Search

Deniz ürünleriyle ilgili fıkıh literatüründeki hükümlerin incelendiği bu çalışmada, konuyla ilgili mezhep alimlerinin verdiği hükümler delilleriyle incelenmiştir. Balıkçılık sektörünün devasa bir büyüklüğe ulaştığı günümüzde, İslam hukuku alanında deniz ürünleriyle ilgili müstakil bir çalışmanın olmayışı, İslam hukukunun bu alandaki hükümlerinin bir tez çerçevesinde ortaya konmasını gerektirmiştir.Bu çalışmada deniz ürünleriyle ilgili klasik kaynaklarda verilen hükümlerin ortaya konulması ve bu hükümlere kaynaklık eden bakış açılarına yer verilmesi amaçlanmıştır. Birinci bölümde gıdalarda helallik ve haramlık konusu, helal ve haramı belirlemedeki temel ölçütler; ikinci bölümünde ise deniz ürünlerinin ahkâmı kapsamında deniz avı kavramı incelenmiş ve deniz ürünlerinin avlanması, tezkiyesi, gıda olarak kullanılması, alım satımı ve takı olarak kullanılması gibi konulara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise deniz ürünleriyle ilgili klasik ve modern dönemdeki fetvalara yer verilmiş ve bu fetvalara ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, konuyla ilgili İslâm hukukçularının verdiği farklı hükümlerin, mezheplerin haram ve helal konusuna bakış açılarından ve nasları yorumlamadaki usullerinden kaynaklandığı görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Fıkıh, ahkâm, helal, gıda, deniz ürünleri In this study, the relevant sect scholars' provisions of seafood in literature of Islamic law were examined with their proofs. The lack of an independent source of seafood in the Islamic law resources today when the fisheries sector has reached a gigantic size reveals the necessity of presenting the provisions of Islamic law as a study.In this study, it is aimed to put forward the provisions of seafood given in the classical sources and to include the perspectives of these provisions. In the first part, the subject of halal and haram in foods, and basic criteria for determining halal and haram are presented. In the second part, the concept of sea fishing is examined within the scope of the judgment of seafood, and the subjects such as hunting, authorization, using as food, buying and selling and using as jewelry are presented. In the third part, classical and modern period fatwas related to seafood are given and evaluations are made about these fatwas. As a result of the research, it is seen that the different provisions given by the sect scholars are originated from the perspectives of the sects on the subject of haram and halal and from the methods used while interpreting them.Key Words: Islamic law, provision, halal, food, seafood 77

Günümüzde, kamu kaynaklarının kamu mali yönetimi tarafından verimli, etkin ve tutumlu şekilde kullanılması zorunluluk haline gelmiştir. Bu yönde pek çok devlet mevcut mali yapısını bu unsurları gözeterek yeniden yapılandırmaya başlamıştır. Yeniden yapılandırma çalışmalarındaysa Kurul Tipi ve Ofis Tipi örgütlenmeler şeklinde yer alan Sayıştaylara büyük önem atfedilmiştir. Zira Sayıştaylar, yürütmüş oldukları denetimlerle hem mevzuata uygunluğu sağlamakta, hem de mali sistemin performansını ölçmektedir. Performans denetimleri olarak adlandırılan bu ölçümler, kimi zaman tüm mali nitelikli faaliyetleri kapsarken, kimi zaman da özellikli konulara yönelebilmektedir.Bu çalışmada performans denetimi belirleyici unsurlarıyla tanımlandıktan sonra, bu konuda gelişmiş 15 Ofis Tipi ve Kurul Tipi Sayıştay incelenmiştir. Yapılan incelemede Ofis Tipi Sayıştayların performans denetiminde daha başarılı sonuçlara ulaştığı tespit edilmiştir. Türk Sayıştayı'na yönelik değerlendirmede, yargılama görevinin denetim görevine üstün geldiği tespit edilmiştir. İyi uygulama örnekleri ışığında, performans denetiminden etkin sonuç alınması için Sayıştay'ın kurumsal yapısının Ofis Tipi'ne dönüştürülmesi önerilmiştir. Nowadays, to use of public resources in efficient, effective and economic manner by public financial administrative has become a necessity. In this regard, a number of states have begun to re-construct their existing financial structure by taking into consideration of these elements. In the process of re-construction, the Supreme Audit Institutions that are formed as the Court Types and Office Types are of a great importance. Supreme Audit Institutions provide compliance with legislation and measure the performance of financial system in the auditing carried by themselves. These measurements that are called performance auditing sometimes include all activities that have financial features, sometimes focus on the specific themes.In this study, following the definition of performance auditing with its determining elements, the advanced 15 Office and Court Types of Supreme Auditing Institutions have been examined. According to the result of examination, it has been found that the Office Type of Supreme Audit Institutions are more successful in the performance auditing. Regarding to the Turkish Court of Account, it has been observed that the task of judgment is prior to the task of auditing. In light of the good practice examples, it has been suggested that the institutional structure of the Court of Account should transform to the Office Type in order to get an efficient result from performance auditing. 362

