Search

Tez çalışmasında, Yunanistan'da yaşayan Müslüman Türk Azınlığının din eğitimi faaliyetlerini yürüten örgün ve yaygın eğitim kurumlarının durumu ve sorunları konu edinilmiştir. Çalışmada, azınlığın örgün eğitim tarihi ve güncel durumu, yaygın din eğitiminde Kur'an kursu programları, amaç ve hedefleri hakkında bilgilere yer verilmiş ve azınlık eğitim sorunlarının tespiti gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Batı Trakya'da anaokul sorunu, azınlık ilkokullarının kapatılması, orta ve lise öğretim kurumlarının yetersizliği sebebiyle eğitim konusunda birtakım problemler vardır. Azınlık toplumunun Müftülük sorunu, din eğitimi imkânlarının örgün eğitimdeki eksikliği ve yaygın eğitim destekli ilerleyişi, devlet tarafından atamaları kabul etmeyen azınlığın desteklediği seçilmiş müftülük kurumlarının yapısı ve toplumun tamamına hitap eden din eğitimi faaliyetlerine yer verilmiştir. Devletin azınlığa ait atlaşmalardan doğan özerk eğitim hakkının iadesi, azınlığın kendi okullarını kurarak, yönetim ve denetiminin azınlığa bırakılması, güncel eğitim sorunlarının Batı Trakya'nın etnografyasına uygun bir metotla çözülmesi adına talep ve istekleri ele alınmıştır. Sorunların çözümü konusunda eğitim politikasının temelinde yer alan milli kimlik inkârı, ekonomik darboğazlık, vakıf sorunu, dini özgürlükler konusundaki kısıtlamalar irdelenmiştir. Azınlık toplumunun bilinçlenmesi, sorunlar konusunda farkındalık yaratma ve eğitim desteği sunan sivil toplum örgütlerinin durumu kapsamında, azınlığın en temel sorunlarından hareketle atılan adımların eğitim yapısının şekillenmesi ve tanınması açısından üstünde durulmuş ve eğitim sorunlarının ortaya konulması bakımından önem arz eden bir çalışma olduğu ifade edilebilir. In the thesis study, the situation and difficulties of formal and non-formal education institutions that carry out religious education activities of the Muslim Turkish Minority living in Greece are discussed. In this study, information about the history and status of the minority's formal education, the Qur'an course programs in non-formal religious education, and the aims of this program were given, and in addition, the educational problems of the minority were tried to be identified. There are some problems in education in Western Thrace due to the problem of kindergarten, the closure of minority primary schools, and the inadequacy of secondary and high school education institutions. The problem of the Muslim cleric (Mufti) of the minority society, the lack of religious education opportunities in formal education and the progress supported by non-formal education, the structure of elected mufti institutions supported by the minority who do not accept appointments by the state, and religious education activities that appeal to the whole community are included. The demands and wishes of the state for the return of the minority's right to autonomous education arising from the treaties, the establishment of the minority's own schools, leaving the management and control to the minority, and solving the current education problems with a method suitable for the ethnography of Western Thrace have been discussed. The denial of national identity, the economic bottleneck, the problem of foundations, and restrictions on religious freedoms, which are at the core of the education policy, have been examined in the solution of the problems. It is an important study in terms of the awareness of the minority society, raising awareness about its problems, and the situation of non-governmental organizations that provide educational support, in terms of shaping and recognizing the educational structure of the steps taken based on the most basic problems of the minority, and in terms of revealing educational problems. Türkiye Diyanet Vakfı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı

YÖK Tez: 684190 Batı Trakya Türkleri, tarihte bir antlaşma ile Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışında bırakılmış tek Türk topluluğudur. Lozan Barış Antlaşması ile Yunanistan'da azınlık statüsü verilen Batı Trakya Türkleri, 24 Temmuz 1923 tarihinden itibaren Yunanistan'a emanet edilmişti. 1923 yılından günümüze kadar Türkiye Cumhuriyeti ile Yunanistan arasındaki ilişkiler Batı Trakyalı Türkleri, olumlu ya da olumsuz anlamda etkilemişti. Türkiye Cumhuriyeti, 11 Şubat 1959'da imzalanan Zürih Antlaşması'ndan kaynaklı garantörlük hakkını kullanarak Kıbrıs Adası'na askeri bir harekât düzenlemişti. Düzenlenen Kıbrıs Barış Harekâtı'nın ardından Türkiye Cumhuriyeti ile Yunanistan arasındaki ilişkiler de gerginleşmişti. İlişkilerin gerginleşmesi ile Batı Trakyalı Türk Azınlık da bu gerginlikten etkilenmişti. Kıbrıs Barış Harekâtı'nın Batı Trakya Türk Toplumu üzerinde yarattığı etkinin canlı tanıkları halen hayattadır. Türkiye Cumhuriyeti'nin Kıbrıs Adası'na düzenlediği askeri harekât sırasında ve sonrasında Batı Trakya'da yaşamış ve Yunanistan'ın politikalarına canlı tanıklık etmiş kişiler ile yapılan görüşmeler sonucunda bu kriz döneminin Batı Trakya'daki yansımaları incelenecektir. Western Thrace Turks are the only Turkish community left outside of our borders with a treaty in history. Western Thrace Turks, who were granted minority status in Greece with the Lausanne Peace Treaty, were entrusted to Greece on 24 July 1923. Relations between the Republic of Turkey and Greece have affected the Turks of Western Thrace in a positive or negative sense from 1923 to the present. The Republic of Turkey launched a military operation on the island of Cyprus by using the guarantor rights arising from the Treaty signed in Zurich on 11 February 1959. Edited after the Cyprus Peace Operation had also strained relations between the Republic of Turkey and Greece. After the Cyprus Peace Operation, the relationship between the Republic of Turkey and Greece also had tense. The Western Thrace Turkish Minority was also affected by the tension in relations. Witnesses of the impact of the Cyprus Peace Operation on the Western Thrace Turkish community are still alive. As a result of interviews with people, who lived during the military operation organized by the Republic of Turkey to Cyprus and later lived in Western Thrace and witnessed the policies of Greece, the reflections of this crisis period in Western Thrace will be examined.

Batı Trakya bölgesi 14. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar yaklaşık 550 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Osmanlı medeniyeti dönem içerisinde bölgeyi sosyal, kültürel ve mimari alanda yeniden yapılandırmıştır. Osmanlı-İslam medeniyet geleneğinde eğitim, sosyal nizamın teşkil edilmesinde merkezi öneme sahiptir. Bu doğrultuda, diğer vilayetlerde olduğu gibi Batı Trakya bölgesinde de her köy ve mahallede sıbyan mektepleri kurulmuş; halka temel eğitime erişebilme imkânı sağlanmıştır. Osmanlı sıbyan mektebi eğitim kültürü, bölgenin Yunan idaresine geçmesinden sonra da uzun yıllar etkisini sürdürmüştür. Batı Trakya'da birçok azınlık ilkokulunda 1980'li yıllara kadar eğitime Osmanlıca olarak devam edilmiş ve sıbyan mektebi kültürüne ait pek çok âdet ve gelenek günümüze kadar ulaşmıştır. Bu tezde, Batı Trakya azınlık ilkokullarında eğitime yakın tarihe kadar Osmanlıca olarak devam edilmesi, fergab ve hatim geleneklerinin sürdürülmesi gibi sıbyan mektebi kültürel mirasının bölgedeki izleri incelenmiştir. Bu bağlamda yazılı kaynaklar ve süreli yayınların incelenmesinin yanında, azınlık ilkokullarında Osmanlıca olarak eğitim almış-eğitim vermiş kişilerle sözlü tarih kapsamında görüşmeler yapılmıştır.Anahtar kelimeler: Batı Trakya, Osmanlı geleneği, sıbyan mektepleri, Osmanlıca-Latince eğitim. The Western Thrace region remained under Ottoman rule from the 14th to the early 20th century for about 550 years. During this period, Ottoman civilisation restructured the region in social, cultural and architectural fields. In the Ottoman-Islamic civilisation, education has central importance in establishing of social regulation. Accordingly, as in the other provinces, sibyan schools were established in every village and neighbourhood in the Western Thrace region in order to provide access to basic education. The education culture of the Ottoman sibyan school continued its influence for many years after the transition of the region to the Greek administration. With the continuation and preservation of this culture until the 1980s, Ottoman Turkish, traditions belonging to the culture of primary schools and many other traditions have survived. In this thesis, traces of the cultural heritage such as continuation of education in Ottoman Turkish, fergab and hatim traditions till early 80's in the sibyan (primary) schools in Western Thrace minority primary schools were examined. In this context, written sources and periodicals were examined as well as interviews were conducted with those who have been trained and educated in Ottoman Turkish.Keywords: Western Thrace, Ottoman tradition, sibyan (Ottoman primary) schools, Ottoman Turkish-Turkish. 261

Türklerin Avrupa'daki ilk yerleşim yerlerinden olan Batı Trakya, Balkan Savaşları sonucunda Osmanlı Devleti'nin elinden çıkmıştır. Hatta Balkan sınırlarına İstanbul dâhil edilmezse Osmanlı Devleti Avrupa'dan çıkarılmış olarak sayılabilir. I. Balkan Savaşı'nın sonucunda Batı Trakya'da Osmanlı Devleti'nin elinden çıkmış, Bulgaristan'a bırakılmıştır. Osmanlı Devleti'nin mirasını kendi egemen sahasında görmek isteyen Balkan devletleri aralarındaki anlaşmazlık üzerine II. Balkan Savaşı ortaya çıkmıştır.II. Balkan Savaşı Osmanlı Devleti için fırsat doğurmuş, böylece Edirne'yi tekrar sınırlarına dâhil etmiştir. Fakat Bulgarların Batı Trakya'da yaşayan Türkler üzerinde baskıcı eylemleri günden güne artmış olup yerli ahali zorla Hristiyanlaştırılmaya çalışılmıştır. Edirne'de hazır bekleyen Umum Çeteler Komutanı Kuşçubaşı Eşref Bey'in emrindeki Türk akıncı müfrezesinden 116 kişilik gönüllü birlik, 10. Kolordu Kurmay Başkanı Enver Bey'in izniyle Batı Trakya'ya girmiştir. Kısa zaman içerisinde Koşukavak, Mestanlı, Kırcaali, Gümülcine, İskeçe, Dedeağaç'ı Bulgarlardan geri alarak Süleyman Askeri Bey'in Genelkurmay Başkanlığı'nda ve Hoca Salih Efendi Cumhurbaşkanlığı'nda Garbi Trakya Hükûmeti Müstakilesi (Batı Trakya Türk Cumhuriyeti) ilan edilmiştir. Batı Trakya Türk Cumhuriyeti, Batı Trakya'daki Türkler için bir örnek teşkil ettiğini 1946 yılına kadar Türk devleti kurma çalışmalarının yürütüldüğünü ve niyetlerinin ana vatana bağlanmak olduğunu araştırmamız sonucunda gördüğümüz önemli husus olmuştur.Bu çalışmada, Türklerin Balkanlar'a gelişinden başlayarak Balkan Savaşları'na, Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'nin kuruluşu, faaliyetleri, kadrosu, tepkileri, lağvedilme süreci ve sonrasındaki Batı Trakya Türklerinin durumları elde ettiğimiz belge ve bilgiler ışığında incelenmeye çalışılmıştır. Western Thrace, one of the first settlements of the Turks in Europe, was out of the Ottoman Empire's power after the Balkan Wars. In addition, if Istanbul is not included in the Balkan borders, the Ottoman State may be counted out of Europe. As a result of the First Balkan War, it was out of the hands of the Ottoman Empire in Western Thrace and left to Bulgaria. On the dispute between the Balkan States that want to see the legacy of the Ottoman Empire in their own domain, the Second Balkan War emerged.The Second Balkan War gave chance to the Ottoman Empire. Thus it added Edirne to its borders. However, the oppressive actions of the Bulgarians on the Turks living in Western Thrace increased day by day and the native people were forced to become Christians. In Edirne, 116 Turkish volunteers from the Turkish raider detachment under the command of the General Gangs Commander Kuşçubaşı Eşref Bey entered the Western Thrace with the permission of the Chief of Staff of the Tenth Corps, Enver Bey. In a short period of time, Western Thrace Turkish Republic was declared under Suleyman Askeri Bey's General Staff Presidency and Hoca Salih Efendi Presidency by retrieving Koşukavak, Mestanlı, Kırcaali, Gümülcine, İskeçe, Dedeağaç from Bulgarians. The Turkish Republic of Western Thrace was an example for the Turks in Western Thrace. The efforts to establish a Turkish state were carried out until 1946 and that their intention was to connect to the motherland were important issues we perceived as a result of our study.In this study, starting from the arrival of the Turks to the Balkans, the establishment, activities, staff, reactions, abolition of the Turkish Republic of Western Thrace and the conditions of the Western Thrace Turks will be tried to be examined in the light of the documents and information we have obtained from the Balkan War. 168

