Birbirleriyle düşmanken, dost olmayı başarmış iki ülke. Birbirlerini yıkma fırsatı ikisine de geçmişse bile bu fırsatları değerlendiremeyen ve bu düşmanlığın daha sonra yerini kardeşliğe bıraktığı iki devlet, Hitit ve Mısır devletleri. İşte böylesine güçlü ve böylesine gizemli iki devletin kendi dönemlerinde uyguladıkları tıp konusu tezimizin ana konusunu oluşturmuştur. Çalışmamızdaki amaç, Mısırla alakalı kaynaklar ve Hitit çivi yazılı kaynaklar taranarak Eski Çağ dünyasının tıbbi gelişmelerini ortaya koyarak bu gelişmelerin günümüz tıp dünyasına nasıl katkılar sağladığını ortaya çıkartmaktır. Tezimiz 3 bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde, Antik Çağ Mısır dönemi Eski İmparatorluk, Orta İmparatorluk, Yeni İmparatorluk başlıkları altında işlenmiş olup bu bölümde ayrıca Antik Çağ Mısır ülkesi sülaleleri ve siyasi yaşamına kısaca değinilmiştir. İkinci bölümde, Hitit siyasi tarihi işlenmiş olup, Hitit dönemi Eski Hitit Çağı ve Hitit İmparatorluk Çağı bölümlerine ayrılmıştır. Üçüncü bölümde ise tezimizin ana konusu olan Mısır ve Hitit Tıbbı ele alınmıştır. İlkçağ uygarlıkları ile ilgili bilgilerimiz arkeolojik bulgulardan ve yazılı belgelerden sağlandığı için, Antik Çağ Mısır Ülkesi ve Hitit ülkesindeki tıp konusu bu belge ve arkeolojik bulgulardan faydalanılarak anlatılmıştır. Tezimizin ana konusunu oluşturan tıp ilmi, günümüz şartlarında ki gibi modern bir tıp özelliği taşımamaktadır. Zaten bu özelliği taşıma imkânı da yoktur. İnsanoğlu bu aşamaya gelebilmek için çok uzun aşamalardan geçmiştir. Hitit ve Mısır tıbbını da ele alırken bu konuya dikkat etmek gerekmektedir. Her ne olursa olsun o dönemdeki uygulanan tıp, günümüz tıbbının başlangıcını teşkil etmiş ve o dönemde tıp alanındaki uygulamaların günümüz tıbbının bu aşamalara gelmesinde büyük katkıları olmuştur. Ayrıca aradan çok uzun yıllar geçmiş olmasına ve günümüz teknolojisinin geldiği aşamalar düşünülecek olursa bile o dönem tıbbındaki bazı uygulamaların günümüzle benzerlikleri de mevcuttur. Hatta günümüzde gelinen teknoloji bile o dönem insanlarının yaptığı uygulamalardan bazılarını çözmekte yetersiz kalabilmektedir. Mısır tıbbı hakkındaki bilgilerimizin büyük çoğunluğunu papirüslerden ve mumyalardan elde etmekteyiz. Çağımıza kadar dayanabilen papirüsler ve gelişmiş teknolojik aletlerle inceleme fırsatı bulduğumuz mumyalar, bize o dönem insanlarının tıp alanında yaptıkları hakkında bilgiler vermektedir. Ele geçen papirüslerde, hastalıklar, onlara konulan teşhisler, ilaç yapımları ve dinsel-büyüsel tıp hakkında bilgiler mevcuttur. Hitit tıbbı hakkındaki bilgilerimizin büyük çoğunluğunu ise, Hitit yazılı belgelerinin tıp ve hastalıklarla ilgili olan metinlerinden öğrenebilmekteyiz. Bu metinlerden de Hititlerde hastalık ve sağlık durumlarının ayırt edildiği ve rahatsızlık durumlarının ortaya çıkarıldığını öğrenebilmekteyiz. Her iki ülkenin tıbbında da dinsel ve büyüsel taraflar vardır ve tıp konusu işlenirken bu hususları göz ardı edemeyiz. Mısırda tıp mesleği özel bir yere sahiptir ancak; dini tedavide bir ana temel olan doğaüstü inanışlar, hastalığın iyileşmesinde etkili olmuştur. Mısır'da ruhlar ve şeytanlar hastalık nedeniydiler ve bu nedenle çeşitli büyüler kullanırlardı. Ancak sonraları dualar büyülerin yerini almış ve şeytanlar tanrısal dualarla giderilmiştir. Bazı tanrılar bütün hastalıklara karşı bir koruma aracı olmalarına rağmen, bazı tanrılarda özel hastalıkları gidericiydiler. Organizmanın her organı özel bir tanrı ile ilgiliydi ve hastalığı veren tanrı onun tedavisini de yapardı. Bu tanrılar arasında Ra, İsis ve Thoth'u sayabiliriz. Sekhmet ise salgın hastalıkları yapar ve tedavi ederdi. İmhotep ise bu tanrıların en önemlisiydi. İmhotep birçok alanda başarılar