TÜRK MEDENİ KANUNUNA GÖRE VAKIF YÖNETİM ORGANI4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 109'da vakfın bir yönetim organının bulunması zorunluluğu belirtilmiştir. Vakıflarda zorunlu organ olan yönetim organı hakkında 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi döneminde çıkarılan Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tüzük'te de çeşitli hükümlere yer verilmiştir. 4722 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun m. 22'ye göre, anılan Tüzük'ün Türk Medeni Kanunu'na aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilmektedir. Çalışmamızın konusu olan vakıf yönetim organı, TMK ve Tüzük hükümleri çerçevesinde incelenecektir. Çalışmamızın birinci bölümünde tüzel kişilerde organ kavramı üzerinde durulacak ve bu kavramın benzer kavramlarla karşılaştırılması yapılarak, organ türleri ve tüzel kişinin ehliyetinin sınırına temas edilecektir. İkinci bölümde organın fiilleri ve bu fiillerden doğan sorumluluk konularına yer verilmiş olup, organın fiillerinden doğan sorumluluk başlığı altında tüzel kişinin ve organın sorumlulukları incelenmiştir. Üçüncü bölüm, vakıf yönetim organının oluşumuna ve görevlerine ayrılmıştır. Bu bölümde yönetim organının ne şekilde kurulacağı, kimlerin yönetim organında yer alabileceği; yönetim organında yer alacaklarda aranılacak nitelikler üzerinde durulacak ve yönetim organının görevleri belirtilecektir. Dördüncü bölümde vakıf yönetim organının sorumluluğu başlığı altında yönetim organının vakfa ve üçüncü kişilere karşı olan sorumluluğunun esasları belirtilirken, anonim ortaklık yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna ilişkin öğretide yer alan görüşlerden de imkan dahilinde yararlanılacaktır. Ayrıca bu bölümde yönetim organının görevden uzaklaştırılması konusu yargı kararları çerçevesinde incelenecektir. Çalışmamızın bütününde Türk Borçlar Kanunu ile Türk Ticaret Kanunu Tasarıları ile getirilmek istenen çalışma konusuna ilişkin yeniliklere kimi konularda doğrudan, kimi konularda ise karşılaştırma şeklinde dikkat çekilecektir. Diğer taraftan Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Vakıflar Kanunu Tasarısı Taslak'ında yer alan ilgili hükümlere çalışmamızda yer verilmiş olup, Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı'nın anılan Taslak'a ilişkin görüş ve önerileri de dikkate alınarak, bu düzenleme ile getirilmek istenen yeniliklere temas edilecektir. THE ADMINISTRATIVE ORGAN OF THE FOUNDATION AS REGULATED IN THE TURKISH CIVIL CODEIt is stated that in every foundation, there has to be an administrative organ according to the 109th article of the 4721 numbered Turkish Civil Code. There ara also relative articles in the "Ordinance About the Foundations that have been founded in Accordance With the Turkish Civil Code" which was regulated during the 743 numbered Turkish Civil Code. In reliance with the before mentioned Ordinance, the articles which are not contrary to the Turkish Civil Code are stil in force. We are going to examine the administrative organ of the foundations in the frame of Turkish Civil Code and the stated ordinance. In the first section of our thesis, the organ concept in the legal entities will be focused on and also there will be a comparision with the similar concepts and in the end the organ types and the boundaries of the capability of the legal entities will be explained. In the second section the activities of the organ and the liability arising from such activities topics can be found. Under the title "Liability arising from the organs activities" we have examined both the liabilities of the legal entity and the organ. The third section is prepared for the foundation and the duties of the administrative organ of the foundation. In this section it is going to be stated as how the administrative organ could be found, who will take place in the board; and the qualities that are going to be looked for in the ones that are going to take place in the administrative organ. In the fourt section, the principles of the liability of the administrative organ towards the foundation and the third parties will be explained and also the view points that take place in the doctrine will be used in the subject matter of the liabilities of the corporate partnership board members. At the end of the this section, the resignment of the administrative organ from duty is also inspected in the framework of judicial resolutions. In all throughout our study, the Draft of Turkish Law of Obligations and the Draft of Turkish Commercial Code is applied either directly or comperatively. We have also used the Draft of the Foundations Code in the relative issues.

