Search

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının organ nakli ve bağışı konularındaki argümantasyon becerileri, epistemolojik inançları, konu alan bilgileri ve tutumlarının ne düzeyde olduğunu betimlemek ve bu değişkenlerin arasındaki ilişkiyi yol (path) analizi tekniği ile incelemektir. Araştırmanın modeli, nicel araştırma yöntemlerinden çok faktörlü yordayıcı korelasyonel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın evreni, Türkiye'deki Eğitim Fakültelerinde öğrenim görmekte olan fen bilgisi öğretmen adaylarından, örneklemi ise 2017-2018 eğitim öğretim yılında İnönü, Cumhuriyet, Adıyaman ve Süleyman Demirel Üniversitelerinde öğrenim görmekte olan ve kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile seçilen 487 fen bilgisi öğretmen adayından oluşmaktadır.Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen, `Organ Nakli ve Bağışı Bilgi Testi (ONBBT)`, `Organ Nakli ve Bağışına Yönelik Tutum Ölçeği (ONBTÖ)` ve `Organ Nakli ve Bağışı Argümantasyon Becerisi Envanteri (ONBABE)` kullanılmıştır. Ayrıca fen bilgisi öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarını belirlemek amacıyla Schommer (1990) tarafından geliştirilen, Deryakulu ve Büyüköztürk (2002) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan `Epistemolojik İnanç Ölçeği (EİÖ)` kullanılmıştır. Geliştirilen ölçme araçlarının pilot ve asıl uygulama sürecinde elde edilen veriler, nicel veri çözümleme teknikleriyle analiz edilmiştir. Ölçme araçlarının geçerlilik ve güvenirlik analizleri için TAP madde analiz programı, çıkarımsal istatistik analizleri için ise SPSS 24 paket programı ve yol analizi sürecinde gerekli olan ileri istatistiksel analizler için ise AMOS 21 paket programı ve LISREL 8.7 programı kullanılmıştır.Araştırma kapsamında elde edilen veriler Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında kuramsal bilgilere dayalı olarak geliştirilen denemelik model ve bu modelin alternatifi olarak geliştirilen 8 model için 12 hipotez oluşturulmuştur. Yapılan analizler sonucunda bu hipotezlerden 5'i kabul edilmiş 7'si ise reddedilmiştir.Araştırmanın yol analizi sonuçlarına göre, öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna inanç, yeteneğe bağlı olduğuna inanç boyutları ile tutum arasında anlamlı bir ilişki olduğu, ayrıca organ nakli ve bağışına yönelik tutum ile organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi düzeyinin argümantasyon becerisini pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde yordadığı bulunmuştur. Ayrıca öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna olan inanç, organ nakli ve bağışına yönelik tutum üzerinden dolaylı olarak argümantasyon becerisini etkilemektedir ve nihai modeldeki tüm (ÖÇBİ, ÖYBİ, ONBBD ve ONBT) değişkenler birlikte argümantasyon becerisindeki değişimin %21'ini açıklamaktadır. Bu araştırma ile oluşturulan modelin yapısal eşitlik modeli kullanılarak çözümlenmesi sonucunda öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna olan inanç, öğrenmenin yeteneğe bağlı olduğuna olan inanç, organ nakli ve bağışı bilgi düzeyi ile organ nakli ve bağışına yönelik tutum değişkenlerinin doğrudan ya da dolaylı olarak fen bilgisi öğretmen adaylarının argümantasyon becerilerini etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. The aim of this study is to describe the argumentation skills, epistemological beliefs, subject knowledge levels and attitudes of preservice science teachers about organ transplantation and donation issues and also to investigate the relationship between these variables with path analysis technique. The research model was designed in multi factor predictive correlational design of quantitative research methods. The population of the research was composed of preservice science teacher studying in Education Faculty in Turkey. The research sample consisted of 487 preservice science teacher, selected with convenience sampling, studying in different University of Turkey (Inonu, Cumhuriyet, Adiyaman and Suleyman Demirel) in 2017-2018 academic year.As data collection instruments `Organ Tranplantation and Donation Knowledge Test (OTDKT)`, `Organ Tranplantation and Donation Attitude Scale (OTDAS)` and `Organ Tranplantation and Donation Argumentation Skills Inventory (OTDASI)` developed by the researcher, were used. In order to determine preservice teachers' Epistemological beliefs, `Epistemological Beliefs Scale (EBS)` developed by Schommer (1990) and adopted in Turkish by Deryakulu and Buyukozturk (2002) was used. Data gathered in pilot and main study with developed instruments were analyzed with quantitative data analysis methods. For the validity and reliability of the instruments TAP item analysis program and for the inferential statistical analysis SPSS 24 software were used. For the advanced statistical techniques required in the path analysis, AMOS 21 and LISREL 8.7 were used. Data collected as part of the research were analyzed with Structural Equation Modelling (SEM). 