Batı Trakya Müslüman/ Türk azınlığının sorunları ve vatandaşlık/ vatansızlık sorunu isimli bu çalışmada, azınlık tanımlamaları yapılmış, azınlık türleri ile birlikte azınlıkların korunması incelenmiştir. Lozan Barış antlaşmasında azınlıkların durumu ve Batı Trakya Türk azınlıkların hakları normatif bir biçimde ele alınmıştır. Batı Trakya'nın önemi, Türk-Yunan İlişkileri ekseninde incelenerek, Yunanistan'ın Batı Trakya Türklerine karşı tutumu anlatılmıştır. Batı Trakya azınlıkları ile ilgili tek ve çok taraflı anlaşmalar çerçevesinde hukuki statüsü ortaya konulmuştur.Batı Trakya azınlıklarının sorunları(eğitim, ekonomi, inanç özgürlüğüne dair ihlaller, müftülük sorunu, etnik kimliğin inkârı, siyaset, basın özgürlüğü ihlalleri, demografik baskılar, vatandaşlıktan çıkarma) ve genel durum anlatılmış, özellikle vatandaşlık yasası ve 19. Maddenin uygulanması ve mevcut durum incelenmiştir. Vatandaşlık yasasının etkeniyle gelişen vatansızlık durumu ele alınmıştır. Durum insan hakları açısından değerlendirilmiştir. Inthisstudycalledtheproblems of Western Thraceminorityandthe problem of citizenship / statelessness, minoritydefinitionsweremadeandtheprotections of minoritiesalongwiththeminoritytypeswereexamined.Thestatuses of minorities in theLausannePeaceTreatyandtherights of Western ThraceTurkishminoritieshavebeendealtwith in a normativemanner.Theimportance of Western Thracewasexamined in theaxis of Turkish-Greekrelationsandtheattitude of Greecetowards Western ThraceTurkswasexplained. The legal status of Western Thraceminorities has beenlaiddown in theframework of singleandmultilateralagreements.The problems of Western Thraceminorities. These education, economy, violations of freedom of religion, the problem of mufti, and denial of ethnicity, politics, pressfree domviolations, demographic pressures, and deprivation of citizenship and general situationareexplained, especiallythelaw of citizenshipandapplication of Article 19 andthecurrentsituationareexamined. Thestatus of statelessnessdevelopedbythelaw of citizenship is discussed. Thesituationwasevaluated in terms of humanrights. 154

Balkan yarımadasında, etnik, dini ve kültürel açıdan yaşanan karmaşa, Batı Trakya olarak adlandırılan, bugün Yunanistan sınırları içerisinde yer alan, bölgede de bariz bir şekilde etkili olmaktadır. Çalışmada, Balkan Savaşlarına kadar Osmanlı Devleti hâkimiyetinde olan bölgede, Lozan Barış Antlaşması'ndan sonra azınlık statüsünde yaşayan Türklerin hayatlarının her alanında yaşadığı sorunlar irdelenmektedir. Balkan Savaşlarından sonra Batı Trakya Türklerinin Sosyo-Kültürel Hayatı ve Eğitim Tarihi konusu detaylarıyla ele alınmaktadır. Tarihi dönüm noktalarında uluslararası antlaşmalar ve ulusal yasalarla olduğu kadar, Türk-Yunan ilişkilerinin seyrine göre şekillenen azınlık hakları içindeki sosyal yaşam koşulları, kültürel hayat ve eğitimin geçirdiği evreler, Türk azınlığı özelinde ortaya konmaktadır. Dolayısıyla 1913'ten günümüze kadar geçen süreçte, Türk azınlığının sosyo-kültürel hayatı ve eğitim alanında yaşadıkları, karşılaştığı problemler, bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Karşılaşılan problemlere, azınlık, çoğunluk, Türkiye ve uluslararası kamuoyunun yaklaşımı bu çalışmada ele alınan konulardandır. Ayrıca Yunanistan'daki Türk azınlığının temel sorunları ve çözüm önerileri de bu çalışmada ortaya konmaktadır.Anahtar Kelimeler: Balkan Savaşları, Batı Trakya, Yunanistan, Türk Azınlık, Kültür, Sosyal Hayat, Uluslararası Antlaşmalar. In the Balkan peninsula, ethnic, religious and cultural confusion is obviously affecting the region, called Western Thrace, which is situated within the borders of Greece today. In the study, the problems of the Turks, who have been living as minority since the Peace Treaty of Lausanne in the region, which was dominated by the Ottoman Empire till the Balkan wars, are being examined.The issue of Socio-Cultural Life and History of Education of the Western Thrace Turks after the Balkan Wars is discussed in detail. At the historical turning points, the social life conditions, the cultural life and the stages of education within the minority rights, which are shaped according to the international treaties and national laws as well as Turkish-Greek relations are revealed with special emphasis on Turkish minority. Therefore, the problems faced by the Turkish minority in the socio-cultural life and education in the period from 1913 until the present day constitute the basis of this work. One of the topics in this study is the approaches of the minority, the majority, Turkey and the international community towards the problems encountered. In addition, the main problems of the Turkish minority in Greece and the proposals for the solution are also revealed in this study.Key Words: Balkan Wars, Western Thrace, Greece, Turkish Minority, Culture, Social Life, International Treaties. 320

Batı Trakya Türklerine her alanda yıllarca baskıcı politikalar uygulandı. AB üyesi Yunanistan, azınlık üyelerini `eşit vatandaş` olarak görmek yerine onların en temel haklarını bile engellemeye çalışıyordu. 1990 yılında yeni seçim kanunu ile %3 barajı getirilerek, Batı Trakya Türklerinin siyasi katılımı engelledi. Bu baraja rağmen Batı Trakya Türkleri 10 Ekim 1993 seçimlerine bağımsız listelerden girmiş, `Güven` listesi adayı Dr. Sadık Ahmet 24.906 oy almıştı. Ancak, %3'ü aşamayınca meclise girememişti. Batı Trakya Türkleri, ilk kez Yunan Parlamentosu'na temsilci gönderemeyince azınlık için siyasi bir parti kurmak kaçınılmaz olmuştu. Tarihsel siyasal koşullar DEBP'in kurulmasını gerektirdi. Bunun yanısıra, Yunan siyasi partileri Türk azınlığın sorunlarına gerekli duyarlılığı göstermiyordu. Dr. Sadık Ahmet, 12 Eylül 1991'de Batı Trakya Türklerinin ilk ve tek siyasi partisi DEBP'i kurdu. DEBP, Dr. Sadık Ahmet'in döneminde aktif bir parti görünümündeydi. Ancak, liderin vefatından sonra 2010 yılına kadar `tabela partisi` durumuna düşmüştü. 2010 yılında göreve gelen genç kadro ile birlikte parti canlanmış, yeniden teşkilatlanmış, yeni genel merkezine taşınmış ve ilk kez resmi bir seçime girmişti. AP seçimlerinde İskeçe ve Gümülcine illerinde birinci parti olarak çıkmıştı. Bu olay, Batı Trakya Türklerini umutlandırmış, parti 2019 yılında yapılacak olan AP seçimlerine odaklanmıştır. Batı Trakya Türkleri, ülkedeki diğer yurttaşlar gibi eşit vatandaş olmak ve eşit haklardan yararlanmak istiyorlar. DEBP, bu hedeflere ve kuruluş amaçlarına yönelik çalışan en önemli araçtır. DEBP günümüzde iyi yönetilmekte, dünyada azınlığın sesini duyurmaktadır. Bu bakımdan DEBP'in varlığı Batı Trakya Türkleri açısından hayati önem taşımaktadır. For many years, repressive policies were applied to the Western Thrace Turks. The EU member Greece was trying to prevent minority members from even their most basic rights, instead of seeing them as `equal citizens`. In 1990, with the new election law, a 3% threshold was imposed, impeding the political participation of the Western Thrace Turks. Despite this threshold, the Western Thrace Turks entered the independent elections on October 10, 1993, and the `Güven` list candidate Dr. Sadık Ahmet received 24,906 votes. However, the 3% threshold prevented him from entering the parliament. When the Western Thrace Turks couldn't send representatives to the Greek Parliament for the first time, it became inevitable for them to establish a political party for the minority. Besides, the Greek political parties did not show the necessary sensitivity to the problems of Turkish minority. Dr. Sadik Ahmet established the first and only political party of the Western Thrace Turks, DEBP, on 12 September 1991. DEBP was an active party during the period of Dr. Sadık Ahmet. However, after his death, the party wasn't active until 2010. In 2010, the party was revived, reorganized, moved to its new headquarters, and participated in to a formal election for the first time with the young cadre who were elected to take over the management. In the EP elections, it became the first party in İskeçe and Gümülcine provinces. This event gave hope to Western Thrace Turks and the party focused on the EP elections to be held in 2019. Western Thrace Turks want to be equal citizens and benefit from equal rights like other citizens in the country. DEBP is the most important means which works to achieve these goals and founding purposes. DEBP is well managed today and it announces the voice of minority in the world. In this respect, the existence of DEBP is vital for Western Thrace Turks. 162

