Search

در این پژوهش به منظور بررسی کیفیت مخزنی سازند سروک در یکی از میادین نفتی خلیج‏فارس از تکنیک لاگ‎های تصویری در کنار مطالعه لاگ‎های معمولی و داده‌های ژئوفیزیکی استفاده شده است. تحلیل لاگ‎های تصویری برروی چهار چاه انتخابی (C ،B ،A و D) از میدان نفتی مورد مطالعه نشان می‏دهد که شیب ساختاری مخزن سازند سروک براساس 129 قرائت 11 درجه به‎سمت N69W بوده و دارای امتداد غالب N27E و S27W است. دو نوع شکستگی اصلی در مخزن مورد مطالعه شناسایی شده است. دسته‏‏ اول که در چاه‌های B ،A و C قابل مشاهده هستند با 489 قرائت میانگین شیب 81 درجه به‎سمت N38E و داری امتداد غالب N52Wا/S52E هستند. دسته دوم مربوط به چاه D با 110 قرائت میانگین شیب 64 درجه به‎سمت N58W و داری امتداد غالب N32E/اS32W هستند. مطالعات ژئوفیزیکی منطقه نشان می‎دهد که میدان نفتی مورد مطالعه دارای دو گسل اصلی با روند شمالی– جنوبی و 11 گسل محلی با روندهای شمال غرب و جنوب شرق است. تطابق امتداد شکستگی‌های مشخص شده در لاگ‎های تصویری با امتداد گسل‌های میدان حاکی از این است که امتداد این شکستگی‌ها با گسل‌های محلی همخوانی بیشتری دارند. مدل‎های حاصل از داده‌های تخلخل، تراوایی و چگالی شکستگی‌ها و مطالعه بازشدگی دهانه شکستگی‌های مخزن سروک نشان‎دهنده این است که تاثیر گسل‌های محلی در شکستگی‌های میدان مهم بوده و باعث افزایش کیفیت مخزنی در اطراف چاه‌های C ،B و D شده است. براساس داده‎های حاصل از لاگ‎های تصویری جهت حداکثر تنش افقی برجا در مخزن نفتی مورد مطالعه به‎سمت N32W و حداقل تنش افقی برجا S55W تخمین زده می‎شود.

هدف از این مطالعه تعیین کیفیت مخزن در بخش‎های مختلف سازند کنگان در چاه مورد مطالعه واقع در یکی از میادین هیدروکربنی جنوب ایران است. ابتدا سازند کنگان با استفاده از روش ارزیابی پتروفیزیک احتمالی (Probabilistic) مورد ارزیابی پتروفیزیکی قرار گرفت. در این پژوهش از بین خصوصیات تأثیر‎‎گذار بر کیفیت مخزن، ویژگی‎های تخلخل، تراوایی و اشباع از آب انتخاب شده و سپس براساس تأثیر هر کدام از این ویژگی‎ها بر کیفیت مخزن، فرمول جدید اندیس کیفیت مخزن توسعه یافته (DRQI) معرفی شد. بسته به اهمیت هر کدام از این پارامترها در کیفیت مخزن مقادیر مختلف به ازای ضرایب A ،B ،C و توان‎های α ،β و γ در فرمول مزبور انتخاب شده و بهترین مقادیر این ضرایب و توان‎ها که سبب ماکزیمم شدن مقدار ضریب تعیین نمودار DRQI برحسب اشباع از آب می‎شود تعیین شدند. به منظور تعمیم فرمول DRQI برای سایر سازندهای مخزنی، این فرمول برای سازند کربناته سروک در یک میدان نفتی مورد استفاده قرار گرفت. نمودار DRQI و RQI برای واحدهای مخزنی سازند کنگان در مقابل عمق، رسم و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج محاسبه DRQI برای واحدهای مخزنی سازند کنگان حاکی از آن است که بخش K2 این سازند بر اساس اندیس معرفی شده شرایط مخزنی مناسب‎تری را نسبت به بخش K1 دارد که بررسی نتایج ارزیابی پتروفیزیکی سازند کنگان نیز همین نتیجه را نشان می‎دهد.

