Search

The subject of the analysis was potato production, domestic consumption and foreign trade turnover (export and import) in Poland in 2001-2019. Based on the results of the analyzes, a medium-term projection (for 2025) was defined, covering production, directions of domestic use and foreign trade turnover of potatoes and their products. The analyzed data came from the Central Statistical Office and Institute of Agricultural and Food Economics- National Research Institute. Potato production in Poland in 2001-2019 was characterized by a downward trend. The slower drop in the harvest than in the area was due to the improvement in yield. There were various trends in domestic consumption: a decrease in total potato consumption, in the export of unprocessed potatoes, in processing in distilling and losses in storage, and an increase in food processing and other industrial processing. In foreign trade, an improvement in the positive balance of trade in potato products and a deepening of the negative trade balance in potatoes was observed. The development projection for 2025 shows that the production of potatoes in Poland may amount to 7,250,000- 7,540,000 thousand tonnes, and the demand – 7430 7570 thousand tonnes. The necessary import of fresh potatoes can amount to 30-180 thousand tonnes annually. / Przedmiotem analizy była produkcja ziemniaków, zużycie krajowe i obroty handlu zagranicznego (eksport i import) w Polsce w latach 2001-2019. W oparciu o wyniki analiz określono średniookresową projekcję (na 2025 r.) obejmującą produkcję, kierunki wykorzystania w kraju i obroty handlu zagranicznego ziemniakami i ich przetworami. Analizowane dane pochodziły z GUS oraz IERiGŻ-PIB. Produkcja ziemniaków w Polsce w latach 2001-2019 charakteryzowała się tendencją spadkową. Wolniejszy spadek zbiorów niż powierzchni wynikał z poprawy plonowania. W zużyciu krajowym występowały różnokierunkowe tendencje: spadkowa w spożyciu ziemniaków ogółem, w eksporcie ziemniaków nieprzetworzonych, w przetwórstwie w gorzelnictwie i w stratach w przechowalnictwie oraz wzrostowa w przetwórstwie spożywczym i pozostałym przemysłowym. W handlu zagranicznym zaobserwowano poprawę dodatniego salda handlu przetworami z ziemniaków oraz pogłębianie się ujemnego salda handlu ziemniakami. Z projekcji rozwoju na 2025 r. wynika, że produkcja ziemniaków w Polsce może wynosić 7250- 7540 tys. t, a zapotrzebowanie - 7430-7570 tys. t. Import niezbędny ziemniaków świeżych może wynosić rocznie 30-180 tys. t., DOI: 10.22630/PRS.2021.21.1.3

Due to the deficit in feed protein from domestic production, EU countries are significant importers of legume crops and meals, including soybean and soybean meal. The aim of the paper is to present changes in soybean production and trade in selected EU countries in 2000-2017. Secondary data from the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) database were used in the research. The following issues were discussed: the changes in the volume of soybean production in the countries of its largest producers in the EU, the value and quantity of trade flows in the countries of the largest exporters and importers, their share in trade and trade balance. The volume of soybean production in the EU countries has increased more slowly than the demand for high-protein fodder raw materials, resulting in an increase in the value of soybean imports and making EU countries net importers of this raw material. Unlike in Poland, the increase in the value of imports was not due to an increase in its volume. The Netherlands, Spain and Germany were the largest soybean importers in the EU. / Ze względu na niedostatek białka paszowego z produkcji krajowej, państwa UE są znaczącymi importerami nasion i śrut z roślin strączkowych, w tym przede wszystkim soi i śruty sojowej. Celem artykułu jest przedstawienie zmian w produkcji i handlu soją w wybranych krajach UE w latach 2000-2017. W badaniach wykorzystano dane wtórne pochodzące z zasobów Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Omówiono zmiany w wolumenie produkcji soi w krajach jej największych producentów w UE, wartość i wolumen obrotów handlowych soją w państwach największych eksporterów i importerów, ich udziały w handlu oraz wyniki bilansu handlowego. Wolumen produkcji soi w krajach UE zwiększał się wolniej niż zapotrzebowanie na wysokobiałkowe surowce paszowe, powodując wzrost wartości przywozu soi i stawiając państwa UE w roli importerów netto tego surowca. Inaczej niż w Polsce, zwiększenie wartości przywozu nie wynikało jednak ze wzrostu jego wolumenu. Największymi importerami soi w UE były Holandia, Hiszpania i Niemcy., DOI: 10.22630/PRS.2020.20.3.15