ÖZET Tezimiz bir giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş bölümünde hakkı sona erdiren belli başlı sebeplere özetle değindik. Bunu takip eden birinci bölümde; hak kelimesi üzerinde genişçe durduk. İkinci bölümde; hakkın düşmesi konusunu mezheplerin görüşleri ışığında açıkladık. Üçüncü bölümde; aile hukukunda hakkı sona erdiren amiller üzerinde durduk. Son bölümde ise; miras hukukunda hakkın düşmesi ve irtifak hakları konusunu mezheplerin görüşleri ışığında ele alıp inceledik. 91

Kamu yönetiminde gizlilik, yönetimin elinde bulunan bilgi ve belgelerin paylaşılmaması; kapalılık ise yönetimin dış çevreye karşı duyarsız olmasını ifade eder. Geçmiş dönemlerden günümüze kadar kamu yönetimlerinde gizlilik ve kapalılık modeli etkinliğini sürdürmüştür. Dünyada yaşanan gelişmeler sonucu demokrasinin etkin kılınması fikrinin egemen olmasıyla birlikte kamu yönetimindeki gizlilik ve kapalılık anlayışının yerini, yönetimde açıklığın sağlandığı bir modele bırakması yönündeki talepler artmıştır. Yönetimde açıklığı sağlamak için önemli bir araç olan bilgi edinme hakkı da üzerinde önemle durulan bir konu olmuştur. Bilgi edinme hakkı; kamu yönetiminin elindeki bilgi ve belgelere ulaşma imkanı olarak ifade edilebilir. Bununla birlikte gizliliğin kabul edildiği alanlar, bilgi edinme hakkının konusunu oluşturmamaktadır. Bu çalışmada bilgi edinme hakkının yönetimde açıklık bağlamında gelişimi ve buna ilişkin sınırlandırmaların ne olduğunun incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada kamu yönetiminde gizlilik ve açıklık ile bilgi edinme hakkı konusuna ilişkin kitap, tez ve makale gibi çeşitli süreli ve süresiz kaynaktan yararlanılmıştır. İlk bölümde gizlilik ve kapalılık kavramlarının kavramsal boyutu ile yönetimde açıklık ele alınmıştır. İkinci bölümde bilgi edinmenin kuramsal yönü üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde bilgi edinme hakkının uluslararası ve ulusal metinler ekseninde gelişimi ele alınmıştır. Dördüncü bölümde 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun amacı ve kapsamı ile bilgi edinme hakkının kullanımı üzerinde durulmuştur. Beşinci bölümde ise 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nda öngörülen sınırlandırmalar ve bilgi edinme hakkının güvence altına alınması bakımından ihdas edilen Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu ele alınmıştır.Bilgi edinme hakkı, yönetimde açıklığın sağlanması için tek araç olmasa da önemli bir araçtır. Ancak hakkın uygulanması boyutunda, özellikle devlet sırrı ve özel hayatın korunmasına ilişkin sınırlandırmalar önemlidir. Bu manada korunması gerekli devlet sırrı niteliğindeki gizli bilgi ve belgeler ile bireylerin özel hayatına ilişkin bilgi ve belgeler yönünden bilgi edinme hakkının sınırlandırılmasının kabulü gerekir. Bu bakımdan bilgi edinme hakkının sınırsız bir hak olduğunun kabulü mümkün değildir. Bununla birlikte bu sınırlandırmaların varlığının halinde dahi yönetimde açıklık sağlanabilir. Çünkü yönetimde açıklık, yönetimin devlet sırlarının ve özel hayatın açığa çıkarılması anlamına gelmez. Türk Hukukunda da yönetimde açıklığın sağlanması için çalışmalar yapılarak, bu konuda önemli olan bilgi edinme hakkı yasal dayanağa kavuşturulmuştur. Böylece yönetimde açıklık için önemli olan bilgi edinme hakkı bireylere tanınarak, kamu yönetiminin elinde bulunan bilgi ve belgelere erişim imkanı sunulmuştur. Yine bilgi edinme hakkına ilişkin sınırlandırmalara ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Secrecy in public management means not share informations and documents that availability about management; and closeness means be intensitively about outside of management. Secrecy and closeness models in public management have kept up their efficiencies since past periods. With the dominance of democracy in the aftermath of the developments in the world, the demand for openness model in the