Search

Bu çalışmanın amacı sistemik dönüşümü neoklasik realizm bakış açısından ele almaktır. Dönüşümü incelemek için 1970'lerden beri artan kapitalizmin büyük devletler üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Bu yüzden uluslararası sistemdeki iki büyük devlet, yani Rusya ve Çin analiz birimi olarak ele alınmıştır. Neoklasik realizmin devletlerin iç dinamiklerini vurgulamasından dolayı bu çalışmada Çin ve Rus elitlerinin tercihlerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda liberal uluslararası sistem çalışmanın bağımsız değişkeni iken elit tercihleri analizin ara değişkenidir. Bunların uluslararası sistem üzerindeki sonuçları da bağımlı değişkendir. Çalışmanın sonucunda artan kapitalizmin sosyalist sistemleri hibrit kapitalist rejimlere dönüştürdüğü fikrine ulaşılmıştır. Bu ise uluslararası düzeni çok kutupluluğa dönüştürmektedir. The main purpose of this study is to understand the systemic transition from a neoclassical realist perspective. The effects of the increasing capitalism on great powers since the 1970s are analyzed to examine transition. Therefore, the two great powers in the international system, namely Russia and China, are taken as analytical tools. Since neoclassical realism emphasizes domestic determinants of states, this study focuses on elite preferences of China and Russia. In this regard, the liberal international system is the independent variable and elite preferences are the intervening variable of the analysis. Their political outcome on the international system is the depended variable. The study concludes that the increasing capitalism transformed the socialist systems into hybrid capitalist regimes. This transforms the international order into multipolarity. 276

Türkiye, I. Dünya Savaşı sırasında Almanya ile yakınlaşan ilişkilerini devam ettirmiştir. Ekonomik alanda dış ticaretin en yoğun yapılan ülke olarak Almanya'ya karşı Türk dış politikasında II. Dünya Savaşının neredeyse sonuna kadar Almanya'ya sert politikalar uygulanmaktan kaçınılmıştır. Bununla birlikte İngiltere ile olan ilişkilerin devamına özen gösterilmiş ve en sonunda taraf olarak Demokratik Batı tercih edilmiştir. Alman Nazi iktidarı döneminde Türkiye ile ilişkilerde tedbirli olunmuş ve Türkiye kendini güvence altına alacak paktlarda yer almıştır. Türkiye bulunduğu coğrafi konumun getirdiği hassas durumu gözeterek dış politika belirlemiştir. Turkey had maintained her close relations with Germany during World War I. In Turkish foreign policy until almost the end of World War II, in the economic field, it had been abstained from implementing rigid policy against Germany which was the state that foreign trade sustained at the peak level. Nevertheless, it had been showed attention to the continuation of relations with UK and Democratic West had been selected as the side at the end. The relations with Turkey during Nazi Germany had been prudential and Turkey had been involved in pacts that provide the self-assurance. Turkey had determined the foreign policy targeting its sensitive situation derived from geographical position. 114

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var. Bu çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin yurt içindeki ve yurt dışındaki Ahıska Türklerinin sorunlarına olan duyarlılığının ve sorunların çözümü konusundaki faaliyetlerin araştırılmasıdır. Çalışmada Ahıska Türklerinin, 1944 sürgünü, Fergana olayları, Krasnodar sorunun sebep ve sonuçları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. SSCB’nin dağılması sonucu ortaya çıkan yeni devletlerde çok büyük coğrafyada, küçük topluluklar halinde iskân edilmeleri sonucu oluşan problemler ve bu problemlerin vatana dönüş mücadelesine etkileri incelenmiştir. Vatana dönüş mücadelesinde tarihsel süreç, fikir ayrılıkları, bölünmeler, Ahıska Türklerinin, kimlik ve azınlık hakları ve sorunları ele alınmıştır. Ahıska Türklerinin, ABD’ye göç etmesinin Ahıska Türkleri ve Türkiye açısından önemi ve sonuçları değerlendirilmiştir. Ahıska Türklerinin vatanlarına dönüş konusunda ulusal ve uluslararası mücadeleleri, eylemleri kronolojik sıralamada verilmiştir. Ahıska Bölgesi stratejik açıdan incelenmiştir. Ahıska Türklerinin Türk Dış Politikasında konumu, önemi ele alınmıştır. Ahıska Türklerinin Türk Dış Politikasına etkisi incelenmiştir. Ahıska Türklerinin Türkiye ve Dünyada dernekleşme ve örgütlenme faaliyetleri ele alınmıştır. Ahıska Türklerinin nüfus, sosyo-politik ve demografik yapıları incelenmiştir. Çalışmada kaynak taraması yapılmıştır. Çeşitli kitap, dergi, ansiklopedi, yayınlanmış tezler, sözlü tarih alıntılarından oluşan ikincil kaynaklardan yararlanılmıştır. Kaynaklar bilimsel yöntemlerle kronolojik ve her bölümün kendi içinde bütünlüğü olabilecek biçimde karşılaştırmalı ve ayrıntılı olarak yer verilmiştir. The purpose of this study is searching activities for the solution of problems of Meskhetian Turks living in Turkey and abroad and sensitivity of Republic of Turkey for their problems. In the study, causes and effects of 1944 exile, Fergana events and Krasnodar problem are discussed in detail. Problems resulting from the fact that they reside in a very big geography as small communities following disintegration of the USSR and effects of such problems in their returning to their homeland are examined. Historical process, separation and differences in opinion and identity and minority rights problems of Meskhetian Turks are discussed. Importance and results of migration of Meskhetian Turks to United States for Turkey and Meskhetian Turks are evaluated. National and international struggles and activities of Meskhetian Turks to their homeland are presented in chronological order. Meskhetian region was examined from a strategic point. The status and importance of Meskhetian Turks in Turkish Foreign Policy are discussed. Also association and organization activities of Meskhetian Turks in Turkey and in the world are discussed. Population, sociopolitical and demographic structure of Meskhetian Turks, were investigated. In the study literature scanning was conducted. Secondary sources like several books, magazines, encyclopedias, published theses, oral history excerpts were used. Resources are given in chronological order with the scientific method comparatively and in detailed as each part has entirety in itself. ÖZET, iii -- ABSTRACT, iv -- HARİTA LİSTESİ, v -- KISALTMALAR, vi -- GİRİŞ, 1 -- 1. AHISKA TÜRKLERİ SORUNUNUN TARİHSEL ARKAPLANI, 5 -- 1.1.Ahıska Türkleri kimdir?, 5 -- 1.2. Ahıska Türklerinin Kökeni, 6 -- 1.3.Coğrafi Açıdan Ahıska, 7 -- 1.4. Osmanlı Döneminde Ahıska, 8 -- 1.5. Ahıska’nın Osmanlıdan Kopuş Süreci, 8 -- 1.6. Ahıska Hükümet-i Mukvakkatası (29 Ekim 1918 -30 Kasım 1918), 12 -- 1.7. Kars Milli Şura Hükumetinin Kurulması ve Ahıska’nın Milli Şura Hükumetine Katılması, 13 -- 2. 1944 SÜRGÜNÜ ve VATANA GERİ DÖNÜŞ ÇABALARI, 16 -- 2.1. Sovyet Döneminde Ahıska, 16 -- 2.2. Sürgünün Gerekçesi, 17 -- 2.3. İkinci Dünya Savaşı ve Sürgün, 18 -- 2.4.Sürgün Sonrasında Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Sorunlar, 25 -- 2.5. Pasif Mücadele Dönemi, 28 -- 2.6. Aktif Mücadele Dönemi, 32 -- 2.7. Uluslararası Platformlarda Mücadele Dönemi, 34 -- 3.FERGANA OLAYLARI ve KRASNODAR SORUNU, 45 -- 3.1. Fergana Olayları Öncesinde Özbekistan, 45 -- 3.2. Fergana Olaylarının Nedenleri, 48 -- 3.3. Fergana Olaylarının Ayrıntısı, 53 -- 3.4. Fergana Olaylarının Sonuçları, 55 -- 3.5. Krasnodar Sorunu, 58 -- 4. AHISKA TÜRKLERİNİN NÜFUSU, 66 -- 5.TÜRKİYE DIŞ POLİTİKASINDA AHISKA TÜRKLERİ KONUSU, TÜRKİYE’DEKİ AHISKA TÜRKLERİ ve DERNEKLERİNİN FAALİYETLERİ, 72 -- 5.1. Stratejik Açıdan Ahıska Bölgesi, 72 -- 5.2. Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Göçü, 74 -- 5.3. Türk Dış Politikasında Ahıska Türkleri konusu, 76 -- 5.4. Ahıska Türkleri Derneklerinin Örgütlenme ve Dayanışma Faaliyetleri, 90 -- SONUÇ, 95 -- KAYNAKÇA, 102

