Search

Bu çalışmada Jean-Paul Sartre'ın mutlak özgürlük düşüncesi onun tanrı tanımaz varlık görüşü zemininde incelenecektir. İlk bölümde özgürlük kavramının tarihsel gelişimine doğru bir yolculuk yapılacak, çalışılan filozofların özgürlük düşünceleriyle Jean-Paul Sartre'ın özgürlük düşüncesi karşılaştırılarak bir değerlendirme yapılacaktır. Birlikte yaşanılan çağın ruhunda bilincin özgürlük sancısı olarak Sartre ve Camus'nün özgürlük anlayışları değerlendirilecektir. İlerleyen bölümlerde Jean-Paul Sartre'ın özgürlük düşüncesini oluşturduğu varlık anlayışı ele alınacaktır. İki varlık alanı kendinde-varlık ve kendi-için-varlık arasındaki ilişkinin hiçlikle bağlanarak özgürlüğün insan gerçekliğini nasıl oluşturduğu ele alınacaktır. Tanrı'nın olmadığı bir dünyada insanı doğuştan belirleyen bir değerler sisteminin olmayışının yerine, mutlak özgürlük düşüncesi ikame edilerek insanın değer yaratan bir varlık olarak özgürlüğü işlenecektir. Sartre'ın özgürlüğünün sorumlulukla bağlanması etik bir varoluşun anahtarıdır. Özgürlüğün, insanın kendisine ve başkasına karşı sorumluluğunu gerçekleştirmesinin yolu olarak, içdaralması içinde insana nasıl musallat olduğu incelenecektir.Anahtar Sözcükler: Sartre, Camus, Varlık, Bilinç, Hiçlik, Özgürlük, Sorumluluk In this work, Jean-Paul Sartre's idea of absolute freedom is examined on the basis of his atheistic view of being. A description of the historical development of the idea of freedom through the history of philosophy is given by comparing with Sartre's one at the same time in the first part of the study. Both Sartre's and Camus' conceptions of freedom is evaluated by the way as to the pain of freedom within the spirit of the era they lived. Sartre's conception of being is scrutinized from which he derived from his own view of freedom in the following parts of the study. It is argued then that how freedom forms the fact of being human by combining the relationship between being-in-itself and being-for-itself with nothingness. The freedom of man as a value-creating being in a world without God is processed by replacing the idea of absolute freedom instead of an a priori system of values which determines man form his birth. The commitment of Sartre's conception of freedom with his concept of responsibility is the key to an ethical existence. It will be examined then that how freedom infested human beings in internalizing as a way of fulfilling one's responsibility towards himself and others.Keywords: Sartre, Camus, Being, Consciousness, Nothingness, Freedom, Responsibility 113

Bu tezde İslam tasavvuf düşüncesinin ana meselelerinden biri olan varlık düşüncesi Feqiyê Teyran açısından ele alınmıştır. Feqiyê Teyran'ın varlık meselesine kendi düşüncesinde yer vermesi, tasavvuf düşüncesinin genel çerçevesi içinde değerlendirilebilir. Ancak Feqî'nin kendi düşüncelerini serdederken takip ettiği yöntem, kendisine özgü bir nitelik taşımaktadır. Feqiyê Teyran Divan'ında, görüşlerini aktarırken varlıkla ilgili meselelere dağınık olarak yer vermiştir. Fakat yine de onun bu dağınık açıklamalarının takip ettiği bir sistematik yapıdan söz edilebilir. Nitekim Feqî, varlıkla ilgili görüşlerini genel itibariyle vahdet-i vücûd düşüncesi içerisinde ortaya koyar.Tez, giriş ve sonuç bölümleri hariç, Feqiyê Teyran'da varlıkla ilgili temel meseleler, Feqiyê Teyran'da varlığın mertebeleri ve Feqiyê Teyran'da vahdet-i vücûd düşüncesi olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerde öncelikle Feqiyê Teyran'ın tasavvufun bazı temel meselelerindeki yaklaşımı ele alınmış, sonra da varlığın mertebeleri konusuna yer verilmiştir. Ardından da Feqiyê Teyran'ın düşüncesinde vahdet-i vücûd anlayışı ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Feqiyê Teyran, varlık, vahdet-i vücûd, varlığın mertebeleri, tasavvuf düşüncesi In this thesis, one of the basic topics of Islamic mysticism, the problem of existence is examined with Feqiye Teyran's thought. Feqiye Teyran's view of existence can be evaluated within general frame of mysticism. However, some comments that Feqi presented while he was propounding his own ideas have its own characteristic features. In his Divan, while Feqiye Teyran propounding his ideas on existence, he disconnectedly gave place to these issues. Yet, a systematic structure of these disconnected expressions can be mentioned. Indeed, he generally puts forward his ideas on existence within the frame of unity of existence. Except for introduction and conclusion parts, thesis consists of three parts, unity of existence for Feqiye Teyran, basic issues of existence for Feqiye Teyran and extents of existence for Feqiye Teyran. In these parts Feqiye Teyran's attitude about some basic issues on mysticism is studied firstly, then given place to extents of existence. Afterwards, unity of existence in Feqiye Teyran's thought is reviewed.Key Words: Feqiye Teyran, existence, unity of existence, extents of existence, mysticism 81

İyilik Metafiziği, felsefe tarihinde, birçok filozof tarafından varlığın doğasına dair tartışmalar ile gündeme gelmiş bir meseledir. Varlık ile iyiliğin bir ve aynı şey mi? olduğu, yoksa birbirlerini gerektiren iki farklı unsur mu? oldukları, tarih boyunca felsefî pozisyonların ve sistemlerin inşasında açıkça veya zımnen belirleyici temel birer öge olmuşlardır. El-Fârâbî'nin öncülleri ve İslamî arka planı dikkate alınarak, onun iyilik konusundaki metafizik tutumu ve bu tutumun Tanrı, alem ve yaratma bağlamındaki uzantıları araştırılmıştır.Giriş bölümünde, düşünce tarihinde varlık, değişim-sabitlik tartışmaları üzerinden metafizik disiplinin el-Fârâbî düşüncesine etkisi ve el-Fârâbî'nin metafizik pozisyonu, öncü filozofların katkıları ile detaylı bir şekilde ortaya konmuştur. İkinci bölümde, el-Fârâbî'nin ontolojik ve kozmolojik sistemi analiz edilerek varlık kavramının dilsel, ontolojik ve metafizik boyutları analiz edilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise iyilik metafiziğinin tarihsel seyri, el-Fârâbî'nin öncülleri üzerinden onun düşüncesine kadar takip edilerek, filozofumuzun sisteminde, varlık ve iyilik kavramlarının nasıl bir ilişki içerisinde olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca bu sonuçlar çerçevesinde, varlık ve iyilik ilişkisinin metafizik uzantıları, çalışmamızın üçüncü bölümünü teşkil eden analizlerden oluşmaktadır.Sonuç olarak, ona göre varlık ile iyilik bir ve aynı şeyler değildir. El-Fârâbî, Grek metafizik mirasını, ciddi bir kritikten geçirerek varlığın doğasının ancak bir liyakat ile birlikte bulunduğunda iyilikten pay alabileceğini kabul eder. Kötülüğün, insan iradesine ve liyakatsizliğe dayalı bir varlık durumu olduğunu düşünmektedir. The Metaphysics of Goodness has been an issue discussed by many philosophers in terms of the nature of being. The question of whether being and goodness is the same thing or different components that require each other have been a defining key element while building the philosophical positions and systems. Having taking into considerations of the premises of Al-Farabi and his islamic background, the metaphysic attitude of him in terms of goodness and its extensions within the context of God, universe and creation have also been investigated.In the introduction, being in the history of thought, the effect of metaphysics on Al-Farabi over the discussions of change and stability and the metaphysic position of Al-Farabi have been revealed in detail with the contributions of pioneer philosophers. In the second chapter, analyzing the ontological and cosmological system of Al-Farabi, the linguistic, ontologic and metaphysic aspects of the concept of being has been searched. In the third-last chapter, the historical course of the metaphysics of goodness and the nature of the relationship between the concepts of being and goodness have been delivered in accordance with the system of philosopher and premises of him. Besides, the third chapter consists of a series of analysis and the metaphysic extensions of goodness-being relationship. In conclusion, according to Al-Farabi goodness and being are not the same and one thing. He postulates that by deeply criticizing the legacy of Greek metaphysics, the nature of being gets a share from goodness only when accompanied with merit. He thinks that evil is state of being depending on human will and inefficiency. 121

Bu tezin ana konusu, Martin Heidegger'in sanat anlayışı doğrultusunda varlık, sanat ve sanat yapıtı arasındaki ilişkiyi incelemek, bu ilişki içerisinde sanat yapıtının konumlandığı yeri belirlemektir. Bu çalışma, varlığın anlamına ilişkin bir sorgulamayla başlayacak, ikinci bölümde varlıkla ilişkili olarak sanata, üçüncü bölümde ise sanat yapıtının kökenine yönelecektir. İlk bölümde Heidegger'in unutulmuş olduğunu iddia ettiği varlık sorusunu canlandırmak için önerilen projenin, yöntem ve planı belirlenecek, ikinci bölümde geleneksel felsefe, metafizik başlığı altında eleştirilecektir. Felsefe ve sanat ilişkilendirilerek, sanatın varlığı tanımlanacaktır. Bu tanımla birlikte, Heidegger'in hakikat anlayışında temel bir dönüşüm yaşanmış olduğu gösterilecek, Heidegger'in sanat ile ilgili düşünceleri bu yeni hakikat anlayışı ile birlikte ele alınacaktır. Üçüncü bölümde ise, sanat yapıtı çözümlenerek, dil ve şiir aracılığıyla varlığın hakikatine ulaşılma çabası gösterilecektir. Diğer tüm sanatlar arasında ayrıcalıklı bir konumda olan şiirin sanatın özünü oluşturduğu düşüncesine varılacaktır. The main subject of this thesis is to investigate relations between being, art and art of work in the direction of Martin Heidegger's philosophy of art and to identify the location of work of art in this relation. This study begins with the questioning of the meaning of being, in the second chapter, study is discussing about art which is also related with being and then the orign of the work of the art in the third chapter. In the first chapter, the method and the plan of the suggested project is determined which is for reanimate the forgotten question of being. In the second chapter, traditional philosophy is criticised under the tittle of metaphysics. Philosophy is related with art and the being of art is identified. According to this definition, Heidegger's conception of truth has undergone a fundamental transformation. Heidegger's understanding of art is always thougt with this new conception of truth. In the third chapter, Heidegger's effort to reach the truth of being through the analysis of work of art, language and poetry is told. As a result, poetry which has a privileged position among the other kinds of art, always thouht as the essence of art. 117

Bu çalışmamızda J. P. Sartre'ın Varoluşçuluk hakkındaki görüşlerini, edebiyat alanında kaleme almış olduğu roman, hikâye ve tiyatro türündeki eserleri aracılığıyla incelemeye çalıştık. Bunu yaparken de ''Varlık'', ''Özgürlük'' ve ''Sorumluluk'' kavramlarını temel aldık. İlk olarak, Varoluşçuluk kavramının nasıl ortaya çıktığı ve Varoluşçuluk üzerine bir değerlendirme yaptık. Sartre'ın kendi felsefi sisteminin temelini oluşturan Varlık ve Hiçlik kitabı temelinde, Sartre'ın varlık görüşünü ele aldık. Sartre'ın kendi felsefi fikirlerini, edebi eserler aracılığıyla betimleyici bir şekilde nasıl aktardığını, bu kavramlarla birlikte ortaya koymaya çalıştık.Felsefe ile edebiyat arasındaki ilişki, her ikisinin de kesişim kümesi olan birey ve onun hayatı aracılığıyla kurulmuştur. Bu bağ, dönemin önemli filozoflarından birisi olan Sartre'ın kaleminde hayat bulmuş, edebiyatın Varoluşçuluk akımı içerisindeki yeri ve önemi onun roman, hikâye ve tiyatro eserleri aracılığıyla sunulmaya çalışılmıştır. Sartre'ın edebi eserleri aracılığıyla, bireyin yaşamı boyunca karşılaştığı bulantılar, gelgitler, karamsarlığın yaratmış olduğu aykırılık, insanın sorumlulukları ve özgürlüğü arasında oluşan kararsızlıkları karakterler aracılığıyla okuyucuya aktarılmış, bu sayede okuyucunun yorumlamasına, hayalgücünün ortaya çıkarılmasına da imkân tanınmıştır. Anahtar Kelimeler: Sartre, Özgürlük, Sorumluluk, Varlık, Edebiyat, Varlık ve Hiçlik, Bulantı This study examines Sartre's views on Existentialism through his novels, stories and stage plays, written in literature. On evaluating it, it results in being based on the concept of ''Existing'', ''Freedom'' and ''Responsibility''. Firstly, we have made an assessment about Existentialism and how the concept of Existentialism emerged. We have discussed Sartre's view on existence on the basis of his book, Being and Nothingness, which forms the basis of Sartre's own philosophical system. We have revealed how Sartre conveyed his own philosophical ideas in a descriptive way through his literary works with these concepts. The relationship between literature and philosophy was established through an individual intersecting him and his life. This bond was brought to life by Sartre, one of the most important philosophers of the period. Moreover, the place and importance of literature in the Existentialism movement has been tried to be presented through his novels, stories and theatres. Through the literary works of Sartre, difficulties faced by the individual throughout his life, instabilities, irregularities caused by pessimism, and the indecisiveness between human responsibilities and freedom has been conveyed to the readers through the characters. In this way, the readers get enabled to interpret and to use their imagination.KeyWords: Sartre, Freedom, Responsibility, Being, Literature, Being and Nothingness, Nausea 179

Bu çalışmada, Gazâlî ve Sühreverdî'nin nur kavramı konusundaki düşünceleri ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı, Gazâlî ve Sühreverdî'nin nur kavramı hakkındaki düşüncelerini incelemek; bu iki filozofun nur konusundaki düşüncelerindeki ortak, benzer ve farklı yanları karşılaştırmalar yaparak ortaya koymaktır. Gazâlî'ye göre, varlıkların tamamı nur olarak adlandırılır. En eşsiz, gerçek nur ise Allah'tır. Diğer bütün nurlar O'ndan meydana gelir. Ona göre nur, var olan şeylerin hepsini kapsamaktadır. Sühreverdî'ye göre ise nur, gayet açık olduğu için tarife gerek duymadan anlaşılan bir kavramdır. Nur, kendisi açık olup başka varlıkları açığa çıkarandır. O tamamen belirgindir ve bu hususta başka şeylere muhtaç değildir. Fakat diğer şeyler belirgin olma hususunda ona muhtaçtır. Gazâlî, her varlığın bir nur olduğu, gerçek nurun ise sadece Allah olduğunu, diğer bütün nurların O'ndan meydana geldiğini savunmaktadır. Nur felsefesi'nin kurucusu olan Sühreverdî de aynı düşüncededir. Sühreverdî de aynı Gazâlî'de olduğu gibi, geleneksel felsefenin aklına karşı sezgisel bir bilgi türüne yönelmiş, gerçeğe ulaşmanın farklı yollarının olduğunu savunmuştur.Anahtar Sözcükler: Felsefe, Gazâlî, Sühreverdî, Nur, İşrâkîlik. In this study, Ghazali and Suhrawardi's ideas about concept of light was studied. Aim of study is to researche Ghazali and Suhrawardi's ideas about light; to explain common, same and different sidess comparatively in opinion of both philosophers' ideas about light.According to Ghazali, all beings are called light. God is the most unique, true spirit. All the other light comes from Him. According to him, light covers all the things that exist.According to Suhrawardi, light is a concept that is understood without the need to define because it is very clear. Light is the one who is open and exposes other beings. It is completely evident, and it does not need anything else in this respect. But other things need to be obvious.Ghazali, argues that every being is a light and that the true light is only God, and that all other light is made up of it. Suhrawardi the founder of the Philosophy of nur is of the same opinion. Suhrawardi like Ghazali argued that there were different ways of attaining the realty of tradition philosophy and directed towards a kind of intuitive knowledge. ,Key Words: Philosophy, Ghazali, Suhrawardi, Light, Ilumination. 133

Bu çalışmada modernleşme sürecinin İslam âlemindeki etkilerine kısmen değinilerek bu değişim Ferit Kam'ın bakışıyla incelenmektedir. Ayrıca Ferit Kam'ın dini ve bazı temel felsefi konularla ilgili görüşleri ele alınmaktadır. Modernleşme hakkındaki değerlendirmeleri, hayatı, kişiliği, dini ve felsefi konulara bakış açısı incelenerek felsefesinin temel ilkeleri belirlenmeye çalışılmaktadır. Tasavvufi vahdet-i vücûd anlayışını benimseyen Ferit Kam'ın varlık anlayışı; ''Âlem'', ''Tanrı'' ve ''Ruh'' ana başlıkları altında ele alınmıştır. İlgili bölümlerde diğer düşünürlerin konuyla alakalı fikirlerine de değinilmiştir. In this study, in the perspective of Ferit Kam, this change is examined partly mentioning the effect of modernization processon Islamic world. Besides, his some opinions are discussed on religious and some fundamental philosophical subjects. Existence comprehension of Ferit Kam adopts mystical panteism; under the main topics which titled `universe`, `God` and `soul` are discussed and on information understanding, especially whose opinions about the source of information are avaluated. İn related parts, the opinions of some other thinkers on the same subject. 88

Mîlâdî 16. yy'ın sonu ile 17.yy'ın ilk yarısında yaşamış olan Abdullah Bosnevî, vahdet-i vücûd düşüncesinin en önemli ve etkin savunucularından biridir. Onun tüm düşüncesini, genelde vahdet-i vücûdun, özelde ise varlık-birlik-yokluk ve imkân kavramlarının anlam haritaları oluşturmaktadır. Bu bağlamda, varlık-yokluk ve imkân problemini, ontik ve epistemik boyutlarıyla Abdullah Bosnevî özelinde incelediğimiz bu çalışma, onun bu kavramlara getirdiği açıklamaları, ürettiği yeni kavramları ve yaklaşım biçimini dikkatlere sunmaktadır. Buna göre İbn Arabî'ye kadar olan varlık tartışmalarının tarihi seyrinin gözler önüne serilmesi amacını güden birinci bölümde, varlık kavramının, düşüncenin tarihi seyri içinde geçirdiği mühim kırılma noktaları üzerinde durulmuştur. Böylelikle İbn Arabî öncesi, varlık kavramının arkeolojisi yapılmış, arka planının fotoğrafı çekilmiştir. Ardından Bosnevî'nin, varlık tartışmalarının, kat'iyyen son noktası olarak telakki ettiği ve bu açıdan hâtemü'l-evliyâ olarak gördüğü İbn Arabî'nin, kendinden önceki düşünürler tarafından şekillendirilen varlık problemine katkısının neler olduğu sorgulanmıştır. Onun düşüncesinin orijinal yanları belirtilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde ise Bosnevî'nin, `Varlık` ve `Bir` kavramlarına bakışı, üçüncü bölümde Bosnevî'nin varlık-imkân ve yokluk kavramlarının çeşitli açılardan birbirleriyle olan ilişkilerine dair görüşleri tespit ve analiz edilmiştir. Üçüncü bölümde de yokluk kavramına getirdiği yeni açılımlar tartışmaya açılmıştır. Abdullah Bosnevi who lived between at the end of 16th and in the first half of the 17th century is one of the most important and effective defenders of wahdat al-wujud. All of his thoughts compose of wahdat al-wujud in general and the meaning maps of the terms existence-unity-absence and possibility in particular. In this context, this study which are examined the problem of existence-absence and possibility in terms of ontic and epistemic dimensions with reference to Abdullah Bosnevi presents his explanations about these concepts, new concepts produced by him and his approach. The first chapter of this study, which is designed as three sections, has been assigned to the concepts of `Existence` and `One` `which are the basic bases of Ibn 'Arabi doctrine. Accordingly, the historical course of controversies of existence till Ibn Arabi, the important breakpoints of the concept of existence are emphasized. Therefore, the archeology of the concept of existence before Ibn Arabi has been made and the background of it has been photographed. Afterwards, it is mentioned what the contribution to the problem of existence shaped by previous thinkers Ibn Arabi made. In addition, his thought about `Existence-One` and `Unity of Existence` with regard to Abdullah Bosnevi have been questioned. In the second chapter, the view of Bosnavi on the concepts of 'Existence and One' and the relations existence-possibility and absence with each other from various aspects have been analyzed. In the third chapter, the new expansions that he brought to the concept of absence have been opened to discussion. 247

