Search

XIX. ve XX. yüzyıl insanlık tarihi açısından dönüm noktası oluşturmuş buluşlara imza atılmış yüzyıllar olarak bilinen yüzyıllardır. Gerek fen bilimleri, gerek matematik ve gerekse sosyal bilim alanlarında ciddi atılımlar ve sonuçlar elde edilmiştir.Bu sonuçların elde edilmesinde özellikle üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu öğrencilerin yüksek sezgi güçleri, problem çözme becerileri ve farklı bakış açıları sayesinde birçok zor, yaratıcılık gerektiren ve önemli problem çözüme kavuşmuştur.İş dünyasındaki yeni teknolojiler, matematiğe dayalı bilimlere ilişkin meslek seçeneklerinin artmasına neden olmuştur. Bu nedenle fen ve matematik bilgisi günümüz öğrencileri için daha fazla önem kazanmıştır. Matematikte üstünlük gösteren öğrenciler toplumun ilerlemesine yardımcı olarak büyük bir potansiyel oluştururlar.Bu çalışma sayesinde,1.Örgün eğitim kurumlarında üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi sırasında yaratıcı problem çözme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirme,2.Üstün yetenekli öğrencilerin matematik dersinde var olan yaratıcı problem çözme ve eleştirel düşünme becerilerini tespit etme,3.Ülkemizin geleceği açısından önem taşıyan üstün yetenekli öğrencilerin, yüksek düşünme türlerine sahip olmalarını sağlayarak bunun doğuracağı faydalara dikkat çekmesi adına yeni bir bakış açısı kazandıracağı umulmaktadır.Bu çalışmanın amacı üstün yetenekli öğrencilerin matematikte yaratıcı problem çözmeye yönelik erişi düzeylerinin ve kritik düşünme becerilerinin belirlenmesidir. Bu çalışma 32'si 6. sınıf ve 32 si 7. sınıf olmak üzere 64 üstün yetenekli öğrenci ile yapılmıştır. Öğrencilere sınıflarına gore matematikte üstün yetenekliliğe yönelik kriter testi, yaratıcı problem çözmeye yönelik ölçek ve Watson-Glaser Eleştirel Düşünme Gücü Ölçeği ? Form YM uygulanmış ve sonuçlar istatistiksel açıdan değerlendirilimiştir.Bu çalışmanın sonuçlarından biri olarak 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin yaratıcı problem çözmeleri ve eleştirel düşünme becerileri arasında anlamlı bir fark ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerinin yaratıcı problem çözme becerilerine oranla daha yüksek olduğu görülmüştür. XIX. and XX th centuries are known to be a milestone for the humanity in terms of the inventions made in these centuries. There has been a number of breakthroughs and great results have been found not only in sciences, and mathematics but also in social sciences.The role of the education that gifted students receive has contributed to the achievement of these results in science, mathematics, and social sciences. Thanks to the supreme power of their intuitions, problem solving skills, and different perspectives, a great number of questions which required creativity have been solved.The developments in the business world have led to an increase in the professions related to mathematics. That?s why the knowledge of science and mathematics has become more important for the students in today?s world. The students who show great performance in mathematics form a big potential for the development of society.Thanks to this work, it is believed that1.In formal educational institutions, the gifted students will be able to improve their skills regarding their creative problem solving and critical thinking skills.2.The math-gifted students? problem solving and critical thinking skills that they already have will be defined.3.The gifted students, who play an important role in the future of our country, bring new perspectives to the country by having them master high order thinking skills.The aim of this study is to determine the level of creative problem solving and critical thinking skills of highly gifted students. This survey is carried out with 64 highly gifted students in total, 32 students from 6th grades and 32 students from 7th grades. They were asked to complete a mathematical test which defined their giftedness in mathematics, a criterion which assesses their problem so.As one of the results of this study, a huge improvement in the students? problem solving and critical thinking skills has been observed. Relating to this, it has been seen that students? critical thinking skills are better than problem solving skills. 103

