Search

Grzegorz z Nazjanzu i Jan Chryzostom na przestrzeni czasu zostali uznani za najwybitniejszych kaznodziejów Kościoła na Wschodzie. Celem obecnego artykułu jest wykazanie, że różnili się w sposobie opracowania tekstów publicznych wystąpień, co implikuje potrzebę odrębnego podejścia do ich dorobku. Obaj Ojcowie tworzyli w okresie, gdy retorykę wykorzystywano bardziej na potrzeby rozrywki niż przekazu wiedzy, a znani z biegłości krasomówczej sofiści uchodzili za przekupnych i zdeprawowanych. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat doprowadziło to w Kościele do odrzucenia warsztatu retorycznego na rzecz bardziej przystępnego co do formy i języka gatunku – homilii. Gregory of Nazianzus and John Chrysostom were recognized by posterity as the greatest preachers of the Church in the East. The purpose of the present article is to show that they differed in the way of preparing the texts of public speeches, which implies the need for a separate approach to their output. Both Fathers wrote at a time when rhetoric was used more for entertainment than for the transmission of knowledge, and sophists, known for their oratory proficiency, were considered corrupt and depraved. Over the course of one generation, this led the Church to reject the rhetorical workshop in favor of a genre that is more accessible in terms of form and language – the homily.

Homily is agenre of speech, which is realized in spoken language. Two styles are typical for this type of utterance: official style and colloquial style. The purpose of this article is to find elements of both styles in the homilies delivered by John Paul II during his First and Second Pilgrimages to Poland. The research questions were: did John Paul II use both colloquial and official styles in the homilies?; on top of: what features of the official style and what features of the colloquial one can be found in his speeches?; what are the similarities?; what could any differences arise from? The research material consisted of 12­homilies from the First Pilgrimage and 9 homilies from the Second Pilgrimage. Theapplied research method was linguistic analysis., Homilia to gatunek wypowiedzi, który realizowany jest wodmianie mówionej języka. Dla tego rodzaju języka typowe są dwa style: styl oficjalny istyl potoczny. Celem artykułu będzie odnalezienie elementów tych stylów whomiliach wygłoszonych przez Jana Pawła II podczas Ii II pielgrzymki do Polski. Pytania badawcze brzmią: Czy Jan Paweł II wtych homiliach wykorzystywał zarówno styl potoczny, jak ioficjalny? Jakie cechy stylu oficjalnego, ajakie– potocznego można odnaleźć wtych wystąpieniach? Na czym polegają podobieństwa? Zczego mogły wnikać ewentualne różnice? Materiał badawczy stanowi 12 homilii zI pielgrzymki oraz 9 homilii zII pielgrzymki. Metodą badawczą jest analiza lingwistyczna.

Bez aktualizacji przepowiadanie gubi swój cel, staje się mało atrakcyjne, samo zaś słowo Boże postrzegane zostaje przez słuchaczy jako pozbawione swej zbawczej mocy i nieżyciowe. Opracowanie potwierdza te tezy. W artykule uporządkowano i syntetycznie przedstawiono najważniejsze zagadnienia związane z aktualizacją: teologiczne podstawy aktualizacji, główne zasady jej realizacji; biblijne modele aktualizacji jako wzorce dla współczesnego przepowiadania; proces aktualizacji. W zakończeniu zaś sformułowano opisową definicję aktualizacji. Without actualization, preaching loses its purpose, becoming unattractive, and the very word of God is perceived by the listeners as devoid of its saving power, now lifeless. The study confirms these theses. The article organizes and synthetically presents the most important issues related to actualization: the theological foundations of actualization, the main principles of its implementation; biblical models of actualization as models for modern preaching; the updating process. Finally, a descriptive definition of actualization was formulated.

Artykuł prezentuje spostrzeżenia Anastazego Synaickiego, dotyczące obecności i zachowania wiernych, jemu współczesnych podczas nabożeństw. Niegodne zachowanie w miejscu świętym skłaniają mnicha do pogłębionej refleksji nad stanem ducha i wzajemnych relacji wierzących w Chrystusa. Ukazując niemoralne postawy, rozluźnienie obyczajów oraz brak pogłębionej wiedzy religijnej Synaita, odwołując się do Biblii i przykładów z życia wziętych, stara się uleczyć duchową chorobę swoich wiernych. Homilia posiada charakter upominający, moralno – dydaktyczny oraz hortatywny. The article presents the observations of Anastazy Synaicki on the presence and behavior of his contemporaries during services. Unworthy behavior in a holy place prompts the monk to deeply reflect on the state of mind and mutual relations of believers in Christ. By showing immoral attitudes, loose morals and the lack of in-depth religious knowledge, the Son, referring to the Bible and real-life examples, tries to heal the spiritual disease of his faithful. The homily has an admonishing, moral - didactic and hortative character.