آزمایش مغزه دقیق‌ترین و البته پر‌هزینه‌ترین روش اندازه‌گیری تراوایی است و برای ارایه روش‌های جایگزین تخمین تراوایی بسیار تلاش شده است. یکی از روش‌های تخمین غیرمستقیم تراوایی استفاده از امواج استونلی است. مزیت اصلی استفاده از این امواج در تخمین تراوایی آن است که با ثبت خاصیت ذاتی موج، که متاثر از تراوایی است، و کمّی کردن رابطه پارامترهای فیزیکی این موج و تراوایی، می‏توان یک نگار پیوسته از تغییرات تراوایی در سرتاسر چاه تهیه کرد. در محاسبه تراوایی از این طریق، پارامترهای بسیاری از جمله تخلخل، لیتولوژی، دقت تراوایی اندازه‌‌گیری‌شده به‏کمک مغزه یا ابزار MDT و مقدار کندشدگی استونلی محاسبه‏شده در زمینه سنگ تاثیر می‏گذارند. در این تحقیق به بررسی تاثیر پارامترهای گفته‏شده در محاسبه کمّی تراوایی پرداخته شده است. براساس نتایج می‏توان دریافت که پارامترهای تخلخل و کندشدگی موج استونلی در زمینه سنگ بیشترین تاثیر را در تعیین دقیق تراوایی دارند؛ به‏طوری که درصورت عدم‏محاسبه صحیح مقدار کندشدگی موج استونلی در زمینه سنگ، در بعضی نقاط مقدار تراوایی منفی خواهد بود. علاوه‌‌بر این، وقتی پارامتر تخلخل در محاسبه تراوایی تاثیر داده شده، نتایج تطابق بیشتری با مقادیر تراوایی حاصل از ابزار MDT دارند.

پارامتر پتروفیزکی تخلخل برای انجام مدل‌سازی سه بعدی مخزن و پیش‌بینی سناریوهای تولید برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی درخصوص مدیریت یک میدان یا یک مخزن نقش به‌سزایی دارد. در مطالعه حاضر، با استفاده از داده‌های حفاری 3 چاه(لاگ‌ها) و همچنین برای تخمین پارامتر پتروفیزیکی تخلخل از روش زمین آماری شبیه‌سازی گوسی متوالی مورد استفاده قرار گرفته است. روش گوسی متوالی جهت ایجاد مدل تخلخل به‌کار می‌رود. تکنیک گوسی به خاطر آسانی کاربرد و انعطاف‌پذیری در ایجاد ناهمگنی‌های واقعی کاربرد گسترده‌ای دارد. در این روش زمین آماری، با استفاده از مقادیر و مختصات معلوم، مقدار همان پارامتر در نقاط نامعلوم به‌دست می‌آید. در روش گوسی متوالی از سلول‌هایی که دارای یک ارزش معین از انواع پارامترهای پتروفیزیکی می‌باشند استفاده می‌شود. سرانجام پس از ایجاد مدل ساختمانی مخزن و آنالیز داده‌های پتروفیزیکی، مدل‌های شبیه‌سازی شده برای 5 زون مخزنی سروک و داریان(1، 2، 3 و 4) در میدان نفتی مربوطه با دقت بالا برای پارامتر تخلخل به‌دست آمد. بررسی و نتایج به‌دست آمده نشان دادکه روش به کار رفته دقت بالایی داشته و می‌توان با تکیه بر روش‌های محاسباتی برای شناسایی مکان‌های مستعد مخزن در تولید از آن استفاده کرد. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که میزان تمرکز نفت در لایه 1 داریان از سایر سازندها بیشتر بوده و پیشنهاد می‌گردد برای تولید اولیه این مخزن توسعه یابد.

هدف از این مطالعه، محاسبه سرعت امواج کشسان، تعیین مدول‌های کشسان و بررسی تأثیر تخلخل بر مدول‌های کشسان در سازندهای کنگان و دالان در میدان گازی پارس جنوبی است. در این پژوهش سرعت امواج تراکمی و برشی به ترتیب با استفاده از زمان سیر امواج تراکمی و برشی حاصل از ابزار تصویرگر صوتی- برشی دو قطبی (DSI) محاسبه گردیدند. مدول حجمی، مدول برشی، مدول یانگ، پارامتر لامه، نسبت پواسون و نسبت مدول حجمی به مدول برشی (K/G) با استفاده از روابط موجود بین سرعت امواج صوتی، چگالی و مدول‌های کشسان تعیین شدند. با بررسی رابطه تخلخل و مدول‌های کشسان مشخص شد که مدول‌های کشسان با افزایش تخلخل کاهش می‌یابند. مقایسه مدول‌های کشسان و تخلخل نشان داد که در بین مدول‌های کشسان، مدول حجمی بیشترین همبستگی را با تخلخل دارد. همچنین روابط بین نسبت‌های سرعت موج تراکمی به سرعت موج برشی (Vp/Vs)، پواسون و K/G با تخلخل مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه آن نشان‌دهنده کاهش ملایم این سه نسبت با افزایش تخلخل می‌باشد.

