Search

Today, the most important problem faced by developing countries in increasing their production levels is the lack of domestic savings. Countries try to attract foreign direct investments in order to eliminate the capital deficit that arises for this reason. With the opportunities provided by foreign direct investments, the increase in production and consequently in exports has become an important policy target. Empirical studies reveal that foreign direct investments on countries may have an increasing effect on exports. There are a limited number of studies in the literature that examine the effects of foreign direct investments on a sectoral basis. In this context, it is also important to examine the effects of foreign investments on a sectoral basis. In this study, the effects of foreign direct investment on the Turkey’s textile industry has tried to analyse. As a result of our econometric studies, it has been observed that foreign direct investments in the textile industry have an increasing effect on exports. In this sense, it can be stated that direct investments for this production area are in accordance with the development goals., Günümüzde, gelişmekte olan ülkelerin üretim düzeylerini artırmada karşılaştıkları en önemli sorun iç tasarruf yetersizliğidir. Ülkeler, bu yüzden ortaya çıkan sermaye açığını giderebilmek için doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını çekmeye çalışmaktadırlar. Doğrudan yabancı yatırımların sağladığı olanaklar ile üretim ve buna bağlı olarak ihracatta artışlar yaşanması, önemli bir politika hedefi haline gelmiştir. Yapılan ampirik çalışmalar, ülkeler üzerine gelen doğrudan yabancı yatırımların ihracatı artırıcı yönde etkilerinin olabileceğine ilişkin sonuçlar ortaya koymaktadır. Literatürde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının sektör bazında etkilerini inceleyen sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Bu bağlamda gelen yabancı yatırımların sektörel bazda etkilerinin incelenmesi ayrıca önem arzetmektedir. Bu çalışmada, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının, Türkiye’nin tekstil sektörü üzerindeki etkileri analiz edilmeye çalışılmıştır. Yaptığımız ekonometrik çalışmaların sonucu olarak, tekstil endüstrisine gelen doğrudan yabancı yatırımların, ihracatı artırıcı etkileri olduğu görülmüştür. Bu anlamda, bu üretim alanı için doğrudan yatırımların, kalkınma hedeflerine uygun bir nitelik taşıdığı ifade edilebilir.

Doğrudan yabancı yatırımlar (DYY), yerli yatırım için fon arzını artırarak ev sahibi ülkede sermaye oluşumunu teşvik etmek için önemli bir araçtır. Teorik olarak, DYY ile ithalat arasında olumlu veya olumsuz bir ilişki mevcut olabilir. Dolayısıyla DYY’nin ihracat ve ithalat üzerindeki etkilerinin incelenmesi önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, DYY ile ihracat ve ithalat arasındaki ilişki Türkiye için 1990-2020 dönemini kapsayan veriler kullanılarak Toda-Yamamoto (1995) Granger nedensellik testi ile tespit edilmiştir. Daha sonra doğrusal olmayan ARDL(NARDL) modeli çerçevesinde açıklayıcı değişkenlerin pozitif ve negatif şoklarının ayrıştırılması yoluyla bağımlı değişkene olan etkileri analiz edilmiştir. Toda-Yamamoto (1995) Granger nedensellik testi sonucunda ihracattan ve ithalattan DYY’e doğru tek yönlü Granger nedenselliğinin var olduğu tespit edilmiştir. NARDL modeli sonuçlarına göre ise ihracattaki azalışların doğrudan yabancı yatırımcıları azaltıcı etkisinin, ihracattaki artışların DYY’i artırıcı etkisinden daha yüksek olduğu görülmektedir. Benzer şekilde, ithalattaki azalışların DYY’i azaltıcı etkisinin, ithalattaki artışların DYY’i artırıcı etkisinden daha yüksek olduğu da tespit edilmiştir.

This study aims to examine foreign direct investments (FDI) to Turkey in terms of macroeconomic determinants. In the empirical study conducted in this context, per capita income, inflation and labor force, which are among the determinants of FDI, were chosen as independent variables. Toda-Yamamoto causality and ARDL tests were used as a method in this study, which analyzes the amount of FDI coming to Turkey between 1990-2020 with the mentioned independent variables. As a result of the analysis, it has been seen that while per capita income has a positive effect on FDIs coming to Turkey, the inflation rate has a negative effect. On the other hand, the labor force is statistically insignificant in terms of explaining the FDIs coming to Turkey. According to the results of the causality test; While there is a one-way causality running from inflation rate to FDI, no causality from labor force to FDI has been found., Bu çalışma; 1990-2020 yılları arasında Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırımların (DYY) makroekonomik belirleyicileri ile ilişkisini incelemeyi amaç edinmiştir. Bu amaç doğrultusunda, DYY’lerin belirleyicilerinden olan kişi başına gelir, enflasyon ve işgücü açıklayıcı değişkenler olarak seçilmiştir. Çalışmada yöntem olarak; Toda-Yamamoto nedensellik ve ARDL Sınır testlerinden yararlanılmıştır. ARDL Sınır Testi sonuçlarına göre, uzun dönemde Türkiye’ye gelen DYY’ler üzerinde kişi başına gelir pozitif etki oluşturur iken, enflasyon oranın yüksekliği negatif etki oluşturmaktadır. İşgücü ise, Türkiye’ye gelen DYY’leri açıklama noktasında istatistiksel olarak anlamsızdır. Kısa dönemde ise, DYY ile açıklayıcı değişkenler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuca rastlanılmamıştır. Nedensellik testi sonuçları ise; kişi başına gelir ve enflasyon oranından DYY’ye doğru tek yönlü bir nedensellik olduğunu göstermekte iken; iş gücünden DYY’ye doğru herhangi bir nedensellik ilişkisinin olmadığını göstermektedir.

Foreign direct investments are critical for the host countries in transferring technology and managerial skills, in addition to providing funds under trade deficits and limited domestic savings. Thus, it can affect the total factor productivity, which is one of the main components of long-term growth and development. Therefore, emerging markets have long been trying to attract foreign direct investments into their countries by offering various incentives for a long time. However, given the existing literature on developing countries, the impacts of foreign direct investment on total factor productivity are not clear. Therefore, this study aims to analyze how foreign direct investments have an impact on the productivity level of the host emerging markets. The quantitative analysis covers 17 emerging market countries from 2002-2019. As the result of the panel data analysis, we have concluded that foreign direct investments have a very small negative effect on the total factor productivity of the host developing countries. When we analyzed the developing countries in the OECD and BRIC groups and checked for the relevance of the regions, we found that for the OECD member developing countries, and the developing countries located in Latin America the impact of FDI on TFP is negative and significant. For the other country groups and geographical locations, the impact of FDI on TFP is found insignificant., Doğrudan yabancı yatırımlar, ev sahibi ülkelerin tasarruf ve dış ticaret açıklarının kapatılmasına yardımcı olmanın yanı sıra, teknoloji ve yönetimsel becerilerin de ev sahibi ülkeye aktarılmasını sağlamaktadır. Böylelikle, uzun dönemli büyüme ve kalkınmanın önemli bir bileşeni olan toplam faktör verimliliğini etkileyebilmektedir. Bu yüzden, özellikle gelişmekte olan ülkeler uzun bir süredir çeşitli teşvikler sunarak doğrudan yabancı yatırımları ülkelerine çekmeye çalışmaktadırlar. Ancak, ilgili literatürde de görüldüğü gibi, doğrudan yabancı yatırımların toplam faktör verimliliği üzerine etkisi belirsizdir. Bu çalışmasının amacı, doğrudan yabancı yatırımların ev sahibi gelişmekte olan ülkelerde verimlilik üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğunun tespit edilmesidir. Bu bağlamda, kullanılan veri seti 17 adet gelişmekte olan ülkeden oluşmakta ve veri erişimi imkânlarına bağlı olarak 2002-2019 dönemi incelenmektedir. Çalışmanın sonucunda ise doğrudan yabancı yatırımların ev sahibi gelişmekte olan ülkelerin toplam faktör verimliliğine oldukça küçükte olsa olumsuz bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca gelişmekte olan ülkeler, OECD ve BRICS gibi ülke gruplarına ve coğrafi bölgelere ayrılarak da incelenmiş ve veri setindeki OECD üyesi gelişmekte olan ülkeler ile, Güney Amerika bölgesinde yer alan gelişmekte olan ülkeler için de doğrudan yabancı yatırımların verimlilik üzerinde negatif ve anlamlı bir etkisi olduğu sonucu bulunmuştur. Diğer ülke grupları için, doğrudan dış yatırımların verimlilik üzerinde istatistiki olarak anlamlı etkisi bulunamamıştır.

Küreselleşmenin meydana getirdiği çıkan en önemli etkenlerden biri, ülkelere orta ve uzun vade de olmak üzere sermaye ile teknoloji sağlayan doğrudan yabancı yatırımlardır (DYY). Bu doğrultuda çalışmanın amacı Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım, kişi başına GSYH, ithalat ve ihracat arasında gerçekleşen kısa ve uzun dönem ilişkileri ele almaktır. Çalışmada 1971-2019 yıllık veriler ile modern ekonometri tekniklerinden biri olan ARDL yöntemiyle analiz edilmiştir. Değişkenlerin birbirleriyle uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisi ardından hata düzeltme modelleri ile kısa dönemli ilişkiler araştırılmıştır. Elde edilen ampirik bulgular sonucunda, Türkiye’de söz konusu değişkenlerin eşbütünleşik olduğunu yani değişkenlerin uzun vade de beraber hareket ettiğini ve DYY ile kişi başı GSYH ve ihracat arasında pozitif, DYY ile ithalat değişkeni arasında negatif yönde bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.

The aim of the study is to find out the effects of high-tech product exports and foreign direct investments in ensuring economic growth. In this context, the effects of high-tech product exports and foreign direct investments on economic growth were examined for E7 countries, using the panel data in the period of 1992-2019. We use Panel ARDL model and Dumitrescu-Hurlin Panel Causality test as estimation methods. As a result of the study, it was concluded that FDI increased economic growth more than FDI in the Panel ARDL test. According to the results of Dumitrescu-Hurlin Panel Causality analysis, a bidirectional causality has been reached between economic growth and exports of high-tech products, and economic growth and foreign direct capital, Bu çalışmanın amacı, ekonomik büyümenin sağlanmasında yüksek teknolojili ürün ihracatı ile doğrudan yabancı yatırımların etkilerinin ortaya çıkarılmasıdır. Bu kapsamda, yüksek teknolojili ürün ihracatı ve doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerine etkisi, 1992-2019 zaman aralığında E7 ülkeleri için incelenmiştir. Analiz aracı olarak Panel Otoregresif Dağıtılmış Gecikme (ARDL) modeli ve Dumitrescu-Hurlin Panel Nedensellik testi kullanılmıştır. Ampirik bulgulara göre, Panel ARDL testinde yüksek teknolojili ürün ihracatının ekonomik büyümeyi doğrudan yabancı yatırımlara göre daha fazla artırdığı sonucuna ulaşılırken; Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik analizi sonucuna göre, ekonomik büyüme ve yüksek teknolojili ürün ihracatı ile ekonomik büyüme ve doğrudan yabancı yatırımlar arasında çift yönlü bir nedensellik tespit edilmiştir.

