabetçi Tutum Ölçeği` adı verilmiştir. Rekabetçi Tutum ölçeği 'nin güvenirlik ve geçerlik çalışmaları, yine üniversite öğrencileri ile yapılmıştır. Güvenirlik analizi için, test-tekrar test, iç tutarlılık, iki yanın güvenirliği ve madde analizi yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan tüm analizlerin sonucunda, ölçeğin güvenilir olduğu saptanmıştır. Geçerlik için yapılan çalışmalar; dış ölçüt olarak Sürekli Kaygı ölçeği ile, sosyal beğenirlik açısından Sosyal Beğenirlik Ölçeği ile Rekabetçi Tutum ölçeği arasındaki korelasyonun saptanması, iç ölçüt olarak, üst ve alt grup karşılaştırmaları, ölçeğin içtutarlılığının belirlenmesi ve faktör yapı geçerliğininsaptanmasıdır. Bu çalışmaların sonucunda ölçeğin geçerli olduğuna karar verilmiştir. Sonuç olarak, güvenilir ve geçerli bir `rekabetçilik` ölçeği geliştirildiği değerlendirilmektedir. Rekabetçi Tutum Ölçeği, `tamamen kanlıyorum` dan `kesinlikle katılmıyorum`a kadar değişen beşli bir sakala üzerinde yanıtlanmaktadır. Bu çalışmada ayrıca bir alt amaç belirlenmiş ve geliştirilen Rekabetçi Tutum ölçeği ile bir deneme çalışması yapılmıştır. Bu çalışmada, rekabetçilik açısından kızlar ile erkekler arasında bir farklılık olup olmadığını saptamak amacıyla, kızlar ve erkeklerin Rekabetçi Tutum Ölçeği'nden aldıkları puanların ortalamaları t testi ile karşılaştırılmıştır. Yapılan analiz sonucunda kızlar ile erkeklerin puanlan arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşma saptanamamıştır. Bu konuda `cinsiyet ` yerine `cinsiyet rolü` ilgili bir karşılaştırma çalışmasının yapılmamış olmasının bu sonucu verdiği düşünülmüştür. Sonuç Yapılan ölçek geliştirme çalışmasının sonucunda, güvenilir ve geçerli olduğu saptanan bir rekabetçilik ölçeği geliştirildiği değerlendirilmekledir. `Rekabetçi Tutum Ölçeği` adı verilen 23 maddelik bu ölçeğin, araştırma amaçlı olarak rahatlıkla kullanılabilecek bir ölçek olduğu değerlendirilmiştir. Uygulama amaçlı kullanım için henüz başka çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. İleride yapılacak diğer çalışmalar, ölçeğin uygulamada kullanılabilirliği konusunda veri teşkil edecektir. Öneriler Burada yapılacak olan öneriler, Rekabetçi Tutum Ölçeğinin, hem araştırma amacıyla hem de uygulama amacıyla kullanımı konusundaki genel önerileri içermektedir.Ölçeğin geliştirilme ve geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında kullanılan çalışma gruplarını oluşturan öğrenciler genellikle 17-25 yaşlan arasındadırlar. Ergenlik ve genç yetişkinlik çağını içeren bu yaşlar arasındaki öğrenciler için geçerli ve güvenilir bulunan ölçeğin, lise öğrencileri için de hali hazırda araştırma amaçlı olarak kullanılabileceği düşünülmektedir. Ölçek ile ilgili ileride yapılacak olan çalışmalar neticesinde, ölçeğin, uygulama amaçlı olarak da kullanılabileceği yolunda veriler elde edilirse, okul rehberlik servislerinde de kullanım alam bulabileceği değerlendirilmektedir. Rekabetçiliği aşın uçta yaşadığı düşünülen öğrenciler için ya da hiç rekabetçilik özelliği bulunmayan öğrencilere yönelik olarak yapılacak uygulamalar, sağaltım için ipucu sağlayabilir. Rekabetçilik kaynağını başarma güdüsünden almaktadır. Günümüz toplumlarında onaylanan bir tutum olarak düşünüldüğünde, normalde olması gerektiği kadar rekabetçilik özelliği taşımayan öğrencilerin, rekabetçi bir toplum yaşantısına hazırlanmaları gerekebilir. Aşırı rekabetçilik ise kişilerarası ilişkileri bozabileceği gibi, dolaylı olarak kişinin kendi ruh sağlığını da bozabilir ve nevrotik rekabetçiliğe doğru bir gidiş söz konusu olabilir. Bu durumda o öğrencinin, hem okul hayatında, hem de ileriki yaşamında diğer insanlar ile ilişkilerinde sorunlar