Search

İlgili yazı, Remy Dor'un Kırgızlar ve halk anlatıları üzerine kaleme aldığı Enzyklopädie des Märchens adlı masal kataloğunda çıkan Almanca yazının Türkçe'ye çevirisini kapsamaktadır. Metinde, Kırgızlar hakkında bilgi başta olmak üzere halk anlatıları ve masalları üzerine bir değerlendirmeye yer verilmiştir., The related article is a translation of Remy Dor's article on the Kyrgyz. It is published in German in Enzyklopädie des Märchens. In the text, there is information about the Kyrgyz, also evaluation about their folk tale and narratives.

Manas destanı Kırgızlar’ın geçmişten günümüze kadar uzanan tarihi olaylarını edebi ölçülerde bizlere ulaştıran kültürel bir değerdir. Bir halkın maneviyatının, tarihi ve estetik varlığının milli duygular çerçevesinde edebi sahaya yansıması olan destanlar, milli kültürün ve tarihin ortak değerleri içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda Kırgız tarihinin şiirsel ifadesi olarak da tanımlayabileceğimiz “Manas Destanı” bütün Türk dünyasını aynı köklerde buluşturacak değerlerden biri olarak ayrı bir yere sahiptir. Manas Destanı Kırgızlar’ın yaşayış biçimini, duygu ve düşüncelerini, tarihini, onların dış düşmanlara karşı verdikleri mücadeleyi, dünya görüşlerini, sosyal ve ruh dünyalarını yansıtan gelenek ve göreneklerini ahlak ve din telakkilerini anlatan bir Kırgız mecmuası gibidir. Destanda Kırgız halkını han olarak yöneten Manasın babası Cakıptan başlayarak ondan sonraki nesilleri olan Manas, Manasın oğulu Semetey ve onun oğlu Seytek’in Esenkan, Konurbay, Çon Kete gibi Kalmuk-Çin hanlarıyla aralarında geçen savaşlar anlatılır ve Kırgızlar’ın bağımsızlık girişimleri aktarılır. Araştırmamızda destanda anlatıldığı şekliyle Kırgızlar’ın sosyal yapısı incelenerek, Ortaçağda onların yönetim sistemleri, hak ve hukuk meseleleri ve de sosyal tabakaları hakkında bir yargı oluşturulması amaçlanmaktadır. The epic of Manas is a cultural value that brings the historical events of the Kyrgyz from past to present within the scope of literary measures. The epics, which are the reflection of a people's spirituality, historical and aesthetic existence in the literary field within the framework of national feelings, have an important place in the common values of national culture and history. In this context, Türk Manas Epic ”which can be defined as the poetic expression of Kyrgyz history has a special place as one of the values which will bring the whole Turkish world together in the same roots. The Epic of Manas is like a Kyrgyz magazine which tells the ways of the life and customs of the Kyrgyz, their feelings and thoughts, their history, their struggle against external enemies, their world views, their social and spiritual world, their morality and religion. Cakıp, the father of Manas, who ruled the Kyrgyz people as a khan, discusses the future generations of Manas, son of Manas Semetay and his son Seyitek, the wars between the Kamuk-Chinese khans such as Esenkan, Konurbay and Chon Kete, and the attempts of indepence of the Kyrgyz. The aim of this study is to examine the social structure of the Kyrgyz as described in the epic, and to establish a judiciary about their management systems, rights and law issues and their social strata in the Middle Ages.

