Search

Critical thinking is based on learning to think, starting with asking questions and seeking logical answers to questions; Developing by recognizing and questioning cause-effect relationships; It is a skill that can be acquired with disciplined thinking, which requires not making generalizations and being understanding towards different ideas. If critical thinking is taught to the individual from an early age, it can turn into a permanent skill and take a place in one's life. The ability to think critically is effective in solving the problems faced by the individual, in establishing healthy relations with the environment, in establishing his relations with himself and the society on a healthy ground. The aim of this study is to examine the six books written by Anooshirvan Miandji for children in terms of critical thinking skills and to identify the expressions in the books that lead to critical thinking. Qualitative research method was adopted in the study, and the data of the research were obtained by document analysis technique. The obtained data were interpreted using content analysis. Anooshirvan Miandji studied Philosophy of Science, Critical Thinking, Information Theory and Psychology from Oxford University between 2016-2020. The author currently teaches Critical Thinking and Scientific Research Ethics at a university. The results of our research show that an author who has trained himself in critical thinking and learned how to think, wants to teach the reader what he knows with the books he writes, and wants to give the reader the ability to think critically. In the books examined, asking questions to the reader both with the dialogues of the characters and the information given by the author, reasoning by understanding the cause-effect relationship, questioning, not generalizing, not accepting in advance, not being blindly attached to information, following a process suitable for scientific research methods and trying to gain knowledge. Ideas that will provide critical thinking skills such as reaching, trying different solutions, saying that a truth will not be true in every period and situation, that truths can change with changing times and conditions, that I can be wrong, are intensively covered. Since the critical thinking skill is a skill that can be successfully acquired if the foundation is laid at an early age, books that aim to make the reader comprehend critical thinking in fiction should be taught to children in order to gain this skill. The books written by Anooshirvan Miandji for children can be taught to children to gain critical thinking skills., Eleştirel düşünme, temelinde düşünmeyi öğrenme olan, soru sormakla, sorulara mantıklı cevaplar aramakla başlayan; neden-sonuç ilişkilerinin farkına varıp sorgulamakla gelişen; genelleme yapmamayı, farklı düşüncelere karşı anlayışlı olabilmeyi gerektiren disiplinli düşünme ile kazanılabilecek bir beceridir. Eleştirel düşünme bireye küçük yaşlardan itibaren öğretilmeye başlanırsa kalıcı bir beceriye dönüşebilir ve kişinin hayatında bir yer edinir. Eleştirel düşünme becerisi, bireyin karşılaştığı problemleri çözmede, kendisi ve toplumla olan ilişkilerini sağlıklı bir zemine oturtmada, çevreyle sağlıklı ilişkiler kurmada etkilidir. Bu çalışmanın amacı Anooshirvan Miandji’nin çocuklar için kaleme aldığı altı adet kitabı eleştirel düşünme becerileri yönünden incelemek, kitaplarda geçen eleştirel düşünmeye yönlendiren ifadeleri tespit etmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş, araştırmanın verileri doküman incelemesi tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak yorumlanmıştır. Anooshirvan Miandji, Oxford Üniversitesinden 2016-2020 yılları arası Bilim Felsefesi, Eleştirel Düşünme, Bilgi Teorisi ve Psikoloji üzerine eğitim almıştır. Yazar, şu anda bir üniversitede Eleştirel Düşünme ve Bilimsel Araştırma Etiği dersleri vermektedir. Araştırmamızın sonuçları, eleştirel düşünme üzerine kendisini yetiştirmiş, eleştirel düşünmeyi öğrenmiş bir yazarın bildiklerini yazdığı kitaplarla okura da öğretmek istediğini, eleştirel düşünme becerisini okuyucusuna da kazandırmak istediğini göstermektedir. İncelenen kitaplarda gerek karakterlerin diyaloglarıyla gerekse yazarın araya girip verdiği bilgilerle okura soru sorma, neden-sonuç ilişkisini kavrayarak akıl yürütme, sorgulama, genelleme yapmama, peşinen kabul etmeme, bir bilgiye körü körüne bağlı olmama, bilimsel araştırma yöntemlerine uygun bir süreci takip ederek, deneyerek bilgiye ulaşma, farklı çözüm yolları deneme, bir doğrunun her devirde ve durumda doğru olmayacağını, doğruların değişen zaman ve şartlarla değişebileceği, ben yanılabilirim demenin önemli olduğu gibi eleştirel düşünme becerisi kazandıracak fikirler yoğun olarak işlenmiştir. Eleştirel düşünme becerisi küçük yaşlarda temeli atılırsa başarılı bir şekilde kazandırılabilecek bir beceri olduğu için bu beceriyi kazandırmak adına eleştirel düşünmeyi kurgu içinde okuyucusuna kavratmayı amaçlayan kitaplar çocuklara okutulmalıdır. Anooshirvan Miandji’nin çocuklar için yazdığı kitaplar eleştirel düşünme becerisi kazandırmak için çocuklara okutulabilir.