yaşamaması, bu yöndeki tutumlarına yönelik olarak yapılacak sağaltım hizmetleri ile sağlanabilir. Bu açıdan öğrencinin rekabetçilik düzeyinin saptanması gerekebilir. Bir danışanın, kişilerarası rekabetçiliğinin düşük olduğu konusunda elde edilen bilgi, onun, kişilerarası rekabet gerektiren bir ortamdaki mutsuzluğunun anlaşılmasında yardımcı olabilir. Genel olarak Rekabetçi Tutum ölçeği, rekabetçiliği ifade etmenin bir aracı olarak kullanılabilir ve bireyin yaşamında rekabetçiliğin anlamı ve onun için değeri konusunda yapılacak görüşmelerde bir araç olarak kullanılabilir. Rekabetçi Tutum ölçeği ile çeşitli araştırmalar yapılabilir, örneğin:1. Türk toplumu için rekabetçiliğin ne derece önemli olduğu, Türk insanın ne kadar rekabetçi olduğu araştırılabilir ve diğer toplumlar için elde edilen bulgularla kıyaslanabilir. Bu sonuç, toplumsal yapımız ve gelişmekte olan bir ülke olarak diğer gelişmiş ülkelerden eksik yönlerimiz konusunda bir boyut olarak fikir verebilir. 2. Türk toplumu için, cinsiyet ve cinsiyet rolü tutumları açısından rekabetçilikte bir farklılık olup olmadığı araştırılabilir. 3. îş dünyası için, personel seçiminde faydalanılabilinir. örneğin, rekabet gerektiren iş alanlarına alınacak personelin seçiminde, Rekabetçi Tutum ölçeği ile eleme yapılabilir. 4. Türkiye'de bulunan farklı etnik gruplar arasında rekabetçi tutumların değişimi incelenebilir. Ya da, belirti bir grubun başarılı, diğer bir grubun başarısız bulunduğu alanlarda, bunun olası bir nedeni olarak rekabetçi tutumlarının karşılaştırmasını yapmak amacıyla Rekabetçi Tutum ölçeği'nden yararlanılabilir. 5. Rekabete dayanan bir başarının söz konusu olduğu durumlarda, kişilerin başarısızlık nedenlerinin anlaşılması için, bir boyut olarak kişinin ne kadar rekabetçi olduğunu saptamada kullanılabilir. 6. Üst ve alt ekonomik düzeydeki kişiler arasında, rekabetçilik açısından bir farklılık olup olmadığım araştırmak ilginç olabilir. 7. Spor karşılaşmalarına katılan takımların üyeleri seçilirken, eşit yetenekteki kişiler arasında karar verilemediği durumlarda, daha rekabetçi bir birey tercih edilebilir. Bu açıdan da Rekabetçi Tutum ölçeği'nden yararlanılabilir. 8. Türk toplumundaki rekabetçi bireylerin kişilik özelliklerini incelemek ilginç bir araştırma konusu olabilir.9. Türkiye için, rekabetçilik ve ana-baba tutumlarının etkileşimi incelenebilir. Kişilerin rekabetçiliği, Rekabetçi Tutum ölçeği ile saptanarak, bu kişilerin ne tür ana-baba tutumuyla yetiştirildiği araştırılabilir. Okul ortamında öğrenci velileri, çocuklarına yönelik tutumlarının aşırı rekabetçiliğe yol açabilecek tutumlar olması durumunda, öğrencinin yaşayabileceği mutsuzluklar konusunda uyarılabilir. Ya da çocuğunu normalde olması gereken rekabetçilik ve başarma güdüsü geliştirmeyecek düzeyde motive eden ve buna neden olabilecek tutumlara sahip ana-babalar bu konuda bilinçlendirilebilir. Çocuklarının başarısızlıklarında kendi paylarını öğrenmek, ailelerin çocuklarının başarısızlığı durumunda gösterdiği aşın tepkileri azaltabilir. 10. Kendini açma (self-diclosure) ve yakın arkadaşlık- kurabilme özelliği ile rekabetçilik arasında ters bir ilişki olduğunu saptayan çalışmalar mevcuttur (Busse ve Birk, 1993). Buradan yola çıkılarak, yalnız olduğu gözlenen ve arkadaşlık kuramayan öğrencilerin bu durumlarının olası bir nedeni olarak rekabetçi tutumları incelenebilir ve bu amaçla Rekabetçi Tutum Ölçeğinden yararlanılabilir. Böylece bu yönde verilecek danışma hizmeti ile sağaltıma gidilebilir. 11. Rekabetçiliğin başarma güdüsünün bileşenlerinden biri olduğu düşünülerek, rekabete dayalı bir eğitim sistemi içinde yer alan öğrencilerin, düşük başarı göstermesinin olası bir nedeni olarak, rekabetçilik düzeylerinin düşük olup olmadığı araştırılabilir. 111

