Search

Dinî yapı türleri arasında camilerin ibadet amaçlı kullanımları dışında, yeniden işlevlendirilmeleri dinî değerinden dolayı hassasiyet taşımakla birlikte, çok aykırı bir fonksiyonel kullanımı olmaması önemlidir. Balkanlardaki somut kültürel mirasımızın önemli erken tarihli örneklerinden Yunanistan’ın Karaferye şehrinde inşa edilen dört caminin, mübadele sonrası ev olarak halen kullanılması bu çalışmanın konusudur. Osmanlı mimari kültürel çeşitliğinin somut kanıtları camilerin farklı bir işlev verilerek, mesken/konut olarak kullanılması kültürel mirasın korunması çalışmalarının tartışmalı konularından biridir. Türkiye-Yunanistan arasında 30 Ocak 1923’te imzalanan Nüfus Mübadelesi Anlaşması sonrasında, Yunanistan’da bıraktığımız kültürel mimari envanterin uğradığı fonksiyonel farklılıkları izlemek, dönüştürülme sürecinin doğru tanımlanması ve camilerin kültürel miras içindeki yerinin belirlenmesi de büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, çalışmada dört örneği barındıran mevcut ulusal ve uluslararası bilimsel kaynaklarda yer almayan bu gizlenmiş camilerimizin, Karaferye (Veria) şehrinde halen konut olarak kullanımları ilk defa olarak tespit edilerek, ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın bulguları arşiv, literatür araştırması ve saha çalışmasına dayanmaktadır. Türkiye-Yunanistan Nüfus mübadelesi sonucunda Yunanistan’ın başka hiçbir şehrinde, Karaferye (Veria)’da ki kadar cami, konuta dönüştürülmemiştir., Among the types of religious buildings, it is important that the re-functioning of mosques, except for their use for worship purposes, is sensitive due to its religious value, but not a very contrary functional use. It is the subject of this study that four mosques built in Veria, Greece, which are one of the important early examples of our concrete cultural heritage in the Balkans, are still used as houses after the exchange. Concrete evidence of Ottoman architectural cultural diversity is one of the controversial issues of cultural heritage conservation studies, giving mosques a different function and using them as dwellings. Turkey and Greece signed between January30, 1923 after the Population Exchange Agreement, the cultural and architectural inventory we have left Greece to follow the functional differences incurred, accurate identification of the conversion process and determining the location of mosques and cultural heritage is also of great importance. For this reason, the use of these hidden mosques, which are not included in the existing national and international scientific sources, which contain four examples in the study, has been determined for the first time in Karaferye(Veria) and revealed for the first time. The findings of the study are based on archive, literature research and fieldwork. No other city in Greece as a result of the Population exchange between Greece and Turkey, Karaferye (Veria), in which mosques were converted into housing.

Osmanli Devleti’nin tasradaki temsilcisi, yargic ve yerel yoneticisi olan kadilarin kendilerine akseden konulari ve yaptiklari islemleri kaydettikleri ser‘iye sicilleri Osmanli arsiv evraki arasinda ayricalikli ve onemli bir konuma sahiptir. Icerdikleri belge cesitliligi bakimindan cok farkli alanlara isik tutan ve birinci dereceden kaynak durumundaki bu defterler ozellikle Osmanli tasrasinin sosyo-ekonomik tarihine iliskin paha bicilemez bilgiler icermektedir. Yunanistan Makedonyasi’nin guneyinde, Selânik korfezine pek te uzak olmayan bir konumda yer alan Karaferye ( Beroia/Veria ) bes yuzyili askin Osmanli Devleti’nin egemenligi altinda bulunmus, farkli dini ve etnik gruplarin birlikte yasadiklari, uretim ve ekonomik canlilik acisindan kayda deger potansiyele sahip bir kazadir. Kazanin, Osmanli gecmisinin aydinlatilmasi acisindan mahallinde kaleme alinmis belgelerin varligi ve verdikleri bilgilerin degerlendirilmesi buyuk onem tasimaktadir. Karaferye kazasinin Yunanistan’da 127, ulkemizde ise 13 adet olmak uzere toplam 140 adet kadi sicil defteri tespit edilebilmistir. Defterler XVII. yuzyila ait 43, XVIII. yuzyila ait 67 ve XIX. yuzyila ait 30 adet olmak uzere sayisal olarak dagilmislardir. Soz konusu kulliyat 1602-1891 yillari arasi donemi icermektedir. Karaferye Sicilleri toplam on iki binin uzerinde sayfada barindirdigi binlerce belgeyle buyuk bir koleksiyon olusturmustur. Oldukca iyi durumda ve cogu orijinal hallerini koruyan defterlere dayali calismalar kaza olceginde yerel tarih arastirmalari icin kaynak teskil ettigi gibi Osmanli tarihinin sondaj ve ornekleme yontemleriyle yurutulecek incelemeler icin de onemli bilgiler icermektedir. Bu calismada her iki ulkede bulunan siciller ile ilgili mevcut malumat derlenmis, ulkemizdeki defterler ve yapilan calismalar hakkinda bilgi verilmis, sicillerin durumu genel olarak degerlendirilmis ve bir toplu katalog olusturulmustur.