Search

ÖZET 80'LERDEN GÜNÜMÜZE TÜRK YAZILI BASININDAKİ MAGAZİNEL DEĞİŞİMLER VE POPÜLER KÜLTÜRE ETKİSİ Hüseyin KÖSE Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Ana Bilim Dalı Danışman: Yard. Doç. Dr. Oğuzhan KAVAKLI 1998, sayfa 1S5 Jüri Yard. Doç. Dr. Oğuzhan KAVAKLI Bu çalışmada, Türk yazılı basınının 1980'den itibaren geçirdiği magazinel değişimlerin, Türkiye toplumunun popüler bilinç oluşumuna yandoğrudan etkisi konusu ele alınmış, toplumun kollektif bilincinde kurulmaya başlanan farklı hayat tarzlarının, tüketim tercih ve yönelişlerinden doğan yanılsamaların ve kültürel kimlik arayışlarının kaynağında gazetelerce üretilen magazin dili ve bilincinin, gazete/gazeteci etiği ve sorumluluklarının, haber başlık ve sunumlarının kışkırtıcı sayfa düzenlemesiyle, tiraj kaygılarından dolayı gazete ve dergilerce sansasyonel yöntemlerin varlığı bulgulanmıştır. Özellikle 1990'lı yıllarda yazılı basında kullanımı yaygınlaşan imajinatif haber tekniklerinin, zihinsel kategorileri belirlemedeki rolünün altı çizilmiş, bu yıllarda hemen hemen tüm alanlarda (reklam, moda, sinema, tv. vb..) yaygınlaştığı gözlenen magazinel söylemin geleneksel kültürün yeniden yorumlanması ve dönüştürülmesindeki etkisi önreklerle çözümlenmeye çalışılmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: 1980 ve 1990' lı yıllar arasında Türk yazılı basınının görünümü, magazinel değişimler, popüler kültür nosyonu, geleneksel kültürün dönüştürülmesi, bireysel eğilimler. ABREGE These de Licence Superieure  PARTİR DES ANNEES 80, LES CHANGEMENTS MAGASİNELLES DE LA PRESSE ECRITE TURQUE ET SON ENFLUENCE SUR LA CULTURE POPULAIRE Hüseyin KOSE L'Universite d'EGE L'institut des Sciences Sociales Departement de Journalisme Conceillen Yard. Doç. Dr. Oğuzhan KAVAKLI 1998, page lgg Jury: Yard. Doç. Dr. Oğuzhan KAVAKLI  ce traite, on a etudie Ies changements de la presse ecrite turque, a partir des annees 80, et dont l'enfluence indirecte sur la conscience de la culture populaire. İci, on a decouverte que ie langage et la conscience magasinelle produite par la presse ecrite, ethique de journalisme, style et contenu des informations et la responsabilite des journalistes avec les mise en page agitatives et visuelles. Surtout, on a marque les techniques imaginatives que Ie presse ecrite fait se repandre pendant des annees 1990, Ie discours magasinelle qui domine â ces annees, â peu pres en tous les domaines (publicite, la mode, cinema, tv, etc..) prend en charge reinterpretation de la culture traditionnelle. Finalement, on dit que tous les changements qualitatives â la presse ecrite turque bien determines les styles de vie, les choix et les habitudes de consommation de la societe Turque, joue un rol important Ieurs cherches d'identite sociale. LES MOTS CLES: l'apparences de la presse ecrite entre les annees 1980 et 1990 les changements magasinelles la notion de culture populaire, les metamophoses de la culture traditionelle, les tendences individuelle. 155

Maddi ve teknik ilerlemeye dair yapılanmalarıyla modern toplumlar, özellikle kapitalist pazar ekonomisinin devreye girmesiyle ve tek bir sınıfın çıkarına hizmet etmeye başlamasıyla birlikte yozlaşmaya başlamıştır. Böyle bir kültürel düzlemde her şeyin geçici olduğu, modern disiplin ve baskı yöntemleriyle bireyi güdümleyerek özgürlüğünü yok eden, yaşamı mülk edinme çabasına indirgeyen, pazarın genişlemesine katkıda bulunmaktan başka pratik bir amaca hizmet etmeyen ve yapay kategorilerle bireyin anlam dünyasını boşaltan bir evren yaratılmıştır. Modern toplumlarda doğa, gelenek ve Tanrı gibi topluma tutunmayı sağlayan unsurların tasviye edilmesiyle birlikte insan, pazar ekonomisi tarafından sağlanan sahte mutluluklarla anlam dünyasını inşa etmeye başlamış ama bunun sonucunda bu maddi evrende kendi gerçekliğine yabancılaşmıştır. Avrupa toplumları bir yandan kendilerini gelişmişliğin evrensel kalesi ilan ederlerken bir yandan da bu gerçeklikle uyumsuz bir içsel çöküş yaşamaktadırlar. Bu bağlamda Avusturyalı yönetmen Michael Haneke, filmlerinde, güncel bir tasvir sunarak içinde bulunduğu modern kapitalist toplumun iç çelişkilerini ve sorunlu doğasını açığa çıkarmaya çalışmaktadır. Salt aklın kullanmasıyla insanlığın zorunlu olarak ilerleyeceğine ve beraber yaşamı olanaklı