göstermenin yanında hekim olarakta görev yapmıştır. Sonraları ise tıp tanrısı olarak sembolleştirilmiştir ve tarih sahnesine tarihin ilk hekimlerinden biri olarak geçmiştir. Mısır tıbbı hakkında bilgi veren papirüsler Kahun Papirüsü, Smith papirüsü, Ebers Papirüsü, Hearst Papirüsü, Berlin Papirüsleri, Brooklyn Papirüsü ve Kalsberg Papirüsüdür. Bu papirüslerde çeşitli hastalıklardan ve bu hastalıkların tedavi şekillerinden bahsedilmiştir. Tabiî ki bu papirüslerde de dinsel ve büyüsel temalar yer almaktadır. Ayrıca Mısırlılar dini ve büyüsel tedavinin yanında hastalıkların iyileştirilmesinde droglardan da faydalanmışlardır. Hitit tıbbı ise daha çok Mezopotamya tıbbına benzemektedir. Hitit tıbbı droglara dayanan bir tıp olmakla birlikte bu tıp ilminde de din ve büyü ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Hititler, Tıp konusunda komşuları olan Sümerlerin tıbbi bilgilerinden faydalanmışlardır ayrıca Hitit tıbbı Mısır tıbbı kadar gelişmiş bir tıp değildir. Buna en açık örnek olarak Hititler kendi dönemlerinde Mısır ülkesinden doktor talebinde bulunmuş olmalarını gösterebiliriz. Hititler Mısır tıbbına büyük önem vermişler ve mısırdan hekim istemişlerdir. Mısırdan hekim istenmesinin sebepleri arasında; III. Hattuşili'nin kız kardeşi Matanazi'nin çocuk sahibi olabilmesi durumunu da sayabiliriz. III. Hattuşili döneminde sadece Matanazi için değil III. Hattuşili'nin kendisi ve Tarhuntaşşa kralı Kurunta içinde dışarıdan hekim istemiştir. Hititlerin tıp konusuna en önemli faydaları bulaşıcı hastalıkların bulunduğu kentleri boşaltmak olmuştur. Ayrıca Hititlerde doğum için kullanılan sandalyelerde bulunmaktadır. Eski Mısırda Tıp alanında kullanılan maddeler arasında, çeşitli bitkiler, çeşitli maden ve taşları ve hayvanların bazı uzuvları vardır. Hitit Tıbbında da, çeşitli bitkiler, hayvansal ürünler ve madensel maddeler Tıp alanında kullanılmıştır. Mısırlıların inancına göre tanrı, cin veya kötü bir güç bir insanı etkisi altına alabilir ve bazen de insanın içine girerek onu hasta edebilirdi. Hititler ise, açlık, kıtlık, doğal afetler, hastalıklar v.b. gibi durumların ilahi cezalar olarak tanrılardan geldiğine inanmışlardır. Hitiler tanrılara karşı saygıda kusur eder, gerekli bayramları düzenli olarak yapmaz, tanrılara kurban sunmaz veya törenlerde dini açıdan temiz olmaz ya da yalan söylemek gibi kötü davranışlarda bulunurlarsa tanrılar tarafından cezalandırılacaklarına inanmaktaydılar. Sihir ya da büyüsel yolla tedaviye olan inanç Mısır toplumunda da hâkim olmakla beraber, Mısırlılar çeşitli iç hastalıklarının tedavisinde, hastalıkların önlenmesinde ve sağlığın korunmasında, kazalarda ve yaralarda böcek sokması ya da hayvan ısırma vakalarında sihir yoluna başvurabileceklerine inanmaktaydılar. Hititlere göre ise, hastalıklar kirlenme sonucu ortaya çıkmaktadır ve bu durumdan kurtulmanın yolarından en önemlisi büyüdür. Ayrıca cinsel güçsüzlükten hastalıkların tedavisine, kuraklığı önlemeden evin ya da tapınağın sağlam olmasına ve salgın hastalıklardan kurtulmaya kadar Hititler üstesinden gelemediği birçok konuda büyüye başvurmuşlardır. Mısır ve Hitit Tıbbı incelendiğinde, bu tıp alanına büyü, sihir ve dini tedavi yöntemlerinin karıştığını görürüz. Bu yüzden bu tıp konusunu incelerken bu alanlara da girilmesi gerekmektedir. Çünkü o dönem tıp alanındaki uygulamalarda yukarıda isimlerini saydığım bu yöntemler iç içe geçmiş durumdadırlar. Bunları birbirinden bağımsız uygulamalar olarak değerlendirmemizin ise olanağı yoktur. Sonuç olarak Mısır ve Hitit uygarlıkları hakkında elde ettiğimiz bilgiler o dönem insanlarının yaptıkları uygulamalar, günümüz tıbbının ve günümüz insanlığının geldiği aşamalara büyük katkıları olmuştur. O dönemki uygulamaların çağımız tıbbına