The article presents an assessment of changes that have occurred in the production, consumption and trade of oilseeds and their processing products in the European Union in the years 2000-2013. The analysis of changes was carried out for 28 EU countries, including the division into old and new Member States, based on available data from the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAOSTAT). Since the beginning of the 21st century, the production and consumption of oilseeds in the European Union has been dynamically increasing following the rapidly growing demand for vegetable oils in the industrial sector (in biofuel production), with small changes in the food sector and rapidly growing demand for oilmeals in the feed sector, due to the development of livestock production (mainly poultry production) and a change in animal feeding technology. Despite the dynamic development of oilseed production and processing (faster in the new Member States than the old), the European Union has low self-sufficiency in the field of oil products and remains a permanent importer of oilseeds (including especially oilmeals). / Streszczenie. W artykule przedstawiono ocenę zmian jakie nastąpiły w produkcji, zużyciu i handlu nasionami oleistymi i produktami ich przerobu w Unii Europejskiej w latach 2000-2013. Analizę zmian przeprowadzono dla 28 państw Unii, uwzględniając podział na stare i nowe państwa członkowskie, w oparciu o dostępne dane Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAOSTAT). Od początku XXI wieku produkcja i zużycie nasion oleistych w Unii Europejskiej dynamicznie wzrasta w ślad za szybko rosnącym popytem na oleje roślinne w sektorze przemysłowym (w produkcji biopaliw), przy niewielkich zmianach w sektorze spożywczym oraz szybko rosnącym zapotrzebowaniem na śruty oleiste w sektorze paszowym, w związku z rozwojem produkcji zwierzęcej (w tym głównie drobiarskiej) i zmianą technologii żywienia zwierząt. Mimo dynamicznego rozwoju produkcji i przetwórstwa nasion oleistych (szybszego w nowych niż strych państwach członkowskich), Unia Europejska ma niską samowystarczalność w zakresie produktów oleistych i pozostaje trwałym ich importerem (w tym szczególnie śrut oleistych)., DOI 10.22630/PRS.2019.19.2.31

The article presents changes that have occurred in the global production, consumption and trade of oilseeds and their processing products in the 21st century. The analysis of changes was carried out for the six main regions of the world (Africa, Asia, North America, South America, Europe and Oceania) based on the data of the Food and Agriculture Organization of the United Nations (EUROSTAT), which were aggregated to the average from 2001-2004, 2005-2007, 2008-2010 and 2011-2013. In the 21st century, the global production and consumption of oilseeds, vegetable oils and oil pellets is growing dynamically in the wake of the growing global demand for food and renewable energy, while the regional growth rate is diversified. The international turnover of these products is also growing, but the geographical directions of trade do not change significantly due to the lack of significant changes in self-sufficiency in the field of oilseeds and their processing products in derivatives regions of the world. / Synopsis. W artykule przedstawiono zmiany jakie nastąpiły w światowej produkcji, zużyciu i handlu nasionami oleistymi i produktami ich przerobu w XXI wieku. Analizę zmian przeprowadzono dla sześciu głównych regionów świata (Afryka, Azja, Ameryka Północna, Ameryka Południowa, Europa i Oceania) w oparciu o dane Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAOSTAT), które zagregowano do średnich z lat 2001-2004, 2005-2007, 2008-2010 i 2011-2013. W XXI wieku światowa produkcja i zużycie nasion oleistych, olejów roślinnych i śrut oleistych dynamicznie wzrasta, w następstwie rosnącego w skali globalnej popytu na żywność i energię odnawialną, przy czym w układzie regionalnym tempo wzrostu jest zróżnicowane. Rosną też obroty międzynarodowe tymi produktami, ale kierunki geograficzne handlu nie zmieniają się istotnie ze względu na brak znaczących zmian w samowystarczalności w zakresie nasion oleistych i produktów ich przerobu w poszczególnych regionach świata., DOI: 10.22630/PRS.2018.18.1.20

The aim of the work was to identify changes taking place in the market of berries in Poland and selected European Union countries from 2006 to 2017. Descriptive methods were used to analyse the available data and present the study results. The work is based on GUS (the Main Statistical Office in Poland) and FAO data pertaining to cropped area, production volume and fruit consumption level, paying special attention to berries, in Poland, selected European Union countries and worldwide. Data for the period 2013-2017 was considered for cropped area and production volume in Poland, 2006-2017 for consumption level, and the year 2016 for production volume and area under berry plants in Poland against the background of the world and selected EU countries. / Synopsis. Celem pracy była identyfikacja zmian zachodzących na rynku owoców jagodowych w Polsce oraz w wybranych krajach Unii Europejskiej, w latach 2006-2017. W opracowaniu dostępnych danych i prezentacji wyników badań wykorzystano metody opisowe i porównawcze. W publikacji wykorzystano dane GUS oraz FAO, dotyczące powierzchni upraw, wielkości produkcji i spożycia owoców, ze szczególnym uwzględnieniem owoców jagodowych, na świecie i wybranych krajach Unii Europejskiej oraz w Polsce. Analizą objęto lata 2006–2017 dla Polski w odniesieniu do powierzchni upraw i wielkości produkcji, lata 2006-2017 w odniesieniu do wielkości spożycia, a w badaniach Polski na tle świata i wybranych krajów UE, ze względu na wielkość produkcji i powierzchnię upraw owoców jagodowych, uwzględniono rok 2016., DOI: 10.22630/PRS.2018.18.4.106