Bu çalışma İbn Sînâ felsefesine göre varlık-mahiyet ilişkisinin ne olduğu sorusunu konu edinir. Dolayısıyla bu çalışma, Tanrı ve O'nun dışındaki varlıklar için varlık-mahiyet ilişkisinin ne olduğu sorusunu sorar ve bu sorunun çözümünü ayrıntılı olarak inceler. Bu çerçevede çalışma, üç bölüm olarak şu şekilde belirlenmiştir: 1) Varlık, 2) mahiyet, 3) varlık-mahiyet ilişkisi. Birinci ve ikinci bölümlerde varlık ve mahiyet ile en yakından ilgili kavramlar incelenmiştir. Birinci bölümde 1) Varlık, 2) yokluk, 3) varlık türleri, 4) 'varlık'ın derecelenmesi, 5) varlık-kategoriler ilişkisi, 6) cevher, 7) arazlar, 8) 'varlık'ın hakikati ele alınmıştır. İkinci bölümde ise 1) Mahiyet, 2) mahiyet-tanım ilişkisi, 3) mahiyet-hakikat ilişkisi, 4) mahiyet-zât ilişkisi, 5) mahiyet-sûret ilişkisi, 6) imkân, 7) mahiyet-imkân ilişkisi, 8) mahiyetin nedenleri ele alınmıştır. Bu başlıkların tümü, bilfiil var olan bir şeyin mahiyetinin 'dış dünya' ve 'kavram' olarak iki varoluş tarzındaki hallerinin çözümlenebilmesi için söz konusu edilmiştir. Bu durum, var olan bir şeyin varlığı ve mahiyeti arasındaki ilişkinin tüm yönleriyle çözümlenebilmesi için gerekli olmuştur. Üçüncü bölümün içeriği ise şu şekilde belirlenmiştir: 1) Kavram (tasavvur), 2) kavram-mahiyet ilişkisi, 3) kavram-varlık ilişkisi, 4) kavram-tanım ilişkisi, 5) varlığı zorunluda varlık-mahiyet ilişkisi, 6) varlığı mümkünde varlık-mahiyet ilişkisi, 7) İbn Sînâ'nın ilk dönem eserlerinde varlık-mahiyet ilişkisi, 8) et-Ta'lîkât ve el-Mübâhasât'ta varlık-mahiyet ilişkisi. Varlığı mümkün olanda varlık-mahiyet ayrımı kavramsal bir ayrım olduğu için 'kavram'ın (tasavvur), ilk dört başlık altında ayrıntılı olarak incelenmesi gerekli olmuştur. Beşinci ve altıncı başlıklar ise bu iki başlık öncesindeki tüm içeriğin toparlanması ile varlığı zorunlu ve varlığı mümkünün varlığı ve mahiyeti arasındaki ilişkinin ne olduğu sorusunun çözümüne ayrılmıştır. This study discusses the relationship between existence and quiddity according to Ibn Sina philosophy. Hence, this study asks the question, what is the relationship between existence and quiddity for God and creatures except for Him. In this framework, the study was determined under three sections as follows: 1) Existence, 2) Quiddity, 3) The relationship of Existence and Quiddity. In the first and second sections, the main the concepts that are related to existence and quiddity were examined. In the first section, concepts of 1) existence, 2) non-existence, 3) realms of existence, 4) the degree of existence, 5) the relationship of existence and categories, 6) substance, 7) accidents, 8) the 'truth of existence' were examined. In the second section, 1) quiddity, 2) the relationship between quiddity and definition, 3) the relationship between quiddity and truth, 4) the relationship between quiddity and essence, 5) the relationship between quiddity and form, 6) possibility, 7) the relationship between quiddity and possibility and the reasons of quiddity were discussed. All of these subjects were discussed in order to analyze the quiddity of something that actually exists into two types of existence as 'external world' and 'concept'. This situation became necessary in order to completely analyze the relationship between something an existent and its quiddity. The content of the third section was determined as follows: 1) Concept, 2) the relationship between concept and quiddity, 3) the relationship between concept and existence, 4) the relationship between concept and definition, 5) the relationship between existence and quiddity in the thing necessarily exists 6) the relationship between existence and quiddity in the thing that can possibly exist 7) the relationship between existence and quiddity in the early works of Ibn Sina, 8) the relationship between existence and quiddity in at-Ta'lîqât ve al-Mubâhasât. Since the difference between existence and quiddity in the thing that necessarily exists is a conceptual difference, it became necessary to examine 'the concept' in detail under the first four sections. In the fifth and sixth sections, the answer to what the relationship between the existence and quiddity is of the thing that necessarily exists and the thing that can possibly exist by composing all of the content in the sections before these two sections. 288

Bu tezin konusu Molla Sadrâ'da zaman anlayışı ve tarih bilincidir. Kendinden önceki İslâm düşünce mirasını mezcederek önemli bir senteze ulaşan Sadrâ, varlık merkezli bir düşünce sistemi kurmuştur. Bu sistemin öne çıkan en önemli özelliği bahse konu edilen tüm felsefî problemlerin muhkem bir ontoloji temelinde mütalaa edilmesidir. Tezin amacı Molla Sadrâ'nın zaman tasavvurunu ele almak ve bu tasavvurun şekillendirdiği tarih bilincini ortaya koymaktır. Sadrâ varlık ile zaman arasında kurduğu sağlam ve merbut ilişki üzerinden felsefî sistemine özgü bir zaman tasavvuru ortaya koyar. Geliştirdiği hareket-i cevherî nazariyesi bağlamında zamanı da varlığın zihindeki taayyünü olarak gören Sadrâ, varlığın seyyal boyutunu teşkil eden hareketin idrak edilmesinde zamanın önemli bir işlev gördüğüne inanır. Aynı şekilde zaman, varoluşun geçmiş, şimdi ve gelecek boyutlarını izhar ederek tarih bilincinin oluşumunda da aslî bir görev icra etmektedir. Sadrâ'nın tarih bilincinin izlerini sürerken amacımız Sadrâ'nın bir tarih filozofu olduğu iddiasını temellendirmek değildir. Daha ziyade varoluşun zamansal süreciyle yakından ilgilenerek tarihin başlangıcı, yönü, gayesi ve sonu konusunda önemli görüşlere sahip olduğunu ortaya koymaktır. Çalışmamızın asıl önemi ve özgünlüğü Sadrâ'nın varlık ile zaman arasında kurduğu güçlü bağı tespit etmesinden ve buradan hareketle güçlü bir tarih bilincine sahip olduğunu izhar etmesinden kaynaklanmaktadır.Anahtar Sözcükler: Zaman, Hareket, Varlık, Tarih Bilinci, Molla Sadrâ The subject of this dissertation is the understanding of time and historical consciousness in Mullā Sadrā. Sadrā, who achieved an important synthesis by exerting the legacy of Islamic thought before him, established an existence-centered thought system. The most important feature of this system is that all the philosophical problems mentioned are considered on the basis of a strong ontology. The aim of the thesis is to deal with Mulla Sadrā's conception of time and to reveal the consciousness of history shaped by this conception. Sadrā through the solid and appendant relationship he established between time and existence, presents a time conception specific to his philosophical system. In the context of the substantial movement theory he developed, sees time as the reflection of existence in mind and believes that time plays an important role in the realization of the movement that constitutes the illusory dimension of existence. Meanwhile, time has an essential role in the formation of historical consciousness by explaining the dimensions of existence as past, present and future. While tracing Sadrā's historical consciousness, our aim is not to justify his claim that he is a historian philosopher. Rather, it is to show that he is closely interested in the temporal process of existence and that he has important views on the beginning, direction, purpose and end of history. The real importance and originality of our study stems from the fact that it determines the strong connection that Sadrā has established between being and time and it declares that he has a strong sense of history from.Keywords: Time, Motion, Existence, Consciousness of History, Mulla Sadrā 183

Bu çalışma Schopenhauer'in üzerinde çok durulmayan ve hakkında yeterli çalışma yapılmayan kötümser felsefesine ilişkindir. Hayatın sürekli olumsuz yönüne vurgu yaparak acı, ıstırap, mutsuzluk gibi kavramlarla felsefesinin dikkat çeken yönünü ortaya koymuştur. Hayatın yaşanmaya değip değmediği, dünyanın ve insanların kötülüğü mistik düşüncelerini ortaya koymada etkili olmuştur. Bu çerçevede dinleri incelemiş ve bunlar hakkında bir kritik yapmıştır. Mental, ruhsal ve fiziksel olarak bu dünyada varoluşunu tamamlamaya çalışan insanın içinde bulunduğu olumsuz koşulları nasıl aşabileceğini kendi felsefesiyle anlatmıştır. Var oluşun dünya ile olan ilişkisini irdelemiş ve ölümden sonra ile ölümden önce olan boşluğu sorgulamıştır. Metafiziğin insandaki yerine değinerek içsel doğamızın ölümle birlikte ölüp ölmediğini sorgulamış ve bunları yaparken inandığı Budizm inancına bağlı olarak bu konuları ele almıştır. Bu çerçevede çalışma çağın en büyük ve en önemli kötümser filozofu olan Arthur Schopenhauer'in bu bağlamda ortaya koyduğu görüşlerini incelemiş ve onun karamsar felsefesini anlatmaya çalışmıştır. This study so far addressed the pessimistic philosophy of Schopenhauer, which is not emphasized and has not been studied sufficiently. The continuous negative aspects of life, pain, suffering, unhappiness and so on. The concepts revealed the remarkable aspect of his philosophy. The question is whether life is worth living or not, the evil of the world and the people has been effective in revealing the mystical thoughts. In this context, he examined the religions and made them a critical issue. Mental, spiritual and physical in this world, trying to complete the existence of the negative conditions of people who try to overcome their own philosophy. He examined the relationship of existence with the world and questioned the emptiness before and after death. He touched upon the place of metaphysics in human beings and questioned whether our inner nature dies with death, and on the basis of his belief in Buddhism. In this context, in this thesis examined the views of Arthur Schopenhauer, the greatest and most important pessimist philosopher of the age, in this context and his pessimistic philosophy. 127

Özgürlük sorunu insanlık tarihiyle başlayan en önemli meselelerden biridir. Felsefe tarihindeki birçok filozof ve yazar insan varlığını tür olarak ele almaya başladığı andan itibaren özgürlük problemiyle hesaplaşmak durumunda kalmıştır. Nitekim 20. yüzyılda yaşayan ve yaşadığı dönemin sorunlarına ayna tutan, düşünceleri ve eylemleriyle toplumu derinden etkileyen Jean Paul Sartre da bu yazarlar arasında yer almaktadır. Sartre'ın özgürlük düşüncesi, onun insan anlayışına dayanmaktadır, bunun temelinde de varlık anlayışı vardır. İnsanı 'kendi için varlık' ve 'kendinde varlık' görüşü etrafında şekillendirip anlamlandırmaya çalışan Sartre, bu çerçeve içinde özgürlük anlayışını ortaya koymuştur.İnsan varlık olarak nedir? Tür olarak insanın özelliği nedir? Özgürlük kavramının temellerinden biri insana dair hem bir talep hem de bir olanak olmasından dolayı, bunların imkânı nedir? Türünden soruları kendisine dert edinen Sartre, insanı varlık temelinde özgürlük olarak ele alır.Özgürlüğü insan varlığının bir yapısı ve dokusu olarak ele alan Sartre, insanın var olduğunu andan itibaren özgür olduğunu, var olması ve özgür olmasının bir ve aynı şey olduğunu söyler. İnsan baştan ayağa, tümüyle özgürdür.Kendisini bu dünyada bırakılmış ve fazladan olarak bulan bilinç varlığı insan, özü önceden belirlenmemiş olduğu için eylemleriyle ve seçimleriyle kendini yeniden var edecek ve kuracaktır. Bu noktada insanın özgürlüğe mahkûm olduğunu söyleyen Sartre'ın özgürlükten kastettiği şey elbette ki mutlak anlamda bir başıboşluk veya serbestlik değildir. Kişi tüm eylemlerinden, yapıp etmelerinden sadece kendi adına değil, bütün insanlık adına sorumludur. Sartre, insanın sahip olduğu bu sorumluluk anlayışını tikel alandan uzaklaştırıp tümel bir alana taşımıştır.Anahtar Kelimeler: Özgürlük, varlık, eylem, sorumluluk, seçme, bunaltı. The question of freedom is one of the most important issues starting with the history of mankind. Many philosophers and writers in the history of philosophy have had to deal with the problem of freedom from the moment they began to consider human beings as species. As a matter of fact, Jean Paul Sartre, who lives in the twentieth century and reflects on the problems of the time he lived, deeply influenced society with his thoughts and actions. Sartre's idea of freedom is based on his understanding of human beings, on the basis of which there is an understanding of being. Sartre, trying to shape and to make sense of the human being around his own being and the idea of being in himself, revealed his understanding of freedom within this framework.What is human existence? What is the nature of man as a species? Because one of the foundations of the concept of freedom is both a demand and a possibility of human beings, what are their possibilities? Sartre, who gets into trouble with the questions of his kind, deals with man as freedom on the basis of being. Considering freedom as a structure and texture of human existence, Sartre says that from the moment that there is one, it is free, that it exists, and that it is the same as it is free. Human beings are totally free from beginning to end. The person of consciousness who has left himself in this world and finds it extra, will re-establish itself with his actions and choices because the essence is not predetermined. At this point, Sartre, who says that man is condemned to freedom, does not mean freedom or freedom in an absolute sense. The person is responsible for all his actions, not only in his own name, but in the name of all humanity. Sartre moved this concept of responsibility, which the man has, from a particular point of view into a holistic space. Key Words: Freedom, being, action, responsibility, choice, anxiety 119

İnsanlık her çağda, içinde bulunduğu evrene, çevresindeki olay ve olgulara dair farklı medeniyet ve kültürlere dayalı bakış açıları geliştirerek tüm var olanların ve kendisinin anlamını bulmaya çalışmıştır. Fenomenolojik, hermeneutik bir ontoloji sistemi kuran Heidegger'in düşüncesi modern dünyanın Varlık hakkında ulaştığı zirveyi temsil ederken, İbn-i Arabî'nin tasavvuf metafiziğinden ortaya çıkan Varlık ve insan anlayışı çağını aşan bir evrenselliğe sahiptir. Çelişir görünen bu iki düşünce birbirlerini tamamen dışlarlar mı? Yoksa birbirleri ile örtüşen yönleri olabilir mi? Bu ekoller modern insanın bunalımını çözecek şekilde sentezlenebilir mi? İnsanın Varlıkla kopan bağını tekrar güçlendirebilecek ontolojik bir paradigma söz konusu olabilir mi? Bu soruları cevaplamak amacıyla öncelikle farklı zeminlerde inşa edilmiş olan her iki ontolojik sistemin metodolojisi tespit edilmeye çalışıldı. Daha sonra Varlık ve insan hakkındaki temel kavramları araştırılarak bu kavramların arasındaki benzerlikler ve ayrılıklar ortaya kondu. Heidegger'in ontolojisi Varlık ve varolanlar arasında fenomenolojik bağı kurmayı başarırken Varlığı dünyaya indirgemiştir. İbn-i Arabî'nin ontolojisi ise Allah ile özdeşleştirilen Mutlak Varlık ve âlem arasındaki ilişkiyi madde dünyanın ve zamanının ötesine giderek ölüm sonrası hayata uzanan bir perspektifte açıklamıştır. Bu durumda İbn-i Arabî'nin ontolojisinden ilahi surete göre yaratılmış değerli ve sonsuz bir insan anlayışına ulaşılmakta iken, Heidegger'in ontolojisi ile de Batı felsefesinde geleneksel olarak bildik bir şeymişçesine kavramsallaştırılan Varlığın gizemi aralanmaktadır.Anahtar sözcükler: vahdet-el vücud, insan-ı kâmil, varlık, dasein, fenomenoloji, Humans have developed ways of understanding -which is shaped by distinct cultures of different civilizations- regarding events, facts and the universe that surrounds them to comprehend the meaning of beings as well as their own existence. While Heidegger's thinking that established a phenomenological and hermeneutic ontology represents the pinnacle of the knowledge on 'Being' in the West, Ibn-i Arabi's understanding of 'Being' and human based on Sufi Metaphysics retains a universality beyond its time. Is it possible to reconcile these two seemingly distinct schools? Are they mutually exclusive? To what extent do they overlap? Can a reconciliation of these philosophies provide a humble relief to the dismay humans experience as a result of their estrangement from the 'Being'? Methodologies and ontologies of the two philosophies were sctrutinised for the aim of responding to these questions. On the one hand, Heidegger finds a phenomenological tie between beings and the 'Being' and thus, his view is restricted with the world we live in. On the other hand, Ibn-i Arabi goes beyond time and material world and explains the relationship between beings and the 'Being' (as Allah) in a way to expand it to after-life. As a result while Ibn-i Arabi talks of an eternal human being valued as a reflection of the divine 'Being'; Heidegger ajars the door to 'mystery' of the 'Being', which have traditionally been conceptualised as if it is a well-known phenomena by the Western Philosophy.Keywords: vahdat-al vujud, perfect human being, being, dasein, phenomenology 152

