ÖZET: USLU, BA, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Dölerme ve Sun'i Tohumlama Anabilim Dalı, Doktora Tezi. VAN-2008, Bu çalışmada, Renkli Tiftik Keçilerinin anöstrüs döneminde vaginal sünger, CIDR-G ve kulak altı implant kullanılarak östrüslerinin uyarılmasına ilave olarak GnRH enjeksiyonu ile fertilitelerinin artırılması amaçlandı. Çalışmada hayvan materyali olarak 2-4 yaşlı 57 adet Renkli Tiftik Keçisi ve 12 adet Renkli Tiftik Tekesi kullanıldı. Keçiler rasgele üç eşit gruba ayrıldı. Keçilerin I. grubuna (n=19) 30 mg Flurogeston asetat (FGA) içeren süngerler 14 gün süreyle, intravaginal uygulandı. Süngerlerin uzaklaştırıldığı gün keçilere 300 IU eCG yapıldı. Grup II' de (n=19) bulunan keçilere 0.3 g P4 içeren implantlar (CIDR-G) 13 gün süreyle intravaginal uygulandı. İmplantların çıkartıldığı gün keçilere 300 IU eCG yapıldı. Grup III' de (n=19) bulunan keçilere implanların yerleştirildiği gün 5 mg Östradiol Valerat, 3 mg norgestomed kas içi enjekte edildi ve 3 mg norgestomet kulak altı implantı 10 gün süre ile uygulandı. İmplantların çıkartılması sırasında keçilere 300 IU eCG yapıldı. Kızgınlıları belirlenen keçiler elde sıfat yöntemi ile çiftleştirildiler. Grup I, II ve III de kızgınlık gösteren keçiler iki alt gruba ayrılarak bir gruba çiftleşmeyi izleyen 12. günde 1 ml (25 mg Lesirelin asetat) GnRH (grup IA , grup IIA, grup IIIA) ve diğer gruplara 1 ml serum fizyolojik (grup IB , grup IIB , grup IIIB) enjekte edildi. Östrüs gösterme oranları Grup I, II, III de sırasıyla % 94.73, % 94.73 ve % 100 olarak tespit edildi. Kızgınlığa gelme zamanları, grup I'de 36, grup II'de 43 ve grup III'te ise 73. saat olarak kaydedildi. Gebelik oranları ise sırasıyla grup IA'da % 60, grup IB'de % 25, grup IIA'da % 80, grup IIB'de % 25 ve grup IIIA'da % 33.33, grup IIIB'de ise hiç gebelik elde edilemedi. GnRH enjeksiyonu yapılan grup IA'deki 10 keçiden 6'sı, grup IIA'deki 10 keçiden 8'i ve grup IIIA'deki 9 keçiden 3'ünün gebe kaldığı belirlendi. Progesteron değerleri, çalışma başında Grup I, II, III de sırasıyla 0.75 ± 0.39, 0.46 ± 0.09 ve 0.37 ± 0.05 ng/ml, uygulamaların sonlandırıldığı gün 2.55 ± 0.34, 1.66 ± 0.18 ve 2.33 ± 0.23 ng/ml ve östrüs gösterdikleri günlerde 0.56 ± 0.44, 0.22 ± 0.03 ve 0.33 ± 0.17 ng/ml olarak ölçüldü. Sonuç olarak erken anöstrüs dönemindeki Renkli Tiftik keçilerinde kızgınlık uyarılmasında her üç yönteminde etkili olduğu, FGA içeren vaginal sünger ve P4 içeren CIDR-G uygulamalarında kızgınlıkların daha erken gözlendiği belirlenmiştir. FGA içeren vaginal sünger, P4 içeren CIDR-G ve norgestomed içeren Crestar kulak altı implant uygulamalarını takiben 12. günde yapılan GnRH enjeksiyonunun gebelik oranı üzerene olumlu etki yapabileceği kanaatine varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Anöstrüs, Renkli Tiftik Keçisi, FGA, CIDR-G, Norgestomet, GnRH. SUMMARY: USLU, BA. Department of Reproduction and Artificial Insemination, Institute of Health Sciences of Yüzüncü Yil University, Van-2008. In the present, in the Colored Mohair Goats, during anoestrus season, vaginal sponge, CIDR-G and ear implants used to stimulate oestrus and additionally GnRH injection. In this study 57 female and 12 male colored mohair goats aged between 2-4 year old were used. The goats were randomly divided into three equal groups. To the 1st group (n=19), 30 mg Flourogestone acetate (FGA) containing sponge applied for intravaginally for 14 days. The day sponges removed, 300 IU eCG applied. To the 2nd group (n=19), 0.3 g P4 containing implants (CIDR-G) applied for intravaginally for 13 days. The day implants removed, 300 IU eCG injected. To the 3th group (n=19), the day implants applied, 5 mg oestradiol valerate and 3 mg norgestomed injected intramuscularly and 3 mg ear implant applied during 10 days. The day implants removed, 300 IU eCG injected. Goats determinent to be on oestrus, they were mated with the method of controlled mating. Goats in group I, II and III showing oestrus symptom, divided into 2 subgroups. Twelwe days after mating 1 ml (25 mg Lesireline acetate) GnRH (group IA, group IIA, group IIIA) and other groups 1 ml serum phsiologic (group IB, group IIB, group IIIB) were injected. Oestrus observation rates in group I, II and III were % 94.73, % 94.73 and % 100, respectively. Estrus timings in group I were 36, group II 43 and in groups III 73 hours. Pregnancy ratios in group IA were 60 %, group IB 25 %, group IIA 80 %, group IIB 25 %, and group IIIA 33.33 %. On the other hand, in group IIIB no pregnancy were observed. GnRH injected 10 goats in group IA, 6 of them 10 goats in group IIA, 8 of them, 9 goats in group III, 3 of them was observed to be pregnant. Progesterone values in the begining of the study in group I, II and III were 0.75 ± 0.39, 0.46 ± 0.09, 0.37 ± 0.05 ng/ml, respectively, the day aplication ended were 2.55 ± 0.34, 1.66 ± 0.18, 2.33 ± 0.23 ng/ml and the day showing oestrus signs were 0.56 ± 0.44, 0.22 ± 0.03, 0.33 ± 0.17 ng/ml. As a result, at early oestrus season stimulation of oestrus by three different method were effective in coloured mohair goats, vaginal sponges containing FGA and P4 containing CIDR-G cause to develope oestrus early. FGA containing vaginal sponge, P4 containing CIDR-G and norgestomet containing crestar ear implant application and 12 days these aplication, GnRH injection had positive effect on pregnancy rate.Key words: Anoestrus, Colored Mohair Goat, FGA, CIDR-G, Norgestomet, GnRH. 65