Artykuł prezentuje myśl Anastazego Synaity, odnoszącą się do śmierci w aspekcie chrześcijańskim. Autor stara się w szczegółowy sposób opisać proces odejścia człowieka z uwzględnieniem nie tylko samego momentu śmierci, ale przedstawia cały wachlarz zachowań, gestów, a także wypowiedzi zarówno ze strony umierającego, jak i jemu towarzyszących. Mowę pogrzebową autor opiera na tekstach biblijnych. Wykorzystuje również motywy zaczerpnięte z życia i zachowania ludzi i zwierząt. Homilia ma charakter dydaktyczno-konsolacyjny. The article presents the thought of Anastasius Sinaita regarding death from a Christian perspective. The author tries to depict in detail the process of the dying of man. He is concerned not only about the moment of death itself, but also the accompanying circumstances. Hence, the author studies surrounding events, which include speeches performed by both the person who is passing away and people surrounding him. The funeral oration is based upon the Biblical text, but also includes various themes from both human and animal life. The homily has a didactic and consolable character.

Posty znane były od wieków, zarówno w świecie grecko-rzymskim, jak i na Wschodzie. Ojcowie Kościoła podkreślali wartość wewnętrzną postów, krytykując pomijanie elementu duchowo-moralnego. Ich traktaty o poście wykazują wzajemną zależność pisarzy, czytali oni bowiem swoich poprzedników, powtarzali ich idee, ale także po swojemu przedstawiali temat postu. Bardzo wyraźnie widać takie działanie w przypadku analizy mów Bazylego Wielkiego i Rufina z Akwilei. Rufin swoje mowy pisał pod wyraźnym wpływem homilii Bazylego. Rufin nie tylko przetłumaczył dwie homilie Bazylego o poście, ale je zinterpretował. Łaciński tekst często bowiem pokazuje, że Rufin pewne wątki z greckiego tekstu znacząco rozwija, a niektóre pomija. Zarówno Bazyli, jak i Rufin zwracają uwagę na moralno-duchowe nastawienie osoby poszczącej oraz podkreślają duchowo-cielesne dobro i pożytek płynący z postu dla samego poszczącego i jego otoczenia. Wzywają do wstrzemięźliwości w piciu alkoholu i do czystości seksualnej. Fast has been known for centuries, both in the Greco-Roman world and in the ancient Orient. The Church Fathers emphasized the intrinsic value of fasting, criticizing the omission of the spiritual and moral element of this practice. Their treatises on fasting show the reliance of authors on one another, because they read their predecessors, repeated their ideas, but also presented the topic of fasting in their own way. This is very clear when we analyze the speeches of Basil the Great and Rufinus of Aquileia. Rufinus wrote his speeches under the clear influence of Basil’s homilies. The former not only translated Basil’s two homilies on fasting, but also interpreted them. The Latin text often shows that Rufinus develops some threads from Basil’s Greek texts significantly while omitting some. Both Basil and Rufinus focus on the moral and spiritual attitude of the fasting person and emphasize the spiritual and bodily benefits of fasting for the person involved and the surroundings. They call for abstinence from alcohol and for sexual purity.

Wydział Teologii, Instytut Nauk Teologicznych; promotor rozprawy doktorskiej: ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk Problem badawczy pracy zawiera się w pytaniu: jakie treści należy głosić w homiliach uroczystości Narodzenia Pańskiego i w jakim stopniu są one obecne w polskim przepowiadaniu posoborowym? Rozstrzygnięcie tej kwestii umożliwia sformułowanie postulatów odnowy homilijnego głoszenia misterium Narodzenia Pańskiego. W pierwszym rozdziale pracy dokonano analizy tekstów lekcjonarza i mszału przypisanych do omawianego obchodu. celem badań było wyznaczenie głównych linii kerygmatycznych trzech celebracji uroczystości Narodzenia Pańskiego., tj. Mszt w nocy, Mszy o świcie i Mszy w dzień. Wyznaczony kerygmat w drugim rozdziale został pogłębiony teologicznie. Wskazano na urzeczywistnienie Słowa Bożego w liturgii, dokonano interpretacji życia słuchaczy w świetle obchodzonego misterium oraz zwrócono uwagę na kształtowanie moralności chrześcijanina odnowionej mocą łaski misterium Narodzenia Pańskiego. W trzecim rozdziale rozprawy dokonano analizy 26 homilii radiowych na uroczystość Narodzenia Pańskiego. Na jej podstawie wykazano zgodności i pominięcia w przepowiadaniu kerygmatu tytułowego misterium. W czwartym rozdziale pracy sformułowano wnioski odnośnjie do niedociągnięć w głoszeniu tytułowego misterium oraz przedstawiono postulaty odnowy przepowiadania misterium Narodzenia Pańskiego. The main aim of the thesis is to determine the content of preaching for Christmas solemnity and check if it is present in Polish postconciliar homilies. To accomplish this point it is necessary to analyze readings and prayers from the missal, which are attached to mass at night, mass at dawn and mass during the day of Christmas. As a result it is possible to define kerygma for those three celebrations. Second chapter concerns adaption of kerygma to main dimensions of homily: theological deepening, mystagogy, anthropological and moral reference. The subject of third chapter is analysis of 265 homilies broadcasted in catholic stations in Poland to find convergences and divergences with subjects founded in first chapter. Last part the thesis includes postulates of renewal in Christmas preaching.