Doktora Tezi, Bu çalışmanın amacı, Türkiye‟de gerçekleştirilen çalışmaların, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisini incelemektir. Bu doğrultuda; Türkiye‟de son beş yıl içerisinde gerçekleştirilen Türkçe ve İngilizce çalışmalar taranmıştır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların ortak etki büyüklüğü, etkinin düzeyi ve yönü, bağımsız değişkenler açısından etki büyüklüklerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için nicel araştırma yöntemlerinden biri olan meta analiz yöntemi kullanılmıştır. Türkiye‟de 2017-2021 yılları arasında, eleştirel düşünme becerileri üzerine yazılmış yüksek lisans tezleri ve doktora tezleri ile hakemli dergilerde yayımlanmış olan makaleler içerisinden gerekli ölçütleri sağlayan çalışmalar araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırma kapsamında literatür taraması sonucu elde edilen çalışmalar, kodlama işleminin ardından içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. İçerik analizinden sonra çalışmalar, literatür tarama yöntemi olan meta analiz ile analiz edilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen çalışmalara ait etki büyüklükleri ve yayın yanlılıkları CMA programı ile analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında, eleştirel düşünme becerilerine ilişkin alan yazında yer alan deneysel ve yarı deneysel, ön test son test kontrol gruplu desenin yer aldığı çalışmalar incelenmiştir. Belirlenen ölçütleri sağlayan ve gerekli verileri içeren 49 tez ve makale çalışması meta analize dâhil edilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların rastgele etkiler modeline göre etki büyüklüğü Hedges‟s G= 1,344 olarak bulunmuştur. Ayrıca araştırmanın standart hatası= 0,134, varyansı= 0,018, alt limiti= 1,083, üst limiti= 1,606, Z değeri= 10,068 ve P değeri= 0,000 olarak hesaplanmıştır. Araştırmanın genel etki büyüklüğünün Cohen vd. sınıflandırma ölçütüne göre “güçlü” aralıkta olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların 22 tanesi (%44,90) güçlü, 17 tanesi (%34,70) orta, 6 tanesi (%12,24) küçük ve 4 tanesi (%8,16) zayıf düzeyde etki büyüklüğüne sahip olduğu görülmüştür. Negatif yönlü olan 2 çalışmanın bulunduğu ve bu çalışmaların zayıf düzeyde etki büyüklüğüne sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında yayın yanlılığını belirlemek amacıyla iki yöntem kullanılmıştır. Bunlardan bir tanesi Huni Saçılım Grafiği (Funnel Plot), diğeri ise Hata Koruma Sayısı (Classic Fail-Safe N) yöntemidir. Huni saçılım grafiği ve hata koruma sayısı sonuçlarına göre yayın yanlılığının olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmaların yıllar, yayın türleri açılarından aralarında anlamlı bir farklılığın olmadığı öğretim kademeleri ve ders alanları açılarından ise aralarında anlamlı bir farklılığın bulunduğu sonuçlarına ulaşılmıştır., The purpose of this study is to investigate the effects of the studies carried out in Turkey on critical thinking skills of students. In this context, studies written in English and Turkish in the last five years in Turkey were scanned. It is aimed to determine the common effect size, effect level and direction and independent effect size by combining the effect on students‟ critical thinking with quantitative research method Meta Analysis. Within the scope of the research, in Turkey between 2017 and 2021, academic dissertations both in masters and doctoral degree on critical thinking; articles that met the necessary criteria and published in peer reviewed journals were included to reach the target. Literature review was done, related studies were identified and after the coding process data were analyzed with content analysis method. After the content analysis was done studies were analyzed through Meta Analysis. CMA program was used to analyze the effect sizes and publication biases of the studies. Within the scope of this research, studies related to critical thinking skills, conducted with experimental, semi-experimental, pretest-posttest control group designs, were examined. 49 dissertations and articles including necessary data were included in the meta-analysis according to the determined criteria. According to random effects model effect size Hedges‟s G value is 1.344. In addition, standard error value is 0.134, variance is 0.018, limit inferior value is 1.083, limit superior value is 1.606, Z value is 10.068 and p value is 0.000. According to the results it was concluded that the overall effect size level of the study was "strong" according to the Cohen et al classification criterion. It is observed that the effect size level of 22 study (%44,90) was strong, 17 study (%34,70) was medium, 6 study was (%12,24) lower and 4 study was weak (%8,16). Also, it is concluded that there have been 2 negative directional studies and they have a weak effect size. Funnel Plot Diagram and Classic Fail Safe-N methods were used to determine the publication bias. According to the analysis it is concluded that there isn‟t publication bias. According to the results it can also be said that there is no significant difference between the studies included in the research in terms of years and publication types, but there is a significant difference between them in terms of academic levels and branches.

Bilgi çağı olan günümüzde, bireylerin eğitim ve öğretim faaliyetlerinde bilgi depolayıcısı değil, bilgiyi keşfeden ve keşfettiği bilgilerle yeni bilgilere ulaşabilen bireyler olarak yetiştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Bireylerin eğitim faaliyetlerinde, kalıcı öğrenmelerinin gerçekleştirilebilmesi için, sürece aktif olarak dâhil olmaları gerekmektedir. Din eğitimi açısından, bireylerin düşünme becerilerine sahip olarak yetiştirilebilmeleri amacıyla gerçekleştirilecek eğitim ve öğretim metotlarının belirlenmesi noktasında Kur’an’ın rehberliğine ihtiyaç duyulmaktadır. Din eğitiminde, sorgulayan, araştıran, doğru bilgiye ulaşmaya çalışan bireylerin yetiştirilmesi amacıyla Kur’an’ı Kerim’de eleştirel düşünme becerileri ve eğitimi bu araştırmanın temel konusudur. Araştırmada model olarak literatür taraması kullanılmaktadır. Tarama modeliyle elde edilen veriler, doküman analizi yöntemiyle, kavramların incelenmesi, İslam’da eleştirel düşünme, Kur’an’ın eleştirel düşünme yöntemi ve bu yöntemlerin, günümüzde din eğitiminde ne ölçüde kullanıldığı konularında ele alınmaktadır. Nitel içerik analizi yapılarak, Kur’an’da ve din eğitimi kaynaklarında yer alan düşünme becerilerine değinilmektedir. Eleştirel düşünme becerilerinin din eğitimi faaliyetlerinde kullanılmasının önemi ortaya konulmakta ve Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı, bu yöntemler açısından incelenmektedir. Bu inceleme neticesinde Ortaöğretim DKAB öğretim programında eleştirel düşünme eğitimi metotları noktasında eksikliklerin yer aldığı görülmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda eleştirel düşünme becerisinin din öğretiminde sürece aktif olarak dahil edilmesinin hem eğitimciler hem de öğrenciler için vazgeçilmez olduğu ortaya konulmaktadır. Her sınıf ve kademede her derste eleştirel düşünme becerilerini geliştiren bir din öğretiminin hedeflenmesi gerektiği vurgulanmaktadır. At present, the information age, it has become mandatory for individuals to be trained as individuals who discover information and can access new information with the information they discover, not as information storekeepers in educational and training activities. Individuals must be actively involved in educational activities in order for their permanent learning to be realized. From the point of view of religious education, the guidance of the Qur'an is needed to determine the methods of education and training that will be carried out in order to educate individuals with thinking skills. In religious education, critical thinking skills and education in the Qur'an are the main subject of this research in order to educate individuals who question, investigate, and try to achieve accurate information. Literature review is used as a model in the research. The data obtained by the screening model, the document analysis method, the examination of concepts, critical thinking in Islam, the critical thinking method of the Qur'an and the extent to which these methods are used in religious education are discussed today. Thinking skills contained in the Qur'an and religious education resources are addressed by conducting qualitative content analysis. The importance of using critical thinking skills in religious education activities is presented, and the curriculum of the course of Religious Culture and Moral Knowledge of Secondary Education is evaluated in terms of these methods. As a result of this review, it is seen that there are deficiencies in the point of critical thinking training methods in the Secondary Education RCMK curriculum. As a result of the research conducted, it is revealed that the ability to think critically, to be actively involved in the process of teaching religion, is indispensable for both educators and students. It is emphasized that a religious education that develops critical thinking skills should be aimed at every class and level in every course.