management has increased and states have tried to take steps to provide openness in the face of these demands. The right to information, which is an important tool for ensuring openness in management, has also been emphasized. Right to information; the possibility of access to information and documents in the hands of public management. Nevertheless, the areas that secrecy is accepted do not constitute the subject of the right to information. In this study, it is aimed to study the development of the right to information in the context of openness in public management and the limitations of the right to information. In this studying has benefited from sources such as the book, thesis and article on the subject of secrecy, closeness and right to information. In the first part, the conceptual dimension of secrecy and closeness are discussed. In the second part, theoretical aspect of information are focused. In the third part, the development of international and national texts on the right to information are discussed. In the fourth part, the aim and content of the Right to Information Law No. 4982 and the use of the right to information are emphasized. In the fifth part, Board of Evaluation About Information was established in order to ensure the limitations and the right to information, as stipulated in Right to Information Law No. 4982.The right to information is an important argument, although it is not the only means of ensuring openness in management. At the same time, in the implementation of the right, limitations on the protection of state secrecy and private life are especially important. In this way, it is necessary to approve limitation of the right to information about administrative government's secret documents and related documents of private life. In this respect, it is not possible to accept that the right to information is an unlimited right. However, even in the existance of these limitations, management can be openness. Because openness in management doesn't imply disclosure of government secrets and private life. In Turkish Law, efforts have been made to ensure openness in the administration, and the right to information, which is important in this matter, has been legally provided. Thus, the right to information, which is important for openness in management, is provided to persons and the possibility of access to information and documents of the public administration is provided. In addition, the limitations on the right to get informations and documents are given in detail. 463

Günümüzde, yerel yönetimlerden yerel halkın tercih ve beklentilerine en uygun sayı ve nitelikte hizmet sunması beklenir. Bu beklentiden kaynaklanan artan hizmet yükünün karşılanması noktasında, merkezden yerele yapılacak yetki ve kaynak devri daha anlamlı hale gelir. Bu yetki ve kaynak devri ise yerel özerkliğin temel unsuru olan mali özerklik ile açıklanır. Mali özerklik çerçevesinde, yerel yönetimlerin gelir yapısının ve vergilendirme yetkisinin nasıl tanımlanacağı hususu büyük önem taşır. Zira yerel yönetimlerin gelir yapısı ve vergilendirme yetkisi; sırasıyla mali özerkliğin düzey ve derecesini belirler ve bunlar ülke uygulamaları bakımından farklılık arz eder.Mali özerkliğin Türk merkezi ve yerel yönetim yapısına uyarlılığının tespitinin amaçlandığı bu çalışmada; güncel literatür taranarak teorik çerçeve çizilmiş, devlet modelleri noktasında mukayese yapılabilmesi için ABD, Almanya, İspanya ve İtalya uygulamaları seçilmiş, Türkiye'de mali özerkliğin gelir ve vergilendirme boyutu mevzuat ve güncel mali veriler ışığında irdelenmiştir. Türkiye'de mali özerkliğin anayasa ve yerel yönetim kanunları ile güvence altına alındığı, yerel ihtiyaçların karşılanmasında yerel gelirlerin yetersiz kaldığı, ancak üniter devlet modeli gereğince Türk mali özerklik anlayışının, sınırsız mali özerkliğe imkân veremeyeceği sonucuna