Bu tez çalışmasında Türk dış politikasının soğuk savaş sonraki dönemde uluslararası ekonomi politiği ele alınmıştır. Bu bağlamda dış ticaret ve uluslararası sermaye hareketleri ile Türkiye'nin diğer devletlerle diplomatik ilişkileri ve uluslararası örgütlerdeki konumu arasındaki bağlantı ve değişimler üzerinde durulmuştur. Çalışma neticesinde soğuk savaş sonrası dönemin ilk yıllarında Türk dış politikasının ekonomi politiğini realist teorinin açıkladığı, ilerleyen yıllarda ise bunun aşınarak liberal modele daha fazla yaklaştığı tezi savunulmuştur. This thesis holds political economy of Turkish foreign policy in post ? cold war period. In this context, it is focused on the relationship between foreign trade, international capital flows and Turkey?s diplomatic relations with countries, intergovernmental organizations as well as changes. As a result, it is observed that in early period?s realist theory had explained political economy of Turkish foreign policy, while it has been shifting towards liberal theory in the following years. 102

11 Eylül 2001 tarihinde ABD'de Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon'ayapılan terörist saldırılarla birlikte, din uluslararası politikanın en çok tartışılankonularından biri haline geldi. Modern uluslararası ilişkilerde VestfalyaAntlaşması (1648) temel alındığından din, uluslararası politikada?görmezlikten? gelindi. Batı siyasi tarihi ve bilimsel gelişimi üzerinetemellendirilen uluslararası ilişkiler disiplininde din, uluslararası politika/dışpolitikada bir faktör/unsur olarak görülmedi. Bu yaklaşım Batı açısındandoğru görülebilir, fakat bu durumu tüm dünya için geçerli saymak doğrusonuçlar vermez. Nitekim Vestfalya'dan günümüze kadar geçen zaman bunuortaya koymuştur. Dinin ?görmezlikten gelinmesi? onun uluslararası politikadayok olduğu/etkisiz olduğu anlamına gelmemektedir. Fakat uluslararası ilişkileruzmanları dini uluslararası politika/dış politika çözümlemelerinde/yorumlamalarında değerlendirme dışı bırakmışlardır. VestfalyaAntlaşması'yla din uluslararası politikada belirleyici olma özelliğinikaybetmiştir, fakat yok olmamıştır. Ulus-devletin hâkim konuma gelmesiyleberaber araç olarak da olsa din, uluslararası politikada varlığını hepsürdürmüştür.20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, dinin uluslararası politikada etkinolduğunu gösteren olaylar meydana gelmeye başladı (1948 yılında İsrail'inkurulması, 1979 İran İslam Devrimi, Yeşil Kuşak Projesi, dini temelliörgütlerin kurulması gibi).Soğuk Savaş'ın sona ermesi, Sovyetler Birliği'nin dağılması ve ArapMilliyetçiliği gibi seküler milliyetçiliklerin başarısız olması, dini daha belirginbir şekilde uluslararası politikanın önemli bir faktörü haline getirdi.Günümüzde dinin uluslararası politika/dış politikada önemli bir faktör/unsurolduğunu gösteren birçok konu vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:? Karar Alıcıların Dini Düşünce ve İnançları? Dinin Dış Politikada Meşruiyet Kaynağı Olarak Kullanılması? Dini Çatışmaların Ülke Sınırlarını Aşarak Bölgesel veyaUluslararası Sorun Haline Gelmeleri? Ulus veya Devlet Kimliği Olarak Din? Kutsal Mekânların Dış Politikaya Etkisi? Dinin Uluslararası Örgütlerin Kurulmasına Dayanak Olması? Din Bir Çatışmanın Temel Kaynağı Olarak Dış Politikayı Etkilemesi? Grup Kimliği Olarak Dinin Dış Politikaya Etkisi? Kurum Kimliği Olarak Dinin Dış Politikaya Etkisi? Dinin İttifak Kurmada Etkisi? Devlet Müdahalelerinde Dinin Etkisi? Dini Temelli Sivil Toplum Örgütlerinin Dış Politikayı Etkilemeleri? Dinin Bir ?Terör? Sorunu Olarak Dış Politikaya Etkisi? Dinin Silahlı Örgütlerin Kurulmasına Etkisi? Dinin ?Aktör? Kimliği Olarak Dış Politikaya Etkisi? Dinin İç Çatışmaların Temel Kaynağı Olarak Dış Politikaya Etkisi? Dinin Uluslararası Metinlerde Yer Almasının Dış Politikaya Etkisi? Medeniyetin Temel Unsurlarından Biri Olarak Dinin Dış PolitikayaEtkisiYukarıdaki maddelerden de anlaşıldığı üzere, din artık uluslararasıpolitika/dış politikada önemli bir unsurdur. Bundan dolayı, sağlıklı ve doğruuluslararası/dış politika çözümlemelerinin yapılabilmesi için dinin rasyonel birşekilde değerlendirmeye alınması gerekmektedir. Bunun için de uluslararasıilişkilerde bir ?politik teoloji?ye ihtiyaç vard Religion became one of the issues of international politics that aremost widely discussed by the terrorist attacks to World Trade Center andPentagon on September 11, 2001. Religion was ?pretended not to be seen?in international politics since Westphalia Treaty (1648) was taken as thebases of modern international relations. Religion was not regarded as afactor/ element in international politics/foreign politics in the discipline ofinternational relations which was based on the political history and scientificdevelopment of the West. This approach can be true for the West. However,accurate conclusions cannot be reached if it is claimed that this is true for thewhole world. As a matter of fact, the time from Westphalia until todayrevealed this. Pretending that ?religion is not seen in international relations?does not mean that it does not exist/does not have an influence ininternational politics. However, international relations experts left religion outof the evaluation in their analysis/interpretations of internationalpolitics/foreign politics. Religion lost its determining feature in internationalpolitics with the Westphalia Treaty, but it did not disappear. Religion alwayscontinued to exist in international politics, even as an instrument, with thedominance of the nation-state.Events indicating that religion is effective in international politicsoccured since the second half of the twenteeth century.(such as theestablishment of Israel in 1948, 1979 Iran Islamic Revolution, Green BeltProject and the establishment of religious groups)Religion became an important actor more clearly with the end of theCold War, the demise of the Soviet Union and the failure of the secularnationalisms such as Arab Nationalism. Today there are many topics whichshows that religion is an important factor/element in internationalpolitics/foreign politics. Some of them are these:? Religious Thoughts and Beliefs of the Decision Makers? The Use of Religion in Foreign policy as a Legitimising Source? The Expansion of Religious Disputes Over the Territories of theCountries and Become Regional or International Problems? Religion as an Identification of Nation or State? The Effect of Sacred Places on Foreign Policy? The Support of Religion to the Establishment of InternationalOrganisations? The Effect of Religion on Foreign Policy as the Basic Source ofa Dispute? The Effect of Religion on Foreign Policy as a Group Identity? The Effect of Religion on Foreign Policy as an InstitutionIdentity? The Effect of Religion in Forming Alliances? The Effect of Religion in State Interventions? The Influence of Religious Based Civil Society Organisations onForeign Policy? The Influence of Religion on Foreign Policy as a Question of?Terror?? The Influence of Religion on the Formation of ArmedOrganisations? The Influence of Religion on Foreign Policy as an ?Actor?Identity? The Influence of Religion on Foreign Policy as the Main Sourceof Domestic Disputes? The Efffect of the Presence of Religion in International Texts onForeign Policy? The Influence of Religion on Foreign Policy as one of the MainSources CivilisationAs it can be deduced from the matters above, religion, from now on, isan important element in international/foreign politics. Because of this fact,religion should be taken into consideration in a rational way for the formation 202

