Bu araştırma, günlük egzersiz programının ÇDDA'lı preterm yenidoğanlarda kemik mineral dansitesi, davranış durumu ve stres üzerine etkilerini belirlemek amacı ile doğum ağırlığı, gestasyon haftası ve cinsiyete göre eşleştirilmiş randomize kontrollü çift kör deneysel çalışma olarak yapılmıştır. Çalışma bir üniversite hastanesinin yenidoğan ünitesinde yatan ÇDDA'lı preterm yenidoğanlar ile 15.04.2016-31.08.2017 arasında yapılmıştır. Etik kurul, kurum izni ve ebeveyn onamı alınan bu çalışmada, egzersiz (n=12) ve kontrol (n=12) grubundaki preterm yenidoğanların; cinsiyet, doğum ve çalışma anındaki vücut ağırlığı, gestasyon ve postkonsepsiyonel yaş kriterleri benzer seçilmiştir (p>0.05). Veriler, Preterm Yenidoğan ve Ailelerine İlişkin Tanıtıcı Özellikler Formu, Egzersiz Broşürü, Kemik Dansitesi (kemik SOS) ve Serum Biyokimya Değerleri Formu, Yenidoğan Stres Değerlendirme Formu (YSDF) ve Anderson Davranış Durumu Skorlama Sistemi (ABSS) ile toplanmıştır. Çalışmada egzersiz grubundaki preterm yenidoğanlara 30 gün süre ile günde bir kez 7-10 dk egzersiz programı uygulanmıştır. Çalışma öncesi ve sonrası egzersiz ve kontrol grubundaki ÇDDA'lı preterm yenidoğanların antropometrik ölçümleri, kemik SOS ve serum biyokimya değerleri, stres ve davranış durumu değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirmesinde, post-power analizi, Cronbach Alpha, tanımlayıcı istatistikler, bağımlı ve bağımsız iki örnek t testi, Wilcoxon Signed ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Çalışma sonrasında hem egzersiz hem de kontrol grubundaki bebeklerin serum Ca, ALP (deney grubu p=0.002, kontrol grubu p=0.003) ve P değerlerinin arttığı, serum Mg, PTH ve kreatinin (deney grubu p=0.010, kontrol grubu p=0.002) değerlerinin azaldığı saptanmıştır. Çalışma sonrası, egzersiz grubundaki preterm yenidoğanların serum kortizol düzeyinin azaldığı belirlenmiştir (p≤0.05). Egzersiz grubundaki preterm yenidoğanların çalışma sonrası kemik SOS değerlerinde artma (+25.66 m/sec), kontrol grubundaki bebeklerde ise azalma olduğu (-129.75 m/sec) saptanmıştır (p=0.009). Egzersiz grubundaki preterm yenidoğanların çalışma öncesi ve sonrası kemik SOS, serum kortizol, YSDF ve ABSS değerleri arasındaki farkın kontrol grubundaki bebeklerden fazla olduğu, istatistiksel olarak önemli olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Bu sonuçlara göre, günlük egzersiz programının preterm yenidoğanların kemik SOS değerlerini artırdığı, serum kortizol değerlerini azalttığı ve stresini azalttığı, davranışlarını olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. Yenidoğan ünitelerinde çalışan sağlık profesyonellerinin yenidoğan stres ve davranışlarını değerlendirmeleri/izlemeleri ve günlük egzersiz programını preterm yenidoğanların tedavi ve bakımında kullanmaları önerilebilir. Anahtar kelimeler: ÇDDA'lı preterm yenidoğan, davranış durumu, egzersiz, kemik mineral dansitesi, stres. This double blind randomized controlled experimental study paired according to birth weight, gestation week and sex study was conducted to determine the effect of daily exercise program on bone mineral density, behavioral status and stress in preterm infants with very low birth weight (VLBW).The study was carried out between 15 Apr 2016-31 Aug 2017 with preterm infants hospitalized in the neonatal unit of a university hospital. In this study obtained ethical committee, institutional and parental consent; the characteristics of sex, birth and pre-study body weight, gestation and post-conceptional age in preterm infants in exercise (n=12) and control group (n=12) were similar (p>0.05). The data were collected with a Questionnare Form for Preterm Infants and Their Parents, Exercise Brochure, Bone Mineral Density (bone SOS) and Serum Biochemistry Values Form, Newborn Stress Assessment Form (NSAF), and Anderson Behavioral State Scoring System (ABSS). In the study, the daily exercise program was applied to the preterm infants in the exercise group for 30 days, once a day continuing 7-10 minutes. Before and after the study, anthropometric measurements, bone mineral density and serum biochemical values, stress and behavior status of preterm infants with VLBW in the exercise and control groups were evaluated. Power analysis, Cronbach Alpha, descriptive statistics, paired sample t test, independent two sample t test, Wilcoxon Signed test and Mann Whitney U test were used to evaluate the data.Serum Ca, ALP (exercise group p=0.002, kontrol group p=0.003) and P values were increased and serum Mg, PTH and creatinine (exercise group p=0.010, kontrol group p=0.002) values were decreased in both exercise and control groups after the study. In addition, serum cortisol levels of preterm infants in the exercise group were decreased (p≤0.05). After the study, it was determined that bone SOS values of preterm infants in the exercise group were increased (+25.66 m/sec) and bone SOS values of preterm infants in the control group were decreased (-129.75 m/sec) (p=0.009). The difference between pre-study and post-study bone SOS, serum cortisol, NSAF and ABSS values of preterm infants in the exercise group were higher than control group (p>0.05).According to these results, it was determined that the daily exercise program increased the bone SOS values of the preterm infants, reduced the serum cortisol values and stress, and affected their behavior positively. Evaluating newborn stress and behaviors by health professionals working in newborn units and using the daily exercise program in the treatment and care of preterm infants may be recommend.Keywords: preterm infants with VLBW, behavioral status, bone mineral density, exercise, stress. 94