Bu çalışmada müfredat programlarında eleştirel bakış açısına daha çok yer veren Psikoloji, Türk Dili ve Edebiyatı bölümleri ile müfredat programlarında eleştirel bakış açısına daha az yer veren veya yer vermeyen İngilizce Öğretmenliği ve Uluslar arası İşletme bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme eğiliminin sosyo-demografik ve kişilik özellikleri ile birlikte araştırmaktır. Araştırmanın örneklemini 2017-2018 öğretim döneminde Mersin ili Çağ Üniversitesi Psikoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, İngilizce Öğretmenliği ve Uluslar arası İşletme bölümlerinde okuyan 245 kadın, 120 erkek olmak üzere 365 1.sınıf ve son sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırma verileri, "California eleştirel düşünme eğilimi (CCTDI) ölçeği", "Hızlı Büyük Beşli Kişilik Testi (HBBKT)" ve geliştirilen "Kişisel Bilgi Formu" ile elde edilmiştir. Normal dağılım gösteren sürekli değişkenlerin analizinde independent sample t testi veya tek yönlü varyans analizi, normal dağılım göstermeyen sürekli değişkenlerin analizinde ise Mann whitney U veya Kruskall Wallis testi ve kategorik değişkenlerin analizinde ise ki-kare testi kullanılarak çözümlenmiştir. Elde edilen bulgularda; müfredatlarında eleştirel bakış açısına daha çok yer veren Psikoloji ve Türk Dili ve Edebiyatı öğrencilerinin, müfredatlarında eleştirel bakış açısına daha az yer veren veya yer vermeyen İngilizce Öğretmenliği ve Uluslar arası İşletme bölümü öğrencilerine göre daha fazla eleştirel düşünme eğilimine sahip oldukları bulunmuştur (p= 0,001). Psikoloji, Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerinin 4.sınıf öğrencilerinin aynı bölümlerde okuyan 1.sınıf öğrencilerine göre eleştirel düşünme eğilimi alt ölçek ve toplam puan ortalamalarında anlamlı bir fark olduğu gözlenmektedir (p=0,000). Ancak müfredatlarında eleştirel bakış açısına daha az yer veren veya yer vermeyen İngilizce Öğretmenliği ve Uluslar arası İşletme bölümünün 1.sınıf ile 4.sınıfları arasında eleştirel düşünme eğilimi alt ölçek ve toplam puan ortalamalarında anlamlı bir fark gözlenmemiştir (p= 0,335). Öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi puanları yükseldikçe hızlı büyük beşli kişilik testi puanlarının da yükseldiği saptanmıştır (r=0,206, p=0,000). Eleştirel düşünme eğilimi ölçeği alt boyutları ile hızlı büyük beşli kişilik testi ölçeği alt boyutları arasında ilişkiler görülmüştür., The aim of this study is to investigate critical thinking disposition of the students enrolled in Psychology and Turkish Language and Literature departments who receive critical thinking course and those enrolled in English Language Teaching and International Business departments who do not receive the same course. Socio-demographic characteristics and personality traits of the students were also considered in examining their critical thinking disposition differences. The study also aims to examine whether there are significant differences between critical thinking disposition differences of the students, their departments, grades, personality traits and other variables (grade, gender, department, education levels of their parents, the time they spend on reading newspapers, frequency of watching TV, their parents' attitudes, entering scores for their departments, scholarship status and their family income level) The sample of the study consisted of 365 junior and senior students—245 of whom were female and 120 were male—enrolled in the departments of Psychology, Turkish Language and Literature, English Language Teaching and International Business departments in the 2017-2018 academic year at Çağ University in Mersin. The data of the study were collected using California Critical Thinking Disposition Inventory (CCTDI), Quick Big Five Personality Test (QBFPT) and the Sociodemographic information form prepared by the researcher. Parametric values were analyzed using the Independent Sample t-test or the One-Way ANOVA test. The Mann-Whitney U or the Kruskall Wallis test was used in the analysis of non-parametric variables. Categorical variables were analyzed using the Chi-square test. The findings of the study showed that students of Psychology and Turkish Language and Literature departments who received critical thinking course had higher levels of critical thinking disposition than those of English Language Teaching and International Business who did not have critical thinking course (p= 0,001). There were significant differences between the total and subscale scores of CCTDI of the senior students of Psychology and Turkish Language and Literature departments compared to the junior students at the same departments (p=0,000). However, there were no significant differences between the total and subscale scores of CCTDI of the junior and senior students of English Language Teaching and International Business departments (p= 0,335). The study found that as the students' CCTDI scores increased, the scores of QBBFT also increased (r=0,206, p=0,000). There were relationships between the subscale scores of CCTDI and those of QBBFT.