The aim of this study was to show changes in labor productivity and concentration of production in the Polish food industry against the background of European Union countries and the indication of the causes (factors) which caused these changes. Poland's accession to the European Union has proved beneficial for the development of the Polish food industry. The dynamic development of production in this sector after 2004 has been accompanied by improved labor productivity, which is one of the main determinants of a company's competitiveness in the market. The assessment of changes in labor productivity was made at current prices, as well as at comparable prices, taking into account the purchasing power of currencies of individual member states. The method of compound interest was used to determine the average annual changes. In the years 2004-2014, labor productivity measured by the value of sold production increased in the Polish food industry (in comparable prices) from 141.2 to 225.3 thousand Euro/employee and was only about 10 percentage points lower than the EU-28 average. Importantly, productivity growth has occurred, although to a varying extent, in all sectors of the food industry in Poland. In the analyzed period, the number of food processing enterprises decreased in most EU-28 countries and the concentration of food production increased. Such changes have occurred in the largest EU-28 food producers, to which Poland is also counted. / Synopsis. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej okazało się korzystne dla rozwoju polskiego przemysłu spożywczego. Dynamicznemu rozwojowi produkcji w tym sektorze po 2004 roku, towarzyszyła poprawa wydajności pracy, która jest jednym z głównych czynników decydujących o konkurencyjności przedsiębiorstwa na rynku. W latach 2004-2014 wydajność pracy mierzona wartością produkcji sprzedanej wzrosła w polskim przemyśle spożywczym (w cenach porównywalnych) z 141,2 do 225,3 tys. euro/zatrudnionego i była już tylko o ok. 10 pkt proc. niższa niż przeciętnie w UE-28. Co ważne, wzrost wydajności pracy nastąpił, choć w różnym stopniu we wszystkich branżach przemysłu spożywczego w Polsce. W analizowanym okresie zmniejszyła się liczba przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w większości krajów UE-28 i nastąpił wzrost koncentracji produkcji. Zmiany takie nastąpiły u największych producentów żywności UE-28, do których zaliczana jest też Polska., DOI: 10.22630/PRS.2018.18.1.27

The aim of the study was to show: the place and role of vegetable crops in agriculture, changes in their production (area of crops, yields, crops), directions of vegetable development, production of vegetable products, trade with foreign countries and their products. The paper uses such sources of information as: research literature, market analysis of the Institute of Agricultural Economics and Food Economy, publications of the Central Statistical Office – yearbooks. The collected information has been developed and interpreted using a set of methods, including statistical and comparative in vertical form. The assessment of self-sufficiency was done by technical and economic indicators. There was a decrease in the area of vegetable cultivation, the increase in yield and large fluctuations in the size of the crop. The trade balance of fresh and processed vegetables is generally positive. In years 2010 and 2011 it was negative. There is a steady positive balance of trade with the EU-12 and CIS countries, although exports from these countries have fallen since 2013 - especially Russia. On the other hand, the import of vegetables increases. The permanently negative balance is with the EU-15 and other countries. / Synopsis. Celem opracowania było scharakteryzowanie: miejsca i roli roślin warzywnych w rolnictwie, zmian w ich produkcji (powierzchnia uprawy, plony, zbiory), kierunków zagospodarowania warzyw, produkcji przetworów warzywnych, obrotów handlowych z zagranicą warzywami i ich przetworami. W opracowaniu wykorzystano takie źródła informacji jak: literaturę przedmiotu badań, analizy rynkowe Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, publikacje Głównego Urzędu Statystycznego - roczniki. Zgromadzone informacje zostały opracowane i zinterpretowane przy pomocy zespołu metod, a wśród nich: statystycznej i porównawczej w formie wertykalnej. Ocenę samowystarczalności dokonano wskaźnikami technicznymi i ekonomicznymi. Stwierdzono zmniejszanie powierzchni uprawy warzyw, wzrost plonów i duże wahania w wielkości zbiorów. Bilans handlowy warzywami świeżymi i przetworami jest ogólnie dodatni; w latach 2010 i 2011 ujemny. Występuje dodatnie saldo obrotów z krajami UE-12 oraz z krajami Wspólnoty Niepodległych Państw, chociaż od 2013 roku załamał się eksport do Rosji; wzrasta natomiast z tego kierunku import warzyw. Trwale ujemne saldo jest z krajami UE-15 i pozostałymi krajami., eISSN 2544-0659

The production and the market for potatoes in Poland, in Europe and in the world has undergone a process of evolution. The changes in Poland in the last decade or more have been very dynamic, especially after Poland joined the EU. The production of potatoes has also undergone changes in other EU countries, but they have taken a much milder course. The article attempts to evaluate the changes in Poland and in other countries that are crucial to potato production in the EU. Statistics from Eurostat, national statistics from individual states and information and materials of the European Commission were used in this research. The article concentrates on analysis of changes in production area, yields and potato harvests and evaluates the processes in chosen EU countries. Reasons for changes are discussed, most especially the changes in demand on the potato market demand. / Synopsis. Produkcja i rynek ziemniaków w Polsce, Europie i na świecie podlega procesom ewolucji. Zmiany te w naszym kraju w ostatnich kilkunastu latach miały bardzo dynamiczny przebieg, zwłaszcza po akcesji Polski do UE. Zmianom podlega również produkcja ziemniaków i w innych krajach UE, ale mają one zdecydowanie łagodniejszy przebieg. W artykule podjęto próbę oceny tych zjawisk w Polsce i w innych krajach, kluczowych dla uprawy ziemniaków w UE. Wykorzystano do tego celu dane statystyczne Eurostat, statystki krajowe poszczególnych państw oraz informacje i materiały Komisji Europejskiej. W artykule skoncentrowano się na analizie zmian areału uprawy, wysokości plonów i zbiorów ziemniaków oraz ocenie procesów koncentracji. Wskazano na ich przyczyny, z których najważniejsze to zmiany zapotrzebowania rynkowego na ziemniaki., eISSN 2544-0659