Bu çalışmamızın temel sorunsalı `sözcük` sözcüğünün genel yazın ve felsefe tarihi içinde `algılanma` ve `yorumlanma` biçimlerinin anlaşılması ve netleştirilmesinin `monadoloji` ve `fenomenoloji` çerçevesinde araştırılarak, `dünyagörüşsel değil` de bilimsel açıdan `sözcükbilim`in olanağının `antropontolojik` tutumlar da göz önünde bulundurularak değerlendirilmesine taban oluşturmaktır. Bilindiği üzere nasıl ki yalnızca iç açıları toplamı 180 derecelik üçgen yoktur, iç açıları toplamı 270 derece olan bir üçgenden de söz edilebilmektedir, böylece `üçgen` sözcüğünün tanımı sınırlanmamaktadır; benzer biçimde yalnızca yazılan, konuşulan sözcükler sözcük değildir, tek tek varlıklar da birer sözcük olarak kabul edilebilecektir. Evren de bir kitaptır bu anlamda. Bu açıdan çalışmamız; `Monadoloji`, `Fenomenoloji`, `Antropontoloji` gibi yöntembilimsel yaklaşımlara `Wordology` çerçevesinde katkı sunarak felsefe içinde `hakikat arayışı`ndaki bakış açısı çokluğunda arada olan insanın duruşuna küçük de olsa bir tür köprü ve bağlantı olanağı oluşturma açısından önem verme savındadır. Bu yönde tezimiz yöntembilimsel yaklaşımlar olarak `Monadolojik`, `Fenomenolojik`, `Antropontolojik` yaklaşım çerçevelerinde oluşan `Sözcükbilimsel` bağlantılara dayalı çoğul ve eklektik bir bakış açısı oluşturma doğrultusunda bir kuramsal çerçeve içinde hareket etmiş olup; ulaştığı sonuçlar bakımından daha kapsamlı çalışmalara taban oluşturacaktır.Anahtar Kelimeler: Antropontoloji, Fenomenoloji, Monadoloji, Sözcük, Sözcükbilim, Varlık. The basic problematic of this study is to form a basis in the evaluation of the possibility of `wordology`, by also considering the `anthropontological` attitudes, by researching the understanding and clarification of the `perception` and `interpretation` ways of the word `word` in the general literature and philosophy history in the framework of `monadology` and `phenomenology`, not with regards to the `world-perspectival`, but scientifically. As it is known, just as there is not only a triangle with the total internal angles of 180 degrees, but a triangle with the total internal angles of 270 degrees can be mentioned, by this way the definition of word `triangle` is not restricted; similarly, only the words written, spoken are words, one by one, the entities can be considered as a word. In this sense, the universe is also a book. With this respect, our study has the claim that it has the importance with respect to create some kind of bridge and connection possibility, even if it is small, to the position of people who are in between in the abundance of perspectives in the `search for truth` in the philosophy, by contributing in the framework of `wordology` to the methodological approaches such as `Monadology`, `Phenomenology`, and `Anthropontology`. It was conducted within a theoretical framework in the direction of forming a plural and eclectic perspective depending on the `wordological` connections formed in the `Monadological`, `Phenomenological` and `Anthropontological` approach frameworks as the methodological approaches and it shall form a foundation to more comprehensive studies with respect to the conclusions it arrives.Keywords: Anthropontology, Entity, Monadology, Phenomenology, Word, Wordology. 139

Bu çalışmanın amacı, Heidegger'de özneye dair bakış açısını ele almak ve özne-dil ilişkisini incelemektir. Bu bağlamda tezde öncelikle Heidegger'in geleneksel felsefeye yönelik eleştirisi Var'ı dillendirmelerindeki başarısızlık bağlamında ele alınarak varlığın anlamı sorusunun üstünün nasıl örtündüğüne değinilmiştir. Heidegger'e göre varlık'ın üstünün örtülmesi, öznenin de kökensizleştirilmesine sebep olmuştur. Geleneksel felsefe varlık'ı gözden kaçırdığı ve aklı yücelttiği için Dasein'ın varoluşunu dünyasal oluşundan koparıp kendi kendine salt bir tasarımlayıcı hale getirmiştir. Oysa Heidegger'e göre özne- Heidegger'in terminolojisi ile Dasein- bir dünyasallığa aittir. Dasein dünyasallığında bir ilişkiler ağına sahip ve bir hazır bulunuşa –örneğin dili hazır bulması gibi- aittir. Bu sebeple –dünyasal olması- hep bir ruh hali içinde tezahür eder. Heidegger'e göre en pür thoria'da bile bir ruh hali vardır. Bu bağlamda çalışmaHeidegger'in ontolojisini konulaştırırken Dasein'ın ruh hallerinin incelenmesini de amaçlanmış ve ruh hallerinin, zaman fenomeni bağlamında açığa çıkma olanaklarını analiz etmiştir. Heidegger'e göre varlık'ın anlaşılmasının olanaklı ufku zaman olduğu için, çalışmada zamanın ekstazları incelenmiş ve özellikle Dasein için ehemmiyet taşıyan gelecek fenomeni üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda Dasein'ın fırlatılmış olması ve ölümle yüzleşmesi varlık- hiçlik kutupluluğu içindeki salınımlı varoluşsalllığının geleceksel saklı imkanına otantik erişimini sağlar. Böylelikle özne, bu zaman bağlamında temporilitesinin de farkına varmış olmaktadır. Özne, geleneksel felsefenin sabitleyiciliğinin aksine, Heidegger'in fenomenolojik ontolojisinde hep bir açığa çıkma olarak karşılık bulmaktadır. Öznenin sabit bir özü olmasından ziyade, özü onun ekstatik süregitmesinde yatmaktadır. Bu nedenle,zamanın ufkunda anlaşılmaya çalışılan öznenin asli varoluşua tezde fenomenolojik ve hermeneutik bir zemine çekilmiştir. .Anahtar kavramlar: Dasein, fenomenoloji, özne, söylem The aim of this study is to examine the Heidegger's perspective on subject and to examine the relation between subject and language In this context, Heidegger's critique of traditional philosophy,which failed to recognize Being, was first examined and then how the supremacy of existence was covered. According to Heidegger, covering the top of the Being has caused the subject to become baseless. Since traditional philosophy overlooked the Being and exalted the mind, it has made Dasein a mere designer by breaking off its existence from its earthly form. According to Heidegger, however, the subject belongs to Heidegger's terminology and Dasein-earthism. Dasein has a network of relationships in his earthlyness and belongs to a readiness e.g. to find the language existent. For this reason his earthliness have always within a mood. According to Heidegger, even in the purest thoria, there is a mood. In this context this study also aimed at investigating Dasein's moods while taking Heidegger's ontology into consideration and also examined the capability of emergence of moods within the context of time phenomenon. Because, according to Heidegger, Being can only be understood within the horizon of time ecstasy of time is examined and future phenomeno, which has importance for Dasein, is emphasized. Within the context, Dasein's launch into the world, his confrontation with the death and his oscillation in nothingness and Being has given him an access to capability of existential which is hidden in future. Therefore, within this context of time, subject becomes aware of this temporality. The subject, in contrast to the stabilization of traditional philosophy, always finds a disclosure in Heidegger's phenomenological ontology. Rather than having a fixed essence of the subject, his essence lies in its ecstatic continuation. As a result, in this study, the real existence of the subject, which has been tried to be understood within the horizon of time examined in the basis of phenomenology and hermeneutics.Key words: Dasein, phenomenology,subject, discourse 95

YÖK Tez ID: 532967 Dursun, Abdurazzak, "Jean Baudrillard Bağlamında Modern Zamanlarda Varlık ve Özgürlük", Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, 2018. Modern kültür ile birlikte insanların yaşayış biçimleri değişikliğe uğramıştır. Modernite kavramı felsefenin temel kavramları içinde yer alan varlık ve özgürlük algısını da etkilemiştir. Varlık hakkında ileri sürülen görüşlerden bağımsız olarak Jean Baudrillard sosyal bilimlerin incelemediği alanlara yoğunlaşmıştır. Jean Baudrillard varlığın süreklilik esasına göre işleyişini savunmuştur. Buna göre varlık sürekli olarak kendini tekrar eden zamanlama ile hareket etmektedir. Jean Baudrillard özgürlüğün olmadığını savunmaktadır. Bu görüşünü desteklerken simülasyon ve hiper-gerçekliğin algıda yarattığı gerçek dışı duruştan yararlanmıştır. Jean Baudrillard özgürlüğün yönlendirme ve algısal etkilemelerle kaybolduğunu savunmaktadır. Jean Baudrillard sanayi devriminden sonra özgünlük ve özgürlüğün aldatmaca ile kaybolduğu görüşünü savunmaktadır. Bu çerçevede çalışmamızda Jean Baudrillard açısından varlık ve özgürlük kavramları incelenmiştir. Çalışmamız literatür tarama modeli ile gerçekleştirilmişitir. Anahtar Kelimeler:Jean Baudrillard, similasyon, varlık ve özgürlük Dursun, Abdurazzak, "ExistenceandFreedom in Modern Times WithApproach of Jean Baudrillard", Master'sThesis, Kırıkkale, 2018. Along with modern culture, the way people live has changed. The concept of modernity has also affected the perception of being and freedom in the basic concepts of philosophy. Regardless of the views put forward about existence, Jean Baudrillard has concentrated on areas that social sciences have not studied. Jean Baudrillard defended the operation of existence on the basis of continuity. According to this, the entity is constantly moving with the repetitive timing. Jean Baudrillard argues that there is no freedom. While supporting this view, it has benefited from the unrealistic perception of simulation and hyper-reality. Jean Baudrillard argues that freedom is lost by directing and perceptual influences. Jean Baudrillard argues that after the industrial revolution, originality and freedom were lost with deception. In this framework we have examined the concepts of being and freedom in terms of Jean Baudrillard. Our study was carried out with the literature scanning model. Keywords:Jean Baudrillard, Simulation, Being and Freedom

Yüksek Lisans Tezi, İbnü'l Arabi'nin Fusûsü'l Hikem'inde Varlık'ın Mantığı başlıklı tez çalışması "Giriş" ve "Sonuç" bölümleri dışında iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı, yöntemi ve önemi açıklanmış sonra Fusûsü'l Hikem hakkında yapılan araştırmalara değinilmiştir. Birinci bölümde formel mantık başlığı altında mantık ilkeleri, akıl yürütme biçimleri açıklanmıştır. Sonra informel mantığın formel mantığa yönelik eleştirilerine değinilmiş ve İbnü'l Arabi'den önce yaşamış olan bazı filozofların varlık görüşleri genel olarak mantık bağlamında ele alınmıştır. İkinci bölümde İbnü'l Arabi'nin varlık öğretisi genel hatlarıyla izah edilmiş ve felsefi bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Sonra filozofun varlık görüşünü tasvir eden ilişki analojileri Fusûsü'l Hikem'den alıntılar yapılarak açıklanmıştır. İbnü'l Arabi'nin Fusûsü'l Hikem'de kullandığı değişik sembollerden bazılarını dikkatlice inceleyerek birbirlerinin aralarındaki ilişkilerin tutarlı olup olmadıklarını analiz etmeye çalıştık. İbnü'l Arabi'nin Fusûsü'l Hikem'de yer alan ilişki analojileri aracılığıyla "varlık" kavramını ontolojik alanda tutarlı bir şekilde uyguladığı ve yorumladığı sonucuna ulaşılmıştır., The thesis entitled "The Logic of "Being" in Ibnu'l-Arabî's Fusûs al-Hikam" consists of two main chapters along with an introduction in the beginning and a conclusion in the end. In the Introduction, the objectives and significance of the topic, as well as the method that has been employed therein are explained. Thereafter, the studies and researches that have so far been carried out on the Fusûs al-Hikam are also discussed. In the first chapter, the principles of reaso and methods of argument are exposed under the title of the formal logic, which is followed by a discussion on the criticisms directed against the formal logic by the expo by the informal logic. Views of some philosophers prior to Ibnu'l Arabi on being are examined within the context of logic. In the second chapter, at first Ibnu'l-Arabi's doctrine of being is closely studied and critically evaluated elucidated. Then analogies that have been used by Ibnu'l-Arabi for the illustration of his view of being, as well as the relationships among those analogies, are examined in the light of the selected passages from Fusûs al-Hikam. Some of the symbols that Ibnu'l Arabi used in the Fusûs are carefully analyzed with the aim at finding out if the relationships among these analogies are consistent with one another. Consequently, it has been detected that the term of "being" is consistently applied in these analogies and employed for the same ontological purpose in accordance with Ibnu'l-Arabi's doctrine of the unity of Being.

Bu tezde amacım, Başkası'nın filozofu olarak bilinen Emmanuel Levinas'ın felsefesinin genel hatlarını ortaya koymak ve etiğe doğru nasıl yol aldığını anlatmaya çalışmaktır. Levinas'ın düşüncesinin değişimi ve gelişiminin nasıl gerçekleştiği, temel çıkış noktaları ve kavramları bu tezin ana gövdesini oluşturmaktadır. Levinas'ın felsefesinde oldukça önemli bir yer tutan ve onun için başlangıç noktası olarak görülen Heidegger'in fundamental varlıkbilimi, tezin ilk konusudur. Heidegger'in temel aldığı varlıkbilimin genel yapısının incelenmesi ardından ikinci bölümde Levinas'ın aşkınlık fikrinin doğuşu ve aşkınlık sorusuna cevap arayışı anlatılmaktadır. Bu bölüm, Levinas'ın erken dönem çalışmalarını kapsamakta ve Levinas'ın varlıkbilim ile metafizik düşüncelerini konu edinmektedir. Diğer taraftan Heidegger'in varlıkbilim yaklaşımına getirdiği ilk eleştiriler de bu bölümde yer almaktadır. Son bölümde ise Levinas'ın fenomenoloji ve ontolojiye olan eleştirel tutumunun gelişimi işlenerek etik düşüncesine giriş yapılmıştır. Levinas'ın etiğe yaklaşımı ve Başkası kavramına yaklaşımındaki değişim anlatılmıştır. Bu bölümde düşüncesinin değişen yönü ve vardığı nokta gösterilmeye çalışılmıştır. Böylece Levinas'ın aşkınlık arayışı ile başlayan felsefesinin ilerleyişi ve ulaştığı sonuç işlenmiştir. In this thesis, my aim is to outline the philosophy of Emmanuel Levinas, known as 'Other's philosopher, and to try to explain how he is moving towards the ethics. The main points of this thesis are the basic outlets, concepts, change and development of Levinas' thought. Heidegger's fundamental ontology, which holds an important place in the philosophy of Levinas and is regarded as the starting point for him, is the first topic of the thesis. Following the examination of the general structure of the ontology, which Heidegger regards as fundamental philosophy, in the second part the appearance of Levinas' idea of transcendence and the search for an answer to the question of transcendence is explained. In the last part, the development of Levinas' critical attitude toward phenomenology and ontology has been studied and ethical thinking has been introduced. Then Levinas's approach to ethics and the change in his approach to the concept of 'Other' have been described. In this section, it has been tried to show the changing direction of his thought and the point he arrived. Thus, the progress of Levinas' philosophy, which began with the quest for transcendence, and the conclusion he reached were studied. 83

Seyyid Şerif el-Cürcânî'nin varlık düşüncesi, diğer filozof ve kelamcılarda olduğu gibi, varlık kavramının bedihi, bütün kavramların en geneli ve en bilineni oluşuna dayalıdır. Bu sebeple varlık hakkında her türlü tarif teşebbüsü, varlığı kendisinden daha kapalı bir şeyle tarif etmekle neticelenir ve kısır döngüye yol açar. Cürcânî'ye göre, varlık ile mevcudun hüviyetlerinin aynılığından bahsedilemez. Zira varlığın bir hüviyeti yoktur. Varlık yüklemesi olumlu bir sıfattır. Ama varlığın olumlu sıfat olması, onun mefhumunda bir olumsuzluğun bulunmaması anlamına gelmemektedir. Cürcânî'ye göre, varlığın mahiyete zait olup olmadığı sorusuna verilecek cevabın, zihni varlığı kabul edip etmemekle yakından ilişkisi vardır. Eğer varlığın mahiyete zait olduğu görüşü ileri sürülüyorsa zihni varlığı kabul etmek gerekecektir. Cürcânî'ye göre, tümelin dış mevcutların parçası olması dış varlıkta değil, zihindedir, yani tümel dış mevcudun zihni parçasıdır. Diğer bir deyişle şahıslardaki terkip, dış dünyada değil zihindedir. Just as Jurcani is in the thought of being, in other philosophers and theologians, the essence of the concept of being is based on the most general and most informal form of all concepts. For this reason every attempt to describe the folk song about the entity results in describing the entity as something more closed than itself, leading to a vicious cycle. According to Jurcani, there is no mention of the identity of being and presence. Because there is no identity of existence. Asset placement is a positive adjective. But the fact that existence is a positive adjective does not mean that there is no negativity in its conception. According to Jurcani, the answer to question whether existence is zaid is closely related to whether or not to accept mind existence. If it is assumed that the entity is a zaid, then it will be necessary to accept the mind's existence. According to Jürcan, the universal part of the outer being is not the outer being, but the mind, that is, the mind is the mind part of the outer being. In other words, the composition in the person is not in the outer world but in the mind. 169

Bu çalışmada Platon'un idea öğretisinin Yeni-Platonculukta ve Ortaçağ felsefesinde yapılan yorumu soruşturulmuştur. Bu amaçla Platon'un İdealar Kuramı'nın ontolojik ve epistemolojik bağlamda ne anlama geldiği Platon'un temel eserleri üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır. Platon'un ontolojik ve epistemolojik nedenler olarak ele aldığı idealar Ortaçağ Platonculuğunda meydana geliş ya da yaratılışın nedensel açıklanması bağlamında ele alınmıştır.Bu amaçla çalışmanın Giriş bölümünde Plotinos ve Augustinus, Erigena, Anselmus gibi kimi Ortaçağ Platoncuları tarafından Platon'un idealar öğretisinin nasıl yorumlandığı gösterilmiştir. Çalışmanın Birinci bölümünde Platon'un idealar öğretisinin tarihsel dayanakları ve ontolojik zemini ortaya konulmuştur. Bu bağlamda Platon'un varlık görüşü ile kozmolojisi ele alınmıştır. Başka bir deyişle idea ve duyulur varlıklar arasındaki ontolojik ilişki sorgulanmış, ardından evrenin meydana gelişi üzerine Platon'un düşünceleri ortaya konulmuştur.İkinci bölümde ise Platon felsefesinde idealar bilginin temelleri olması bakımından ele alınmış ve idealar ile duyulur varlıklar arasındaki epistemolojik ilişki sorgulanmıştır. Bu bağlamda Platon'un bilgi görüşleri üzerine yazılmış özellikle Menon, Devlet ve Theaitetos gibi kimi çeşitli eserlerine bakılmıştır.Sonuç bölümünde ise Platon'un idealarını bilinme ve var olma ilkesi olarak ele almak yerine bir oluş açıklamasında şeylerin meydana gelme ilkesi olarak ele almanın ne gibi mantıksal hatalara yol açtığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. In this study, the interpretation of Plato's theory of ideas in Neo-Platonism and Medieval Philosophy is inquired. For this purpose, Plato's theory of ideas in terms of ontological and epistemological contexts is discussed through his main works. The ideas which are regarded as ontological and epistemological reasons by Plato are dealt with in the context of casual account of becoming or creation in the Medieval Platonism.For this purpose, in Introduction, it is considered how Plato's theory of ideas has interpreted by Plotinus and some Medieval Platonists such as Augustine, Erigena and Anselm.In the first part of this study, the historical basis and ontological grounds of Plato's theory of ideas are presented. In this context, Plato's ontology and cosmology is discussed. That is to say, the ontological relationship between ideas and sensual beings was discussed, and then Plato's thoughts on becoming of cosmos are introduced. In the second part, ideas are considered in terms of basis of knowledge in Plato's philosophy and the epistemological relation between ideas and sensual beings is inquired. In this context, the various works which are written on knowledge by Plato, such as Meno, The Republic and Theaetetus are reviewed.In the conclusion, it has been attempted to put forth what kind of logical faults can arise in considering Plato's ideas as the principles of things to come into being within an account of becoming instead of as the principles of being and knowledge. 92

