Search

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada, ilaç hammaddesi olma potansiyeli düşünülerek Sakarya Üniversitesi Kimya Bölümü'nde yeni sentezlenen ve insan karbonik anhidraz I ve II izoenzimlerini inhibe ettiği belirlenen ftalazin içerikli β-Laktam türevi (IV-b)'nin genotoksik ve sitotoksik profillerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İlaç hammaddesi olarak sunulması düşünülen kimyasal maddeler çok çeşitli toksikolojik araştırmalardan geçirilir. Bu araştırmalardan bir kısmı da sitotoksisite ve genotoksisite çalışmalarıdır. Bu bağlamda in vitro insan periferal kan lenfositleri üzerine test maddesi IV-b'nin sitotoksik ve genotoksik etkilerinin belirlenmesi için kromozomal anormallik (CA) ve mikronukleus (MN) testleri uygulanmıştır. Bu amaçla lenfosit kültürü 24 ve 48 saat süre ile test maddesinin dört farklı konsantrasyonu (3,75, 7,5, 15, 30 µg/mL) ile muamele edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilere göre, test maddesinin bütün uygulama gruplarında negatif kontrole göre mitotik indeksi anlamlı bir şekilde azalttığı gözlenmiştir. Çözücü kontrole göre ise, 24 saatlik uygulamada sadece 3,75 µg/mL'lik konsantrasyon ile 48 saatlik uygulamada 7,5 ve 15 µg/mL'lik konsantrasyonlarda anlamlı azalışlar gözlemlenmiştir. Bütün uygulama gruplarında en fazla gözlemlenen kromozomal anormallik tipi kromatid kırığı iken, bunu fragment ve kromozom kırıkları izlemiştir. Anormal hücre yüzdesi ve hücre başına düşen kromozomal anormallikler bakımından negatif kontrole göre her iki uygulama süresinde de en yüksek iki konsantrasyonda anlamlı artışlar gözlenmiştir. Ayrıca 24 saatlik uygulamada 7,5 µg/mL'lik konsantrasyonda da anlamlı artış söz konusudur. Her iki değerlendirme kriteri açısından her iki uygulama süresinde çözücü kontrole göre en yüksek konsantrasyonda anlamlı artışlar görülmüştür. Bununla birlikte hücre başına düşen kromozomal anormallikler bakımından 48 saalik uygulamada 15 µg/mL'lik konsantrasyonda da anlamlı bir artış görülmüştür. Mikronukleus frekansı bakımından, en düşük konsantrasyon hariç bütün konsantrasyonlarda çözücü kontrole göre anlamlı artışlar söz konusudur. Elde edilen sonuçlara göre, test maddesinin uygulanan konsantrasyonlarının in vitro şartlarda sitotoksik etkili olduğu, özellikle yüksek konsantrasyonlarda ise genotoksik etkili olduğu görülmüştür. The aim of this study was to determine the genotoxic and cytotoxic profile of the phthalazine-containing β-lactam derivative (IV-b), which is newly synthesized in Sakarya University Chemistry Department and inhibited the isoenzymes of human carbonic anhydrase I and II. Chemical substances which are considered as pharmaceutical raw materials are subjected to a wide variety of toxicological researches. Some of these studies are cytotoxicity and genotoxicity studies. In this context, chromosomal abnormality (CA) and micronucleus (MN) tests were performed to determine the cytotoxic and genotoxic effects of test substance IV-b on in vitro human peripheral blood lymphocytes. For this purpose, the lymphocyte culture was treated with four different concentrations of test substance (3,75, 7,5, 15, 30 µg/mL) for 24 and 48 hours. According to the data obtained in the study, it was observed that the test substance significantly reduced the mitotic index in all application groups compared to the negative control. According to the solvent control, significant reduces were observed in the concentration of 7,5 and 15 µg/mL in 48 hours with only 3,75 µg/mL concentration in 24 hours of application. The most observed chromosomal abnormality was chromatid fracture in all groups, followed by fragment and chromosome fractures. Significant increases in the maximum two concentrations were observed with respect to the percentage of abnormal cells and chromosomal abnormalities per cell. There is also a significant increase in the concentration of 7,5 µg/mL in 24 hours. For both evaluation criteria, significant increases were observed in the highest concentration of solvent control in both application periods. However, in terms of chromosomal abnormalities per cell, a significant increase in the concentration of 15 µg/mL was observed in 48 hours. In terms of micronucleus frequency, there is a significant increase in all concentrations except the lowest concentration compared to solvent control. According to the results obtained, the applied concentrations of the test substance were cytotoxic in in vitro conditions and genotoxic effect, especially at high concentrations.