The aim of this article is to examine the functions and circumstances of reli­gious hymns and songs that accompanied the papal speeches during John Paul II’s 1st pilgrimage to Poland. The paper is not about the musical set­ting of the liturgy, or the songs sung, for example, while waiting for the start of a meeting with the Pope, but about those songs that were performed during his speeches, sometimes interrupting, and sometimes complementing them. The research question is: what role did religious songs play in John Paul II’s public speeches during his first pilgrimage to Poland in June 1979? In order to answer this question I analyzed available video (https://jp2.tvp.pl) and audio materials from that pilgrimage. Three homilies were used as research mate­rial: the homily delivered in Warsaw at Plac Zwycięstwa on 2 June 1979 and the homily given in Częstochowa on 6 June 1979, during the Mass for pilgrims from Upper Silesia and the Dąbrowa Basin, in addition to the homily delivered in Auschwitz-Birkenau on 7 June 1979. This is followed by the speech deliv­ered at Lech Hill in Gniezno on 3 June 1979, the speech addressed to young people gathered at the Krakow Skałka on 8 June 1979, and, finally, conversa­tions with young people gathered under the window at Franciszkańska 3 in Krakow., Celem artykułu jest zbadanie funkcji oraz okoliczności śpiewania pieśni i pio­senek religijnych towarzyszących papieskim wystąpieniom podczas I piel­grzymki do Polski. Nie chodzi przy tym o muzyczną oprawę liturgii czy pieśni śpiewane np. podczas oczekiwania na rozpoczęcie spotkania z papieżem, ale o te, które były wykonywane w czasie tych wystąpień, czasami je przerywając, czasami uzupełniając. Pytanie badawcze brzmi: jaką rolę odgrywały pieśni i piosenki religijne w publicznych wystąpieniach Jana Pawła II podczas I piel­grzymki do Polski w czerwcu 1979 r.? Aby na nie odpowiedzieć, przeanalizo­wane zostały dostępne materiały wideo (https://jp2.tvp.pl) z tej pielgrzymki. Jako materiał badawczy posłużyły trzy homilie: homilia wygłoszona w War­szawie na pl. Zwycięstwa 2 czerwca 1979 r., homilia wygłoszona w Często­chowie 6 czerwca 1979 r. podczas mszy św. dla pielgrzymów z Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego oraz homilia wygłoszona w Oświęcimiu 7 czerwca 1979 r., a także przemówienie na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie z 3 czerwca 1979 r., przemówienie skierowane do młodzieży zebranej na krakowskiej Skałce z 8 czerwca 1979 r. i wreszcie rozmowy z młodymi zgromadzonymi pod oknem na ul. Franciszkańskiej 3.