87 BÖLÜM V ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER özet Bu araştırma, ergenlik çağındaki öğrencilerin çocukluk dönemlerine ilişkin olarak algıladıkları anne tutumları ile benlik tasarım düzeyleri arasında bir ilişki olup olmadığını ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. SÖ2konusu bu ilişki araştırılırken, ergenin benlik tasarım düzeyinin ve annenin çocuk yetiştirme tutumlarının ergenin cinsiyetine, a- ilede kardeşler arasındaki doğum sırasına ve annenin eğitim düzeyine göre farklılaşıp farklılaşmadığı ilişkisel olarak incelenmiştir. Araştırmanın evrenini İstanbul ili, Anadolu yakasında, Milli Eğitim Bakanlığı 'na bağlı olarak eğitim-öğretim yapan özel liselerin ortaokul ikinci sınıflarında okumakta olan er genler oluşturmuştur. Tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen toplam 619 kişi de araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Örneklemi oluşturan öğrencilerin 295' i kız, 324' ü ise erkek - tir. Veri toplama aşamasında iki Ölçekten yararlanılmıştır. Ergenlerin benlik tasarım düzeylerini belirlemek için 118

ÖZET YARGI VE ÖNERİLER Özet Bireylerin meslek seçimleri bir anlık bir sorun değildir. İnsanın yaşamı boyunca verdiği en önemli kararlardan birisidir. Çünkü seçilen meslek bireyin yaşam tarzının biçimlenmesinde rol oynayan en büyük faktördür. Araştırma bulguları gençlerin mesleklere ilişkin tercih ve seçimlerinin bir çok farklı dönemlerde oluştuğunu ortaya koymaktadır. Bu dönemler mesleki davranışların ve seçimlerin oluşması çerçevesinde yaşlarla belirlenmektedir, örneğin bazı araştırmacılar, mesleki davranışların gelişim sürecinde, 6-12 yaş arasını hayal dönemi, 12-17 yaş arasını geçici dönem ve 17 yaşından sonraki yaşları ise gerçekçi dönem olarak tanımlamaktadırlar. Bireyin yaşamında her gelişim döneminde biriken deneyim ve öğrenmeler daha sonraki gelişim dönemine katkıda bulunur. Şu halde, mesleki gelişme bireyin genel gelişiminin bir parçasını oluşturmaktadır. Bireyin bu gelişme sürecinde kendini gerçekleştirmesi doğal bir istektir. Kendini gerçekleştirebilmesi için ise, sahip olduğu özellikler ile seçmiş olduğu mesleğin niteliklerinin bağdaşım içinde olması gerekmektedir. Bireyin benlik algısı, ilgi ve özel yetenekleri, karar verme, plan yapma gücü, meslek ve iş dünyası ile tanışıklığı, mesleklere ilişkin bilgisi, değer ve inançları gibi bireysel etkenlerle; ailesinin sosyo-ekonomik düzeyi gibi toplumsal etkenler, onun meslek seçiminde rol oynamaktadır. Bu araştırmada meslek seçiminde etkili olan bireysel faktörlerden değerler ele alınmıştır. Çünkü bireyler meslek seçmeğe karar verirken, mesleğin gerektirdiği nitelikleri ve kendisinin mesleklere bağlı değerlerini,psikolojik özelliklerini dikkate alırlarsa, isabetli meslekler seçeceklerdir. Bu da onların işlerinden doyum sağlamalarını, kişisel mutluluk elde ederek, işlerindeki verimliliği sürekli kılmalarını sağlayacaktır. İşte bu amaçla araştırmamızda çeşitli meslek gruplarındaki bireylerin değerleri incelenmiştir. Araştırmada, çoklu regresyon analizi ve sıralamalar arası uyum istatistik teknikleri kullanılmıştır. F, M, TM, S, TS alanlarında öğrencilerin en yoğun şekilde seçtikleri meslek alanlarını temsil eden 351 kişilik mesleklerini icra eden ömeklem grubuna `Rokeach Değerler ölçeği` uygulanarak çeşitli meslek gruplarının değerleri ortaya konmağa çalışılmıştır. Ölçeğin önce dilsel eşdeğerlik ve devamlılık katsayıları hesaplanmıştır. Böylece mesleki rehberlik alanına mesleki değerlerle ilgili ip uçlarının belirlenmesinde kullanabilecek bir ölçek kazandırılmıştır. Yargı Meslek gruplarının değer