The paper presents results of survey research conducted in Łuck (Ukraine) and Biała Podlaska (Poland) in 2014. A total of 100 people, half of them Polish and the other half Ukrainian, were interviewed in the study. They were asked twelve questions, including ten open-ended questions and two questions which had 2-3 answers to choose from. The survey was anonymous and was carried out in five age groups. Analysis of the answers demonstrated that most respondents grew their own potatoes. The majority of Polish respondents said they consumed potatoes once or twice per week, Ukrainians eating them three or four times per week. In both countries, the preferred consumption form was boiled potatoes. Tubers for consumption were produced by the respondents or were purchased, mainly at the market. The majority of Poles wanted to know the country of origin of the potatoes they wanted to buy. Also, they were interested in the label attached to the package of the potatoes. Ukrainians predominantly made their decisions based on the price, the labelling being the least important. Respondents from both countries paid the greatest attention to potato flavour; they expected potatoes to be characterised by good cooking quality and appealing external appearance. They were by far less interested in an informative label and affordable price. / Synopsis. W pracy przedstawiono wyniki badań ankietowych, przeprowadzonych metodą wywiadu bezpośredniego w 2014 roku na terenie Ukrainy, w mieście Łuck i Polski, w mieście Biała Podlaska. W badaniach uczestniczyło 100 osób pochodzących po połowie z Ukrainy i Polski. Kwestionariusz ankietowy zawierał dwanaście pytań, w tym dziesięć pytań zamkniętych i dwa, w których trzeba było wybrać 2-3 warianty odpowiedzi. Badania przeprowadzono anonimowo, uwzględniając pięć przedziałów wiekowych respondentów. Analiza udzielonych odpowiedzi wskazała, że większość ankietowanych uprawiało ziemniak w swoim gospodarstwie. W Polsce największa liczba respondentów stwierdziła, że spożywają bulwy ziemniaka 1-2 razy w tygodniu, mieszkańcy Ukrainy preferowali spożywanie 3-4 razy w tygodniu, a preferowaną formą w obu krajach były ziemniaki gotowane z wody. Bulwy do celów konsumpcyjnych pochodziły z własnej produkcji oraz kupowane były głównie na bazarze. Większość ankietowanych Polaków interesowała się krajem pochodzenia kupowanych ziemniaków oraz etykietą na opakowaniu. Na decyzje zakupowe mieszkańców Ukrainy wpływała głównie cena, a opakowanie miało najmniejsze znaczenie. Ankietowani pochodzący z obu krajów najbardziej doceniali w ziemniaku dobre walory smakowe, ponadto oczekiwali bulw o dobrej jakości kulinarnej i o dobrym wyglądzie zewnętrznym. Zdecydowanie mniejsze wymagania ankietowanych dotyczyły „bogatej” w informacje etykiety i przystępnej ceny., eISSN 2544-0659

Soybean is one of the oldest and most valuable crop plants grown in the world. It owes popularity to its use-value as well as its positive influence on soil and successive plants. The aim of this article is to characterize the economic importance of soybean as well as determine selected factors influencing the possibility of expanding its production in Poland. The share of soybean and its processed products was characterized in comparison with production, exports and use of oil seeds, meal and vegetable oils in the world and in Poland. One of the main factors influencing commencement of a given crop production is how production costs (among others) affect crop profitability. Therefore, in order to show the production profitability, soybean production costs were presented in the selected farms of main producers and soybean exporters in the world as well as Poland. / Synopsis. Soja jest jedną z najstarszych oraz najbardziej wartościowych roślin uprawnych na świecie. Swoją popularność zawdzięcza wysokiej wartości użytkowej nasion jak również korzystnemu wpływowi na glebę i rośliny następcze. Celem artykułu była charakterystyka znaczenia gospodarczego soi oraz wskazanie wybranych czynników decydujących o możliwości rozszerzenia jej produkcji w Polsce. Scharakteryzowano udział soi i produktów jej przerobu na tle produkcji, eksportu oraz zużycia surowców i śrut oleistych oraz olejów roślinnych na świecie oraz w Polsce. Jednym z głównych czynników decydujących o podjęciu produkcji danej uprawy jest opłacalność produkcji, na którą wpływ mają między innymi koszty produkcji. Dlatego dla zobrazowania opłacalności produkcji przedstawiono koszty produkcji soi w wybranych gospodarstwach głównych producentów i eksporterów soi na świecie w tym Polsce.