Devlet teşvikleri, ulusal ekonomilerin kalkınma sürecinde uygulanan politikalar açısından önemli araçlardır. İktisadi açıdan gelişmenin en önemli faktörleri arasında uluslararası ticaret ve doğrudan yabancı yatırımlar yer almaktadır. Türkiye’de uluslararası ticaret ve doğrudan yabancı yatırım kararlarını etkileyen önemli yatırım teşvikleri uygulamaktadır. Bu doğrultuda çalışma kapsamında, yatırım teşvikleri ile uluslararası ticaret ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Analizler kapsamında veri kısıtı sebebiyle 2001-2021 yılları arasındaki çeyreklik dönem verilerine başvurulmuştur. Gerçekleştirilen eşbütünleşme analizleri sonucunda, yatırım teşvikleri ile uluslararası ticaret ve doğrudan yabancı yatırımlar arasında uzun dönemli ilişkilerin bulunduğu tespit edilmiştir. Frekans alanı nedensellik analizleri neticesinde ise, ihracattan yatırım teşviklerine doğru kısa dönemde tek yönlü bir nedensellik ilişki olduğu görülürken, yatırım teşviklerinden doğrudan yabancı yatırımlara doğru orta ve uzun dönemde tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunduğu tespit edilmiştir., Government incentives are important tools in terms of policies applied during the development of national economies. International trade and foreign direct investments are among the most important factors of economic development. Turkey applies substantial investment incentives for international trade and foreign direct investments. In this direction, the relationships between investment incentives, international trade and foreign direct investments were analyzed within the scope of the study. It is used quarterly data between 2001 and 2021 due to data constraints within the scope of the analyses. The cointegration analysis demontrates that there are long-term relationships between investment incentives, international trade and foreign direct investments. According to the result of the frequency domain causality analysis, it has been determined that there is a unidirectional causality relationship from exports to investment incentives in the short term, while there is a unidirectional causality relationship from investment incentives to foreign direct investments in the medium and long term.

With the widespread use of the internet, it has become important to examine the relationships between internet penetration and macroeconomic indicators. This study examines the causal relationships between internet penetration, foreign direct investments, foreign trade, and economic growth in BRICS-T (Brazil, Russia, India, China, South Africa, and Turkey) countries from 1993-2019. In this context, panel data analysis techniques were used in the study. The causality relationship between the variables was investigated using the causality test developed by Dumitrescu and Hurlin (2012). The findings showed that there are strong causal relationships between the variables., İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte internet penetrasyonu ile makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkilerin incelenmesi önemli hale gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, 1993-2019 dönemi için BRICS-T (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika ve Türkiye) ülkelerinde internet penetrasyonu, doğrudan yabancı yatırımlar, dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerini incelemektir. Bu kapsamda çalışmada panel veri analiz tekniklerinden yararlanılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi, Dumitrescu ve Hurlin (2012) tarafından geliştirilen nedensellik testi kullanılarak araştırılmıştır. Bulgular, değişkenler arasında güçlü nedensellik ilişkilerinin varlığını destekleyen niteliktedir.

Küresel ekonomide entegrasyon sürecinin hızlanması sonucunda ülkelerin ticari ve ekonomik ilişkileri artmıştır. Bu doğrultuda, küreselleşme neticesinde ülkelerin artan düzeyde gerçekleştirdikleri doğrudan yabancı yatırımların uluslararası ticaretleri üzerindeki etkilerinin analiz edilmesi, büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma kapsamında N-11 ülkelerine gerçekleştirilen ve bu ülkelerden yurt dışına çıkan doğrudan yabancı yatırımların, bu ülkelerin ihracat ve ithalatları üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkiler, Kao (1999), Pedroni (1999, 2004) ve Westerlund (2005) tarafından ortaya koyulan panel eşbütünleşme analizleri ile test edilmiştir. Sonuçlara göre, N-11 ülkelerinin uluslararası ticaretleri ile hem ülkeye giren, hem de diğer ülkelere gerçekleştirilen doğrudan yabancı yatırımlar arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmaktadır. Ayrıca, değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerinin ortaya koyulması amacıyla gerçekleştirilen Dumitrescu-Hurlin (2012) panel nedensellik testi sonuçları, N-11 ülkelerine doğrudan yabancı sermaye girişleri ve ihracat ile ithalat arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin bulunduğunu göstermektedir. Öte yandan, N-11 ülkelerinde doğrudan yabancı sermaye çıkışlarından ihracat ile ithalata doğru ise tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir., Trade and economic relations of the countries have increased as a consequence of the acceleration of the integration into the global economy. Accordingly, it has become essential to analyze the effects of foreign direct investments on international trade that countries have realized at an increasing level due to the globalization. This study aims to analyze the effects of foreign direct investments inflow and outflow in the N-11 countries on the exports and imports of these countries. The long-term relationships between the variables were analyzed by Kao (1999), Pedroni (1999, 2004), and Westerlund (2005) panel cointegration test. According to the results, it has been determined that there are long-term relationships between the international trade of N-11 countries and foreign direct investments inflow and outflow. Furthermore, Dumitrescu-Hurlin (2012) panel causality test results show that there is a bidirectional causality relationship between foreign direct investment inflows to N-11 countries and exports and imports. On the other hand, it has been determined that there are unidirectional causality relationships between foreign direct investment outflows and exports and imports in N-11 countries.

Para ve maliye politikaları ekonomik istikrar için gerekli, ancak tek başına yeterli değildir. Bütün makroekonomik hedeflerin gerçekleşebilmesi için ileri teknoloji içeren yatırımlar zorunludur. Yatırımlar sürdürülebilir kalkınmanın, küresel ekonomiyle bütünleşmenin temel şartıdır. Gelişmekte olan ülkelerde gelir, tasarruf ve döviz yetersizliği yatırımlar önündeki en önemli engeldir. Yatırımların çeşitli finansal kaynakları arasında elde edilebilirliği ve uzun vadeli sonuçları açısından Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) ayrı bir öneme sahiptir. Ülkeler arasındaki gelişmişlik farkının azalması, küresel refahın yükselmesi için gelişmekte olan ülkelerin doğrudan yabancı yatırım havuzundan aldıkları pay artmalıdır. Çalışmamızda 1990-2020 döneminde küresel DYY’nin ülke grupları arasındaki dağılımı 10’ar yıllık dönemler itibarıyla ele alınmakta, salgının yaşattığı tecrübeler ışığında yatırım politikalarına yönelik tavsiyelerde bulunulmaktadır. Salgınla birlikte ileri teknoloji içeren sağlık yatırımlarına ağırlık vermek hem yatırım hem de yatırımcı çeşitlendirmesine gitmek, tedarik zincirine esneklik kazandırmak için dijital altyapıyı ve bölgesel işbirliğini güçlendirmek, düşük ücrete dayalı, doğal kaynak temelli yatırımlardan ileri teknoloji içeren, yüksek ücret ve yüksek katma değerli yatırımlara yönelmek daha da önemli hale gelmiştir., Monetary and fiscal policies are necessary for economic stability, but not enough alone. Investments with advanced technology are essential for the realization of all macroeconomic goals. Investments are the basic condition of sustainable development and integration with the global economy. Lack of income, savings and foreign exchange are the most important obstacles to investments in developing countries. Foreign Direct Investments (FDI) are of particular importance in terms of the availability among various financing sources and their long-term results. The share of developing countries from the FDI pool should increase in order to decrease the development difference between countries and to increase global welfare. In our study, the distribution of global FDI among country groups in the 1990-2020 period is considered for 10-year periods, and recommendations are made for investment policies in the light of the experiences of the epidemic. With the epidemic, to focus on high-tech health investments, to diversify both investments and investors, to strengthen digital infrastructure and regional cooperation in order to bring flexibility to the supply chain, to turn from low-wage-based natural resource-based investments to high-tech and high-value-added investments have become more important.

Bu çalışmada, Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. Söz konusu ilişki Toda-Yamamoto nedensellik sınaması yardımıyla 1980-2018 dönemi için yıllık değişkenler kullanılarak araştırılmıştır. Elde edilen bulgulara göre ekonomik büyümeden doğrudan yabancı yatırımlara doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Diğer bir ifadeyle Türkiye’de ekonomik büyüme arttıkça ülkeye giren doğrudan yabancı yatırımların da artacağı tespit edilmiştir. Bu sonuçtan hareketle ekonomik büyümenin doğrudan yabancı yatırımların bir nedeni olduğu ifade edilebilir. Dolayısıyla ekonomik büyümeyi sağlayacak yatırımların ülkeye gelen doğrudan yabancı yatırımları da teşvik edeceği söylenebilir.

Firmaların sahiplik yapıları halka açık veya kapalı, özel veya kamu, yerli veya yabancı olarak gruplandırılabilir. Mülkiyet yapısı ile kontrol arasında doğrudan bir ilişki vardır. Günümüzdeki firmalar daha rekabetçi bir yapı için dış pazarlara açılarak dış firmalarla iş birliği yaparlar, hatta birleşirler. Bu c amacı yabancı sahipliğin olduğu Türkiye'de faaliyet gösteren firmaların özellikle kriz dönemlerinde verdikleri tepkileri araştırmaktır. Dolayısıyla, bu tezde İstanbul Sanayi Odası (ISO) verilerinden elde edilen İmalat Sanayi sektöründeki 1995-2017 yılları arasında faaliyet gösteren `En Büyük 500` firmanın, 2001 ve 2008 kriz dönemlerindeki yabancı sermaye, istihdam, ihracat ve satış sonrası büyüme performansları Alvarez ve Gorg'un 2007 yılında Şili için yapmış olduğu ve ekonometrik altyapı kullanılarak incelenmiştir ve dengeli panel oluşturulmuştur. Bu çalışmanın asıl amacı Türkiye de faaliyet gösteren, yabancı mülkiyetli firmaların kriz dönemlerindeki performanslarını incelemektir Bulgularımız, çoğunluk yabancı mülkiyeti ile firmaların performansları arasında pozitif bir ilişki bulan önceki çalışmaların bulguları ile örtüşmektedir2001 krizinden firmalar olumlu etkilenirken 2008 krizinden olumsuz etkilenmişlerdir. Bir diğer ifade ile 2001 krizini şirketler fırsata çevirebilmişlerdir. Ancak kriz zamanlarında %50 ve %50'den fazla yabancı sermayeli şirketlerin 2001 ve 2008 krizlerinden olumsuz etkilendikleri görülmektedir. 2001 krizini, 2008 krizine göre daha zor yönettikleri görülmektedir.Anahtar kelimeler: doğrudan yabancı yatırımlar, imalat, finansal krizler, Türkiye, firma davranışları Ownership structures of firms may be grouped as public or closed, private or public, domestic or foreign. There is a direct relationship between ownership structure and control. Today's companies open to foreign markets for a more competitive structure, cooperate with foreign companies and even unite. The primary objective of this thesis firms operating in Turkey where foreign ownership is particularly investigate their responses during crisis periods. Therefore, in this thesis, the `Top 500` firms operating in the Manufacturing Industry sector obtained from Istanbul Chamber of Industry (ISO) data between 1995 and 2017 are in the performance of foreign capital, employment, export and after sales growth during the 2001 and 2008 crisis periods. This was investigated by using econometric infrastructure of Alvarez and Gorg for the Chilean economy in 2007 and balanced panel created for this issue. The main purpose of this study is it is to examine the performance of foreign-owned firms operating in Turkey, during economic crises periods. Our findings coincide with the findings of previous studies, which found a positive relationship between majority foreign ownership and firm performance. Firms were positively affected by the 2001 crisis and negatively affected by the 2008 crisis. In other words, companies were able to turn the 2001 crisis into an opportunity. However, in times of crisis, 50% and more than 50% of companies with foreign capital are adversely affected by the 2001 and 2008 crises. They are more difficult to manage the 2001 crisis than the 2008 crisis.Keywords: foreign direct investment, manufacturing, financial crises, Turkey, firm behaviours 170

Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilediği literatürde birçok çalışma ile ispatlanan bir konudur. Sermaye yetersizliği sorunu olan ülkeler bu sorunlarını ucuz emek ve gevşek vergi politikaları ile yabancı firmaları kendilerine çekmeye çalışmaktadırlar. Ancak 1980'li yılardan itibaren gündeme gelmeye başlayan çevre kirliliği sorunu günümüzde bir hayli önemli bir konu halini almıştır. Özellikle gelişmiş ülkeler çevre düzenlemeleri ve politikaları ile çevresel kirliliği önlemeye çalışmaktadırlar. Söz konusu bu çevre düzenlemeleri ve politikaları firmaların maliyetini artırmakta ve dolayısı ile firmaları daha ucuz bir üretim fırsatı aramaya itmiştir. Gelişmekte olan ülkeler ise ekonomik büyümeyi sağlayabilmek adına yabancı yatırımcıları ülkelerine çekmeye çalışmaktadırlar. Gelişmekte olan ülkeler çevre düzenlemeleri ve politikalarını gevşek tutarak yabancı yatırımcı çekme rekabetinde avantaj sağlamaya çalışmaktadırlar. Özetle yetersiz sermaye birikimine sahip bir ülke çevreyi kirletip doğal kaynakları yok etmek pahasına ekonomik büyüme amacı ile ülkeye yabancı yatırımcı çekmeye çalışmaktadır.Yapılan bu tezin konusu yabancı sermayenin en önemli pozitif ve negatif etkilerini, büyüme ve çevre kirliliği ile ilişkisini ele almaktadır. Ancak yabancı sermayenin ne çeşit bir yatırım yaptığı çevre kirliliği üstünde büyük önem arz etmektedir. Bu nedenden dolayı çalışma sıfırdan yapılan bir yatırım ve hali hazırda olan bir yatırımın sadece el değiştirmesini ayırmak adına yabancı yatırımları yeşil alan ve kahverengi alan yatırımları olarak ele almaktadır.Yapılan ampirik çalışma Türkiye Cumhuriyetinin 1990-2016 yılarını kapsamaktadır. Çevre kirliliği göstergesi olarak karbon dioksit emisyonu, yabancı yatırım göstergesi olarak doğrudan yabancı yatırım (DYY), yeşil alan ve kahverengi alan ve ekonomik büyüme göstergesi olarak Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) verilerini kullanmaktadır. Veriler Dünya Bankası ve OECD'den sağlanmıştır.Çalışmada doğrudan yabancı yatırım, yeşil alan ve kahverengi alan yatırımlarının karbon emisyonuna etkilerini ayrı ayrı incelemek adına üç farklı VAR modeli kullanmıştır.Anahtar kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Yşil Alan Yatırımları, Kahverengi Alan Yatırımları, Ekonomik Büyüme, Karbondioksit Emisyonu. As it is evident in the literature, foreign direct investment has a positive impact on economic growth. Countries with capital lack problems are trying to attract foreign firms with cheap labor and loose tax policies. However, the problem of environmental pollution that has emerged since the 1980s has become a very important issue today. Especially developed countries are trying to prevent environmental pollution with environmental regulations and policies. These environmental regulations and policies have increased the cost of firms and therefore forced companies to look for a cheaper production opportunity. Developing countries are trying to attract foreign investors to their countries in order to achieve economic growth. Developing countries are trying to gain advantage in competition of attracting foreign investors by keeping their environmental regulations and policies loose. In summary, a country with insufficient capital accumulation tries to attract foreign investors to the country with the aim of economic growth at the expense of polluting the environment and destroying natural resources.The subject of this thesis is the relationship between foreign capital and its positive and negative effects, growth and environmental pollution. However, the kind of investments made by foreign investors are of great importance as they may cause environmental pollution. For this reason, the study considers foreign investments as greenfield and brownfield investments in order to distinguish between an investment made from scratch and the exchange of an existing investment only.The empirical study covers the years 1990-2016 for Republic of Turkey. The carbon dioxide emission ise used as an indicator of environmental pollution, foreign direct investment (FDI) as an indicator of foreign investment, greenfield and brownfield investments and Gross Domestic Product (GDP) as an indicator of economic growth. Data used in the empirical study were provided by the World Bank and OECD.In this study, three different VAR models were used to investigate the effects of foreign direct investment, greenfield and brownfield investments on carbon emission separately.Keywords:Foreign Direct Investments, Greenfield Investments, Brownfield Investments, Economic Growth, Carbon Dioxide Emission. 115

Gelişmekte olan ülkeler için yabancı finansman kaynakları arasında yer alan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının hacmi 1980’li yıllardan itibaren tüm dünyada hızla artmıştır. 1980 öncesinde daha çok imalat sanayinde yoğunlaşan doğrudan yabancı sermaye yatırımları finans piyasalarının serbestleştirilmesi ile finans sektörüne ilgi göstermeye başlamıştır. 1980’li yıllardan itibaren dış ticaret rejimi ve finans piyasalarının serbestleştiği Türkiye ekonomisinde, 1990’lar ve 2000’lerin başında finansal krizler yaşanmış ve 2001 yılından sonra Türk finans sektörüne giren doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında önemli artışlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada 2007-2019 döneminde Türk finans sektörüne giren doğrudan yabancı yatırımları ile finansal gayri safi yurtiçi hasıla, kredi hacmi ve reel döviz kuru arasındaki ilişki ARDL eşbütünleşme tekniği ile uzun ve kısa dönemli olarak analiz edilmiştir. Buna göre finans sektörünün gayrisafi yurtiçi hasıladaki hacmi, ve kredi hacmi finans sektörüne giren doğrudan yatırımları hem kısa hem de uzun dönemde etkilemektedir. Reel döviz kuru ise sadece uzun dönemde etkiye sahiptir. Bu bağlamda elde edilen bulgular; finansal gelirin, finansal gelişmişliğin ve döviz piyasalarındaki hareketin finans sektörüne gelen doğrudan yatırımları etkilediğini işaret etmektedir., The volume of foreign direct investment, which is among the foreign financing sources for developing countries, has increased rapidly all over the world since the 1980s. Prior to 1980, foreign direct investments, which were mostly concentrated in the manufacturing industry, began to show interest in the financial sector with the liberalization of financial markets. The liberalization of foreign trade regime, andfinancial markets, since the 1980s in Turkey's economy, has experienced financial crises the 1990s, and in the early 2000s, and has emerged a significant increase in foreign direct investment entering the Turkish financial sector after 2001. In this study, the relationship between foreign direct investments investments in Turkish finance sector, and financial gross domestic product, credit volüme and real exchange rate in the period of 2007-2019 has been analyzed with ARDL cointegration technique as long and short term. Accordingly, the volume of the financial sector in the gross domestic product, and the credit volume affect the direct investments entering the financial sector in both short and long term. The real exchange rate, has a long-term effect only. Findings in this context indicate that financial income, financial development and movements in foreign exchange markets affect foreign direct investments in the financial sector.

Buçalışmada, Türkiye ekonomisinde kurumsal kalite, reel gelir ve doğrudan yabancıyatırımlar arasındaki uzun dönemli ilişkiler, 1990-2015 dönemi için gecikmesidağıtılmış otoregresif (ARDL) yöntemi ile araştırılmıştır. Sonuçlar şöyleözetlenebilir: i) Durağanlık analizi sonuçları, ARDL eşbütünleşme testi için önkoşulu sağlamaktayken, ARDL sınır testi sonuçları ise değişkenler arasında uzundönemli ilişki olduğunu göstermektedir. ii) Reel gelirde ve kurumsal kalitede artışlar,reel doğrudan yabancı yatırım girişlerini olumlu etkilemektedir. iii) Her birdönemde, değişkenler arası uzun dönem dengeden herhangi bir sapmanın %84’üdüzelmektedir. Bu çalışmanın sonuçları, doğrudan yabancı yatırımlargirişlerinde kurumsal faktörlerin de önemli olduğunu vurgulamaktadır. Bunedenle kurumsal kalitenin artırılması yönünde çabalar, doğrudan yabancısermaye girişlerini özendirecektir., In this study, long-run relationships between institutional quality,real income and foreign direct investment examined in terms of Turkey for theperiod of 1990-2015 by using autoregressive distributed lag (ARDL) method. Resultsare as follows: i) While stationarity analysis results provide thepreconditions for the ARDL cointegration test, ARDL bounds test results confirmthat there is a long-run relationship between variables. ii) Increasing in realincome and institutional quality positively affect foreign direct investmentinflows. iii) Any deviation from the long-run equilibrium between variables iscorrected about 84% for each period. The findings of this study emphasize thatinstitutional quality is matter for foreign direct investment inflows as well.So, enhancing efforts of institutional quality encourage the foreign directinvestment inflows.

Doğrudan yabancı yatırımların sınırlar arası serbest dolanımı ülkelerin ekonomi politikalarını da değiştirmiştir. Değişen politikalar arasında gelir dağılımı adaletinin sağlanması da önemli bir paya sahiptir. Bu çalışmanın amacı gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı yatırımların gelir dağılımı üzerine etkilerini incelemektir. Çalışma 18'i gelişmiş, 17'si gelişmekte olan toplam 35 ülkeyi kapsamaktadır. Gelişmiş ülkeler karşılaştırma yapmak amacıyla çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmaya dâhil edilen 35 ülkenin 1970-2015 dönemi verileri panel veri nedensellik analiz yöntemleri ile incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre Meksika, Kenya, Malavi, Tanzanya, Şili, Kolombiya, Kuveyt, Türkiye, Avusturya, Belçika, Kıbrıs, Danimarka, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Hollanda, Norveç, Polonya, İspanya, İsviçre, İngiltere, USA ve Portekiz'de doğrudan yabancı yatırımlardan gelir dağılımına doğru nedensellik ilişkisinin olduğu bulunmuştur. Elde edilen bulgular modernizasyon hipotezi ile benzerlik göstermektedir The free movement of foreign direct investments across borders has also changed the economic policies of countries. Ensuring inequality of income distribution also has an important share among the changing policies. The aim of this study is to examine the effects of foreign direct investment on income distribution in developing countries. The study includes 35 countries, 17 of which are developing countries while 18 of which are developed countries. Developed countries were included in the study for comparison purposes. The data of the 35 countries included in the study covering the period of 1970-2015 were examined by panel data causality analysis methods. It has been concluded that there is a causality relationship between income distribution from foreign direct investments in Mexico, Kenya, Malawi, Tanzania, Chile, Colombia, Kuveyt, Turkey, Austria, Belgium, Cyprus, Denmark, Greece, Ireland, Italy, Netherland, Norway, Poland, Spain, Sweden, England, ABD and Portugal. The gathered findings Show similarity with the modernization hypothesis 128