Bu çalışma, teknolojinin gelişimi ve ilerlemesiyle birlikte sorunsallaşan teknik problemi ve bu problemin insanın anlam dünyasındaki etkileri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu bağlam içerisinde Baudrillard' ın ve Heidegger' in görüşü incelenmiş ve tekniğin sorunsallaşma süreci temellendirilmiştir. Baudrillard' ın `simülasyon` ve `simülakr` kavramları aracılığıyla içinde bulunduğumuz çağın temel problemlerinden biri haline gelen hakikatin yok olduğu savı, teknik sorunsalıyla ilişkisinde ortaya konulmuştur. Bununla birlikte Heidegger' in ontolojik olarak yorumladığı teknik ve tekniğin özü arasındaki ilişki incelenmiş, varlıksal olarak özün unutulma nedeni açıklanmıştır. Çalışmada temel olarak, Baudrillard' ın ve Heidegger' in teknik problemi ele alış biçimleri ile sundukları çözüm önerileri, benzerlikleri ve farklılıklarıyla bütünsel olarak aktarılması amaçlanmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde, Baudrillard' ın görüşleri ele alınmıştır. Baudrillard, içinde bulunduğumuz çağı en genel anlamıyla simülasyon çağı olarak betimlemektedir. Simülasyon evreni varolan her şeyi çerçevesi içine almıştır. Gerçeklik yok edilmiş, anlam ortadan kaldırılmıştır. İnsanın içinde bulunduğu karmaşa hali, Baudrillard' ın felsefesindeki temel kavramlar ve teknik sorunsalı bağlantısında ortaya konulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde, Heidegger' in görüşleri incelenmiştir. Heidegger, teknik ve tekniğin özü arasında olan bağın kopuşunu teknolojinin kavranış biçiminden kaynaklandığını dile getirmektedir. Bu nedenle Heidegger' in teknoloji yorumu Metafizik Gelenek ve Çağcıl Teknik düşüncesi ilişkisinde ele alınmıştır.Çalışmanın üçüncü bölümünde, Baudrillard' ın ve Heidegger' in teknik sorunsalını işleyiş biçimleri bütünsel olarak gözden geçirilmiştir. Tekniğin özünün unutularak çağımızda bir simülakr halini alması üzerinde durulmuştur. Baudrillard' ın görüşleri içerisinde nesne tahakkümü altında olan insan, Heidegger tarafından `olanaklar varlığı` olarak görülmekte ve böylece tekniğin özüyle olan bağının kurulduğu gözler önüne serilmektedir.Anahtar Sözcükler Baudrillard, simülasyon, simülakr, teknik, öz, teknoloji, Heidegger, Varlık, Varolan. This study focuses on the technical problem, which has become an issue with the development and progress of the technology and its effect on the world of human being. In this context, views of Baudrillard and Heidegger were examined and the problem-solving process of his technique was based. The argument that there is no truth, which we have concluded through `simulations` and `simulacr` concepts of Baudrillard and which has become one of the basic problems of the age we are in, is addressed with regard to technical problems. Moreover, Heidegger's ontological interpretation of the relationship between the essence of technique and technique has been examined and he reason for forgetting the essence existentially was revealed. In this study it is basically intended to holistically address Baudrillard and Heidegger's approach to the technical problem, their solution suggestions, their similarities and differences. In the first part of the work, Baudrillard's views are explained. Baudrillard depicts the era that we are in as the age of simulation in the most general sense. The simulation universe has framed everything that exists. Reality has been destroyed, meaning has been lifted. The state of confusion that experience is revealed in the basic concepts of Baudrillard's philosophy and his technical problematic connection.In the second part of the work, Heidegger's opinions on the subject are examined. Heidegger expresses that the break of the bond between technique and technique originates in the form of comprehension of technology. For this reason, Heidegger's interpretation of technology has been dealt with in relation to metaphysical tradition and contemporary technical thought.In the third part of the work, Baudrillard and Heidegger's ways of working with technical problems are reviewed holistically. The fact that the essence of the technique is forgotten and it has become a simulacrum in our age is dealt with. The human being who is under control of the object according to Baudrillard's views is regarded as possibilities of presence by Heidegger and therefore it can be clearly seen that he has built his true bond with technique.KeywordsBaudrillard, simulations, simulacr, technique, essence, technology, Heidegger, Being, a being. 126

İbn Sînâ açısından aşk, Zorunlu Varlık tarafından var oldukça var olarak kalmak isteyen canlı, cansız bütün bir tabiata varlıklarını koruma adına bahşedilen, aynı zamanda Varlığın bizâtihî kendisine işaret eden önemli bir kavramdır. Aşkın tecellî etmesi ile varoluş bir ve aynı anlama gelmektedir ve aşk varlığın garantörü durumundadır. İbn Sînâ bir iç muharrik olarak kabul ettiği; ontolojik, epistemolojik, kozmogonik ve psikolojik olmak üzere çeşitli formülasyonlarına yer verdiği aşkı, Mutlak İyilik ile özdeş kabul etmekte ve bireysel varlıkların tamamının fıtrî bir aşk ile Tanrı'ya bağlı olduğunu ortaya koyma amacını taşımaktadır. Bu amaç dahilinde İbn Sînâ, cansız varlıklardan başlayarak ilâhî nefislere varana kadar varlık dairesinin her aşamasında tecellî eden aşkın tüm görünüşlerine rağmen küllî olduğunun altını çizmektedir. Öte yandan Schopenhauer'da bütün bir evrenin itici gücü olarak nitelendirilebilecek irade, temel gerçeklik olmakla birlikte, yaşamın sürekliliğini temin eden ve yeni yaşam formlarının açığa çıkmasını sağlayan merkezî bir kavramdır. Schopenhauer iradeyi insanın kendi varlığına ilişkin dolaysız farkındalığı/bilgisi üzerinden temellendirmektedir. `İrade (Alm. Wille) bedenin a priori bilgisi ve beden de iradenin a posteriori bilgisi`dir. Buradan çıkarılacak sonuç insanın, aynı zamanda irade olarak tezahür ettiği ve dolayısıyla iradenin her bir ediminin aynı zamanda bedenin de bir edimi olmak durumunda olduğudur. İrade bir bütün halinde ve doğanın bütününde aktif bir güç olarak kendisini göstermektedir. Schopenhauer nedensellik ilkesinden bağımsız bir biçimde işleyen iradeyi, diğer her şeyin kendisinden türediği, varlığın en temel ilkesi olarak kabul etmekle birlikte, tezahürlerinin çeşitliliği içerisinde değişmeksizin kaldığı ve birliğini daima koruduğunu düşünmüştür. According to Avicenna, Love is bestowed by necessary being to living and inanimate creatures to save their existence, at the same time it is the exact concept of being. Love is warrantor of being and manifestation of Love is the identic to the being. Assuming Love as a moving force, Avicenna defines it as ontological, epistemological, cosmogonic, and psychologic formulations, aiming to illustrate dependence from God as absolute goodness. Within this aim, Avicenna, beginning from inanimate being until divine essence, highlight that despite its different appearances Love is universal. On the other hand, according to Schopenhauer, will as the essential reality, providing and eliciting concept of life. Schopenhauer underlines will as substantive knowledge of existence of man. Will is the a priori knowledge of body and body is the a posteriori knowledge of will. Thus, man is the manifestation of will and at the same time all the fulfilment of will is the fulfilment of body. Will, as a whole displaying itself as an active strength in nature. Realizing unbound to causality principle, will is the source of being and the fundamental principle of existence according to Schopenhauer and it is unchanging and preserve its unity. 141

Ünlü Alman düşünürü Martin Heidegger, Varoluşçuluk, Postyapısalcılık,Postmodernizm, Yapıbozumculuk akımları üzerinde derin izler bırakmıştır. Heideggerbu gücünü, Réne Descartes'ın epistemoloji üzerine kurulu felsefesinin modern felsefeyeverdiği tahribatı serimleyebilmesine borçludur. Heidegger'e için, Descartes'ın öznemerkezli felsefe anlayışının eleştirilmesi son derece önemlidir. Çünkü onun felsefesinineleştirilmesi aynı zamanda modern felsefenin temel yanılgılarının da aydınlığaçıkarılmasını sağlayacaktır. Bu yanılgıları daha iyi anlayabilmemiz için de Descartes'infelsefesinin varlıktan nasıl uzaklaştığını görmemiz gereklidir.Tezimiz, Heidegger'in Varlık ve Zaman eserini merkeze alarak, Descartes'ınfelsefesinin varlıktan kopuk düşünmeye nasıl evrildiğini göstermeye odaklanır. Bubağlamda da Descartes'ın felsefesindeki `Res extensa`, `Res cogitans` gibi merkezikavramların Hediegger açısından nasıl eleştirildiğini ele alır. Ayrıca, Hediegger'e göreideal bir ontolojide yer alması gereken `Dasein` kavramının niteliklerini irdeleyerek,Descartes felsefesinin ve Kartezyen Okulun getirdiği `özne merkezli` düşünmesorunundan nasıl kurtulacağımızı izah etmeye yönelir.Anahtar Kelimeler: Töz, Dünya, Dasein, Res cogitans, El-altında olan varlık, Mevcutolanvarlık. Famous German thinker Martin Heidegger has left deep traces in the fields(movements) of existentialism, post constructivism, post modernism anddeconstructionism. Heidegger owes this power to his ability to expose the harm that thephilosophy of Rene Descartes which based on epistemology gave to modernphilosophy. According to Heidegger, the criticism of Descartes' subject-centeredphilosophy approach is crucial. Because criticism of his philosophy will at the sametime bring out the basic misconceptions of modern philosophy. We need to see howDescartes' philosophy has moved away from existence so that we can better understandthese misconceptions.Our thesis focuses on showing how Heidegger's Descartes philosophy evolved intothinking out of existence by centering on the work of Being and Time. In this context, ithandles how the central concepts such as `res extensa`, `res cogitans` in Descartes'philosophy are criticised by Heidegger's point of view. He also tries to explain how toget rid of the problem of `individual-centered` thinking brought by the Descartesphilosophy and the Cartesian School, examining the qualities of the `dasein` conceptwhich should be placed on an ideal ontology according to Hediegger.Key words: Substance, World, Dasein, Res cogitans, Presence at hand, Available being 124

The “Subject” matter is undoubtedly one of the many questions introduced by modern philosophy because when modern philosophy has established the God of Medieval Ages – human – as the central point of truth and meaning, it has also established human as the new subject. Modern philosophy and subject matter are generally accepted to start with Descartes as he started out with the thinking-self rather than the God when he built up his philosophical view. Therefore, we can conclude that modern philosophy and “subject” argument started with Descartes who put the subject rather than the God into the centre. Kant who maintained the path furnished by Descartes developed a transcendental philosophy and subject concept based on cognition. That subject does not acquire its knowledge from object but rather adapts the object to our way of knowing. Unlike Descartes, Kant’s concept of subject is a subject that both knows and acts. We see the knowing and acting subject as a basic concept of Kant. The post-Kant philosophy also involves a subject matter though it is introduced in a different manner e.g. in Nietzsche’s philosophy in the 19th Century where the existence is explained with the will to power and identification of super-human as the basic perspective of will to power. After declaration of “death of God”, the modern subject is renamed as super-human that gives meaning and value to life itself. The subject concept of these three philosophers mentioned above who determined direction of modern philosophy plays a key role in both explaining and solving the basic problems in philosophy. Heidegger, on the other hand, turns into a problem the concept itself that explains and solves the matter. Therefore, in order to relieve ontology and metaphysics of the metaphysics of subject, he suggests the Dasein concept as the basic concept of philosophy. Dasein becomes a sine qua non concept in order to criticize his predecessors and relieve them of the metaphysics of subject which he accuses them of being involved. Heidegger is critical of Descartes, Kant and Nietzsche in their being seized with the metaphysics of subject which is another form of reduction of the existing and which dims meaning of the being. The subject matter of this study emerges right at that point: In spite of these critics, can we say that Heidegger get out of the conception of subject with Dasein concept? Is Dasein a concept that is another form of a basic concept of a philosophy that has overthrown the philosophy of subject, or is it still a renamed version of subject in spite of all these critics? In this regard, this argument on and through “Dasein” concept will discuss how appropriate the critics of Heidegger and whether there is a subject in his philosophy. This study’s introduction part deals with the meaning of subject problem; first part provides an analysis of emergency of subject in pre-Heidegger era in terms of “subject” concepts of Descartes, Kant, and Nietzsche; second part sets out the Dasein concept and criticism of subject in the light of basic concepts of Heidegger’s philosophy, discussing whether Dasein is a subject. The conclusion part, on the other hand, demonstrates in what terms Dasein is similar to the “modern subject”. KABUL VE ONAY……………………………………………………………… i BİLDİRİM………………………………………………………………………..ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI……………………… iii ETİK BEYAN ………………………………………………………………………….....iv TEŞEKKÜRLER …………………………………………………….................. vi ÖZET…………………………………………………………………………….. vii ABSTRACT……………………………………………………………… ……... ix İÇİNDEKİLER………………………………………………………………….. xi GİRİŞ…………………………………………………………………………….. 1 1. BÖLÜM: DESCARTES, KANT VE NİETZSCHE’DE ÖZNE 1.1. DESCARTES’TA ÖZNE………………………………………………….. 13 1.2. KANT FELSEFESİNDE ÖZNE………………………………………….. 19 1.2.1. Aklın Teorik Kullanımı…………………………………………………...21 1.2.1.1 Sentetik-Apriori Yargılar…………………………………………………. .25 1.2.1.2. Duyusallığın Kategorileri ‘Uzam’ ve ‘Zaman’…………………………... .26 1.2.1.3. Anlama Yetisinin Kategorileri…………………………………………….28 1.2.2. Aklın Pratik Kullanımı…………………………………………………….31 1.2.2.1. Özgürlük Antinomisi……………………………………………………....32 1.2.2.2. Ahlak Yasası……………………………………………………………….35 1.2.3. Kant’ta Özne………………………………………………………………...38 1.2.3.1. Teorik Akılda ‘Bilen Özne’………………………………………………...38 1.2.3.2. Pratik Bakımdan ‘Eyleyen Özne’…………………………………………..40 1.3. NIETZSCHE’DE ÖZNE…………………………………………………… ...44 1.3.1. Apollon ve Dionysos…………………………………………………………45 1.3.2. Sokrates Sorunu……………………………………………………………..46 1.3.3. Güç İstenci…………………………………………………………………...47 1.3.4. Nihilizm………………………………………………………………………50 1.3.5. Üst İnsan……………………………………………………………………..51 1.3.6. Bengi Dönüş………………………………………………………………....54 1.3.7. Nietzsche’de Özne…………………………………………………………..56 1.3.6.1. Descartes ve Kant Eleştirisi………………………………………………..58 2. BÖLÜM : HEIDEGGER’İN ÖZNE ELEŞTİRİSİ………………………… ..61 2.1. BATI METAFİZİĞİNDEKİ VARLIK VE METAFİZİK PROBLEMİ………………………………………….....………………………....61 2.1.1. ‘Varlığın Anlamı’ Sorusunun Yeniden Düzenlenmesi…………………...63 2.1.2. Dasein’ın Ontik-Ontolojik Önceliği……………………………………….67 2.2. DASEİN ANALİTİĞİ………………………………………………………..73 2.2.1. Fenomenolojik- Hermeneötik Yöntem……………………………………73 2.3. DASEİN VE EKSİSTANSİYALLERİ……………………………………. ..76 2.3.1. Dünya-İçimde-Varolma…………………………………………………….78 2.3.2. Dasein’ın Mekansallığı……………………………………………………...80 2.3.3. İlgi Fenomeni………………………………………………………………..82 2.3.4. Dasein’ın Sahih Olmayan Varoluşu Sağlayan Eksistansiyelleri…………84 2.3.4.1. Birlikte Var-Olma ve Herkes Benliği………………………………………84 2.3.4.2. Lakırdı-Merak-Müphemlik…………………………………………………87 2.3.5. Sahih Bir Varoluşu Sağlayan Eksistansiyeller………………………….....90 2.3.5.1 Dasein’ın Halet-i Ruhiyesi……………………………………………….....90 2.3.5.2. Havf (Korku)…………………………………………………………….....92 2.3.5.3. İhtimam-Göstermeklik……………………………………………………..93 2.3.6. Olanaklar Varlığı Olarak Dasein…………………………………………94 2.3. DASEİN VE ZAMANSALLIK……………………………………………. .96 2.3.1. Ölüm………………………………………………………………………...97 2.3.2. Vicdan ve Celp……………………………………………………………...99 2.4. HEIDEGGER’İN DESCARTES, KANT VE NIETZSCHE ELEŞTİRİLERİ 2.4.1. Descartes’ın ‘Bilen Öznesi’…………………………………………………101 2.4.2. Kant’ın ‘Bilen ve Eyleyen Öznesi’………………………………………….104 2.4.3. Nietzsche’de ‘Yaşayan Özne’……………………………………………….109 2.5. BATI METAFİZİĞİNDEKİ ‘ÖZNE’ ELEŞTİRİSİ………………………..116 SONUÇ…………………………………………………………………………... ...127 KAYNAKÇA……………………………………………………………………. …131 EK 1: ORİJİNALLİK RAPORU………………………………………………. …132 EK 2: ETİK KURUL İZNİ MUHAFİYET FORMU…………………………….139 Modern felsefenin, önümüze koyduğu pek çok sorundan biri de hiç kuşkusuz “özne” meselesidir. Çünkü modern felsefe, Ortaçağ’ın Tanrısının yerine -insanı- hakikatin ve anlamın merkezi olarak belirlediğinde, onu aynı zamanda yeni özne olarak da tayin etmiş olur. Genel bir kabul olarak, çağdaş felsefe ve özne meselesi Descartes’la başlatılır. Çünkü o, felsefesini kurarken Tanrıdan değil düşünen benden hareketle yola koyulmuştur. Dolayısıyla merkeze Tanrıyı değil özneyi, düşünen beni koyan Descartes ile birlikte modern felsefe ve ‘özne’ tartışması da başlamıştır diyebiliriz. Descartes’ın çizgisini devam ettiren Kant, bilme yetilerinden hareketle transendental bir felsefe ve özne anlayışı geliştirir. Bu özne, bilgisini nesneden almaz, aksine nesneyi bilme tarzımıza uyarlar. Descartes’tan farklı olarak Kantçı özne hem bilen hem de pratik olması bakımından eyleyen bir öznedir. Bilen ve eyleyen özne Kant’da temel bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Kant sonrası felsefede örneğin 19. yüzyılda Nietzsche felsefesinde de varlığın güç istenci ile açıklanması ve güç istencinin temel perspektifi olarak üst-insanın tayin edilmesiyle başka türden de olsa, yine bir özne sorunu ile karşılaşırız. “Tanrının ölüm”ünün ilanından sonra, yaşamın kendisine anlam ve değer katan figür olarak üst-insan, modern öznenin yeni adıdır. Adını andığımız ve modern felsefenin yönelimini belirleyen bu üç önemli filozofta, özne kavramı, felsefedeki temel sorunları hem dile getirmenin hem de bu sorunu çözmenin anahtarını oluşturur. Heidegger ise sorunu dile getiren ve çözen kavramın kendisini sorunlu kılıyor. Bu nedenle, ontolojiyi ve metafiziği özne metafiziğinden kurtarmak adına Dasein kavramını, felsefesinin temel kavramı olarak öne sürüyor. Kendisinden önceki filozofları eleştirmek ve onları bulaştığını iddia ettiği özne metafiziğinden kurtarmak için Dasein olmazsa olmaz bir kavramına dönüşüyor. Heidegger, Descartes’ı, Kant’ı ve Nietzsche’yi, varolanın başka türden bir indirgemesi olan ve varlığın anlamını karartan özne metafiziğine kapılmaları bakımından eleştiriyor. Bu çalışmanın sorun edindiği şey de tam bu noktada ortaya çıkıyor: Bu eleştirilere rağmen, Heidegger’in Dasein kavramıyla özne kavrayışının dışına çıkabildiğini söyleyebilir miyiz? Dasein, özne felsefesini yerinden etmiş bir felsefenin başka türden temel bir kavramı mı yoksa bütün eleştirilere rağmen adı değiştirilmiş olsa da hala bir özne midir? Bu bakımdan “Dasein” kavramı üzerinden ve onun aracılığıyla yapacağımız bu tartışmada, Heidegger’in eleştirilerinin ne derece yerinde olduğu ve felsefesinde bir öznenin olup olmadığı sorunu tartışılmıştır. Çalışmanın, giriş bölümde, özne sorunun ne anlama geldiği ele alınmıştır; birinci bölümde, Heidegger öncesi öznenin ortaya çıkışı, Descartes, Kant ve Nietzsche’nin ‘özne’ kavrayışları bağlamında incelenmiştir; ikinci bölümde Heidegger felsefesinin temel kavramları ışığında Heidegger’in Dasein kavramı ve özne eleştirisi ele alınmış, Dasein’ın özne olup olmadığı tartışılmıştır. Sonuç bölümünde ise tüm bu tartışmaların sonucunda Dasein’nın hangi bakımlardan ‘modern özne’ye benzediği gösterilmiştir.