W artykule zajęto się opracowaniem nauczania Jana Chryzostoma na temat Maryi, zawartego w jego „Homiliach na Ewangelię według św. Mateusza”, jednak w zasadzie skupiono się na analizie trzech (4, 5 i 44) spośród dziewięćdziesięciu homilii, gdyż w nich zawarte są najważniejsze treści na ten temat. Z wypowiedzi kaznodziei wynika, że postrzegał on Maryję jako tę, dzięki której mógł zostać zrealizowany Boży plan odkupienia człowieka. Maryja – będąc dziewicą – poczęła w cudowny sposób (bez udziału mężczyzny) i urodziła Jezusa. Niezwykłość tych faktów jest pewna i niepodważalna, i dlatego wszelkie dociekania i dyskusje na ten temat są zbyteczne i jałowe. Mówiąc o narodzinach Chrystusa Chryzostom – zgodnie z założeniami chrystologii antiocheńskiej – podkreślał rzeczywistość Jego ludzkiej natury. Maryja była dla niego przede wszystkim matką człowieka Jezusa (podkreślał to nauczyciel i mistrz Jana Chryzostoma – Diodor z Tarsu), co najprawdopodobniej było też przyczyną nieposługiwania się terminem Θεοτόκος w odniesieniu do Maryi. Kaznodzieja akcentował też wieczne dziewictwo Maryi: jest ona dziewicą zarówno przed, jak i po urodzeniu Jezusa. Chociaż Chryzostom przypisywał Maryi pewne „niedoskonałości” czysto ludzkie (nieznajomość Pisma Świętego, mała wiara, czy nawet próżność), to jednak wyraźnie wskazywał ją słuchaczom kazań jako wzór godny naśladowania, gdyż potrafiła pełnić w życiu wolę Bożą. The article presents the teaching of John Chrysostom about St Mary in his „Homilies on the Gospel of Matthew”, especially the analysis of three of them among other 99 homilies (number 4, 5, and 44), due to the most important content of this subject. John Chrysostom’s teaching states that St Mary was the person by whom God’s plan of human redemption could be fulfilled. St Mary, as a virgin – conceived wondrously (without a man taking part) and gave birth to Jesus. These facts’ peculiarity is certain and indisputable, therefore all inquiries on this subject are useless. John Chrysostom while speaking about Christ’s birth – according to Christology of Antiochia – emphasizes the reality of His human nature. He considered St Mary as the mother of Jesus the man above all (which was emphasized by Chrysostom’s teacher and mentor, Diodor of Tarsus as well), which was presumably the reason for not using the term Θεοτόκος in reference to St Mary. He accented the everlasting virginity of St Mary: she was a virgin before and after giving birth to Jesus. Despite attributing some typically human imperfections to St Mary (like ignorance of the Bible, little faith, and even vanity), he presented her to his homily audience as a role model, as she knew how to fulfill God’s will in her life.

Homily functions in religious language as a form of speech and a text. As a consequence it interacts with general language (official and colloquial one). Keeping a balance between defence of cannons of beauty of verbal expression and comprehensibility, a homily wishes to preach kerygma and to unite the past, the present and the future of many generations of listeners. Polish etymology in its potential of evolution of vocabulary on the temporal axis may serve this communication. When used in a homily as preaching material it supports the homily association process. It suggests listeners relations between kerygma and specific lexemes that include linguistic links to Christianity embedded in the history and culture of the nation. Such etymologies may unite listeners themselves, when they become aware of a similar experience at the crossroads of Polish and faith.

Wydział Teologii, Instytut Liturgiki I Homiletyki; promotor rozprawy doktorskiej: ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk Podstawowym celem rozprawy jest odpowiedź na pytanie: w jaki sposób biskup kielecki – Kazimierz Ryczan w swoich homiliach ukazywał świętość chrześcijańską w jej teandrycznym wymiarze? Dla osiągnięcia celu głównego służyły także refleksje zmierzające do zbudowania odpowiedzi na pytania szczegółowe: w jaki sposób Ryczan ukazywał świętość w jej aplikacji źródłowej, ontycznej i teologalno-moralnej? Czy przepowiadanie biskupa Kazimierza w jego wymiarze materialnym wkomponowało się w naukę Kościoła o chrześcijańskiej świętości? Czy przepowiadanie Ryczana w jego aspekcie formalnym było zgodne z naturą i funkcją homilii wyznaczoną przez dokumenty Kościoła i współczesną homiletykę? Odpowiedź na powyższe pytania badawcze została przeprowadzona w trzech rozdziałach. W rozdziale pierwszych ukazano, w jaki sposób biskup postrzega Boga w Trójcy Jedynego jako źródło wszelkiej świętości. W rozdziale drugim omówione zostało przepowiadanie biskupa ze względu na treści związane ze świętością ontologiczną. Wskazano w nim najpierw na środki uświęcenia chrześcijanina. Następnie omówiono, w jaki sposób uświęcające działanie Boga w człowieku Ryczan ukazał na przykładzie Maryi i świętych. W rozdziale trzecim ukazano przepowiadanie biskupa dotyczące teologalno-moralnego wymiaru świętości. Chrześcijańskie dążenie do świętości w ujęciu Ryczana ukazano jako realizację cnót teologalnych, ascezę chrześcijańską, społeczne zaangażowanie chrześcijan oraz dążenie do doskonałości według stanu życia. Świętość w perspektywie teologalno-moralnej została przedstawiona także w homiliach Ryczana dedykowanych Maryi i świętym. W pracy znalazły się także: wykaz skrótów, wstęp, zakończenie, bibliografia oraz dwa aneksy. The main goal of the dissertation is to answer the question: how did Kazimierz Ryczan, the Bishop of Kielce, in his homilies show Christian sanctity in its theandic dimension? To achieve this main goal, our reflections also aimed at constructing answers to the following specific questions: how did Ryczan present sanctity from its source, ontic, theological and moral applications? Did Bishop Kazimierz’s preaching in its material dimension fit into the Church's teaching about Christian sanctity? Was Ryczan's preaching in its formal aspect in accord with the nature and function of a homily dictated by the Church's documents and contemporary homiletics? The answers to the above research questions were founded on a structure based on three chapters. The first chapter shows how the bishop sees God in the Trinity as the source of all holiness. The second chapter discusses the bishop’s preaching incorporating contents related to ontological holiness. It first indicated the means by which a Christian is sanctified. Next, we discussed how Ryczan presented the sanctifying action of God in man based on the examples of Mary and the saints. The third chapter presents the bishop's preaching about the theological and moral dimensions of holiness. According to Ryczan, a Christian’s striving for holiness was shown as the implementation of theological virtues, Christian asceticism, a Christian’s social commitment and the pursuit of perfection according to one’s state in life. Holiness in the theological and moral perspectives was also presented in Ryczan's homilies dedicated to Mary and the saints. The work also includes a list of abbreviations, an introduction, an ending, a bibliography and two annexes.