XIX.-XX. yüzyıl, Balkanlar'da isyan ve bağımsızlık hareketlerinin yaşandığı bir dönem olmuştur. Balkanlar'ın Osmanlı hâkimiyetinden çıkmasıyla oluşan çalkantılı dönemlerin ardından çeşitli antlaşmalar, bölgedeki Türk varlığına yeni statüler kazandırmıştır. Etnik ve dinî yönden sınırların birbirine karıştığı bu bölgede devletler, oluşturdukları devlet politikaları gereği, sınırları içindeki Pomak Türklerinin etnik ve dinî bilinçlerini değiştirmek için onları asimile etmeye çalışmışlardır. Bilimsel gerçeklikle bir bağlantıya sahip bulunmayan ve ideolojik nedenlerle savunulan Pomak Türklerinin `Müslümanlaştırılmış Bulgarlar` ve `Müslümanlaştırılmış Helenler` olduklarına dair iddialar homojen nüfus elde etmek amacıyla ileri sürülmüştür. Böylelikle Pomak Türklerinin dilleri ve etnik kökenleri tartışma konusu edilmiş, buna yönelik devlet politikaları oluşturulmuştur. Pomaklar yürütülen asimilasyon faaliyetlerine direnmiş, uğradıkları baskı ve zulümler karşısında göç etmek zorunda kaldıklarında anavatan olarak gördükleri Türkiye'yi tercih etmişlerdir. Kuman (Kıpçak)'ların torunu olan Pomak Türkleri, 1091 yılında Kuman-Peçenek Türk Federasyonu'nun yıkılışından sonra, başta Rodoplar olmak üzere Balkanlar'da yaşayan, dil, din, ırk ve sosyo-kültürel olarak Yunanlılarla ve Slavlaşmış Bulgarlarla bağları bulunmayan soydaşlarımızdır. Millî birlik yaratmak uğruna Türk düşmanlığını millî politika olarak kullanmış olan devletler; ülkelerindeki Türk azınlığını bölmek, Türkiye ile olan bağlantılarını koparmak, cahil bırakmak ve millî kültürlerini yok etmek çabalarıyla Türklerden arınmayı hedeflemişlerdir. Unutulmayacak acı safhalar içeren Pomak Türklerinin yaşadıkları zulümler, tarihin en korkunç ırkçılıklarından birinin izlerini taşımaktadır. Pek bilinmeyen bir jenositle Türklükten tecrit edilmek istenirlerken, tarihî bir misyona sahip olarak ilk Türk Cumhuriyeti'ni kurmuşlar, varlık mücadeleleriyle Balkanların çeşitli bölgelerinde hayatlarını devam ettirmişlerdir. The nineteenth-twentieth century has been a period of revolt and independence in the Balkans. After the turbulent periods of the Balkans emerging from the Ottomon domination, various treaties have given new statues to the Turkish presence in the region. In this region where the borders of ethnic and religious circles are intertwined, the states tried to assimilate them to change the ethnic and religious consciousness of the Pomak Turks within their borders due to the state policies they created. Has been put forward in order to obtain an allegedly homogeneous population of Pomak Turks, who have no connection with scientific reality and are defended for ideological reasons, as 'Muslimized Bulgars' and 'Muslimized Helens'. Thus, the language and ethnic origins of the Pomak Turks were discussed and government policies were developed. Resisting the assimilation activities carried out, they preferred Turkey, which they regarded as their homeland, when they had to migrate in the face of oppression and persecution. Pomak Turks, the descendants of Kuman (Kipchak), are our cousins who lived in the Balkans, especially in the Rhodope after the collapse of the Kuman-Pechenek Turkish Federation in 1091, and have no ties with Greeks and Slavic Bulgarians in language, religion, race and socio-cultural. For the sake of creating national unity, the states which have used the enemy of Turkish as their national policy aimed to cleanse the Turks by trying to divide the Turkish minority, to break their links with Turkey, to leave ignorance and to destroy national cultures. The persecutions of the Pomak Turks, which contain unforgettable stages of pain, bear the traces of one of the most horrible racism in history. While they wanted to be isolated from the Turkness with a very unknown genocide, they established the first Turkish Republic with a historical mission and continued their lives in various regions of the Balkans with their existence struggles. 360

Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş dönemi tarihini aydınlatmaya yönelik çalışmalar günümüzde devam etmektedir. Çalışmaların zorlayıcılığı erken döneme dair yazılı kaynakların yetersiz oluşuyla ilgilidir. Devletin 14.-15. yüzyılına dair yapılan araştırmalar henüz tatmin edici bir seviyeye ulaşmamıştır. Özellikle kuruluşu aydınlatmaya dönük araştırmalarda merkeze Anadolu'nun yerleştirilmesi ve uzun yıllar Balkanlar'ın gözardı edilmesiyle sürecin çözümlenmesi bir anlamda ötelenmiştir. Balkan coğrafyasında yapılan araştırmalar arttıkça Osmanlı devlet sisteminin anlaşılmasına dönük yeni bilgiler elde edilmeye başlanmıştır. Bu çalışmalar söz konusu yüzyıllara tarihlenen tahrir defterleri, vakfiyeler, mimari eserler ve özelikle de imaret-zaviyeler üzerinden yürütülmektedir. Bu çalışmada günümüzde Yunanistan sınırları içinde yeralan, Edirne'nin 40 km. güneyinde kalan Dimetoka şehri üzerinden bir okuma yapılacaktır. Osmanlı'nın kuruluşuna dönük tezlere değinildikten sonra Dimetoka özelinde 14.-15. yüzyıl devlet yapılanmasına dair bilgiler bir araya getirilecektir. Şehrin topoğrafik yapısı, Meriç nehrine bağlı Kızıldeliçay'ın varlığı, iskana elverişli tarım arazilerine sahip olması Dimetoka'yı önemli kılmış, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde bir süre başkent olarak kullanılmasına neden olmuştur. Saray şehri olan Dimetoka'nın Seyyid Ali Sultan'ın tekkesini kurduğu şehir olması ve beş önemli Bektaşi merkezinden birisine dönüşmesi tez olarak Dimetoka'yı tercih etmemde etkili olmuştur. Osmanlı devletinin saray şehirlerinden biri ve padişahın hassa toprağı olan Dimetoka'nın önemli bir Bektaşi merkezi olması nedeniyle I. Bayezıd'ın inşa ettirdiği Çelebi Sultan Mehmed Camisi ve Seyyid Ali Sultan tekkesi özelinde devletin kuruluş dinamiklerine dair bir çıkarım yapılmaya çalışılmıştır. Studies focusing on the history of the foundation era of the Ottoman Empire are ongoing. The challenge of the studies lays in the insufficiency of the documentation pertaining to this period. Researches on the 14th and 15th century of the State have still not reached to a satisfactory level. Due to the fact that the researches targeting to shed a light specifically on the foundation have focused primarily on Anatolia and ignored the Balkans for a long while, in a sense, a thorough analysis of the period was delayed. As the number of researches across the Balkans increased, new information on the Ottoman State system emerged. These studies cluster around the cadastral record books, foundation certificates and charters, architectural works and especially on imarets-zawiyas. This study offers an analysis concentrating on Didymoteicho (Dimetoka), a city laying km. south of Edirne, in Greece. Following a general outlook of the theses on the foundation of the Ottoman State, the study offers a collection of the data on the state structuring of the 14th and 15th centuries, with reference to official documents. The topographical structure of the city, situated at the delta connection of River Meric (Evros) to Kızıldeliçay (Erythropotamos), and its fertile lands enabling settlement outside the citadel turned Didymoteicho into an important center, which was used as a capital city for a while both by Byzantine and Ottoman thrones. The fact that Didymoteicho is the town where Seyyid Ali Sultan founded his dervish lodge and that the town eventually evolved into one of the top five Bektashi centers prompted me to focus on Didymoteicho in this dissertation. I have tried to infer on the establishment and formation dynamics of the State, with regard to and Seyyid Ali Sultan's lodge and Celebi Sultan Mehmet (Mehmet I) Mosque, ordered by Sultan Bayezid I in Didymoteicho, a palatial town, which stood as a significant Bektashi center and a part of the imperial lands. 161

Bu tez, 1946 yılından 1955 yılının bitimine kadar olan süreçte, Türk-Yunan ilişkilerinin seyrinde basının oynadığı rolü araştırmıştır. Bu iki komşu ülke, düşmanca bir atmosferde gelişen Soğuk Savaş koşullarında, Sovyetler Birliği'nden ve onun bölgedeki uydu devletlerinden algılanan tehditlere karşı başlangıçta olağan dışı ve eşine az rastlanır bir ortaklığı kurmayı başarmışlardır. Ancak, zaman içerisinde, Türk-Yunan ilişkilerinin altın çağı sona ermiş, bu iki ortak yavaş yavaş birbiriyle karşı karşıya gelmiştir. Dönemin en çok okunan ve en önemli Türk gazetelerini ve bunlara ek olarak Türk, Amerikan ve İngiliz belgelerini inceleyen bu tez, Türk-Yunan ilişkilerini şekillendirmede ve ayrıca Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkide yaşanan dostluktan düşmanlığa yavaş ama kesin bir dönüşüm sürecini etkilemede basının rolünü bulmayı amaçlamıştır. Bunu yaparken basın, sadece Türk hükümetlerinin Yunanistan politikasının propagandasını yapıp bu politikayı yaygınlaştırıp halk tarafından kabulünü sağlamanın yanı sıra resmi ajandaya karşı çıkıp ona karşı toplumsal algıyı da harekete geçirmek gibi farklı zamanlarda ve farklı derecelerde değişik roller üstlenmiştir. Hatta bazı durumlarda, Türk basını hükümetin Yunanistan politikasında değişiklik yapmasına neden olmuştur. Bu tezin de iddia ettiği gibi, siyasi elit ve halk arasındaki aracı pozisyonu sayesinde, Türk basını, 1940'ların ortasından 1950'lerin ortasına kadar Türk-Yunan ilişkilerinin biçimlenmesinde aktif bir rol oynamıştır. This thesis examined the role of the Turkish press in the course of the Turkish-Greek relations from 1946 to 1955. These two neighbors initially achieved an exceptional and unprecedented partnership to counter a perceived threat from the Soviet Union and its satellite states in a hostile atmosphere of the emerging Cold War. Over the course of the period, however, the golden age of the Turkish-Greek relations was waned, and these two partners gradually turned against each other. Using the most circulated and influential daily newspapers of the period as well as the Turkish, British and American official documents, this thesis aimed to trace the role of the Turkish press in shaping the Turkish-Greek relations and influencing the slow but sure transition of Turkey and Greece from amity to enmity. Doing so, the press played several roles at different times with different degrees such as not only propagating and circulating the existing Greek policy of the successive Turkish governments and making the public support this policy but also challenging the official agenda and mobilizing the public perceptions. The Turkish press even led the government to reshape its policies of Greece on occasion. As this thesis argued, thanks to its intermediary position between the political elite and the public, the Turkish press took an active part in the formation of the Turkish-Greek relations throughout the period from the mid-1940s to the mid-1950s. 292

Cet article veut rappeler qu’accueillir des réfugiés n’est pas une première dans l’histoire de l’État grec en se focalisant sur le cas de la Thrace occidentale entre 1922 et 1928. Qu’a‑t‑il de particulier ? Comment s’est effectué l’accueil d’urgence dans des conditions particulièrement difficiles ? Comment s’est effectuée la cohabitation humainement difficile entre des orthodoxes chassés de Turquie, parce que Grecs, et des musulmans turcophones (en majorité) autorisés à rester en Thrace ? La date de 1928 a été choisie parce qu’elle marque la fin de l’intervention de la SDN en Thrace. This paper aims to remind that emergency refugees’ reception is not a first experience in the Greek State history by focusing on the case of Western Thrace between 1922 and 1928. What did it special? How was the reception in very difficult conditions? How was done the human cohabitation between Orthodox population drawn out of Turkey as Greeks, and Turkish speaking (in major part) Muslims allowed to stay in Thrace? 1928 has been chosen as final limit because it’s the end of the Society of Nations’ intervention in Thrace. Αυτό το άρθρο θέλει να υπενθυμίσει ότι η σημερινή υποδοχή μετανάστων/προσφύγων δεν είναι η πρώτη στην ιστορία της Ελλάδας επιλεντρώνοντας το ενδιαφέρον στη περίπτωση της Δυτικής Θράκης από το 1922 ως το 1928. Τι έχει την έκανε ιδιαίτερη; Πως έγινε η υποδοχή στις τότε πολύ δύσκολες συνθήκες; Πως έγινε η ανθρωπινή συγκατάθεση ανάμεσα σε Ορθόδοξους οι οποίοι διώχτηκαν από την Τουρκία σαν Έλληνες και Τουρκόφωνοι [οι περισσότεροι] μουσουλμάνοι οι οποίοι είχαν την άδεια να μείνουν; Το 1928 είναι το τελευταίο έτος της επέμβασης της ΚτΕ στη Θράκη.

