Search

Molla tabiri birçok zümre için kullanılabilmekle beraber genel itibariyle bu kavramın dinî bir görev icra etsin veya etmesin bilumum medrese mezunları için kullanılan ilmî bir unvan olduğu söylenebilir. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden itibaren sosyal anlam-da değer kaybına uğrayan mollaların tarihsel geçmişine ışık tutulması, Osmanlı dönemi İslam sosyal tarihinin aydınlatılması noktasında büyük bir önemi haizdir. Bu çalışmada Kıbrıs sosyal tarihinde şimdiye kadar karanlıkta kalan ve dönemin sosyal ağı içerisindeki yerleri bilinmeyen mollalar araştırma konusu edilmiştir. Araştırmanın veri tabanı Osmanlı sosyal tarihi araştırmalarının en önemli ve birinci elden kaynağı olan şer‘iyye sicilleridir ve incelenen dönem 18. yüzyıldır. Araştırmada elde edilen veri ve bulgular, mollaların ailevi ilişkileri, meslekleri ve iktisadi ilişkileri, toplumsal rol ve statüleri, toplum içerisinde-ki ihtilafları ve suç ilişkileri gibi başlıklar altında incelenmiştir. Araştırmada belgelere dayalı olarak elde edilen tüm veri ve bulgular Osmanlı Kıbrısı’nda mollaların aktif biçimde sosyal hayatın içerisinde yer aldıklarını ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra onların genel itibariyle topluma değer katan, sosyal hayatı ıslah eden saygın ve güvenilir kişiler olarak Kıbrıs sosyal tarihinin önemli bir parçası oldukları da ortaya çıkmıştır., Although the term “mullah” could be used for various coteries, it could be said that this concept is generally a scholarly appellation used for all madrasah graduates, whether they perform a religious mission or not. Enlightening the historical background of the mullahs, who have lost social value since the last periods of the Ottoman Empire, is of great importance in illuminating the Islamic social history of the Ottoman period. In this study, the mullahs, who have been left in the dark up to now and their places in the social network of the period were unknown, are the subject of research. The examined database of the research is the court records of the period of the 18th century, which is the most important and first-hand source of Ottoman social history studies. The data and findings obtained in the current study were examined under the headings of family relations, professions, economic relations, social roles and statuses, conflicts in the society, and criminal relations of the mullahs. All the data and findings obtained from the court records of the research have revealed that the mullahs were actively taken a role in the social life in Ottoman Cyprus. In addition, it has been revealed that they were respected and reliable people who add value to society, improve social life, and were an important part of the social history of Cyprus.

Osmanlı Devleti’nde imamlar, Müslüman topluma hizmet veren kadrolar içerisinde en geniş yeri tutmakla birlikte üstlendikleri dinî, toplumsal ve resmi görevlerle oldukça önemli bir konumdaydılar. Bu sebeple imamlık, Osmanlı İslam toplumunun önde gelen kurumlarındandır ve geçirdiği değişim ve dönüşümlerle birlikte günümüzde de büyük bir ehemmiyeti haizdir. Mezkûr öneme istinaden bu çalışmada, şimdiye kadar herhangi bir araştırmaya konu edilmemiş olan Osmanlı toplumunda imamların mesleki hayatlarında karşılaştıkları sorunlar ele alınmıştır. Araştırmanın amacı, 18. yüzyıl Diyarbekir ahkâm defterleri ve yine Diyarbekir (Âmid) şer’iyye sicilleri çerçevesinde ilgili dönemde imamların mesleki hayatlarında karşılaştıkları sorunları ortaya koymaktır. Araştırma neticesinde ilgili dönemde imamların mesleki hayatlarında karşılaştıkları sorunların toplam 60 farklı belgeye yansıdığı tespit edilmiştir. Yapılan tasnife göre bu sorunların en sık rastlanılanı vakıflarla ilgilidir. Bunu sırasıyla usulsüz vergi tahsili meselesi, görevlerine yönelik usulsüz müdahaleler, nikâh kıyma ve gasil meseleleri ve sosyal hayatta karşılaşılan az sayıdaki diğer bazı sorunlar takip etmektedir. Bu sorunlar içerisinde özellikle vakıflar, usulsüz imamlık beratları ve vergilere dair meselelerin dikkate değer bir ciddiyette olduğu ve ilgili kurumların işleyişinde birtakım bozulmaların meydana geldiği gözlenmiştir., Imams in Ottoman State were in quite an important position due to their religious, social and official duties since they occupied the largest place among the institutions serving the Muslim community. For this reason, the profession of imam is the most prominent institution of Ottoman Islam community; and it displays a great importance with the transformations and changes it has experienced. Based on the abovementioned importance, the problems that imams of Ottoman community faced in their professional life have been handled in this study, which has not been the subject of any studies so far. The aim of the study is to reveal the problems that the imams faced in their professional life in the related period within the context of XVIII century Diyarbekir Ahkam Books and also Diyarbekir (Amid) Sharia Registry Books. As a result of the investigation, it was established that the problems that imams faced in their professional life were recorded in a total of 60 different records. According to classification, one of the most frequently faced problems was about foundations. Problems related to illegal tax collection, improper interferences in imams due to their duties, performing marriage contract and dead washing and few problems that are faced in social life are the subsequent problems.