yapılarını belirlemeyi amaçlayan bu araştırmada değerlerin düzeyleri veya sıralamaları bakımlarından incelemelerin sonrasında değerler arasındaki ilişkileri dikkate alan teknikle yapılan çözümlemelerde çoğunlukla farklılaşan değer örüntüsüne sahip oldukları saptanmıştır. Literatürde de belirtildiği gibi bu araştırmada da değerler ile meslek tercihleri arasında bir ilişki olduğu ve değerlerin meslek seçiminde önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca Rokeach Değerler Ölçeğinin, değerler hakkında mesleki rehberlikte kullanılabilecek nitelikte bilgiler elde edilmesine uygun olduğu görülmüştür. Öneriler -Ölçeğin mesleklerin değer yapılarına ilişkin daha kapsamlı ve ayrıntılı bilgiler ulaştırabilmesi için bir meslek grubundaki mesleklerin ele alınarak bunlar arasındaki benzerliklerin meslek grubunun ortak değerlerini, farklılıkların da mesleklere özgü değerlerin belirlenmesine yönelik araştırmaların yapılması yararlı olacaktır. 99

Myers Briggs Type Indicator translation, reliability and validity study is conducted in this project. Myers Briggs Type Indicator AV is translated by five bilingual psychologically oriented volunteers. The received translations for each item wer rexamined and the most suitable items formed the Turkish version of Myers Briggs Type Indicator (MBTI-T). English form of the indicator was applied to the senior class students of the English education department. Two weeks later the Turkish form was again given to the same group. Each item and total group scores were correlated. Rusults were satisfactory enough to be convienced about the Turkish version. Test and re-test results were computed for reliability correlations. MBTI-T was given to an adult group with three weeks interval. For inter consistency reliability estimations, split -half reliability is also calculated. Item analysis indicator was calculated by the tetracolic correlations. For validity MBTI continous scores were correlated with Adjective List (ACL) State Trait Anxiety Scale and with MMPI items. The results of the correlations were discussed with the original studieds. 255

Comrey Personality Scales was developed in order to measure normal personality characteristics. It was developed in the bases of factor analysis. Comrey Personality Scales has been still succesfully used in researches, schools, clinics, industry, counselling and guidance. In this study, the validity and reliability studies of CPS were carried out in different groups. Depending on these studies, it can be claimed the CPS is a reliable and valid inventory. 158

ÖZET, YARGI, ÖNERİLER Bu araştırma liseli ergenlerin algıladıkları duygusal istismarın kendini kabul seviyelerine olan etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ergenler tarafından algılanan duygusal istismar seviyesini belirlemek için Yetişkin Genç İlişkilerinde Duygusal Ezim Ölçeği (Alantar, 1989) kullanılmıştır. Ergenlerin kendini kabul değerlerini ölçebilmek amacıyla Kendini Kabul Envanteri lise Formu (Temüge, 1987) uygulanmıştır. Bunlara ek olarak araştırmaya katılan öğrencilerin bazı demografik özelliklerini tespit etmek için yapılandırılmış bir Kişisel Bilgi Formuda kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi İstanbul ilinde bulunan bir Özel Lise ile iki Resmi Lisenin, I, II, III. sınıflarında öğrenci olan 392 ergenden oluşmuştur. Araştırma sonucunda ergenlerin algıladıkları duygusal istismar seviyesinin azalmasıyla kendilerini kabul seviyelerinde anlamlı bir artma görüldüğü tespit edilmiştir. Kendini kabul değerini belirlemede alt boyutları oluşturan 10. kriter olan kendi cinsiyetim kabullenme boyutunun dışında diğer tüm boyutlarda anlamlı