Vegetables such as carrots and tomatoes are eaten for many years. The increasing consumer awareness of their pro-health properties and the fashion for healthy food, may cause higher consumption, production and acreage cultivation of these vegetables. The study characterizes the selected vegetables, that are a major source of carotenoids (carrots and tomatoes), in terms of global and Polish production in the years 2009 to 2013 (data for the world) and in the years 2000 to 2013 (data for Polish), and presents the market for these products with a focus on major global exporters and importers of analyzed vegetables. In addition, also carrots and tomatoes trade in Poland in the years 2000 - 2012 were presented in terms of volume and value assessments. Its also identifies the major partners in the Polish foreign trade in those products in 2012. / Synopsis. Warzywa takie jak marchew i pomidory spożywane są od wielu lat. Wraz ze wzrostem świadomości konsumentów o ich właściwościach prozdrowotnych oraz modzie na zdrową żywność ich spożycie, a co za tym idzie produkcja oraz powierzchnia upraw może się zwiększać. W pracy scharakteryzowano wybrane warzywa będące głównym źródłem karotenoidów (marchew i pomidory), określono światową oraz polską produkcję tych warzyw w latach 2009-2013 (dane dla świata) oraz w latach 2000-2013 (dane dla Polski), a także przedstawiono rynek tych produktów, ze szczególnym uwzględnieniem największych globalnych eksporterów i importerów analizowanych warzyw. Ponadto zobrazowano handel marchwią i pomidorami w Polsce w latach 2000-2012 w ujęciu ilościowym i wartości ocen. Wskazano również głównych partnerów Polski w handlu zagranicznym tymi produktami w 2012 r.

The paper presents selected aspects of potato and oilseed rape production and use in Poland and European Union countries. These two crop plants are very important due to changing production and marked consumption-related value. The paper is based on data pertaining to the area under these crops, their yields and harvests, and changing consumption of these species in Poland over the last 25 years. Also, these figures were compared to values in selected European Union countries. It was demonstrated that the area under the potato and potato harvests have been on the increase both in Poland and Europe. Oilseed rape area, yields, harvests and rapeseed oil consumption are increasing, too. / Synopsis. W pracy przedstawiono wybrane elementy dotyczące produkcji oraz wykorzystania ziemniaka i rzepaku w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Są to dwie bardzo ważne rośliny rolnicze ze względu na zmieniającą się produkcję i duże walory konsumpcyjne. W opracowaniu wykorzystano dane dotyczące areału uprawy, plonów i zbiorów oraz zmieniającego się w naszym kraju spożycia tych gatunków na przestrzeni ostatnich 25 lat. Jednocześnie wartości te odniesiono do wybranych krajów w Unii Europejskiej. Wykazano, że powierzchnia uprawy i zbiory ziemniaka zarówno w kraju jak i w Europie maleją, a plony zwiększają się. Natomiast w zakresie rzepaku areał uprawy, plony, zbiory i spożycie oleju rzepakowego zarówno w Polsce jak i krajach unijnych ulegają zwiększeniu.

The aim of the study was to analyze the changes in the floricultural production in the world as one of the points to evaluate its future development in Poland. Studies show the further growth of floriculture in the world in the last two decades, accompanied by a marked changes in the relations between the branches of floriculture and plant groups in different countries, leading to changes in the geographical structure of production. First of all, the withdrawal from production under cover in the developed countries dynamically occurs, mostly cut flowers, and the development of this production in African countries and Latin America for export is observed. In developed countries, the increasing importance of pot plants and ornamental nursery production is visible, however with slowing acreage growth, which may indicate a gradual saturation of the domestic demand. / Synopsis. Celem pracy jest analiza zmian w światowej produkcji kwiaciarskiej jako jednej z przesłanek w ocenie dalszego jej rozwoju w Polsce. Badania pokazują, iż w ostatnich dwóch dekadach miał miejsce dalszy rozwój tej produkcji, ale towarzyszyły mu wyraźne zmiany w relacjach między gałęziami kwiaciarstwa i grupami roślin w poszczególnych krajach, prowadzące do zmian w strukturze geograficznej produkcji. Przede wszystkim następuje wycofywanie się krajów rozwiniętych z produkcji pod osłonami, szczególnie kwiatów ciętych, a jednocześnie jej rozwój w krajach Afryki i Ameryki Łacińskiej, z przeznaczeniem na eksport. W krajach rozwiniętych wzrasta znaczenie produkcji roślin doniczkowych i szkółkarstwa ozdobnego, ale widoczne jest spowolnienie wzrostu areału upraw, co może wskazywać na stopniowe nasycanie się popytu wewnętrznego.