Wydział Teologii, Instytut Liturgiki i Homiletyki; promotor rozprawy doktorskiej: ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk Praca doktorska zawiera naukowe opracowanie mistagogii chrystofanii paschalnych (J 20, 1-9.19 - 21, 19) oraz analizę homilii wielkanocnych, które zostały wygłoszone na mszach transmitowanych przez polskie radio i telewizję. Egzegeza perykop wielkanocnych odkrywa głębię chrystofanii paschalnych oraz wskazuje tematy teologiczne obecne w tych tekstach. Badanie chrystofanii w kontekście czytań mszalnych i tekstów euchologijnych poszczególnych niedziel wielkanocnych pokazuje ich silny związek z odkrytym kerygmatem. Wykorzystanie klucza potrójnej mistagogii: odsłonięcia, uczestnictwa oraz upodobnienia do Zmartwychwstałego, ukazało mistagogię chrystofanii paschalnych jako treść homilii wielkanocnych. Analiza przepowiadania misterium chrystofanii paschalnych w polskim radiu i telewizji wskazała na zbieżności z celebrowanym misterium, ale również pozwoliła dostrzec również pominięcia, błędy i rozbieżności, które temu przepowiadaniu towarzyszyły. The doctoral dissertation contains the scientific study of the mystagogy of the paschal christophany (Jn 20, 1-9.19 - 21, 19) and an analysis of Easter homilies that were delivered at Holy Masses broadcast by Polish radio and television. The exegesis of the Easter pericopes reveals the depth of Paschal Christophany and points to theological themes present in these texts. The study of Christophany in the context of mass readings and euchological texts of Easter Sundays shows their strong relationship with the discovered kerygma. The use of the key of triple mistagogy: revelation, participation and conformation to the Risen One showed the mystagogy of paschal christophany as the content of Easter homilies. The analysis of the preaching of the mystery of paschal christophany showed convergence with the celebrated mystery, but also allowed to notice the omissions, mistakes and discrepancies that this preaching contained.

