Search

As understood from the artifacts found in the archaeological excavation areas, the obsidian belonging to the volcanic areas of the Eastern Anatolian Region spread to a very wide area by being traded in prehistoric times. For this reason, it is important to carry out a study on obsidian diffusion and volcanic-geomorphological features in the Eastern Anatolia Region.

International audience; Archeological studies have demonstrated that many Prehistoric artefacts in obsidian found in the Near East have a chemical affinity with obsidian outcropping in the Nemrut volcano. In the archaeological literature, Mount Nemrut is considered as one of the most important obsidian sources used by prehistoric societies. During our two field works in 2013 and 2014, we prospected a wide area on and around Nemrut volcano. Our findings confirm the location of the obsidian outcrops described in the literature. According to our observation, obsidian on Mount Nemrut volcano is generally not exploitable for chopping tools. Most of the studied obsidians we defined on the field, present a facies with numerous phenocrysts and cracks, which is not compatible with a good knapping quality. However, we identified a new outcrop associated with obsidian artefacts such as nuclei and rough flakes. Geological samples of the obsidian from this outcrop present all a very different facies compare to those of others Mount Nemrut obsidians: obsidian from this area does not show any phenocryst or cracks, and they are very homogeneous and uniform. These characteristics are in favor to knapping criteria. Comparatively to the other known obsidian outcrops in the Nemrut volcano, we can assume here that this obsidian outcrop is, to date, the only source one that could have been exploited, by Prehistoric people on the Nemrut volcano. Our work, using chemical analyzes (LA-ICP-MS), petrology and field observation enhances characteristics for workable obsidian that depends on the modality of emplacement. This last one should have been different from the other outcrops to provide a different facies.; Dans de nombreux sites du Proche-Orient, des artefacts archéologiques en obsidienne ont été retrouvés et attribués aux sources géologiques du Nemrut. Les publications sur la géologie du Nemrut montrent que des affleurements d’obsidienne sont présents sur les flancs sud, est, ouest et nord du volcan. Lors de deux missions de terrain (2013, 2014), nous avons prospecté une large partie du volcan et repéré les affleurements décrits dans la littérature ; notre prospection n’a cependant pas été exhaustive. La grande majorité des obsidiennes étudiées présente en effet un faciès à phénocristaux et craquelures marquant une piètre qualité pour la taille. De plus, une grande partie de ces obsidiennes affleure sous forme de lits de faible épaisseur, ne permettant pas leur exploitation. Nous avons localisé un seul affleurement d’obsidienne taillable. Associé à un atelier de taille, son faciès, très différent de celui rencontré ailleurs dans le volcan, est uni et homogène, sans phénocristaux ni craquelures. Ces caractéristiques sont compatibles avec la taille pour la confection d’objets. Cet affleurement n’a jamais été décrit dans la littérature. Comparativement aux autres affleurements d’obsidienne connus aujourd’hui, nous pouvons affirmer que cet affleurement d’obsidienne homogène est le seul taillable connu sur le volcan Nemrut. À partir des données de terrain, de l’étude des faciès, d’analyses chimiques en LA-ICP-MS et d’une étude pétrologique, nous pouvons émettre deux hypothèses concernant les modalités de mise en place d’un affleurement exploitable repéré. Ces modalités en effet ont un rapport étroit avec l’accessibilité de la ressource et de ces espaces pour l’homme de la Préhistoire (du Paléolithique au Chalcolithique).