Batı metafiziğinin üstünü örttüğü ve Heidegger'le birlikte yeniden sorulan varlığın anlamının ne olduğu meselesinin yanıtı, varlığın ancak zaman nezdinde kavranabileceği umudunu kendi içinde taşır. Varlığın anlamının ne olduğu meselesinin zaman temelinde anlamını buluşu, varlık-insan arasında özcü gelenekte unutulmuş olan bağın da yeniden tesisini gündeme getirir. Bu anlamda felsefenin yeni güzergahı olarak Heidegger'le başladığımız patikadaki yolculuğumuzda, 'insanın insan olma olanağı' olarak ifade edebileceğimiz dünya-içindeki olgusallığını ifade eden Dasein'ın kendi varlığını 'anlama'sı, ancak kendi ekstatik zamansallığındaki geçmişin-şimdinin ve geleceğin her birinin birbirinden ayrılmaz ve aralarında gidip gelmeleriyle oluşacak zaman ekstazlarını işler hale getirmesiyle gerçekleşir. Bu gerçekleştirim Dasein'ın, varlığın açıklığında 'ihtiyatlı düşünme' sayesinde kuracağı, gerek varlığın gerekse Dasein'ın birbirlerine kendilerini izin vermeleriyle oluşan bir 'olma' uğruna bırakılmışlık halidir. 'Olma'ya kendini tevdi ediş, düşünme sayesinde varlık ve zaman arasında irtibat noktası yakalayarak zamanın, varlığın olanak halindeki yazgısını oluşturmasına mahal verecektir. Bu mahalde 'Dasein'ın Varlığının Zamansal Serimlenişi' zamandaki insan olma olanağımızın farkındalığına varma sorumluluğu taşımaktadır.Anahtar Sözcükler: Varlık, Insan, Dasein, Yazgı, Zaman, Ereignis, Düşünme, Patika The question of what is the meaning of being was overlaid with the western metaphysics but re-questioned by Heidegger and the answer inholds the hope that the being can only be grasped in the presence of time. The issue of what is the meaning of being was established on the basis of time brings up the matter of the bond between being and human which has been forgotten in essentialist tradition. In this sense, in our journey which we began with Heidegger as the new path of philosophy, Dasein's understanding of its own being, which is the facticity of the world and can be expressed as 'humans's potential of being human', can only be realized by making functional the unity and the hovering of time ectasy that is generated by the past, the present and future in their own extatic temporality. This realization is the state of abandonment that Dasein will constitute in the openness of being through 'prudent thinking', and both the Dasein and the existence will allow themselves to each other for the sake of 'being'. Committing to the 'being' will establish the point of contact between being and time through thinking and will allow the time to create the fate of being as a possibility. In this sense, 'The Temporal Exposition of the Dasein's Being' carries the responsibility of being aware of the possibility of being human.Key Words: Being, Human, Dasein, Fate, Time, Ereignis, Thinking, Path 377

Felsefe tarihi boyunca Tanrı'nın varlığı ve onun diğer var olanlarla ilişkisi hep merak konusu olmuştur. Birçok düşünür bu ilişkiyi anlamak ve anlatmak adına belirli teoriler ortaya atmışlardır. Bu bağlamda ortaya atılmış en önemli teorilerden birisi kuşkusuz sudûr teorisidir. Yeni-Platoncu olan Plotinus tarafından ortaya atılan bu teori, Ortaçağ Hristiyan düşüncesinde etkili olduğu gibi İslâm düşünce geleneğinde de önemli bir yere sahiptir. İslâm dünyasındaki temsilcisi olan Fârâbî, bu teoriyi ele alıp yorumlayarak dönemin ihtiyaçları bağlamında yeniden şekil vermiştir. Çalışmada öncelikle Plotinus ve Fârâbî'nin sudûr ve varlık teorisi ile alakalı eserleri bağlamında kendi doktrinleri ele alınacak daha sonra ontolojik bağlamda bu teorilerin karşılaştırması verilecektir. Fârâbî temelde Aristotelesçi bir yol takip etmekle birlikte İslâm düşüncesi ile felsefeyi uzlaştırmak adına Yeni-Platoncu unsurlardan da yararlanmıştır. Yeni-Platonculuğun etkisini sudûr teorisinde en belirgin haliyle görmekteyiz. Böylece İslâm düşüncesi geleneğinde sudûr teorisi ile etkili olan Yeni-Platoncu unsurları belirlemeye çalıştık. Throughout the history of philosophy, the existence of God and its relation to the other have always been a matter of curiosity. Many thinkers have come up with specific theories to understand and explain this relationship. One of the most important theories proposed in this context is undoubtedly the theory of water. This theory, which was introduced by the new-Platonist Plotinus, has an important place in the tradition of Islamic thought as it is influential in the thought of the Medieval Christian. Fârâbî, the representative of the Islamic world, reinterpreted and interpreted this theory in the context of the needs of the time. In the study, firstly the doctrines of Plotinus and Fârâbî related to the sudden and the existential theories will be examined and their theories will be compared in the ontological context. Fârâbî basically pursued an Aristotelian way and also benefited from the New-Platonist elements in order to reconcile Islamic thought and philosophy. We see the effect of neo-Platonicism in the most prominent state in the theory of water. Thus, we tried to determine the New-Platonist elements that are effective in the Islamic tradition with the theory of the thunder. 115

Soyut kavramları ve kompleks konularıyla anlatılması ve anlaşılması çoğunlukla güç olan felsefenin anlaşılır kılınması için soyut kavramları somut olanlar ile kompleks yapıları ise daha basit yapılar ile metaforik kanaldan anlaşılır hale getirilmeye çalışılmıştır. Böylelikle metafor felsefenin anlatım tekniği olarak kullanılagelmiştir. Öte yandan metafor, felsefede yalnızca anlatım tarzı olmakla kalmayıp, düşünce derinliğini sağlamak bakımından da felsefenin temel unsurlarından biri olmuştur. Çalışmamızda maksadımız felsefi düşüncenin dili ve dinamiği olarak bilinen metaforun en önemli ve meşhur örneklerini felsefesinde zengin bir şekilde kullanan Sokrates'in öğrencisi Platon'un metaforlarını onun varlık ve bilgi felsefesi zemininde incelemektir. Bu bakımdan çalışmamızda öncelikle mecazi anlatım türleri, sözlü dilin özüne ait olduğu ve sözlü dilin başyapıtları da mitler olduğu için bu meseleye değinme gereği duyarak giriş mahiyetinde mitolojik zihniyet içinde yeşeren felsefeyi ve yine bu zihniyetten gelen metaforik üslubu ele almaya çalıştık. Hemen ardından metafor kavramının tanımına, çeşitli bakımlardan kendi içerisinde incelenmesine, felsefedeki yerine ve Platon'dan önceki filozoflarda metafor kullanımına yer verdik. Nihai noktada ise Platon'un varlık ve bilgi görüşlerini sunarken kullandığı metaforları ve felsefesinde metaforik düzeyde değerlendirdiği mitleri, onun varlık ve bilgi felsefesi çerçevesinde analiz ettik.Anahtar Kelimeler: Platon, Varlık, Bilgi, İdea, Metafor, Pre-Sokratikler, Mitoloji In order to make philosophy understandable which is often difficult to explain and understand due to its abstract concepts and complex subjects, it has been tried to change the abstract concepts with concrete conceptions and complex ones with simple ones through metaphorical ways to make philosophy clearer. Thus metaphor has been the method of expression for philosophy. On the other hand, metaphor is not only the way of expression, but it has also become one of the basic concepts of philosophy in terms of providing a deeper thought.In this study our aim is to analyze Plato's metaphors on the basis of his ontology and epistemology, who is the student of Socrates who opulently used the well-known and popular examples of metaphor as the language and dynamic of the philosophical thought in his philosophy. In this regard, first we tried to touch upon philosophy which flourished in mythological mentality and the metaphorical style originating from this mentality as an introduction in which we have felt necessary to deal with this subject as metaphorical expression types are included in philosophy, it belonged to the essence of oral language and the master pieces of the oral language were myths. After that the definition of metaphor, its analysis in its entirety from various aspects, its place in philosophy and the use of metaphors by the philosophers before Plato have been mentioned. At the end of the study, Plato's ideas on ontology and epistemology have been presented, the myths he evaluated in his philosophy at the level of metaphorical expression have been analysed in accordance with his ontology and epistemology.Key Words: Plato, Existence, Knowledge, Idea, Metaphor, Pre-Socratics, Mythology 141

Bu çalışma, Fahreddin Râzî'nin (ö. 606/1210) zihnî varlık anlayışını incelemektedir. İslâm düşünce tarihinde İbn Sînâ (ö. 428/1037) eleştirileri ile özgün bir felsefi faaliyetin doğmasına neden olan Râzî, düşünce tarihinde önemli teorik dönüşümlerin ve özgün açılımların önderi olmasıyla 'İmam' olarak anılmıştır. 'Zihnî varlık' meselesi de ilk defa Râzî tarafından teorik bir çerçeveye büründürülerek felsefe tarihine kazandırılmıştır. Bu, Fahreddin Râzî'yi zihnî varlık teorisinin ana şablonunu belirleyen ve sonraki dönemlerde meydana gelecek zihnî varlık geleneğinin ilk ve en önemli temsilcisi olarak tebârüz etmesine neden olmuştur.Araştırmamızın ilk bölümünde, İbn Sînâ ve Ebu'l-Berekât Bağdâdî'nin (ö. 547/1142 [?]) zihnî varlık tasavvurları ortaya konularak Râzî'ye giden yolda nasıl bir fonksiyon icra ettikleri ele alındı. Daha sonra Razî'nin zihnî varlığı nasıl bir bağlamda işlediği analiz edildi. İkinci bölümde, fer'i kaide, mahiyet, mutlak varlık, mutabakat, ma'dum ve Eflâtuncu ideler bağlamında zihnî varlığın ontolojik boyutu ortaya konuldu. Son bölümde ise nefs, intiba, bilginin izafet oluşu, bilginin kategorisinin araz oluşu ve küllîler bağlamında zihnî varlığın psikolojik, epistemolojik ve mantıksal boyutları ele alınarak zihnî varlık teorisinin ilişki halinde bulunduğu konular bütüncül bir şekilde incelendi. This study examines the understanding of mental existence (al-wujūd al- dhihnī) of Fakhr ad-Dīn ar-Rāzī (d. 606/1210). Causing an authentic philosophical activity to rise through criticism of Avicenna (d. 428/1037) in the history of Islamic thought ar-Rāzī had been mentioned as 'Imam' because of his theoretical transformations and original expansions in the Islamic thought. Mental existence was also brought in history of philosophy in a theoretical framework by ar-Rāzī for the first time. This caused ar-Rāzī to become the most important and first representative of tradition of mental existence for the later periods. It also made ar-Rāzī to designate the main template of the theory of mental existence.In the first chapter of this study, the approaches of Avicenna and Abu'l-Barakāt al-Baḡdādī (d. 547/1142 [?]) to mental existence are analyzed and presented in terms of how their ideas effected ar-Rāzī on forming mental existence. Then, how and in which context ar-Rāzī evaluated the mental existence is analyzed. In the second chapter, the ontological dimension of mental existence is revealed in the context of principle of subsidiarity (qāida far'iyya), quiddity (māhīyyah), the absolute existence (al-wujūd al-mutlāq), correspondence (mutābaqat), non-existence (ma'dūm) and Platonic ideas. In the last chapter, it is tried to reveal the topics related to the theory of the mental existence in a holistic way by dealing with the psychological, epistemological and logical dimensions of mental existence in the context of soul, impression, the relativity of knowledge, ontological status of knowledge as accident and universals. 159

Bu tez, Hegel ve Levinas'ta Mutlak ve Varlık kavramlarını ve bu kavramların birbiriyle ilişkisini anlamayı hedefliyor. Elbette, Mutlak ve Varlık ilişkisi aynı zamanda bir Sonsuz ve Sonlu ilişkisi olarak da ele alınmaya çalışılıyor. Böylece ilk bölümde bu kavramlar ve bu kavramların birbiriyle ilişkileri, Hegel felsefesi bağlamında tartışılıyor. İkinci bölümde aynı tartışma, Levinas felsefesi bağlamında ele alınıyor. Üçüncü bölümde ise Hegel ve Levinas felsefeleri arasında bir karşılaştırma yapılmaya çalışılıyor. Bu bağlamda bu tez, hem Hegel felsefesini hem de Levinas felsefesini ikilik (dualité) fikrinden hareketle hem anlayama çalışıyor hem de eleştiriyor. This thesis aims to discuss the concepts of the Absolute and Being and their relationship in Hegel and Levinas. The Absolute and the Being and their relationship are thought, at the same time, from the concepts of the Infinite and the Finite. In the first chapter, the concepts and their relation are elaborated within the framework of Hegel's philosophy. In the second chapter, the same discussion is made within the framework of Levinas' philosophy. In the third chapter, this study tries to make a comparison between Hegel and Levinas. In this comparison, it elaborates and criticizes Hegel and Levinas at once, relaying on the idea of duality. 233

Bu çalışma, felsefe tarihinde temel sorunsal kavramlardan biri olan ölüm kavramının M. Heidegger ve J. P. Sartre'daki izdüşümünü ele almayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda ilk olarak M. Heidegger'in Varlık ve Zaman'daki ölüm kavramına ilişkin analizleri açığa çıkarılmaya çalışılmış ve Heidegger'in ölüme verdiği anlamın Sartre'ın Varlık ve Hiçlik yapıtındaki izdüşümlerine geçilmiştir. Tez bu bağlamda üç bölümden oluşmaktadır.Tezin birinci bölümünün konusunu Heidegger'de ölüm kavramı ve analizi oluşturmaktadır. Heidegger'in Varlık ile dünyada Dasein varlık tarzında bulunan insan arasında kurduğu ilişkide Dasein'ın varoluşunun anlamına dönüşen Varlığın anlamı sorununun çözümlenmesinde ölüm kavramının merkezi bir öneme sahip olduğu açığa çıkarılmıştır.Tezin ikinci bölümünün konusunu ise, Sartre'ın Varlık ve Hiçlik yapıtında ortaya koyduğu Varlık anlayışı bağlamında ölüm kavramına ilişkin düşünceleri oluşturmaktadır. Çalışmanın bu bölümü Sartre'ın saçma, ölüm ve özgürlük arasında kurmuş olduğu ilişkiyi analiz etme çabası içinde olmuştur.Tezin üçüncü bölümünde ise, Heidegger'in ve Sartre'ın ölüm kavramına ilişkin düşünceleri karşılaştırmalı olarak analiz edilerek, aralarındaki ortak noktalar ve ayrımlar açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. This study aims to deal with projections of the concept of death, which is one of most problematic concepts in the history of philosophy, on M.Heidegger and J.P.Sartre. Within this context, first we have tried to reveal the analysis of Martin Heidegger in Being and Time concerning the concept of death and then moved on to projections of the meaning that Heidegger ascribed to the concept of death on Sartre's work of Being and Nothingness. The thesis, within this context, consists of three chapters.The subject of the first chapter comprises the concept of the death in Heidegger and his analysis regarding that concept. We have uncovered that in the analysis of the problem of the meaning of Being which turns into the meaning of the existence of Dasein in the relationship that Heidegger establishes between the Being and the human that exists in the world in a special mode of Being called Dasein, the concept of death is of a central importance. As for the subject of the second chapter, it comprises thoughts of Sartre in his work of Being and Nothingness, on the concept of death within the context of understanding of Being. This chapter tries to analyze relations which Sartre establishes among the absurd, death and freedom. As for the third chapter, we have analyzed thoughts of Heidegger and Sartre in a comperative way, and tried to uncover common points and distinctions between them. 104