Çevre kirliliği, ülkelerin gelişmişlik düzeyine ve coğrafi konumuna göre farklılık gösterirken çevre kirliliği üzerinde etkili olan faktörlerin sıralaması da ülkelere göre değişmektedir. Bu çalışmada Danimarka, Macaristan, İtalya, Malta, Hollanda, Portekiz, Slovakya, İsviçre, İngiltere ve Türkiye’de çevre kirliliği ile çevre kirliliğini etkileyen makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki 1995-2016 dönemi için Panel Veri Yöntemi ile analiz edilmiştir. Çevre kirliliği değişkeni, hava kirliliğine neden olan gazların (〖CO〗_2, 〖CH〗_4, N_2 O, 〖NH〗_3, NMVOC, CO ve 〖NO〗_x) emisyonları dikkate alınarak Temel Bileşenler Analizi (PCA) ile hesaplanmıştır. Çevre kirliliği üzerinde etkili olan makroekonomik değişkenler ise kişi başına gelir, doğrudan yabancı yatırımlar, insani gelişme endeksi ve çevre vergileri olarak modele dahil edilmiştir. Panel Eşbütünleşme test sonuçları, uzun dönemde değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisi bulunduğuna işaret etmektedir. Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS) sonuçları, uzun dönemde insani gelişme endeksindeki artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini azaltmada etkili olmadığını göstermektedir. Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi (DOLS) sonuçları ise yine uzun dönemde insani gelişmede meydana gelen artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini artırdığını ifade etmektedir. Her iki yönteme göre, kişi başına düşen gelirdeki artışların çevre kirliliğini arttırdığı ve doğrudan yabancı yatırımların azalttığı görülmektedir. BuÇevre kirliliği, ülkelerin gelişmişlik düzeyine ve coğrafi konumuna göre farklılık gösterirken çevre kirliliği üzerinde etkili olan faktörlerin sıralaması da ülkelere göre değişmektedir. Bu çalışmada Danimarka, Macaristan, İtalya, Malta, Hollanda, Portekiz, Slovakya, İsviçre, İngiltere ve Türkiye’de çevre kirliliği ile çevre kirliliğini etkileyen makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki 1995-2016 dönemi için Panel Veri Yöntemi ile analiz edilmiştir. Çevre kirliliği değişkeni, hava kirliliğine neden olan gazların (〖CO〗_2, 〖CH〗_4, N_2 O, 〖NH〗_3, NMVOC, CO ve 〖NO〗_x) emisyonları dikkate alınarak Temel Bileşenler Analizi (PCA) ile hesaplanmıştır. Çevre kirliliği üzerinde etkili olan makroekonomik değişkenler ise kişi başına gelir, doğrudan yabancı yatırımlar, insani gelişme endeksi ve çevre vergileri olarak modele dahil edilmiştir. Panel Eşbütünleşme test sonuçları, uzun dönemde değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisi bulunduğuna işaret etmektedir. Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS) sonuçları, uzun dönemde insani gelişme endeksindeki artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini azaltmada etkili olmadığını göstermektedir. Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi (DOLS) sonuçları ise yine uzun dönemde insani gelişmede meydana gelen artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini artırdığını ifade etmektedir. Her iki yönteme göre, kişi başına düşen gelirdeki artışların çevre kirliliğini arttırdığı ve doğrudan yabancı yatırımların azalttığı görülmektedir. Bulgular, çevre kirliliği üzerinde iktisat politikası tedbirlerinin etkisizliğine ve çevre bilincinin geliştirilmesi konusundaki politikalara ağırlık verilmesinin önemine işaret etmektedir.lgular, çevre kirliliği üzerinde iktisat politikası tedbirlerinin etkisizliğine ve çevre bilincinin geliştirilmesi konusundaki politikalara ağırlık verilmesinin önemine işaret etmektedir. While environmental pollution varies by the development level and geographical location of the countries, the ranking of the factors affecting environmental pollution also varies by the countries. In this study, the relationship between the environmental pollution and macroeconomic variables which affect the environmental pollution for the 1995-2016 period in Denmark, Hungary, Italy, Malta, Netherlands, Portugal, Slovakia, Switzerland, Britain and Turkey was analyzed by panel data method. The environmental pollution variable has been calculated through Principal Component Analysis (PCA) by considering the emissions of gases (〖CO〗_2, 〖CH〗_4, N_2 O, 〖NH〗_3, NMVOC, CO and 〖NO〗_x) causing air pollution. Macroeconomic variables which has effect on environmental pollution are included in the model, as per capita income, foreign direct investments, human development index and environmental taxes. According to the Panel Cointegration test results, there is a long term cointegration relationship between variables. FMOLS results indicate that one-unit increase in the human development index in the long term reduces environmental pollution, while taxes do not have a significant effect on reducing environmental pollution. According to DOLS results, in the long term while one-unit increase in the human development reduces environmental pollution, taxes increase environmental pollution. According to the both, it is methods observed that increases in per capita income increase environmental pollution while foreign direct investments decrease it. Results point to the ineffectiveness of economic policy measures on environmental pollution and the importance of focusing on policies to improve environmental awareness.

İnsanların iktisadi faaliyetleri özgürce yapabilmelerini sağlayan ekonomik özgürlükler, ülkelere daha fazla yatırım gelmesine ve ekonomik kalkınmasına katkı sağlamaktadır. Bu yüzden ülkeler ekonomik açıdan daha özgür olmalıdır. Bu çalışmanın amacı, 15 gelişmiş, 15 gelişmekte olan ve 10 az gelişmiş ülkede ekonomik özgürlüklerin dış ticarete ve doğrudan yabancı yatırımlara etkisini incelemektir. 2000-2017 dönemine ilişkin verilerde ikincil nesilpanel birim köktestleri kullanılmıştır. Sonra uzun dönemli ilişkinin varlığı sınanmaktadır. Çalışmanın sonucuna göre, gelişmiş ülkelerde, FMOLS tahmincisine göre ekonomik özgürlüklerdeki 1 birimlik artış ihracatı 0,099 birim (DOLS’ye göre 0,074), doğrudan yabancı yatırımları ise 2,352 birim (DOLS’ye göre 1,599) arttırmaktadır. Ekonomik özgürlüklerle ithalat arasında ise eşbütünleşik bir ilişki mevcut değildir. Gelişmekte olan ülkelerde ise, FMOLS tahmincisine göre ekonomik özgürlüklerdeki 1 birimlik artış ihracatı 2,151 birim (DOLS’ye göre 1,415),ithalatı 3,822 birim (DOLS’ye göre 1,72) ve doğrudan yabancı yatırımları 0,177 birim (DOLS’ye göre 0,169) arttırmaktadır. Az gelişmiş ülkelerde ise, ekonomik özgürlüklerle diğer değişkenler arasında eşbütünleşik bir ilişki tespit edilememiştir. Economic freedoms, which enable people to do economic activities freely, contribute to more investment and economic development in countries. Therefore, countries should be more economically free.The aim of this study is to examine the effects of economic freedoms on foreign trade and foreign direct investment in 15 developing, 15 developed and 10 underdeveloped countries. Second generation panel unit root tests were used in the data of 2000-2017 period. Then, the existence of long-term relationship wastested. According to the results of the study, in the developed countries, according to FMOLS estimator, while economic freedoms increased by 1 unit, exports increased by 0,099 units (0,074compared to DOLS)and foreign direct investments by 2,352 units (1,599compared to DOLS).There is no cointegrated relationship between economic freedoms and imports.In developing countries, according to FMOLS estimator, while economic freedoms increased by 1 unit, exports increased by 2,151 units (1.415 compared to DOLS), imports by 3,822 units (1.72 compared to DOLS) and foreign direct investments by 0,177 units (0.169 compared to DOLS). In the underveloped countries, the cointegration relationship between economic freedoms and other variables could not be determined.

Yabancı sermaye gelişmekte olan ülkeler için kalkınma konusundaki en büyük desteklerinden bir tanesidir. Zira büyüme yolunda kıt faktörlerin başında sermaye gelmektedir. Gelişmekte olan ülke ekonomilerinde tasarruf yetersizliği ve mevcut sermaye stokunun yeterli olmaması nedeni ile ekonomiler dışarıdan gelen sermayeye ihtiyaç duymaktadırlar. Yabancı sermaye iki şekilde bir ekonomiye giriş yapmaktadır. Bunlardan bir tanesi doğrudan yabancı sermaye yatırımları iken diğeri ise portföy yatırımları olarak adlandırılan sıcak paradır. Her iki sermaye tipinin ekonomiye katkıları bulunmakla beraber iktisat teorisinde doğrudan yabancı yatırımlarının kalkınmanın finansmanında daha verimli olduğu vurgulanmaktadır. Bir ekonomiye sermaye girişlerini belirleyen bir takım faktörler bulunmaktadır. Zira sermaye ülkeden ülkeye hareket ederken kar maksimizasyonunu amaçlar ve bu karı belirleyen dış etkenler bulunmaktadır. Nitekim ekonomi yöneticileri yabancı sermayenin ülkelerine girişini özendirmek için politikalar uygulamaktadır. Bu çalışmada yabancı sermaye tiplerinin her ikisini de dikkate almak suretiyle finansal gelişmişliğin ve son dönemde popüler bir faktör haline gelen finansal istikrarın doğrudan yabancı sermaye girişleri üzerindeki etkisi incelenmektedir. Bu amaçla zaman serisi ekonometrisi kullanılmakta olup sonuçlar politika yapıcıları açısından yol gösterici olacaktır., Foreign capital is one of the greatest support for development in developing countries. Capital is one of the most important factors in growth. Because of insufficient savings in developing countries' economies and lack of available capital stock, economies need external capital. Foreign capital enters into an economy in two ways. One of them is foreign direct investment, while the other is hot money called portfolio investments. Although both types of capital contribute to the economy, it is emphasized in the economic theory that foreign direct investments are more efficient in financing development. There are a number of factors that determine the capital inflows to an economy. As capital moves from country to country, it aims at profit maximization and there are external factors that determine this profit. As a matter of fact, economic managers implement policies to encourage foreign capital to enter their countries. In this study, the effect of financial development and the financial stability that has become a popular factor recently on foreign capital inflows are examined by taking into account both types of foreign capital. For this purpose, time series econometrics is used and the results will be guiding the policy makers.