This paper looks at the course of Greek-Yugoslav relations from the Paris Peace Conference to the Treaty of Lausanne. Following the end of the First World War Greece and the newly-created Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes formed a common front on an anti-Bulgarian basis, putting aside unresolved bilateral issues. Belgrade remained neutral during the Greek-Turkish war despite the return of King Constantine. But after the Greek catastrophe in Asia Minor the relations between Athens and Belgrade were lopsided.

Bu çalışmanın ana hedefi, Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırları dışında uluslararası anlaşma ile tanınmış bir azınlık olarak bıraktığı tek Türk topluluğu olan Batı Trakya Türklerinin yakın tarihlerine bir nebze de olsun ışık tutabilmektir.Batı Trakya Türkleri, bugün Yunanistan sınırları içerisinde ve Yunan vatandaşı olarak yaşamlarını sürdüren bir Türk topluluğudur. Onları özel kılan ise uluslararası bir anlaşma çerçevesinde tanınmış azınlık statüsünde yaşamlarını sürdüren tek Türk azınlığı olmalarıdır. Balkanlardaki fetih hareketlerini takip eden iskân sürecinde bu coğrafyaya gelen ve halen burada yerleşik bulunan Batı Trakya Türklerinin yakın dönemde yaşadıkları gelişmeler çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.Batı Trakya Türklerinin, Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi'nin dışında tutulmaları ile başlayan azınlık hayatı, yine bu iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin durumu ile doğru orantılı olarak oldukça hareketli bir seyir takip etmiştir.1930'lu yıllarda Türkiye ile Yunanistan arasında iyileşme gösteren ilişkiler, takip eden dönemde, gerek iki ülke arasında gerekse dünyada yaşanan bir takım gelişmelerin sonucunda inişli çıkışlı bir hal almıştır. Ancak özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemdeki gelişmeler ve Kıbrıs sorunu ile başlayan süreç, Türkiye'deki Rum azınlığın büyük ölçüde Yunanistan'a göç etmesine sebep olmuştur. Bu yüzden, Batı Trakya Türklerinin statüsü için oldukça önemli yeri olan `karşılıklılık` ilkesi önemini yitirmiştir.Çalışmanın temel çerçevesini de Batı Trakya Türklerinin yaklaşık 50 yıllık bu süreçte yaşadıkları gelişmeler oluşturmaktadır. The main objective of this study is to shed a little bit light on the recent history of Western Thrace Turks who is the only Turkish minority outside the borders of Republic of Turkey adopted by an international treaty.Western Thrace Turks who continue their lives as Greek citizens in Greece today is a Turkish community. What makes them special is that there are the only Turkish minority who are living in minority status was adopted by an international treaty. The developments in the near period experienced by Western Thrace Turks who came to this region during settlement period following the conquest of the Balkans and still resident here is the subject of our study.Western Thrace Turkish minority life has begun with the exclusion of the Population Exchange Between Turkey and Greece and has changed proportionally the state of diplomatic relations between these two countries.The relationship between Turkey and Greece showing improvement in the 1930's has become undulate as a result of a set of developments both between the two countries and in the world. But especially the developments after World War II and the period starting with Cyprus Crysis has caused widely migration of Greek minority in Turkey to Greece. Therefore, `reciprocity` principle which is very important for status of Western Thrace Turks has lost its importance.The developments which Western Thrace Turks lived in this approximately 50 years period constitute the main framework of our study. 370

Türk-Yunan `nüfus mübadelesi`, Lozan Konferansı'nda Türkiye ve Yunanistan arasındaki öncelikli sorunlardan birisi olmuş ve 30 Ocak 1923 tarihinde, Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan 'Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol'ün imzalanmasıyla çözüme kavuşturulmuştur. Mübadele işlemi süresince (1923- 1925) 1.200.000 Rum'a karşılık 400.000 Müslüman Türk zorunlu göçe tâbi tutulmuştur. Türk ve Yunan makamlarının karşılıklı isteği doğrultusunda ve Konferansa katılan diğer ülkelerin desteğiyle çok kısa bir zamanda imzalanan sözleşmenin uygulanması, ne yazık ki, o kadar kolay olmamıştır. Bu sözleşmenin 11. maddesi uyarınca yapılacak mübadelenin uygulanmasında karşılaşılabilecek sorunları çözümlemesi amacıyla da Muhtelit Mübadele Komisyonu kurulmuştur. Komisyon çalışmalarına Ekim 1923'de başlamış ve önemli bir sorunla karşılaşmadan 1925 yılının Nisan ayına kadar bir kısım Rum ve Türk halklarının mübadelesini sağlamıştır. Ancak sözleşme metnindeki bazı eksiklikler ve belirsiz ifadeler iki tarafın da gündemini uzun süre meşgul etmiştir. Sözleşmenin ikinci maddesinde yer alan etablis (yerleşmiş) kelimesinin Türk ve Yunan komisyon üyelerince farklı yorumlanması iki ülke arasındaki ilişkileri kopma noktasına getiren `etablis sorunu` da denilen anlaşmazlığa yol açmıştır. 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Barış Antlaşması'nın 37-44. Maddeleri mübadele dışında bırakılan Batı Trakya Müslüman Türk toplumunu ve İstanbul Ortodoks Rum toplumunu etablis kabul ederek, azınlık statüsü vermiştir Turkish-Greek `Population Exchange` has been one of the main issues between Turkey and Greece in the Lausanne Conference and has been resolved with the signing of the contract and the protocol on the exchange of the Greek and Turkish population respectively signed between Turkey and Greece in January 30, 1923.During the exchange process, 400.000 Muslim Turks were subjected to forced migration against 1.200.000 Greeks. Unfortunately, implementation of the agreement that signed in a very short time with the support of other countries participating in the conference, was not very easy. According to the 11th substance of the agreement, `A mixed exchange commission` was established in order to solve problems which will be encountered during the implementation of exchange. The commission began its work in October 1923 and the exchange of some Greek and Turkish people have been provided without any important problem until April 1925. But some shortcoming and uncertain expressions in the text of the convention occupied both sides for a long time. Turkish and Greek Commission members have commented the word Etablis in different ways. This has caused `the question of etablis` and the relationship of the two countries has come to the breaking point.37th and 44th Substance of Lausanne Peace Treaty of July 24, 1923 regarded them as etablis and gave minority status to Western Thrace Turkish Community and Istanbul Greek Orthodox Community 178

Para vakıfları Osmanlı İmparatorluğu'nda özellikle de Balkanlarda yaygın bir şekilde uygulanmıştır. Bu çalışmada Batı Trakya'daki para vakıfları finansal kurumlar olarak incelenecektir. Para vakıflarının ekonomik ve sosyal katkıları soruşturulacaktır. İslami finans yöntemleri ayrıca tanımlanacak ve günümüzdeki uygulamalarından bahsedilecektir. Cash waqfs were widely used in the Ottoman Empire especially in the Balkans. This study will examine the cash waqfs in Western Thrace as financial institutions. The economic and social contributions of cash waqfs will be investigated. The Islamic financing methods also will be identified and present practices will be mentioned. 127

Batı Trakya Bölgesi üzerinde yaşayan Müslüman Türk Azınlığı siyasi faaliyetleri ile yakın tarihin incelemeye açık konularından biridir.1919 yılından sonra bölge Yunanistan yönetimine geçmiş ve burada yaşamakta olan Müslüman Türkler de, Lozan Antlaşması ve diğer uluslararası antlaşmalarla Yunan siyasi hayatında var olmaya başlamışlardır.Batı Trakya Müslüman Türkleri, Yunanistan'ın içinden geçtiği tüm siyasi meselelerde ülkenin vatandaşları olarak yer almışlar ve parlamenter sistemde her zaman temsilcileri ile hazır bulunmuşlardır. Batı Trakya'nın Yunan idaresine girmesinden günümüze kadar Yunanistan'da 32 genel seçim ile Yunan Parlamentosu oluşturulmuştur. Batı Trakya Türkleri ise oluşturulan bu 32 dönemin 31'inde kendi bölgelerinden seçtikleri 41 Türk milletvekili ile parlamentoda yer almıştır. Doksan dört yılı kapsayan bu siyasi temsil Batı Trakya Müslüman Türk Azınlığı'nın tarih akışına uygun olarak şekillenmiştir ve azınlık milletvekilleri de bu tarihi akışın yönünü bize göstermektedir. The political activities of the members of the Western Thrace Muslim Turkish Minority is one of the topics open to scrutiny in recent history. After 1919, the region came under the rule of Greece and Muslim Turks who live here began to exist in the Greek political life with the Lausanne Treaty and other international agreements.Muslim Turks of Western Thrace have taken place in all political issues that Greece is going through as the country's citizens and been always present in the parliamentary system with their representatives. Since Western Thrace coming under the rule of Greece, Greek Parliament have been ocured with 32 general elections. Western Thrace Turks have taken place in the parliamentary in 31 of 32 periods with 41 Turkish MPs who they chose from their own regions.This political representation which is covering ninety four years that has been shaped according to the history flow of Western Thrace Turkish Minority and minority Mps shows us the direction of this history. 277

