Search

The purpose of the article is a study of components of digital competence (technological and humanistic) in cybercrime behaviours, based on the example of internet levels (technical, social and informative) as well as the confrontation of theoretical assumptions with the frequency of their experience by the citizens of the European Union. Subject to analysis were fourteen reports of Eurobarometer, carried out in twenty-eight countries of the EU in the years 2011-2019. The method applied is a quantitative and qualitative analysis of data available, comparative, historical as well as analytical-synthetic. Two research hypotheses were accepted: 1) A catalogue formulation of digital competences focusing on social-demographic traits should be replaced by a relational formulation taking into account the skills, knowledge and attitude of internet users. 2) EU citizens possess greater digital competences of a technological character and more often admit being affected by cybercrime behaviours of a technological kind than of a humanistic one. The first hypothesis was confirmed, whereas the second was only partially confirmed. In basing ourselves on a typology of three layers of the internet, we proposed two areas of digital competence: technological competence and humanistic competence (social and informative). These were subordinated to particular layers of the internet and in this context an analysis was carried out of the social opinion of EU citizens on the subject of cybercrime behaviours. The low level of humanistic competence (52%) reported by EU citizens determines a high degree of fear which does not show a causal-effective connection in the actual level of noted experiences of being a victim of criminal behaviour. Celem artykułu było uporządkowanie i określenie w ujęciu relacyjnym zakresu komponentów kompetencji cyfrowych w zachowaniach cyberprzestępczych oraz skonfrontowanie teoretycznych założeń z częstotliwością ich doświadczania przez mieszkańców Unii Europejskiej. Analizie poddano 16 raportów Eurobarometer obejmujących wszystkie państwa Unii Europejskiej w latach 2010–2019. Zastosowano metody ilościowej i jakościowej analizy danych zastanych, porównawczą, historyczną oraz analityczno-syntetyczną. Jako hipotezy badawcze przyjęto, że: 1) ujęcie katalogowe kompetencji cyfrowych koncentrujące się na cechach społeczno-demograficznych powinno być zastąpione ujęciem relacyjnym uwzględniającym także inne komponenty kompetencji cyfrowych, czyli wiedzę, umiejętności i postawy; 2) mieszkańcy Unii Europejskiej mają większe kompetencje cyfrowe o charakterze technologicznym i częściej przyznają się do bycia ofiarą cyberprzestępczości o charakterze technicznym niż humanistycznym. Pierwsza hipoteza została potwierdzona całkowicie. Ujęcie relacyjne – w odróżnieniu od katalogowego – uwzględnienia wiedzę, umiejętności i postawy jako komponenty kompetencji cyfrowych, a obok kompetencji technologicznych – także humanistyczne, czyli informacyjne, kulturowe i społeczne. Druga hipoteza została potwierdzona częściowo. Chociaż uśredniony wynik dla państw Unii Europejskiej wskazuje na większe kompetencje cyfrowe o charakterze technologicznym niż humanistycznym (w 2017 roku o 20 punktów procentowych, a w 2019 roku o 18 punktów procentowych), to istnieją wyjątki od tej prawidłowości (Niemcy w 2017 roku i Malta w 2019 roku). Zauważa się również grupę państw, w których odnotowano zarówno najwyższy poziom kompetencji technologicznych i humanistycznych (Dania, Holandia, Niemcy, Szwecja), jak i najniższy (Bułgaria, Rumunia, Włochy). Mieszkańcy Unii Europejskiej częściej przyznają się do bycia ofiarą cyberprzestępczości o charakterze technologicznym niż humanistycznym (uśredniony wynik to odpowiednio 37,7 i 15,3% w ciągu roku). Zmniejsza się zatem różnica pomiędzy liczbą ofiar, które przynajmniej raz doświadczyły cyberprzestępczości o charakterze technologicznym i humanistycznym. Bazując na typologii trzech warstw internetu, tj. technicznej, społecznej i informacyjnej, zaproponowano nowe obszary kompetencji cyfrowych: technologiczną, społeczną oraz informacyjną. Podstawowe komponenty kompetencji przyporządkowano poszczególnym warstwom internetu i w tym kontekście dokonano analizy opinii społecznej mieszkańców Unii Europejskiej dotyczącej zachowań cyberprzestępczych i podstawowych typów cyberprzestępczości, wymagających kompetencji zarówno z obszaru technologicznego, jak i humanistycznego.