Linen is known in the world since the beginning of civilization. In Poland, it has been cultivated for decades, and recently there has been increased interest in linseed oil. Because of the valuable properties of linseed oil and the ability to use it as a raw material for production of biofuels, it could be expected that the importance of linseed will increase. The article describes linseed and linseed oil. It presents their market in the world and in Poland. The major producers of linseed and their percentage share in global cultivation are identified. The paper defines world leaders in export and import of linseed and linseed oil. It also illustrates changes in linseed cultivation, as well as the production of linseed oil in Poland. In addition, data on imports and exports were collected and interpreted. / Synopsis. Len znany jest na świecie już od początków cywilizacji. W Polsce uprawiany jest od kilkudziesięciu lat, a w ostatnim czasie nastąpił wzrost zainteresowanie olejem lnianym uzyskiwanym z formy oleistej tej rośliny. Z uwagi na cenne właściwości wpływające korzystnie na organizm człowieka oleju lnianego oraz możliwości wykorzystanie lnu jako surowca do produkcji biopaliw można spodziewać się, że znaczenie lnu oleistego wzrośnie. W artykule scharakteryzowano siemię lniane oraz olej lniany. Przedstawiono ich rynek na świecie i w Polsce. Wskazano głównych producentów i ich udział procentowy w światowej areale uprawy i, produkcji lnu. Określono światowych liderów w eksporcie oraz imporcie siemienia lnianego i oleju lnianego. Zobrazowano zmiany w powierzchni uprawy lnu, a także w produkcji oleju lnianego w Polsce. Ponadto zebrano i zinterpretowano dane dotyczące handlu zagranicznego tymi produktami.

The article presents information concerning changes undergoing on the world market of fresh apples between 1961-2010. The Author shows changes in production, consumption, foreign trade and prices, account taken of geographical distribution of the main stakeholders (producers, consumers, exporters and importers), including Poland. Secondary sources of information were used for the analysis, originating from Faostat and GUS data bases. The analysis was carried out under a research project (grant agreement No 3745/B/H03/2011/40), which was funded by National Science Centre. The analysis involved comparative as well as descriptive methods. / Synopsis. Artykuł przedstawia informacje na temat zmian zachodzących na światowym rynku jabłek świeżych w latach 1961-2010. Zwraca uwagę na przemiany zachodzące po stronie produkcyjnej, konsumpcyjnej, w handlu zagranicznym oraz cenach owoców z uwzględnieniem rozmieszczenia geograficznego głównych jego interesariuszy (producentów, konsumentów, eksporterów i importerów), w tym Polski. W opracowaniu wykorzystano wtórne źródła informacji pochodzące z baz danych Faostat, GUS. Praca została zrealizowana w ramach projektu badawczego (grantu nr 3745/B/H03/2011/40), sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki. W analizie problemu badawczego wykorzystano metodę porównawczą oraz opisową.

The article describes the changes that have taken place in the domestic and global rapeseed market in the first years after the Polish accession to the EU (2004-2007) and subsequent years (2008-2012), compared with the period before accession (2000-2003). The assessment of these changes were carried out on the basis of average annual data for selected period. It has been shown that the Polish accession to the EU and EU policy on biofuels and renewable energy and increased the rate of development of production, processing and trade of rape and products of its processing. Poland has become a part of the global market and, therefore, fluctuations of domestic rapeseed prices are significantly affected by changes in oilseed prices on the European and American commodity markets. / Synopsis. Celem artykułu było przedstawienie zmian jakie nastąpiły na krajowym i światowym rynku rzepaku w pierwszych latach po akcesji Polski do UE (lata 2004-2007) i w kolejnych (lata 2008-2012), w porównaniu z okresem przed akcesją (lata 2000-2003). Ocenę tych zmian przeprowadzono na podstawie danych średniorocznych dla wybranych okresów. Wykazano, że wejście Polski do UE i polityka Unii w zakresie produkcji biopaliw i energii odnawialnej zdynamizowały rozwoju produkcji, przetwórstwa i handlu rzepakiem i produktami jego przerobu. Polska stała się częścią rynku globalnego i dlatego na wzrosty i spadki cen rzepaku na rynku krajowym znaczący wpływ mają zmiany cen surowców oleistych, które następują na europejskich, a także amerykańskich giełdach.

The paper concerns current situation and major changes on the world market of apples and concentrated apple juice over the period of 2002-2012. Largest producers, exporters and importers were described, with particular focus on new market players that are of growing importance as regards the market share in trade. / Synopsis. W artykule przedstawiono sytuację i najważniejsze zmiany na światowym rynku jabłek oraz zagęszczonego soku jabłkowego w latach 2002-2012. Zdiagnozowano największych producentów, eksporterów i importerów tych produktów. Szczególna uwaga została poświęcona nowym uczestnikom rynku, mającym coraz większe znaczenie w światowych obrotach jabłkami i koncentratem soku jabłkowego.

Raspberries become an important part of Polish export offer. International trade of fresh raspberries is however, limited due to their vulnerability to damages. Consequently the international trade involves mostly countries in the neighborhood. The main part of raspberries sales falls on frozen fruits. Frozen raspberries production in Poland is developed very well. That is why our country increases its share in the global market. An article has aimed to analyze the changes in harvest and global trade of raspberries. Main global exporters and producers of fresh raspberries will be identified, as well as the receivers of frozen raspberries. Furthermore the polish position on the global market will be described, with pointing out the main competitors of our country. / Synopsis. Maliny stają się istotną ofertą eksportową Polski. Międzynarodowy handel świeżymi owocami jest jednak ograniczany przez ich trwałość i przeważnie odbywa się pomiędzy krajami blisko siebie położonymi. Większa część obrotów malinami przypada na ich mrożonki. Ta grupa produktów jest silną stroną naszego kraju. Dzięki temu Polska systematycznie zdobywa coraz większy udział w rynku. Artykuł ma na celu przeanalizowanie zmian zachodzących w zbiorach i obrotach malinami na świecie. Zidentyfikowani zostaną główni eksporterzy oraz odbiorcy tych owoców jak i wytwarzanych z nich mrożonek. Ponadto określona zostanie pozycja Polski na rynku światowym i unijnym ze wskazaniem najważniejszych konkurentów naszego kraju.