Bir metafizik olarak gelişen Batı felsefesinin, insanlığın en önemli sorunları karşısında sözsüz kaldığı için sonlandığını düşünen Nietzsche ile Heidegger bu yüzden felsefenin yeni bir başlangıca ihtiyaç duyduğunu ileri sürer. Bu yeni başlangıcı mümkün kılabilmek için her iki düşünür de felsefenin temellerini önce açığa çıkarmayı sonra da onları radikal bir şekilde dönüştürmeyi ve değiştirmeyi hedefler. Fakat felsefenin mevcut temelleri bir kez yıkıldıktan sonra geriye yeniden inşa edilebilecek bir öğenin kalıp kalmadığı kuşkulu hale gelir. Böylelikle, felsefenin temellerinde meydana gelecek olan bir dönüşüm ve felsefedeki yeni başlangıç fikri belli ölçülerde bir risk içerir. Ancak buna rağmen, insanoğlunun en temel problemlerine yanıt verebilmek için hem Nietzsche hem de Heidegger felsefeyi yeniden tanımlama riskine girer. Bu yeni tanımlama sonucunda her iki düşünür için de felsefe, bilime değil fakat sanata yakın duran bir faaliyeti simgeler. Böylece Nietzsche'de felsefe insanın yaşamla bağını tesis edecek değerleri yaratan bir faaliyet haline gelirken Heidegger'de felsefe, insanın Varlıkla ilişkisini açığa çıkaran ve dile getiren bir tecrübeye dönüşür. Nietzsche and Heidegger who think that Western philosophy which grew up as a metaphysics has come to an end since it became speechless against the most important problems of humanity, for this reason they assert that philosophy needs a new beginning. In order to achieve this new beginning, both philosophers aim in first place to expose the fundamentals of philosophy and then to change and transform them radically. But once the present fundamentals are demolished, the doubt remains whether there is any constituent left to build up again. So, a transformation of the fundamentals of philosophy and the idea of a new beginning in philosophy contains a certain level of risk. In spite of this, both Nietzsche and Heidegger take the risk to define philosophy anew in order to response to the most basic problems of humankind. With this new defining, for both thinkers philosophy symbolizes an action which does not stay close to science, but to art. Thus in Nietzsche, philosophy becomes an action which creates the values that bases the connection between human and life, whereas in Heidegger philosophy transforms into an experience which uncovers and brings into language the relation between human and Being. 336

Bu çalışma, felsefi tartışmalardan yola çıkarak epistemik öznenin ontolojik statüsünü belirlemeyi amaçlamaktadır. Felsefi literatür içinde yer alan varlık-bilgi tartışmaları bu araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Bu bağlamda nitel araştırma yöntemi kullanılarak, felsefi tartışmalarda yer alan varlık-bilgi etkileşimi üzerinden epistemik öznenin mevcut ontolojik statüsü sorgulanmış ve mevcut literatüre eleştiriler getirilmiştir. Bilinen bir epistemik özne olmasının çelişkili olduğu ileri sürülerek, bilinen bir epistemik öznenin bilinmesinin onu bilen değil, bilinen yaptığı, bu durumun ise sonsuz bir geri gidişe sebep olarak epistemik öznenin ontolojik statüsünün belirlenmesini imkansızlaştırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçtan hareketle epistemik öznenin ontolojik statüsünün belirlenmesi için yeni bir varlık-bilgi tanımlamasının gerekli olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Varlık, Bilgi, Özne, Nesne, Ontoloji, Epistemoloji In this thesis we aimed to identify the ontological statue of epistemical subject by looking at philosophical discussions. The existence-knowledge discussions that get involved in philosophical literature constitutes this investigation's content. In this regard we investigate the ontological statue of epistemical subject by considering the existence-knowledge interactions in philosophical literature and we criticize that literature. We claimed that there can't be any epistemical subject who is being known: this is a contrary idea. When a `known epistemical subject` known, he/she becames a `known epistemical subject` not a `knowing epistemical subject`; and this causes an endless return; so we can't identify the ontological statue of epistemical subject. Finaly we arrived the result that we need a new definiton of the existence-knowledge to identify the ontological statue of epistemical subject.Keywords: Exists, Knowledge, Subject, Object, Ontology, Epistemology 120

Sartre ile başlayan varoluş özü önceler şiarı, Postmodern şiar alarak Aristoteles'e karşı ve en başta etik olmak üzere insan bilimlerini ontolojik müstevide anlamaya, yorumlamaya ve çözümlemeye çalışanlara karşı tutum alır. Aristoteles'in düşüncesi ise nettir: Etik kendisini ontolojik düzlemde gerekçelendirir. Bu sebepten ötürü Aristoteles felsefi siteminde ''ahlak nedir?'' sorusu, ''varlık nedir?'' sorusundan sonra sorulur. Akabinde ahlak insan doğasının kurucu öğesi haline getirilir. Gelgelim Aristoteles'in teorik araştırmalarından sayılan, Metafizik, Fizik ve Ruh Üzerine kitaplarından, pratik bilimlere, yani Nikomakhos'a Etik ve Politika'ya geçişte 'insan doğası' bağlamında mühim bir mesele kendini gösterir. Öyle ki bir yanda köle ve diğer kol gücüyle çalışanlar sınıfı, diğer yanda yurttaş sınıfı, tür olarak insan türünün üyeleri olmalarına mukabil farklı doğaları olduğu iddiası ileri sürülür. Oysa Aristoteles'e göre bu imkânsız bir şeydir, çünkü en son türü belirleyen şey en son ayrımdır ve bu ayrım istisnasız o türün çatısı altına giren üyelerin paylaştıkları ortak bir hususiyettir. Dolayısıyla tür olarak insan farklı alt türlere ayrılacaksa bu alt türlerin de ayrımları ortaya konmalıdır. Oysa Aristoteles doğadan köle ile doğadan özgür insan arasında bu ayrımı ortaya koymakta güçlük çeker. Pekâlâ, Aristoteles'in bu başarısızlığını onun Antik Yunan medeniyetinin düşünce kalıplarından sıyrılamadığı ya da basit olarak onun kendi kendisiyle çelişkiye düştüğü şeklinde yorumlayabilir miyiz? Belki bu iki yorum da yapılabilir. Fakat tezde bu naif ve yüzeysel iki yorumdan kaçınarak, Aristoteles'in bu başarısızlığından mühim bir yorum hâsıl etmeye çalışacağız: sınırlanmış özne hiçbir ahlaki mesuliyet taşımaz/taşıyamaz. Bu Aristoteles'in onaylayacağı bir yorumdur. Çünkü sınırlanmış özne onun için köledir (Aristoteles köleyi kendi yaşamını belirlemekte aciz ve varlıkları ve yaşamları başka kişilere bağlı kimseler olarak tanımlar). Çağdaş Aristoteles okuyucusu tereddüt etmeksizin Aristoteles'in kölelikle ilgili bu yorumuna dudak bükerken ya da bu düşünceleri alaşağı etmek için inanılmaz çaba sarf ederken bu iddianın altında yatan gerçekliği göremeyecektir. Fakat Aristoteles son derece gerçekliğe bağlıdır: Kendi yaşamını kendisi belirleyemeyen, kendi ön eğilimlerini ortaya koyarak kendi özünü kuramayan bir kişi ahlaklı bir dünyanın sakini olamaz. Bu kişiye ister köle deyin, ister işçi, gerçeklik değişmeyecektir. The principle that `existence priorities the essence`, which was starting with Sartre as the postmodern principle, takes a stand against Aristotle and the others who try to understand, expound and explain the human sciences on the ontological ground. Aristotle's idea is clear: Ethics justify itself on ontological ground. Because of that reason, the question `what is morality` comes after the question `what is being`. Right after, morality becomes the constituent element of the human nature. However, a serious issue reveals itself in context of `human nature` in transition from the theoritical works of Aristotle such as Metaphysics, Physics and On Soul to the practical works such as Nicomachaean Ethics and Politics. In fact, an idea suggested that the people who divided into two classes as workers or slaves and citizens have different natural origins. Whereas, according to Aristotle that is impossible; because the difference that determines the species, is the last difference and that difference is a common thing of the members of a type to share. So, if we divide the humanity into the subtypes, we need to clarify the differences of them. But Aristotle has difficulty to clarify the difference between natural born slave and a free man. Can we explain the Aristotle's failure with the idea that he couldn't escape from the traditional Ancient Greek thought or he ran into a contradiction with himself? We may say these both. But in this thesis, we are going to try to make ourself free from these two simple explanations and try to create a strong explanation: delimited subject has no moral responsibility. This is an explanation that Aristotle would have agreed. Because, delimited subject, for Aristotle, is slave (Aristotle defines the slave as the people who live dependantly and who aren't able to determine their existence). Modern readers of Aristotle won't see the reality of that statement when they ignore Aristotlean view of slavery with no doubt. But Aristotle strongly connects to the reality. People, who can not determine their lives and who can not build their substance with their tendencies, can not be the residents of a moral world. You may call them as whether slave or worker, reality won't be changed. 109

Bu tez çalışmasında Sokrates-öncesi felsefenin kurucu filozoflarından Parmenides'in (MÖ 5. yüzyıl) felsefesinde önemli bir yer tutan ve yapıtaşı işlevi gören Varlık ve Düşünme ilişkisi konu edilmiştir. Bu sarmal ilişkinin ortaya konulabilmesi için öncelikle Parmenides öncesi dönemin (Homeros'tan itibaren) genel özellikleri ele alınmıştır. Parmenides, düşüncelerini Peri Physeōs adlı didaktik şiiri ile ortaya koymuştur. Bu nedenle şiirin incelenmesi de tez çalışmasına dahil edilmiştir. Varlık ve Düşünme ilişkisi ise konu ile ilgili eon (ἐὸν), noein (νοεῖν), einai (εἶναι), noos / nous (νόος / νοῦς) gibi Grekçe kavramlar etrafında ve modern felsefi düşüncelerin ve yorumların eşliğinde işlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Parmenides, Varlık, Düşünme, Logos, Antikçağ This thesis study intends to analyze the framing and determining relation between Being and Thinking throughout Parmenides philosophy (5th century BC.) whose ideas laid the most distinct milestones of Pre-Socratic philosophy. To put this helicoid relation forth; the general characteristics of Pre-Parmenidean era (as of Homer) have been traced back. As Parmenides' thought can mostly be identified with his didactical poem Peri Physeōs; the analysis of the poem has also been included into the study. The relation of Being and Thinking has been examined around the Greek notions such as eon (ἐὸν), noein (νοεῖν), einai (εἶναι), noos / nous (νόος / νοῦς) and modern philosophical thoughts and interpretations.Keywords: Parmenides, Being, Thinking, Logos, Ancient Philosophy 153

Bu çalışmada geç dönem Heidegger'de metafiziğin kendisi olarak adlandırılan 'onto-teo-loji' kavramını ele aldık. Heidegger'in de bu kavramı oturttuğu çerçeve olarak 'fark' kavramını ise merkeze aldık. Erken dönem Heidegger'de fark kavramını çalışabilmek için Dasein 've' dünya ilişkisini farklı boyutları ile ele alırken, Heidegger düşüncesindeki içsel bütünlüğü sağlayabilmek için de geç dönem eserlerine yer verdik. Böylece 'fark' kavramının detaylı bir analizini yapma amacı güttük ve Heidegger'in de yaptığı gibi onto-teo-loji eleştirisini ve onun teolojik ve ontolojik dışavurumlarını fark kavramından yola çıkarak açıklamaya çalıştık.Anahtar Sözcükler; Varlık sorusu, Dasein, Dünya, Fark, Ontoteoloji In this study, I want to explain how Heidegger understands metaphysics as an ontotheology, and it's basis as a concept of 'difference'. To study this, at first I handled the relation between Dasein and World in the thought of early Heidegger, later to provide the inner connection between early and late Heidegger, I referred to the Works of late Heidegger's also. With this close reading to the concept of difference, as Heidegger did, I tried to explained the critics of metaphysics as an ontotheology and its self expressions theologicaly and ontologicaly.Key Words; The question of being, Dasein, World, Difference, Ontotheology 121

Bu tez Martin Heidegger'in düşüncesinde `varlık`, `düşünme` ve `insan` kavramları arasındaki ilişkileri göstermeyi amaçlar. Heidegger'in başlıca kaygısı insanın varlık sorusunu ihmal ederek özne ya da varolanların efendisi olarak anlaşıldığı geleneksel felsefeyi aşmaktır. Tezin başlangıcından sonuna kadar şu tartışılır: eserleri boyunca Heidegger varlığı ve kökensel düşünmeyi unutan Batı metafiziğinin öznellik ve nesnellik yaklaşımlarını nasıl yarattığını kanıtlamaya odaklanır. Heidegger'e göre öznellik ve nesnelliğin zirveye ulaştığı modern çağda insanın yurtsuzluğuyla başa çıkmanın tek yolu varlığı düşünmektir. Tezin ilk bölümü insanın Batı metafiziğinde önemli yere sahip üç filozof olan Platon, Descartes ve Nietzsche'nin varlık ve düşünme anlayışlarına dayanarak nasıl özneye dönüştürüldüğünü göstermeyi hedefler. İkinci bölümde Heidegger'in başyapıtı Varlık ve Zaman'da insan varoluşu anlamına gelen Dasein ve Hümanizm Üzerine Mektup'ta ekstatik olarak insan araştırılmaya çalışılır. Heidegger düşüncesinde bu iki yapıt aracılığıyla unutulan varlık ile insan arasındaki bağ açığa çıkartılır.Anahtar Kelimeler: Varlık, Düşünme, İnsan, Özne-nesne dikatomisi, Dasein, Ekstatik This thesis aims to show the relations between the concepts of `Being`, `thinking` and `human` in Martin Heidegger's ideas. Heidegger's main concern is to overcome traditional metaphysics in which human being is understood as subject or as the master of beings by neglecting the question of Being. From the beginning to the end of the thesis it is argued that throughout his works Heidegger focuses on to demonstrate how western philosophy which forgets `Being` and `original thinking` creates the attitudes of subjectivity and objectivity. For Heidegger, one of the way to cope with homelessness of human being in the modern age in which subjectivity in parallel with objectivity peaks is to think Being. The first section of the thesis intends to exhibit how human being is transformed into subject by Being and thinking understanding of three philosophers - Plato, Descartes and Nietzsche - who have a significant role in western metaphysics. In the second section, Dasein that means human being in Heidegger's masterpiece Being and Time and human being as ecstatic in his `Letter on Humanism` are tried to be explored. Relation between forgotten Being and human being is disclosure by these two work.Keywords: Being, Thinking, Human being, The dichotomy of subject-object, Dasein, Ecstatic 131

Tezin araştırma sorusu Antik Yunan Felsefesindeki Varlık Problem(ler)inin Ontolojik-Politik bir tarzda incelenenip incelenemeyeceği üzerinedir. Varlık meselelerini tartışmak için meseleye özel bir çerçeve oluşturulması gerektiğini savunan tez genel olarak Ontopolitika ve özel anlamda Ontolojik-Politikayı geliştirmektedir. Ontopolitika, kısaca, varlığın politik olduğunu savunur: Her şey güç ilişkileri içerisinde varolmaktadır ve 'ontoloji' bu bağlamda bir güç ilişkileri ağı olarak ortaya konmaktadır. Ontolojik-Politika iise şeylerin temel güç alakalarına odaklanan Ontopolitik bir disiplindir. Tez aynı zamanda Varlık ve Politikanın ilişkisini gösterebilmek için Politika üzerine de genel bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu noktada, tez tez felsefe tarihinin çözümlenmesi için bir yöntem oluşturmakta ve bu metodu Antik Yunan Felsefesine uygulamaktadır. Kısaca, yöntem güç ilişkilerinin ortaya çıkarılması ve araştırma konusunun ontolojisi, yani Antik Yunan ontolojisi, yöntemsel olarak kabul edilirse araştırma konusunun varoluşsal, temel, deneyimleri ortaya konabilir. Buna uygun olarak bu aşamadan sonra tez filozofların ve ontolojilerinin içerisinde bulundukları özel güç ilişkilerini araştırarak Antik Yunan Felsefesindeki varlık meselesini incelemektedir.Anahtar Kelimeler: Ontoloji, Ontopolitika, Ontolojik-Politika, Varlık, Politika, Antik Yunan Felsefesi, Güç İlişkileri The main research question of this thesis is whether it is possible to study the problem(s) of being in Ancient Greek Philosophy in an Ontological-political way. In order to discuss the issues of being, thesis defends the need of a unique framework about being and constructs Ontopolitics in general, and Ontological-Politics in particular. Briefly, Ontopolitics defends that being is political: Every thing exists by being within power relations and ontology, in this sense, refers to a web of power relations. Ontological-Politics is an Ontopolitical discipline that focuses on the fundamental power relations of things. Thesis also provides a framework about Politics in order to show the relation between Being and Politics. Then, thesis attempts to construct a method of analysis of history of philosophy and applies this method to the Ancient Greek Philosophy. Simply, method suggests that by revealing the power relations of things and methodically accepting the ontology of the unit(s) of analysis, it may be possible to recreate the existential, fundamental, experience of the unit, namely Ancient Greece. Then, thesis analyzes the issue of being by investigating particular strategies, power relations, which philosophers and their ontology are/were within. Keywords: Ontology, Ontological-Politics, Ontopolitics, Existence, Being, Politics, Ancient Greek Philosophy, Power Relations 131

Sartre'ın özgürlük görüşü kendi döneminde çok etkili olmuş bir görüştür ve günümüzde de etkisi sürmektedir. Bu çalışmada Sartre'ın özgürlük görüşü insanla ve etik sorunlarla ilgisi bakımından ele alınmıştır. Özgürlük görüşünün temelindeki insan anlayışını ortaya koyabilmek için ilkin varlık görüşü ele alınmıştır. İki ayrı bölgeye ayrılan kendinde-varlık ve kendi-için varlık üzerinde durulmuş; yalnızca her iki varlığın ortak niteliği olan "olumsal" (la contingence) ve "fazladan" (de trop) oluşu açıklanmıştır. İnsan-dünya ilişkisinin derin anlamının sorgulanmasıyla ortaya çıkan varlık-hiçlik ilişkisi, özgürlük karşısında duyulan iç daralması (l'angoisse) ve bırakılmışlık kavramları açıklanarak özgürlük ile ilişkisi üzerinde durulmuştur. İnsan varlığının dokusu olan bu özgürlük görüşünde, varolmanın ve özgür olmanın bir ve aynı şey olması insanın bu dünyadaki varlıksal durumu ile ilgisinde gösterilmiş; özgürlük, insanın varlık yapısının bir özelliği olarak belirlenmiştir. Kendisini bu dünyada bırakılmış olarak bulan insan, varoluşuyla birlikte, gerekliliklerle dolu dünyada gerçekleştirilmekte olan projelerin ortasında kendini keşfeder. Sartre'a göre bu proje "ben projesi"dir ve projeden kaçış yoktur. Bu bağlamda özgürlük kavramıyla ilgisinde bilinç, seçme, angajman, eylem, eylemin yönelimselliği, "motif, mobil", kavramlarına değinilmiş, "özgürlük ile sorumluluk", "özgürlük ile durum" arasındaki karşılıklı ilişki açıklanmıştır. Eylemi öne çıkaran özgürlük anlayışında, özgürlüğün adeta patlamış olmasının yol açabileceği sorunlar belirlenmeye çalışılmıştır. Sartre'ın insanı, bilinç, proje, seçim, varlık arzusu gibi belirli kavramlarla belirlemesinin bir indirgeme olduğu, bunun da insana bir bütün olarak bakmayı engellediği belirtilmiştir. Herhangi bir davranışı seçmenin, seçimi belirleyen bir ölçütün olmamasının etikte ne gibi sorunlara yol açabileceği sorusu üzerinde durulmuştur. Ahlak konusu, hakikat problemi ve değerin varlığı irdelenmeye çalışılmış; varoluşsal psikanaliz ile ahlak ve ontoloji ile ahlak arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Ahlakı, "hem imkânsız hem gerekli" gören Sartre'ın bir "BİZ" ahlakı tasarladığı, ama "ben projesi" dediği varlık görüşünden böyle bir ahlakın çıkamayacağı sonucuna vardığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Özgürlük, varlık, hiçlik, olgusallık, durum., Sartre's view of freedom has been very effective in his lifetime and even more resonant today. This view of freedom and its association with the human being and ethics have been discussed in this study. We start from his view of being in order to explain his conception of the human being which constitutes the foundation of his view of freedom. The division of Sartre's concept of Being into "being-in-itself" and "being-for-itself" has been discussed, their common aspects, namely, "contingency" and "in excess" have been explained. By questioning the profound meaning of the relationship between the human being and the world, the relation between being and nothingness, anguish in front of freedom, as well as the conception of abandonment have been explained and their relations with freedom have been discussed. In this view of freedom which is the fibre of the human being, to exist and to be free are shown as one and the same thing in their relation with the situation of his existence in the world. Man who found himself abandoned on the earth, in a world of necessities, also discovers himself in the centre of projects which are taking place. According to Sartre, such a project is a "project of me" and there is no escape from it. In this context, the concepts of consciousness, choice, commitment, action, intentionality, motive and mobility are examined and correlations between freedom and responsibility and between freedom and situation are established. In this study on Sartre's conception of freedom which focuses on action, we tried to determine the problems arising from "the explosion of freedom". Sartre's description of the human being with the concepts of consciousness, project, choice and "desire of being" is actually a kind of reduction which makes impossible to consider the human being as a whole. The question of "what are the implications for ethics of the lack of criteria in choosing on action?" was also examined. The problems of truth, of morals and the existence of values, as well as the relationship between existential psychoanalysis with morals, and also the relationship between ontology with morals are discussed. Sartre considers morals "impossible" and "necessary" at the same time. He envisages a morals of "us", though he concludes that this kind of morals could not be obtained from his view of being which he calls "project of me"