Bu çalışma esas olarak onaltıncı yüzyıla ait mâli ve askerî kayıtlar üzerinden Osmanlı Batı Trakyası'ndaki yörüklerin mahiyetini sorgulamaktadır. İlk önce, antropoloji ve coğrafya gibi diğer disiplinlerde hareketli sosyal topluluklar için kullanılan kavramlar hakkındaki mevcut tartışmalar sunularak, terminoloji üzerinde bir uzlaşma olmadığı ve hem kavramların kendi içinde hem de kavramlar arasında bir çeşitliliğin mevcut olduğu ortaya konulmuştur. Bu teorik arka plana paralel olarak, çeşitlilik mefhumunun yörüklerin yaşam biçimlerinde önemli bir rol oynadığı savunulmaktadır. Bu durum yörüklerin kaydedilme biçimlerine de yansımakla beraber, her farklı kayıt biçimi farklı bir yaşam biçimi anlamına da gelmemektedir. Demürhisar, Drama, Yenice-i Karasu ve Gümülcine kazâlarındaki yörük varlığı bu bağlam içerisinde değerlendirilmiştir.Sonrasında, bu bölgelerdeki yörüklerin askerî boyutu irdelenmiştir. Batı Trakya örneği üzerinden Osmanlı Rumelisi'ndeki yörük teşkilatının kökenleri ve kuruluşu meseleleri tartışılmıştır. Bu bağlamda teşkilatın çağdaş diğer yardımcı kuvvetlerle benzerlik ve farklılıkları da değerlendirilmiştir. Yörük teşkilatı için hâsıl olan kanunlar ile zamanla bu kanunlarda yapılan değişiklikler, süreç içerisinde teşkilatta meydana gelen değişmeleri görmek açısından ele alınmıştır. Askerîliğin bölgedeki yörükler arasındaki boyutları, tahrir kayıtları ve yörük defterleri üzerinden literatüre revizyonist bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Bununla bağlantılı olarak yörük defterlerinin yapısı sorgulanmış ve askerî olarak kaydedilen yörüklerle kaydedilmeyenler arasındaki ilişki ortaya konulmuştur. This study essentially questions the nature of the yörük population in Ottoman western Thrace through an examination of fiscal and military registers of the sixteenth century. Firstly, through a discussion of the terminology used for mobile social groups in other disciplines, such as anthropology and geography, it is revealed that there is no terminological consensus, but rather a variety within and among the terms used. In parallel with this theoretical background, it is argued that the concept of variety occupied an important role in yörüks? ways of life in the region in question. This is also reflected in the manners in which they were registered, though a different manner of registration did not necessarily signify a different way of life. In this particular sphere, the yörük groups examined are those of the districts of Demürhisar, Drama, Yenice-i Karasu, and Gümülcine.Next, the military nature of these yörüks is analyzed. The origins and formation of the yörük organization in Rumelia are discussed through the case of western Thrace. Similarities with and differences from other auxiliary forces are also investigated in connection with the question of origins and formation. The regulations issued for the yörüks as a military group and the changes that occurred over time are looked at so as to be able to see any differentiation. The extent of militarization among the yörüks in the region is evaluated through the classical fiscal surveys and the yörük registers, with a revisional approach to the literature being taken. Within this scope, the nature of the yörük registers is questioned, and the correlation between registered and unregistered yörüks is revealed. 262

Bu çalışmada, Batı Trakya'daki Müftülük kurumu ve hukuki statüsü, 10.Gümülcine Müftüsü Hafız Hüseyin Mustafa Efendi'nin hayatı ve müftülük kurumuna katkıları ile onun özelde Gümülcine'ye, genel de Batı Trakya'ya olan hizmetleri ortaya konmaya çalışılmıştır.Çalışmanın ilk bölümünde Batı Trakya bölgesinin tarihi ve coğrafi konumlarına değinilmiş, daha sonra II. Bölümde müftü ve müftülük kavramları tanımlanarak, Batı Trakya'daki Müftülük Kurumu'nun ikili ve uluslararası anlaşmaların resmi belgelerle kazandığı hukuki yapısı hakkında bilgiler verilmiştir.Tezin III. bölümünde Yunan idaresi döneminde Gümülcine Müftülüğü; tarihçe, işleyiş ve görev yapan müftüler çerçevesince açıklanmaya çalışılmıştır. Gümülcine Müftülüğü'nün, resmi antlaşma ve protokollerin varlığına rağmen azınlığın yönetiminde değil de Yunan Devleti idaresinde olması, Azınlık Türklerini oldukça rahatsız eden bir unsur olmuştur. Çalışmada Gümülcine müftülerinin, Batı Trakya Türkleri'nin uluslar arası antlaşmalarca kazanılan hakların, azınlığa karşı yapılan insan ve azınlık haklarına karşı mücadelesi de tarihi seyir içinde anlatılmıştır.Çalışmanın IV. Bölümünde Müftülük Kurumu'nun günümüzde karşılaştığı problemlere ile ?Müftülük Seçimi? konularına değinilmiş, ?Müftünün Hâkim Statüsü? konusu bütün boyutları ile irdelenmiştir.Tezin V. bölümünde, 10. Gümülcine Müftüsü Hüseyin Mustafa Efendi'nin hayatı, müftü olarak atanması ve müftülük çalışmaları, Batı Trakya'daki eğitime katkıları, vakıflar konusundaki tasarrufları ile Yunan Devleti ile ilişkileri ortaya konarak Batı Trakya Türk Toplumu'na yapmış olduğu hizmetleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.Çalışmada, genelde tüm Batı Trakya'da, özelde Gümülcine'de Müftülük kurumunun azınlığın varlığını sürdürmesi açısından da önemli bir konuma sahip olması sebebiyle, müftülük konusunun Türkiye-Yunanistan arasında daimî olarak hassas bir nokta olması göz önünde bulundurularak Gümülcine Müftülüğü ile diğer bölge müftülüklerinin Yunan Devleti ile yaşadıkları problemler teşhis edilmiştir.Bölgedeki ?Müftülük? ve ?Müftü Seçimi? sorunu hâlâ çözülememiş olup, bu araştırma bölgedeki müftülük müessesini ve üstlendiği siyasi rolleri ayrıntılı bir biçimde anlatması sebebiyle de hayli önemlidir. This study seeks to analyse the office of Mufti in Western Thrace and its legal status, the life of the tenth Mufti of Komotini, Hafız Hüseyin Mustafa Efendi, and his contributions not only to the institution of Mufti but also to Western Thrace in general and Komotini in particular.Chapter 1 begins with providing general information about the history and geographical location of Western Thrace. Chapter 2 defines concepts of `mufti? and the `office of Mufti? study and explains the legal structure of the Mufti?s office that was achieved through bilateral and international treaties.In Chapter 3, the Office of Mufti in Komotini under the Greek regime is explained focusing on its history, functioning and Muftis. The Turkish Minority in Western Thrace was disturbed given that the Office of Mufti in Komotini could not be governed by the Minority. Rather, it was controlled by the Greek state authorities in spite of official treaties and protocols that Greece signed and ratified. In this respect, this study also provides a historical analysis on struggles of Muftis in Komotini against human and minority rights violations of Turks in Western Thrace as well as.Chapter 4 dwells on problems that the Office of Mufti faces today and elaborates the process of the elections of the Mufti. It also studies in detail the jurisdiction of Muftis under the Shar?ia Law applied in Western Thrace since the Ottoman times.Chapter 5 explains the life of the tenth Mufti of Komotini, Hafiz Hüseyin Mustafa Efendi, his appointment to the Office, activities, contribution to the Minority education, decisions on Minority? charitable foundations / waqfs, and his relations with the Greek state is studied in detail. Doing so, it sheds light on the overall contribution of Hüseyin Mustafa Efendi to issues of the Turkish Minority of Western Thrace.Given that the Office of the constitutes one of the sensitive issues in Turkish-Greek relations as well as its significance for the Minority survival in Western Thrace then this study explores problems between the Greek state and different offices of the Mufti allover Western Thrace, particularly the one in Komotini.Problems regarding offices of the Mufti and election of Muftis still remains unresolved. Therefore, this study becomes more significant as it analytically explains the Office of the Mufti in Western Thrace as well as its political roles on different matters of the Turkish Minority. 106

Osmanlı Devleti'nin siyasi ve askeri zaaf içerisinde bulunduğu, devlet idaresinde adem-i merkezci eğilimlerin kök saldığı bir dönemde Batı Trakya gibi en azından iktisadi şartların elverişli olduğu bir coğrafyada idarecilik yapma şansını elde eden Tokadcıklı Süleyman, ayanlığı süresince edindiği servet ve itibarını devlet idaresi geleneğinin üstünde tutarak; çevresine ve devlete karşı denge siyaseti izlemede yetersiz kalarak hayatı gibi, kazanımlarını da kaybetmiştir., Having the opportunity of ruling a land like Western Thrace where at least economic conditions were convenient in a time when Ottoman Empire had political and military weaknesses and an inclination towards decentralization in state government had rooted, Tokadcıklı Suleyman (Suleyman of Tokadcık) lost his earnings as well as his life, since, it seems, he preferred his wealth and dignity he obtained during his ayan-ship to state traditions, and failed to follow a policy of balance vis-a-vis the state and the people around him.

1950'lerde Türkiye ile Yunanistan'ın Batı Bloku ile bütünleşme süreci, ikili ilişkilere olumlu yansırken, 1950'lerin ortasında patlak veren Kıbrıs kriziyle birlikte ilişkilerde yeni bir döneme girilmiş ve bu tarihten sonra Türk-Yunan ilişkileri önemli bir gelişme kaydedememiştir.1960'larda her iki ülkede de sol muhalefetin güçlenmesi, iktidardaki sağ partilerin konumlarının sarsılmasına yol açarken, Yunanistan'da ciddi bir siyasi kriz ortaya çıkmış ve 1965'ten 1967'ye kadar ülke istikrarsız koalisyonlar tarafından yönetilmiştir. Bu siyasi kriz 21 Nisan 1967'de Albayların yönetime el koymasıyla sona ermiştir.21 Nisan darbesi, iki bloklu bir uluslararası sistemde, ABD ile SSCB arasında ortaya çıkan çatışmanın, gerginliğin ve rekabetin, Balkanlar'da kendini gösteren militarist ve totaliter bir yönetim biçimi olarak ifadesidir. Yedi yıl süren diktatörlük dönemi Yunanistan için ?karanlık dönem?dir ve bu dönemde Yunanistan dış politikada ?yalnız?ı oynamıştır.Yunanistan'ın Türkiye ile olan ilişkilerine Kıbrıs sorunundan başka, 1970'lerde bir de Ege sorunları eklenmiştir. İkili ilişkilerdeki aksaklıklar, her iki ülkede de azınlıklara uygulanan politikalar üzerinde de etkili olmuş, özellikle dış politikada Albaylar Cuntası'nın Türkiye ile her çatışması, Batı Trakya Türk azınlığına baskı uygulama şeklinde kendini göstermiştir.1973'te Cunta yönetimi el değiştirmiş ve bu tarihten itibaren Türkiye ile ilişkilerde gerilim artmıştır. Yunanistan'ın Temmuz 1974'te Kıbrıs'taki darbe girişimi, Türkiye'nin adaya müdahalesine gerekçe oluşturmuştur. Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahalesi dolaylı olarak Yunanistan'daki Cunta'nın devrilmesine zemin hazırlamış ve Yunanistan yedi yıllık karanlık dönemin sonunda demokrasiye kavuşmuştur. In the 1950s, while the integration process of Turkey and Greece to the Western Bloc had positive impact on bilateral relations, along with the outbreak of the Cyprus crisis in the mid-1950s, a new era began between the two countries. After that, the Turkish-Greek relations haven?t progressed significantly.In the 1960s, the strengthening of the left opposition in both countries has led to undermine the position of the ruling right-wing parties. As a result of that, a serious political crisis has emerged in Greece; from 1965 to 1967 the country has been ruled by unstable coalitions. On April 21, 1967 the political crisis ended following the Colonels? coup d?état.April 21 coup d?état is the expression of the conflict, tension and competition between the United States and the Soviet Union, in the bipolar international system, showing itself as a militarist and totalitarian form of government in the Balkans. The seven-year dictatorship period is a ?dark period? for Greece and in this period of time Greece acted as ?alone? in its foreign policies.In the 1970s, the Aegean crisis has broken out while the Cyprus problem has still been remaining between Greece and Turkey. Defects in bilateral relations also had an effect on policies towards minorities in both countries; especially the conflict between Greece and Turkey has shown itself in the form of exerting pressure on the Turkish minority of Western Thrace.When Junta government was overthrown by another military officers in 1973, tension increased in relations with Turkey. July 1974 coup attempt of Greece in Cyprus constituted a reason for Turkey to intervene in Cyprus.The intervention of Turkey in Cyprus led up to overthrow of Junta indirectly. As a result of that, Greece rejoined democracy after the seven-year dark period. 229