bir ilişkinin bulunduğu saptanmıştır. Algılanan duygusal istismar ve sağlıklı toplam kendini kabul yönünden kız ve erkek öğrenciler arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmüştür. Algılanan duygusal istismarın yaşa bağlı olarak değişmediği tespit edilmiştir. En düşük sağlıklı toplam kendini kabul değerinin 15 yaş grubundaki ergenlerde bulunduğu görülmüştür. Kendini kabul değerinin 10 kriteri gözönüne alındığında 9. ve 10. kriterler dışında yaşa bağlı anlamlı farklılıklar olduğu saptanmıştır. -120-121 Tek çocukların algıladıkları duygusal istismarın 2,3,4 ve fazla kardeşe sahip çocuklardan daha yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. 3-4 ve fazla kardeşe sahip öğrencilerin algıladıkları duygusal istismarın 2 kardeşe sahip öğrencilerden daha yüksek düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Annesi çalışmayıp iş aramayan ergenlerin algıladıkları duygusal istismarın annesi çalışan ergenlerin algıladıkları duygusal istismardan daha yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. 4 ve fazla kardeşe ve üç kardeşe sahip olan ergenlerin sağlıklı toplam kendini kabul seviyelerinin 2 kardeşe sahip deneklerden daha düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada en düşük gelir düzeyini temsil eden H2milyon ve daha az` gelir düzeyine sahip olduğunu ifade eden ergenlerin sağlıklı toplam kendini kabul seviyelerinin diğer gelir düzeylerine sahip olan ergenlerden daha düşük seviyede olduğu görülmüştür. Bu araştırma sayesinde duygusal istismarın ergenlerin kişilik yapılan üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalara veri sağlanarak algılanan duygusal istismar ve kendini kabul seviyesi arasındaki ilişkiye veriler doğrultusunda açıklama getirilmiştir. Araştırma bulguları çerçevesinde aile ve eğitim ortamlarındaki uygulamalara yönelik şu önerilerde bulunabilir. 1-) Kültürler arası farklılıklardan etkilenen istismar olaylarının Türkiye bazında incelenmesi tanım, kriter oluş ve etkilerine ilişkin ampirik araştırmaların yapılması gerekmektedir. 2-) Özellikle Duygusal ve Cinsel istismar Türk literatüründe çok az incelenen konular olarak görülmektedir. Araştırmacıların bu istismar türlerine ilişkin çalışmalar yapmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.122 3) Lynch'e göre (1991, ss.291-294) Çocuk istismarının engellemek için üç tür önlemden sözedilebilir. Üçüncül Önleme : Tekrar oluşumu önlemek amacıyla yapılan çalışmalardır. İstismarı engelleyici nitelik taşıyan kampanyalar, kamuoyunu konu hakkında bilinçlendirmeye yönelik eğitici çalışmalar bu tür önlemler içinde ele alınabilir. ikincil Önleme : Yüksek risk gruplarını belirlemek. Bu gruplara yönelik yardımcı ve destekleyici hizmetlerin sağlanması. Birincil Önleme : Herkesin sağlıklı olmasını sağlamaya ilişkin etkinlikleri içerir. Bu çalışmalar içinde çocukların gelişimlerini destekleyici ortamların sağlanması, yerleşmiş yanlış tutumların değiştirilmesi ve çok yönlü eğitim olanaklarının oluşturulması yeralır. Bu önleme çalışmaların Türkiye bazında ele alınıp incelenmesi ve olabildiğince işler hale getirilmesi sorunun çözümüne olumlu katkılarda bulunacaktır. 4) İstismar olaylarında disiplinlerarası bir müdahale gerekmektedir. Bununla birlikte çocuk istismarına yönelik sorunların daha büyük boyutlara ulaşmadan etkili bir biçimde çözülmesi bütün toplum örgütlerinin (örn; meslek kuruluşları, gönüllü kuruluşlar, basın vb) hizmete aktif olarak katılmasıyla mümkündür. 