kılacak yasaların yapılacağına dair iyicil bakışı tersine çeviren Haneke, modern toplumlardaki ahlaki kırılmanın izlerini üst-orta sınıf insanların basit gündelik hikâyeleri üzerinden ortaya koymaktadır. Buna göre eleştirel ve felsefi kamerası aracılığıyla Haneke'nin filmleri bu topluma kültürel yakınlığı nedeniyle modern topluma ilişkin çelişkileri anlamada güncel ve içeriden bir bakış açısı sunmaktadır. Araştırmanın örneklemi yönetmenin 1989-2017 yıllarında çektiği 10 sinema filminden oluşmaktadır. Betimsel analiz yönteminin kullanıldığı araştırmanın sonucunda; Haneke'nin filmlerinde Avrupa toplumuna ilişkin çelişkileri, maddi ilerlemeye paralel olarak bozulan ruhsal ve duygusal bütünlüğü yalnızlaşma, yabancılaşma, iletişimsizlik gibi soyut kavramlar bağlamında ortaya koyduğu görülmektedir. Anahtar kelimeler: Michael Haneke, modernite, yabancılaşma, kapitalist toplum, modern birey. With their structuring concerning material and technical progress, modern societies began to degenerate, especially when the capitalist market economy became involved and began to serve the interests of a single class. In such a cultural level, a universe has been created where everything is temporary, which destroys the freedom of individual by guiding him through modern disciplinary and oppressive methods, reducing life to an attempt to acquire property, which does not serve a practical purpose other than contributing to the expansion of the market and empties the meaning world of the individual through artificial categories. With the elimination of elements such as nature, tradition and God that hold onto the society in modern societies, human beings began to build a world of meaning with false happiness provided by the market economy. As a result of this, on the other hand, they became alienated from their reality in this material universe. While European societies declare themselves as the universal stronghold of development, they also experience an internal collapse incompatible with this reality. In this context, Austrian director Michael Haneke tries to reveal the inner contradictions and problematic nature of the modern capitalist society in which he presents a contemporary portrayal of his films. Haneke who reverses the benevolent view in which mankind will necessarily move forward and laws which make living together possible will be enacted reveals the traces of moral breakage in modern societies through simple everyday stories of upper-middle class people. Accordingly, through his critical and philosophical camera, Haneke's films offer an up-to-date and insightful insight into understanding the contradictions of modern society due to their cultural proximity to this society. The sample of this study consists of 10 films directed by the director in 1989-2017. As a result of the research using the descriptive analysis method, it is seen that Haneke reveals the contradictions of European society and psychological and emotional integrity deteriorated in parallel with material progress in the context of abstract concepts such as loneliness, alienation, and miscommunication in his films.Key words: Michael Haneke, modernity, alienation, capitalist society, modern individual. 409

Teknolojik alanındaki gelişmelere bağlı olarak, insan yaşamında da bazı değişim ve dönüşümler olmaktadır. Oyun kavramı da, bu dönüşüme koşut olarak değişmektedir. Eskiden sokaklarda oynanan oyunların yerini, günümüzde elektronik cihazlar için tasarlanan oyun programları almıştır. Bu çalışmanın amacı oyunun psikolojik, toplumsal ve kültürel işlevlerindeki radikal dönüşümün bireylerin sosyalleşmesi, dayanışması, anlam ve ilişki bölüşümleri ile yaratıcı kimlik yapısına yaptığı etkilerin incelenmesidir. Bu açıdan çalışmada ilk önce geleneksel oyun kavramı ve belirleyicileri üzerinde durulmuştur. Daha sonra oyunun değişen doğasıyla birlikte meydana gelen dijital oyun kültürünün, birey ve toplum üzerindeki etkilerine odaklanılmıştır. Günümüzde, dijital oyun sektörü hızla yaygınlaşmaktadır. Her geçen gün büyüyen bu sektör, özellikle genç kitle tarafından yakından takip edilmektedir. Böylece dijital oyun kullanıcılarının oyun konusundaki inanç, eğilim ve tutumlarını irdelemek amacıyla derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Araştırma, Atatürk Üniversitesinde öğrenim gören 40 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonunda, dijital oyun kullanıcılarının zamanlarının büyük çoğunluğunu oyunlara ayırdıkları ve günlük yaşamlarının oyunlardan etkilendiği sonucuna varılmıştır. Depending on the developments in the technological field, there are also some changes and transformations in human life. The concept of game also changes in parallel with this transformation. In the past, games played on the streets were replaced by play programs designed for electronic devices today. The aim of this study is to analyse of the effects of radical transformation in psychological, social and cultural functions of the game on the socialization of individuals, solidarity, meaning and relationship divisions and creative identity structure of individuals. In this respect, the study first was focused on the concept and determinants of traditional games. Later, the effect on the individual and the society of the digital game cultures that brings about with the changing nature of the game was focused on. Today, the digital game industry is rapidly expanding. This sector, which grows day by day, is closely followed by young people in particular. Thus, in-depth interviews were carried out to analyse the beliefs, tendencies and attitudes of digital game users about the game. The study was carried out on 40 students that have been educating at Atatürk University. At the end of the study, it was concluded that digital game users are devoted a great deal of their time to the games and their daily lives is affected by the games. 152

Louis Althusser'in Devletin İdeolojik Aygıtları kuramı, ideoloji çalışmalarına yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu çalışma da, iletişim araçlarını kültürel ve ideolojik aygıtlar olarak gören Devletin İdeolojik Aygıtları kuramına dayanmaktadır. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, gerek özerk yapısı, gerekse üstlendiği kamu hizmeti yayıncılığı misyonu ile her dönemde birçok siyasal ve ideolojik tartışmanın odağında yer almıştır. Araştırma bu noktada, tarafsız ve özerk olması gereken Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından düzenlenen `Uluslararası TRT Belgesel Ödülleri`ne odaklanmaktadır. Araştırmada Althusser'in görüşü çerçevesinde, Uluslararası TRT Belgesel Ödülleri'nin devletin kültürel ideolojik aygıtı olması işlevi incelenmektedir. Film festivallerinin işlevlerinin Althusser'ci kültürel ideoloji açısından değerlendirildiği kayda değer bir çalışma bulunmaması nedeniyle araştırmanın alana katkı sunduğu öngörülmektedir. Bu nedenle araştırma, hem film festivallerinin ideolojik işlevini irdelemesi hem de özelde Uluslararası TRT Belgesel Ödülleri'nin devletin kültürel ideolojik aygıtı olarak işlevini sorgulaması bakımından önem arz etmektedir. Araştırmanın örneklemini, 2009-2018 yılları arasında `Ulusal Amatör`, `Ulusal Öğrenci Filmleri` kategorilerinde ödüle değer bulunan 41 filmden 39'u oluşturmaktadır. Filmler içerik analizi yöntemi ile 24 kategori (tema) ve 141 kod kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; TRT Belgesel Ödülleri'nde ödül alan filmlerin devletin politikaları ile uyumlu olduğu ve yarışmanın devletin kültürel ideolojik aygıtı işlevi gördüğü söylenebilmektedir. Louis Althusser's theory of the State's Ideological Apparatuses has given a new dimension to ideological studies. This study is based on the theory of the State's Ideological Apparatuses, which sees the means of communication as cultural and ideological devices. Turkey Radio and Television Corporation, both autonomous structure is located at the center of many political and ideological debates in each period with the public service broadcasting mission as well as undertake. Research is focused to `International TRT Documentary Awards` which organized by what should be impartial and autonomous Turkey Radio and Television Corporation, at this point. Within the framework of Althusser's view, the study examines the function of the International TRT Documentary Awards as a cultural ideological apparatuse of the state. The lack of a valuable study of the functioning of film festivals in terms of Althusserian cultural ideology leads to