Çağdaş yaşamın dezavantajların biri raf ömrü olan besinlere yönelmektir. Bu maddelerin teklikeli sınıfına giren yapay bir renklendirici olan kömür katranı olarak da bilinen Brown HT (E155)’dir. Çalışmada Brown HT’nin genotoksik ve sitotoksik etkilerini araştırılmıştır. Bu etkiler genotoksik olarak mikronukleus testi ile, sitotoksik olarak da nukleus bölünme indeksi parametresi ile saptanmıştır. Brown HT 24 ve 48 saatlik muameleli kültürlerin hepsinde MN oluşumunu önemli derecede artırmıştır. Bazı binükleer hücrede bir mikronükleus ya da iki mikronükleuslara rastlanmıştır. İki nükleuslardaki MN yüzdesi yine 24 ve 48 saatlik kültürlerde kontrole nazaran artmıştır. Brown HT ile 24 saatlik muameleli kültürlerde NBI’ya bir etkisi olmamış fakat 48 saatlik kültürlerin 25µg/mL konsantrasyondaki NBI önemli derece de azalmıştır.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada, ilaç etken maddeleri olarak kullanılma potansiyeline sahip olabilecekleri düşünülerek sentezlenmiş ve insan karbonik anhidraz I, II izoenzimlerini inhibe ettikleri tespit edilmiş 4-((4,4-dimetil-2,6-dioksosikloheksiliden)metilamino)benzen sülfonamit (2b) ve 4-((1,3-dimetil-2,4,6-trioksotetrahidropirimidin-5(6H)-iliden)metilamino)benzen sülfonamit (2e) bileşiklerinin genotoksik profillerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, insan periferal kan lenfositlerinde kromozomal anormallik (CA), mikronukleus (MN) ve komet testleri uygulanmıştır. Bu in vitro testlerde, 2b'nin 2,12, 1,06, 0,53 µg/mL'lik konsantrasyonları ve 2e'nin 2,52, 1,26, 0,63 µg/mL'lik konsantrasyonları kullanılmıştır. Ayrıca tüm testlerde negatif, pozitif ve çözücü kontroller kullanılmıştır. 2b ve 2e ile yapılan uygulamalarda, CA ve MN oluşumu bakımından hem negatif kontrole hem de çözücü kontrole göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gözlenmemiştir. 2b ile 48 saatlik uygulamada, mitotik indeks tüm konsantrasyonlarda her iki kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde düşmüştür. 2e ile 48 saatlik uygulamada, mitotik indeks tüm konsantrasyonlarda çözücü kontrole göre anlamlı düzeyde düşmüş; negatif kontrole göre ise sadece 2,52 µg/mL'lik konsantrasyonda anlamlı düzeyde düşmüştür. Komet testinde, 2b ve 2e'nin kuyruk uzunluğu, kuyruk yoğunluğu ve kuyruk momenti bakımından farklı cevaplar oluşturduğu gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, yeni sülfonamit türevlerinin yüksek konsantrasyonlarda ve uzun süre maruziyette insan periferal lenfositleri üzerinde sitotoksik olduğunu ancak genotoksik olmadığını göstermektedir. In the present study, it was aimed to assess the genotoxic profiles of 4-((4,4-dimethyl-2,6-dioxocyclohexylidene) methylamino)benzene sulfonamide (2b) and 4-((1,3-dimethyl-2,4,6-trioxo-tetrahydropyrimidin-5(6H)ylidene)methylamino)benzene sulfonamide (2e) compounds which were synthesized considering that they may have utilisation potentials as drug basic matters and detected to inhibit human carbonic anhydrase I, II isoenzymes. For this purpose, chromosomal aberration (CA), micronucleus (MN) and comet tests were implemented on the human peripheral blood lymphocytes. In these in vitro assays: 2,12, 1,06, 0,53 µg/mL concentrations of 2b and 2,52, 1,26, 0,63 µg/mL concentrations of 2e were used. Additionally, negative, positive and solvent controls were used in all assays. In treatments which were performed with 2b and 2e, no statistically significant differences was observed in terms of CA and MN formation compared to both negative control and the solvent control. In 48 hour treatment with 2b, mitotic index has significantly decreased in all concentrations when compared to both control groups. In 48 hour treatment with 2e, mitotic index significantly decreased in all concentrations compared to solvent control; however when compared to negative control it significantly decreased in only 2,52 µg/mL concentration. In comet assay, it was observed that 2b and 2e have elicited different responses regarding the tail length, tail intensity and tail moment. Obtained results show that novel sulfonamide derivatives are cytotoxic on human peripheral lymphocytes at high concentations and in long-term exposure but they are not genotoxic.

Bu çalışma, bir kolesterol ilacı olan Ezetimib’in insanlar için genotoksik risk oluşturup oluşturmadığını belirlemek amacıyla insan in vitro periferal lenfositlerinde mikronukleus (MN) oluşum frekansları incelenmiştir. Kültüre alınmış insan periferal lenfositleri, 24 veya 48 saat boyunca test maddesinin 60, 80, 100, 120 μg/ml konsantrasyonları ile muamele edilmiştir. İnsan periferal kan kültürlerine 24 veya 48 saat uygulanan ezetimib’in, 24 saatlik muamele periyodunda 100 ve 120 μg/ml konsantrasyonları ile 48 saatlik muamelede en düşük konsantrasyon hariç diğer dozlarda mikronukleus (MN) yüzdesini kontrole göre önemli düzeyde artırmıştır (P≤0.05). Bu sonuçlar, Ezetimib’in mikronukleus oluşturma potansiyeline sahip olduğunu göstermiştir. Test maddesi ile 24 saatlik muameleli kültürlerde en düşük konsantrasyon hariç diğerleri, 48 saatlik muamelede ise uygulanan bütün konsantrasyonlar nükleer bölünme indekslerinde (NBI) anlamlı düşüşlere neden olmuştur (P≤0.05). Bu çalışmada gözlenen bulgulara göre Ezetimib yüksek konsantrasyonlarda ve özellikle 48 saatlik muamelede sağlıklı insan periferal lenfositlerinde genotoksik ve sitotoksik etkiler göstermiştir.