öz FIRAT VE DİCLE'NİN POLİTİK VE GÜVENLİK BOYUTLARI Şahin, Mehmet Yüksek Lisans, Uluslararası İlişkiler Bölümü Tez Yöneticisi: Hüseyin Bağcı Haziran 2002, 95 sayfa Bu tez, Fırat ve Dicle'nin politik ve güvenlik boyutlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Orta Doğu' da artan su kıtlığına paralel olarak, bu nehirlerin Türkiye, Suriye ve Irak arasında bir dış politika meselesi olarak ortaya çıkışını irdelemektedir. Tabii ki, Fırat ve Dicle sularının tek başına bir sorun olamayacağı vurgulanmakta ve bu ülkeler arasıdaki tarihsel gelişmeler ve karşılıklı algılamalarında bu sorunun büyümesindeki katkıları anlatılmaktadır. Bu iki nehir havzasının sularıyla da ilgili maddeler içeren protokolların ve antlaşmaların incelemesi yapılmıştır. Su sorunu bir politik mesele olmakla kalmamış, bir güvenlik meselesi olarak ta algılanmaya başlanmıştır. Bu mesele PKK ile birlikte değerlendirilmiştir. Uluslararası Hukuk'ta Sınıraşan Sular'la ilgili bir kodifıkasyonun olmaması da sorunun çözümsüzlüğüne katkıda bulunmuştur. Bu sorun belki bir silahlı çatışmaya sebep olmayabilir fakat kıyı devletler arasında mevcut olan güvensizliği ve gerilimi artıracaktır. Anahtar Kelimeler: Fırat ve Dicle Nehirleri, Su ve PKK, Su Sorunu, Su Güvenliği iv ABSTRACT POLITICAL AND SECURITY DIMENSIONS OF THE EUPHRATES AND TIGRIS Şahin, Mehmet M.Sc, Department of International Relations Supervisor: Prof. Dr. Hüseyin Bağcı June 2002, 95 pages This thesis aims to analyse the political and security dimensions of the Euphrates and Tigris rivers. In this study, with the parallel of increasing water scarcity in the Middle East, it is tried to investigate that how the waters of these rivers have become as a foreign policy issue among Turkey, Syria and Iraq. In fact, the water issue is not a real problem but it has become meaningful with the historical developments and mutual perceptions among the reparian states. Moreover, the legal documents, covering articles related to the rivers were examined.In addition, the waters of the rivers has not only been a political issue but also a security problem among the riparians states.lt has been discussed with the PKK on the same table. The nonexistence of a widely accepted codification about the transboundary rivers has contributed to the problem.This problem cannot lead to an armed conflict but it is going to intensify the existing mistrust and tension among the reparian states, Turkey, Syria and Iraq. Keywords: Euphrates and Tigris, Water Issue, Water and PKK, Water Security. iii 95

Bu çalışma, Afrika'nın kuzey doğusunda stratejik bir bölgede yer alan İspanya sömürgesi Batı Sahra'nın 1975 yılında Fas tarafından ilhak edilmesiyle ortaya çıkmış olan Batı Sahra anlaşmazlığını, donmuş bir sorun örneği olarak ele almaktadır. Bu sorunun kökenleri, sömürgecilik dönemi politikalarına dayanmaktadır. Bu dönemde rastgele çizilen sınırlar, Afrika'nın köklü devletlerinden biri olan Fas Krallığı'nın Batı Sahra'ya yönelik irredentist iddialarının; İspanya'nın politikaları ise burada Polisario Cephesi liderliğinde modern Sahravi milliyetçiliğinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu durum, aynı sınırlar üzerinde hak iddia eden taraflar arasında çatışmayı beraberinde getirmiştir. Fas tarafından ayrılıkçılık, Sahraviler tarafından uluslararası hukuka aykırı işgal olarak ifade edilen Batı Sahra sorunu, temelde topraksal bir ihtilaf olup 40 yılı aşkın bir süredir devam etmektedir. Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından oluşan sorunun barışçıl bir biçimde çözülmesi ihtimali, uluslararası toplumun taraflarca karşılıklı kabul edilebilir bir çözüme ulaşamamasından dolayı ortadan kalkmıştır. Bunda, sorunun ana aktörlerinin uzlaşmaz politikalarını sürdürmeleri ve taviz vermekteki isteksizliği, soruna müdahil olan küresel ve bölgesel aktörlerin çıkarları çerçevesinde şekillenen Batı Sahra politikaları ve Batı Sahra'da bulunan doğal kaynakların kullanımı meselesi etkili olmuştur. This work examines the Western Sahara Conflict as a case of frozen conflict, which emerged with the annexation of the Western Sahara which is a Spanish colony located in a strategic region in north-east of the Africa by Morocco. The origins of this conflict come from the politics of the colonial period. The randomly drawn borders in this period caused the emergence of irredentist claims of Moroccan Kingdom towards Sahara and the politics of Spain caused the emergence of Sahrawi nationalism there led by Polisario Front. This situation brought about the conflict of the parties who claim possession on the same borders.The Western Sahara conflict which is stated as separatism by Morocco whereas it is stated as an illegal occupation by Sahrawi; is mainly a terrestrial dispute which continues for over 40 years. The possibility of peaceful solution of this conflict which emerged after the Cold War is disappeared since the international community could not reach a solution on which the parties agree on mutually. The continuation of irreconcilable politics of the main actors, unwillingness to appeasement, Western Sahara politics shaped in the direction of interests of the global and regional actors involved in the conflict and the usage of natural resources in Western Sahara have effect on this. 165

Ürdün, kurulduğundan beri çeşitli komşu ülkelerden mülteci ağırlamaya devam etmektedir. Ülkenin karşıladığı ilk göç dalgası, İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesi sonucunda meydana gelen Filistin ilticasıdır. Filistinli vatandaşların Ürdün vatandaşlığını ve vatandaşlık haklarını elde etmeleriyle birlikte, Ürdün halkıyla karışmışlar dolayısıyla Ürdün'ün milli bir dokusu haline gelmişlerdir. 69 yıldır Ürdün topraklarında yaşamaları Filistinlileri sadece kamplarda değil Ürdün'ün farklı kasaba ve kentlerinde yaşayan toplumun bir kesimi haline getirmiştir. Onlar tam olarak mülteci olarak görülmemektedir. Zira bazıları hükümet makamlarında çalışmakta ve Ürdün'ün ekonomisine gözle görülür bir şekilde katkı sağlamaktadır. Ürdün'ün Suriye Göçü'ne karşı olan siyaseti tamamen farklı olmuştur. Zira iki sorun arasındaki farklılık sorunun kökleriyle ilişkilidir. Çünkü Filistin sorunu, İsrail'in Filistin'e gelip, haksız yere yerleşip işgal etmesi sonucu vatanından zorla çıkarılan bir halkın sorunu olarak görülmektedir. Suriye ilticasına gelince; özgürlük, reform, siyasi değişim ve yönetim hakkı isteyen halk arasında çıkan iç çatışma sonucu meydana gelmiştir. Bu durum, farklı grupların iç savaşa dâhil olmasına yol açmış ve taraflar arasında bir savaş ortamının oluşmasına neden olmuştur. Dolayısıyla Suriye vatandaşları güvenlik ve korunma arayışı için komşu ülkelere göç etmek zorunda kalmıştır. Ürdün, iç savaştan kaçan ve kendi sınırlarında bulunan tüm mültecileri karşılayarak kendi rolünü üstlenmiştir. Onlar koruma altına almış ve barınma sağlamıştır. Jordan has been hosting refugees from various neighboring countries since its founding. The first wave of immigration that the country has received was the Palestinian refugees, which was the result of the Israeli occupation of Palestinian lands. With Palestinian citizens acquiring Jordanian citizenship and citizenship rights, they have become a national fabric of Jordan because of their involvement with the Jordanian people. It has been 69 years for Palestinians living not only in the camps but in the communities of the different towns and cities of Jordan. They are not exactly seen as refugees. Some of them work in the government authorities and contribute to the economy of Jordan visibly.The Jordanian policies towards this wave of immigration and Syria's immigration have been completely different. The difference between this two immigration is related to the root of the immigration's reason. Because the Palestinian immigration is seen as a problem of a people who had forced to leave Palestine after the coming of Israel and settle in and occupy it unfairly. But Syrian refugees are a consequence of the internal conflict between the people who want freedom, reform, political and governmental changes. This has led to the involvement of different groups in the civil war and led to a war between the parties. Therefore, Syrian citizens have to migrate to neighboring countries in search of security and protection. Jordan has undertaken its role by accepting all the refugees who have escaped from the civil war. 205