ulaşılmıştır. Today, local governments are expected to provide the most appropriate number and quality of services to local people's preferences and expectations. At the point of meeting the increased service burden arising from this expectation, the transfer of authority and resources from the central government to the local governments becomes more meaningful. These transfers are explained by fiscal autonomy, which is the main element of local autonomy. In the aspect of fiscal autonomy, how the revenue structure and taxation authority of local governments is defined is of great importance. Therefore, the revenue structure and taxation authority of local governments determine the level and degree of fiscal autonomy and these differ in terms of country practices.In this study, which is aiming at determining the relevance of fiscal autonomy to the Turkish central and local government structure, theoretical framework was established by reviewing the current literature, USA, Germany, Spain and Italy practices were selected for comparison of the state models, and the revenue and taxation aspects of fiscal autonomy in Turkey was examined in the consideration of legislation and current fiscal datasets. In this study, it has been reached conclusion that in Turkey, fiscal autonomy is secured by constitutional and local government laws, local revenues are insufficient to meet local needs, but the sense of Turkish fiscal autonomy would not allow unlimited fiscal autonomy in accordance with the unitary state model. 192

Günümüzde vergiye karşı vergi borçlusunun yaklaşımı; vergi kültürü, ahlâkı ve bilinci gibi faktörlerden etkilenmektedir. Bu etki, vergi direncine ve vergi kaybına neden olacak kimi eylemler ile sonuçlanabilmektedir. Söz konusu eylemlerde, peçeleme olgusu dikkati çekmektedir. Vergi borçlularının, kimi özel hukuk kurumlarını kötüye kullanarak ve vergi kaçırmak amacıyla yaptığı peçeleme, vergi direncinin tipik örneklerindendir. Modern vergileme ilkelerine aykırı olan peçeleme, devlet açısından vergi kaybına neden olmaktadır. Asıl durumu saklamak amacıyla yapılan sözleşmelerin ardında yatan gerçeği, klasik hukuk yorum yöntemleriyle ortaya çıkarmak her zaman mümkün olamamaktadır. Bu noktada vergi hukukunda ekonomik yorum yöntemiyle, peçelemeden kaynaklanan vergi kayıpları önlenmeye çalışılmaktadır. Türk Vergi Hukukunda peçeleme olgusu üzerine, teorik ve pratik bazda eğilen bu çalışma, peçeleme hakkında bir durum tespiti yapmayı amaçlamaktır. Bu noktada çalışmada peçeleme olgusu yargı kararları ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı özelgeleri ışığında ele alınmış ve peçelemeye ilişkin güncel örnekler üzerinde durulmuştur. In our day, the approach of the tax debtors towards tax is affected by such factors as tax culture, ethics and consciousness. This effect may result in certain actions that will lead to tax resistance and tax loss. The concept tax-veiling stands out in the actions in question. Tax-veiling that is performed by tax debtors by misusing certain private law institutions and with the purpose of evade tax is one of the typical examples of tax resistance. Tax-veiling, which is against modern taxing principles, leads to tax loss in terms of the state. It is not always possible to unveil the reality behind the contracts made in order to hide the real situation with classical law interpretation methods. At this point, tax losses resulting from tax-veiling are tried to be prevented through economical interpretation method in tax law.This study that examines the concept tax-veiling in Turkish Tax Law on a theoretical and practical basis aims to determine the situation of tax-veiling. At this point, the concept tax-veiling were investigated in the light of judicial decisions and Ministry of Finance Revenue Administration rulings, and current examples on tax-veiling are elaborated. 136