Lisansüstü tezlerin elektronik ortamda toplanması, düzenlenmesi ve erişime açılması konusuna ilişkin yök'ün 18.06.2018 tarihli yönergesine istinaden artık bu tarihten sonra gizlilik şartı aranmayan bütün tezler erişime açılacaktır. Gelişmekte olan ülkelerde görülen en büyük sorunlardan biri tasarruf oranlarının istenilen düzeyde olmamasıdır. Bu sorun tasarruf yetersizliği ile karşı karşıya olan ülkeleri doğrudan yabancı yatırımlar başta olmak üzere dış kaynaklardan yararlanmaya itmektedir. Doğrudan yabancı yatırımların sermaye ile birlikte ev sahibi ülkeye sağladığı yeni teknoloji, istihdam olanakları, ülke ihracatına katkı gibi pek çok avantajdan dolayı hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler bu yatırımları ülkelerine çekebilmek için büyük çaba göstermektedirler. Doğrudan yabancı yatırımlar döviz kuru da dahil pek çok değişkenden etkilenmekte ve pek çok değişkeni etkilemektedir. Bu çalışmada doğrudan yabancı yatırımları etkileyen ve bu yatırımlardan etkilenen döviz kuru ile doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde döviz kuru kavramı ve teorileri açıklanmıştır. Sonrasında doğrudan yabancı yatırımlar, bu yatırımların belirleyicileri, gerçekleşme şekilleri ve bu yatırımları etkileyen faktörlere yer verilmiştir. Son olarak da, 2005Q4-2018Q4 dönemleri arasında TCMB verilerinden elde edilen veriler ile, döviz kuruları ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişki, ADF birim kök testleri, Engle-Granger Eşbütünleşme testleri, hata düzeltme modelleri ve Hendry modeli testleri ile ölçülmüştür. Değişkenlere uygulanan ADF birim kök testleri sonucunda değişkenlerin 1. fark değerlerinde durağan oldukları gözlenmiştir. Tahmin sonuçları uzun dönemde doğrudan yabancı yatırımlar ile döviz kurları arasında ilişkinin var olduğunu ortaya koymuştur. Kısa dönemde ise, bu iki değişken arasında bir ilişki olmadığını ve doğrudan yabancı yatırımların bir dönem önceki değerlerinden etkilendiği sonucuna varılmıştır. One of the biggest problems seen in developing countries is that the saving rates are not at the desired level. This problem forces the countries that face the lack of savings to benefit from foreign sources, especially foreign direct investments. Both developed and developing countries are making great efforts to attract these investments to their countries due to many advantages such as new technology, employment opportunities and contribution to the export of the country provided by the foreign direct investment to the host country together with the capital. Foreign direct investments are affected by many variables, including the exchange rate. In this study, the relationship between the foreign exchange rate affecting foreign direct investment and foreign direct investment is investigated. In the first part of the study, exchange rate concept and theories are explained. Then, foreign direct investments, the determinants of these investments, their realization patterns and the factors affecting these investments are given. Finally, the relationship between foreign exchange rates and foreign direct investments was measured with ADF unit root tests, Engle-Granger cointegration tests, error correction models and Hendry model tests. As a result of ADF unit root tests applied to the variables, it was observed that the variables were stationary at the first difference values. The estimation results showed that there is a relationship between foreign direct investments and foreign exchange rates in the long run. In the short term, it is concluded that there is no relationship between these two variables and that foreign direct investments are affected by their previous values.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada doğrudan yabancı yatırımların Afganistan ekonomisi üzerindeki rolü ele alınmıştır. Öncelikle doğrudan yabancı yatırımların dünyadaki tarihsel sürecinden yola çıkılarak, doğrudan yabancı yatırım çeşitleri ve ekonomik büyüme ilişkisi, istihdam ilişkisi, gelişmekte olan ülkelerdeki seyri incelenmiştir. İkinci bölümde ise Afganistan ekonomisi genel olarak değerlendirilmiştir. Afganistan, 2001 yılına kadar yaşadığı iç savaşlardan dolayı ekonomik çöküş yaşamış ve bütün sektörler bu savaşlardan etkilenerek zarar görmüştür. 2002 yılında Afganistan ekonomisi, yeni kurulan devlet sistemiyle yeniden canlanmaya başlamıştır. Afganistan'a yapılan dış yardımlar sayesinde ülkedeki bütün sektörler tekrar kendine gelmiştir. Afganistan yeraltı kaynaklarına göre dünyanın en zengin ülkeleri arasında birinci sırada yer almakta ve bu yüzden çalışmamızın ikinci bölümünde, ülkenin doğal kaynakları detaylı şekilde incelenmiştir. Afganistan ekonomisinin en önemli gelir kaynağı tarım sektörüdür. Afganistan az gelişmiş bir ülke olarak orta Asya'nın en yoksul ülkelerinden biridir. İkinci bölümün sonuna doğru ele alınan ithalat ve ihracat kavramları sonucunda Afganistan ithalatçı bir ülke olarak belirlenmiştir. Üçüncü bölümde ise Afganistan'a yapılan yabancı yatırımlar ele alınmıştır. Bu yapılan dış yardımların çoğunluğu inşaat ve tarım sektörü üzerinde işlem görmüştür. Bu bölümde doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme, istihdam, tarım, inşaat gibi alanlara etkisi detaylı olarak ele alınmıştır. In this study, the role of foreign direct investments on the economy of Afghanistan is discussed. First of all, based on the historical process of foreign direct investments in the world, the relationship between foreign direct investment types and economic growth, employment relations, and the course of developing countries are examined. In the second part, the Afghanistan economy was evaluated in general. Afghanistan had experienced an economic collapse due to the civil wars it lived in until 2001 and all sectors were affected by these wars. In 2002, Afghanistan's economy began to revive with the newly established state system. Thanks to foreign aid to Afghanistan, all sectors in the country have recovered. Afghanistan ranks first among the richest countries in the world according to the underground sources, and therefore in the second part of our study, the natural resources of the country are examined in detail. The most important source of income for the Afghanistan economy is the agricultural sector. Afghanistan is one of the poorest countries in central Asia as a less developed country. As a result of the import and export concepts, which were dealt with towards the end of the second chapter, Afghanistan was determined as an importing country. In the third chapter, foreign investments made to Afghanistan are discussed. The majority of these foreign aid was traded on the construction and agriculture sector. In this section, the effects of foreign direct investments on areas such as economic growth, employment, agriculture and construction are discussed in detail.

Yabancı yatırımcı tarafından ev sahibi ülkeye doğru gerçekleştirilen doğrudan yabancı yatırımlar, ev sahibi ülkede yeni bir tesis kurmak, var olan bir tesisi satın almak ya da var olan bir tesise ortak olmak şeklinde gerçekleşmektedirler. Özellikle 1980'lerden sonra küreselleşmenin artması ile beraber doğrudan yabancı yatırımların miktarlarında büyük artışlar meydana gelmiştir. Çok uluslu şirketler tarafından yapılan bu yatırımlar, ekonomik büyümeleri için sermaye malı ithal etmek zorunda olan gelişmekte olan ülkeler için büyük bir döviz kaynağı haline gelmiştir. Doğrudan yabancı yatırımlar, döviz arzını arttırmanın yanında gittikleri ülkelere teknoloji transferi yaparak ülkelerin üretim yapısını geliştirmektedir. Bu bağlamda son yıllarda doğrudan yabancı yatırım çeken ülkeler sürdürülebilir bir ekonomik büyüme performansı göstermişlerdir. Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerinde etkili olması doğrudan yabancı yatırımları etkileyen unsurların da önemini arttırmaktadır. Bu çalışmadaki amaç Türkiye'de doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile kurulan firmaların yatırım kararlarında etkili olan faktörleri tespit etmektir. Bu amaçla Türkiye'de kurulmuş 28 yabancı sermayeli şirketin üst düzey yöneticileri ile mülakat yapılmıştır. Yapılan alan araştırması sonucunda yabancı yatırımcıların Türkiye'de yatırım yapmasında en etkili olan faktörlerin sırası ile Türkiye'nin coğrafi konumu ve pazarlara olan yakınlığı, Türkiye'nin piyasa büyüklüğü ve talep hacmi, Türkiye'nin nitelikli işgücüne sahip olması, finansal piyasaların gelişmişlik durumu, Türkiye'deki ücretlerin düşük olması ve Türkiye'nin büyüme rakamları olduğu saptanmıştır. Bunun yanında uluslararası derecelendirme kuruluşlarının Türkiye'ye verdiği puanlar, enflasyon, döviz kuru ve doğal kaynaklar gibi bazı unsurların firmaların yatırım kararlarında çok etkili olmadığı tespit edilmiştir. Bu sonuç bağlamında, Türkiye'nin çevre ülkelerle ulaşım ağını geliştirerek coğrafi konumunun avantajlarını arttırması, eğitim sisteminde doğru reformlar yaparak yabancı dil eğitimini üst düzey hale getirmesi ve mesleki eğitim ile hayat boyu öğrenme kapsamında iş gücüne yatırım yapması önemlidir. Bu çalışmanın birinci bölümünde doğrudan yabancı yatırımlarla ilgili teorik bilgiler verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde de doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme, istihdam ve ihracat ile olan ilişkisinin yanında doğrudan yabancı yatırımları etkileyen faktörleri inceleyen çalışmalar sistematik bir şekilde rapor edilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Türkiye'de faaliyet gösteren ve doğrudan yabancı sermaye yatırımı ile kurulan 28 firmanın yöneticileri ile yüz yüze görüşme yönetimiyle yapılan anketlerden elde edilen veriler tablolar halinde verilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar son bölümde verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Türkiye, Alan Araştırması, Yüz Yüze Görüşme Yöntemi Foreign direct investments made by the foreign investor towards the host country are realized in the form of establishing a new plant in the host country, purchasing an existing plant or becoming a partner in an existing plant. Especially after the 1980s, with the increase of globalization, the amount of foreign direct investments has increased considerably. These investments made by multinational companies have become a major source of foreign exchange for developing countries, which have to import capital goods for their economic growth. In addition to increase foreign exchange supply, foreign direct investments improve the production structure of the countries by transferring technology to the countries they visit. In this context, countries that have attracted foreign direct investment have shown a sustainable economic growth performance in recent years. The effect of foreign direct investments on economic growth increases the importance of the factors affecting foreign direct investments. The purpose of this study is to identify factors that influence investment decisions of companies established by foreign direct investment in Turkey. For this purpose, interviews have been done with 28 senior executives of foreign-owned companies established in Turkey. As a result of the research conducted, the most important factors which effects decision of foreign investors in Turkey are respectively that; Turkey's geographical location and proximity to markets, the Turkey's volume of demand and markets, qualified workforce in Turkey, the state of development of financial markets, low wages in Turkey and economic growth rate of Turkey. Besides, the scores given to Turkey by international rating agencies, inflation, exchange rate and natural resources as some of the elements haven't been found more effective in the investment decisions of firms. This result context, to increase the advantages of geographical location, improving Turkey's around the country with transportation network, improving foreign language education by making the right reforms in the education system and to invest in the workforce by vocational training and life-long learning are important. In the first part of this study, theoretical information about foreign direct investments is given. In the second part of the study, the studies examining the relationship between foreign direct investments and economic growth, employment and export as well as the factors affecting foreign direct investment are systematically reported. In the third part of the study data obtained from surveys conducted with managers of established companies with foreign capital operating in Turkey has been given by the tables. The results obtained from the study are given in the last section.Keywords: Foreign Direct Investments, Turkey, Field Research, Face to Face Interview Method 113

Bu tezde 1996-2018 yılları arasında Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeye etkileri incelenmektedir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, doğrudan yabancı yatırımların tanımı ve öneminden bahsedilip yabancı yatırım belirleyicilerine yer verilmektedir. Doğrudan yabancı yatırımları açıklamaya yönelik teorik yaklaşımlarla birlikte büyüme teorileri dahilinde ekonomik büyümenin dinamikleri anlatılmaktadır. İkinci bölümde, ilk olarak dünyada doğrudan yabancı yatırımların gelişimine yönelik göstergeler bazında analiz yapılmaktadır. Yabancı yatırımlara yönelik izlenen politikalar dönemler itibariyle ele alınarak Türkiye’nin doğrudan yabancı yatırım göstergeleri üzerinden bir değerlendirme yapılmaktadır. Üçüncü bölümde ise yöntem, veri seti ve ekonometrik model ile ilgili bilgiler verilmektedir. Çalışmada kullanılan model tahmin edilerek tahmin sonuçları değerlendirilmektedir. Çalışmanın amacı, ilgili yıllarda doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeye etkilerinin sorgulanmasıdır. Çalışmada En Küçük Kareler (EKK) Yöntemi ile zaman serisi analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre; gayri safi sabit sermaye yatırımları ve doğrudan yabancı yatırım çıkışlarının ekonomik büyümeye etkisi anlamlı sonuçlar vermekte, doğrudan yabancı yatırım girişleri ve işgücüne katılım oranının ekonomik büyüme üzerindeki sonuçları ise anlamsız sonuçlar vermektedir., Between the years 1996-2018 are studied in this thesis, the effects of the economic growth of direct foreign investments in Turkey. The study consists of three parts. In the first part, the definition and importance of foreign direct investments are mentioned and foreign investment determinants are mentioned. The theoretical approaches to explaining foreign direct investment as well as the dynamics of economic growth within the theories of growth are explained. In the second part, firstly, analysis is made on the basis of indicators for the development of foreign direct investments in the world. Foreign investment policies followed for periods as Turkey is done by taking out an assessment of foreign direct investment indicators. In the third part, information about method, data set and econometric model is given. Estimation results are evaluated by estimating the model used in the study. The aim of this study is to investigate the effects of foreign direct investments on economic growth in the related years. In this study, time series analysis was performed with Least Squares (OLS) method. According to the results of the analysis; the effect of gross fixed capital investments and foreign direct investment outflows on economic growth gives meaningful results.