Tunus'ta Yasemin devrimine giden süreci anlayabilmek amacıyla Burgiba ve Zeynel Abidin Bin Ali Dönemlerini araştırmak ve yine Tunus tarihinde önemli bir yeri olan Raşid Gannuşi'yi ve Nahda Hareketini incelemek gerekmektedir. Tunus'ta yaşanan ekonomik sorunlar, işsizlik gibi önemli problemlere uzun zaman çözüm bulunamayınca ortaya çıkan protestolar ülke sınırları dışına çıkmış ve tüm Ortadoğu'yu etkisi altına alan Arap Baharı başlamıştır. Yönetimler meşruiyetlerini halktan alırlar, halkın yönetimde söz sahibi olabilmesi için de demokratik bir ortamın olması gerekir. Tunus bu anlamda iyi bir örnektir. Yönetimle halkın her zaman birlikte hareket etmesinin önemini gerek Burgiba döneminin sert reformları nedeniyle oluşan muhalefet hareketlerinde, gerekse de demokrasinin yerini otoriter despot rejimlerin almasıyla ortaya çıkan protestolarla tecrübe etmiştir. Tunus'ta halk istediklerini tam olarak elde edemese de Yasemin Devrimi sonrasında göz ardı edilemeyecek bir ilerleme de katetmiştir. With the aim of be able to understand Jasmin revolution in Tunusia, Bourguiba and Bin ali period is analyzed and again Ghannouchi and movement of Nahda which is has importance in Tunisisa history has to be analayzed.Economic problems and unemployment started to seen in Tunisia. A solution couldn't be found to this problems for a long time. After that Protests appeared. This protests overflowed abroad and penetrated all middle east and then Arab Spring started. Legitimacy of administrations is taken by public. Democratic weather is necessarry to arbite of public. Tunusia is good example in this sense. Administration and public always should act together. Opposition act which come to exist due to stiff reform of period of Bourguiba and instead of democracy authoritarianism regime come to exist protest is showed necessity of acting together. Public of Tunusian couldn't obtain claim but neverthless is obtained unignorable improvement. 93

Üç kıtanın kesişme noktasında yer alan Ortadoğu, tarihin her döneminde güç mücadelelerine sahne olmuştur. Bölgeyi ele geçirmek ya da bölge üzerinde etkisini artırmak isteyen büyük devletler, bölgenin yerli halklarını kendi yanlarına çekebilmek için politikalar geliştirmişlerdir. Rusya'nın Ortadoğu siyasetini oluştururken Kürtlerle kurduğu ilişki tam da bu çerçevede değerlendirilmelidir. Ruslar 19. yüzyılda Ortadoğu bölgesini ele geçirmek, daha sonraki dönemlerde ise bölge ülkeleri ile kendi çıkarları doğrultusunda münasebetler kurmak istemiştir. Bu amaç doğrultusunda ise Kürtleri kullanmaktan çekinmemiştir. Aslında Rusya'nın bir Kürt politikası olduğunu söylemek zordur. Ruslar için Kürtler, Ortadoğu politikası için kullanılan bir araçtır. The Middle East, at the intersection of the three continents, has been the scene of power struggles in every period of history. Greet Powers, wanting to seize the region or increase their efficiency on the region, have developed policies to win the indigenous people of the region over. While forming the politics of the Middle East, the relationship Russia established with Kurds must be evaluated especially within this scope. In the 19th century Russians wanted to conquer the Middle East region and establish relationships with countries in the region in their own interests in the later periods. In accordance with this purpose they haven't been loath to exploit Kurds. Actually, it is hard to say that Russia has a Kurdish policy. Kurds for Russians is a means used for the Middle East policy. 129

Bu tezin amacı günümüzde önemli inceleme alanlarından olan kalkınma yardımlarının kavramsal boyutlarını ortaya koyarak yükselen donörler adı verilen ve örneklem için seçilen dokuz ülkenin karşılaştırmasını yapıp Türkiye'nin bu donörler arasında nasıl konumlandığını saptamaktır. Yükselen donörler ve geleneksel donörler tartışması çalışmanın ortaya çıkış noktasını oluşturmaktadır ve buradan hareketle yükselen donörler üzerine yoğunlaşılmıştır. Bu grupta bulunan ülkelere atfedilen özellikler örneklemin her bir üyesi için analiz edilmiştir. Analizlerden elde edilen veriler ile birlikte atfedilen özelliklerin çoğunlukla örneklemdeki ülkelerde uyuşmadığı saptanmıştır. Bununla birlikte ülkeler çoğunlukla farklı duruşlar sergilemektedirler. Çalışmada elde edilen veriler ışığında Türkiye'nin bütün benzerlikleri ve farklılıkları ile iki gruba da tam anlamıyla dahil olamadığı tespit edilmiştir. Türkiye'nin izlediği politikalar iki gruptan da bağımsız özellikler sergilemektedir. Türk kalkınma yardımlarının en önemli özelliklerinden biri yardım yapma sürecinin talep ile başlamasıdır. Örneklem ülkelerden farklı olarak Türkiye, sosyal ve kültürel miraslara sahip çıkmaya yönelik çalışmalar yapmaktadır. Türkiye'yi yükselen donörlere yakın tutan en belirgin özellik ise Güney- Güney İşbirliğinin bir parçası olmak ile de yakından ilgilenmesidir. Yardımların bağlayıcılığı konusunda Türkiye sıkı politikalar uygulamamaktadır; aksine verdiği yardımların çoğu insani yardımlardan oluşmaktadır. Çoğu geleneksel donör bağlayıcılığı azaltmak için çabalarken Türkiye bunu zaten başarmıştır. Bu bakımdan da geleneksel donörlerle aynı çabanın içerisindedir. Elde edilen verilerden de anlaşılacağı üzere kendine özgü bir yardım anlayışı benimseyen Türkiye günümüzde kalkınma yardımları konusunda olumlu adımlar attığı bir süreç içerisindedir. The aim of this thesis is to state where Turkey stands amongst eight other emerging donor countries by centering the conceptual extent of development aid which has high importance in academic research. The controversion between emerging donors and traditional donors is the starting point of this study. Starting from this, this study sticks to emerging donors in special. All the features attributed to emerging donors in frame of the systematic of this study have been analyzed. The data acquired from analysis and the features attributed to emerging donors are mostly not harmonised. Besides, emerging donors have different policies about general features, motivations of aid and the way how they deal with the process which includes also the process after aid is given. In the light of data in the research, Turkey is included in neither emerging donors nor traditional donors. However Turkey adopts an attitude which is different than both groups. The most significant feature is the starting point of aiding process. Turkey starts with the demands from needy countries. Differently from sample countries, Turkey has aid programs about conserving cultural, historical and social heritages. The most apparent feature which includes Turkey in emerging donor group is tendency to be a part of South-South Cooperation. On the other hand Turkey has not strict policies about tying aid. Since most part of aid given by Turkey is humanitarian aid, Turkey is in one step ahead of traditional donor in this sense. Because traditional donors have an effort to decline the proportion of tied aid. As it is seen on the data acquired from this thesis, Turkey is in a process in which it takes favourable steps in the field of development aid. 156

