Search

Regularna aktywność ruchowa wywołuje szereg zmian adaptacyjnych, zwłaszcza w układzie krążenia i przemianie materii. W licznych pracach na temat pojedynczego wysiłku i wzmożonej aktywności fizycznej pojawia się coraz więcej potwierdzeń ich korzystnego wpływu na kształtowanie funkcji poznawczych. U podstaw mechanizmów związanych z tym wpływem leżą zmiany anatomiczne i funkcjonalne, m.in. zwiększenie przepływu krwi przez mózg, angiogenezy i neurogenezy, objętości istoty szarej w korze czołowej i skroniowej. Wysiłek pobudza wydzielanie czynników troficznych, wśród których dla procesów poznawczych, plastyczności synaptycznej, poprawy szlaków sygnałowych neurogenezy i funkcji naczyniowych kluczowe są czynnik troficzny pochodzenia mózgowego i insulinopodobny czynnik wzrostowy. Aktywność ruchowa wywołuje wzmożoną ekspresję czynnika troficznego pochodzenia mózgowego, co pozytywnie wpływa na procesy energetyczne i aktywuje w mózgu wiele układów energetycznych, które korzystnie modyfikują potencjał synaptyczny przetwarzania informacji ważnych w kształtowaniu funkcji poznawczych. Wysiłek redukuje stan zapalny przez obniżenie we krwi stężenia cytokin prozapalnych, mogących się przyczyniać do rozwoju procesów neurodegeneracyjnych. Redukuje czynniki ryzyka zespołu metabolicznego, a zwłaszcza nadciśnienie i insulinooporność, więc zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń czynności poznawczych, poprawia funkcjonowanie mózgu, opóźnia początek i spowalnia rozwój zaburzeń w chorobach neurodegeneracyjnych, a wśród nich w chorobie Alzheimera i chorobie Parkinsona. Za sprawą wymienionych mechanizmów aktywność ruchowa wydaje się niezbędna do zachowania prawidłowych funkcji poznawczych w każdym wieku.

Wstęp: Trening fizyczny uważany jest za czynnik wpływający na parametry antropometryczne i ciśnienie tęt‑ nicze. Twierdzi się, że osoby regularnie ćwiczące mają lepsze wskaźniki składu ciała oraz niższe wartości ciśnienia tętniczego krwi w porównaniu z osobami nieuprawiającymi sportu. Cel: Ocena wpływu regularnej rocznej aktywności fizycznej prowadzonej w szkole sportowej na skład ciała oraz wartości ciśnienia tętnicze‑ go u dzieci 14-letnich (II klasa gimnazjum). Materiał i metodyka: W badaniu wzięło udział 25 dzieci z gim‑ nazjum sportowego. Dzieci badano dwukrotnie w odstępie 12 miesięcy. Analizie poddano zmianę parame‑ trów antropometrycznych, składu ciała metodą impedancji bioelektrycznej oraz wartości ciśnienia krwi. Wyniki: W całej grupie zaobserwowano wzrost wartości centylowych ciśnienia skurczowego krwi (p < 0,05), przede wszystkim u chłopców. W zakresie ciśnienia rozkurczowego nie zanotowano istotnych różnic. Skład ciała zmienił się niekorzystnie u wszystkich badanych – wzrósł udział tłuszczu (13% vs 20%, p < 0,05), a przy‑ rost masy tłuszczowej był wyższy u dziewczynek (6% vs 3%, p < 0,05). Centyl BMI istotnie statystycznie wzrósł w grupie dziewczynek (37 vs 49, p < 0,05), u chłopców nie uległ zmianie. Wnioski: Aktywność fizyczna proponowana przez szkołę sportową nie poprawia stanu odżywienia 13–14-letnich dziewcząt i chłopców, u których obserwuje się istotne zwiększenie w organizmie zawartości tkanki tłuszczowej. Szkolna aktywność fizyczna nie powoduje obniżenia ciśnienia tętniczego wśród młodzieży w wieku 13–14 lat w odniesieniu do norm wiekowych. W zakresie ciśnienia skurczowego w grupie chłopców zaobserwowano nawet wyższe wartości centylowe.

Wojtasik Wojciech, Szulc Aleksandra, Kołodziejczyk Michał, Szulc Adam. Wybrane zagadnienia dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na organizm człowieka=Selected issues concerning the impact of physical exercise on the human organism. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):350-372. ISSN 2391-8306. DOIhttp://dx.doi.org/10.5281/zenodo.44392 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%2810%29%3A350-372 https://pbn.nauka.gov.pl/works/688676 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011–2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 25.09.2015. Revised 25.10.2015. Accepted: 31.10.2015. Wybrane zagadnienia dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na organizm człowieka Selected issues concerning the impact of physical exercise on the human organism Wojciech Wojtasik1), Aleksandra Szulc2), Michał Kołodziejczyk3), Adam Szulc3) 1) Inżynieria Biomedyczna, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. J. J. Śniadeckich w Bydgoszczy 2) Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska w Gdańsku 3) Instytut Kultury Fizycznej, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Słowa kluczowe: aktywność fizyczna, wysiłek fizyczny, geny i aktywności fizyczna Keywords: physical activity, physical effort, genes and physical activity Cel i zakres pracy Ludzie, już w starożytnej Grecji, przywiązywali dużą wagę do zdrowego trybu życia, którego wyznacznikami są m. in.: siła mięśniowa, koordynacja nerwowo-mięśniowa, wydolność krążeniowo-oddechowa. Wysiłek fizyczny oddziałuje na poszczególne układy organizmu człowieka, w tym szczególnie na układ ruchu, krwionośny i oddechowy, neuro-hormonalny, a przez to na funkcjonowanie wielu narządów wewnętrznych. Od wieków prowadzone są liczne badania mające na celu poznanie zmian zachodzących w organizmie na skutek aktywności fizycznej. Zmiany w funkcjonowaniu organizmu poddanemu określonemu wysiłkowi fizycznemu (zarówno statycznemu jak i dynamicznemu) określane są poprzez zastosowanie diagnostyki medycznej, praw fizycznych oraz diagnostyki sportowej. W pracy opisano zmiany, jakie zachodzą w organizmie człowieka w czasie wysiłku fizycznego, w takich układach jak: kostno-stawowy, mięśniowy, krwionośny, czy też oddechowy. Opisano także procesy przystosowawcze organizmu i wykazano korzystne oraz niekorzystne działanie (fizyczne, psychiczne i społeczne) aktywności fizycznej na organizm człowieka. Sklasyfikowano również wysiłek fizyczny w zależności od przyjętych obecnie kryteriów. Artykuł stanowi częściowe podsumowanie zainteresowań naukowych autorów w latach 2014-2015.