Bu çalışmanın amacı; yüzyıllar boyu topraklarında hür olarak yaşayan Batı Trakya Türk Toplumu'nun bölgedeki Türk hakimiyeti sona erip Yunan hakimiyeti oluşunca düştüğü azınlık durumunda gerek ikili gerekse uluslar arası antlaşma ve belgelerle kabul görmüş ve azınlıklara verilmiş hakların Yunan hükümetlerince nasıl ihlal edildiğini ortaya çıkarmaktır.Çalışmanın ilgili bölümlerinde; Batı Trakya Türk Azınlığı'nın bölgenin kaderini tayin edebilecek antlaşmalar ile uluslar arası çalışmalar çerçevesinde hazırlanmış (Yunanistan'ın imza koyduğu) antlaşma ve belgelerle hukuki statüsü belirlenmeye çalışılmıştır.Batı Trakya Türk Azınlığı'nın doğdukları topraklarda ilelebet huzur içinde yaşamalarını meydana getirebilmek için en önemli konu olan eğitim alanındaki sorunlar incelenmeye alınmıştır. Sonuç olarak; Batı Trakya Türk Azınlığı bir asırlık hükmü altında yaşadığı Yunanistan tarafından kötü muameleye maruz kalmakta ve ikici sınıf vatandaş olarak görülmektedir. 1990'ların ortasından itibaren Yunan hükümetleri, iyileşme gösteren Türk-Yunan ilişkileri ve AB'nin azınlık politikaları sebebiyle Batı Trakya Türk Azınlığı'nın haklarını iade etmeye başlamış olmasına rağmen Türk Azınlığı hala en önemli hakkı olan eğitim hakkını tam olarak kullanamamaktadırlar.Anahtar Sözcükler: Batı Trakya Türk Azınlığı (BTTA), BTTA'nın Eğitim Sorunu, BTTA'nın Hukuki Statüsü, BTTA'nın Maruz Kaldığı Sorunlar, Yunanistan'ın Azınlığa Hukuk Uygulamaları. The aim of this study is to reveal how the given rights of West Thrace Turkish Society, which are both accepted by bilateral and international agreements and, documents given to the minorities, are violated by the Greek governments after the end of the Turkish sovereignty which enabled Turkish society to live in freedom over the centuries in this region, and start of the Greek control.In studies related parts, I manage to determine the judicial statute of West Thrace Turkish Minority with the help of agreements and documents which are prepared according to the agreements (signed by Greek) and international studies that can be determinant factor in region?s destiny.The problems of education, which are most important subjects to make the West Thrace Turkish Minority live in peace forever in the lands where they born, are examined. As a result; West Thrace Turkish Minority is exposed to bad treatment by Greek who ruled them about a century and seen as a second-class citizen. Although from the middle of the 1990s Greek governments have started to give back the West Thrace Turkish Minority?s rights because of EU?s minority policies and improving Turkish-Greek relationships, Turkish minority stil can not use its education right which is its most important right.Key Words: West Thrace Turkish Minority (WTTM), WTTM?s Education Problem, WTTM?s Judicial Statute, The Problems Which WTTM Is Exposed To, The Execution of Laws To Minority by Greece. 240

Western Thrace Turks that had remained as a minority outside our borders byLausanne agreement, in this new period, although their problems are still continuing,they felt safe and confidence until the 1950 with the rights that Lausanne agreementprovided and effective Turkish foreign diplomacy and so they considered Turkey astheir biggest guarantor state.But later afterwards, Turks in Western Thrace have been exposed to pressuresin many area spiritual and material ways, dealing with Greece's home politics anddevelopments on foreign diplomacy according to Cyprus issue between Turkey andGreece.Western Thrace Turkish minority that have so many problems such asdiplomatic, social, cultural and economical for'a long time are expecting solutions totheir problems which should be guaranteed by the commitments between Greece andTurkey and respected their rights by the commitments of Greece as an EuropeanUnion country. Nevertheless, Western Thrace Turks should not forget that they needto be these commitment's guardian and they all are putting into practice. 204

Yunanistan ile Türkiye Cumhuriyeti siyasî platformda sık sık birçok sorunlakarşı karşıya kalmaktadır. Bu sorunlardan birisi de Batı Trakya'daki Müslüman-Türkazınlığı ve onlara uygulanan baskılardır. Dolayısıyla Batı Trakya günümüzde de tümTürk kamuoyunu ilgilendiren hale gelmiş bir konudur.Bu bağlamda, tez üç bölümden oluşmaktadır:İlk bölümde; Batı Trakya'nın coğrafî yapısı ve bu bölgenin sosyal ve siyasîdurumu tarihî süreç içinde ele alınmıştır.İkinci bölümde; Batı Trakya sorunun ne zaman başladığı, geliştiği, Lozan BarışAntlaşması'nda azınlıkların statüsünün nasıl ele alındığı işlenmiştir. Ayrıca Lozan BarışAntlaşması'nda, Yunanistan ve Batı Trakya Türklerinin hukukî statüsü ve bunun neşekilde işlediği; Türk-Yunan ilişkilerine değinilmiştir. Uluslararası alanda da BatıTrakya Türklerine ne gibi düzenlemeler getirildiği ve bunların uygulanıp uygulanmadığıtespit edilmiştir.Üçüncü bölümde; Lozan Barış Antlaşması ve çeşitli uluslar arası antlaşmalarlagörünürde hakları güvence altına alınan Batı Trakya Türklerinin günümüze kadar gelensüreçleri değerlendirilmiş ve Türk vatandaşlarımıza karşı yapılan baskılar, buradamevcut olan Türk kimlik ve tarihini silme politikaları ile her yönden uzun yıllar gerikalmaya mahkûm edilişleri tespit edilmeye çalışılmıştır.Çalışmada işlenen konulara bakıldığında üzerinde özenle durulması gerekliliğiortaya çıkmaktadır. Bu konular özellikle: Batı Trakya'nın coğrafi konumunu tespitedebilme, burada yaşayan Türklerin 1913 yılından itibaren yaşam şekillerinianlatabilme, azınlık olarak verdikleri mücadeleler ve kendilerine anlaşmalarla sağlananhakların neler olduğunu aktarabilme, Yunan Megali İdeanın yayılımcı politikası vebunun Türkiye ile olan ilişkilerindeki etkilerini belirtebilme, iki ülke arasındakiilişkilerin nasıl bir yapısal özellik gösterdiğini saptayabilme ve gerçekçi çözümlergetirebilme ile Batı Trakya'nın nüfusu hakkında bilgi verebilme, Türk azınlıklarınaantlaşmalarla sağlanan hakların ve bunların uygulanıp uygulanmadığınıaçıklayabilmedir.Türkiye'nin Lozan Antlaşması ile azınlık olarak tanıdığı Türkler, Batı TrakyaTürkleridir. Azınlık statüsünün getirdiği haklarını kullanmaya çalışan Batı TrakyaTürkleri, geçmişten günümüze kadar çok uğraşmış, ancak bu çabalarının çoğundan neyazık ki bir sonuç elde edememiştir. Bu süreç içerisinde yaşananları tezde ortayakoymak amacıyla basılmış bilimsel kitap, makale, tez, sunu, gazete, dergi ve internetsitelerine ulaşılmaya çalışılmıştır. Edirne'deki Trakya Üniversitesi MerkezKütüphanesi, Ankara'daki YÖK Tez Merkezi, Hacettepe, Ankara, ODTÜ ve GaziÜniversiteleri Kütüphaneleri ile Batı Trakya Derneği Ankara Şubesi, İstanbul'da yeralan Marmara Üniversitesi Kütüphanesi'nden faydalanılmıştır. Turkish Republic and Greece often meet many problems in political platform.One of these problems is Muslim-Turk minority West-Thrace and the pressures theywere exposed to. So, West-Thrace is a subject-matter which involves whole Turkishpublic nowadays.In this connection, the thesis consists of three sections:In the first section, the geographical conditions and social and political situationof this region are taken into consideration within historical process.In the second section, when west-Thrace problem began and developed and howstatue of minority in Treaty of Lausanne was taken into consideration are worked on.Also, in Treaty of Lausanne, legal statue of Turks from Greece and West-Thrace andhow this matter Works and also Turkish-Greek relationships are emphasized. It is fixedthat what kinds of regulations are brought for West-Thrace Turks in international areaand whether these regulations are carried out or not.In the third section, the process of the rights of West-Thrace Turks; which seemas if they were under security, is evaluated. And it is also tried to explore the pressureswhich Turkish people exposed to, the politics based on removing Turkish identity andhistory off and their condemnation to regression in many ways for a long time.When considering the subject worked in the study, the necessity of emphasizingon this matter carefully appears. These subjects are especially 258

La Convention d’échange des populations grecques et turques signée le 30 janvier 1923 à Lausanne exclut de l’obligation les musulmans originaires de Thrace occidentale et les orthodoxes grecs de la ville de Constantinople, puis ceux des îles d’Imbros et Ténédos. La situation ainsi créée est à l’origine de difficultés pour les populations concernées, car la réciprocité induite par l’article 45 se transforme parfois en politique de représailles et parce que, confortées dans leur particularisme, ces minorités, jugées inassimilables, deviennent encombrantes dans deux États qui se construisent sur le principe d’un strict État-nation où intégrer, c’est assimiler. Ainsi s’expliquent les mesures prises dans les deux pays qui, dans un contexte différent, visent cependant toutes à réduire la vitalité démographique, économique et culturelle des minorités concernées ; cependant l’actuelle détente gréco-turque et l’insertion dans un cadre européen semblent pouvoir faire évoluer les données. The Muslims from West Thrace and the Orthodox Greek from Constantinople were excluded from the compulsory exchange of Greek and Turkish populations, decided in Lausanne in January 1923 (and later the Greeks from Imbros and Tenedos). They found themselves in a quite delicate situation as the reciprocity suggested by the article no. 45 became sometimes an occasion for a politics of reprisals, as the two minorities, strengthened in their particularism, were considered inassimilable and cumbersome by the two States for which assimilation was the only way to integration. That’s why so many measures were taken in Turkey as in Greece, all of them aiming at reducing the demographic, economic and cultural vitality of the two minorities; however, the late improvement in the greek-turkish relations and the new European frame are really bringing a change in the general atmosphere. Οι μουσουλνάνοι της Δυτικής Θράκης και οι ‘Ελληνες-ορθόδοξοι της Κωνσταντινόπολης απαλλάχτηκαν από την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών που αποφασίστηκε στη Λωζάννη το Ιανουάριο 1923 -με αργότερα τους Ρωμιούς της ‘Ιμβρου και της Τενέδου. Βρέθηκαν σε μια δύσκολη κατάσταση αφού η αμοιβαιότητα που υποτίθεται από το άρθρο 45 της συνθήκης έγινε κάποτε μία ευκαιρία για αντιποίνες αφού οι δύο μειονότητες, ενισχυμένες στα χαρακτηριστικά τους, κρίθηκαν ενοχλητικές επειδή η αφομοίωσή τους ήταν αδύνατη σε δύο κράτη για τα οποία η αφομοίωση ήταν ο μόνος δρόμος προς την ενσωμάτωση. ‘Ετσι πολλά μέτρα πάρθηκαν και στην Ελλάδα και στην Τουρκία, που όλα τους είχαν για σκοπό την μείωση της δημογραφικής, οικονομικής και πολιτισμικής ζωηκότητας των δύο μειονοτήτων. ‘Ομως η πρόσφατη βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχεσέων και το καινούργιο ευρωπαϊκό πλαίσιο φέρνουν πραγματική αλλαγή στην γενική ατμόσφαιρα.