Bu çalışmada 2003 sonrası Türk-İran arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Tezin başlangıç bölümünde Osmanlı Hanedanından bahsedilmiş, ardından Mustafa Kemal Atatürk döneminden ve son olarak İran İslam Cumhuriyeti dönemi incelenmiştir. Gerçekte incelenen dönem 2003 sonrası Türk-İran ilişkilerinde yaşanan gelişmelerdir. Bu nedenle Türk- İran ilişkilerinin boyutları bu iki ülke arasındaki ilişkileri etkileyen faktörler açısından incelenmiştir.Tezin birinci bölümünde Osmanlılar döneminin hemen ardından Mustafa Kemal Atatürk ve İran İslam Cumhuriyeti dönemi incelenmiştir. İkinci bölümde 2003 sonrası dönemde Türk- İran ilişkilerinden bahsedilmiş, iki ülke arasındaki ilişkilerin boyutları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise Türk- İran ilişkilerini etkileyen faktörler iç etkenler ve bölgesel etkenler olarak analiz edilmiştir. İç etkenlerde milliyetler meselesine değinilmiş özellikle Büyük Azerbaycan'ı kurma isteğinin İran üzerindeki tehdidine yer verilmiştir. Dini ideolojik etkeninde İran'ın Şii ve Türkiye'nin laik tanımlamaları üzerinde durulurken bölgesel etkenlerde Irak'ın işgalinin Türkiye'nin gözlerini Kerkük ve Musul'a çevirmesine bununla birlikte İran'ın ise %60'ı Şii olan Irak'ta Şii bir devlet kurma planlarına değinilmiştir.Anahtar Kelimeler: 1.ABD, 2.İran, 3.Irak, 4.Türkiye, 5.Ortadoğu. In this research the relationship of Iran-Turkey after 2003 is searched out. At the beginning part of the thesis, ıt ıs mention to Ottoman Dynasty, and then to the perıod of Mustafa Kemal Ataturk and finally the Republıc of Iran –Islam is studied. Basically the period which was searched out is process of Turkısh-Iran relatıonshıp after 2003. Therefore, the dimension of Turk-Iran bond is traced according to the facts that affect them.In the fırst part of the thesis, once after Ottoman time, the period of Mustafa Kemal Atatürk and the time of the republic of Iran- Islam is studied. In the second part, after 2003, ıt ıs mentioned to Turkısh-Iran affair and the dimension of the relationships of two countries are tried to be evaluated and in third and final part the elements which effect their bonds are analyzed as internal and vernacular factors. As internal factors, it is touched upon the idea of nationalization, especially the intimidation of the wish of founding Mega Azerbaijan on Iran is featured.While on the ecclesiastical and ideological factor it is emphasized about the description of Iran's Şii and Turkey's Liberalism, on the regional facts it is dealt with the invade of Irak, which caused Turkey to drop its gaze to Kerkük and Musul. Nonetheless, it is also touched on the Irak's plan of founding a new Şii state in İran of which population consisted %60 Şii.Key Words: 1.USA, 2.Iran, 3.Iraq, 4.Turkey, 5.Middle East. 210

Bu çalışmanın amacı Türk dış politikasını söylemsel düzeyde analiz etmektir. Bu çalışmada öncelikle post-modernizmin/post-yapısalcılığın üzerinde durulmakta ve ardından söylem, söylem analizi ve eleştirel söylem analizi incelenmektedir. Bu çalışmada Soğuk Savaş sonrası Türkiye-AB ilişkilerinde Türk dış politikası aktörlerinin söylemleri analiz edilerek bu söylemlerin kendi içindeki tutarlılığı/tutarsızlığı ve ardından söylem-eylem arasındaki ilişki sorgulanmaktadır. Bu noktada post-modernizmin/post-yapısalcılığın uluslararası ilişkiler disiplinine getirdiği farklı bakış açısı ve yaklaşım dikkate alınmaktadır. Kuramsal çerçevede post-modernizm/post-yapısalcılık, söylem, söylem analizi ve eleştirel söylem analizi ayrıntılı olarak incelendikten sonra söylem-eylem ilişkisi ve dış politika kavramı ele alınmaktadır. Bu çalışmada eylemden kastedilen dış politikanın uygulanması veya hayata geçirilmesidir. Yöntem olarak, eleştirel söylem analizinde kullanılan bazı söylemsel stratejilerden faydalanılarak söylemler analiz edilmektedir. Tezin ikinci bölümünde 1990'lı yıllarda, üçüncü bölümünde ise 2000'li yıllarda Türkiye-AB ilişkilerinde Türk dış politikası aktörlerinin söylemleri analiz edilmekte ve uygulanan dış politika üzerinden söylem-eylem analizi yapılmaktadır. Sonuçta Türk dış politikasında Türkiye-AB ilişkileri bağlamında 2000'li yıllarda hem söylem düzeyinde hem de söylem-eylem düzeyinde 1990'lı yıllarla karşılaştırıldığında daha tutarlı bir yapının ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Buna karşılık, her iki dönemdeki söylemlerin kendi içindeki tutarsızlıkları tespit edilmektedir. Ayrıca Soğuk Savaş'ın bitiminden günümüze Türkiye-AB ilişkileri hem metin içinde hem de dipnotlarda ortaya konmaktadır.Anahtar Kelimeler:1. Post-modernizm/Post-yapısalcılık2. Söylem3. Eylem4. Dış Politika5. Eleştirel Söylem Analizi The purpose of this study is to analyse Turkish foreign policy at the discursive context. In this study, first of all, post-modernism/post-structuralism is explained and then the concept of discourse, the discourse analysis and the critical discourse analysis are searched. In this study, when discourses of Turkish foreign policy actors in the relations between Turkey and the European Union after the Cold War are analysed, the consistency/inconsistency of these discourses in their own right and the relationship between discourse and action are investigated. At this point, the different point of view and approach of the post-modernism/post-structuralism in the discipline of international relations is evaluated. After the post-modernism/post-structuralism, the discourse, the discourse analysis and the critical discourse analysis; the relationship between the concept of discourse and action, and the notion of foreign policy are put emphasis on in the theoretical framework. In this study, the action means implementation of foreign policy. As the method of this study, some of discursive strategies are used in the critical discourse analysis to analyse the discourses. In the second part (in the 1990s) and the third part (in the 2000s) of this study, the discourse analysis of Turkish foreign policy actors and analysis of the discourse-action are done. Eventually, compare with the 1990s and the 2000s in the context of the relations between Turkey and the EU, in the 2000s both the level of the discourse and the level of the discourse-action have a more consistent structure than the 1990s. Furthermore, the inconsistency of the discourses is realized at both periods. Additionally, from the end of the Cold War period to today, the relations between Turkey and the EU is discussed both in text and annotations.Key Words:1. Post-modernism/Post-structuralism2. Discourse3. Action4. Foreign Policy5. Critical Discourse Analysis 201

