Search

Bu çalışmanın amacı 1940 ve 1948 yılları arasında Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanan ve okutulan psikolog Ali Haydar Taner’in (1883-1956) ismini taşıyan Ortaokul İçin Tarih II ders kitabını geniş bir bakış açısı içinde ele almaktır. Bu çalışmada üç alt probleme cevap verilecektir;1- Ali Haydar Taner, Ortaokul İçin Tarih II kitabına “yazan” olarak neden ve nasıl geçmiş olabilir? 2- Cumhuriyetin ilk yıllarından 1940’a kadar Millî Eğitim Bakanlığı’nın okul ders kitaplarının basılmasına yönelik uygulamaları nasıldı?3- Ali Haydar Taner imzalı Ortaokul için Tarih II’nin içeriğinin bir önceki baskılarla (1937 baskısı) benzer ve farklı yönleri nelerdir? 1934’te okutulmaya başlanan Ortamektep I-II-III ders kitaplarına yönelik pedagojik eleştiriler, 1937 sonrası oluşturulan komisyonlarda çözülmeye çalışıldı. 1940’dan sonra Ortaokul Tarih II kitabın üzerinde Ali Haydar Taner ismi görülmektedir. 1943’te toplanan II. Maarif Şurası ile bu iyileştirme çabalarının daha geniş katılımla meşru bir zemine oturması sağlandı. Türkiye’de geçmişte tarih ders programlarındaki köklü değişimler, tarih ders kitaplarının tekâmül etmesini engellemiştir.

Leo J Alilunas (1912-2002), lisans ve yüksek lisansını Missouri Universitesi'nden, doktorasını Michigan Üniversitesi’nden aldı. Lise ve öğretmen kolejlerinde çalıştı. New York State Üniversitesi Kolejinde Eğitim Profesörlüğü yaptı. Phi Kappa Phi ve Phi Delta Kappa, Sosyal Bilgiler Ulusal Konseyi gibi kurumların bir üyesi idi. Educational Administration and Supervision, the Elementary School Journal, the Social Studies gibi dergilerde makaleler yayımladı. Yazara ait bu kitap bölümü 1967 yılında "The Problem of Children's Historical Mindedness" başlığı ile Joseph S. Roucek (Ed.), "The Teaching of History" adlı kitapta yayınlanmıştır.

Tarih öğretimi, Amerika'da eğitimin hikâyesinde değişikdönemlerde önem kazanmış değişen düşünme modellerini yansıtmaktadır. Örneğin,eğer hâkim düşünce havası ‘yurtseverlik’ ise, o zaman tarih öğretimi büyükölçüde bunu yansıtmaktadır. Eğer, hâkim düşünce modeli ‘dünya'yı anlama’ ise, ozaman bu fikir ilkokul programlarında azami önemi üstlenmektedir. Programa yönveren örgütsel ve kavramsal çerçevelerden söz edildiğinde, fikirler vurgusu ‘interdisipliner’ya da ‘toplulaştırıcı’ çerçevede toplandığında, o zaman sonuç, pek çokbilginin, ‘Sosyal Bilgiler' ya da ‘Sosyal Bilimler’ olarak (Genellikle ‘SosyalBilgiler’ terimi, ilkokul düzeyinde kullanılır. Fakat, pek çok biliminsanı, ‘SosyalBilgiler' ya da ‘Sosyal Bilimler’ terimlerinin hangisinin daha kusursuz olduğuve bundan dolayı her bir terimin temsil ettiği iki ayrı sorgulama tarzı olupolmadığı konusunda aynı fikirdedeğildir.) adlandırılan genel bir konu alanı ya da disiplin altındabirleştirildiği bir çeşit örgütsel mihverler olmaktadır.

Bu makalede Avrupa pedagoji dusuncelerinin erken Cumhuriyet Donemi tarih ogretimine etkisi, 1924 Ilkokul 3. Sinif ve kismen 5. Sinif Tarih Programi’nda tarih konularinin yakin gecmisten uzak gecmise dogru okutulmasi uygulamasi cercevesinde tartisilmaya calisilacaktir. Cumhuriyet’in ilaninin ardindan Turk egitimcilerin boyle bir uygulamayi baslatmasinin siyasi ve pedagojik gerekceleri tartisilmaktadir. Bu konuda cok sinirli kaynaktan hareketle, tarihsel yontemi kullanarak, bu dusuncenin Turkiye’ye nasil gelmis olabilecegini, bu uygulamanin surecini ve aktorlerinin kimler olabilecegini ortaya koymaya calisacagim. Bu cercevede uc soru yanit aranmaya calisilmaktadir. Ilkokullar icin tarih programi gelistirmede “yakin gecmisten uzak gecmise dogru” program gelistirme anlayisi kimler tarafindan ve hangi gerekcelerle ortaya atildi? Erken Cumhuriyet Doneminde bu uygulamanin ortaya cikisinda II. Mesrutiyet Donemi tarih egitim calismalarinin etkisi nedir? 1924 Ilkokul Programi 3. Sinif Tarih Dersi Ogretim Programi’nin yakin gecmisten uzak gecmise dogru islenmesi uygulamasinin sonuclari nelerdir? Anahtar Kelimeler: Ilkokulda Tarih Ogretimi, d’Alembert, Ahmet Halit Yasaroglu, Bizim Tarih The Teaching History In Elementary School In 1924: The Turkish Experince Under The Influence Of D'alembert Abstract: The aim of this article is to discuss the affect of European pedagogical heritage to the early Republican period in Turkey by taking into account the teaching of History from the present to the past times at the 3 rd grade and the 5 th grade in Elementary School. Also I want to show the political and the pedagogical grounds of the application that put into action just after the proclamation of the Republic in 1923. Starting from very limited resources in this subject, I tried to show how this idea might have come to Turkey, who were the main actors in this application by using the historical method. In this context, three questions are tried to be answered. These are as follows; Who put forward the idea of teaching of History at elementary school from the present to the past and on what grounds? What was the influence of the history education studies at the Second Constitutional Period to the Early Republican Period in Turkey on this matter. What were the results of the teaching of the History from to present to past at the at the 3 rd grade and the 5 th grade in Elementary School in 1924. Keywords: The Teaching History In Elementary School, d’Alembert, Ahmet Halit Yasaroglu, Bizim Tarih