Manas destanı Kırgızlar’ın geçmişten günümüze kadar uzanan tarihi olaylarını edebi ölçülerde bizlere ulaştıran kültürel bir değerdir. Bir halkın maneviyatının, tarihi ve estetik varlığının milli duygular çerçevesinde edebi sahaya yansıması olan destanlar, milli kültürün ve tarihin ortak değerleri içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda Kırgız tarihinin şiirsel ifadesi olarak da tanımlayabileceğimiz “Manas Destanı” bütün Türk dünyasını aynı köklerde buluşturacak değerlerden biri olarak ayrı bir yere sahiptir. Manas Destanı Kırgızlar’ın yaşayış biçimini, duygu ve düşüncelerini, tarihini, onların dış düşmanlara karşı verdikleri mücadeleyi, dünya görüşlerini, sosyal ve ruh dünyalarını yansıtan gelenek ve göreneklerini ahlak ve din telakkilerini anlatan bir Kırgız mecmuası gibidir. Destanda Kırgız halkını han olarak yöneten Manasın babası Cakıptan başlayarak ondan sonraki nesilleri olan Manas, Manasın oğulu Semetey ve onun oğlu Seytek’in Esenkan, Konurbay, Çon Kete gibi Kalmuk-Çin hanlarıyla aralarında geçen savaşlar anlatılır ve Kırgızlar’ın bağımsızlık girişimleri aktarılır. Araştırmamızda destanda anlatıldığı şekliyle Kırgızlar’ın sosyal yapısı incelenerek, Ortaçağda onların yönetim sistemleri, hak ve hukuk meseleleri ve de sosyal tabakaları hakkında bir yargı oluşturulması amaçlanmaktadır. The epic of Manas is a cultural value that brings the historical events of the Kyrgyz from past to present within the scope of literary measures. The epics, which are the reflection of a people's spirituality, historical and aesthetic existence in the literary field within the framework of national feelings, have an important place in the common values of national culture and history. In this context, Türk Manas Epic ”which can be defined as the poetic expression of Kyrgyz history has a special place as one of the values which will bring the whole Turkish world together in the same roots. The Epic of Manas is like a Kyrgyz magazine which tells the ways of the life and customs of the Kyrgyz, their feelings and thoughts, their history, their struggle against external enemies, their world views, their social and spiritual world, their morality and religion. Cakıp, the father of Manas, who ruled the Kyrgyz people as a khan, discusses the future generations of Manas, son of Manas Semetay and his son Seyitek, the wars between the Kamuk-Chinese khans such as Esenkan, Konurbay and Chon Kete, and the attempts of indepence of the Kyrgyz. The aim of this study is to examine the social structure of the Kyrgyz as described in the epic, and to establish a judiciary about their management systems, rights and law issues and their social strata in the Middle Ages.

Kyrgyz girl before marriage choices are rich in tradition and customs are quite magnificent. When selecting a Kyrgyz girl will be established as of the family's integrity, and to continue to raise their children manners and connects the future of this Foundation. From history to the present day as a wife and a mother name Kyrgyz are women always promise with envy. Looking back at the history of Kyrgyz literature and dealing with this issue are nice examples. Located between the world's largest epic "Manas" epic mother of the heroine, Manases mother Chayırdı, his wife Kanikey, sons wife Ai Churek, Janıl Mirza epik is Janıl Mirza, Er Tabıldı epik is Tabıldı's wefe Chachikey, his wife Kocacash in the saga saga of his wife as the most prominent example in Kocacash ın is of Zulayka. Kyrgyz is a wife, a mother, in the history of the people on our successful and talented woman who manages quite a lot. Kurmanjan Datka is just one of them. They leave a trail date with Kurmancan example as a wife and mother while talking about the Central Asian Turks took the title of the first "women's general" history is a hero. As each begin with the family to marry way society is matter between the Kyrgyz Turks. For this reason, when choosing unique Kyrgyz people by protecting their fathers traditions assign strong and wellestablished family have fought for. In this study, the most common girl featured traditions; Gaston didn't want girls with abductions of sole "Allah, the candidates own preferences, crib end milling, Bansal marriage and testamentary choice girl featured formats will be examined. This paper aims to Kirghiz Turkish forms of choice outside of girl-on-girl, like a cut-and-talking about gift-giving customs and traditions will be also included.