Bu çalışmanın amacı Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde eleştirel düşünme eğilimi ile depresyon eğilimi arasındaki ilişkiyi ve etkileyen faktörleri incelemektir. Çalışmanın örneklemini 2017-2018 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi 1, 2, 3. sınıfta preklinik dönemde öğrenim gören toplam 403 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak; Kişisel Bilgi Formu, Kaliforniya Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (KEDEÖ) ve Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, çalışma grubumuzu oluşturan üniversite öğrencilerinin sadece %7,4'ü yüksek eleştirel düşünme eğilimine sahipken, %51,9'unun orta seviyede, %40,7'sinin ise düşük seviyede eleştirel düşünme eğilimine sahip oldukları saptanmıştır. Öğrencilerin %9,9'unda şiddetli, %18,4'ünde orta, %32'sinde hafif düzeyde depresyon eğilimi vardır. Öğrencilerin %39,7'sinde depresyon eğilimi seviyesi normal düzeydedir. Depresyon eğilimi ile eleştirel düşünme eğilimi arasındaki ilişki incelendiğinde BDÖ puanı ile KEDEÖ puanı arasında negatif yönlü orta derecede (r= -0,45) bir uyum-korelasyon olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi seviyesi arttıkça depresyon eğilimi seviyesi azalmaktadır. Eleştirel düşünme eğilimi seviyesi ve depresyon eğilimi seviyelerinin akademik başarı düzeyi, aile yapısı, hobi varlığı ve hobi sıklığı, depresyon nedeniyle daha önce psikolojik destek alma durumu ve depresyon nedeniyle şu an psikolojik destek alma durumları ile farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Eleştirel düşünme eğilimi ve depresyon eğilimi seviyeleri ailenin ekonomik durumuna göre farklılık göstermemektedir. Eleştirel düşünme eğilimi seviyesi kadın öğrencilerde daha yüksek iken depresyon eğilimi seviyelerinin cinsiyete göre farklılaşmadığı görülmüştür. Eleştirel düşünme eğilimi seviyeleri sınıf düzeylerine göre farklılaşmakta iken depresyon eğilimi seviyeleri değişmemektedir. Depresyon eğilim düzeyini etkileyen bağımsız değişkenleri belirlemek amacıyla lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Depresyon eğilimini etkileyebileceği saptanan cinsiyet, sınıf, akademik başarı düzeyi ve daha önce psikolojik destek alma durumu ve eleştirel düşünme düzeyi modele bir arada eklendiğinde; cinsiyet, daha önce psikolojik destek almış olmak ve düşük eleştirel düşünme düzeyinin depresyon düzeyini anlamlı olarak etkileyen bağımsız ve istatistiksel olarak anlamlı faktörler olduğu izlenmektedir. Depresyon eğiliminde olma durumunu; kadın olmak 1,8 kat (OR:1.8; %95GA:1.1-3.2), daha önce psikolojik destek almış olmak 3,6 kat (OR:3.6; %95GA:2.0-6.8) ve düşük eleştirel düşünme düzeyine sahip olmak ise 3,4 kat (OR:3.4; %95GA:2.1-5.6) arttırmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, eleştirel düşünme düzeyi gelişmiş olan bireylerin depresyon ile daha kolay başa çıkabileceğine işaret etmektedir., The aim of this study was to investigate the relationship between critical thinking disposition and depression tendency and the related factors among the students of Medicine Faculty at Çukurova University. The sample of the study consisted of 403 students who were studying in the preclinical period of 1st, 2nd, 3rd grades of Medicine Faculty at Çukurova University in the spring term of the 2017-2018 academic year. Personal Information Form, California Critical Thinking Disposition Inventory (CCTDI) and Beck Depression Inventory (BDI) were used as the data collection tools. According to the results of the study, only 7.4% of the participating university students in the study group have high tendency to think critically, while 51.9% have a moderate tendency and 40.7% have a low level of critical thinking. 9.9% of university students in the study group have a severe tendency to depression, 18.4% have moderate and 32% have mild depression. The level of depression tendency was normal in 39.7% of the students. When the relationship between depression tendency and critical thinking disposition is examined, it was determined that there was a negative-moderate (r = -0.45) correlation between the BDI score and the CCTDI score. As the level of critical thinking dispositions of the student increases, the level of depression tendency decreases. According to the research results; the level of critical thinking tendency and the level of depression tendency were determined to differ with the level of academic success, family structure, the presence of hobby and frequency of hobby, previous psychological support for depression and currently receiving psychological support due to depression. Critical thinking disposition and depression tendency levels do not differ according to the family's economic situation. While the level of critical thinking tendency was higher among female students, it was seen that depression tendency levels did not differ according to gender. While the levels of critical thinking tendency differ according to the class levels, the levels of depression tendency do not change. Logistic regression analysis was performed to determine the independent variables affecting the level of depression. When gender, the level of class, academic achievement and previous psychological support and the level of critical thinking that were determined to affect depression tendency were added together in the model; gender, previous psychological support and low level of critical thinking were independent and statistically significant factors that significantly affected the level of depression. Being female increases 1,8 times (OR:1.8; %95CI:1.1-3.2) to suffer from depression tendency, having previously received psychological support increases to 3.6 times (OR: 3.6; 95% CI: 2.0-6.8), having low critical thinking increases to 3.4 times (OR: 3.4; 95% CI: 2.1-5.6). The results obtained the study are pointed out that individuals whose critical thinking level is well developed will be able to cope more easily with depression.

Yüksek Lisans Tezi YÖK Merkezi No:311814, Bu çalışmanın amacı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerini belirlemektir. Araştırmada betimsel nitelikli tarama modeli kullanılmış olup, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin, çeşitli değişkenlere göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırma 2011-2012 öğretim yılında Atatürk, Dicle, Dokuz Eylül, Erciyes, İstanbul, Marmara, Ondokuz Mayıs, Necmettin Erbakan ve Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakülteleri Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü'nde yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini 813 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi bölümü öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Facione, Facione ve Giancarlo (1998) tarafından geliştirilen; İskifoğlu ve Ağazade (2012) tarafından Tükçeye uyalanan California Eleştirel Düşünme Eğilimi Envanteri kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin genel olarak düşük olduğu bulunmuştur. Cinsiyet, sınıf düzeyi, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, coğrafi bölge ve algılanan sosyo-ekonomik düzey değişkenleri bakımından, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim seviyelerinde anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin yaş bakımından anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmamızın bulgularına göre genel olarak yaş arttıkça eleştirel düşünme eğilim düzeyinin düştüğünü söylemek mümkündür. Araştırma verilerine göre, akademik başarı değişkeni bakımdan doğruyu arama, açıkfikirlilik, analitiklik, olgunluk alt boyutları ile CCTDI T toplam puanında anlamlı farklılık mevcuttur. ?Din ve Eleştirel Düşünce? dersini tercih eden öğrenciler ile bu dersi tercih etmeyen öğrencilerin eleştirel düşünme eğilim düzeylerinde açıkfikirlilik alt boyutu dışında anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile üniversiteye başlamadan önce yaşadıkları yer arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu söylenebilir. Aile yapısı ile eleştirel düşünme eğilim düzeyleri arasında bazı alt boyutlar ile toplam puanda anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir., The purpose of this study is to determine the critical thinking dispositions of Religious Culture and Ethics teachers candidates. In the survey, descriptive research method is used and examined trends in teacher candidates' critical thinking according to the certain variables. Area of the study in the academic year 2011-2012 is Atatürk, Dicle, Dokuz Eylul, Erciyes, Istanbul, Marmara, Ondokuz Mayis, Necmettin Erbakan and Uludag University, Faculty of Education Department of Religious Culture and Ethics Education. The subjects of the study were 813 teacher candidates on department of religious culture and ethics education. The data was collected in this study by using the ?The California Critical Thinking Disposition Inventory? developed by Facione, Facione and Giancarlo(1998) and adapted into Turkish by İskifoglu and Agazade (2012). As a result, critical thinking dispotisions of the teachers candidates of Religious Culture and Ethics is low in general. Based on gender, grade level, mother education level, father education level, perceived socio-economic status, were not detected significant differences in teachers' levels of critical thinking dispositions. Critical thinking dispositions of teacher candidates were found to be significant differences in terms of ages. According to the findings of our study possible to say that the level of critical thinking dispositions generally decreased with increasing age. The result also showed that there are significant difference among the critical thinking dispositions and academic achievement of candidates according to in the grand total and in sub dimensions of truthseeking, openmindedness, analyticity, maturity.