5) İstismara uğrayan çocuk ya da gençlerin başvurabilecekleri tedavi ve rehabilite edilebilecekleri kurumlara ihtiyaç vardır. Bu hizmetleri sağlayabilmek amacıyla kurulmuş ÇİKORED (Çocuk İstismarını Önleme ve Rehabilitasyon Derneği) tarzındaki kurumların yaygınlaştırılması gerekmektedir.123 6) Türk literatüründe liseli ergenlerin kendim kabul seviyelerine yönelik kısıtlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Bu çalışma kendini kabulü belirlemede alt boyutları oluşturan 10 kriteri liseli ergenler düzeyinde inceleyen ilk çalışma niteliğinde olduğundan söz konusu çalışma sonucunda elde edilen bulguların konu hakkında yapılacak diğer araştırma sonuçlarıyla karşılaştırılması gerekmektedir. 7) Psikolojik danışma ve rehberlik etkinliklerinde ergenlerin kendini kabulünü desteklemek amacı ile grup yaşantılarına olanak verilmelidir. 135

Ayrıca cinsiyet açısından yaratıcılığın bazı alt boyutlarının farklılaştığı bulunmuştur. Aynı şekilde, denetim odağı da, cinsiyet açısından farklılaşmaktadır. > Öneriler Herşeyden önce, konunun, değişik yaş grupları açısından, farklı okul tipleri açısından ve farklı değişkenler açısından incelenmesinda fayda görülmektedir. Konunun Türkiye'de yeni bir alan olması, yaratıcılığın çeşitli yönlerini içeren araştırmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Araştırma bulguları çerçevesinde, uygulamaya ve yeni araştırmalara yönelik şu önerilerde bulunulabilir: 1. Öncelikle, eğitim ortamında yaratıcı bireylerle karşılaşacak kişilerin, bu bireyleri ayırt edebilmeleri gerekmektedir. Bu amaçla, rehberlik servislerinde, yaratıcılığı ölçebilecek uzman rehberlerin bulunması ve konuya gereken önemin verilmesi önemlidir. 2. Türk çocukları için, kendi kültürümüze yönelik, ülkemizde geliştirilmiş ve adaptasyonu yapılmış yaratıcılığı ölçecek bir ölçeğe gereksinme duyulmaktadır. 3. Eğitim sistemi içerisinde, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirecek yaratıcılığı geliştirici programlara yer verilmelidir. 4. Yaratıcı öğrenciler rehberlik servisleri tarafından devamlı izlenmeli, aileleri ve çevreleri hakkında bilgi edinilmelidir. Daha sonraki okul ve meslek seçimi kararlarında, uygun kararların verilebilmesi için yardımcı olunabilir. 5. Yaratıcı bireyin çevresi (okul, atölye, oyun odası vb.) ilgi ve yetenekleri doğrultusunda geliştirilmelidir. 6. Yaratıcı öğrencilerin diğer kişilik özellikleri açısından da tanınması önemlidir. 7. Gerek yaratıcılık, gerekse denetim odağı açısından, cinsiyet farklılıklarının üzerine eğilinmelidir. Olumsuz yönde etkileyici farklılıkların sebepleri araştırılarak, telafi yoluna gidilebilir..* 8. Yaratıcı ergenlerle birlikte olan diğer kişilerde (işverenler, aile vb.) aydınlatılmalı, gerektiğinde bu kişilerle işbirliği sağlanarak, yaratıcı bireylere uygun ortamlar desteklenmelidir. 9. Yaratıcılığın çok küçük yaştan teşhisine çalışılmakta yarar vardır. 10. Yaratıcılık üzerinde denetim odağının etkileri, diğer araştırmalarla da incelenebilir. 11. İleri yaş gruplarının yaratıcılıkları üzerine Türkiye'de yapılmış bir araştırmaya rastlanmamıştır. İleri yaş grupları da ele alınabilir.Ayrıca cinsiyet açısından yaratıcılığın bazı alt boyutlarının farklılaştığı bulunmuştur. Aynı şekilde, denetim odağı da, cinsiyet açısından farklılaşmaktadır. > Öneriler Herşeyden önce, konunun, değişik yaş grupları açısından, farklı okul tipleri açısından ve farklı değişkenler açısından incelenmesinde fayda görülmektedir. Konunun Türkiye'de yeni bir alan olması, yaratıcılığın çeşitli yönlerini içeren araştırmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Araştırma bulguları çerçevesinde, uygulamaya ve yeni araştırmalara yönelik şu önerilerde bulunulabilir: 1. Öncelikle, eğitim ortamında yaratıcı bireylerle karşılaşacak kişilerin, bu bireyleri ayırt edebilmeleri gerekmektedir. Bu amaçla, rehberlik servislerinde, yaratıcılığı ölçebilecek uzman rehberlerin bulunması ve konuya gereken önemin verilmesi önemlidir. 