Genotoksisite testleri içinde çok yaygın kullanılan yöntemlerden biri mikronükleus tekniğidir. Mikronükleus testleri içerisinde ise diğerlerine kıyasla daha yeni bir teknik Tavuk Yumurtası Mikronükleus Testi (Hen's Egg Test for Micronucleus Induction, HET-MN)'dir. HET-MN hayvan hakları ve etik açıdan kesinlikle uygun, in vitro ve in vivo deneyler arasına yerleştirebileceğimiz son derece basit, ucuz ve hızlı bir genotoksisite testidir. Ayrıca bu modelin sağladığı yüksek metabolik yetkinlik mutajen ve promutajenleri içeren ksenobiyotiklerin metabolik aktivasyonuna da imkân tanımaktadır. Bu makalede önce mikronükleus testlerinin çeşitleri, ardından HET-MN'nin uygulamasıyla ilgili güncel yayınlar derlenmiştir., One of widely used methods in genotoxicity tests is micronucleus technique. Hen's Egg Test for Micronucleus Induction (HET-MN) is a member of relatively new of micronucleus tests. HET-MN is an extremely simple, inexpensive and rapid genotoxicity assay which is positioned between pure in vitro and in vivo analysis, strictly in line with animal protection regulations and ethical aspects. Furthermore the high metabolic competency provided by this model enables metabolic activation of xenobiotics including mutagens and promutagens. In this article, recent publications about the kinds of micronucleus tests and then the application of HET-MN have been compiled.

TEZ11044 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2015. Kaynakça (s. 75-96) var. xii, 97 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmanın amacı, Eucalyptus globulus (ökaliptus) bitkisi uçucu yağının ana bileşeni olan 1,8-Cineole (1,8-sineol, eucalyptol)’ün insan periferal lenfositlerinde in vitro genotoksik ve sitotoksik etkilerini araştırmaktır. Çalışmada 1,8-sineolün 0.07, 0.14, 0.21 ve 0.28 ?g/mL’lik konsantrasyonları 24 ve 48 saatlik muamele sürelerinde denenmiştir. 1,8-sineolün genotoksik etkisi, kardeş kromatid değişimi (KKD), kromozom anormalliği (KA) ve mikronükleus (MN) testleriyle, sitotoksik etkisi de replikasyon indeksi (RI), mitotik indeks (MI) ve nükleer bölünme indeksinin (NBI) saptanmasıyla belirlenmiştir. Ayrıca total oksidan ve total antioksidan seviyeleri spektrofotometrik yöntemle saptanmıştır. Çalışmamızda 1,8-sineol, sağlıklı insan periferal kan lenfositlerinde bütün konsantrasyon ve sürelerde KKD’yi önemli düzeyde etkilememiştir. 1,8-sineol kromozom aberasyonunu bir miktar arttırmış fakat bu artış istatiksel olarak önemli bulunmamıştır. Benzer şekilde test maddesi MN oluşumunu da indüklememiştir. 1,8-sineol her iki muamele süresinde (24 ve 48 saat) sadece en yüksek konsantrasyonda (0.28 ?L/mL) proliferasyon indeksini kontrol ve çözücü kontrole göre önemli seviyede düşürmüştür. 1,8-cineole’ün 0.21 ?L/mL konsantrasyonu 48 saatlik muamelede mitotik indeksi çözücü kontrole göre önemli düzeyde azaltmışken, 0.28 ?L/mL konsantrasyonu hem kontrol hem de çözücü kontrole göre önemli düzeyde düşürmüştür. Nükleer bölünme indeksleri (NBI) incelendiğinde 24 saatlik muamelede sadece en yüksek iki konsantrasyondaki (0,21 ve 0,28 ?L/mL) NBI düşüşü kontrollere göre önemli bulunmuştur. Deneyin 48 saatlik muamelesinde en düşük konsantrasyon hariç tüm konsantrasyonlarda NBI kontrole göre azalmıştır. Test maddesi toplam oksidan ve toplam antioksidan seviyesine (24 saatlik en yüksek konsantrasyon hariç) etki etmemiştir. Sonuç olarak oksidatif stres indeksinde anlamlı bir değişiklik saptanmamıştır. The aim of this study was to investigate in vitro genotoxic and cytotoxic effect of 1,8-Cineole (eucalyptol) which is main compound of essential oils of Eucalyptus globulus plant in human peripheral blood lymphocytes. In the study, 0.07, 0.14, 0.21 and 0.28 ?g/ml concentrations of 1,8-cineole were tested for 24 or 48 hours treatment periods. Genotoxic effect of 1,8-Cineole was determined with sister chromatid exchange (SCE), chromosome aberration (CA) and micronucleus tests and cytotoxic effect of 1,8-cineole was determined with replication index (RI), mitotic index (MI) and nuclear division index (NDI). Also, total oxidant and antioxidant values were determined by spectrophotometric method. In our study, 1,8-cineole did not affect SCE in human peripheral blood lymphocytes both all concentrations and treatment periods. 1,8-Cineole slightly increased CA but this increase was not statistically significant. Alike, the test substance did not induce formation of micronuclei. For two treatment periods, 1,8-cineole reduced RI significantly at highest concentration (0.28 ?L/mL) when compared with control and solvent control. The highest two concentrations (0.21 and 0.28 ?L/mL) of test chemical reduced MI significantly for 48 hours treatment period when compared with control and solvent control. Looking at NDI, the two highest concentrations of 1,8-cineole (0.21 and 0.28 ?L/mL) reduced NDI for 24 hours treatment period when compared with control and solvent control. For 48 hours treatment period, NDI decreased at all concentrations (except the lowest) when compared with solvent control. 1,8-Cineole did not affect total oxidant (except the highest concentration for 24 hours treatment period) or total antioxidant values. As a result, there were not any significant changes in oxidative stress index. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: FEF2013YL37.