Şüphesiz Irak'ın işgali, Amerika Birleşik Devletleri'ne bölgeyi çıkarlarına hizmet edecek şekilde yeniden dizaynetme fırsatı verecektir. Bundan dolayı Amerika Birleşik Devletleri, hayati stratejik çıkarlarının devamlılığını sağlama, düşmanlarını birer müttefik ve dost haline getirerek bölgedeki olası her türlü tehlikeye karşı güvence altına alma yoluyla Irak'ın işgal edilmesi operasyonundan stratejik getiri elde etmeye çalışmaktadır. Bunu yapması ise Irak'ın bağımsızlığından beri üzerine kurulu olduğu daha önceki temellerden farklı temeller üzerinde yeniden şekillendirilmesine odaklanan yeni bir varlık haritasına kavuşturulmasını gerektirmektedir. Amerika'nın Irak'taki fiili başarısı, dizginleri eline alması ve liberal-dost bir Irak hükümeti oluşturması, dünyanın bu hassas bölgesindeki Amerikan projesinin en önemli dinamiklerden biri sayılır. Hele ki Irak, Amerika Birleşik Devletleri'nin liberal bir Irak oluşturabilmesi, tüm Körfez ülkelerinin örnek alması gereken ideal bir model olarak takdim edebilmesi ve Ortadoğu ülkelerini kapsayacak şekilde daireyi genişletebilmesi için Amerikan yalnızlığına terk edilmişken.Yine Irak'ın Amerika Birleşik Devletleri tarafından işgal edilmesi, bu bölgedeki bölgesel güç açısından yeni bir harita çizmesi noktasında önünü açmıştır. Çünkü Irak'ın bölgesel denge denkleminden çıkmasından sonra İran'ın bölgedeki nüfuzu artmıştır. Ayrıca Irak sınırıyla temas halinde olmasından dolayı bölgede bir de Türk değişkeni bulunmaktadır. Türkiye bölgede hafife alınmayacak bölgesel bir güç olmasından dolayı dünyaca kritik olan bu bölgede İran ile bir tür bölgesel rekabete girmeye yönelmiştir. Bundan dolayı Amerikan?ın Irak işgali, Amerikan-İran ikili ilişkisinde ?Irak? odak noktasından hareket edilerek iki ülke arasında yeni bir tür ilişki ortaya çıkarmıştır. Ayrıca bölgesel güç dengesinden hareketle Irak'taki önemi bakımından İran değişkeni karşısında bir de Türk değişkeni bulunmaktadır.Bundan dolayı Irak'ın işgali, tarihi geçmişi, coğrafi konumu, siyasi ve Arap Körfez bölgesindeki bölgesel güçler dengesine etki eden askeri ağırlığının yanı sıra küresel ekonomi açısında mevcut ve gelecekteki petrol kaynakları sayesinde sahip olduğu ekonomik konumuyla bölgede büyük bir stratejik değişim oluşturmuştur.Anahtar Sözcükler1. II. Körfez Savaşı2. Irak-İran İlişkileri3. ABD'nin Irak Politikası4. Irak-İran Savaşı5. İran'ın Nükleer Programı Without doubt the invasion of Iraq, will give the USA the opportunity to redesign the region according to its interests. Therefore the USA is trying to ensure strategic advantages out of the invasion of Iraq, by securing itself against potential dangers of the region by the means of making friends and allies out of its enemies in order to ensure the durability of its vital strategic benefits. This again requires the establishment of a new existence plan for Iraq, concentrating on the restructuring on different principles than the prior ones since its independence. America?s actual success in Iraq, by taking up the reins and creating a liberal-friendly Iraqi government, can be seen as one of the most important dynamics of the American project on this sensitive part of the world, particularly, when considering that Iraq was left at the mercy of America alone while forming a liberal Iraq to be presented to all Gulf states as a role model to be emulated and widening the radius to cover all states throughout the whole Middle East.Beside this, the invasion of Iraq by the USA opened the way to drawing a new regional power map of this region, because the separation of Iraq from the regional power balances, has led to an increase of Iraq?s influence on the region. Additionally, Turkey constitutes another variable in the region due to its contact to Iraqi boarders. As Turkey is a regional power not to be underestimated, it seems to have entered some kind of competition with Iran in that region which is globally accepted as critical. For this reason, America?s invasion of Iraq has revealed a new type of relationship in American-Iranian bilateral relations between the two countries, based on the focal point ?Iraq?. Furthermore, on the basis of the regional balance of power with regards to the impacts on Iraq, the variable Iran is opposed by the variable Turkey. Therefore, the invasion of Iraq has caused a major strategic change in the region with respect to its historical background, its geographical position and political and particularly its military weight effecting the regional balances of power within the Arab Gulf, as well as its economic position which it has in global economy due to its present and future oil resources.Key Words1. II Gulf War2. Iraq-Iran Relationships3. USA Policy toward Iraq4. The Iran – Iraq War5. Iran's Nuclear Program 200

Turizm faaliyeti, birçok uluslar arası öğeyi içinde barındıran, uluslar arası bir aktivitedir. Herhangi bir turistik amaçla (eğlence, spor, eğitim,sağlık, ticaret) yapılan uluslar arası seyahat uluslar arası turizmin konusudur. Dünya'da her yıl yaklaşık olarak bir milyar insan uluslar arası turizm faaliyetine katılmaktadır. Uluslar arası turizm faaliyetinin yıllık geliri de 919 milyar Amerikan Doları olarak hesaplanmaktadır. Yarattığı gelirin haricinde turizm Dünya'nın en büyük istihdam sağlayıcı sektörüdür. Ayrıca uluslar arası turizmden pay alan ülkelere kendi topraklarında ihracat yaparak döviz geliri olanağı sağlamaktadır. Turizm yatırımlarının ülkelerin kendi girdileri ile yapılabilmesi ve az eğitilmiş iş gücü kullanması da başka bir yararıdır. Bütün bu ekonomik ve sosyal avantajları gören ve kendi vatanın da uluslar arası turizm potansiyeli olduğunu düşünen devletler sektöre girmek ya da daha da büyümek istemektedirler. Turizm politikalarını bir devlet politikası haline getirip yatırım yapmaktadırlar. Bu devletlerin uluslar arası ilişkileri de turizm politikalarının beklentilerine göre şekillenmektedir. Uluslar arası turizmin vatanlarında gelişmesi için devletler gerekli düzenlemeleri yapmakta, kendi turizm sektörüne turist sağlayan ülkelerle iyi ilişkiler kurma yoluna gitmektedirler. Türkiye'de bu realiteden istisna değildir. 31 milyondan fazla uluslar arası turist ağırlayan ülke sektörünün geleceği için Türk Dış Politikası ülkeye turist gönderen Avrupa Birliği, Rusya, İran gibi ülkelerle iyi ilişkiler içinde olmaya ve ülkesinde uluslar arası turisti hoşnut etmeyecek olayların olmamasını sağlamaya çalışmaktadır. Turizm sektörünün lobi grupları da kendi çıkarları doğrultusunda devletin iç ve dış politikalarını yönlendirmeye çalışmaktadırlar.Anahtar Sözcükler: Uluslararası turizm, Dış politika, Turist sayısı, Turizm geliri, İstihdam Tourism activity is an international event which covers many international factor inside. Any international travel with a tourism reason (sport, entertainment, education, health, business) is a topic of international tourism. Every year approximately a billion people join international tourism activity in the World. Annual revenue of the international tourism activity is 919 billion US dollars. Besides its revenue produced tourism is the largest employment creating sector in the World. It also provides the opportunity of exchange revenue by exporting the services its on land to the countries in tourism business. Another benefit of tourism investments is countries use their local input and needed only less educated workforce. The states who think that their countries have tourism potential want to enter or enlarge in the sector because of economic and social advantages of international tourism. They accept their tourism politics as a state politics and make investments. International relations of these states shaped accordingly their tourism policy?s aspect. States try to establish friendly international relations with tourist providing countries.Turkey is not an exception of those countries. Turkey hosts more than 31 million international tourist annually and Turkish foreign policy care to establish friendly relations with those countries send tourist to TurkeyEuropean Union, Russia, and Iran. Lobby groups of tourism sector struggle to shape the states foreign and domestic policies parallel to their expectations.Key words: International tourism, Foreign policy, Number of tourist, Tourism revenue, Employment 132