2. Türk çocukları için, kendi kültürümüze yönelik, ülkemizde geliştirilmiş ve adaptasyonu yapılmış yaratıcılığı ölçecek bir ölçeğe gereksinme duyulmaktadır. 3. Eğitim sistemi içerisinde, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirecek yaratıcılığı geliştirici programlara yer verilmelidir. 4. Yaratıcı öğrenciler rehberlik servisleri tarafından devamlı izlenmeli, aileleri ve çevreleri hakkında bilgi edinilmelidir. Daha sonraki okul ve meslek seçimi kararlarında, uygun kararların verilebilmesi için yardımcı olunabilir. 5. Yaratıcı bireyin çevresi (okul, atölye, oyun odası vb.) ilgi ve yetenekleri doğrultusunda geliştirilmelidir. 6. Yaratıcı öğrencilerin diğer kişilik özellikleri açısından da tanınması önemlidir. 7. Gerek yaratıcılık, gerekse denetim odağı açısından, cinsiyet farklılıklarının üzerine eğilinmelidir. Olumsuz yönde etkileyici farklılıkların sebepleri araştırılarak, telafi yoluna gidilebilir..* 8. Yaratıcı ergenlerle birlikte olan diğer kişilerde (işverenler, aile vb.) aydınlatılmalı, gerektiğinde bu kişilerle işbirliği sağlanarak, yaratıcı bireylere uygun ortamlar desteklenmelidir. 9. Yaratıcılığın çok küçük yaştan teşhisine çalışılmakta yarar vardır. 10. Yaratıcılık üzerinde denetim odağının etkileri, diğer araştırmalarla da incelenebilir. 11. İleri yaş gruplarının yaratıcılıkları üzerine Türkiye'de yapılmış bir araştırmaya rastlanmamıştır. İleri yaş grupları da ele alınabilir. 150

BÖLÜM VI ÖZET ve ÖNERİLER Bu araştırmada, Psikolojik Danışma ve Rehberlik eğitimi almakta olan öğrencilerin problem alanları ve depresyon seviyeleri incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi Marmara ve İstanbul üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışma bölümü öğrencilerinden seçkisiz örneklem yoluyla saptadığımız toplam 230 öğrenciden oluşmuştur. Bu araştırmanın temel problemi, PDR öğrencilerinin problem alanları ve depresyon duygu-durumlarının özelliklerinin incelenmesidir. Öğrencilerin problem alanları, Problem Tarama Listesi'nin üniversite formu ve depresyon duygu-durumları, Beck Depresyon Ölçeği ile tespit edilmiştir. PDR öğrencilerinin en yüksek ortalamaya sahip problem alanı `öğrenim programı ve metod` 'tur. Depresyon puanları ortalaması 9.95 olarak bulun muştur. Araştırmanın birinci denencesi, `problem puanları itibariyle birinci çeyrek (Ç.j) ve altında olan öğrencilerin depresyon puanları, üçüncü çeyrek (Ç3) ve üstünde olan öğrencilerin depresyon puanlarına göre düşük olacaktır` şeklinde düzenlenmiştir. Birinci çeyrek (Ç.) ve altındaki ile üçüncü çeyrek (Çg) ve üstündeki öğrencilerin depresyon puanları arasında yapılan t- testi sonucunda istatistiksel olarak manidar bir sonuç bulunmuştur. Bu sonuç araştırmanın birinci denencesini desteklemektedir. Elde ettiğimiz bu veriye dayanarak, problem puanı yüksek olan öğrencilerin, depresyon puanının da yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Araştırmanın ikinci denencesi, `PDR öğrencilerinin problem puanları - 54 -- 55 - erkeklere nazaran kız öğrencilerde daha yüksektir` şeklinde düzenlenmiştir. Bu denence erkek ve kız öğrencilerin genel problem puanları arasında testi yapılarak test edilmiştir. Manidar bir fark bulunmamıştır. Elde ettiğimiz bu veriye dayanarak problemli olup-olmamanın cinsiyete göre bir farklılık göstermediğini söyleyebiliriz. Araştırmanın üçüncü denencesi, `PDR öğrencilerinin Beck Depresyon ölçeği puanları erkeklere nazaran kız öğrencilerde daha yüksektir` şeklinde düzenlenmiştir. Bu denencenin test edilmesi için, erkek ve kız öğrencilerin depresyon puanları arasında yapılan t-testi sonucunda manidar bir sonuç bulunmamıştır. Sonuç