TEZ11361 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2015. Kaynakça (s. 65-85) var. xii, 87 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmanın amacı, birçok bitkideki antosiyanidin bileşeni olan delphinidin chloride’in insan periferal lenfositlerinde in vitro genotoksik/antigenotoksik ve sitotoksik etkilerini araştırmaktır. Çalışmada delphinidin chloride’in 25, 50, 75 ve 100 ?M’lık konsantrasyonları 24 ve 48 saatlik muamele sürelerinde denenmiştir. Ayrıca test maddesine ilaveten bilinen bir klastojenik ajan (MMC) kullanılarak olası antigenotoksik potansiyel saptanmaya çalışılmıştır. Delphinidin chloride’in genotoksik/antigenotoksik etkisi, kromozom anormalliği (KA) ve mikronükleus (MN) testleriyle, sitotoksik etkisi de mitotik indeks (MI) ve nükleer bölünme indeksinin (NBI) saptanmasıyla belirlenmiştir. Ayrıca total oksidan ve total antioksidan seviyeleri spektrofotometrik yöntemle saptanmıştır. Çalışmamızda tek başına delphinidin chloride, sağlıklı insan periferal lenfositlerinde hiç bir konsantrasyon ve sürede kromozom aberasyonu ve MN oluşumunu önemli düzeyde etkilememiştir. Öte yandan delphinidin chloride MMC’nin neden olduğu KA bulgularını 24 saatlik muamelede önemli şekilde baskılamıştır. Test maddesi mitotik indeks ve nükleus bölünme indekslerini bütün konsantrasyon ve sürelerde (24 ve 48 saat) hiçbir şekilde etkilemediği ortaya çıkmıştır. Delphinidin chloride bütün konsantrasyon ve sürelerde (24 ve 48 saat) toplam oksidan seviyesini (TOS) sadece en yüksek konsantrasyonda artırmış. Toplam antioksidan seviyesini (TAS) ise bütün konsantrasyon ve sürelerde (24 ve 48 saat) en düşük konsantrasyon hariç bütün varyantlarda önemli düzeyde yükseltmiştir. Sonuç olarak test maddesi özellikle 24 saatlik uygulamalarda oksidatif stresi anlamlı şekilde azaltmıştır. The aim of this study was to investigate in vitro genotoxic and antigenotoxic effect of Delphinidin Cloride which is main compound of colour pigment of various plants in human peripheral blood lymphocytes. In the study, 25, 50, 75 and 100 ?M concentrations of Delphinidin Cloride were tested for 24 or 48 hours treatment periods. Furthermore a known clastogenic agent (MMC) were used to detect possible antigenotoxic potential in addition to test substance. Genotoxic and antigenotoxic effect of Delphinidin Cloride was determined with chromosome aberration (CA) and micronucleus tests and cytotoxic effect of Delphinidin Cloride was determined with mitotic index (MI) and nuclear division index (NDI). Also, total oxidant and antioxidant values were determined by spectrophotometric method. In our study, Delphinidin Cloride with alone did not affect CA and MN formation in human peripheral blood lymphocytes both all concentrations and treatment periods. On the other hand Delphinidin Chloride significantly decreased CA findings in 24 hours treatment caused by MMC. Test substance did not affect mitotic index (MI) and nuclear division index (NDI) both all concentrations and treatment periods. Delphinidin Chloride increased total oxidant capacity only the highest concentration for 24 and 48 hours treatment period. Total antioxidant capacity increased significantly both all concentrations and treatment periods except the lowest concentration. As a result, test substance significant changes in oxidative stress index especially for 24 hours period treatment. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: FLY-2014-2688.