Suriye'de Baas'ın etkinliği 1950'li yıllarda başlamış ancak yönetime gelmesi 1963 darbesi ile gerçekleşmiştir. Baas İktidarı; 1970 yılı Hafız Esad Darbesi, 2000 yılında Beşar Esad'ın yönetime geçmesi ile sürekliliğini korusa da zamanla liderlerin çıkarları doğrultusunda Baas ideolojisinin içi boşaltılmıştır.Suriye'nin yönetiminde yaşanan bu dönüşüm ? elbette uluslararası ortamın da etkisiyle- Türkiye ile ilişkilerine de yansımıştır. 1957 yılında tarafların içinde bulundukları karşıt Blokların etkisiyle yaşanan ilk buhran son olmamış, 1998 yılına dek süren, su anlaşmazlığı ve onunla bağlantılı terör meselesi iki ülke arasında sorunlu yıllar olarak adlandırılabilinecek dönemin yaşanmasına neden olmuştur.2000 yılı sonrası dönemde ise Suriye Yönetimi'nde Beşar Esad'ın başa gelmesiyle Suriye Dış Politikası'nda dışa açılım politikasının takip edilmesi ve Türkiye-Suriye çıkarlarının uyuşması ilişkilerdeki iyileşmeyi doruğa çıkarmıştır. Ancak 2011 Mart ayı itibariyle Suriye'nin azınlık iktidarını da vuran Arap Halk Hareketleri ile birlikte, Türkiye'nin Suriye halkından yana tavır takınması 10 yılda iyileştirilen ilişkilerin 10 ayda çökmesi ile sonuçlanmıştır.Anahtar Sözcükler:1.Baas2.Su Sorunu3.Terör Sorunu4.Stratejik İşbirliği5.Arap Halk Hareketleri The Ba?ath influence in Syrian politics started in the 1950s, but it seized the power with a coup d?etat in 1963. Although Syria has been under the Ba?ath rule since Hafez Al- Assad?s coup in 1970, the Ba?ath ideology has been departed from its essence in service of the leader?s interests.This transformation in Syrian domestic politics -together with the changes in the international conjucture- influenced Syria-Turkey relations. The first crisis between Syria and Turkey erupted in 1957 within the content of the bipolar international system. The period between 1957 and 1998 can be referred as troubled years characterized by water dispute and the issue of PKK terrorism.Improvement in Turkey-Syria relations reached its peak with Bashar Al-Assad?s coming to power in 2000 and his foreign policy initiatives, and the correspondence of two side?s interests. However, the relations between two countries have interrupted once again in March 2011 when Arab Uprisings made their impact felt on Syria and Turkey supported Syrian opposition groups at the expense of the Ba?ath regime.Key Words:1.The Ba?ath2.Water Dispute3.Terror Issue4.Strategic Cooperation5.Arab Uprising 118

Bu tezin amacı, İran toplumunun farklı nedenlere ve farklı siyasi hedeflere sahip birçok kesiminin katıldığı geniş bir toplumsal koalisyonun gerçekleştirdiği popüler bir devrim olan 1979 İran Devrimi'nin, nasıl bu toplumsal koalisyonun unsurlarından yalnız biri olan fundamentalist İslamcıların etkisi altında İslam Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlandığı sorusu çerçevesinde, yine bu toplumsal koalisyonun unsurlarından ve İslamcıların rakiplerinden biri olan Marksist hareket içinde yer alan Tudeh Partisi'nin, devrim sürecinde ve devrim sonrasındaki faaliyet ve politikalarıyla devrimin sonucunu şekillendirmekte oynadığı rolü ortaya koymaktır.Bu çerçevede, öncelikle Tudeh Partisinin devrim sürecindeki konumunu belirleyen içsel ve dışsal etkenlerin tespitine çalışılmıştır. Bu maksatla, aynı zamanda bu konumun dışsal belirleyicileri olan, devrime yol açan toplumsal hoşnutsuzluğun nedenleri ve bu süreçte Tudeh'in rakipleri olan siyasi hareket ve gruplar, temel ideoloji, politika ve faaliyetleri ile devrimin İslam Cumhuriyeti ile sonuçlanmasında oynadıkları rolü kapsayacak şekilde ele alınmıştır. Tudeh'in devrim sürecindeki konumunun içsel belirleyicileri ise yaklaşık yarım asırlık tarihinde yatmaktadır. Bu nedenle Tudeh'in kuruluşundan devrime kadar olan süreç, partinin geçirdiği ideolojik ve örgütsel değişim ve/veya süreklilik dâhil olmak üzere incelenmiş, devrim sırasında ve sonrasında Ayetullah Humeyni'ye verdikleri koşulsuz destekle İslamcıların iktidarını sağlamlaştıran ve böylece kendi sonunu hazırlayan politikalarının ardında yatan ideolojik ve yapısal özellikler ele alınmıştır.Tezin vardığı sonuç, Tudeh'in devrimin İslam Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmasında iki farklı düzlemde rol oynadığıdır. Birinci düzlem, Tudeh'in devrim sırasında sahip olduğu sınırlı kaynak ve destekle, devrimin liderliğini veya iktidarı ele geçirmekteki başarısızlığına ilişkindir. İkinci düzlem ise Tudeh'in, iktidar bloğunda yer alan Ayetullah Humeyni liderliğindeki fundamentalist İslamcılara anti-emperyalizm saplantısıyla verdiği destek muhalefetin bölünmüşlüğünü ve böylece İslam Cumhuriyetini güçlendirdiği için, muhalefetin İslam Cumhuriyeti tarafından adım adım yok edilmesinde oynadığı role ilişkindir. Devrimin liderliğini veya iktidarı ele geçirmekteki başarısızlığın nedenleri, Şah rejiminin baskısı, İslamcıların örgütsel avantajları, İran toplumunun yapısı ve bu yapı içinde özellikle işçi sınıfının niteliği, Marksist rakiplerin varlığı, Tudeh'in 1953 darbesindeki tutumunun ve SSCB'yle ilişkilerinin olumsuz etkileri ve halka hitap etmekten uzak siyasi dili gibi etkenlerden kaynaklanan örgütsel güçsüzlüklere bağlıdır. Tudeh'in daha ölümcül olan ikinci düzlemde oynadığı sadık muhalefet rolünün altında ise Tudeh'in Stalinist düşünce yapısı ve tüm İranlı Marksistleri esir almış olan anti-emperyalist paradigma gibi ideolojik ve yapısal özellik ve zayıflıklar yatmaktadır. Within the frame of the question of how 1979 Iranian revolution, which was a popular revolution realized by a wide social coalition with the participation of almost all parts of Iranian society having different causes and political aims to revolt, resulted in the establishment of Islamic Republic under the influence of fundamentalist Islamists which were just one part of this coalition; the purpose of this thesis is to put forth the role of Tudeh Party of Iran, as a part of the social coalition and one of the rivals to the Islamists within the Marxist movement, in shaping the output of the revolution with its activities and policies during and after the revolution.In this context, the thesis aimed primarily at determining the internal and external factors designating the position of Tudeh Party in the revolutionary process. To this end, as the external determinants of this position concurrently, the causes of the wide social unrest and the political movements and groups that were the rivals of Tudeh were looked over extensively including their ideologies, policies and activities important for understanding their role in the Islamic Republic output of the revolution. The internal determinants of Tudeh?s position in the revolutionary process lie in its history of almost half a century. Therefore, the period from its establishment to the revolution were examined extensively to include the ideological and organizational change and/or continuity and the ideological and structural characteristics underlying its policies which strengthened the power of Islamists by unconditionally supporting Ayatollah Khomeini during and after the revolution and thus laying the ground for its own end were analyzed.The thesis concluded that Tudeh played a role at two different platforms in the establishment of Islamic Republic as output of the revolution. The first platform relates to the failure of Tudeh in seizing the leadership of the revolution or the power after the revolution with its limited resources and social base. The second relates to the role played by Tudeh in the crush of the opposition step by step by Islamic Republic as its support for fundamentalists in the ruling bloc under Khomeini?s leadership as a result of its anti-imperialist obsession strengthened the disunity of the opposition and thus the Islamic Republic. The causes of the failure in seizing the leadership or the power relates to the organizational incapabilities depending on factors such as the pressure of the Shah regime, organizational advantages of the Islamists, social structure ? especially the characteristics of workers class, Marxist rivals, the negative impacts of Tudeh?s stance in 1953 coup and relations with USSR and the political discourse far from reaching public. Tudeh?s ideological and structural characteristics and weaknesses such as Stalinist way of thinking and anti-imperialist paradigm that enslaved all Iranian Marxists underlies Tudeh?s role of loyal opposition at the more lethal second platform. 175