12 hypotheses were constructed for the test model, developed based on theoretical knowledge, and 8 other models, developed as an alternative to the test model. After the research was conducted, 5 out of 12 hypotheses were accepted, and 7 of them were rejected.As a result of the path analysis, it was observed that the variables `belief of learning depends on effort` and `belief of learning depends on ability` with significantly predicted the variable of attitute of preservice science teachers. In addition, it was observed that preservice science teachers' both attitude towards organ transplantation and donation and knowledge levels about organ transplantation and donation with argumantation skills were significantly positively predicted. In addition, the belief of learning depends on effort influences argumentation skills indirectly, mediated by attitude towards organ transplantation and donation. All variables in the final model altogether explains about 21% of the variance of argumentation skills. As a result of the analysis of the model, set by this research, using Structural Equation Modelling, `belief of learning depends on effort`, `belief of learning depends on ability` knowledge levels about organ transplantation and donation and attitude towards organ transplantation and donation variables have a direct or indirect effect on preservice science teachers' argumentation skills. 221

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının eko-okuryazarlık düzeylerini belirlemek, eko-okuryazarlığı oluşturan bileşenleri çeşitli demografik değişkenler açısından incelemek ve bu bileşenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma nicel araştırma desenlerinden betimsel ve ilişkisel desenler kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmaya 2017-2018 Eğitim-Öğretim yılında Fen Bilgisi Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ve Okul öncesi Öğretmenliği Programlarının 3.ve 4.sınıflarında okumakta olan 304 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının eko-okuryazarlık düzeylerini belirlemek amacıyla veri toplama aracı olarak; araştırmacı tarafından geliştirilen Ekoloji Bilgi Testi, Ekolojik Zekâ Ölçeği, Ekolojik İkilemlere İlişkin Karar Verme Beceri Testi ve Wisconsin Center for Environmental Education tarafından geliştirilen Karatekin (2011) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Çevreye Yönelik Duyuşsal Eğilimler Ölçeği kullanılmıştır.Araştırmanın Veri Toplama Araçları bölümünde yer alan likert tipi ölçek geliştirme aşamasında açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliği için Cronbach Alfa katsayısı, madde-toplam korelasyonları, zamana karşı tutarlılık için test-tekrar test korelasyonu hesaplanmıştır. Toplanan verilerin uygunluğu Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı ve Bartlett küresellik testi ile incelenmiştir. Başarı testi geliştirme sürecinde madde analizi yapılmış ve testin güvenirliği KR-20 katsayısı ile hesaplanmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, max ve min gibi betimsel istatistiklerin yanı sıra normal dağılım gösteren verilerde İlişkisiz Örneklemler t-testi, İlişkisiz Örneklemler için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), normal dağılım göstermeyen verilerde ise bağımsız grupların farkını test etmek için Mann Whitney U testi, çok değişkenli bağımsız grupların farkını tespit etmek için Kruskal Wallis H-Testi kullanılmıştır. Ayrıca Kruskal Wallis H-Testi analizleri sonucunda anlamlı çıkan sonuçlar için farklılığın hangi gruplardan kaynaklandığını belirleyebilmek üzere tekrar ikili gruplar halinde Mann Whitney U Testi uygulanmıştır. Araştırmada eko-okuryazarlık bileşenleri (ekolojik bilgi, ekolojik zekâ, çevreye yönelik duyuşsal eğilim ve ekolojik ikilemlere ilişkin karar verme becerisi) arasındaki ilişkileri belirlemek için yol (path) analizi kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda; öğretmen adaylarının eko-okuryazarlık seviyelerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının eko-okuryazarlık boyutlarından aldıkları puanların çeşitli demografik değişkenler açısından incelenmesi sonucunda anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının ekoloji bilgi puanları bölüm, mezun olunan lise türü ve üniversitede çevre dersi alma değişkenlerinden; ekolojik zekâ puanları bölüm, cinsiyet, çevre koruma derneğine üyelik ve çevre koruma etkinliklerine katılım değişkenlerinden; çevreye yönelik duyuşsal eğilim puanları aile ile yaşanılan yer ve oturulan konut tipi değişkenlerinden; karar verme becerisi ise bölüm değişkenlerinden istatistiki olarak anlamlı bir şekilde etkilendiği tespit edilmiştir. Ayrıca eko-okuryazarlık boyutları arasında yapılan path analizi sonucunda; çevreye yönelik duyuşsal eğilim ve ekolojik zekâ arasında, ekolojik zekâ ile ekoloji bilgisi arasında, ekoloji bilgisi ile karar verme becerisi arasında anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur.Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. The aim of this study is to determine to ecoliteracy levels of preservice teachers', to examine the components of ecoliteracy in terms of various demographic variables and to reveal the relationship between these components. The research was carried out using descriptive and relational patterns of quantitative research designs. The research sample consisted of 304 preservice teacher in the 3rd and 4th grades of Science Education, Classroom Teaching, Social Studies and Preschool Education Programs in the study in the academic year 2017-2018. As data collection tools was used `Ecology Knowledge Test`, `Ecological Intelligence Scale` and `Decision Making Skills Test on Ecological Dilemmas` which were developed by the researcher and `Scale For Affective Tendencies Towards The Environment` developed by Wisconsin Center for Environmental Education and adapted into Turkish by Karatekin (2011) was used. Exploratory and confirmatory factor analysis were performed in the likert type scale development stage of the study. For the reliability of the scale, Cronbach Alpha coefficient, item-total correlations, and test-retest correlation were calculated for consistency against time. The suitability of the data was examined by the Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) coefficient and Bartlett's sphericity test. In the success test development process, item analysis was performed and the reliability of the test was calculated with the KR-20 coefficient. In the analysis of the data, arithmetic mean, standard deviation, descriptive statistics such as max and min, as well as non-independent samples t-test in the normally distributed data, One-Way Variance Analysis for Unrelated Samples (ANOVA), Mann Whitney to test the difference of independent groups in the data that did not show normal distribution The U test was used to determine the difference of multivariate independent groups using the Kruskal Wallis H-Test. In addition, the results of the Kruskal Wallis H-Test revealed significant differences between the groups and the Mann Whitney U Test. In the study, path analysis was used to determine the relationships between eco-literacy components (ecological knowledge, ecological intelligence, affective tendency towards the environment and decision-making skills on ecological dilemmas).As a result of the research; ecoliteracy levels of preservice teachers were found to be moderate. Significant differences were determined in terms of the demographic variables of preservice teachers scores obtained from ecoliteracy dimensions. It was determined that preservice teachers' ecology knowledge scores were significantly affected by department, high school type and environmental education at university. Ecological intelligence scores of preservice teachers' were found to be significantly affected by the variables of participation in the department, gender, environmental protection association, and environmental protection activities. It was determined that preservice teachers' affective tendency towards the environment scores were significantly affected by and place of residence and residence type variables. The decision making skills of preservice teachers' were found to be statistically significant only in terms of department variable. In addition, as a result of path analysis made between ecoliteracy dimensions was found that there were significant relationships between environmental affective tendency and ecological intelligence, between ecological intelligence and ecological knowledge, between ecological knowledge and decision-making skills.Various suggestions have been made based on the results of the research. 341

21. yüzyılın en önemli bilimsel ve teknolojik gelişmelerinden birisi biyoteknolojidir. İnsanların günlük hayatları üzerine biyoteknolojinin etkileri sürekli artmaktadır. Biyoteknolojideki son gelişmelere paralel olarak, öğrencilerimiz genetik mühendisliği, klonlama, genetiği değiştirilmiş gıdalar gibi alanlarda ortaya çıkan sosyal, etik ve ekonomik konular hakkında daha fazla bilgili olmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle geleceğimiz olan çocuklarımızın biyoteknoloji alanındaki gelişmelerle ilgili güçlü bir eğitim altyapısına sahip olan bireyler olarak yetiştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sorumluluk şüphesiz ilköğretimden başlayarak yükseköğretime kadar farklı eğitim seviyelerinde fen eğitimcilerine düşmektedir. Toplumun şekillenmesinde en büyük rolü oynayan öğretmenlerin, eğitimsel bilgilerinin yanında alan bilgisinin de yeterli olması beklenmektedir. Ancak, Ülkemizde fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknolojik kavramlar, süreçler ve konular ile ilgili bilgi düzeyleri çok iyi bilinmemektedir. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının ve fen bilgisi öğretmenlerinin güncel biyoteknoloji konuları hakkındaki bilgilerini araştırmaktır.Bu çalışmada, fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji konularındaki bilgi düzeyini belirlemek için tarafımızca geliştirilen 35 soruluk biyoteknoloji bilgi testi kullanıldı. Bu Biyoteknoloji Bilgi Testi, 2012-2013 Eğitim-Öğretim yılında İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi'nde okumakta olan 291 fen bilgisi öğretmen adayına uygulandı. Ayrıca, geliştirilen Biyoteknoloji Bilgi testi Malatya Merkezde görev yapan 58 fen bilgisi öğretmenine de uygulandı.Fen bilgisi öğretmen adaylarının ve fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji hakkında bilgileri farklı değişkenlere (cinsiyet, eğitim seviyesi, mesleki kıdem, mezun olunan fakülte ve bölüm gibi) göre araştırıldı. Elde edilen veriler, SPSS programı kullanılarak bağımsız örneklem t-testi ve ANOVA ile analiz edildi.Sonuçlarımıza göre, fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji bilgi seviyeleri, öğretmen adaylarının sınıf düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir, fakat öğretmen adaylarının mezun oldukları lise türü, cinsiyeti ve anne baba eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Ayrıca, fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji bilgi düzeyleri ile cinsiyetleri, eğitim düzeyleri, mesleki deneyimleri ve mezun oldukları fakülte/bölüm arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.Anahtar Kelimeler; Bilgi Seviyesi, biyoteknoloji, biyoteknoloji eğitimi, fen bilgisi öğretmeni One of the most important scientific and technological developments of the 21st century is biotechnology. The impact of biotechnology on peoples' everyday lives continuously increases. Parallel to the recent developments in biotechnology, our students need to become more knowledgable about the social, ethical, and economic implications that emerge areas such as genetic engineering, cloning, genetically modified foods. Teachers who have the greatest role in the development of the society need to be qualified with subject matter knowledge as well pedagogical knowledge. But, the point of view science teachers biotechnological concepts, processes and issues is not known clearly in Turkey. Therefore, the purpose of the study is to investigate the knowledge of prospective science teachers and primary science teachers about popular biotechnology subject.In this study, for determining the knowledge level of the science teachers' about biotechnology is used biotechnology knowledge test with 35 questions is used by us devoloped.The Biotechnology knowledge test that devoloped by us was administered to 291 prospective science teachers in a Inonu University, Faculty of Education during the 2012-2013 academic years. In addition, the Biotechnology knowledge test was administered to 58 primary science teachers in the center of Malatya.Investigation was made to reveal whether or not the knowledge of prospective science teachers and primary science teachers about biotechnology varies across different variables (such as the gender, the level of education, the year of their study, the type of faculty and department they graduated from). Collected data is analized by using t-test for independent groups, t-test and ANOVA test with SPSS.Results showed that there were significant differences in the Biotechnology knowledge levels of the prospective science teachers with regard to years in school whereas there were no significant differences with regard to their type of high schools they graduated, their gender and educational level of parents. In addition, it was detected that the data of science teachers in biotechnology knowledge level do not differentiate significantly with regard to gender, the level of education, the year of their study, the type of faculty and department they graduated from.Key Words: Knowledge Level, Biotechnology, Biotechnology Education, Science Teacher 147