On dokuzuncu yüzyılın siyasi, ekonomik ve teknolojik değişimleri ve bunların getirdikleri dünya dengesini bozmuştur. Bozulan bu denge de yirminci yüzyılda büyük politik ve toplumsal değişimlere sebep olmuş; bu yüz yıl kendi içinde yaşadığı iki dünya savaşı görmüş ve bu savaşların getirdiği yıkımlar, büyük değişimlerle tarih koridorunda kendi yerini almıştır. Bu yüzyıl tarih koridorunda yerini alırken de yeni düşünceleri, bilimsel gelişmeleri, toplumsal ve bireysel değişim ve krizleri beraberinde getirmiştir. Böylece insanoğlu bu yüzyıllarda içinde yaşadığı evrenine, kendi doğasına, varlığına yabancılaşmış bir hale gelmiştir. Bir varoluşsal kriz şeklinde varlığını gösteren yabancılaşma hali de felsefe tarafından ele alınan sorunlardan biri olmayı başarmıştır. Sonraki süreçte de bu yabancılaşma halinin hem varlığın kendisinde hem de insan varlığında durumunu görmek için 19.ve 20.yy'de ikişer düşünür merkeze alınıp felsefelerine bir bakış atılmıştır. Sonuç olarak özgür bir varlık olarak yaşaması gereken insanın ve varlığın kendisinin yabancılaşmaya uğradığı gösterilmeye çalışılmıştır. Bunu gerçekleştirirkende felsefenin yabancılaşmaya kendisine has yaklaşımıyla yönelmesi ve bunun diğer alanlardan farkının vurgulanmasının üzerinde de durulmuştur. Political, economical and technological changes and their results in the nineteenth century disturbed the equilibrium in the world. The collapse of this equilibrium gave rise to some severe political and social upheavals like two world wars through which the humanity as a whole experienced one of the biggest disaster that he himself created. While the nineteenth century takes its place in the history, new ideas, scientific developments, and social and individual upheavals and crises break out. Thus, man has become alienated to his nature, the existence as well as the world in which he lives.The state of alienation, largely known as an existential crisis, is acknowledged as a philosophical problem that one must not ignore. In order to understand the level of the alienation state both in the Being itself and in the existence of human beings, thoughts of two philosophers of nineteenth and twentieth centuries will be analyzed. As a result, it will be our task to show that human being who has to live free by nature and the Being itself suffer from alienation. While we try to achieve this goal, we will underline that philosophy has to approach alienation through its authentic method, and we will try to reveal how this method differs from the other intellectual fields. 99

Gadamer göre dil, modern dönemin araçsal yaklaşımının aksine bütün bir varlık aleminin temelini oluşturan bir ortam olarak asli bir konumda bulunur. Bununla birlikte insanın dışına çıkamayacağı bir tarihsellik içerisinde bulunması onun daima gelenek içerisinde yaşadığı anlamına gelir. Her ikisi de varlık aleminin zemini olarak görülen dil ve gelenek arasında dilin daima bir gelenek içerisinde yaşadığı ve aynı şekilde geleneğin de daima dilsel bir ortamda varlığını sürdürdüğü karşılıklı bir ilişki söz konusudur. Dilin iletişimi sağlayıp varlığını sürdürmesi sabit, değişmeyen bir dil geleneğine dayalıdır. Aynı şekilde gelenek de en temel anlamı itibariyle otoriteyi yani sabitliği betimler. Diğer yandan Gadamer'de dilin yalnızca insanlar arasında iletişimi sağlayan bir araç olmaktan öte yaşayan bir dil olması onun değişmekte olduğunu ifade eder. Gelenek de sabit bir otoriteye işaret etmekle beraber aktarıldığı ortamdaki insanlar tarafından yeniden yorumlanıp değiştirilmeye müsaittir. Bu açıdan dil ile geleneğin bu münasebeti sabitlik ve değişkenlik diyalektiği içerisinde gerçekleşmektedir.Anahtar Kelimeler: Dil felsefesi, dil, gelenek, varlık, hermeneutik, anlama, yorum. According to Gadamer, language occupies a primary place that constitutes the ontological basis of the universe contrary to the instrumental approach of the modern era. However, the fact that humans unavoidably live in an inescapably historicity means that they always exist in a tradition. Both considered as the ground of the ontological universe, language and tradition has a reciprocal relationship that language always exists in a tradition and tradition subsists in a linguistic medium. A stable linguistic tradition assures the survival of the language and that it enables communication. Similarly, tradition essentially describes authority, in otherwords, stability. On the other hand, in Gadamerian thought language is simply not an instrument that ensures communication between people but also a living phenomeon that constantly changes. Although tradition indicates a stable authority, it is also open to reinterpretation of the people who transmitted it. Thus, the relationship between the language and the tradition happens in a dialectic of stability and change. Keywords: Philosophy of language, language, tradition, ontology, hermeneutics,semantics, semiotics. 117

İbnü'l-Arabî ile anılan vahdet-i vücûd düşüncesi hiç şüphesiz İslam tasavvufunun önemli damarlarından birisidir. Bu damar, İbnül'l-Arabî'nin kendisinden önce İslam Coğrafyasında birikmiş bilgiyi ve hikmeti uzun yolculuklar neticesinde benliğinde devşirmesi ve bunu da Anadolu'da açığa vurmasıyla ortaya çıkmıştır. Yaşadığı dönemde, düşünceleriyle birçok tartışmaya sebep olan, takipçisi kadar eleştireni de bulunan İbnü'l-Arabî'nin ismi ve eserleri, kıymetli öğrencileri tarafından gelecek nesillere taşınmış, Şeyh-i Ekber'in eserlerine yapılan şerhler, düşüncelerini açıklayan kitaplar aracılığıyla İslam tasavvufunun önemli bir kolu oluşmuş, bir gelenek meydana getirilmiştir. İşte bu geleneğin etkisinde kaldığı düşünülen isimlerden birisi de Şeyh Bedreddin'dir. Siyasi ve tarihi yönleriyle değerlendirilmeye alışılmış olan Şeyh Bedreddin, mutasavvıf kimliğiyle de bilinir. Kendisine atfedilen, en azından konuşmalarının onu dinleyenler tarafından kaleme alınmasıyla oluştuğu konusunda hemfikir olunan Vâridat isimli eseriyle olsun, Davud el-Kayseri'nin Fusûs şerhinin mukaddematına düştüğü taliklerle olsun anlıyoruz ki Şeyh Bedreddin'in mutasavvıf yanının Ekberi gelenekten bir hayli beslendiği ortadadır. Bu çalışma Şeyh Bedreddin ile Ekberi gelenek arasındaki bağı ortaya koymayı amaçlamıştır.Bu çalışmanın kapsamı, sözü edilen amaç doğrultusunda, Şeyh Bedreddin'in varlık, bilgi ve insan kavramları üzerine ortaya koyduğu felsefi düşünceleridir. Çalışma, bu düşünceler üzerinden Ekberi gelenekle Şeyh Bedreddin arasında bağ kurar. Söz konusu üç kavramın altında varlığın birliği, insanın özgürlüğü, bilginin tekliği gibi başlıklar ele alınarak Şeyh Bedreddin'in felsefi düşünceleri ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bilhassa Varidât'ında üzerinde çok durduğu ve fakat felsefi cihette değerlendirilmesi mümkün gözükmeyen birtakım kavramlar üzerine olan düşünceleri bir kenara bırakıldığında Şeyh Bedreddin'in düşüncelerini incelediğimiz bu çalışma göstermiştir ki Şeyh Bedreddin, İbnü'l-Arabî ve geleneğinden etkilenmiş, düşüncelerinin büyük bir kısmı bu gelenek mayasıyla yoğrulmuşturAnahtar Kelimeler: bnü'l-Arabî, Ekberi Gelenek, Varlık, eyh Bedreddin The notion of Vahdet-i vücûd, mentioned with İbnü'l-Arabî, is without doubt one of the important veins of Islamic sufism. This vein came out with İbnül'l-Arabî's gathering knowledge and wisdom in his individuality collected in Islamic Geography before him as a result of long journeys and exposing them in Anatolia. The name and works of İbnü'l-Arabî, who gave rise to many discussions with his thoughts in his era and who were criticised as well as followed, were transferred to the following generations by his valuable students and an important branch of Islam sufism was established and a tradition was constituted by means of comments made on works of Sheikh-i Ekber and books explaining his thoughts. One of the names who were thought to be influenced by this tradition is Sheikh Bedrettin. Sheikh Bedrettin, who was accustomed to be appraised by his political and historical sides, is also known for his sufi identity. . We clearly understand from his work Vâridat, which is agreed to have been written by his listeners involving his speeches, and from Davud el-Kayseri'sadjournements for mukaddemat of Fusûs annotation that the sufi side of Sheikh Bedrettin was nourished from Ekberi tradition. In this study, we aimed to reveal the connection between Sheikh Bedrettin and Ekberi tradition. The scope of this study, in line with the mentioned goal, is Sheikh Bedrettin's philosophical thoughts which he presented on existence, knowledge and human notions. In the study, a correlation is established between Sheikh Bedrettin and Ekberi tradition over these thoughts. Under the three concepts in question, Sheikh Bedrettin's philosophical thoughts were studied comprehensively handling the topics such as unity of existence, human freedom and uniqueness of knowledge. Apart from his thoughts on certain notions which he specifically emphasised in his Varidât but do not seem likely to assess in philosophical point of view, this study in which we studied Sheikh Bedrettin's thoughts showed that Sheikh Bedrettin was influenced by İbnü'l-Arabî and his tradition, and maor part of his thoughts were processed with the yeast of this tradition.Keywords: bnü'l-Arabî, Ekberi Tradition, Being, Sheikh Bedreddin 73

Kant, Saf Aklın Kritiği'nde, transandantal kendilik bilincinin özneye, kendine dair (fenomen veya numen) herhangi bir bilinç sunmaksızın, (var) olduğu bilincini sağladığı şeklinde muammalı bir sav öne sürüyor. Bu tez, Kant'ın bu ilginç savının bir incelemesidir. İlk kısımda, bu sav ile öznenin tek ve özdeş olduğuna dair transandantal bilinci bulunduğu savının çelişip çelişmediği tartışılır. İkinci kısımda ise, önce Kant'ın transandantal kendilik bilinci ve 'ben varım' önermesi arasında kurduğu bağ incelenir, sonra da Kant'ın kurduğu bağ ile Descartes'ın cogito ergo sum argümanı arasındaki benzerlik ortaya çıkarılır. Kant ve Descartes'ın teorilerinde, öznenin var olduğu bilincinin kendi düşüncesindeki aktifliğine eşlik eden öznel bilinç ile mümkün olduğu gösterilir. In the Critique of Pure Reason, Kant makes an enigmatical assertion that in the transcendental apperception `I am conscious of myself not as I appear to myself, nor as I am in myself, but only that I am.` This thesis is an analysis of this interesting existential claim which is denied to be either of phenomenon or of noumenon. In the first part of the thesis, I consider the implications of this existential claim together with the subject's necessary consciousness of himself as an identical self in apperception, which Kant claims to be a transcendental requirement for cognition to be possible. In the second part, I discuss the relation between the apperceptive I think and I exist since Kant's enigmatic existential assertion is grounded on the I think. Then, I claim that Kant's making use of the I think to show that I exist is similar to Descartes' cogito ergo sum, as what yields the knowledge that I exist is the subjective consciousness of the activity in thinking; and I appeal to Jaakko Hintikka's interpretation of cogito as performance to show this similarity between Kant's apperceptive I think and Descartes' cogito. Finally, the thesis of subjective-active intuition is presented in order to supply an explanation of the unique cognitive status that subjects have of themselves and about the epistemic nature of the knowledge of their own existence. 66

Molla Hâdî Sebzevârî, Aşkın Felsefe (Hikmet-i Müteâliye) ekolunün 19. yüzyıldaki önemli temsilcilerinden biridir. Zira Sebzevârî arif, filozof bir şahsiyet olarak Molla Sadrâ Felsefesi'nin canlanmasına ve söz konusu düşünce sisteminin doğru bir şekilde anlaşılmasına önemli katkıları olmuştur. Bu anlamda Sebzevârî, Molla Sadrâ geleneğini, hem metodolojik açıdan hem de kullanılan terminoloji bakımından içselleştiren bir filozoftur. Nitekim Sebzevârî'nin felsefi yaklaşımlarını yakından incelediğimizde onun bu geleneğin bir müntesibi olarak ilk ele aldığı metafizik problemin mahiyet ve varlıktan hangisinin ontolojik önceliğe sahip olduğu meselesidir. Sebzevârî söz konusu bu önemli tartışmada varlığın asıl, mahiyetin ise itibâri olduğunu felsefi kanıtlarla ispat etmeye çalışırken bir bütün olarak tüm metafizik görüşünü 'varlığın ontolojik önceliğe sahip' olduğu tezi üzerine bina eder. Yine ayrıca Sebzevârî metafizik düşüncelerini temellendirmede `varlığın birliği` ve `varlığın dereceli (teşkiki) bir yapıya sahip olması` şeklinde ifade edilen iki temel esastan daha istifade eder. Sebzevârî söz konusu bu üç metafizik temel hakikat üzerine başta sebep (illet)-sebepli (malûl) olmak üzere yaratma/yapma (ca'l), kip konusu, meâd düşüncesi ve nefs teorisini bina eder.Anahtar kelimeler: Molla Hadi Sebzevârî, varlık, mahiyet, vahdet, teĢkik,metafizik Mulla Hadi Sabzawari was one of the most important figures of the transcendent philosophy school in the 19th century. This is because, as a philosopher and intellectual person, Sebzevârî made important contributions for revival and comprehension of the Mulla Sadrâ's philosophy correctly. In this sense, we can say that Sebzevârî was a philosopher who could internalize the Mulla Sadrâ's ecole both methodologically and terminologically. Thus, when we examine the Sebzevârî's philosophy closely, as a follower of this ecole, the main issue is that which one has ontological priority in metaphysical problem quiddity or existence. Sebzevârî in this important discussion tries to prove with evidences that existence is basic and quiddity is consideration and also he constitutes all his metaphysic views on the thesis of 'existence has ontological priority' completely. Also apart from this Sebzevârî makes use of two more main ontological basis in forming his metaphysic opinions: 'unity of existence' and 'analogically of existence'. Sebzevârî forms cause-caused, making, model, eschatology nad soul theory on these three metaphysical basic truths.Key Words: Mulla Hadi Sabzawari, Existence, analogıcally, quiddity, unity,metaphysic 241

Bu çalışmanın amacı; felsefi çalışmalara bir yenisini ekleyebilmek ve felsefe tarihinde çığır açmış iki isim olan Mevlana ve Sartre'ın fikirlerini karşılaştırmalı olarak sunmaktır. Bu anlamda bu iki önemli ismin felsefeleri varlık ve oluş ile ilişkili görüşleri bağlamında ele alınmıştır.Hem Mevlana ve Sartre hem de varlık ve oluş kavramları, çalışmanın omurgası niteliğinde olmakla birlikte; öncelikle varlık ve oluş kavramları üzerinden hareket edilmiş, akabinde filozoflara hayatları ve felsefeleri çerçevesinde değinilerek, onların bu kavramlarla ilgili fikirlerine geçilmiştir. Düşünürlerin de kavramların da oldukça net ve açık bir şekilde değerlendirilmesine özen gösterilmiştir. Bu anlamda elden geldiğince kapsamlı bir tutulan çalışmanın birincil amacı, felsefe alanında çalışmalar yapanlara yararlı olabilmek olduğu kadar, felsefeye belirli bir mesafede duranların da ilgisini çekebilmektir.Varlık ve oluş kavramları felsefenin başlıca disiplinlerinden olan varlık felsefesi (ontoloji) kapsamında, bu disiplinin argümanları ve dili esas alınarak değerlendirilmiştir. Kavramların hem Batı hem de Doğu literatüründeki yerleri dikkate alınmıştır. Çünkü çalışmanın konusu olan isimlerin, Mevlana'nın ve Sartre'ın ait oldukları düşünsel kültürler ve yaşadıkları çağlar bunu kaçınılmaz olarak zorunlu kılmaktadır. Bu çalışma, iki düşünürü kıyaslama çalışmasından öte, karşılaştırmalı bir bakış açısı yerleştirebilme kaygısı gütmektedir. The aim of this study is to add a new one to the studies about philosophy and to present in a comparative way the ideas of the philosophers Mevlana and Sartre who made great contributions to the history of philosophy. The philosophy of these two philosophers are discussed by means of their opinions related with being and becoming.Both Mevlana and Sartre and the terms being and becoming are the basis of the study. First, the terms being and becoming are discussed and then the lives and the philosophies of the philosophers are mentioned and their ideas related with these terms are argued. The evaluation of the philosophers and the terms are made in a clear way. In this respect the main purpose of this extensive study is to be useful for those who study on the field of philosophy and at the same time to arouse the interest of those who stand to the philosophy from a particular distance.The terms being and becoming are evaluated by means of the main disciplines of being philosophy (onthology) and with its arguments and language. The places of the terms both in the East and West Literatures are considered. Since the intellectual culture of Mevlana and Sartre and the ages they lived in make it inevitably compulsory. This study concerns about putting a comprehensive point of view of these two philosophers rather than their comparison. 133