Wydział Teologii, Instytut Liturgiki i Homiletyki; promotor rozprawy doktorskiej: Ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk Chrzest święty jest fundamentem całego życia chrześcijańskiego i bramą życia duchowego. Wierzący mają nie tylko przyjąć chrzest, lecz ich zadaniem jest stała troska o ten dar. Szczególnym czasem tej chrzcielnej odnowy są niedziele Wielkiego Postu cyklu A. Celebracje liturgiczne tych niedziel wprowadzają wierzących w przeżywanie wędrówki chrzcielnej, niemal w ponowne przemierzanie drogi katechumenów. Problemem badawczym niniejszej dysertacji jest naukowe opracowanie kerygmatu pięciu niedziel Wielkiego Postu (cyklu A) w perspektywie chrzcielnej, aby ukazać, że celebracje tych niedziel są czasem na odnowienie łask chrzcielnych. Chodzi o odpowiedź na pytania: Jak, wykorzystując metody hermeneutyki biblijnej i liturgicznej, a także uwzględniając teologię roku liturgicznego (chrzcielny charakter Wielkiego Postu), naukowo odczytać kerygmat tekstów świętych, by „odsłonić” w nich łaski chrzcielne? W jaki sposób ochrzczeni odnawiają te łaski w celebracji eucharystycznej? Jakie jest teologiczne znaczenie tych łask? Następnie chodzi o rozstrzygniecie kwestii: Jakie miejsce problematyka ta znalazła w polskim przepowiadaniu posoborowym? Ostatnim etapem badawczym pracy jest sformułowanie postulatów mających na celu odnowę współczesnego przepowiadania homilijnego niedziel Wielkiego Postu cyklu A, uwzględniając przy tym teologię homilii i współczesne nauczanie Kościoła na jej temat. The Holy Baptism is the basis of the whole Christian life and the gateway to the life in the Spirit. Believers are not only to be baptized but are tasked with a constant concern for this gift. Sundays of Lent in Cycle A constitute a unique time for this baptismal renovation. The liturgical celebrations of these Sundays introduce believers to the experience of a baptismal journey, almost as if they were retracing the path of the catechumens. The research problem of this doctoral thesis is a scientific study of the kerygma of five Lenten Sundays (in Cycle A) in a baptismal perspective, aimed to show that these Sundays celebrations are the time for the reactivation of the graces of baptism. It is about answering questions: how to read the kerygma of the sacred texts scientifically, using biblical and liturgical hermeneutics methods and considering the theology of the liturgical year (viz. the baptismal character of Lent), in order to “expose” the baptismal graces in them. How do the baptized renew these graces in the eucharistic celebration? What is the theological meaning of these graces? Next, the thesis aims at resolving the issue: which place has this problematique found in the Polish post-conciliar preaching? The final stage of the study formulates conclusions, which may help in the revival of contemporary homiletical preaching of Lenten Sundays in Cycle A, taking into account the theology of homily and the contemporary teaching of the Church on it.

Submitted by Agostinho Macau (arm@lisboa.ucp.pt) on 2019-06-26T10:03:49Z No. of bitstreams: 1 pensar a homilia.pdf: 1182849 bytes, checksum: c69f06178e4c9cc399c41b2ea437c23b (MD5) Approved for entry into archive by Agostinho Macau (arm@lisboa.ucp.pt) on 2019-06-26T10:04:03Z (GMT) No. of bitstreams: 1 pensar a homilia.pdf: 1182849 bytes, checksum: c69f06178e4c9cc399c41b2ea437c23b (MD5) Made available in DSpace on 2019-06-26T10:04:03Z (GMT). No. of bitstreams: 1 pensar a homilia.pdf: 1182849 bytes, checksum: c69f06178e4c9cc399c41b2ea437c23b (MD5) Previous issue date: 2019-05-07

Wydział Teologii, Instytut Liturgiki i Homiletyki; promotor rozprawy doktorskiej: ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk Dysertacja doktorska porusza zagadnienie metod aktualizacji w przepowiadaniu homilijnym. Materiałem źródłowym pracy jest 507 homilii niedzielnych wygłoszonych przez biskupa świdnickiego podczas pierwszych 10 lat posługi. Na podstawie analizy wspomnianych homilii biskupa Ignacego Deca zostały zaprezentowane cztery metody aktualizacji antropologicznej. Są to kolejno: metoda aktualizacji historiozbawczej, metoda typologiczno-identyfikacyjna, metoda akomodacji formalnej. Każda z wymienionych metod została poddana ocenie pod kątem osiągnieć współczesnej homiletyki. Ph.D. dissertation raises the issue of methods of anthropological revision in homiletical divine. The source material of this work are 507 Sunday homilies preached by Bishop of Świdnica within first 10 years of his ministry. On the basis of the analysis of the aforementioned homilies of Bishop Ignacy Dec, four methods of anthropological revision were presented. These are, in turn: the method of history of salvation, the method of prophetic interpretation, the method of typology and identification, the method of formal accommodation. Each of these methods has been evaluated in terms of the achievements of modern homiletics.