The paper discusses selected aspects of vegetable oils production competitiveness in a global context. Three major vegetable oils (palm, soybean, rapeseed) were analyzed. Their raw material was discussed in the terms of crop yield, oil and meal content as well as meal and oil yields. The levels of production and use of vegetable oils were characterized. The duality of the oil raw materials production was discussed. The production costs of oil raw materials in different regions of the world were presented. / Synopsis. W opracowaniu przedstawiono wybrane elementy dotyczące konkurencyjności produkcji olejów roślinnych. Analizie poddano trzy główne oleje roślinne: palmowy, sojowy i rzepakowy. Dokonano charakterystyki surowców oleistych pod względem plonu, zawartości oleju i śruty oraz uzysku oleju i śruty w przeliczeniu na jednostkę powierzchni. Scharakteryzowano poziom produkcji i wykorzystania olejów roślinnych. Omówiono dualizm produkcji surowców oleistych. Przedstawiono koszty produkcji surowców oleistych w różnych regionach świata.

The influence of accession to the EU on the development of foreign trade in fruit, vegetables and their preserves in Poland is presented in the paper. The impact of larger exports and imports on the tendencies in production of fresh and processed horticultural products was also analysed as well as the influence of accession on the level of certain indices used to measure competitiveness at sector level. They were mainly the mutual relations of exports and imports and their contribution to the domestic production and supply of horticultural products. / Synopsis. W artykule przedstawiono zmiany eksportu i importu owoców, warzyw i ich przetworów w Polsce po przystąpieniu do UE, a także wpływ zwiększonych obrotów handlu zagranicznego na kształtowanie się tendencji w produkcji świeżych i przetworzonych produktów ogrodniczych. Analizie poddano też zmiany poziomu wybranych wskaźników zewnętrznej konkurencyjności sektora ogrodniczego. Wskaźniki te dotyczą głównie wzajemnych relacji eksportu i importu oraz udziału eksportu i importu w krajowej produkcji i podaży produktów ogrodniczych.

The aim of this research was an attempt at indicating the Polish agriculture’s place in the EU-27 agriculture basing on the outputs realized, the inputs and the results obtained by farms. Data from the FADN database was used. It was the weighted averages per farm in each of the 27 EU member countries in 2009. 30 characteristics were analyzed. The research was conducted using an agglomeration hierarchic classification based on the Ward’s method. The optimum number of resulting classes for the interpretation was estimated on the basis of intra-class variance’s increment size. 10 classes of countries were obtained. These classes were described by a measure of differences in averages of analyzed characteristics. / Synopsis. Celem badania była próba wskazania miejsca polskiego rolnictwa w UE-27 na podstawie struktury realizowanej produkcji, nakładach i wynikach produkcji gospodarstwa rolnego. Do badań wykorzystano dane z bazy FADN, którymi były średnie ważone przeliczone na gospodarstwo rolne z 27 krajów członkowskich UE w 2009 roku. Łącznie przeanalizowano dla nich 30 cech. Wykonano hierarchiczną klasyfikację aglomeracyjną metodą Warda. Optymalną liczbę klas do interpretacji wyznaczono na podstawie analizy wielkości przyrostów wariancji wewnątrzklasowej w procesie łączenia klas między poszczególnymi poziomami łączeń. W ten sposób uzyskano 10 klas krajów. Klasy opisano według obliczonego miernika różnic średnich dla analizowanych cech.

Long term analyzes of the ornamental plants’ production and foreign trade in Poland during the last 15 years have been done to show the influence of our integration with UE on Polish floricultural production. It was found that in spite of the high tariffs the import of floricultural products to Poland increased systematically from 1990, but it was not a barrier in the development of domestic production. The estimated acreage of flower cultivation under cover increased from 629 hectares do 880 hectares, acreage of ornamental nursery production from 550 hectares to 4400 hectares hectares and that of bulb production from 500 hectares hectares to 1200 hectares. From the day of our integration with UE (in 2004) instead of increase a decrease of imports was observed as an effect of a partly satisfied demand. The export analyzes showed that Poland is a rising exporter of the ornamental nursery plants and that it is necessary to exploit our advantage for developing this sector. However no significant increase of either the flower production under cover or of bulbs production is expected. / Synopsis. W pracy przedstawiono długookresową analizę zmian w produkcji i handlu zagranicznym roślinami ozdobnymi w Polsce w ciągu ostatnich 15 lat, której celem było wskazanie wpływu integracji z Unią Europejską na rozwój produkcji kwiaciarskiej w Polsce. Badania wykazały, iż pomimo istnienia wysokich barier celnych, od 1990 roku systematycznie wzrastał import produktów kwiaciarskich do Polski, ale nie był on przeszkodą w ponownym rozwoju krajowej produkcji. Powierzchnia osłon z uprawami roślin ozdobnych wzrosła z 629 ha do 880 ha, szkółek ozdobnych z 550 ha do 4 400 ha i reprodukcji cebul kwiatowych z 500 do 1200 ha. Od dnia naszej integracji (w 2004 rok) nie odnotowano wzrostu importu, ale przeciwnie, jego spadek. Był to, podobnie jak wyhamowanie krajowej produkcji, wynik częściowego nasycenia się krajowego rynku. Analiza eksportu wykazała, iż Polska jest rosnącym eksporterem szkółkarskiego materiału ozdobnego i ten eksport należy wykorzystać dla rozwoju sektora. Nie należy natomiast spodziewać się wyraźnego wzrostu produkcji pod osłonami oraz produkcji cebul kwiatowych.