olarak, depresyon duygu-durumunu yaşamanın cinsiyete göre bir farklılık göstermediğini söyleyebiliriz. Araştırmanın dördüncü denencesi `PDR öğrencilerinde, annelerinin eğitim seviyesi yüksek olan öğrencilerin problem puanları, annelerinin eğitim seviyesi düşük olanlara nisbeten daha düşük olacaktır` şeklinde düzenlenmiş tir. PDR öğrencilerinin annelerinin eğitim seviyeleri üç gruba ayrılmıştır. Daha sonra bu gruplardaki öğrencilerin genel problem puanları t-testi ile karşılaştırılmıştır. Manidar bir sonuç elde edilememiştir. Bu veriye dayanarak annelerin eğitim seviyelerinin PDR öğrencilerinin problemli olup-olmamalarını etkilemediğini söyleyebiliriz. Araştırmanın beşinci denencesi, `PDR öğrencilerinde, babalarının eğitim seviyesi yüksek olan öğrencilerin problem puanları, babalarının eğitim seviyesi düşük olanlara nisbeten daha düşük olacaktır` şeklinde düzenlenmiş tir. PDR öğrencilerinin babalarının eğitim seviyeleri üç gruba ayrılmıştır. Bu gruplardaki öğrencilerin genel problem puanları t-testi ile karşılaştırılmıştır. Denencemiz doğrulanmamıştır. Elde ettiğimiz bu veriye dayanarak, PDR öğrencilerinin babalarının eğitim seviyelerinin, öğrencilerin problem durumlarını etkilemediğini söyleyebiliriz. Altıncı denence, `birinci sınıf PDR öğrencileri ile dördüncü sınıf PDR öğrencilerinin problem alanları ve puanları arasında farklılık vardır` şeklinde yapılandırılmıştır. Birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinin genel problem puanları arasında t-testi yapılmıştır. Manidar bir sonuç elde- 56 - edilememiştir. Ayrıca birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinin 11 problem alanından aldıkları puanlar arasında da t-testi yapılmıştır. Bu analiz sonucunda da manidar bir sonuç bulunmamıştır. Elde edilen bu sonuçlara dayanarak, birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinin, genel problem puanları ve problem alanlarının değişiklik göstermediğini söyleyebiliriz. Araştırmanın yedinci denencesi, `PDR öğrencilerinin problem puanları ile depresyon puanları arasında olumlu bir ilişki vardır` şeklindedir. Bu denencenin test edilmesi için genel problem puanları ile depresyon puanları arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Yapılan korelasyon hesaplaması sonucunda genel problem puanı ile depresyon puanı arasında orta derecede bir ilişki bulunmuştur. Daha sonra ilişki miktarının manidarlık derecesi t-testi ile test edilmiştir. Oldukça yüksek bir manidarlık seviyesi bulunmuştur. Elde ettiğimiz bu veriye dayanarak problemli olma ile depresyon duygu-durumu arasında yüksek bir ilişki olduğunu söyleyebiliriz. ÖNERİLER PDR öğrencilerinin birinci sırada yer alan problemi `öğretim programı ve metodu` olması nedeniyle, PDR eğitimi programının revüzyonu söz konusu olduğunda öğrencilerin önerileri alınabilir. Geleceğin psikolojik danışmanlarının öğrenim yıllarındaki depresyon duygu-durumları gözönüne alınarak bu öğrencilerin psikolojik problemleri ile daha yakın ilgilenilmesi yararlı olabilir. Yapılacak bir diğer araştırmada üniversite öğrencilerinin genel problem puanlarını etkilemesi düşünülen aile ile ilgili diğer değişkenlerde ele alınabilir. Psikolojik Danışma ve Rehberlik öğrencilerinin çeşitli açılardan ki şilik özellikleri incelenebilir.- 57 - İkinci sırada yer alan `boş zamanı değerlendirme` ile ilgili problem alanı üzerinde durulup, öğrencilerin zamanı kullanma becerilerinin gelişme si üzerinde çalışmalar yapılabilir. üniversite giriş sınavı sistemine göre bu bölümü seçmiş ve bu bölümde okumaya hak kazanmış olan öğrencilerin, geleceğin psikolojik danışmanlarının, uzmanlarca yeniden ruh sağlığı açısından değerlendirilmeleri yararlı olabilir. 62