Posługiwanie się literaturą w głoszeniu Słowa Bożego może urozmaicać przekaz treści kerygmatycznych. Na przykładzie homilii arcybiskupa Alfonsa Nossola można zaobserwować, jak autor wykorzystuje literaturę, czyniąc z niej narządzie w homilijnym inventio i dispositio. W niniejszym opracowaniu zebrano i usystematyzowano odniesienia z zakresu literatury w homiliach Nossola, w których autor sięga po myśl twórców takich jak: J. Eichendorrf, A. Gryphius, H. Mühlpfort, R. Schneider, D. Bonhoeffer, T. Różewicz, H. Böll, E. Fred, H. Stehr, C.K. Norwid, A. Asnyk oraz B. Jasieński. Opracowanie prezentuje, jak w praktyce literatura staje się locus theologicus, tzn. ważnym źródłem pomocniczym w przepowiadaniu. The use of literature in the ministry of the word of God may enrich the communiaction of a kerygmatic content in homilies. While analysing the homilies of Archbishop Alfons Nossol as example, it is possible to observe how the author uses literature as a tool in a rhetoric inventio and dispositio. This study is a collection and systematization of references in the field of literature in Nossol homilies, where the author uses the inspiration of such writers as: J. Eichendorrf, A. Gryphius, H. Mühlpfort, R. Schneider, D. Bonhoeffer, T. Różewicz, H. Böll, E. Fried oraz H. Stehr, C.K. Norwid, A. Asnyk oraz B. Jasieński. Tie paper presents how literature becomes the locus theologicus, i.e. an important auxiliary source in preaching.

Przedstawiony artykuł dotyczy aksjologicznego wychowania chrześcijańskiego w kaznodziejstwie i pedagogii ks. Juliana Michalca, urodzonego na Kresach Południowo-Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej w 1922 roku, zmarłego w 1988 roku. Nauczanie tegoż duszpasterza-wychowawcy skierowane było głównie do młodzieży akademickiej archidiecezji przemyskiej i wrocławskiej w latach 1962-1988, w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Realizowane w warunkach totalitarnych, m.in. w zakresie wychowania do miłości - małżeństwa - rodziny (kontekst aksjologiczny: religijno-wychowawczy, wybrane aspekty filozoficzno-teologiczne, antropologiczne, ontologiczne, aksjologiczno-pedagogiczne, psychologiczne i socjologiczne: religii, kulturoznawstwa, historii, zwłaszcza nauk o rodzinie), uchroniło młodzież polską i jej rodziny przed dechrystianizacją. The article examines axiological Christian education in the preaching and pedagogy of Father Julian Michalec, who was born in the South-Eastern Borderlands of the Second Polish Republic in 1922 and who died in 1988. Th e teaching of this priest-educator was aimed mainly at the academic youth of the Przemyśl and Wrocław Archdioceses in the period 1962-1988, during the time of the Polish People's Republic. Th e teaching took place in totalitarian conditions, especially as regards education for love, marriage and family (axiological context: religious and educational; selected aspects of religion, cultural studies, history, and, in particular, family sciences, related to philosophy and theology, anthropology, ontology, axiology and pedagogy as well as psychology and sociology) and it prevented the Polish youth and their families from being dechristianised.

Pismo Święte i nauczanie Kościoła stosunki homoseksualne uznaje za niezgodne z porządkiem ustanowionym przez Stwórcę. Godzą one w przyrodzoną godność sprawców, a także w społeczny model rodziny. Kaznodziejstwo mówiące o homoseksualizmie oraz skierowane do osób homoseksualnych winno być delikatnym zaproszeniem do czystości. Fundamentem, na którym opiera się przepowiadanie jest miłość, dzięki której wszyscy jesteśmy w Kościele, również osoby homoseksualne. Do nich – braci i sióstr – Kościół mówi: „Potrzebujemy siebie nawzajem. [...] Jesteście zawsze naszymi dziećmi”.

The topic of this article is an overview and partial analysis of ways of marriage conceptualisations in Holy Scripture and Polish Wedding Homilies. Basing her observations on more than 50 homilies the author tries to show, firstly, how creators of homilies talk about the marriage and whether they use biblical conceptualisations of marriage or they propose their own marriage metaphors. Secondly, the author tries to discover what is the reception of those conceptualisations - both creative and derived from Holy Scripture (and if that is the case, the author checks whether this biblical provenience is recognisable and understandable). The chosen ways of conceptualisation of marriage are being analised in the article, using tools of cognitive linguistics - mainly cognitive theory of metaphor and theories of conceptual integration theory and conceptual blending.