Bu çalışmada İhvân-ı Safâ'nın varlık anlayışı ile onların matematik ilimleri arasında gördüğü ilişki ele alınmıştır. İhvân-ı Safâ, matematik ilimlerini felsefi ilimlerin temeline yerleştirmiş, bazı temel konuları bu ilimler üzerine bina etmiştir. Bu ana konulardan biri de varlık anlayışıdır. İhvân Tanrı'nın varlığı ve birliği başta olmak üzere Tanrı'nın yaratmış olduğu varlıkların oluşum süreçlerini açıklığa kavuşturma adına matematik ilminin olanaklarını kullanmıştır. Bu bağlamda İhvân'da matematiğin ilimler sınıflandırılmasındaki konumu, matematik ilimlerini ele alış biçimi, bu ilimlere verdiği önem ve yararlandığı kaynaklar ortaya konmaya çalışılmıştır. Sudûr nazariyesi çerçevesinde değerlendirilen varlık anlayışının açıklanmasını aklileştirmede matematiğin rolü ve önemi tartışılmış, İhvân'ın matematik ilimlerine yüklemiş olduğu metafizik anlamların amacı ele alınmış, bunun beraberinde getirmiş olduğu problemler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Âlemdeki nizam ve gâyeyi temel alarak Tanrı'nın varlığı ve birliğini göstermeye çalışan İhvân'ın bu ilişkiyi ortaya koymasında matematiğin nasıl bir işleve sahip olduğu ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: İhvân-ı Safâ, Varlık, Matematik, Felsefe This study deals with the relationship between the concept of existence in understanding of Ikhwan al Safa (the Brethren of Purity) and their approach to mathematical sciences. Ikhwan al Safa puts mathematical sciences on the base of philosophical sciences and builds some disciplines on this basis. One of these main subjects is the understanding of existence. Ihkwan uses the possibilities of mathematical sciences in order to explain the processes of existences which God created, included existence of God and the unity of God firstly. In this context, according to Ikhwan's understanding, we try to manifest the position of classification of mathematics in the disciplines, the kind of dealing with mathematical sciences, its giving importance to these disciplines and sources from which it benefits. We try to discuss the role and importance of mathematics on reasoning of explanation of understanding of existence evaluated in the framework of the Theory of Sudûr, to deal with the aim of metaphysical meanings which Ihkwan attributes to mathematical sciences and to manifest the problems related. We try to deal with the function of mathematics in understanding Ihkwan trying to show the existence and unity of God, grounding on the order and aim in the universe.Key Words: Ikhwan al Safa (the Brethren of Purity), existence, mathematics, philosophy 161

Doğru bilginin güvenceye alınması gerçek varlığın gerçek olmayan varlıktan, görünüşlerden ayırt edilebilmesiyle olur. Bu ayrım varlığın ne olduğu sorusuna karşıt olarak nasıl olduğu sorgulamalarını gerektirir. Varlığın ne olduğu “öz”; nasıl olduğu ise “biçim” kavramlarıyla ifade bulur. İnsanın varlık bilincinin oluşmasında son derece önemli olan bu iki kavram Aristoteles felsefesinde kavramsal olarak çözümlenmeye çalışılır. Bu çalışma Aristoteles’in varlık felsefesinde “öz” ve “biçim” kavramlarının nasıl bir anlam ve açıklama bulmuş olduklarını ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Öte yandan Aristoteles’i anlaşılmaz hale getiren yanlış çeviri ve yorumlar, Aristoteles’in felsefi düşünce tarihine getirdikleri ve günümüz felsefesine öğreteceklerinin gözden kaçmasına sebep olmaktadır. Bu yüzden yaygın şekilde yanlış aktarılan ve bundan dolayı anlaşılamayan Aristoteles’in “öz” ve “biçim” kavramlarının anlaşılması ayrı bir öneme sahiptir. Aristoteles, çalışmalarını daima kendisinden öncekilerle ilişki kurarak, karşılaştırarak, onlarla hesaplaşarak geliştirmiştir. Onu ardıllarından çok kendisinden önce gelenlerin ışığında açıklamaya çalışmak, Aristoteles’in düşünme biçimi ve dünyaya bakışının kimi temel özelliklerini bilerek konuya yaklaşmak önemli ve gerekli bir noktadır. Bu noktadan hareketle çalışmamızın ilk bölümünde Sokrates Öncesi Yunan Filozoflarının varlık hakkındaki düşüncelerini anlamaya çalışacağız. Sonrasında düşünce geleneğinde rakipsiz bir odak noktası olarak “Biçimler Kuramı”nı öne süren ve Aristoteles’in eserlerinde sürekli olarak kendisine eleştiriler gönderdiği Platon’a yüzümüzü döneceğiz. Platon’un “Biçimler Kuramı”nı merkez alarak “öz” ve “biçim” i araştıracağız. İkinci bölümde bir şeyin en mükemmel bilgisinin onun “öz” ünün bilgisi olduğunu düşünen Aristoteles’in varlık felsefesinde bu kavramın nasıl bir açıklama bulmuş olduğunu ortaya koymaya çalışacağız. Diğer taraftan “biçim” (eidos) kavramının insan düşüncesinin geneli kavrayabilme yetisini betimlemiş ve temellendirmiş olduğunu da yine Aristoteles’in varlık felsefesini incelerken göreceğiz Accurate knowledge can be acquired by differentiating the real matter from the unreal one and appearance. This distinction requires questioning about “How matter is” apart from “What matter is”. What matter is can be stated as “essence” and how it is can be stated as “form”. These two concepts, essentially important for formulating the knowledge of Ontology, are tried to be analysed conceptually in the philosophy of Aristotle. This work is prepared in order to put forward how matter and form is expressed and explained in the ontology of Aristotle. On the other hand, inaccurate translations and misinterpretations which make Aristotle incomprehensible, cause missing out those what Aristotle has contributed to the history of philosophical thinking and those what he would enlighten today’s philosophy. That’s why, it is of great importance to understand the concept of “essence and form” by Aristotle who has been extensively misinterpreted and so misunderstood. Aristotle always developed his Works by relating, comparing and coming to terms with other previous works. It is an essential and necessary point to approach to the issue by acknowledging the basic features of Aristotle’s thinking and to explain in the light of the previous thinkings more than his followings. From this point, in the first part of this work we are going to try to understand the thinking about entity of the Pre-Socratic Greek philosophers. After that, we are going to face Platon who was constantly criticised in the Works of Aristotle and who came up with “The Theory of Forms” as a preeminent focus in the tradition of thinking. We are going to study “essence and form” in Platon’s “The Theory of Forms”. In the second part, we are going to put forward how “essence” has been explained in the ontology of Aristotle which supports that the most accurate knowledge of something is the knowledge of its essence. Moreover, while analyzing, we are going to witness that form describes and founds the ability of comprehension of the Macro.

Bu tez Heidegger'in `tezahür etme olarak Varlık` anlayışının metafiziksel yani Varlığı hiyerarşilere açan bir felsefe olup olmadığını anlamak için, Platon'un Devlet'teki `varlıklı varlıklar` iddiasını akılda tutarak Heidegger'in felsefesindeki çeşitli hakikat algılarını araştırmaktadır. Bunu başarabilmek için öncelikle Heidegger'in başyapıtı Varlık ve Zaman'da geliştirmiş olduğu hakikat algısı üzerinde duracağız. Ardından Heidegger'in geç dönem çalışmalarına eğilerek, varlıkbilimindeki farklı hakikat algılarını Batı felsefesi tarihiyle ilişki içinde okumaya çalışacağız. Ana akım Heidegger literatürü erken Heidegger'in Varlığın anlamını, geç Heidegger'in ise Varlığın hakikatini soruşturduğunu kabul eder. Buna karşın Richard Capobianco Heidegger'in her daim Varlığın hakikati sorusunu yöndeldiğini ve fakat geç dönem çalışmalarında bu motivasyonun daha açık hale geldiğini iddia etmektedir. Buna göre Varlığın tezahür etmesi anlam verme edimlerimize karşılık her daim yapısal bir önceliklilik içindedir. Kanımızca bu iddia son derece makuldür. Kendisi varlıksal olarak tezahür etmeyen bir şeyin var olmaklığının ve şey olmaklığının bir tabanı olamaz. Tezin sonuç bölümündeyse, sonuçlara varmaktansa Heidegger'in Varlık anlayışının metafiziksel hiyerarşilerle ilişkisini sorgulamamıza olanak sağlayacak şekilde sorular oluşturuyouz. This thesis attempts to elaborate on different accounts of truth in Heidegger's philosophy to investigate whether Heidegger's understanding of Being as manifestness is metaphysically constructed. After this our investigation will continue with whether Heidegger's understanding of Being in relation to his treatment of the notion of truth is open to hierarchies or not, keeping in mind Plato's claim on `beingly beings` in Republic. To accomplish this I firstly expand on Heidegger's notion of truth in his magnum opus Being and Time. Afterwards I try to elaborate on the later works of Heidegger to indicate the change in his thinking about the notion of truth and to unravel possible outcomes of Heideggerian reading of truth in its relation to ontology in the history of Western philosophy. According to the mainstream Heidegger scholarship, Heidegger was focused on the meaning of Being in his earlier period whereas he was engaged in the truth of Being in his later period. However Richard Capobianco claims that Heidegger always engaged in the truth of Being and in his later philosophy this motivation became clearer. Accordingly the manifestness of Being has a structural primordiality over our meaning-giving activities. In my view this is a very plausible argument. For beings to be subject of perception and to make sense to us, they have to be there, they have to be manifested. Something that is not ontologically manifested cannot have any ground to be and to be something. At the end of the thesis instead of reaching to conclusions I try to bring forth even more questions that will allow us to question Heidegger's understanding of Being in relation to metaphysical hierarchies. 86

Heidegger felsefesinin devrimci vizyonu onun felsefe tarihinin düşünülmeyeninin içinde temellenmesidir ve Heidegger in olağanüstü çabası geleneksel felsefe tarihi boyunca ihmal edileni açığa çıkarmakla ilgilidir: Varlık sorusunun anlamı. Heidegger varlık sorusunun kökenine inerek düşünce ve hakikatin temel ufkunu ortaya çıkarmaya çalışmıştır. Bu anlayışla Heidegger, correspondence teoriye dayalı geleneksel hakikat anlayışını eleştirerek kökensel hakikatin varlığın hakikati olduğunu söyleyecektir. Heidegger, Dasein' ın, bütün ayrımların ötesinde, varlığın hakikatinin kendini geleneksel hakikatin reddinden ziyade onun temeli olarak açığa vurduğu aşkınsal açıklık olduğunu göstererek özne/nesne ayrımının yanısıra geleneksel felsefe boyunca ortaya konulan bütün ayrımların üstesinden gelmeye çalışır. Dasein dünyada olmaktır. Heidegger Dasein-merkezli hakikati anlama anlayışını son çalışmalarında sanatla, özellikle şiirle yer değiştirir. Başlangıçta Heidegger için kökensel hakikat Dasein in aşkınsal açıklığının hakikatiyken, son döneminde sanat eserinin aracılığıyla sanatın içinden hakikatin daha kökensel ufkuna varabilmek için Heidegger bakış açısını 'Varlığın Hakikati' nin kendisine çevirir. Çünkü Heidegger' e göre sanat özelikle de şiir, 'çerçeveleme' nin içinde yer tutan teknolojinin özünden kaynaklanan tehlikeyle baş etmek için gerekli biricik güçtür. Bu anlamıyla şiir olarak dil, 'çerçeveleme' den kurtulmak adına en yüksek ihtimaldir. Bu çalışmada, Heidegger felsefesinde sanat ve hakikat arasındaki ilişkide sanat ve hakikatin nasıl doğal olarak birbirlerini içerdiğini ve birbirlerine bağlı olduğunu göstermeye çalışacağım.Anahtar Kelimeler: Sanat, Hakikat, Sanat Eseri, Dasein, Varlık Revolutionary vision of Heidegger's philosophy is rooted into the unthinking of the history of philosophy, and his extraordinary endeavor is to unravel whatever remained ignored under the courses of traditional philosophy: The meaning of the question of Being. By interrogating the meaning of the question of Being, Heidegger traces back to reveal the essential horizons related to the origin of thought and truth. Heidegger criticizes the traditional understanding of truth based on correspondence theory of truth by emphasizing that the primordial truth is truth of Being. Heidegger wishes to overcome subject/object distinction as well as other dualities in the history of philosophy by demonstrating that Dasein is the transcendental openness in which the truth of Being comes to light itself not as the rejection of the propositional truth but as the ground of it. Dasein is Being-in-the-world. Heidegger changes his Dasein-centered understanding of truth in the later works with art. The primordial truth is the truth of the disclosure of Dasein, but he later shifted his view to the 'Truth of Being' in order to unveiling deeper horizons of truth by means of art through the being-work of art. Heidegger considers that art, particularly poiesis, is the unique power in order to tackle with the danger of the essence of technology lying in Enframing. Language as poiesis is the utmost possibility in Enframing. In this study, I will attempt to reveal how the relationship between art and truth is the inherently interrelated to each other in the philosophy of Heidegger.Keywords: Art, Truth, Artwork, Dasein, Being 113

Platon ve Sokrates'in hikmeti nazarınca çokluğun görünüm olarak tanımlandığı ve görünümlerin dışında ölümsüz, değişmez ve eşsiz olan bir varlıktan bahsedildiği malumdur. Buna rağmen, çokluk ve eşsizlik arasında nasıl bir ilişki kurulduğu; insanın bu durum karşısında yapabilecekleri hakkında bilebileceklerimiz Sokrates ve Platon'dan bize emanet kalan metinlerle sınırlıdır. Hal böyle olunca, Sokratik metinlerin mahiyeti ve felsefe sürecinde ne gibi bir işe yaradığı sorusu önem kazanmaktadır. Çalışmam boyunca Sokratik metinler ve gündelik hayat gibi temsil alanlarının, eşsiz varlığın tezahür ettiği Timaios'ta bahsedilip `olanın olduğu yer` adı verilen varlık mertebesine denk geldiğini iddia edeceğim. Sokratik metin, diyalog, idea, haklılık ve iyi gibi mevzuların tartışılmasıyla beraber, mimesis eleştirisinin sadece edebiyata dair olmayıp ontolojik bir mahiyet taşıdığını iddia edeceğim. İdea kelimesinin bir tercümesi olarak temsil kavramı da, mimesis probleminin çözümünü sunacaktır. It is known that, the multitude of being is called `phenomena` and there is an immortal, unmutable and unique being except the phenomena, according to the wisdom of Plato and Socrates. Yet, our knowledge of how the relation between multitude and uniqueness is constituted and what falls to humanbeings accordingly is limited with the Socratic texts descended to us. This is why the nature of Socratic texts and what it brings to our philosophical journey gain importance. During my study, I will be claiming that the texts or everyday life are the spaces of representation where the unique being is manifested, corresponding `the place of becoming` mentioned in Timaios. Along with the elaboration of texts, dialogues, idea, justice and good, I will claim that the critique of mimesis isn't just for the literary field but also expands to ontology and epistemology. `Representation` as a translation of `idea` will be the solution for mimetic problems. 152

Bu çalışmanın ele aldığı problem, 20. yüzyılın en önemli filozofu olarak görülen Heidegger'in felsefi görüşlerinde,insan varoluşunun önemli bir argümanı olan 'kaygı' ruhdurumunin etkisinden hareketle Heidegger felsefesini farklı bir bakış açısından anlamaktır. Bu incelemede, kaygı kavramının Heidegger'in felsefesinin en temelinde bir etkisi varsa, onu hangi bağlantı çerçevesinde etkilemiştir? Bu bağlamda Heidegger kendisinden sonra gelen filozoflara nasıl bir alan açmıştır? Sorularına yanıt aranmıştır. Heidegger'in fenomenolojik betimlemeleri kendinden önceki geleneksel felsefeden temel bir biçimde farklıdır. Zira Heidegger'e göre insanlar kendileri gibi diğer Varolanlarla (Dasein) birlikte yaşadıkları dünya içine fırlatılmışlardır. Bu çalışmada Heidegger'in düşüncesinin temel kavramlarının neler olduğu ortaya konulmaya ve `kaygı` kavramı ana hatlarıyla serimlenmeye çalışılmıştır. Dasein'ın asli niteliği olan `kaygı` kavramı ele alınıp, kaygının insanın gerçekten kendisi olmasında eş deyişle otantik olması ve olanaklarının farkına varmasında ya da insanın kendisini günlük hayatın inotantikliğinde kaybetmesinde oynadığı rol gözler önüne serilir. Heidegger'e göre dünyaya ilişkin ilk kavrayış ve anlayışımız duyduğumuz kaygıyı ve onunla bağlantılı olan duygu durumlarını yansıtmktadır. Zira dünya doğa bilimlerinin onu betimlediği gibi bir dünya değildir. Bu noktada Heidegger düşüncesinin merkezine `kaygı` kavramını alır; çünkü kaygı egzistensiyaller (existentials) denilen Dasein'ın (insan egzistansı) varlık tarzının niteliklerinin hepsini kapsayan, birbirine bağlayan ve bunlar arasında en önemli olanıdır. Bunun yanı sıra üzerinde durulan temel kavramların Heidegger ve Heidegger sonrası felsefe dünyası üzerinde bir etkisinin olup olmadığı konusuna bir açıklık getirilmeye çalışılır. This thesisis dealing with care centered reading of Martin Heidegger's philosophy, the leading philosopher in the 20th century philosophy. This study asserts that the care is a main problem of Heidegger for understanding of the Being and becoming. The thesis is interested in trying to find some answers to these questions: Why is the concept of angst very important in the philosophy of Heidegger? How does Heidegger start a discussion to copy with it and how does his inquiry open new ways of looking at things? Heidegger is philosophizing in a phenomenological way which is is very different kind of doing philosophy compared to the traditional philosophising way. According to Heidegger, since man exists, like the other Daseins, he is thrown to the World in which they live. Now, in this study, the main concepts of the Heidegger will be looked into and then the concept of the angst or care is to be elaborated, because for Dasein, the angst or care is a central mood. According to the Heidegger all of our sensations and hermeneutic interpretations includes our cares and sorges and the World is not in that shape which the natural sciences's depicted. In this point Heidegger centralizes the concept of the angst in his philosophy since it is the very first of the existentials for the Dasein. For Heidegger,care as an existential comprises the all charecteristics of the modes and interrelates them. Besides, in order to live authentic or inauthentic the concept of angst plays crucial role in Heidegger. All in all, this thesis will be discussing the influences of main Heideggerian concepts on the contemporary continental philosophy. It is obviously clear that Heidegger's philosophy has influenced the main tradition of European philosophy and his terminology has still been used by a number of philosophers. 141