The Islamization of Turkish people was realized based on two basic socio-cultural differences and urbanite nomads. A large part of the Turkish people VIII-XIII. centuries has completed the Islamization process significantly. But the Islamization of Turkish nomadic peoples such as the Kyrgyz and Kazakh descended into the next century. Kyrgyz tribes where, when and how not revealed the exact information they are Muslim. Therefore Islamization shape and level of the Kyrgyz tribes also is a controversial issue. The most important sources travelogues about it. 19-20. century, a large number of Turkestan travelogue has been published. Kyrgyz adopted Islam as superficial in these works, is seen mostly continued their old beliefs., Türk halklarının İslamlaşması şehirliler ve konar-göçerler olarak iki temel sosyo-kültürel farklılığa göre gerçekleşmiştir. Türk halklarının büyük bir kısmı VIII–XIII. yüzyıllarda İslamlaşma sürecini önemli ölçüde tamamlamıştır. Ancak Kazak ve Kırgızlar gibi konar-göçer Türk halklarının İslamlaşması daha sonraki yüzyıllara sarkmıştır. Kırgız boylarının nerede, ne zaman ve nasıl Müslüman oldukları kesin bilgiler ile ortaya konulamamaktadır. Bu sebeple Kırgız boylarının İslamlaşma şekli ve düzeyi de tartışmalı bir konudur. Bu konuda en önemli kaynaklar seyahatnamelerdir. XIX-XX. yüzyılda Türkistan’a ait çok sayıda seyahatname yayınlanmıştır. Bu kaynaklarda Kırgızların İslam’ı yüzeysel olarak benimsedikleri, eski inançlarını çoğunlukla sürdürdükleri görülmektedir.

Bu tez çalışması Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesindeki Van ili, Erciş ilçesine bağlı olan Ulupamir köyü Kırgız topluluğunun etnik sınırlarını ve kimliklerini oluşturmada göç sürecinin rolünü araştırmıştır. Tez çalışması alan araştırmasına dayanmaktadır ve alanda toplanan verileden yola çıkarak tez konusunu açıklamaya çalışmaktadır. Söz konusu Kırgız topluluğu Türkiye'ye Afganistan'ın Wakhan bölgesi, Pamir vadilerinden gelmişlerdir. Afganistan'da 1978 yılında gerçekleşen Saur devrimi ve arkasından iktidara gelen komunist rejim onların vatanlarını terk etmesine neden olmuştur. Pakistan'ın kuzeyinde 4 sene mültecilik hayatı sürdürdükten sonra 1982 yılında yaklaşık 4000 mülteci ile beraber Türkiye'ye getirilmişlerdir. Bugüne kadar Ulupamir köyü Kırgızlarının en büyük trajedisi haline gelen göç süreci topluluğun etnik sınırlarının ve kimlik oluşumunun önemli etkileyici unsuru haline gelmiştir. Bu süreç içerisinde farklı etnik gruplarla ekonomik, ekolojik, siyasi ve kültürel ilişkiler kurmuşlardır. Bu durum Kırgızların gündelik hayatına, kültürel özelliklerine, topluluk içindeki sosyo-ekonomik yapısına da yansımıştır. This thesis' subject is about the role of the migration process in the formation of ethnic boundaries and identity among the Kyrgyz community. This community lives in the eastern Anatolia in Turkey, in Van region, Erjish, Ulupamir village. The thesis is based on field research and seeks to explain the subject by the data collected in the field. The mentioned Kyrgyz community came from the Afghanistan's Pamir valleys, Wakhan region. The revolution which took place in 1978 in Afghanistan and the formation of communist power after the events forced them to leave their homeland. After 4 years of refugee life in northern Pakistan, they were relocated in 1982 to Turkey with about 4,000 other refugees.The biggest tragedy for the Kyrgyz community of the Ulupamir village until now is the migration process which had a strong influence on the formation of their ethnic boundaries and identity. During this process, they have established economic, ecological, political and cultural relations with different ethnic groups. This case has affected everyday life, cultural features and the socio-economic structure of the Kyrgyz community. 127