Biyoteknoloji, pek çok endüstriyel sektörü değiştirme potansiyeline sahip uygulamaları ile 21. yüzyılın en önemli bilimsel devrimlerinden birisidir. ?Biyoteknoloji? terimi, sorunları çözmek için canlı organizmaların ve/veya biyolojik süreçlerin yardımıyla hammaddelerden ürün elde edilmesini sağlayan metod ve teknikleri tanımlamaktadır. Biyoteknolojinin hızlı gelişimi ve uygulamaları ekonomik, politik, etik ve eğitim gibi farklı alanlarda pek çok tartışmayı da başlatmıştır. Bu nedenle geleceğimiz olan çocuklarımızın biyoteknoloji alanındaki gelişmelerle ilgili güçlü bir eğitim altyapısına sahip olan bireyler olarak yetiştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sorumluluk şüphesiz ilköğretimden başlayarak yükseköğretime kadar farklı eğitim seviyelerinde fen eğitimcilerine düşmektedir.Bu çalışmanın amacı ilköğretim fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği uygulamalarına karşı farkındalıklarını belirlemektir. Bu çalışmada fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji farkındalık düzeylerini belirlemek için tarafımızdan geliştirilen 16 ifadeli 5'li likert tipi bir tutum ölçeği kullanıldı. Biyoteknoloji tutum ölçeğinin geliştirilme süreci üç basamakta yürütüldü. Bu basamaklar; madde havuzunun oluşturulması, uzman görüşlerinin alınması ve geçerlilik-güvenirlik testi aşamalarıdır. 16 madde içeren son ölçeğin güvenilirliğini belirlemek için iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır ve Cronbach Alpha güvenirlik değeri 0.75 bulunmuştur. Elde edilen bulgular ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.Bu çalışmanın ikinci aşamasında, tarafımızdan geliştirilen 16 ifadeli tutum ölçeği, biyoteknoloji ve genetik mühendisliği uygulamalarına karşı tutumu belirlemek için, 2010-2011 yılında Malatya il merkezinde görev yapmakta olan ve kolay ulaşılabilir durum örneklemesi (convenience sampling) yöntemi ile seçilen 209 ilköğretim fen bilgisi öğretmenine uygulandı. Çalışma, biyoteknoloji hakkında fen bilgisi öğretmenlerinin tutumlarının cinsiyet, eğitim seviyesi, kıdem, mezun olunan fakülte, bölüm ve programa göre değişip değişmediğini açığa çıkaracak biçimde yürütülmüştür. Toplanan veriler bağımsız örneklem t-testi ve ANOVA testi ile SPSS kullanılarak analiz edilmiştir.Biyoteknoloji tutum ölçeğinin uygulanması sonucunda elde edilen verilerde, fen bilgisi öğretmenlerinin cinsiyete göre tutumlarında anlamlı bir farklılık belirlenirken, eğitim seviyesi, kıdem, mezun olunan fakülte, bölüm ve programa göre tutumda anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Biotechnology is one of the most important scientific revolutions of the twenty first century, with applications that have the potential to revolutionise many industry sectors. The word 'biotechnology' refers to methods and techniques that allow the production of substances from raw materials with the aid of living organisms and/or biological process to solve problems. The rapid development and applications of biotechnology have triggered many discussions from different academic fields, such as economics, politics, ethical and educational. Therefore, it is required that the children of our society which means ?our future?? be educated as the individuals who possess a strong educational background related to the development of the biotechnology field. This responsibility no doubt is to be taken by the science instructors at different education levels from primary to higher education.The purpose of this study was to determine elementary science teachers? the awarness towards biotechnology and genetic engineering applications. In this study, for determining the awarness level of the science teachers? about biotechnology used 5 of Likert type of an attitude instruments with 16 statements that devoloped by us. Development process of biotechnology attitude instrument was conducted in three stages. These stages are development of item pool, expert opinion evaluations and validity-reliability stage. In order to identify the reliability of the final measure that consists 16 items, internal reliability coefficient (Cronbach Alpha) was conducted and Cronbach Alpha reliability coefficient was found as 0.75. The findings showed that the validity and reliability of the measure were acceptable.In the second stages of this study, attitude instrument with 16 statements that devoloped by us was administered with the 209 elementary school science teachers, who live in the center of Malatya city at 2010-2011 in order to determine the level of attitude about of biotechnology and genetic engineering applications. These science teachers selected by convenience sampling methods. Investigation was carried to reveal whether or not the attitude of science teachers? about biotechnology vary according to the gender, the level of education, the year of their study, the type of faculty and department they graduated from. Collected data was analized by using t-test for independent sample and ANOVA test with SPSS.It was detected that the data of science teachers in biotechnology attitude scale differentiate significantly with regard to gender while not differentiate significantly with regard to the the level of education, the year of their study, the type of faculty and department they graduated from. 131