büyük katkılar sağlamasının yanında bu uygulamalardan bazılarının günümüz tıbbına benzerliği de dikkat edilecek diğer bir husustur., Those are two states when they were enemy to each other that could success to be friend. Even they had destroying opportunity to each other, they didn?t assess those opportunities then this enmity left its place to friendship; those two states are Hittite and Egypt states. They were powerful and mystic states. Now, the medicine that has been applied at their age has been main subject of our thesis. The purpose of our study to expose old age medical progress through scanning the sources about Egypt and sources with Hittite cuneiform writing and how to contribute those developments to our today medicine world. Our thesis composes three sections. At the first section, we mentioned briefly Archaic Age Egypt period Old Empire, under Middle Empire, New Empire topics and alsomentioned about Archaic Age Egypt State families and political living. At the second section, Hittite Policy History has been mentioned, it has been diverted in to Hittite Period, Old Hittite Age and Hittite Empire Age sections. At the third section, we considered our main subject of our thesis, Egypt and Hittite Medicine. We told the Medicine at Archaic Age, Egypt State and Hittite through archeological findings and documents because our data about antiquity civilizations has been availed through archeological findings and written documents. The Medicine science that composes the main topic of our thesis, has no modern medicine specifications as much as our today conditions. In fact it has no possibility to carry those features. The human being has been passed long phases to reach this phase. While considering the Hittite and Egypt medicine, this subject should be taken care. Whatever it is, the applied medicine at those ages has been preliminary of today medicine and at this period, medicine application contributed to develop today medicine, to reach those phases of today medicine. Also, although passed very long years and when we think reached phases of our today technology, there are similarities at some applications to today technology. Furthermore even today reached technology is insufficient to solve some of the applications of that term people. We had most of our data about Egypt medicine through papyruses and mummies. Arrived papyruses to our age and mummies on which we had examine opportunity with developed technological tools give data about medical applications of that term people. There is data as diseases, diagnosis, making drug, religious ? magic medicine at the availed papyruses. We can learn most of our data about Hittite medicine through tasks about medicine and disease at Hittite written documents. At those tasks, we can learn that at the Hittites illness and healthy cases are distinguished, and disease, infection cases are revealed. There are religious and magic aspects at the both of medicines of those states and we cannot consider those points while evaluating the medicine. In Egypt physician occupation had a private place but; super natural beliefs which is a main basic at the religious treatment has been effective to cure the disease. The spirits and devils were disease reason in Egypt and they were using various magic due to this reason. Then, praying has been superseded the magic and devils were removed through divine prays. Although some Gods are tools for being protected against to all diseases, some Gods were remover of special diseases. Each organ of organism was concern about a special God and the one who gives the disease was also cures it. We can tell Ra, İsis and Thoth among those Gods. Sekhmet makes epidemic diseases and