Bu çalışmada, günlük yaşamımızda sıkça kullandığımız parfüm ve kozmetik ürünlerinin yapısında bulunan Benzofenon’un Allium cepa L. kök ucu hücrelerinde meydana getirdiği fizyolojik, anatomik ve sitogenetik etkiler araştırılmıştır. Test materyali olarak Allium cepa tohumları kullanılmıştır. Çimlenme yüzdesi, kök uzunluğu, ağırlık kazanımı fizyolojik; kromozomal anormallikler, mikronukleus (MN) sıklığı ve mitotik indeks (MI) genotoksisite, kök uçlarından alınan kesitler ise anatomik parametreler olarak ele alınmış ve elde edilen veriler istatiksel parametreler ile ilişkilendirilmiştir. A.cepa tohumları kontrol ve Benzofenon uygulama grupları olarak toplam 4 (dört) gruba ayrılmış ve 72 saat süresince Benzofenon’un üç farklı dozu (100, 250 ve 500 ppm) ve çeşme suyu ile muamele edilmişlerdir. Sonuçta, Benzofenon’un tüm uygulama gruplarında doza bağlı olarak çimlenme yüzdesi, kök uzunluğu, ağırlık kazanamı ve mitotik indeksi (MI) azalttığı, kromozomal anormallikler ve mikronukleus (MN) oranını ise arttırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca Benzofenon uygulaması kök ucu hücrelerinde yassılaşmış hücre çekirdeği, iletim dokusunda madde birikimi, belirgin olmayan iletim dokusu, hücre deformasyonu ve nekroz şeklinde anatomik hasarlara sebep olmuştur. Sonuç olarak, Benzofenon’un doza bağlı olarak A.cepa kök ucu hücrelerinde fizyolojik, anatomik ve sitogenetik değişimlere neden olduğu anlaşılmıştır. In this study physiological, anatomical and cytogenetic effect of the Benzophenone frequently used in our daily lives in the composition of perfume and cosmetic products in Allium cepa L. root tip cells were investigated. Allium cepa seeds were used as test material. Germination percentage, root lenght and weight gain were used as physiological indicators and chromosomal damage, micronucleus (MN) frequency and mitotic index (MI) genotoxicity, stem is taken as the end sections taken from antomical parameters and these datas were correlated with statistical parameters. The seeds of A.cepa were divided into four groups: control, three Benzephenone treatment groups, and they were treated with drink water different three doses (100, 250 and 500 ppm) of Benzophenone during 72 hours. As a result, it was determined that Benzophenone fairly decreased the germination percentage, root lenght and weight gain depending on dose in seeds all the treatment groups, whereas chromosomal damage and MN rate were increased. As Benzophenone application root tip cells in the cell nucleus flattened, transmission without significant accumulation of substances in tissue, conduction tissue cells, necrosis caused anatomical deformation and damage. In conclusion, datas obtained in this study indicated that Benzophenone has cytotoxic effects a dose depending on root tip cells of Allium cepa.

Bir organizmanın gen diziliminin değiştirilmesi ya da ona kendisinde olmayan yeni bir özellik kazandırılmasıyla elde edilen organizmaya genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) denilmektedir. Bu çalışmada genetiği değiştirilmiş GDO'lu mısır (Zea mays L.)'ın Swiss albino farelerdeki potansiyel fizyolojik ve genotoksik etkileri araştırılmıştır. Fizyolojik etkiler; canlı doğum ağırlığı, canlı ağırlık, organ ağırlığı ve doğum parametrelerinin ölçümü ile genotoksik etkiler ise; yanak mukoza epitel hücreleri ve eritrosit hücrelerindeki mikronukleus (MN) varlığının tespitiyle değerlendirilmiştir. Fareler her grupta 10 hayvan olacak şekilde toplam 4 gruba ayrılmış, kontrol grubundaki fareler GDO'suz mısır, uygulama grubundaki fareler ise GDO'lu mısır ile beslenmiştir. Anaç grubundan meydana gelen I. nesil ve bu nesilden meydana gelen II. nesil farelerde aynı şekilde beslenerek GDO'nun nesiller boyunca potansiyel etkileri araştırılmıştır. GDO'lu mısır ile beslenen anaç grubu, I. nesil ve II. nesil farelerde karaciğer organ ağırlıkları, canlı ağırlık, canlı doğum ağırlıkları ve canlı doğum sayısının azaldığı, böbrek organ ağırlıkları ve eritrosit hücrelerindeki MN sayılarının arttığı tespit edilmiştir. Ayrıca anaç grubu, I. ve II. nesil farelerin hiç birinin yanak mukoza epitel hücrelerinde MN oluşumuna rastlanılmamıştır.

Organik bir insektisit olan Fipronil, pestisitlerin fenil pirazoller veya fiproller olarak bilinen daha yeni ve küçük bir grubuna dahildir. Bu çalışmanın amacı ticari Fipronil’in olası akut ve kronik genotoksik etkilerinin civciv perifer kan hücrelerinde mikronukleus test sisteminde belirlenmesiydi. Bu amaçla farklı dozlardaki Fipronil (6.25, 25, 50 ve 100 mg/kg) civcivlere intraperitonal yolla verilmiştir. Negatif kontrol amacıyla çözücü (distile su), pozitif kontrol grubu amacıyla da siklofosfamid kullanılmıştır. Uygulamalardan sonra perifer kan örnekleri alınarak frotiler hazırlanmış ve modifiye May Grünwald–Giemsa yöntemiyle boyanmıştır. Bu preparatlarda alyuvarlardaki mikronukleus ve anormal nukleus oranları ışık mikroskobuyla tespit edilmiştir. Negatif kontrol grubuna kıyasla, Fipronil uygulanan grupların mikronukleus ve anormal nukleus oranlarında istatistiksel olarak önemli düzeyde bir artış gözlenmemiştir (p>0.05). Bu sonuçlar ışığında Fipronil’in ticari formülasyonunun test edilen dozlarda civcivler için genotoksik olmadığı düşünülebilir., Fipronil, an organic insecticide, is a member of relatively new and small class of pesticides, the phenyl pyrazoles or fiproles group of chemicals. The aim of this study was to determine the possible acute and chronic genotoxic effects of commercial formulations of Fipronil in micronucleus test in peripheral blood erythrocytes of the chick. For this purpose, different doses of Fipronil (6.25, 25, 50 and 100 mg/kg) were given to chicks intraperitoneally. Distilled water and cyclophosphamide were also used as negative and positive controls, respectively. After treatments, blood smears were prepared and stained with modified May Grünwald–Giemsa. In this smears, frequencies of micronucleus and nuclear abnormality were examined in erythrocytes under light microscope. A statistically significant increase in the frequency of micronucleus and nuclear abnormality of groups treated with Fipronil could not be observed compared to negative control (p>0.05). These results indicate that commercial formulations of Fipronil at doses tested may be considered as a non–genotoxic compound for chicks.