Bu araştırmanın amacı, felsefi sorgulama ile birleştirilmiş matematik etkinliklerinin üstün yetenekli öğrencilerin soru sorma becerilerine etkisini incelemektir.Araştırmada, nitel araştırma yöntemi olarak müdahale programı hakkında tanımlayıcı, açıklayıcı durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Bornova Şehit Fatih Satır Bilim ve Sanat Merkezine devam eden üstün yetenekli 5. Sınıf öğrencilerinden rastgele seçilen 5 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama araçları, çalışma kağıtları, yarı yapılandırılmış görüşmeler, doğrudan gözlemler ve ses kayıtları oluşturmaktadır. Etkinlikler süresince kaydedilen öğrencilerin sorduğu sorular araştırmacı tarafından uzman görüşleriyle oluşturulan `Matematiksel Sorgulama Soru Kadranı (MSSK)` kullanılarak analiz edilmiştir.Felsefi sorgulama ile birleştirilmiş matematik etkinliklerinin, üstün yetenekli öğrencilerin soru sorma becerilerini etkinlik başına düşen ortalama soru sayısı ve soru türleri bağlamında geliştirdiği görülmüştür. Ayrıca MSSK'nın matematiksel sorgulama sürecinde oluşan soruların sınıflandırılmasında kullanılmasının, öğrencileri derslerde üst düzey sorular sormaya teşvik ettiği ve sorgulama sürecinin anlaşılmasını ve takip edilmesini kolaylaştırdığı belirlenmiştir. The aim of this study is to examine the effect of mathematical activities combined with philosophical inquiry on the questioning skills of gifted students.In the study, descriptive and explanatory case study method was used as a qualitative research method. The randomly selected 5th grade students attending Bornova Sehit Fatih Satır Science and Art Center has been the sampling of this study. Data collection tools are worksheets, semi-structured interviews, direct observations and voice recordings. In order to determine the level of questions asked by the students, `Mathematical Inquiry Question Quadrant (MIQQ) which was formed by the researcher with expert opinions.It has been observed that the mathematical activities combined with philosophical inquiry would enable the development of questioning skills of gifted studens in activities of the average number of questions and the types of questions. In addition, when used in classifying questions that occured during the MIQQ's mathematical inquiry process encourages students to ask high-level questions in the courses, improves their understanding and eases the follow-up of the inquiry process. 134

Sayı duyusu; matematiğin erken yaşlardan itibaren anlamlı bir şekilde öğrenilmesinde, bilgilerin kalıcı olmasında ve kavramsal öğrenmenin gerçekleştirilmesinde son derece önemli bir role sahiptir. Literatürde yapılan çalışmaların çoğunluğunda normal gelişim gösteren öğrencilerin sayı duyusu ortalamaları düşük bulunduğundan dolayı, sayı duyusu kullanım performanslarının yetersiz olduğu sonucuna ulaşsalar da, bazı çalışmalar bireysel farklılık gösteren öğrenci gruplarında, sayı duyusu kullanım performanslarının yüksek olduğunu bulmuşlardır. Bu incelemeler esas alındığında, özel yetenekli öğrencilerin de sayı duyusu kullanım performanslarının yüksek olacağı düşünülmektedir. Yapılan bu çalışmada, özel yetenekli bireylerin sayı duyusu kullanım performanslarının belirlenmesi ve normal gelişim gösteren öğrencilerin sayı duyusu kullanım performansları ile karşılaştırarak, varsa farklılıkların ortaya çıkartılması amaçlanmıştır.Araştırmada nicel ve nitel veriler birlikte toplanıldığından dolayı karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel karma yöntem deseni kullanılmıştır. Çalışmanın nicel aşamasına, 99 normal gelişim gösteren öğrenci ve 50 özel yetenekli öğrenci katılmıştır. Çalışmada, öğrencilerin sayı duyusu kullanım performanslarını ölçmek için Kayhan Altay ve Umay (2013) tarafından geliştirilmiş olan 17 soruluk sayı duyusu ölçeği kullanılmıştır. Sayı duyusu ölçeğindeki sorular hem doğruluk hem de kullanılan çözüm stratejisi (sayı duyusu stratejisi/kural temelli yaklaşım) açısından analiz edilmiş ve sayı duyusu puanları katılımcılar için hesaplanmıştır. Veri analizleri sonucunda özel yetenekli öğrencilerin sayı duyularının, normal gelişim gösteren öğrencilerin sayı duyularına göre istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde daha iyi oldukları bulunmuştur. Çözüm yolları incelendiğinde normal gelişim gösteren öğrencilerin daha çok kural temelli yaklaşımları tercih ederken, özel yetenekli öğrencilerin ise daha çok sayı duyusu stratejilerini kullanmayı tercih ettikleri tespit edilmiştir. Aynı zamanda özel yetenekli öğrencilerin sayı duyusu ölçeğinde göstermiş oldukları matematik performansları ile sayı duyusu performansları arasında da pozitif yönde yüksek ilişki bulunmuştur. Number sense has a highly important role in learning mathematics in meaningful way from