2007 ortalarında ve 2008 içinde etkilerini göstermeye başlayan küresel finansal kriz dünya çapında 1929 krizinden sonra yaşanan en yaygın finansal krizdi. Bu küresel krizden en fazla etkilenen ülke grubu AB ülkeleri olmuştur. Bu çalışmanın amacı, bağımlı değişken doğrudan yabancı sermaye yatırımları (DYSY) ile bağımsız değişken kurumlar vergisi oranı arasındaki ilişkiyi bazı AB üyesi ülkelerde küresel finansal krizden önce ve sonra iki faklı dönemde (1995-2006 ve 2007-2014) araştırmaktır. Bağımlı değişken üzerinde etkileri olabilecek ticaret serbestliği ve gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) değişkenleri de modelde yer almıştır. Panel veri örneklemleri ile modeli tahmin edilerek en uygun modeller ekonometrik metodolojiye göre belirlenmiştir. Örneklem sonuçlarına göre, 1995-2006 dönemi için bütün katsayı tahminleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur ve bütün iktisadi bekleyişler sağlanmıştır. Öte yandan, model tahminlerinde 2007-2014 dönemi için iktisadi beklentileri karşılayacak şekilde sadece kurumlar vergisi oranı katsayısının istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. 2007-2014 dönemi için model tahminlerinde ticaret serbestliği ve GSYİH bağımsız değişkenlerinin katsayıları istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur.

TEZ11166 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2018. Kaynakça (s. 135-149) var. xiii, 150 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Liberalleşme hareketleri;yatırım amacıyla bir ülkeden başka bir ülkeye akan sermaye ile başlamaktadır. 19. yy’dan itibaren gelişmiş ülkeler tarafından başlatılan liberalleşme hareketleri ile yaşanan sosyal, ekonomik ve kültürel değişim, dünya düzeninde yeni bir çağın başlamasına neden olmuştur. Gelişmiş ülkeler budeğişim sonucunda yaşanan rekabet ile daha düşük maliyet elde edebilmek için ucuz işgücüne ve hammaddeye ulaşma çabası ile yeni yatırım alanları arayışına girmişlerdir. Gelişmiş ülkelerin ileri teknolojisi, yönetim bilgisi, pazarlama stratejisi ve üretim faktörlerinden yararlanmak amacıyla yabancı sermayeye sıcak bakan gelişmekte olan ülkeler, yabancı sermayeyi çekebilmek için uygun bir ortam yaratmaya çalışmışlardır. Bunun için ihtiyaç duydukları sermayeyi borçlanmak yerine vergi politikaları, sübvasyonlar, altyapı gibi alanlarda yatırımlar yaparak elde etmişlerdir. Bu çalışmada gelişmekte olan ülkelerin yabancı sermayeyi çekmek için uyguladıkları stratejiler ve bu stratejiler sonucunda yabancı sermayenin ülke ekonomileri üzerindeki etkileri üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde çalışmanın amacı ve önemi anlatılmış, ikinci bölümde yabancı sermayenin tanımı, belirleyicileri ve teorileri açıklanmıştır. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde de yükselen ekonomiler üzerindeki etkileri tablo ve grafiklerle anlatılmaya çalışılmıştır. Liberalisation has started to capital flowing from one country to nother. It is caused by developed countries to social, economic and cultural changing of the World and started to new a era since 19. century. Developed countries have searched for new investment areas with the competitiveness of this change and the effort to reach cheap labor and raw materials in order to achieve lower cost. Developed countries, which are looking for foreign countries in order to benefit from advanced technology, management knowledge, marketing strategy and production factors of developed countries, have tried to create a suitable environment for attracting foreign capital. Instead of borrowing the capital they need for this, they have invested in areas such as tax policies, subsidies, infrastructure. In this study, the strategies applied by developing countries to attract foreign capital and the impacts of foreign capital’s economies as a result of these strategies are emphasized. The aim and purpose of working in the first chapter is explained, and the second chapter. In the third and fourth chapters, the effects on emerging economies were tried to be explained with labels and graphs.

Main aim of this paper is to investigate the effect of corporate income tax rates on foreign directinvestment (FDI) in the countries which has flat tax application in the pattern of long-run relationshipof FDI and its determinants which are known as market size, labor cost, trade barrier, growth rate,openness, trade deficit, and tax rates. For the empirical analysis we use annual data for 1990-2014 for thecountries which have applied flat tax reforms and smaller corporate income tax rates in order to focusand draw out the effect of tax rate instrument on capital movements in the point of tax competition.According to panel regression and cointegration results, corporate tax rate has significant and negativeimpact on FDI., Bu çalışmanın amacı doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) ile piyasa büyüklüğü, işgücü maliyeti, ticariengeller, ekonomik büyüme, dışa açıklık, ticari açık ve vergi oranları gibi belirleyicileri arasındaki uzundönemli ilişkide düz oranlı vergi uygulamasına sahip ülkelerde kurumlar vergisinin DYY üzerindekietkisini ortaya koymaktır. Ampirik analizde vergi rekabeti açısından vergi oranları aracının sermayehareketliliği üzerindeki etkisine odaklanabilmek ve bu etkiyi ortaya çıkartabilmek için düz oranlı vergireformu uygulayan ve daha düşük kurumlar vergisi oranına sahip ülkelere ait 1990-2014 arası yıllıkveriler kullanılmıştır. Panel regresyon ve ortak bütünleme sonuçlarına göre kurumlar vergisinin DYYüzerinde anlamlı bir negatif etkisinin bulunduğu ortaya konmuştur.

Economic stability, political stability, market structure, market size, trade openness, and various regulations related to tax advantages have crucial importance to attract foreign direct investments (FDI) to an economy. In addition to the factor aforementioned, One of the other potential determinants for foreign direct investments (FDI) inflow might be the degree of unionization tendency in a particular host country. As unionization causes increase in the wages and brings some fringe benefits to labors which are extra financial burdens for employers, the profit of an enterprise reduces. Owing to this fact, willingness to invest of entrepreneurs diminishes and right after they may redirect their investment to abroad. Therefore, unionization rate may discourage investors and speed up the capital flight. This study investigates the association between unionization rate and capital outflow by using panel data. Our prior expectation is a positive relationship between unionization rate and capital flight. The findings obtained in the literature show that unions, always act in the favor of protective policies, resisted against policies which support both free trade and FDI., Doğrudan yabancı sermaye için ülkedeki ekonomik ve siyasi istikrar, piyasanın yapısı ve büyüklüğü ve dışa açıklığı, vergi avantajlarını içeren çeşitli düzenlemeler önem kazanmaktadır. Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının çıkış ülkeleri için belirleyicilerinden biri de ev sahibi ülkedeki sendikalaşma eğilimidir. Sendikalaşma çalışanlara ücret artışı ve bazı ek faydalar sağlamakla birlikte işverenler açısından da ilave mali yükümlülüklere ve dolayısıyla kârlılığın azalmasına neden olur. Böylece yatırım yapma arzusu azalan girişimciler, yatırımlarını yurtdışına yönlendirebilirler. Bundan dolayı sendikalaşma oranı, yatırımcıların cesaretini azaltarak sermaye kaçışını hızlandırabilir. Bu çalışma, panel veri kullanılarak sendikalaşma oranı ve sermaye çıkışı arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır. Bizim öncelikli beklentimiz, sendikalaşma oranı ve sermaye kaçışı arasında pozitif bir ilişkinin olduğu yöndedir. Literatürde konu ile ilgili elde edilen bulgular da, sendikaların her zaman, korumacı politikalar lehine hareket eden, hem serbest ticareti ve hem de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını destekleyen politikalara karşı direnç gösteren kuruluşlar olarak göstermektedir.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada Rusya federasyonu özelinde kabul edilen doğrudan yabancı yatırımlar ile ihracat arasındaki ilişki incelenmektedir. Çalışmamıza teorik girdi oluşturması bakımından konu ile ilgili olarak daha once yapılan çalışmalar kapsamlı olarak taranmış ve konu ile ilgili olan önemli çalışmalar Literatür taraması başlığı altında verilmiştir. Bu çalışma için 1996 – 2016 yılları arasında çeyrek dönemler bazında doğrudan yabancı yatırım ve ihracat istatistikleri kullanılmış, söz konusu istatistikler Rusya İstatistik Kurumu ve Merkez Banka verilerinden derlenmiştir. Araştırılan ilişkinin analizi için E-Views ekonometri paket programı ile Granger Nedesellik testi gerçekleştirilmiştir. Granger nedensellik testi sonuçları Ampirik bulgular başlığı altında tartışılmış ve sonuç kısmında yorumlanmıştır. This study aims to analyze the relationship between inward foreign direct investments (FDI) and export in Russian Federation. Previous researches related to our topic have been examined broadly in terms of the theoretical input to our work and the most important were provided under the Literature Review. For the analysis quarterly data from 1996 till 2016 for FDI, export and Gross Domestic Product (GDP), provided by National Committee of Statistics of Russian Federation and Central Bank has been used. E-Views Econometric Modeling and Analysis Package and Granger Casualty Test have been used for the research of relationship. The results of Granger Casualty Test are provided in the Empirical Results section and explained in Conclusion

Bu calismada bazi SADC ulkelerindeki (Lesotho, Madagaskar, Mozambik, Namibya, Guney Afrika, Tanzanya, Zambiya ve Zimbabve) dogrudan yabanci yatirimlarin, istihdama etkisi tespit edilmeye calisilmistir. Issizlik bircok ulkedeki en onemli ekonomik sorunlardan biridir. Cunku uzun sureli issizlik ekonomik buyumeyi negatif yonde etkiler ve toplumsal olaylara neden olur. Bu sebeple politika yapicilar dogrudan yabanci yatirimlari artirarak, istihdami artirmaya calismaktadirlar. Calismada panel dinamik en kucuk kareler yontemi kullanilmis ve ayni zamanda “Artik Kapagi Teorisi” test edilmistir. Analiz 1992-2013 yillarini kapsamaktadir. Analiz sonucunda arastirmaya konu olan SADC ulkelerinde dogrudan yabanci yatirimlar ile istihdam arasinda pozitif bir iliski oldugu sonucuna ulasilmistir.

Bu tezin amacı Doğrudan Yabancı Yatırımların Ortadoğu-Kuzey Afrika Ülkeleri (MENA) Üzerine Etkisini; 1995–2014 yılları arasında zaman seri analizi ve OLS yöntemi ile incelemektir. Tezin birinci bölümünde Doğrudan Yabancı Yatırımların tanımları, tarihçesi, önemi ve massetme kapasitesinin tanımı, büyüme üzerine etkisi incelenirken ikinci bölümde MENA ülkelerinin ekonomik-sosyal yapıları ve DYY'lerin ekonomik büyüme üzerine etkilerine yer verilmiş olup, üçüncü bölümde de literatür taraması incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise MENA ülkeleri için tek tek zaman serileri oluşturularak OLS yöntemi ile ampirik çalışma yapılmıştır. Analiz sonuçlarında MENA ülkeleri belirli bir massetme kapasitesine sahip ise DYY'ler ekonomik büyüme üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Massetme kapasitesine sahip olmayan ülkelerde DYY'ler ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu sonuca ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Massetme Kapasitesi, MENA ülkeleri, ekonomik büyüme, OLS yöntemi. The purpose of this thesis is to analyse the effect of the effect of the foreign investment on Middle East and North African countries (MENA) between 1995-2014 by time series analysis and OLS method. In first chapter of the thesis, history, importance and the definitions of foreign direct investment have been mentioned. In the second chapter, the definition of absorptive capacity and its effects on development have been dwelled on, and in the third chapter, the economic and social structures of MENA countries and the effect of FDY on the economic development have been mentioned. In the fourth chapter, literature has been reviewed. In the fifth chapter, an empirical study has been used with OLS method by creating time-series for each MENA countries. If the MENA countries have the capacity to absorb certain FDI's has a positive effect on economic growth. In countries that do not have the capacity to absorb FDI it has reached the conclusion that they have a negative effect on economic growth.Key Words: Foreign Direct Investment, Absorptive Capacity, MENA countries, economic development, OLS method.