“Doğu Türkistan Tarihinde Kırgızların Tesirleri (1700-1878)” isimli yüksek lisans çalışmasında, 1700-1878 yılları arası Doğu Türkistan'daki siyasi olaylarda Kırgızların tesirleri araştırılmak istenmiştir. Tez: “Doğu Türkistan Hakkında Genel Bilgi”, “Doğu Türkistan'da Baskıncılara Karşı Mücadeleler”, “Doğu Türkistan'da Kırgızlar” ve “Doğu Türkistan'da Yapılan Mücadelelerde Kırgızlar” isimli dört başlıktan oluşmuştur. Birinci bölümde, Sakalar devrinden XVIII. yüzyıla kadarki Doğu Türkistan'ın kısa tarihi, bölgeyi zapt etmiş olan Kalmuk ve Mançuların tarih sahnesine çıkmaları, ayrı ayrı ele alınmış ve ayrıca hocaların menşei ve Doğu Türkistan'da iktidara gelmeleri anlatılmaya çalışılmıştır. Tezimizin ikinci bölümünde ise 1700-1878 arasında Doğu Türkistan'da baskıncılara karşı yapılan mücadeleler kronolojiye uygun olarak verilmiştir. Kalmuklara karşı mücadeleler anlatılırken, hocaların iki klana bölünmesi dikkat çekicidir. Ch'ing hükümetine karşı isyanlarda ise Hokand Hanlığı, mücadeleleri yönlendirici bir rol üstlenir. Böylece Hokand-Ch'ing ilişkilerinden karlı çıkan Hokand, Doğu Türkistan'ın 1865'te egemenliğine kavuşmasına yardımcı olur. Üçüncü bölümde, kaynaklarda “Burut” adı ile bilinen Kırgızların, Doğu Türkistan'ın bir parçası olduğu, Kırgızların eskiden bu bölgelerde yaşadıkları, çeşitli dönemlerde göçler sonucu bölgeye yeni Kırgız göçlerinin olduğu, Kırgızların eskiden beri Doğu Türkistan'da etkili birileri oldukları ve siyasi olaylarda önemli rol oynadıkları anlatılmaya çalışılmıştır. Doğu Türkistan günümüz Kırgız Etnosu'nun oluşumunda da önemli rol almıştır. Bütün bunlar tezimizin konusu için de bir alt yapı oluşturur. Tezimize güçlü bir zemin hazırladıktan sonra, son bölümde, Kırgızların 1700-1760 arasında Kalmuklara karşı yaptıkları mücadeleler, Ch'inglilere karşı ise isyanların önderleri sayılan hocalara verdikleri destek ve diğer yerel halklarla beraber omuz omuza bölgenin bağımsızlığı için nasıl savaştıkları ortaya konmaktadır. In the master thesis named “Kyrgyz Influence in Eastern Turkestan History, (17001878)”, it is intended to research the influence of Kyrgyz in the political situation of Eastern Turkestan between the years 1700-1878. The thesis has been divided into four parts: “the general information about Eastern Turkestan”, “the struggle against the attackers”, “the Kyrgyz in Eastern Turkestan” and “the Kyrgyz in the Struggles in Eastern Turkestan”. In the first part, the era from Sakas till the 18th century covering the short history of Eastern Turkestan, the appearence of Kalmuks and Manchus that have conquested the Eastern Turkestan and the background of Hocas and their position of pover have been studied seperately. In the second part of the thesis, the fight against the attackers in Eastern Turkestan has been provided chronologically between the years 1700-1878. When describing the fights against Kalmuks, it is worth to pay attention that the Hocas divided into two clans. In the rebellion against the government of Ch'ing, it seems that the state of Hokand Khan has directed the fights. Thus, the Hokand has benefited from the relationship Hokand-Ch'ing and has helped to win the freedom of Eastern Turkestan in 1865. In the third part, it is pointed out that the Kyrgyz, the so-called “Burut” in resorces, is apart of Eastern Turkestan, have lived in those areas, several new Kyrgyz immigration processes happened in various periods, they played an important role in Eastern Turkestan for a long time in political life and in events in Eastern Turkestan. Additionally, the Eastern Turkestan has played an important role in the formation of Kyrgyz Etnos. All of these have formed a sub part in our thesis. After forming a strong base for our thesis, in the last part, the fights of Kyrgyz against Kalmuks between 1700-1760, the supports provided to Hocas that the leaders of the rebellion against Ch'ings and the supports to native people of the area and how they fighted together for the independence have been pointed out.