Atatürk İlkeleri ve inkılâp Tarihi Enstitüsünde Yüksek Lisans derecesi için Maria Demesticha tarafından Ağustos 2004'te teslim edilen tezin kısa özeti Başlık: Küreselleşme Çağında Balkanlardaki Azınlıklılar: Batı Trakya' daki Türklerin Durumu Bu tez, Batı Trakya' daki Türk Azınlığın 1923'lerden bu güne tarihini inceler. Tez, azınlığın Yunanistan'daki hayat şartlarım ve karşılaştıkları sorunları sunarak, 1991' den sonra Yunan azınlık politikasının nasıl olumlu yönde değiştiğini gösterir. Tezde bu değişimin nedenleri, ne şekilde meydana geldiği, ve değişim sonundaki yeni politikalar sunulmuştur. Küreselleşmenin etkileri ve özellikle soğuk savaş bittikten sonra yoğunlaşan uluslararası azınlık korumacılığı, Avrupa Birliği ve diğer uluslararası organizasyonların Yunanistan üzerindeki baskılan, azınlık politikacılarının ve medyasının problemlerini sunmadaki çabaları, ve azınlık bireyleri arasında Avrupalı kimliğinin gelişmesi değişime katkıda bulunan temel nedenler arasındadır. Şimdiki durumun sunulmasıyla, okuyucu azınlığın bugünlerdeki temel problemlerine ve azınlığın içindeki tartışmalara göz atabilir. Son olarak, bu tez; Yunanistan' m kendi azınlığına karşı politikalarım değiştirme şeklinin; azınlıklarının yaşam koşullarını geliştirmeye çalışan, Türkiye gibi gelecekteki Avrupa Birliği üye ülkelerine bir model olabileceği gerçeğini vurgular. iv An abstract of the Thesis of Maria Demesticha for the degree of the Master of Arts from the Atatürk Institute of Modern Turkish History to be taken August 2004 Title: Minorities in the Balkans in the Era of Globalisation: The Case of the Turks in Western Thrace This thesis explores the history of the Turkish minority of Western Thrace from 1923 until the present time. By presenting the life conditions and the problems that the minority has faced in Greece it shows what an important positive change in Greek policy towards the minority has taken place since 1991. The thesis presents the reasons of change, the way the change took place, and the new policies that were followed. The effects of globalization and of the international protection of minorities that intensified, especially after the end of the Cold War, the pressure exercised over Greece by the European Union and other international organizations, the efforts of minority politicians and of their media to present their problems, and the cultivation of a European identity among the members of the minority are among the basic factors that contributed to the `change.` Through the presentation of the current situation, the reader is afforded a look into the basic problems of the minority in the present day and the discussions inside the minority. Finally, the thesis stresses the fact that the way Greece changed its policy towards its minority can work as a model for other countries, future members of the European Union (like Turkey) that try as well to improve the life conditions of their minorities. m 247

International audience; Ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία, σε μία λεπτή κατάσταση, οι μειονότητεςΟι μουσουλνάνοι της Δυτικής Θράκης και οι 'Ελληνες-ορθόδοξοι της Κωνσταντινόπολης απαλλάχτηκαν από την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών που αποφασίστηκε στη Λωζάννη το Ιανουάριο 1923 -με αργότερα τους Ρωμιούς της 'Ιμβρου και της Τενέδου. Βρέθηκαν σε μια δύσκολη κατάσταση αφού η αμοιβαιότητα που υποτίθεται από το άρθρο 45 της συνθήκης έγινε κάποτε μία ευκαιρία για αντιποίνες αφού οι δύο μειονότητες, ενισχυμένες στα χαρακτηριστικά τους, κρίθηκαν ενοχλητικές επειδή η αφομοίωσή τους ήταν αδύνατη σε δύο κράτη για τα οποία η αφομοίωση ήταν ο μόνος δρόμος προς την ενσωμάτωση. 'Ετσι πολλά μέτρα πάρθηκαν και στην Ελλάδα και στην Τουρκία, που όλα τους είχαν για σκοπό την μείωση της δημογραφικής, οικονομικής και πολιτισμικής ζωηκότητας των δύο μειονοτήτων. 'Ομως η πρόσφατη βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχεσέων και το καινούργιο ευρωπαϊκό πλαίσιο φέρνουν πραγματική αλλαγή στην γενική ατμόσφαιρα.; Between Greece and Turkey: A Tricky Situation, the MinoritiesThe Muslims from West Thrace and the Orthodox Greek from Constantinople were excludedfrom the compulsory exchange of Greek and Turkish populations, decided in Lausanne in January 1923 (and later the Greeks from Imbros and Tenedos). They found themselves in a quite delicate situation as the reciprocity suggested by the article n° 45 became sometimes an occasion for a politics of reprisals, as, the two minorities, strenghened in their particularism, were considered “unassimilable” and cumbersome by the two States for which assimilation was the only way to integration. That's why so many measures were taken in Turkey as inGreece, all of them aiming at reducing the demographic, economic and cultural vitality of the two minorities ; however, the late improvement in the Greek-Turkish relations and the new European frame are really bringing a change in the general atmosphere.; La Convention d'échange des populations grecques et turques signée le 30 janvier 1923 à Lausanne exclut de l'obligation les musulmans originaires de Thrace occidentale et les orthodoxes grecs de la ville de Constantinople, puis ceux des îles d'Imbros et Ténédos. La situation ainsi créée est à l'origine de difficultés pour les populations concernées, car la réciprocité induite par l'article 45 se transforme parfois en politique de représailles et parce que, confortées dans leur particularisme, ces minorités, jugées inassimilables, deviennent encombrantes dans deux États qui se construisent sur le principe d'un strict État-Nation où intégrer, c'est assimiler. Ainsi s'expliquent les mesures prises dans les deux pays qui, dans un contexte différent, visent cependant toutes à réduire la vitalité démographique, économique et culturelle des minorités concernées ; cependant l'actuelle détente gréco-turque et l'insertion dans un cadre européen semblent pouvoir faire évoluer les données.

ÖZET `Lozan Antlaşması'ndan Günümüze Batı Trakya Türkleri'nin Eğitim ve Öğretim Birliği Sorunu` adlı çalışmamız, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Tezin amacı, Batı Trakya Türkleri'nin eğitimini farklı yönleriyle yansıtmaktır. Giriş bölümünde, Batı Trakya bölgesi sınırlan ve tarihi ile ele alınmıştır. Ayrıca bölgenin nüfus yapısına dikkat çekilmiştir. Tezin ana bölümlerine geçmeden önce Batı Trakya Türk azınlık okulları ile ilgili bazı kavramlara açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Tezin birinci bölümünde, Lozan Antlaşması'ndan önce bölge Türkleri'nin eğitimine bakılmıştır. Bu bölümde ilkokul, orta öğretim kurumları ve medreselerdeki eğitim sistemleri incelenmiş, Osmanlı döneminin son yıllarına ilişkin saptamalar yapılmıştır. İkinci bölüm, Lozan Antlaşması'ndan günümüze kadarki süreç içerisinde Batı Trakya Türkleri'nin okul öncesi ve ilkokul eğitimini çeşitli başlıklar altında incelemektedir. İlkokullardaki sayısal gelişmeler, `yeni harf-eski harf uygulamaları, müfredat programlan, haftalık ders cetvelleri, tatil günleri, ders kitaplan ve öğretmenler ele alman konular arasındadır. Üçüncü bölüm, Lozan'dan günümüze Batı Trakya Türkleri'nin orta öğretimini kapsar. Azınlığın sahip olduğu iki lise incelendikten sonra bölgedeki farklı uygulamalara yer verilmiştir. Batı Trakya' daki medreseler de bu bölüm içinde ele alınmaktadır. Dördüncü bölümde ise, Lozan'dan günümüze kadar geçen dönem içinde, Batı Trakya Türk azınlığının sahip olduğu öğretmen dernekleri, kuruluş sırasına göre işlenerek değerlendirilmiştir. -ıx SUMMARY My study titled `Education Coherence Problem of Western Thrace Turks From Lausanne Treaty Until Today` is made of four chapters and one introduction. The scope of the thesis is to reflect different sides of education of Western Thrace Turks. The introduction chapter studies the history and borders of Western Thrace region, as well as the population structure. Before treating the subject included in the main chapters of the thesis some concepts regarding Western Thrace Turkish Minority Schools are explained. The education of the Turks in the region before the Lausanne Treaty is studied in the first chapter of the thesis. In this chapter the educational systems of the primary schools, high schools and Moslem religional schools are studied. These studies concern the last years of the Ottoman Empire. The second chapter is about the education of the Western Thrace Turks from Lausanne Treaty up today. Pre-school education and primary school education are studied in the coverage of different titles. Some of these titles are: Changes in the number of primary schools, application of `old and new scripts`, educational programs, weekly programs, holidays, school books and teachers. The third chapter is about the high schools from Lausanne up today. After the implementation of the two high schools for the minority, different applications in the region are studied. Also the Moslem religional schools are studied in that chapter. In the fourth chapter the associations of the Western Thrace Turkish teachers are studied from Lausanne up today in an order based on establishment date. -x 142

^'`.T,w '. // !' «5.'.`,*-?.?? V '- ?*,-«>`-'., '-, ?,. *° '» Si-. / ^ ?.., *. j. ;..î -' QZET i' ri, '^. -,t '/''%t^ ;? J* Bu tez çalışmasında Türklerin 1363 yılında Batı Trakya'yı fethetmelerinden günümüze kadar bölgede gelişen olaylar incelenmiştir. Kaynak taramasının yanı sıra Batı Trakya göçmenleri ve halen Batı Trakya'da yaşayan Türklerle yapılan mülakat tekniğine dayalı alan araştırması sonuçlarından da yararlanılmıştır. 1912-13 Balkan savaşları'na kadar 549 yıl Türk toprağı olarak kalan Batı Trakya'da Türklerin mücadeleleri 1828-29 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Yunanistan'ın, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı ile de Bulgaristan Prensliği'nin kurulması ile başlamıştır. Bölgenin zaman zaman bu iki ülke arasında el değiştirmesi nedeniyle bu devletlere karşı özgürlük mücadelesi verilerek, kısa süreli bağımsız ve otonom devletler kurulmuştur. Ancak Lozan Antlaşması ile Yunanistan'a bırakılan Batı Trakya bölgesi Türkleri, istanbul Rumları ile birlikte iki ülke arasında yapılan mübadele dışında bırakılarak azınlık durumuna düşmüşlerdir. Mübadeleden sonra yaşanan etabli (yerleşik) sorunu Atatürk-Venizelos dostluğu içinde çözülmeye çalışılmış, ardından gelen II. Dünya Savaşı ve Yunan İçsavaşında Türkler yaşadıktan ülkeye olan bağlılıklarını göstermiş ve Yunanistan'ı arkadan vurmamışlardır. 1960' 1 1 yıllarda patlak veren Kıbrıs olayları iki ülke ilişkilerini bozmuş ve Yunanistan Batı Trakya Tüğrkleri'nin Lozan ve diğer antlaşmalardan doğan haklarına aykırı politikalar izlemeye başlamıştır. Çalışmamızda Yunanistan'ın sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel alanlarda izlediği baskı ve asimilasyon politikasının örnekleri geniş biçimde yer almıştır. Bu baskılar sonucunda bugün nüfusları 150.000 civarındaki Batı Trakya Türkleri 350.000'den fazla göçmen vermişlerdir. 1980lerden sonra Dr. Sadık AHMET önderliğinde başlayan ve uluslararası alana yayılan Batı Trakya Türkleri'nin hak arama mücadelesi, Avrupa Birliği üyesi olan Yunanistan'ın Avrupa insan Hakları Mahkemesi'nde mahkum edilmesine kadar gidebilmiştir. Ancak Yunanistan'ın yaptığı ayrımcı uygulamalar sona ermemiştir. Bu konuda nthahi sonuç alınana kadar yapılması gerekenler sonuç bölümünde ortaya konmuştur. SUMMARY In this thesis the events occuring since the conquest of West Thrace by the Turks in 1363 until our days are studied. Besides the references, investigations made in the field with West Thrace Turks and immigrants directed me in this thesis. The struggle of the Turks begun after 1828-1829 and 1878-79 Ottoman- Russian wars. As a result Greece and Bulgaria were founded in the lands held by the Turks until 1912-1913 Balkan war. West Thrace changed hand between Greece and Bulgaria in different dates so the Turks gave their independence struggle against those countries and found some independent states of short duration. As a result of the Treaty of Lozan, the territories were given to Greece. The Turks and the Greek population of Istanbul were held aware of the population exchange and so they became minorities. After the exchange of the populations, establishment problems were solved due the friendship between Atatürk and Venizelos. During the Second World War and the Greek Internal War, the Turks were faithful to Greece. In the sixtees Cyprus problems aroused and Greece begun to act in different manners which were in contradiction with the Treaty of Lozan.The pressure exerced by Greece in social, political.economical and cultural fields, the policy of assimilation and migration is thoroughly described. In nowadays the population of West Thrace Turks is around 150.000 while 350.000 were obliged to migrate. The struggle for searching the rights of West Thrace turks begun after 1980 under the leadership of Dr. Sadık Ahmet and Greece which is a member of the European Community was sentenced by the European Court of human rights. Even though the policy of Greece did not change much. In the final section the policies and strategies to follow in order to obtain a definitive result is described for both parts. 218