Türkiye ekonomisi 1980 sonrası dönemde, ithal ikameci sanayileşme politikalarını geride bırakarak, dışa açık sanayileşme stratejilerini hayata geçirmiş ve ihracat odaklı sanayileşme politikaları uygulamıştır. Ancak dönemin hiç şüphesiz derin yarası haline gelen kronikleşen yüksek enflasyon, diğer yandan artan iç ve dış borçlar, ihracatın ithalata bağımlılığının her geçen gün artması sonucu artan cari açık problemi ve aşırı değerlenen Türk Lirası gibi makroekonomik yapısal sorunlar ülkenin ciddi krizlere sürüklenmesinde önemli rol oynamıştır. Türkiye yaşadığı ciddi ekonomik krizlerle büyük bir çıkmaza sürüklenirken, 2000 sonrası dönemde ülkede sağlanan ekonomi, siyaset ve dış ticaret alanlarında uygulanan yeni dönüşüm politikaları sayesinde birçok olumlu gelişme yaşanmış ve makroekonomik verilerimizde önemli ölçüde iyileşmeler sağlanmıştır. Dış ticaret hacmimiz her geçen gün artmış, ihracat ve ithalat verilerimizde kayda değer gelişmeler yaşanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde 1980-2013 yılları arasındaki Türkiye Ekonomisi temel makroekonomik veriler; enflasyon, işsizlik, büyüme, iç ve dış borçlar, doğrudan yabancı yatırımlar, GSYH ve kişi başına düşen gelir başlıkları altında incelenmiştir. İkinci bölümde yine aynı dönem arasında yaşanan dış ticaret gelişmeleri; ihracat-ithalat, dış ticaret politikaları, sektörel gelişmeler, dış ticaretteki yapısal sorunlar, Gümrük Birliği ve ülkemize etkileri başlıkları altında incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ülkemizin 2023 dış ticaret ve ekonomi hedefleri üzerinde durulmuştur., Turkish economy have implemented outward-oriented industrialization strategies and export-oriented industrialization policies by leaving import-oriented industrialization policy compared to pre-1980. However, the period's undoubtedly the deep wound that caused to a chronic high inflation, also the increase in internal and external debt, increase in export-import dependency day to day and as a result of the increasing current account deficits and overvalued Turkish Lira played an important role in the country's serious crisis as being the main macroeconomic structural problems. Turkey experienced severe economic crisis while the country was being dragged to a big dilemma in the post-1980 term. After 2000, Turkey has achieved a significant improvement in the economy, politics and foreign trade areas thanks to new recycling policies and several positive developments in the country's system. Trade volume has increased with each passing day. In the first part of the thesis, Turkey's Economy between the years of 1980-2013 was studied under the headings of inflation, unemployment, growth, internal and external debt, foreign direct investments, GDP and per capita income. In the second part, foreign trade improvements for the same period was studied under the headings of export, import, foreign trade policies, sector wise developments, structural problems in foreing trade policies and the effects of Customs Union to the country. In the last part, Turkey's 2023 Economics and Foreign Trade goals were studied.

1980'li yıllarda küreselleşme bağlamında ortaya çıkan liberal politikalar, birçok ülkeyi etkisi altına almıştır. Özellikle ekonomik alanda etkisi görülen küreselleşme, liberalizasyonu, liberalizasyon ise finansal liberalizasyon kavramını ortaya çıkarmıştır. Çalışmanın asıl konusu olan finansal liberalizasyon ile amaçlanan, ekonomiler üzerindeki devlet baskısını tamamen ortadan kaldırılmaktır. 1980 yılında birçok ülke, finansal liberalizasyonun şartlarını 1990'lı yıllara kadar iç ve dış finansal liberalizasyon şeklinde büyük ölçüde yerine getirmiştir. Finansal liberalizasyon ile sermaye hareketlerinin tam serbestisinin sağlanması, kaynak sıkıntısı çeken gelişmekte olan ülkeler (GOÜ) için büyük bir avantaj olarak görülmüştür. Ancak bu süreçte GOÜ'nün beklentileri karşılıksız kalmış, büyüme ve kaynak sorununa çözüm bulunamadığı gibi bu ülkeler için kriz süreci de başlamıştır. Çalışmada finansal liberalizasyonun makro ekonomik değişkenlere özellikle de yatırım değişkenine olan etkileri üzerinde durulmuştur. Bu etkiler GOÜ'den biri olan Türkiye ekonomisi üzerinde incelenmiştir. Amacımız finansal liberalizasyonun büyük ölçüde sağlanmış olduğu 1990'lı yıllarda yatırım, üretim ve gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), oranlarında meydana gelen değişimler sonucu uygulanan politikaların ne yönde etki yarattığını incelemektir. Araştırmalar sonucunda, Türkiye'de finansal liberalizasyon döneminde, doğrudan yabancı yatırım (DYY) ile GSYİH arasındaki ilişki ekonometrik model ile analiz edilmiştir. Çalışma süresince, yöntem olarak nitel ve nicel verilerden yararlanılmış, veri toplama tekniği olarak belge ve veri tarama yöntemi, toplanan bu verilerin yorumlanmasında ise içerik çözümleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler için ulusal ve uluslararası veri tabanlarına başvurulmuştur. In the 1980s, liberal policies that emerge in the context of the globalization have effected many countries. Globalization which is effective especially in the economic field has shown up the liberalization concept and also this liberalization has revealed the concept of financial liberalization. The main subject of this financial liberalization is to remove completely the government pressure on the economies. In 1980, many countries has largely fulfilled the financial liberalization conditions until the 1990s in the form of internal and external financial liberalization. Providing perfect freedom to capital movement with financial liberalization was seen as a huge advantage for developing countries which have suffered resource of from scarcity. But, in this process, developing countries' expectations remain unrequited and the process of crisis for these contries has started and has not found a solution to growth and resource problem. In this study, we focused on the effects of financial liberalization to macroeconomic and investment variables. These effects were examined over the Turkish economy which is a developing country. Our aim is to investigate the change of investment, production and GDP ratio and effect of the implemented policies in 1990s when financial liberalization was largely provided. As a result of research, at the period of financial liberalization in Turkey, the relationship between FDI and GDP was analyzed by econometric models. During the study, we used qualitative and quantitative data and document scanning as a method. And also, content analysis method was used to interpret the data. İÇİNDEKİLER ÖZET -- ii ABSTRACT--.iii TEŞEKKÜR -- iv ŞEKİLLER LİSTESİ ---- ix TABLOLAR LİSTESİ --..... x ÖNSÖZ ---- xiii GİRİŞ -- 1 I. BÖLÜM KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE 1.1. KÜRESELLEŞME --.... 5 1.1.1. Küreselleşme Kavramı --.. 5 1.1.2. Küreselleşmenin Boyutları --.. 7 1.1.2.1. Küreselleşmenin Siyasi boyutu--... 7 1.1.2.2. Küreselleşmenin Kültürel Boyutu --... 8 1.1.2.3.Küreselleşmenin Ekonomik Boyutu --. 8 1.1.2.3.1. Ticari Küreselleşme ---- 10 1.1.2.3.2. Üretimin Küreselleşmesi--..... 11 1.1.2.3.3. Mali (Finansal) Küreselleşme --. 13 1.1.3. Küreselleşmenin Tarihi Süreci --.... 14 1.1.4. Küreselleşme Olgusuna Yönelik Eleştiriler --. 16 vi 1.2. LİBERALİZASYON --.. 18 1.2.1. Liberalizasyon Kavramı ve Sisteme Yöneltilen Eleştiriler --.. 18 1.2.2. Liberalizasyonun Tarihi Süreci --... 20 1.2.3. Liberalizasyon Türleri --. 23 1.2.3.1. Ticari liberalizasyon --. 23 1.2.3.2. Siyasal-Yönetsel Liberalizasyon --... 24 1.2.3.3. Finansal Liberalizasyon --.. 24 1.2.3.3.1. Finansal Liberalizasyonun Tarihi Süreci ----. 26 1.2.3.3.2. Finansal Liberalizasyonun Teorik Çerçevesi--. 28 1.2.3.3.2.1. Keynesyen ve Neoklasik Faiz Politikaları -- 29 1.2.3.3.2.2. Kapalı Ekonomide Finansal Libaralizasyon: Mc-Kinnon-Shaw Modeli ---- 29 1.2.3.3.2.3. Açık Ekonomide Finansal Liberalizasyon: Kapur ve Mathieson . 33 1.2.3.3.3. Finansal Liberalizasyona Yönelik Eleştiriler--. 34 1.2.3.3.4. Ekonomik Büyüme ve Finansal Liberalizasyon --... 36 1.3. YATIRIM ----. 37 1.3.1. Yatırım Kavramı--. 37 1.3.2. Yatırım Teşvikleri ----. 38 1.3.3. Yatırım Türleri--. 38 1.3.3.1. Mali- Gerçek (Reel) Yatırım --... 38 1.3.3.2. Brüt Yatırım - Net Yatırım --. 40 1.3.3.3. Uyarılmış Yatırım – Otonom Yatırım ----. 40 1.3.3.4. Özel Yatırımlar - Kamu Yatırımları --.. 40 vii 1.3.4. Doğrudan Yabancı Yatırımlar--..... 41 1.3.5. Yatırım İle İlgili İktisat Teorileri--. 43 1.3.5.1. Klasik Teoride Yatırım--... 43 1.3.5.2. Keynesyen Teoride Yatırım-- 44 1.3.5.3. Monetarist (Paracı) Teoride Yatırım --. 45 II. BÖLÜM TÜRKİYE’DE FİNANSAL LİBERALİZASYON VE YATIRIM 2.1.GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER VE KÜRESELLEŞME-- 47 2.1.1. Türkiye’de Küreselleşme Süreci --. 49 2.1.2. Türkiye’de Küreselleşmenin Boyutları -- 51 2.1.2.1. Türkiye’de Küreselleşmenin Kültürel Boyutu--.. 51 2.1.2.2. Türkiye’de Küreselleşmenin Siyasi Boyutu --..... 51 2.1.2.3. Türkiye’de Küreselleşmenin Ekonomik Boyutu --.... 52 2.2.TÜRKİYE’DE LİBERAL DÖNEMLER -- 53 2.2.1. 1950-1960 Arası Türkiye Ekonomisi --... 54 2.2.2. 1980 ve Sonrası Türkiye Ekonomisi -- 55 2.2.2.1. 1980-1989 Arası Dönem--. 56 2.2.2.2.1989-2001 Arası Dönem--.. 61 2.2.2.3. Finansal Liberalizasyon ile Türkiye’de Yaşanan Ekonomik Krizler --... 66 2.2.2.4. 2001 Sonrası --. 70 2.2.3. Türkiye’de Liberalizasyon Sürecine Yönelik Eleştiriler--. 71 viii 2.3.TÜRKİYE’DE YATIRIM--.... 72 2.3.1.Türkiye’de Uygulanan Ekonomi Politikalarının Yatırım Üzerindeki Etkisi.. 72 2.3.2. Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvikleri ve Türleri --..... 77 2.3.2.1. Kamu-Özel Yatırımlar--.... 79 2.3.2.2. Finansal - Reel Yatırımlar --.. 80 2.3.2.3. Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri-- 81 2.3.3.Türkiye’de Finansal Liberalizasyon, Yatırım ve Büyüme --.... 84 III. BÖLÜM FİNANSAL LİBERALİZASYON SÜRECİNDE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM VE BÜYÜME İLİŞKİSİ TÜRKİYE UYGULAMASI 3.1.FİNANSAL LİBERALİZASYON DÖNEMİNDE DOĞRUDAN YABANCI YATRIMLARIN EKONOMİYE ETKİLERİ --.. 87 3.1.1. Finansal Liberalizasyonun Yatırıma Etkileri-- 87 3.1.2.Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomiye Etkileri--. 88 3.1.3. Doğrudan Yabancı Yatırımların Büyümeye Etkisi--.... 89 3.2. FİNANSAL LİBERALİZASYON DÖNEMİNDE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE BÜYÜME ÜZERİNE YAPILMIŞ OLAN AMPİRİK ÇALIŞMALAR -- 91 3.2.1.Veri ve Metod--... 93 3.2.2. Ekonometrik Uygulamaların Denklemleri ve Sonuçları --. 96 SONUÇ --.102 KAYNAKÇA----. 106