İnsan organizmasında bulunan serbest radikaller; yağlar, proteinler ve nükleik asitler gibi farklı moleküllerin oksidatif olarak bozulmasına neden olmaktadır. Antioksidan bileşikler ise bu serbest radikalleri etkisiz hale getirme yeteneğine sahiptir ve aynı zamanda; kanser, katarakt, kalp damar hastalıkları, beyin rahatsızlıkları ve romatizmanın önlenmesinde temel bir rol oynayabilirler. Buradan yola çıkarak çalışmamızda hücrede oksidatif hasar oluştuğu iyi bilinen alkilleyici bir kimyasal ajan olan ve antineoplastik ajan olarak da kullanım alanına sahip mitomisin C (MMC) `nin oksidatif etkisine karşı vanillinin okside formu vanillik asidin antioksidan etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla sağlıklı dönorlardan alınan insan kan lenfosit kültürleri kullanılmıştır. Deoksribonükleik asit (DNA) ve kromozom düzeyindeki oksidatif hasarı ve antioksidan etkiyi belirlemek amacıyla in vitro Mikronükleus (MN) ve COMET testleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada mitomisin'in 0,25 µg/ml dozu, vanillik asidin ise 1 ve 2 µg/ml' lik dozları kullanılmıştır. Vanillik asit ve mitomisin C' nin çözülmesinde kullanılan Dimetilsülfoksit (DMSO) negatif kontrol olarak kullanılmıştır. Vanillik asidin 2 µg/ml dozu Mikronükleus ve COMET testlerinde anlamlı MN ve hasarlı DNA oluşturmuştur. Mitomisin C' de tek başına mikronükleuslu hücre ve hasarlı DNA oranını anlamlı arttırmıştır. 1 µg/ml'lik vanillik asit ise her iki test sisteminde mitomisin C'nin oluşturduğu mikronükleuslu DNA hasarlı hücre oranını anlamlı azaltmıştır. Hatta vanillik asidin bu dozu mitomisin C ile oluşturulan mikronükleuslu hücre ve COMET testindeki genetik hasar indeksi oranını DMSO kontrol düzeyine indirmiştir. 2 µg/ml vanillik ise kendi başına da mikronükleus ve DNA hasar oranını arttırdığı için mitomisin C' nin oluşturduğu hasarı yeterli seviyede azaltamamıştır. Sonuç olarak antioksidan bir bitkisel fenolik bileşik olan vanillik asidin uygun düşük dozlarda kullanıldığında oksidatif DNA hasarı ve kromozomlardaki hasarları engelleyebileceği öngörülmüştür. The free radicals that present in the human organism damages the molecules like lipids, proteins and nucleic acids. On the other hand, antioxidant compounds have the ability to neutralize these free radicals and also they can have a major role in prevention of cancer, cataract, heart and brain disease and rheumatism. Thus, in our study, it is tried to identify the antioxidant effect of the Vanillic acid, which is the oxidized form of vanillin, against the oxidative effect of a well known alkylating chemical and antineoplastic agent mitomycin C (MMC). For this purpose, human blood lymphocyte cultures that are taken from healthy donors are used. In vitro micronucleus (MN) and COMET tests are used in order to determine the oxidative damage and antioxidant effect in the level of DNA and chromosome. In this study, 0,25 µg/ml mitomycin and 1 and 2 µg/ml dosage of vanillic acid was used. The DMSO was used in the solution of vanillic acid and mitomycin C was used as a negative control. 2 µg/ml dosage of vanillic acid formed substantive MN and damaged DNA in the micronucleus and COMET tests. Mitomycin C has significantly increased the rate of damaged DNA and cells with micronucleus. On the other hand 1 µg/ml dosage of vanillic acid has significantly decreased the rate of DNA damaged cells and the frequency of micronucleated cells. In fact, this dosage of vanillic acid has reduced the rate of cells with micronucleus that are formed with mitomycin C and the genetic damage index rate in COMET assay to DMSO control level. However because of 2 µg/ml vanillic acid itself increased the rate of micronucleus and DNA damage, it couldn't decrease the damage that is caused by mitomycin C. In conclusion, it is proved that vanillic acid which is an vegetative phenolic compund could prevent the oxidative DNA damage and damages in chromosomes when used in proper low dosages.