ÖZET Bu çalışmamızda; Balkan savaşları sonrasında kaybedilen ve daha sonra da Mîsâk-ı Milli sınırlan dışmda kalan, Lozan Antlaşması ile hukuki statüsü belirlenen, Batı Trakya bölgesi ve bölgedeki Müslüman-Türk azınlığın sorunları incelenmektedir. Birinci Bölümde, Batı Trakya olarak anılan bölgenin coğrafî ve tarihi konumu ortaya konarak bölgedeki sorunun tespiti yapılmakta ve Batı Trakya'da tarihsel mücadelenin arka planı incelenmektedir. ikinci Bölümde, sorunun hukuki boyutu ve azınlık statüsünün kapsamı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bölümde azınlıklara tanınan hakların niteliği ve gelişen yeni dünya koşulları içerisinde azınlık statüsünün yeniden tanımlanması ele alınmış, azınlıklara tanınan hakların uluslararası düzeyde ne şekilde koruma altına alındığı incelenmiştir. Bunlara ek olarak konumuzun ana çıkış noktası olan Batı Trakya Müslüman-Türk Azınlığı'nın Lozan Antlaşması öncesinde ve sonrasında içinde bulunduğu statü ve sahip olduğu haklar belirtilmiştir. Üçüncü Bölümde, Müslüman-Türk Azınlığın toplumsal örgütlenmeleri incelenmekte, azınlığın varlığını sürdürebilmesi için kendi bünyesinde oluşturduğu geleneksel ve modern sivil toplum örgütlenmelerinin yanı sıra, diğer toplumsal kuruluşların yapısı ve işleyişi ile bu örgütlenmelerin azınlık yaşamındaki yeri ve önemi belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca azınlığın yayın organları da ele alınmıştır. Dördüncü Bölümde, Yunanistan'ın Müslüman Türk azınlığına karşı izlediği baskı ve asimilasyon politikası değerlendirilerek baskının hangi alanlarda yapıldığı ortaya konmakta, azınlığın hak arama mücadelesi ele alınmaktadır. vnTezin son bölümünde ise Batı Trakya sorunu Türkiye ve Yunanistan ilişkileri bağlamında incelenerek sorunun Türkiye için ne anlam ifade ettiği ortaya konarak çözümü için Türkiye'nin yapması gerekenler konusunda öneriler sunulmaktadır. vra 112

250

ÖZET Balı Trakya denilen topraklar, doğuda Türk-Yunan sınırını (eskil eden Meriç Nehri, batıda Struma Nehri, kuzeyde Yunan sınırı üzerindeki Rodop Dağlan ve güneyde de lige I)eni/.i arasımla kalan bölgedir. Yunanistan bu toprağı üç vilayete ayırmıştır. l'.n doğuda Hvros(Meıkcıi-I)edcağaç), ortada Rodop(Merkezi- (iümülcine) ve batıda Ksaıılhi (Merke/i:İskeçe). Batı Trakya Yunanistan'a l o/an Antlaşması ile bırakılmıştır. 1923 yılında Balı Trakya'nın nüfusu 130.000 civanınla idi. Günümüzde 130.000 ile 150.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Balı Trakya Türk toplumu antlaşmalar gereği, İstanbul'daki Rum A/ınhğfna karşılık olarak Balı Trakya'da bırakılmıştır. Bölgede yaşayan Türklere a/.ınlık statüsü verilmiş ve haklan milletlerarası antlaşmalarla garanti altına alınmıştır. Bu konuda yapılan ilk antlaşma 1913 Atina Antlaşması'dır. Atina Antlaşması'm 192()'de Yunan Sevr'i takip etmiştir. Batı Trakya Türkleri'nin haklan daha sonra Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan 1951 Türk-Yunan Kültür Antlaşması ve 1968 Türk-Yunan Kültür Protokolü ile pekiştirilmiştir. Antlaşmalarda açık olarak belirtilmesine rağmen, Batı Trakya Türkleri'nin haklarını düzenleyen antlaşmalar ve protokol hükümleri Yunan Hükümeti tarafından çeşitli gerekçelerle ihmal edilmektedir. 7,aman /.aman uygulamalarda keyfilikler görülmektedir. Yunanistan'ın amacı Türk kitlesini eritmek, ezmek ve bölgeden ayrılmasını sağlamaktır. Bunun içinde çeşitli uygulamalara başvurmaktadır. Türklerin mülkiyet haklarına kısıtlamalar getirmektedir.Meselâ Türklere son yirmi yıl içinde bina inşaat izni verilmemekte ve evlerin tamirine müsaade edilmemektedir.Türkleri topraktan yoksun bırakmak için, Batı Trakya'nın neredeyse yarısını kapsayan, Bulgaristan sınırına yakın bölge `Yasak Bölge` ilân edilmiştir. Balı Trakya Türkleri'nin Osmanlı Devleti zamanından devam eden Vakıf malları vardır.Yunan Hükümc4i,l990 yılında kabul ettiği bir yasayla Türk Cemaali'ne ail vakıf mallarını kamulaştırmıştır. Bu vakıfların gelirleri özellikle okul yapımı için kullanılırken, bu kanundan sonra Türklerin okul açma imkânları yokedilmiştir.Yunan makamları Türk Okulları üzerinde gayet sıkı bir kontrol uygulamaktadır. Türkiye'den gelen öğretmenlere çalışma izni vermemekte,, kendi ıf87 istediği şahıslan öğretmen olarak atamaktadır. Türk Okullarında yeterli kitap bulunmamakta, olanlar ise demode olmuştur. Türkiye'den gönderilen kitaplar, Yunanistan Hükümeti tarafından bekletilmekte, dönem sonuna doğru dağıtıl maktadır. Batı Trakya Türkleri Yunan vatandaşı oldukları halde memuriyete alınmamakta, Türkiye'de yüksek öğrenim görmüş Türk gençlerine iş verilmemek tedir. Batı Trakya'daki 'Türk varlığını yoketmek için son zamanlarda `Türk` kelimesinin kullanımı ve yazımı yasaklanmıştır. `Türk Azınlığı` yerine `Müslüman Azınlık` deyiminin kullanılması teşvik edilmekledir... Türk Azınlığın üzerinde oynanan oyunları daha da arttırmak mümkündür. Dileğimiz, Yunanistan yönetiminin bu şekilde küçük hesapları bir kenara bırakarak, Balı Trakya Türkleri'niıı antlaşmalardan doğan haklarını iade etmesidir. Yunanistan vatandaşları arasında birliktelik ve barış ancak bu yoldan geçerek kalıcı olabilecektir. Güngör ŞAHİN 1997 -EDİRNE 88 SUMMARY The arca which is called West Trakia is (he area bcelwcen River Meriç which forms Turkish-Greek border a! (he West Mount Rodop on Greek border at North and Agean Sea at South. This land is divided into 3 parts by Greece: at the most western is l-'vros (the Center is I)edeağac).in the middle is Rodop ( the Center is Gümülcine) and at the east is Ksanthi (the Center is İskeçe) West I'rakia was left to Greece by (he Lozan Agreement. The population was nearly 1 30. 000 in 1923. Today it is guessed (hat the population is beetween 130.000 and 150.000. According lo (he agreement West Trakia Turkish community was left in West Trakia in exchange for the Greek minority in Istanbul. Minority status was given to the lurks living in the area and their rights were protected by international agreements, first agreement which was made on this topic was 1913 Athens Agreement. Athens Agreement was followed by Greek Sevr Agreement in 1920. The rights of West Trakia Turks were strengthened with 1951 Turk-Greek Culture Agreement beetween Turkey and Greece and Turk-Greek Culture Prolocole in 1968. Despite being clearly slated in the agreements, the agreements and protocole rules which puis West Trakia Turks rights in order are being neglected by Ihe Greek Goverment with various statement of reasons Sometime arbitrary behaviours in practises are seen. The Greek Goverment aim is the dissolve, crush and get the Turkish community out oi~ the area, for (his reason (hey arc applying lo different ways. Some restrictions made for the Turkish possesion rights, for example: it is forbidden to build houses and lo mend- them, for Ihe last 20 years. The area near the Bulgarian border-nearly half of (he West Trakia- has been declared forbidden area to deprive Turks of their land. West Trakia Turks have foundation properties from the time of Ottoman Goverment up to date. The Greek Goverment nationalized Turkish community's foundation properties with a law approved in 1990. Income from theese foundations were used for building schools so the possibility of binding new Turkish schools was destroyed. Greek officers apply strict control on Turkish schools. They aren't giving work permission lo (he teachers who arc coming from Turkey and they are89 appointing their selected persons. As teachers. There isn't enough books in Turkish schools ami the present books are unuseful The books which are sent by Turkish Governient are kept waiting by ( irceks and dislrubuted about the end of the period. Some years books aren't. distributed. Although West Trakja Turks are Greek citizens they are not selected for officials and those young Turks who have been highly educated in Turkey are given jobs. I o remove Turkish presence at West Trakia recently the use and writing of the word `Turk` has been forbidden. The use of `Muslim minority ` instead of `Turkish minority` is being encouraged.. The increasement of the games played on the Turkish minority is quite possible. We wish that the Greek Governient puts aside their little plans like this beelwecn the rights of the Turkish minority as accorded by the agreements. The permanent peace and unity of Greek citizens will be only possible this way. Güngör ŞAHİN 1997 -EDİRNE 96

101