“TÜRKİYE EKONOMİSİ’NDE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ FİNANSMANINDA DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN ROLÜ VE ETKİSİ (1980-2008)”ÖZET1980’lerden itibaren dünya ekonomisinde küreselleşme süreci yoğun ve hızlı şekilde yaşanmaktadır. Bu süreçte, doğrudan yabancı yatırımların önemi ve hacmi artmıştır. Doğrudan yabancı yatırımların ülke ekonomileri açısından birçok olumlu etkileri bulunmaktadır. Bunlardan biri de, cari işlemler açığının finansmanına yaptığı katkıdır.Türkiye’nin cari işlemler dengesi, liberalleşme ve dışa açılma sürecinin de etkisiyle uzun yıllar açık vermiştir. Doğrudan yabancı yatırımların bu açığın finansmanındaki katkısı yıllar itibariyle değişmektedir. Bu çalışma ile Türkiye Ekonomisi’nde cari işlemler açığının finansmanında doğrudan yabancı yatırımların rolü ve etkisi anlatılmaya çalışılmıştır. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, doğrudan yabancı yatırımlar; ikinci bölümde, ödemeler dengesi ve cari işlemler açığı; son bölümde ise, Türkiye Ekonomisi’nde doğrudan yabancı yatırımlar ve cari işlemler açığı ilişkisi ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Cari İşlemler Açığı, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ödemeler Dengesi, Türkiye Ekonomisi“THE ROLE AND EFFECT OF FOREIGN DIRECT INVESTMENTS ON CURRENT ACCOUNT DEFICIT FINANCING IN TURKISH ECONOMY (1908-2008)” ABSTRACTSince the 1980s, in the world economy, process of the globalization has been experienced intensely and rapidly. In this process, importance and volume of foreign direct investments has increased. There are many positive effects of foreign direct investment in terms of national economies. One of these is its contribution for financing the current account deficit.Turkey’s current account balance has deficit for many years with the effect of liberalization and opening to the outside process. The contribution of foreign direct investments in financing of this deficit has changed over the years. With this study, the role and effect of foreign direct investments on current account deficit financing in Turkish Economy are explained.This study consists of three parties. In the first part, foreign direct investments; in the second part, balance of payments and current account deficit; in the last part, relationship between foreign direct investments and current account deficit in Turkish Economy are discussed. Keyword: Current Account Deficit, Foreign Direct Investment, Balance of Payments, Turkish Economy

Globalleşme (küreselleşme), ulusal sınırların ortadan kalkmasını, ülkelerin dünya ile entegrasyonunu ifade eden ekonomik, sosyal, kültürel, politik ve hukuksal bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Küreselleşme, ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel boyutlarıyla tüm dünyada ve Türkiye'de 1980'li yıllardan itibaren çok daha belirgin olarak görülmeye başlamıştır. Bu çalışmada, dünyada ekonomik olarak globalleşme süreci ele alınmış ve Türkiye'nin ekonomik globalleşmeye uyumu, özellikle dış ticaret ve doğrudan yabancı yatırımlar göz önüne alınarak incelenmiştir. Globalleşen dünyadaki değişimlere paralel olarak ülkemizde de 1980'den bu yana Türkiye'nin dışa açılması, para ve finans piyasalarının serbestleşmesi, teknolojik altyapının geliştirilmesi ve Avrupa Birliği'ne aday olunması gibi önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Ayrıca 1980 sonrasında dünyadaki globalleşme hareketlerine paralel olarak Türkiye'de ithal ikameci politikalar terkedilerek ihracata dayalı sanayileşme politikaları uygulanmaya başlanmıştır. Aynı zamanda globalleşemenin en önemli göstergelerinden ihracat ve doğrudan yabancı yatırımlarda görülen artışlar da Türkiye'nin ekonomik globalleşmeye uyum sağladığını ve olumlu etkilendiğini göstermektedirler. Sonuç olarak, 1980'lerden itibaren Türkiye'de yaşanan uyum sürecinin de gösterdiği gibi, son 25 yılda dünya ekonomisine entegrasyonu ve globalleşme anlamında pek çok alanda önemli adımlar atılmış ve bunlar devam etmektedir., Globalization is defined as the elimination of national borders and nations integrating with the economic, social, cultural, political and legal environment. Globalization has been widely experienced in the world and in Turkey since the 1980s. In this study, the process of economic globalization in the world has been studied and Turkey?s adaptation to this process has been investigated especially in terms of foreign trade and foreign direct investment. Since the 1980s, in accordance with the globalizing world, the opening of Turkey to the world, the liberalization of money and financial markets, the development of technological structure and the membership of European Union has occured. Furthermore, after 1980, in parallel with the globalization movements in the world, Turkey has shifted from import substitution policies to the export oriented industrialization. At the same time, according to the rising in the export and foreign direct investmests, which are the most important indicators of globalization, Turkey has positively been affected by economic globalization. As a result, as indicated by Turkey?s adaptation period to the globalization process for the last 25 years, in terms of the world?s economic integration and globalization, many steps have continuely been taken in many areas.

Ülkeler arası sermaye hareketliliğinin büyük bölümünü oluşturan doğrudan yabancı yatırımların son yıllarda ulaştığı boyutlar tarihin en yüksek seviyelerindedir. Dünyadaki doğrudan yabancı yatırım pastasının önemli bir kısmından pay alan Türkiye için gelen yabancı sermaye, cari açığın finansmanında rol sahibi olmakta ve büyümenin lokomotifi olan yatırımları artırmaktadır. Ekonomik büyüme ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasındaki ilişki ev sahibi ülkeler açısından ele alınmakta ve bu ülkelere gidecek olan yatırımların bu ülkelerin kalkınması ve büyümesi için gereken tasarruf ve yatırımı sağlamanın yanında teknoloji transferi sağlayacakları ve beşeri sermaye birikimini hızlandıracakları ifade edilmektedir. Çalışmanın analiz bölümünde En Küçük Kareler Yöntemi kullanılarak modellemeye gidilmiştir. Kullanılan modelde doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeye olan katkısının ölçülmesi amaçlanmıştır. Kurulan regresyon modeli sonuçlarına göre Türkiye'ye gelen doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerinde pozitif etkisi olmasına rağmen, ilgili değişkenin katsayısı istatistiksel olarak anlamsızdır. Türkiye'ye gelen doğrudan yabancı yatırımların 2005 yılı ve sonrasında önemli derecede arttığı gözlemlenmektedir. 2005 ve 2006 yılında yabancı yatırımda büyük hacimlere ulaşıldığı görülmektedir. Bu durumda Türkiye'de 2002 sonrasında ortaya çıkan yüksek büyüme rakamları karşılığında ciddi derecede o yıllara ait doğrudan yabancı yatırım girişinin olmaması büyüme ve DYY arasındaki korelasyonu zayıflatmaktadır., Foreign direct investments which composing important part of transnational investments has reached to peak of the history. Turkey is getting a vital proportion from world foreign direct investment pastry and also foreign direct investment which comes to Turkey , is essential to finance current deficit and contibute to investment for promoting economic growth. Relationship between economic growth and foreign direct investments has been analysed according to host country and also foreign capital provide investments which promote economic growth and economic development through raising savings and investments for this countries. Furthermore foreign direct investments provide technological transfers and accelarete human capital accumulation. In the analsyis section econometric model is posed by means of using the least squares technique and is aimed to measure foreign direct investments contrubition to economic growth. According to results of regression. Although foreign direct investments which come to Turkey has positive effect on economic growth, its coefficient is not statistical meaningful. Foreign direct investment inflows to Turkey has raised from 2005. Expecially it has raised vital numbers in 2005 and 2006. In such a case Turkey has high economic growth numbers contrary to the low foreign direct investment before 2005, this stituation weaken correlation between foreign direct investment and economic growth.

Bu çalışma vergi rekabeti ile ilgili literatürü gözden geçirmekte ve Avrupa Birliği 'nde Kurumlar Vergisi sisteminde uyumlaştırma gereklerini incelemektedir. Analiz, Avrupa Birliği 'nde Kurumlar Vergisi alanında uyumlaştırma tartışmalarına yönelik vergi rekabeti literatüründen çıkarımlar içermektedir. Avrupa Birliği'nde ekonomik bütünleşme geliştikçe üye ülkelerin vergi sistemleri arasındaki etkileşimin de önemi artmaktadır. Üye ülke vergi politikaları diğer üye ülkeler üzerinde dışsal etkilere sahip olabilir. Bu etkiler ciddi duruma gelebilir çünkü bütün üye ülkelerde vergi (ve harcama) sistemleri ekonomik etkinlikler üzerinde etraflı bir tesire sahiptir. Çalışmanın sonuçlarından biri, Avrupa Birliği ülkelerinin Kurumlar Vergisi alanında bir uyumlaştırmada kazançlı çıkacağı yönündedir. Çalışmanın diğer bir sonucu da Türkiye perspektifindedir. Buna göre Kurumlar Vergisi sistemi alanında Avrupa Birliği ile rekabete girişmek Türkiye açısından yararlı olabilir. Bu aynı zamanda doğrudan yabancı yatırımları çekmenin de bir yoludur. Son olarak, araştırmamız gelecekte çeşitli açılardan genişletilebilir.Anahtar Kelimeler: vergi rekabeti, vergi uyumlaştırması, Kurumlar Vergisi, doğrudan yabancı yatırımlar, Avrupa Birliği This study examines the tax competition literature and surveys harmonization requirements for a corporate tax system in the European Union. The analysis concludes the implications of the tax competition literature for the debate on EU corporate tax harmonization. As economic integration within European Union progresses, the interactions between the tax systems of the Member States are of growing importance. Member States tax policies can have externality effects on other Member States. The effects should be taken seriously because in all Member States, tax (and expenditure) systems pervasively influence economic activities. One result of our study is that the EU countries would be winners from tax harmonization on corporate tax system. An other result of our study suggests that, in the Turkey perspective, to compete with European Union on corporate tax system could be beneficial for Turkey. This is also a way to tempt the foreign direct investments. At last, our research could be extended in a variety of ways in the future.Keywords: tax competition, tax harmonization, corporate tax, foreign direct investments, European Union 161