Organik bir insektisit olan fipronil, pestisitlerin fenil pirazoller veya fiproller olarak bilinen daha yeni ve küçük bir grubuna dahildir. Fipronil genis spektrumlu bir insektisit olup, zirai alanda, çevre sağlığında ve veteriner hekimlikte pek çok zararlıya karsı etkilidir ve tüm dünyada kullanımı artmaktadır. Bu çalışmanın birinci amacı saf ve ticari fipronilin tavuk embriyolarının gelişimi üzerindeki olası embriyotoksik ve teratojenik etkilerinin belirlenmesiydi. Bu amaçla asetonda çözdürülmüş saf fipronil ve steril bidistile suda sulandırılmış ticari fipronil solüsyonları kuluçka başlangıcında döllü tavuk yumurtalarının hava kamarasına enjekte edildi. Yumurtalar kuluçkanın 15. gününde açılarak grupların ölü ve anormal embriyo sayıları, malformasyon tipleri, canlı ve nispî embriyo ağırlıkları ile embriyoların tepe-kıç boyları (Crown-Rump Length, CRL) belirlendi. Regresyon analizi yöntemiyle saf fipronilin LD50 (Letal Doz %50) değeri 161 μg/yumurta, ticari fipronilin D50 degeri 383 μg/yumurta olarak tayin edildi. Saf ve ticari fipronil grupları ile kontrol grubu arasında anormal embriyo oranı bakımından farklar istatistiksel öneme sahip değildi. Bununla birlikte saf ve ticari fipronil gruplarında canlı ve rölatif embriyo ağırlıkları ile embriyoların CRL değerlerinin kontrol grubuna kıyasla önemli düzeyde azalma gösterdiği belirlendi. Bu sonuçlar, hem saf hem de ticari fipronilin metabolize olmamış formunun tavuk embriyoları üzerinde önemli embriyotoksik etkiye sahip olduğunu, bununla birlikte teratojenik etkiye sahip olmadığını göstermektedir. Çalışmanın ikinci aşamasında LD50 ve subletal dozlarda (161 μg/yumurta, 80.50 μg/yumurta ve 40.25 μg/yumurta) saf fipronil kuluçka başlangıcında ve kuluçkanın 8. gününde hava kamarası yoluyla döllü tavuk yumurtalarına enjekte edildi. Pozitif kontrol olarak aflatoksin B1 ve siklofosfamid kullanıldı. Kuluçkanın farklı günlerinde ve kuluçka sonunda fipronilin embriyotoksik, teratojenik ve genotoksik etkileri yanı sıra immün sistem üzerindeki olası zararlı etkileri değerlendirildi. Kuluçkanın 8. gününde enjekte edilen fipronilin kuluçka öncesi yapılan enjeksiyona kıyasla daha toksik etki gösterdiği belirlendi. Ayrıca Alizarin Red-S ile yapılan boyamalarda, özellikle kuluçkanın 8. gününde enjeksiyon yapılan tüm fipronil gruplarındaki embriyolarda kuluçkanın 11. gününde iskelet sistemi gelişiminde gecikme gözlendi. Bu sonuçlar, tavuk embriyolarında bu günlerde karaciğerin fonksiyonel olgunlaşması ve geniş bir metabolik aktivite sahası bulunmasıyla bağlantılı olarak fipronilin metabolitlerinin doğal formundan daha toksik olduğuna işaret etmektedir. Kuluçka başlangıcında fipronil verilen yumurtalardan elde edilen 10 günlük civcivlerin periferal kanındaki akyuvar sayısı, lenfosit ve Alfa Naftil Asetat Esteraz-pozitif (ANAE(+)) lenfosit oranları kontrol gruplarına kıyasla önemli düzeyde azalma gösterdi. Bu veriler metabolize olmamış fipronilin hücresel immünite üzerinde zararlı etkiye sahip olabileceğini göstermektedir. Mikronukleus (MN) testi sonuçları ise bu çalışmada uygulanan dozlardaki fipronilin ve metabolitlerinin genotoksik etkiye sahip olmadığına işaret etmektedir., Fipronil, an organic insecticide, is a member of relatively new and small class of pesticides, the phenyl pyrazoles or fiproles group of chemicals. Fipronil is a highly effective, broad-spectrum insecticide that effectively controls a wide range of crop, public hygiene and veterinary pests and its use worlwide is increasing. The first aim of this study was to determine the possible embryotoxic and teratogenic effects of both pure and commercial formulations of fipronil on the development of chicken embryos. For this purpose, solutions of pure fipronil dissolved in acetone and commercial fipronil diluted with distilled water (20 µl/egg) were injected into the air space of fertilized hen?s eggs at the beginning of the incubation. The eggs were opened at 15th day of the incubation and the following parameters of each group were examined: dead and abnormal embryo numbers, malformation types, both live and relative embryo weights and crown-rump lengths (CRL). Regression analysis estimated the LD50 (the 50% lethal dose) for pure fipronil and commercial fipronil to be 161 µg/egg and 383 µg/egg, respectively. The differences in abnormal embryo rates were not statistically significant between the control and the fipronil groups. However, the live and relative embryo weights and embryo CRL values of the fipronil groups were significantly lower than that of the control group. Based on the results, it was concluded that non-metabolized forms of both pure and commercial fipronil have significant embryotoxic effects but no teratogenic effects on chicken embryos. In the second stage of this study, LD50 and sublethal doses of pure fipronil (161 µg/egg, 80.50 µg/egg and 40.25 µg/egg) were injected into the air space of fertilized hen?s eggs at the beginning and 8th day of the incubation. Aflatoxin B1 and cyclophosphamide were also used as positive controls. Embryotoxic, teratogenic and genotoxic effects of fipronil were evaluated on different days of the incubation and after hatching in addition to its possible deleterious effects on the immune system. Fipronil which was injected at 8th day of the incubation had more toxic effect than that of the pre-incubation injection. Besides, the results of Alizarin Red-S staining demonstrated that all of the fipronil doses injected, especially, at 8th day of the incubation caused retardation in the development of the embriyonic skeletal system at 11th day of the incubation. These results indicated that metabolites of fipronil were more toxic than its native form to chicken embryo, related to the functional maturation of liver and a wide range of metabolic activities occurring at these days. In the peripheral blood samples of 10 days-old chickens obtained from the eggs which were treated with fipronil at the beginning of the incubation, leucocyte counts, lymphocyte and Alpha Naphtyl Acetate Esterase-positive (ANAE(+)) lymphocyte proportions were significantly decreased when compared to the control groups. These data revealed that non-metabolized fipronil might have harmful effect on the cellular immunity. The results of micronucleus (MN) assays pointed out that fipronil and its metabolites had no genotoxic effect at doses tested.