early ages, making knowledge permanent and enabling conceptual learning. Even though most of the literature conclude that the number sense of the typically developed children is inadequate, some studies reveal that the level of number sense is high in the groups of individually different students. When these investigations are predicated, it is presumed that the sense number of gifted individual is high. In this study, it is aimed to determine the number sense of the gifted indviduals and to reveal differences - if available- in comparison with the number sense levels of the typically developed students.As both qualitative and quantative datas are collected together, the convergent parallel mixed method design, from mixed research methods, has been used in the research. 99 typically developed and 50 gifted students participated in the qualitative level of the study. In order to measure the number sense levels of the students, the number sense scale with 17 questions, developed by Kayhan Altay and Umay(2013) has been utilized. The questions within the number sense scale have been analyzed for both accuracy and the solution strategy (number-sense strategy/ rule-based approach) and number sense points have been calculated for the participants. In the study, the students' answers to number sense questions have been investigated through qualitative analysing method and the qualitative level has been completed.In the result of data analysis, it has been found that the number sense level of the gifted students is better than the the typically developed students from statistical perspective, in meaningful level. When the solution ways have been scoped, it has been identified that the gifted students prefer to use the number sense strategies more while the typically developed students prefer the rule-based approaches. Also the high positive correlation between mathmatics performance of the gifted students in the number sense scale and their number sense performances has been obtained. 177

Üstün/Özel yetenekli öğrencilerin önemli farklılıklarından birinin akranlarınagöre daha hızlı bilgi edinme özelliği olduğu söylenebilir. Bu anlamda uzamsalgörselleştirme ile doğru orantılı olan geometrik düşünme,öğrencilerdeki geometrikdüşünme okul öncesi dönemde temellerini bulur ve öğrencide okul hayatı boyuncagelişimine devam eder.Geometri; tanımlı ve tanımsız kavramlar, aksiyom ve teoremlerden oluşanmatematiğin en önemli alt alanlarından biridir. Matematik öğretiminde soyuttansomuta geçiş ve gözlem sağlanabilen temel ve en önemli alt alanlardan biri olduğusöylenebilir. Ayrıca geometrik düşünme `kişilerin şekillerin özellikleriniöğrenmesine, şekilleri tanımasına ve şekillerin özellikleriyle ilgili bilgi birikiminesahip olmasına bağlıdır` . Bunun için de birey geometrik içgüdüye ve bilgiye sahipolmalı, geometrik düşünme ve geometrik problem çözme becerisini geliştirmelidir(Han, 2007).Bu çalışmanın amacı üstün/özel yetenekli öğrencilerin geometri düzeylerinin,eleştirel ve uzamsal düşünme becerilerinin belirlenmesi ve aralarındaki ilişkininortaya konmasıdır. Bu çalışma grubunu İzmir ilindeki Narlıdere Sıdıka AkdemirBilim ve Sanat Merkezinde 2016-2017 yılında eğitim öğretime devam eden 26üstün/özel yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilere Van Hiele Geometri Testi,Cornell Eleştirel Düşünme Testi (Düzey X) ve Uzamsal Test Bataryası uygulanmışve sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda 7. ve 8.sınıf üstün/özel yetenekli öğrencilerinin eleştirel düşünme, uzamsal düşünme ve VanHiele Geometri Öğrenme Düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Anahtar Sözcükler: üstün yetenek, Van Hiele Geometri Düzeyi, eleştirel düşünme, uzamsal beceri It can be stated that one of the important differences between thesuperior/gifted students and their peers are to acquire knowledge faster. In this sense,geometric thinking which is directly proportional with spatial visualization takes itsroot in preschool period and this skill continues to improve for the rest school life ofthe students.Geometry composed of defined-undefined concepts, axioms and theorems areone of the most important subfields of mathematics. It can be said to be one of thefundamental and most substantial subfields which provide a transition from concreteto abstract and enables observation. In addition, geometric thinking depends on`individuals' learning properties of shapes, recognizing those shapes and having an accumulation of knowledge about the properties