Search

The paper explores Pascal’s idea according to which the teachings of the Church assume the hiddenness of God, and, hence, there is nothing surprising in the fact of the occurrence of nonresistant nonbelief. In order to show it the paper invokes the doctrines of the Incarnation, the Church as the Body of Christ, and the Original Sin. The first one indicates that there could be greater than nonbelief obstacle in forming interpersonal bonds with God, namely the ontological chasm between him and human persons. The assumption of the human nature by the Son of God could be seen as a cure for this problem. The doctrine of the Church shows it as an end in itself, and in order for the Church to have meaning and to exist there has to be nonbelief in the world. Finally, the dogma of the Original Sin shows that there is no category of purely nonresistant nonbelief. The paper also addresses Schellenberg’s “accommodationist strategy” from the perspective of the Christian theology and in the last part it investigates what should be the influence of the fact of the hiddenness on theology’s take on the divine revelation. Artykuł zgłębia ideę Pascala, zgodnie z którą nauczanie Kościoła zakłada ukrycie Boga, a zatem nie ma nic dziwnego w fakcie występowania niewiary bez oporu. Aby to pokazać, artykuł przywołuje doktryny Wcielenia, Kościoła jako Ciała Chrystusa i grzechu pierworodnego. Pierwsza wskazuje, że może istnieć większa niż niewiara przeszkoda w tworzeniu więzi międzyludzkich z Bogiem, a mianowicie ontologiczna przepaść między Nim a osobami ludzkimi. Przyjęcie natury ludzkiej przez Syna Bożego może być postrzegane jako lekarstwo na ten problem. Doktryna o Kościele ukazuje go jako cel sam w sobie, z kolei aby Kościół miał sens, musi istnieć niewiara na świecie. Wreszcie dogmat o grzechu pierworodnym pokazuje, że kategoria całkowicie nieopornej niewiary jest pusta. Artykuł odnosi się również do „strategii dostosowawczej” Schellenberga z perspektywy teologii chrześcijańskiej, a w ostatniej części bada, jaki powinien być wpływ faktu ukrytości na teologiczne ujęcie Bożego Objawienia.

Wieczne potępienie jest pierwszą konsekwencją grzechu pierworodnego. Tę prawdę Kościół potwierdzał przez stulecia, wydając w tej materii jednoznaczne orzeczenia, które do dzisiaj zachowują swoją ważność. Nauczanie Synodu w Kartaginie (411), mówiące wprost o wiecznym potępieniu ludzi zmarłych w grzechu, potwierdzają kolejne synody, sobory i współczesne dokumenty Kościoła. Taka jest też nauka Katechizmu. Zasadniczym problemem jest fakt, że Magisterium wiąże nauczanie o grzechu pierworodnym z nienaukową prawdą o pochodzeniu człowieka obecną na kartach Biblii. Jednocześnie nauka o grzechu pierworodnym jest koniecznym fundamentem przepowiadania o zbawieniu. Konflikt (a przynajmniej napięcie) pomiędzy nauką a wiarą jest oczywisty, a czynione próby wydają się nie dostrzegać istoty problemu albo problem ten bagatelizować. Trudno jednak uzasadnić, że grzech pierworodny jest skutkiem przewinienia jednej ludzkiej pary. Konieczna jest więc debata na temat rzeczywistości „grzechu pierworodnego” i uzgodnienie jego rozumienia ze współczesnym stanem wiedzy, zwłaszcza w perspektywie możliwego wiecznego potępienia wszystkich niezbawionych. The eternal damnation is the first consequence of original sin. This truth has been confirmed by the Church through centuries, issuing unequivocal judgments in this matter, which remain valid until today. The teaching of the synod in Carthage (411), which speaks directly of the eternal condemnation of people who died in original sin, is confirmed by successive synods, councils and contemporary documents of the Church. This is also the teaching of the Catechism. The fundamental problem is that Magisterium links the teaching of original sin with the unscientific truth about human origins present on the pages of the Bible. At the same time, learning about original sin is the indispensable basis for the preaching of salvation. The conflict (or at least the tension) between science and faith is obvious, and the attempts made do not seem to notice the essence of the problem or it is treated in a banal way. It is difficult to justify, however, that it is the result of the offence of one human couple. Therefore, it is necessary to debate the reality of „original sin“ and to reconcile it with the modern state of knowledge.

Istnieją różne koncepcje o charakterze światopoglądowym odnoszące się do problemu natury człowieka. Do takich należy socjobiologia, która przypisuje agresywne i egoistyczne zachowania uwarunkowaniom genetycznym powstałym w procesie ewolucji (tzw. walka o byt). W chrześcijańskiej natomiast perspektywie Bóg stwarza pierwotnie dobrą naturę człowieka, która jednak została skażona przez grzech pierworodny. Bez czynników ewolucji, takich jak śmierć, choroby i mutacje potrzebne w Bożym Planie Zbawienia, człowiek nie mógłby być zbawiony. Bowiem śmierć na krzyżu Jezusa Chrystusa była konieczna do zbawienia ludzi, aby ich uczynić wolnymi. Bóg, aby się objawić Sobie samemu, że jest samym Dobrem, wkracza w świat w celu samoofiarowania się dla jego zbawienia. Podobne poglądy, usprawiedliwiające Boga (teodycea) były rozpowszechnione w wiekach średnich, m.in. rozwijane w dziewiątym wieku w teologii Jana Szkota Eriugeny (panenteizm).

The idea of the fall in pre-existence is one of Origen’s best-known concepts. According to his hypothesis, God created all spiritual beings, rational and free, before the beginning of time. Those beings turned away from God and fell as a result. Their fall gave rise to the creation of the material world. Origen thus explains the fact that, even before they deserve to be punished or rewarded, people do not have equal conditions for living from the moment they are born. The idea of the fall in pre-existence helped Origen to reconcile that inequality with the recognition of God’s omnipotence and justice. It also provided a vital point for his polemics against the Gnostics. The theory, however, does not appear in his first homily on the Book of Genesis, providing a commentary on the biblical description of creation – a text where a reference to the fall in pre-existence would be well-grounded. It praises the creation of the material world and man as the crown of creation. The homily presents the distinction between the inner and the outer man, which is typical of Origen, however, it contains no hints to the fall as the cause for creating the sensuous world and the outer man. One of the reasons for such absence might be that Origen did not perceive his theory as vital for the spiritual growth of Christians, he only used it as an element of polemics with the Gnostics. As Origen stressed himself, his thought was always open and searching, thus such inconsistency and selectivity of his approach to the idea of the fall in pre-existence does not seem unusual. If this is a correct conclusion, then the idea of the fall in pre-existence is distinctly different from the Western concept of the original sin.