In this article, we discuss the processes of manifest and constitutive intertextuality in the discursive genre homily within the Catholic religious practices. Those processes are Considered based on theoretical reflections of Mikhail Bakhtin and Norman Fairclough and settings of doctrinal Church itself. Demonstrated that constitutive intertextuality in Catholic homily is highly stable and enduring, which allegedly is linked to the control of utterances entres pastors and faithful by the Vatican. Neste artigo, discutimos os processos de intertextualidade manifesta e constitutiva do gênero discursivo homilia, no âmbito das práticas religiosas católicas. Consideram-se tais processos com base nas reflexões teóricas de Mikhail Bakhtin e Norman Fairclough, bem como nas configurações doutrinárias da própria Igreja. Demonstramos que a intertextualidade constitutiva na homilia católica é altamente estável e perene, o que supostamente está ligado ao controle dos enunciados entres pastores e fiéis por parte do Vaticano.

Sanctus Iohannes, episcopus Constantinopolitanus, vir dicendi peritissimus fuit, quam ob rem Chrysostomus, id est „aureum os”, apellabatur. Plurima opera sua nobis reliquit, inter quae orationes Sancto Paulo dedicatas invenire possumus. Iohannes Sanctum Paulum Apostolum laudibus saepissime tulit. Praecipuo tamen cum affectu de Apostolo in septem orationibus disserebat, qui De laudibus Sancti Pauli nominabantur. Fere omnes viri et feminae doctae opinionem unam tulerunt Iohannem e scriptoribus prioribus hausisse, episcopum Constantinopolitanum eorum praecepta ad laudationes pertinentia potissimum secutum esse et locos communes novisse et eis usum esse quomodo voluit. Auctrix compositionem sermonum sancti episcopi investigans Manlio Simonetti sequitur, qui in sua disertatione multa de panegyricis Sancti Iohannis Chrysostomi dixit, eaque magni momenti, quamquam panegyricos de Sancto Paulo omisit. Quae cum ita sint, hac in disertatione auctrix interrogat, quibus ex aliis fontibus Chrysostomus hauserit? Quo modo suos sermones composuerit?

Characteristics of the preaching of the Church lies in a clearly specified content, quite different from other public speeches, which is the Word of God. This form of preaching, in terms of the content being the Word of God, and in terms of the form being the word of man, can be described as the word of God in the word of man. Therefore efficiency of the Word of God depends in a sense on its human and linguistic sense. A preacher’s word spoken from behind a pulpit should be very powerful. A correct emission is necessary for a beautiful liturgy, but also for a didactic work and preaching. The article, referring to the theory of preaching, point at the importance of a speech therapy in future preachers’ training.

Coordenação de Aperfeiçoamento de Pessoal de Nível Superior We believe that the claimant may make use of reason and emotion in order to persuade the interlocutor. Therefore, in this work we intend to identify, analyze and compare the discourse strategies within two religious celebrations, a Mass (Homily) and a worship of the Church Assembly of God (Evangelization), aiming at the argumentation through reason (logos) and the argumentation through emotion (pathos). In the field of reason, we will investigate the delocutive, allocutionary and illocutionary modalities; the reasoning modes; the discourse proceedings; the nomination; the qualification; the identities; the narrator s statutes and point of views. In the area of emotion, we will investigate the tone of voice, the lexical selection; the inversions; the exclamations; the interjections; the metaphorical expressions as well as the three modalities afore mentioned. At the end of the work, we noticed that few are the differences between the Homily and the Evangelization concerning reason. However, the preacher appeals greatly to emotion. Thus, the preacher, besides using reason, also uses emotion more intensively than the Father, which seems to make the believer more willing to accept his thesis, generating a higher capture of new believers. Acreditamos que o sujeito argumentante pode se valer da razão e da emoção para persuadir o outro. Assim, neste trabalho, pretendemos identificar, analisar e comparar as estratégias discursivas em duas celebrações religiosas, uma missa (Homilia) e um culto da Assembleia de Deus (Pregação da Palavra), tendo como foco a argumentação pela razão (logos) e a argumentação pela emoção (pathos). No âmbito da razão, investigaremos as modalidades delocutiva, alocutiva e elocutiva; os modos de raciocínio; os procedimentos discursivos; a nomeação; a qualificação; as identidades; os estatutos e os pontos de vista do narrador; já no âmbito da emoção, o tom de voz, aseleção lexical; as inversões; as exclamações; as interjeições; as expressões metafóricas e também as três modalidades referidas acima. Ao final do trabalho, percebemos que poucas são as diferenças entre a Homilia e a Pregação no que tangem à razão. No entanto, o pregador faz um apelo maior à emoção. Então, o pregador, além de se valer da razão, recorre à emoção de um modo mais intenso do que o padre, parecendo deixar o fiel mais predisposto a aceitar as teses, promovendo, consequentemente, uma maior captação de fieis.