cures them. Imhotep was the most important one of those Gods. Imhotep had success at many areas and also it was physician. Then it has been symbolized as Medicine God and it has been mentioned one the first physicians of the history at history screen. The Papyruses that give data about Egypt Medicine are Kahun papyrus, Smith papyrus, Ebers Papyrus, Hearst Papyrus, Berlin Papyruses, Brooklyn Papyrus and Kalsberg Papyrus. Those papyruses mentioned about many diseases and treatment methods of those diseases. Of course, there were religious and magic themes at those papyruses. Also, Egyptians got benefit from drugs to cure diseases besides religious and magic treatments. Hittite medicine looks like mostly to Mesopotamia medicine. Although Hittite medicine based to drugs, religious and magic have been used weightily at this science of medicine. Hittiteler, got benefit from data of medicine their neighbor, Somers?s science of medicine also Hittite medicine is not developed as much as Egypt medicine. We can show the most clear example to this point as, Hittites required doctor from Egypt state at their age. Hittites had gave big importance to Egypt medicine and required doctor from Egypt. Among requiring doctor from Egypt reasons; we can say having child desire of Matanazi who is sister of 3rd Hattuchi. At the 3rd Hattuchi?s age, doctor from abroad has been requested for not only Matanazi but also 3rd Hattuchi himself, Tarhuntacha king, Kurunta. The most important benefit of Hittites about Medicine is evacuating a town which has epidemic diseases. Also, there were chairs to use at the birth process at the Hittites. There were various herbs, various mine and stone and some animal organs among the materials that are used at the Medicine in Old Egypt. At the Hittite Medicine, various herbs, animal products and mine materials have been used. According to Egyptians belief God, evil spirit or an evil force may effect a person and sometimes it can get in to human and make ill him/her. Hittites believed that starvation, shortage, natural diseases, illness?etc come from God as divine punishment. They believed that God punishes that if they had disrespect against to Gods, they didn?t celebrate required festivals regularly, didn?t present sacrifices to the Gods or they were not clean religiously at the ceremonies or they had bad behaviors as lie. The belief, treatment through magic or charm was common at the Egypt society, Egyptians believed that they can apply to magic way at many events as various internal diseases, preventing diseases and keeping health, at the accidents and wound, insect sting, animal biting. According to Hittites, the diseases occur due to getting dirty and to escape from this case, one of the most important ways is charm. Also, Hittites applied to charm at many points that they couldn?t overcome, as disease due to sexual weakness, preventing the drought, to be strong of house or worship place and escape from epidemic diseases. When we examine the Egypt and Hittite Medicine, we see that the magic, charm and religious ceremonies cure methods mixture to this medicine area. So, when examining this medicine subject, it shouldn?t be entered to those areas. Because that term medicine applications have been gotten into those abovementioned methods. There is no any possibility to evaluate those as independent applications from each other. Consequently, the data that we availed about Egypt and Hittite civilizations, the applications of that term people, considerably contributed today medicine and today humanity phases. Besides big contributions of that term applications to our age medicine, it is notable that those applications are similar to today medicine.