of the shapes`. For this reason, theindividual must have geometric instinct and knowledge and improve geometricthinking and problem-solving skills (Han, 2007).In this study, it is aimed to determine superior/gifted students' geometrylevels, critical and spatial thinking and to reveal the relationship among them. Studygroup of the study consists of 26 superior/gifted students who take education in`Narlıdere Sıdıka Akdemir Science and Art Center` in the city of İzmir and in the2016-2017 academic year. Van Hiele Geometry Test, Cornell Critical Thinking Test(Level X) and Spatial Test Battery was applied to the students and the results wereevaluated statistically. As a result of the study, a significant relationship was foundamong critical thinking, spatial thinking and Van Hiele Geometry Levels of 7 th and8 th grade superior/gifted students.Key Words: gifted, Van Hiele Geometry Level, critical thinking, spatial skill 85

Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin matematiğin birçok alanında sorun yaşadıklarına yönelik tespitler bulunmaktadır. Buna rağmen özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin matematik alanına yönelik özelliklerine ilişkin çalışmalar oldukça sınırlı sayıdadır. Bu çalışma ile özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin iki basamaklı matematiksel rutin problem çözme performanslarını geliştirmede diyagram (resim diyagramı, çizgi diyagramı, şema diyagramı, parça/bütün diyagramı) yöntemi kullanımının etkililiğini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca, diyagram kullanımının farklı problem türlerine ne düzeyde genellendiği ve diyagram yöntemi kullanımına yönelik öğrenci ve öğretmen görüşleri belirlenmiştir. Araştırma özel öğrenme güçlüğü tanısı bulunan ve belirlenen önkoşul becerileri sağlayan 10 deney ve 10 kontrol grubu olmak üzere toplam 20 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma deneysel araştırma modellerinden `öntest – sontest kontrol gruplu desen` üzerinden planlanmıştır. Öğrencilerin problem çözme becerilerini belirlemek amacıyla `Problem Çözme Başarı Testi` (PÇBT) hazırlanmıştır. Başarı testinin puanlanmasında uygulamacı tarafından geliştirilmiş olan Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı kullanılmıştır. Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı 80 normal gelişim gösteren öğrenciye uygulanmış ve güvenirliği 4 uzman tarafından kontrol edilmiştir. Verilerin çözümlenmesi aşamasında PÇBT'den öğrencilerin aldıkları puanlar Analitik Dereceli Puanlama anahtarına göre hesaplanmış ve veriler SPSS 23 sisteminde analiz edilmiştir. Analitik dereceli puanlama anahtarına ait veriler Kendall Tau_b ve Kruskal-Wallis H testi istatistiksel açıdan çözümlenmiştir. Analizler sonucunda hazırlanan rubriğin güvenilir olduğu görülmüştür. Deney ve kontrol grubu öğrencilerin Problem Çözme Başarı Testi'nin ön-test ve son-test uygulamasından elde ettikleri puanların farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek üzere Non-Parametrik Mann Whitney-U ve Wilcoxon Z testleri kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarında yer alan öğrencilerin `Problem Çözme Başarı Testi'nden aldıkları sontest puanları incelendiğinde (U=,000, p=,000

Özel eğitimde bireylerin tanılarının erken alınması, bireyin sosyal ve bilişsel açıdan gelişimlerinde önemli bir etmendir. Üstün zekâlı/yetenekli bireylerin belirlenmesinde kullanılan birçok farklı türde ölçek bulunmaktadır. Bu ölçekler ile tanılanan bireylere özgü programlar geliştirilmekte ve bireyin ilgili/yetenekli olduğu alanda gelişimine ivme kazandırılmaktadır. Ülkemizde üstün zekâ/yetenekli bireylerin tanılamasında genel olarak zekâ testleri kullanılmaktadır. Ancak zekâ testleri özellikle okul öncesi ve ilkokulun erken sınıflarında bulunan bireylerin tanılanmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle ülkemizde okul öncesi dönemdeki çocukların tanılanmaları gelişim ölçekleri ile sağlanmakta ve bu tanı çocuğun zekâ alanının saptanmasında yetersiz kalarak çocuğun eğitimine erken müdahaleyi zorlaştırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ülkemizde okul öncesi dönemde potansiyel üstün yetenek/zekâya sahip çocukların nasıl belirlendiğinin incelenmesi ve okul öncesi dönemde 4-6 yaş aralığındaki çocukların üstün zekâ/yetenek potansiyellerini belirlemek amacıyla `Gifted Rating Scale Preschool Kindergarten Form` ölçme aracının uyarlanması, güvenirlik ve geçerlik çalışmalarının yapılmasıdır.