در این پژوهش نمونه‏های بخش‌های C4 تا F سازند قم از منظر پتروگرافی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان می‏دهد که مهم‎ترین فرآیند دیاژنتیکی تاثیرگذار بر روی کربنات‎ها، دولومیتی شدن می‏باشد. اما دولومیتی شدن مخزن نتوانسته تخلخل مخزن را بالا ببرد و تخلخل ماتریکس به طور کلی پایین است. دولومیکرایت و دولومیکروسپارایت که به‌طور عمده باعث توسعه تخلخل ماتریکس می‌شوند، به‌صورت محدود توسعه یافته و عمده دولومیت‌های تشکیل شده در این برش از نوع انتخابی است. توسعه سیمان (به‌خصوص سیمان دولومیتی) در مراحل تدفین عمیق باعث پرشدن تخلخل‌ موجود در سنگ شده و درصد بالای دولومیتی شدن باعث تشکیل موزاییک‏های درهم قفل شده می‌گردد. همچنین فشردگی و تشکیل استیلولیت‌ها و نیز ایلیتی شدن با بستن گلوگاه حفره‏ها منجر به کاهش تخلخل و تراوایی می‌شود. مطالعات میکروسکوپی حاکی از حضور 9 نوع دولومیت در این منطقه است که در چهار مدل دولومیتی شدن شامل مدل سبخا، مدل برگشتی، مدل تدفینی عمیق و مدل دو رگ شکل گرفته‏اند. وجود سازند قرمز بالایی در بالای سازند قم، همچنین وجود رس و مارن در سازند قم به‌عنوان ترکیبات رسی می‏تواند از منابع اصلی تامین Mg برای تشکیل دولومیت‏های سازند قم باشد.

در مطالعه حاضر، مدل ژئواستاتیکی مخزن آسماری میدان نفتی منصوری با استفاده از اطلاعات پتروگرافی، ژئوفیزیکی و پتروفیزیکی 90 حلقه چاه این میدان تهیه گردید، که برای این منظور از نرم‌افزار مدیریت سیستم مخزن (RMS) استفاده شده است. بر اساس داده‌های پتروفیزیکی و تطابق آنها با مقاطع میکروسکوپی، مخزن آسماری در میدان نفتی منصوری عمدتا کربناته و ماسه سنگی بوده و به هشت زون تقسیم می‌شود که زون یک بالاترین زون است و مستقیما در زیر پوش‌سنگ قرار دارد و زون هشت پایین‌ترین قسمت مخزن بوده و بر روی سازند پابده قرار گرفته است. در میان این هشت زون، زون‌های بالایی کمتر تحت تاثیر فرآیندهای دیاژنزی مخرب قرار گرفته‌اند و کیفیت مخزنی بهتری دارند، در حالی‌که در زون‌های پایینی، عملکرد دیاژنز، تا حد بسیار زیادی خصوصیات مخزنی را از بین برده است. براساس اطلاعات ژئوفیزیکی، میدان نفتی منصوری تحت تاثیر فرآیندهای تکتونیکی چندانی قرار نگرفته و مدل ساختمانی آن تنها شامل نقشه‌های همتراز زیر سطحی می‌باشد. در نهایت با تلفیق داده‌های پتروگرافی، پتروفیزیکی و ژئوفیزیکی، مدل استاتیک مخزن تهیه شد. نتایج حاصل از این مدل نشان می‌دهد که در سرتاسر میدان منصوری، تنها زون‌های یک، دو و سه سازند آسماری زون‌های بهره‌ده بوده که در این بین زون دو بهترین زون مخزنی است و دارای بیشترین مقدار نفت درجای مخزن (65%) می‌باشد. این موضوع از نحوه توزیع خواص پتروفیزیکی (تخلخل، اشباع آب و ضخامت زون خالص به ناخالص) استنباط می‌شود. نقشه تراکم شکستگی‌ها نیز بیانگر آن است که بر خلاف دیگر میادین هیدروکربوری حوضه زاگرس، در میدان منصوری شکستگی‌ها نقش چندانی در ایجاد خواص مخزنی نداشته‌اند. براساس نقشه‌های میانگین تخلخل و اشباع آب، خصوصیات مخزنی در محدوده شرق و شمال شرق میدان دارای وضعیت مطلوب‌تری است. لذا می‌توان در طراحی چاه‌های جدید، نگهداشت توان تولید، ازدیاد برداشت و توسعه میدان منصوری روی این قسمت از میدان تمرکز بیشتری نمود.