The purpose of the research was to analyse functioning of the fresh fruit market in Poland on the example of Grójec region, which is the main area of fruit production in the country, especially in the case of apple. The collected data showed that the sale of fresh fruit through intermediaries is most popular, both to processing industry and for export. Domination of these distribution channels is the result of low degree of horizontal integration among fruit producers. In this situation a stimulation of cooperation linkages development between fruit growers is desired, in order to improve both their bargaining position in the market and to enable an access to the Common Agricultural Policy mechanisms referring to fruit production and trade, e.g. the financial support for producer organisations. / Synopsis. Celem prezentowanych badań była analiza funkcjonowania rynku świeżych owoców w Polsce na przykładzie rejonu grójeckiego, będącego głównym w Polsce obszarem produkcji owoców, zwłaszcza jabłek. Badania wykazały, że najbardziej popularnym kanałem zbytu owoców jest sprzedaż przez pośrednika, zarówno do przetwórni, jak i na eksport. Dominacja tych kanałów sprzedaży wynika z niskiego stopnia integracji poziomej wśród producentów owoców. Konieczne jest stymulowanie rozwoju form współpracy między sadownikami jako czynnika wzrostu ich siły przetargowej na rynku oraz warunku dostępu do mechanizmów wspólnej polityki rolnej na rynku owoców, która oferuje m.in. środki finansowe na potrzeby nowo powstających grup producentów.

More than 100 countries in the world produce tobacco. The major producers are China, India, Brazil, the United States, Turkey, Malawi and Zimbabwe. They together produce over 80% of the world’s tobacco. In fact China alone accounts for over 35% of world production. FAO has forecasted that world tobacco production would be over 7.1 million tons in 2010. The numbers of smokers will increase mainly due to the growth of world’s population. By 2030 there will be at least another 2 billion people in the world. Cigarettes account for the largest share in manufactured tobacco products, 96% of sales total value. Asia, Australia and the Far East are by far the largest consumers (2,715 billion cigarettes), next are the Americas (745 billion), then Eastern Europe and former Soviet Union (631 billion) and Western Europe (606 billion). / Synopsis. Produkcja tytoniu na świecie ma miejsce w ponad 100 krajach. Głównymi producentami surowca nieprzetworzonego są Chiny, Indie, Brazylia, USA, Turcja, Malawi oraz Zimbabwe. Łącznie wszystkie te kraje wytwarzają ponad 80% globalnej produkcji liści tytoniu, zaś same Chiny 35%. Według ekspertów FAO światowa produkcja tytoniu w 2010 r. przeznaczona na wyrób artykułów tytoniowych wyniesie ponad 7,1 mln ton. Niewątpliwie ten stan rzeczy jest podyktowany zmianami ekonomicznymi czy demograficznymi na świecie, zwłaszcza w krajach rozwijających się, będących głównymi plantatorami surowca i konsumentami, przede wszystkim papierosów.

The paper positions Polish agriculture on the background of agriculture in the EU(25) member states in years 2004-2005. The analysis has the aim of selecting its strengths and weaknesses and form a basis for constructing the strategy of its development in the integrating Union. The geographical location of member states forms different climatic and soil conditions for development of agricultural production. In the majority of cases the EU member states are complementary to each other. These characteristics are supplementary to a differentiation in the levels of economic development and in the stage of progress of structural changes in agriculture. Polish agriculture as an important part of agriculture in the EU may play a significant role in development of its food security and food self-supply. / Synopsis. W opracowaniu umiejscowiono rolnictwo polskie na tle rolnictwa krajów Unii (25) w latach 2004-2005. Analiza ma na celu wychwycenie mocnych i słabych stron polskiego rolnictwa i stanowić podstawę do konstruowania strategii jego rozwoju w integrującej się Unii. Położenie geograficzne poszczególnych państw stwarza odmienne warunki klimatyczne i glebowe dla rozwijania produkcji rolniczej. W większości przypadków państwa Unii pod tym względem są dla siebie komplementarne. Te właściwości są uzupełniane zróżnicowaniem w poziomie rozwoju gospodarczego i zaawansowaniem przemian strukturalnych w rolnictwie. Rolnictwo polskie stanowiąc ważny składnik rolnictwa Unii może odegrać poważną rolę w rozwijaniu jej bezpieczeństwa żywnościowego i samowystarczalności żywnościowej.