16. asrın başlarında ilk resmi Şii devlet kimliği ile ortaya çıkan Safevi devleti ile Osmanlı devleti arasında ki ilişkiler daima çatışmaya sahne olmuştur. 1923 Türkiye cumhuriyeti ve İran'da Pehlevi rejimi kurulduğunda ilişkiler tamamen iyileşmeye başlamış ve tüm problemler ortadan kalkmıştır. Bu dönem mezhep faktörü ikili ilişkilerde önemini kaybetmiştir. İran'da İslami devrimiyle beraber iki ülkenin siyasi sistem farkından oluşan güvensizlik ilişkileri tekrar olumsuz etkilemiştir. Türkiye'de iktidara yükselen muhafazakâr İslami partilerle 1996'dan günümüze ilişkiler daima yükselme eğilimi göstermiştir. Bu dönem ilişkiler dinin, Osmanlı döneminin tersine yakınlaştırıcı bir faktör olduğuna delalet etmektedir. Osmanlı dönemi ve İran İslam devrimi sonrası ikili ilişkilerde din ve bölgesel etkenler ilişkileri bölge dışı etkenlere göre daha fazla etkilemiştir. Pehlevi döneminde iki devletin dış politikası Batı ekseninde ve küresel denge politikası çerçevesinde şekillenmişse günümüzde Türkiye ve İran'ın dış politikaları bölgeye dönük denge politikası izleme stratejisi esasında görünmektedir. İki devletin ikili ilişkilerinde din faktörü daima dolaylı veya dolaysız şekilde etkili olmuştur. The Safavid State, who had made its appearance as the first offical Shiite State at the beginning of 16th century, and its Relations with the Ottoman State had full of disputes. When the Turkish Republic and the Pehlevi regime in Iran has established in 1923, the Relations had begun to improve and all of the disputes had disappeared. During this period, the problems related with the sect factor had lost its importance. After the Islamic Revolution had occurred in Iran, good Relations between the two countries began to deteriorate due to the political system differences. The Relations after 1996 and afterwards had the tendency to improve while the conservative Islamic Parties in Turkey had risen to power. This period shows that the religion has a positive impact on the Relations unlike the Ottoman Period. After the Ottoman State and the Iran Islamic Revolution, religion and the regional factors had affected the Relations more than the factors which are outside the region. Although the foreign policies of the two countries seemed to be West oriented and the global balance politics in the Pehlevi period, the foreign policies of Iran and Turkey pursue nowadays involve strategies to follow balance politics that are related with the region. The religion factor has somehow, directly or indirectly, affected the Relations between Iran and Turkey. 147

İsrail-Filistin anlaşmazlığı, 20. yüzyıldan bugünlere miras kalan en önemli bölgesel ihtilaflar arasında yer almaktadır. Bu anlaşmazlığın temelinde, İsrail ve Filistin halklarının aynı toprak parçası ile tarihsel, kültürel ve dinsel bağlar taşımaları yatmaktadır. Kudüs'ün statüsü, Filistinli mülteciler, Yahudi yerleşimciler, sınırlar, güvenlik düzenlemeleri ve ekonomik kaynakların kullanım esasları, anlaşmazlığın başlıca unsurlarını oluşturmaktadır.1991 yılında Madrid Barış Konferansı ile başlayan ve Oslo Anlaşmaları ile ivme kazanan Orta Doğu Barış Süreci, İsrail-Filistin anlaşmazlığının çözülmesi yönündeki umutları artırmış olsa da, 2000 yılında gerçekleştirilen Camp David Zirvesi'nin başarısızlıkla sonuçlanması, barış çabalarını sekteye uğratmıştır. 2007 yılı sonunda başlatılan Annapolis süreci de, sözkonusu ihtilafın çözüme kavuşturulmasında somut bir ilerleme sağlayamamıştır.2010 Mayıs ayından itibaren, İsrail ve Filistin arasında, ABD'nin Orta Doğu Özel Temsilcisi George Mitchell'in aracılığında dolaylı görüşmeler gerçekleştirilmektedir. Ancak, bu görüşmelerde henüz kaydadeğer bir mesafe kat edilebilmiş değildir. Filistin'de Hamas ile Fetih grupları arasında yaşanan bölünmüşlük ve İsrail'in Gazze'ye yönelik ablukası da, görüşmelerin seyrini olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla, görüşmelerden olumlu bir netice alınabilmesi için öncelikle Filistin'deki iç bölünmenin giderilmesi, İsrail'in Gazze ablukasına son vermesi, yerleşim faaliyetlerini durdurması ve Hamas'ın barış sürecine dahil edilmesi önem taşımaktadır. Zira İsrail ile Filistin arasındaki mevcut durum sürdürülebilir değildir. Bu anlaşmazlığın devamının bölgedeki istikrarsızlığı artıracağı muhakkaktır. Bu nedenle,tarafların sorumluluk duygusuyla hareket ederek, karşılıklı güven tesis edici adımlara ağırlık vermeleri, kapsamlı bir çözüm zemininin oluşturulmasında kilit rol oynayacaktır.Türkiye, İsrail-Filistin anlaşmazlığının, güvenli ve tanınmış sınırlar içinde yan yana yaşayan iki devlet vizyonu temelinde, karşılıklı müzakereler yoluyla barışçı, adil ve kalıcı bir çözüme kavuşturulmasını arzu etmektedir. Türkiye, Orta Doğu'ya yönelik etkin dış politika anlayışı doğrultusunda, sözkonusu anlaşmazlığın nihai bir barış anlaşmasıyla sonlandırılması yönündeki çabalara katkı sağlamayı sürdürmelidir.Anahtar Sözcükler1. İsrail-Filistin Anlaşmazlığı2. Madrid Barış Konferansı3. Oslo Anlaşmaları4. Camp David Zirvesi5. Yol Haritası Israeli-Palestinian conflict is one of the regional controversies of utmost importance inherited from the 20th century. The historical, cultural as well as regional ties that the Israeli and Palestinian peoples have with the same lands lie at the core of the conflict. The status of Jerusalem, Palestinian refugees, Jewish settlers, borders, security arrangements and the utilization of economic resources are the main components of the conflict.Although the Middle East Peace Process, which started with the Madrid Peace Conference of 1991 and gained impetus by the Oslo Accords, raised hopes towards the settlement of this conflict, the failure of the Camp David Summit of 2000 brought the peace efforts to a standstill. The Annapolis process, which was initiated at the end of November 2007, did also fall short of providing any concrete progress in terms of the resolution of the conflict.Since May of 2010, indirect negotiations are being carried out by Israel and Palestine under the mediation of George Mitchell, Special Envoy of the US President for the Middle East. However, these proximity talks have yet to yield promising outcomes. The disunity between Hamas and Fatah on the Palestinian side as well as the blockade implemented by Israel against Gaza pose a negative impact on the proximity talks. Therefore, in order to obtain favorable results out of the negotiations, it is of primary significance to end the duality on the Palestinian front, cease the Israeli blockade of Gaza, stop the Israeli settlement activities and engage Hamas in the peace process. Because, the existing situation between Israel and Palestine is far from being sustainable. Thecontinuation of this conflict will no doubt increase the level of instability throughout the region. Hence, the parties should act responsibly and step up efforts on taking mutually confidence-building measures which will play a key role in creating the foundation for a comprehensive settlement.Turkey desires a peaceful, just and lasting settlement to the Israel-Palestine conflict, through mutual negotiations on the basis of a vision of two states living side by side within secure and recognized borders. Turkey, in line with its pro-active foreign policy understanding vis-a-vis the Middle East, should carry on providing its contributions to the efforts geared towards ending this conflict within the framework of a final peace agreement.Key Words1. Israeli-Palestinian Conflict2. Madrid Peace Conference3. Oslo Accords4. Camp David Summit5. Road Map 206