هدف از بررسی ویژگی‌های مخزن، مشخص کردن توزیع فضایی شاخص‌های پتروفیزیکی مانند تخلخل و تراوایی می‌باشد. روابط تخلخل و تراوایی می‌تواند در چارچوب واحدهای جریانی و به منظور تعیین سنگ‌های مخزنی ناهمگن به کار گرفته شود. یک واحد جریان، حجمی از سنگ مخزن است که به طور عمودی و جانبی پیوسته و قابل پیش‌بینی بوده و خصوصیات زمین‌شناسی و پتروفیزیکی تأثیرگذار بر جریان سیال در درون آن ثابت می‌باشد. تعیین واحدهای جریانی در مخزن و بررسی آنها، برای شناخت دقیق مخزن و نیز برای شبیه‌سازی مخزن توسط نرم‌افزارهای شبیه‌سازی، ضروری است. در این مطالعه واحدهای جریانی بر اساس دو روش منطقه‌بندی آماری و نمودار لورنز اصلاح شده بر مبنای چینه‌نگاری (SMLP)، در میدان گازی تابناک مشخص شده است. برای تعیین این واحدها، از تلفیق داده‌های پتروفیزیکی و مقایسه تخلخل و تراوایی مغزه در سه چاه استفاده شده است. با مقایسه واحدهای جریانی حاصل از این دو روش مشخص شد که تطابق نسبتاً خوبی در زون‌های تراوا میان روش‌های مذکور وجود دارد.

ساخت یک مدل سه بعدی از پارامترهای مخزنی به ویژه تخلخل و تراوایی برای شبیه‌سازی جریان سیال بسیار حائز اهمیت است. هرچه این مدل به مقادیر واقعی نزدیک‌تر باشد، شبیه‌سازی مخزن بهتر انجام می‌گیرد. در این مقاله با استفاده از چهار روش مختلف زمین آماری کریجینگ، کوکریجینگ هم مختصات، شبیه‌سازی گوسی متوالی و شبیه‌سازی گوسی متوالی توام، تخمین و شبیه‌سازی سه بعدی تخلخل مخزن شده است. در ابتدا از روش کریجینگ و تنها براساس داده های چاه در تخمین استفاده شده است. سپس با استفاده از نشانگر لرزه‎ای مقاومت صوتی به عنوان پارامتر ثانویه در روش کوکریجینگ هم مختصات، اقدام به ساخت مدل سه بعدی می‌شود. در شبیه‌سازی گوسی متوالی نیز از دو الگوریتم بر پایه روابط کریجینگ و روابط کوکریجینگ هم مختصات استفاده شده است. در نهایت هر یک از روش‌های مذکور اعتبار سنجی گردید که نتایج حاصل از اعتبار سنجی متقابل نشان می‎دهد استفاده از داده ثانویه در شبیه‌سازی بهترین نتایج را به‎دست می‎دهد.

تخلخل یکی از اساسی‌ترین پارامترها در مهندسی مخازن به‏شمار می‌رود که متخصصان را قادر می‏سازد فرآیندهای توسعه میادین نفت و گاز را به‏صورت کارا و مؤثر طراحی و مدیریت نمایند. استفاده از نمونه‏های مغزه و نگارهای چاه‌پیمایی روش‏های متداول برای اندازه‏گیری تخلخل و تراوایی می‌باشند اما نتایج حاصل از این روش‏ها فقط می‌تواند نمایان‌گر خواص مخزن در محل چاه یا محدوده چاه باشد. لذا با ترکیب داده‌های لرزه‌نگاری سه بعدی، نگارهای چاه‌پیمایی و اطلاعات حاصل از نمونه‌های مغزه می‌توان خواص مخزن را در فواصل دورتر از چاه نیز تخمین زد. در این مقاله داده‌های لرزه‌نگاری سه‌بعدی و نتایج حاصل از آنالیز نگارهای چاه‌پیمایی تعبیر و تفسیر شده است. همچنین با انجام برگردان لرزه‌ای بر روی داده‌های لرزه‌نگاری سه بعدی و تلفیق نشان‌گرهای لرزه‌ای، خصوصیات مخزنی سازند سروک در یکی از میادین نفتی جنوب غرب ایران مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به نتایج به‌دست آمده، رسوبات این میدان دارای خصوصیات تغییر رخساره‎ای می‌باشد و در نتیجه در بخش‌های مختلف میزان تخلخل متفاوت است، اما در بخش مرکزی سازند سروک در میدان مورد مطالعه تخلخل به‌میزان قابل ملاحظه‎ای افزایش یافته است.

تشدید مغناطیسی هسته‌ای (NMR) پاسخ هسته‌های اتمی به میدان‌های مغناطیسی خارجی است. در این تحقیق به بررسی روش نوین MRIL (چاه پیمایی به روش تشدید مغناطیسی هسته‌ای) جهت تعیین پارامترهای پتروفیزیکی مورد نیاز از قبیل تخلخل و توزیع اندازه حفره‌ها که در تخمین هیدروکربن موجود در مخزن به کار گرفته می‌شود، می‌پردازیم. برای این منظور، ابتدا پارامتر تخلخل با پردازش داده‌های NMR محاسبه شده و سپس تخلخل حاصل با تخلخل نوترونی و تخلخل مغزه مقایسه می‌شود. نتایج بیان‌گر توافق خوب بین تخلخل NMR و تخلخل مغزه است.درحالی که یافته‌ها نشان می‌دهد تخلخل نوترونی بیش از اندازه واقعی است