Rozwój kompetencji cyfrowych stanowi obecnie jeden z priorytetowych obszarów nie tylko dla pedagogiki mediów, lecz również innych dziedzin, w których technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) są w centrum ludzkiej aktywności. Niniejszy artykuł wpisuje się w dyskusję metodologiczną nad kwestiami pomiaru kompetencji cyfrowych. Cel artykułu wypełnia lukę związaną z uporządkowaniem podstaw diagnostycznych związanych z pomiarem sprawności korzystania z ICT wśród różnych grup wiekowych oraz zawodowych, ukazując jednocześnie najczęściej występujące w literaturze niedociągnięcia metodologiczne. Korzystając z polskiej koncepcji pomiaru dydaktycznego Bolesława Niemierki zauważono, że współcześni pedagodzy mediów są narażeni na dziesięć błędów rzutujących na adekwatny pomiar kompetencji cyfrowych, takich jak: niespójność ram teoretycznych, problematyczność doboru wskaźników diagnostycznych, jednowymiarowy pomiar, nieadekwatna konstrukcja skal pomiarowych, subiektywność pomiaru, zbyt rzadkie stosowanie testów wiedzy i umiejętności, korzystanie z niewystandaryzowanych narzędzi, bezkrytyczne włączanie w proces badawczy dostępnych ankiet, niedostosowanie narzędzi pomiarowych do badanych profesji oraz brak badań podłużnych. Artykuł powstał w ramach realizacji międzynarodowego projektu REMEDIS – Redefinicja kompetencji medialnych i umiejętności cyfrowych w Europie (finansowanie Narodowe Centrum Nauki, 021/03/Y/HS6/00275) The development of digital competences is currently one of the key issues not only for media pedagogy, but also for other fields where information and communication technologies (ICTs) are at the centre of human activity. This article is part of a methodological discussion on issues of measuring digital competences. The aim of the article fills the gap related to the ordering of diagnostic bases related to the measurement of the efficiency of using ICTs among different age and occupational groups, showing at the same time the most frequent methodological shortcomings in the literature. Referring to the Bolesław Niemierko’s Polish concept of didactic measurement, it is noted that contemporary media educators are exposed to ten errors affecting the adequate measurement of digital competences, such as inconsistency of theoretical framework, problematic selection of diagnostic indicators, one-dimensional measurement, inadequate construction of measurement scales, subjectivity of measurement, too infrequent use of knowledge and skills tests, use of non-standardised tools, uncritical inclusion of available questionnaires in the research process, inadequacy of measurement tools to the examined professions, and lack of longitudinal studies. This article was prepared as part of the international project REMEDIS – Rethinking Media Literacy and Digital Skills in Europe (funded by the National Science Centre, 021/03/Y/HS6/00275).

Funkcjonowanie człowieka w rzeczywistości medialnej jest jedną z głównych umiejętności, którą powinien dysponować w życiu dorosłym, i która powinna być kształtowana od najmłodszych lat. Istnieje wiele problemów związanych z miejscem kompetencji i umiejętności w edukacji człowieka. Począwszy od kwestii rozróżnienia kompetencji medialnych, cyfrowych, informacyjnych przez dyskusję, czy kompetencje te są zadaniem edukacji czy pedagogiki medialnej, aż do tego, kto ma realizować tę edukację i czy te osoby, grupy zawodowe są do tego przygotowane. Artykuł jest próbą przeglądu definicji dotyczących funkcjonowania człowieka w społeczeństwie informacyjnym oraz ma na celu podkreślenie konieczności współczesnej edukacji medialnej w zakresie socjalizacji jednostki, w szczególności w aspekcie wykorzystania kompetencji opartych na krytycznym myśleniu użytkowników cyberprzestrzeni, The functioning of a person in the media reality is one of the main skills they should have in adult life, and which should be shaped from an early age. There are many problems related to the place of competence and skills in human education. Starting from the matter of distinguishing between media, digital and information competences, through a discussion whether these competences are the task of education or media pedagogy, up to who is to implement this education and whether these individuals, professional groups are prepared for it. The article is an attempt to review definitions related to human functioning in the information society, and aims to emphasize the need for contemporary media education in the field of socialization of the individual; in particular, in the aspect of using competences based on critical thinking of cyberspace users

W artykule przedstawiono wyniki badań kompetencji cyfrowych (informatycznych, informacyjnych i funkcjonalnych) uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Szczegółowa treść artykułu dotyczy identyfikacji sprzętu obsługiwanego przez osoby niepełnosprawne intelektualnie, wiedzy w zakresie wykorzystania zasobów Internetu oraz sposobu wykorzystania różnych aplikacji w życiu codziennym. Stwierdzono, że brak umiejętności czytania i pisania nie stanowi bariery, by uczniowie skutecznie wykorzystywali nowoczesne urządzenia elektroniczne. The aim of the study was to explore digital competences and liter-acy by students with moderate to severe levels of intellectual disorder. The study was conducted with the participation of middle school students from the Special School for Children with Disabilities No 3 in Krakow, with the use of participatory action research (PAR) method. It has been stated that all students use computers and most of them have a phone or a smartphone with the access to the Internet, Facebook remains the most used social media, YouTube is the most popular web service, and Interia is the most frequently visited web portal. Students enjoy using social networking sites to communicate with their parents, friends, carers, and often use dedicated apps for: watching movies and news, listening to music, shopping, looking for a job. Using modern technology motivates disabled students a lot.