TEZ8358 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s. 128-139) var. xiii, 145 s. : res., tablo ; 29 cm. In this research, the effect of critical thinking program, which was taught through the content based approach in the course of Science History, on the critical thinking tendency and level of the teacher candidates of Information Technologies was studied. The research is designed according to one of the experimental research designs of pre-test, post-test, control group research design. The groups of the study are constituted as an experimental group and a control group. The researcher gave the course to the experimental group. In this research, the effect of critical thinking program, which was taught through the content based approach in the course of Science History, on the critical thinking tendency and level of the teacher candidates of Information Technologies was studied. The research is designed according to one of the experimental research designs of pre-test, post-test, control group research design. The groups of the study are constituted as an experimental group and a control group. The researcher gave the course to the experimental group. In the research, third-year, day-time college students, who are the experimental group of the study, were applied content-based critical thinking program in the ""History of Science"" course and the control group who are the night-time students were applied nothing but the direct method and assessment instrument were used. The data collected through the research were analyzed using the SPSS 11.5 statistical packet program. After arithmetic mean and standard deviation of the data were given descriptively, one-way analysis of variance analysis (ANOVA) and coiv variance (ANCOVA) analysis were performed. The results the research findings can be summed as: 1. When California Critical Thinking Disposition Inventory (CCTDI) pre-test points of experimental group who were applied content-based critical thinking program and the control group are checked, there is significant difference comparing to their post-test points in favor of the experimental group. 2. When Ennis-Weir Critical Thinking Essay Test (ENNIS-W) pre-test points of experimental group who were applied content-based critical thinking program and the control group are checked, there is no significant differences comparing to their post-test points. 3. When subject area pre-test points of experimental group who were applied content-based critical thinking program and the control group are checked, there is no significant differences comparing to their post-test points. 4. No relation is found between California Critical Thinking Disposition Inventory and Ennis-Weir Critical Thinking Essay Test. Bu çalışmada, bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine Bilim Tarihi dersinde konu temelli bir yaklaşımla öğretilen eleştirel düşünme programının etkisi araştırılmıştır. Araştırma, deneysel araştırma modellerinden biri olan ön test-son test kontrol gruplu deneme modeline göre desenlenmiştir. Çalışmada gruplar bir deney ve bir kontrol grubu desenine göre oluşturulmuştur. Araştırmacı deney ve kontrol grubunun dersine girmiştir. Araştırma, 2009-2010 öğretim yılı Güz döneminde Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü üçüncü sınıf örgün ve ikili öğretim öğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Deney grubunda 39 Kontrol grubunda ise 35 öğrenci olmak üzere, toplam 74 öğrenci çalışma grubunda yer almıştır. Deney ve kontrol grubu yapılan kuraya göre belirlenmiş, kura sonucu örgün öğretim öğrencileri deney grubu, ikili öğretim öğrencileri ise kontrol grubu olarak araştırmada yer almıştır. Araştırmada, Deney grubu olan üçüncü sınıf örgün öğretim öğrencilerine ""Bilim Tarihi"" dersinde konu temelli eleştirel düşünme programı uygulanmış, kontrol grubu olan ikili öğretim öğrencilerine ise herhangi bir uygulama yapılmadan ""Bilim Tarihi"" dersi sadece düz anlatım yöntemiyle işlenmiş ve ölçme araçları uygulanmıştır. Araştırma sürecinde elde edilen veriler, SPSS 11.5 istatistik paket programı aracılığıyla çözümlenmiştir. Verilerin aritmetik ortalamaları, standart sapmaları betimsel olarak verildikten sonra, tek yönlü varyans analizleri (Anova) ve kovaryans analizleri (Ancova) yapılmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: 1. Konu temelli eleştirel düşünme programı uygulanan deney grubu ve kontrol grubunun California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CCTDI) ön test puanları kontrol edildiğinde, son test puanları arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. 2. Konu temelli eleştirel düşünme programı uygulanan deney grubu ve kontrol grubunun Ennis-Weir Eleştirel Düşünme Yazılı Testi(ENNIS-W) ön test puanları kontrol edildiğinde, son test puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. 3. Konu temelli eleştirel düşünme programı uygulanan deney grubu ve kontrol grubunun konu alanı ön test puanları kontrol edildiğinde, son test puanları arasında anlamlı bir fark var bulunamamıştır. 4. California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ile Ennis-Weir Eleştirel Düşünme Yazılı Testi arasında bir ilişki bulunamamıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: EF2009YL40.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu araştırmanın amacı, İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının eleştirel düşünmenin stratejilerine ne kadar yer verdiğini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda eleştirel düşünme ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Literatür taramasından elde edilen bilgiler ışığında stratejilere ne kadar yer verildiğini belirlemek amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen uzmanların görüşleri alınarak son şekli verilen eleştirel düşünme envanteri hazırlanmıştır. Metinlerin eleştirel düşünmeye ne kadar yer verdiğini belirlemeye çalışırken, eleştirel düşünme envanterinin yanı sıra cümlelerin sahip olduğu derin anlamda göz önünde tutulmuştur. Araştırmada, eleştirel düşünmenin bilişsel stratejilerinden 11 boyutuna ders kitaplarında ne kadar yer verip vermediğine bakılmıştır.Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Milli Eğitim Yayınevi'nin hazırladığı 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı ile Erdem Yayınevi'nin hazırladığı 5. sınıf Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini kitaplarda zorunlu tema olarak bulunan birey ve toplum, değerlerimiz, yenilikler ve gelişmeler temalarındaki toplam 22 metin oluşturmaktadır. Ders kitaplarındaki metinlerin içerik analizi, araştırmacı ve üç hakem tarafından yapılmıştır. Metinlerdeki bulguların sayısal olarak çetelemesi yapılmış ve frekans tablosunda sunulmuştur. Araştırmacı ile üç hakemin bulguları arasındaki puanlayıcı güvenirliğini belirlemek amacıyla Kendall W Testi'nden yararlanılmıştır. Araştırmada, araştırmacı ile üç hakemin bulguları arasında, anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.Milli Eğitim Yayınevi'nin hazırladığı 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik olarak Erdem Yayınevi'nin hazırladığı 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlere göre daha fazla yer verdiği sonucuna ulaşılmıştır. The purpose of this study is to determine to what extent the textbooks on the Turkish language for primary school 5th grades incorporate critical thinking strategies. With this purpose in mind, a review of literature was carried out. In the light of the data obtained via the review of literature, an inventory of critical thinking was designed by the author and finalized through learned opinion in order to determine to what extent the strategies are included. As well as the inventory of critical thinking, the deep meaning of the sentences were taken into account during the process of finding out to what extent the texts incorporate critical thinking. The study made an attempt to discover the extent to which the textbooks encompass 11 dimensions of the cognitive strategies regarding critical thinking.Based on a scanning model, the study included a content analysis. The population of the study is comprised of the Textbook on the Turkish Language for 5th Grades designed by the National Education Publishing and the Textbook on the Turkish Language for 5th Grades developed by the Erdem Publishing. The sample of the study consists of a total of 22 texts on individual and society, our values, innovations and developments, which are compulsory themes found in the textbooks. The content analysis of the texts included within the textbooks was conducted by the author and three referees. The findings from the texts were numerically tallied and presented in the frequency table. Kendall?s w test was used so as to determine the inter-reliability of the findings obtained by the author and the three referees. A meaningful correlation was observed between the findings obtained by the author and the three referees.The study concluded that the textbooks on the Turkish Language for 5th Grades designed by the National Education Publishing incorporated texts that could develop the critical thinking skills of students to a greater extent than the ones developed by the Erdem Publishing.

TEZ7366 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2009. Kaynakça (s.67-73) var. x, 79 s. ; 29 cm. In this research, It is examined that whether there is a significant difference between the dependent variations, like teacher candidates' critical thinking and empathy inclinations and the independent variations, like their branches, years, genders, parents' educational levels and percieved socio-economic status . The Pupils from the Faculty of Education in Cukurova University consist the universe of this study. 671 teacher candidates were selected randomly to participate in the examination. California Critical Thinking Inclination (CCTDI), which is invented by Kökdemir in 2003 and The Scale of Educational Empathy (EEÖ), which is invented by Dökmen in 1988 are used in this study. Furthermore, an ""Individual Information Form"", which consists of questions related to the teacher candidates' branches, years, genders, percieved socio-economic status and the educational level of their parents, is prepared and conducted by the researcher. Bu araştırmada öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ve empatik eğilimleri bağımlı değişkenleri ile okudukları program, sınıf düzeyleri, cinsiyetleri, anne ve baba eğitim düzeyleri, algıladıkları sosyo-ekonomik düzey bağımsız değişkenleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın evrenini Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesinde okuyan öğrenciler oluşturmuştur. Araştırmaya random yoluyla seçilen 671 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada Kökdemir (2003) tarafından geliştirilen ""California Eleştirel Düşünme Eğilimi"" (CCTDI) ile Dökmen (1988) tarafından geliştirilen ""Empatik Eğilim Ölçeği"" (EEÖ) kullanılmıştır. Ayrıca araştırmacı tarafından öğretmen adaylarının; okudukları program, sınıf düzeyi, cinsiyet, anne ve baba eğitim düzeyi, algıladıkları sosyo-ekonomik düzeyine ilişkin sorulardan oluşan bir ""Kişisel Bilgi Formu"" hazırlanmış ve uygulanmıştır... Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No

Bu araştırmada, ilköğretim ikinci kademe 6-7. sınıf Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerileri ve eleştirel düşünmeye yönelik kullandıkları öğretim yöntemleri bazı değişkenler açısından incelenmiştir.Araştırma, 2007-2008 öğretim yılında bahar döneminde Adana ili Seyhan ve Yüreğir ilçelerindeki 36 devlet okulunda görev yapan 110 Sosyal Bilgiler öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ?Kişisel Bilgi Formu?, ?Kritik Düşünme Ölçeği?, ?Öğretim Yöntemleri Anketi? ve görüşme formu kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen veriler, SPSS 11.5 istatistik paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmada ?Kritik Düşünme Ölçeği? ve ?Öğretim Yöntemleri Anketi? ile elde edilen verilerin frekans dağılımları ve aritmetik ortalamaları betimsel olarak verilmiştir. Ayrıca Korelasyon analizi, bağımsız gruplar t-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır.Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:1. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerileri ile kullandıkları öğretim yöntemi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır.2. Öğretmenlerin yüksek düzeyde eleştirel düşünme becerisine sahip oldukları bulunmuştur. Ancak öğretmenlerle yapılan görüşme sonuçları bu bulguyu tam olarak desteklememektedir.3. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerileri ile cinsiyet, mezun olunan yüksek öğrenim kurumu ve aldıkları hizmet içi eğitim seminerine göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Mesleki kıdem değişkenine göre ise kıdemi fazla olanlar lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur.4. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünmeye yönelik kullandıkları öğretim yöntemleri ile cinsiyet, mezun olunan yüksek öğrenim kurumu ve aldıkları hizmet içi eğitim seminerine göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Mesleki kıdem değişkenine göre ise kıdemi fazla olanlar lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur.5. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin boş zamanlarında daha çok kitap ve gazete okudukları ve kültürel aktivitelerle ilgilendikleri, ayrıca televizyonda daha çok tartışma programları, bilgi yarışmaları ve belgesel programları izledikleri saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Düşünme, Eleştirel Düşünme, Eleştirel Düşünme Becerisi, Sosyal Bilimler, Sosyal Bilgiler In this research,critical thinking abilities of the social teachers at the secondary stage,6-7. grades of primary schools and their teaching methods intended for critical thinking have been analized from the point of some variables.The research has been formed in 2007-2008 educational year spring semester, with the 110 Social Studies teachers who work in Seyhan and Yüreğir counties in Adana province.In the research, ?Personal Information Form? , ?Critical Thinking Scale?, ?Teaching Methods Questionnaire? have been applied.The information gained in the research has been analized through statistical software package SPSS 11.5 . In the research,frequency polygons and arithmetic means of the datas gained through ?Critical Thinkink Scale? and ?Teaching Methods Questionnaire? have been shown in a descriptive way. Also, correlation analysis , independent groups t-test , one-way analysis of variance have been applied.Results gained through the research can be summarized like below;1.There is a meaningful and positive connection between the critical thinking abilities of social studies teachers and their teaching methods.2.It has been detected that teachers have a good level of critical thinking ability.But interwiew results done with the teachers don?t support this finding.3. Gender, in-service training the teachers have recieved,university graduation don?t make meaningful differences in analysing critical thinking abilities of Social Studies teachers. In wiev of professional seniority variable, a meaningful difference has occured for the good of the ones who have more seniority.4. Gender, in-service training the teachers have recieved, university graduation don?t make meaningful differences in Social Studies teachers? teaching methods intended for critical thinking. In wiev of professional seniority variable, a meaningful difference has occured for the good of the ones who have more seniority.5. It is detected that Social Studies teachers read more book and newspaper, pay attention to culturel activities, watch discussion programs, knowledge contests and documentaries in their spare time.Keywords: Thinking, Critical Thinking, Social Studies, Social Sciences, Thinking ability. 145

Bu araştırmada yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünme düzeyinin öğrencinin cinsiyeti, sınıf düzeyi, öğretmenin cinsiyeti, sınıf mevcudu ve öğrencinin matematik başarısı açısından farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2007–2008 öğretim yılında Samsun’un Alaçam ve Yakakent ilçelerinde öğrenim gören yedinci ve sekizinci sınıf öğrencileri arasından rastlantısal olarak seçilen 402 yedinci sınıf ve 424 sekizinci sınıf olmak üzere toplam 826 öğrenci oluşmuştur. Verilerin toplanması aşamasında Demir (2006) tarafından hazırlanan eleştirel düşünme ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin yanı sıra öğrencilerin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, t testi, tek yönlü varyans analizinden ( ANOVA ) yararlanılmıştır. Araştırma sonunda öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin yüksek olduğu ve bu düzeyin araştırmanın tüm değişkenlerine göre anlamlı derecede farklılaştığı görülmüştür. Bu sonuçlara dayalı olarak öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin belirlenmesi ve geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur. In this research indicated that to determine differences among seventh and eighth grade students’ levels of critical thinking points of view gender of students, class level, gender of teachers, class existing and mathematics success. Universe of the research consists of 7th and 8th grade school students, who are educated in Alaçam and Yakakent (within Samsun) in 2007–2008 education years. Sample of the study consists of 402 7th and 424 8th (totally 826) grade students which are selected from the universe. Data was collected by Demir’s (2006) critical thinking scale. An information form which was prepared by the researcher to determine students’ demographical features was also used with this scale. Frequencies, percentage, arithmetic mean, standard deviation, t test, one-way analysis of variance (ANOVA) were employed to analyze data. The results of the research indicated that, the level of 7th and 8th grade students’ critical thinking levels were high and there were differences among the critical thinking levels point of view all the independent variables of the research. Finally, suggestions were included on determination and development of level of students’ critical thinking

iÖZETKONU VE BECERİ TEMELLİ ELEŞTİREL DÜŞÜNME ÖĞRETİMİNİNÖĞRETMEN ADAYLARININ ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMİ VE DÜZEYİNEETKİSİBirsel AYBEKDoktora Tezi, Eğitim Bilimleri Anabilim DalıDanışman: Yard. Doç.Dr. Ahmet DOĞANAYEylül 2006, 250 sayfaBu çalışmada, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi vedüzeyine Edward De Bono'nun beceri temelli Cort1 düşünme programı ve Sosyal BilgilerÖğretimi dersinde konu temelli bir yaklaşımla öğretilecek eleştirel düşünme programınınetkisi araştırılmıştır. Araştırma, deneysel araştırma modellerinden biri olan ön test-son testkontrol gruplu deneme modeline göre desenlenmiştir. Çalışmada gruplar iki deney ve birkontrol grubu desenine göre oluşturulmuştur. Araştırmacı deney gruplarının derslerinegirmiştir.Araştırma, 2004-2005 öğretim yılı Bahar döneminde Çukurova Üniversitesi EğitimFakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıföğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Deney-1 grubunda 22, Deney-2 grubunda 27,Kontrol grubunda ise 27 öğrenci olmak üzere, toplam 76 öğrenci çalışma grubunda yeralmıştır. Gruplar; California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CCTDI) ve Ennis-WeirEleştirel Düşünme Yazılı Testi (E-WCTET) ön test sonuçları ile Kişisel Bilgi Formusonuçları dikkate alınarak eşitlenmiştir.Araştırma sürecinde elde edilen veriler, SPSS 10.0 istatistik paket programıaracılığıyla çözümlenmiştir. Verilerin aritmetik ortalamaları, standart sapmaları betimselolarak verildikten sonra, tek yönlü varyans analizleri (Anova) ve kovaryans analizleri(Ancova) yapılmıştır.Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:1. Edward De Bono'nun beceri temelli Cort1 düşünme programı uygulanan birincideney grubu, konu temelli eleştirel düşünme programı uygulanan ikinci deney grubu vekontrol grubunun California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CCTDI) ön test puanlarıkontrol edildiğinde son test puanları açısından;iia) Deney grupları ve kontrol grubu arasında deney grupları lehine anlamlı bir farkbulunmuşturb) Deney grupları arasında, Deney-1 grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur2. Edward De Bono'nun beceri temelli Cort1 düşünme programı uygulanan birincideney grubu, konu temelli eleştirel düşünme programı uygulanan ikinci deney grubu vekontrol grubunun Ennis-Weir Eleştirel Düşünme Yazılı Testi (E-WCTET) ön test puanlarıkontrol edildiğinde son test puanları açısından;a) Deney grupları ve kontrol grubu arasında deney grupları lehine anlamlı bir farkbulunmuşturb) Deney grupları arasında, Deney -1 grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur3. Deney gruplarındaki öğrencilerin California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği veEnnis-Weir Eleştirel Düşünme Yazılı Testi'nden aldıkları puanlar ile akademik başarılarıarasında bir ilişki bulunamamıştır.4. California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ile Ennis-Weir Eleştirel DüşünmeYazılı Testi ön test puanları arasında düşük ve anlamlı olmayan bir ilişki bulunurken, son testpuanları arasında orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur.5. Araştırma sonunda, Deney-1 grubundaki öğrencilerin uygulamadan önce eleştireldüşünmeyi daha dar bir kapsamda ele alırken, uygulama sonrasında bu kavramı daha geniş vefarklı boyutları ile ayrıca, daha bilimsel bir yaklaşımla ele aldıkları saptanmıştır. Aynızamanda bu gruptaki öğrencilerin özellikle Cort1 düşünme programındaki becerileri deiçerecek şekilde eleştirel düşünme kavramını açıkladıkları belirlenmiştir. Konu temelliprogramın uygulandığı Deney-2 grubundaki öğrencilerin ise, uygulamadan sonra da eleştireldüşünmeyi genel olarak uygulama yapılmadan önceki şekilde algıladıkları bir başka deyişleeleştirel düşünme kavramına ilişkin algılarında çok fazla bir değişiklik olmadığı görülmüştür.6. Araştırma sonunda, Cort1 düşünme programının uygulandığı Deney-1 grubundakiöğrencilerin genel olarak derste yapılan eleştirel düşünme etkinliklerine karşı olumludüşüncelere sahip oldukları, bu derste kazandırılmaya çalışılan eleştirel düşünme becerilerinintüm öğretmenlere kazandırılması gerektiği ve bu becerilerin aynı zamanda günlük yaşamda daönemli olduğu konusunda ortak bir fikre sahip oldukları saptanmıştır. Konu temelli eleştireldüşünme programının uygulandığı Deney-2 grubundaki öğrencilerin ise hemen hemeniiihepsinin başlangıçta, kendilerine dersle ilgili fazla sorumluluk yüklenmesinden dolayı dersinişleniş yönteminden çok memnun olmadıkları ancak, zamanla bu sorumluluklar sayesindekonuyu daha iyi ve ezberden uzak bir öğretim ortamında öğrendiklerini gördükleri zamandersin işlenişine yönelik olumlu düşünceler içerisine girdikleri, derse aktif olarak ve zevkalarak katıldıkları görülmüştür.Anahtar Sözcükler: Düşünme, Eleştirel düşünme, Eleştirel düşünmeye yöneliktutum, Eleştirel düşünmeye yönelik tutum ölçeği, Sosyal bilgiler, Vatandaşlık eğitimi. ivABSTRACTTHE EFFECT OF CONTENT AND SKILL BASED CRITICAL THINKINGTEACHING ON PROSPECTIVE TEACHERS? DISPOSITION AND LEVEL INCRITICAL THINKINGBirsel AYBEKPhD. Dissertation, Department of Educational SciencesSupervisor: Asst. Prof. Dr. Ahmet DOĞANAYSeptember 2006, 250 pagesThis study investigated the effects of teaching with Edward De Bono?s skill basedCort1 thinking programme and teaching with content based critical thinking programme insocial studies subject on prospective teachers? critical thinking disposition and level .The research was designed as an experimental pre-test/post-test control group design.There were two experiments and one control group in the research. Total of 76 studentsparticipated voluntarly to the study. There were 22 students in first experimental group, 27students in second experimental group, 27 students in control group. Groups are equalized onthe basis of pre-test results of California Critical Thinking Disposition Inventory, Ennis-WeirCritical Thinking Essay Test and Personal Information Forms. Edward De Bono?s skill basedCort1 critical thinking programme was applied to the experimental group one; content basedcritical thinking programme was applied to the experimental group two.SPSS 10.0 is used as statistic sofware package to analyze data. First the data wasanalyzed by using descriptive statistics such as mean and standart deviation, then they wereanalyzed inferentially by using one-way anova and covariance techniques.The result of this study:1. Covariating pre-test results for the post-test results of California Critical ThinkingDisposition Inventory, the research results shows:a. Significant results are found among experimental groups and control groupin favor of experimental groups.b. Skill based experiment group one was significantly better than the content-based experiment group two.2. Covariating pre-test results for the post-test results of Ennis-Weir Critical ThinkingEssay Test, the research results shows:va. Significant results are found among experimental groups and control groupin favor of experimental groups.b. Skill based experiment group one was significantly better than the content-based experiment group two.3. There is no correlation between the academic achievement level and score ofCalifornia Critical Thinking Disposition Inventory, Ennis-Weir Critical ThinkingEssay Test of experimental groups.4. Low but statistically insignificant correlation found in pre-test scores of CaliforniaCritical Thinking Disposition Inventory and Ennis-Weir Critical Thinking EssayTest of experimental groups. Correlation in post-test between these two test wassignificant.5. Cort skill-based experiment group one have a limited understanding of criticalthinking before treatment; however, the development of more scientific and widerpespectives towards critical thinking in this group is observed after treatment. Inthe mean time, these students defined the concept of critical thinking as in Cort1programme after the treatment. However, it is found that students in the content-based experiment group two defined the concept of critical thinking after thetreatment as before the treatment. Another word, there was not much change intheir perception of critical thinking.6. It is observed that most of the students in skill-based Cort1 thinking experimentgroup one have positive ideas toward critical thinking activities done in theclassroom. They stated the importance of critical thinking skills in daily life aswell as the necessity of teaching these skills to each prospective teachers. Most ofthe students in content-based experiment group two stated that they did not like theteaching method since it leaves the students with too much responsibilities at thebeginning of semestre; however, when they realized that they were learning betterwithout memorizing the subject because of these responsibilities, they participatedinteractively and enjoyed the time in the classroom.Keywords: Thinking, critical thinking, attitude toward critical thinking, attitude scaletoward critical thinking, social studies, civic education. 266