Yöntem ve içerik üzerine yapılan araştırmaların etkisi, Tarih öğretiminde İmlâ ve Aritmetik gibi pek çok dersin öğretimine göre daha az belirgindir. Bununla beraber son elli yılda amaç ve tutumlarda belirli değişimler oldu. Bunları kısmen öğrenme psikolojisinde yapılan araştırmaların etkilerine bağlamak mantıklı görünmektedir. Örneğin etkinliğin ve işbirliğinin öneminin idrak edilmesi, yöntemin çeşitliliğine yol açmıştır. Sosyal kullanış analizi ve en alt düzeylerin belirlenmesi çabaları, ders kitabı içeriklerinin sadeleşmesine sebep oldu ve test yapmanın gelişmesi de olgulardan tutumların, bağlılıkların ve becerilerin değerlendirilmesine vurguya yol açtı. Tarih öğretimi, bir kuşak öncesine göre menzil açısından daha geniştir ve sınırlılıklarının daha fazla bilincindedir. Bir ölçüde uluslararası olaylarda ve toplumsal vicdanı canlandırmada değişimler artan oranda ilgiyle takip edilebilirken, aynı zamanda araştırmacıların sabırlı çalışmalarının, oluşan çeşitliliğin yönünün belirlenmesinde rolünü oynadığına inanmak için sebep vardır.

History teaching is aim to educate students which is knowing the ways to access historical sources and evidence, resources to reach questioning, criticizing, evaluating, also such as causality, chronological thinking, historical empathy skills having. In this study the factors that influence students' levels of literacy history and their causes are discussed based on the opinions of teachers. In this study, interview technique was used as qualitative research method was utilized as a means of data collection. For this purpose, interviews were held with 12 teachers in the study group. “Criteria sampling” method preferred in determining of the study * Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Tarih Eğitimi A.B.D. E-posta: bahriata@gmail.com ** Yrd. Doç. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Eğitimi A.B.D. E-posta: muratkece5@gmail.com group. Various opinions have been put forward the reasons of students' historical literacy levels are low and solutions directed towards by the participants. It was mentioned that social studies curriculum, students' parents, social studies teachers, social studies textbooks is effective on levels of students' historical literacy. In addition participants expressed that it is not appropriate history programs to the level of student on TV and there is a dull lecture on the historical documentary. So they do not attract the attention of students., Tarih konularının öğretiminde tarihsel kaynak ve kanıtlara ulaşma yollarını bilen, ulaştığı kaynakları sorgulayan, eleştiren, değerlendiren, tarihsel olayları nedensellik, kronolojik düşünme, tarihsel empati gibi beceriler çerçevesinde inceleyen öğrenciler yetiştirme amacının olması, tarih okuryazarlığı dairesinde hareket edildiğini göstermektedir. Bu çalışmada öğrencilerin tarih okuryazarlığı düzeylerine etki eden unsurlar ve bunların nedenleri öğretmen görüşlerine dayalı olarak tartışılmıştır. Nitel araştırma yöntemine göre hareket edilen çalışma kapsamında “ölçüt örnekleme” yöntemi ile belirlenen 12 sosyal bilgiler öğretmeni ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Ulaşılan bulgulara göre katılımcıların, öğrencilerin tarih okuryazarlığı düzeylerinin düşük olma nedenleri ve çözüm önerilerine yönelik çeşitli görüşler öne sürdükleri gözlenmiştir. Öğrencilerin tarih okuryazarlığı düzeylerinin düşük olma nedenleri arasında sosyal bilgiler öğretim programının, öğrenci velilerinin, sosyal bilgiler öğretmenlerin, sosyal bilgiler ders kitaplarının gerekçe gösterildiği tespit edilmiştir. Ayrıca televizyonda yayınlanan tarih programlarının öğrenci seviyesine uygun olmadığı ve tarihsel belgesellerde de donuk bir anlatımın olması nedeniyle öğrencilerin ilgisini çekmediği belirtilmiştir.Anahtar Kelimeler: Tarih Okuryazarlığı, Öğretmen Görüşleri, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Nitel Araştırma THE ELEMENTS AFFECTING STUDENTS' HISTORICAL LITERACY LEVELS: A QUALITATIVE RESEARCH BASED on TEACHERS’ OPINIONSAbstract: History teaching is aim to educate students which is knowing the ways to access historical sources and evidence, resources to reach questioning, criticizing, evaluating, also such as causality, chronological thinking, historical empathy skills having. In this study the factors that influence students' levels of literacy history and their causes are discussed based on the opinions of teachers. In this study, interview technique was used as qualitative research method was utilized as a means of data collection. For this purpose, interviews were held with 12 teachers in the study group. “Criteria sampling” method preferred in determining of the study group. Various opinions have been put forward the reasons of students' historical literacy levels are low and solutions directed towards by the participants. It was mentioned that social studies curriculum, students' parents, social studies teachers, social studies textbooks is effective on levels of students' historical literacy. In addition participants expressed that it is not appropriate history programs to the level of student on TV and there is a dull lecture on the historical documentary. So they do not attract the attention of students.Keywords: Historical Literacy, Teachers’ Opinions, Teaching of Social Studies, Qualitative Research