Çalışmada ülkemizde okul öncesi dönemde potansiyel üstün yetenek/zekâya sahip çocukların nasıl belirlendiğinin belirlemek amacıyla alan araştırması yapılmıştır. Buradan elde edilen bilgilerden yola çıkılarak okul öncesi dönemde üstün zekâlı/yetenekli çocukların belirlenmesine olanak sağlayan ve yurtdışında yaygın bir şekilde kullanılan `Gifted Rating Scale-Preschool/Kindergarten` ölçeğini dilimize uyarlanarak güvenirlik ve geçerlik çalışması yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini 2014-2015 eğitim-öğretim yılında İzmir ilinde okul öncesi eğitim öğretime devam eden 390 öğrenci ve bu kurumlarda eğitim veren 30 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma verileri 15 anasınıfı ve okulöncesi kurumundan toplanmıştır. Çalışmaya katılan öğretmemler her bir öğrencileri için dilimize uyarlanan Gifted Rating Scale-Preschool/Kindergarten ölçeğini doldurmuştur. Ülkemizde okul öncesi dönemde üstün zekâlı/yetenekli çocukların belirlenmesine yönelik bulgulardan elde edilen bilgilere göre sürecin aday gösterme, ön değerlendirme, grup tarama, bireysel inceleme, kayıt ve yerleştirme şeklinde gerçekleşmektedir.Araştırmada veri analizinde güvenirlik çalışmaları için iç tutarlılık katsayıları değerleri bulunmuştur. Geçerlik çalışmalarında, kapsam ve yapı geçerliği işlemleri gerçekleştirilmiştir. Analizler SPSS 21.0 ve AMOS 22.0 programları ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, dilimize uyarlanan Gifted Rating Scale-Preschool/Kindergarten ölçeğinin güvenilir ve geçerli bir değerlendirme aracı olduğu saptanmıştır. Elde edilen değerler Amerika ve Çin örnekleri ile karşılaştırıldığında sonuçların benzer olduğu saptanmıştır.Anahtar sözcükler: üstün zekâ, üstün yetenek, tanılama, okul öncesi Determining in early ages of individuals is an important factor in terms of social and cognitive development of the individual. There several kinds of scales used to determine superior-high intelligence/gifted individuals. For these superior high intelligent/gifted individuals determined by these scales, special programs are being developed and acceleration has been gained in individual special interest and ability. In our country, to detect highly-superior intelligent/gifted individuals generally intelligence tests are used, but intelligence tests make difficult to determine the individuals in preschools and in early grades of primary schools. For this reason, in our country in preschools determining individuals is only provided by growing (improvement) tests and this diagnosis to detect the individual's scope of intelligence is insufficient and this makes difficult to intervene in early ages of child education. The aim of this study is to analyze how individuals with superior high intelligence/gifted are determined and to adapt the scale `Gifted Rating Scale Preschool Kindergarten Form` and carry out the works of validity and reliability of the scale, aiming to determine the potential of the highly superior intelligent/gifted children between 4-6 age range in preschool period.In the study, to detect how the children with superior high intelligence/gifted are determined in preschools in our country field study has been carried out. Based on the data of this field study, the scale called as `Gifted Rating Scale-Preschool Kindergarten` which is conducive to detect high intelligent/gifted in preschool period is adapted to our language and the validity/reliability of the scale has been accomplished.The sample of the study is 30 teachers and 390 students who are still attending kindergarten in 2014-2015 educational years in Izmir. Survey data has been collected from 15 nursery classes and preschool institutions. The teachers get involved in the study, filled in the scale which adapted to our language `Gifted Rating Scale-Preschool Kindergarten`.According to results, in our country the process of determining gifted potential of children in preschool is nominate, preliminary assessment, group scanning, individual examination.In the survey, for the reliability studies, internal consistency, coefficient of consistency has been found out. For validity studies content and structure validity processes have been realized. The analyses have been implemented by SPSS 21.0 and AMOS 22.0 programs. Research results confirmed that the `Gifted Rating Scale-Preschool/Kindergarten scale as valid and reliable scale. It has been confirmed that the obtained rates are similar to American and Chinese samples when comparing to them.Key words: gifted, talented, identification, determination, preschool,kindergarten 308