Bu çalışmada, Van Gölü'nün güneybatı kısmında yer alan ve Bitlis il sınırlarına dâhil olan Tatvan ilçesi ile Göllü Ovası arasında kalan alanın jeomorfolojik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada alanın jeomorfolojik evriminde etkili olan tektonizma, volkanizma, karstlaşma, hidrografya, göl seviye değişimleri ve iklim gibi faktörler araştırılmış, fasiyes analiz yöntemleri, radyometrik yaşlandırma yöntemleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılmıştır.Çalışma alanında Üst Pleistosen süresince; göl seviyesinde önemli seviye değişimleri (aynı zamanda iklim değişimleri) ve alanın jeomorfolojik evrimi üzerinde oldukça önemli etkiye sahip volkanik faaliyetler meydana gelmiştir. Akarsu drenajı ağları, akarsu vadileri (batıdaki) ve kuru vadiler (güneydoğudaki) üzerinde yapılan araştırmalar ile alanın paleocoğrafyası ve volkanik faaliyetlerin kronolojisi ortaya konulmuştur. Alan içinde üç önemli havza içinde çalışmalar yapılmıştır (Göllü Havzası, İncekaya-Reşadiye alanı ve Küçüksu-Kotum-Güzeldere Havzaları). Göllü polyesi içinde yapılan karot çalışmaları ile iklim değişimlerinin, göl seviye değişimlerinin ve erozyonun polye üzerine olan etkisi, ayrıca karstlaşma ile tektonizma arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışma alanı içinde Nemrut Volkanı ve İncekaya Volkanı (tüf konisi) dışındaki volkanik üniteler tespit edilmiştir ve Dibekli konileri ile bunlara ait lav akıntıları üzerine çalışmalar yapılmıştır. Bu volkanik alanların genel jeomorfolojik görünüme olan etkileri incelenmiştir. Volkanik depolardan (pomza, ignimbirit, tüf, lav) alınan örnekler üzerinde jeokimyasal analizler yapılarak kökenleri ve özellikleri belirlenmiştir. Aynı zamanda yaşlandırma analizleri yapılarak 110 ile 20 bin aralığında yaşlar elde edilmiştir. Gölsel çökeller içinden alınan bir tefra örneğinin yaşı ise 20 bin olarak belirlenmiştir.. Alan içinde Üst Pleistosen süresince meydana gelmiş volkanik, flüvyal, gölsel morfoloji ve kronoloji, söz konusu karot analizlerinden elde edilen sonuçların yardımıyla açıklanabilmiştir. The aim of this project is to analyze the geomorphological character of the area in between Bitlis cities Tatvan county and Göllü plain which is located at south-west of the Lake VanIn the study, geomorphological evolution of the effective area of the tectonic, volcanic, karst, hydrographic, and climatic factors such as changes in lake level were investigated and facies analysis, radiometric dating methods and Geographic Information Systems were used.In the study area during the upper Pleistocene a) significant changes have occurred at the level of the lake level (climate change at the same time). b) geomorphological evolution of the very significant impact on the area consists of volcanic activity. With the studies on River drainage networks, river valleys (west) and the dry valleys (southeast), paleogeography and the chronology of the volcanic activity has been understood. Field studies were conducted in the three major basins (Göllü Basin, İncekaya-Resadiye area and Küçüksu-Kotum-Güzeldere Basins). With the core work in Göllü Polje, changes in climate, lake level fluctuations and the effect of erosion also investigated the relationship between karst and tectonics. Within the study area, volcanic units have been identified outside volcano of Nemrut and volcano of İncekaya (tuff cone) and cones and lava flows belonging to these studies were performed on Dibekli. These volcanic fields in the geomorphological general appearance were observed. Geochemical analysis made on samples taken from deposits of volcanic origins (pumice, ignimbrite, tuff, lava) and properties were determined. It also analyzes dating back in the range of 110 to 60 ka of age were obtained. The age of one of the tephra samples from the lake sediments have been set as 20 thousand years old. Together with the evaluation of the results of the Upper Pleistocene period have occurred in the volcanic, fluvial and lake morphology and chronology can be explained. 227

Çalışma alanının jeomorfolojisinin oluşmasında ve gelişmesinde en önemli faktör Miyosen'den Kuvaterner dönemine kadar etkili olan volkanik faaliyetlerdir. Volkanik kayaçların (obsidyen) alınan örnekler üzerinde radyometrik yaşlandırmalar yapılmıştır ve sonuçlar literatürde verilen yaşlar ile karşılaştırılmıştır. Jeokimyasal analizler yapılarak volkanik ürünlerin kökenleri ve özellikleri belirlenmiştir. The most important factor in the formation and development of the geomorphology of the study area is the volcanic activity which was effective from the Miocene to the Quaternary period. Another factor that is effective in the morphological evolution of our research field is the rivers. Radiometric dating was done on the samples taken from the volcanic deposits (obsidian) and the results were compared with the previous ages. Geochemical analyzes have been carried out to determine the origin and characteristics of the volcanic products. 73