62- ÖZET Jeotermal sular, yüksek sıcaklık ve basınç koşullan altında mineraller ile uzun süre temas etmeleri nedeni ile yüksek element derişimine sahiptirler. Bu nedenle jeotermal sularda bulunan elementler, çevre ve insan sağlığı açısından hemen her zaman sınır değerlerin üzerinde bulunurlar. Bu çalışmada, jeotermal atık suların genotoksik etldlerinin olup olmadığı bitkisel bir test sistemi olan Vida f aba mikronukleus testi ve kromozoma! aberasyon testi kullanılarak araştırılmıştır. Çalışma alam olarak seçilen Büyük Menderes Havzası'nda yer alan Kızıldere Jeotermal Tesisi'nden deşarj edilen atık sudan (Sarayköy karışım öncesi), atık suyun karıştığı Büyük Menderes Nehri'nden (Sarayköy karışım sonrası) ve Alangüllü Termal Tesisleri'nden, yağışlı dönem (Mayıs), kurak dönem (Eylül) ve kış dönemi (Aralık) su örnekleri alınmıştır. Vida faba tohumlan alman su örneklerinde çimlendirilmiştir. Vida faba mikronukleus testi için 7oo Mikronukleus oluşumu ve kirlilik indeksi (PI) hesaplanmıştır. Aynca, kromozom hasarlarının oranlan ve her kök için mitotik indeks değerleri de hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre gerek örnek alım bölgesi ve gerekse örnek alım dönemlerinde, mikronukleus frekansında ve kromozomal hasarlarda kontrole göre istatiksel olarak anlamlı derecede artışlar olduğu ancak mitotik indeks değerlerinin ise kontrolle karşılaştınldığında istatiksel olarak anlamlı derecede azaldığı tespit edilmiştir. Sarayköy kanşım sonrası örneklerinde mikronukleus frekansında ve kromozomal hasarlarda gözlenen artışlann ve mitotik indeksteki azalmaların dönemsel olarak farklılıklar gösterdiği ancak, diğer noktalarda böyle bir farklığın ortaya çıkmadığı gözlenmiştir. Tüm su örnekleri sonucunda elde edilen verilere göre, gerek kromozom hasan ve gerekse mikronukleuslann ortaya çıkması bakımından en etkili bölgenin Alangüllü olduğu saptanmıştır. Çalışmanın sonuçlan, Büyük Menderes Havzası'nda yer alan jeotermal sistemlerden deşarj edilen atık sulann, sitotoksik ve genotoksik etkilerinin olabileceğini göstermektedir. -63- SUMMARY Since geothennal waters are in contact with minerals for a long period under high temperature and high pressure conditions, they have almost always element concentrations above limit values in respect of environment and human health. In this study, Vicia faba micronucleus test and chromosomal aberration test were used to investigate the genotoxic effects of geothermal waters. Büyük Menderes Basin was selected as the study area. Water samples were collected from 3 locality. First sample was collected from Kızıldere Geothermal Power Plant (SKS), second sample collected from Büyük Menderes River where the wastewater of the same plant is discharged (SKO). The last sample was collected from Alangüllü Thermal Plant which is located in Germencik. Sampling was repeated three times; rainy period (2003 May), dry period (2003 September) and winter period (2003 December). Vicia faba seeds were germinated with water samples. For the Vicia faba micronucleus test, 1000 cells per slide were examined and °/00 Micronucleus and Pollution Indices were calculated. Ratios of chromosomal aberrations and the mitotic index for each root were also calculated. In all sample groups it was observed that chromosomal aberrations and micronucleus frequencies were increased significantly, whereas mitotic indexes were decreased significantly when compared with control. Periodical differences were observed in SKS samples for micronucleus frequency, chromosomal aberrations and mitotic index, but in other sample groups there was not any periodical difference. Micronucleus frequency and the ratio of the chromosomal aberrations were highest in the samples of Alangüllü Thermal Plant. Results of this study showed that, the wastewaters arise from the geothermal resources which are located within Büyük Menderes Basin have cytotoxic and genotoxic potentials. 76