research and development. For this reason, the research is important both for examining the ideological function of the film festivals and for questioning the function of the International TRT Documentary Awards as the state's cultural ideological apparatus. The sample of the research constitutes 39 out of 41 films, which are worthy of being categorized as `National Amateur` and `National Student Films` between 2009-2018. The films were analyzed using content analysis method using 24 categories (theme) and 141 codes. As a result of the research; It can be argued that the films awarded at the TRT Documentary Awards are in harmony with the policies of the state and that the judge has acted as the cultural ideological apparatus of the state. 361

Decadence'la mücadelesini felsefesinin merkezine koyan Alman düşünür Friedrich Nietzsche, yaşadığı dönemde birçok kurumu eleştirerek decadence olarak nitelemiştir. Nietzsche'nin yaklaşık yüzyıl önce kendi çağının ahlak ve kültür sistemine yönelik yaptığı eleştiriler ve eleştirisinin merkezine aldığı decadence kavramı bu çalışmanın temel izleği olarak ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, Nietzsche'nin çağına yönelik sosyo-kültürel ve ahlaksal eleştirilerine yön veren kavram ve argümanlar ekseninde postmodern medya kültürü içeriklerinin eleştirel bir analizini yapmaya çalışmaktır. Bu açıdan çalışmanın birinci bölümünde Nietzsche'ci felsefenin temel kavramları irdelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde postmodern felsefenin dokuz önemli ismi Nietzsche'ci perspektifin tümleyenleri olarak ele alınmıştır. Bu düşünürlerin kendi çağlarına yönelik yaptıkları eleştiriler geniş biçimde tartışılarak, çalışmanın üçüncü bölümü için gerekli teorik zemin oluşturulmak istenmiştir. Çalışmanın analitik çerçevesini oluşturan üçüncü bölümde ise, günümüz postmodern medya söylemi ve içerikleri ayrıntılı biçimde incelenerek olası decadence durum ve unsurlar teşhis edilmeye çalışılmıştır. Analizi hedeflenen medya program içerikleri söylem analizi ve göstergebilimsel yöntem aracılığıyla, amaçlı tabakalı örneklem üzerinden analiz edilmiştir. Görsel medyadaki gösterge dizgelerinin incelenmesinde göstergebilim, sözel ve metinsel içeriklerin incelenişinde ise söylem çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Nietzsche, decadence, postmodernizm, medya, kültür, ahlak Putting his combat against decadence into the center of his philosophy, the German thinker Friedrich Nietzsche criticized many institutions and defined them as decadence. The `decadence` concept and the criticisms He made against the moral and cultural system of his time nearly a hundred years ago are central to this study. This study aims to make a critical analysis of the contents of the postmodern media culture in the context of the concepts and arguments of Nietzsche against the cultural and moral structure of his time. To this end, the first part of the study examines the basic concepts of his philosophy .The second part of the study deals with the nine outstanding names of the postmodern philosophy as the complements of his perspective. By deeply scrutinizing these philosophers' criticisms against their own time, the necessary theoretical ground was formed for the third part of the study. In the third part, which is the analytical frame of the study, today's postmodern media discourse and contents were analyzed in detail, and possible decadence situations and items were tried to be identified. The target media program contents were analyzed by discourse analysis and semiotic methods. Layering technique was used. Semiotics was utilized while analyzing semiotic systems in the visual media, and discourse analysis was used for the analysis of verbal and textual contents.Key Words: Nietzsche, decadence, postmodernism, media, culture, morality 444

Medyanın etkileri konusunda 1930-1960'lı yıllar arasında yapılan ilk araştırmalardan günümüze çıkan sonuçlar medyanın birey ve toplum üzerindeki etkilerinin tehdit sınırına ulaştığı gerçeğidir. Başta çocuklar olmak üzere tüm bireyler medyanın vermiş olduğu mesajları seçme konusunda yetersiz kalmaktadır. Bu tehlike karşısında dünyanın birçok ülkesinde medya eğitimi dersleri ilköğretim düzeyinde başlamak üzere okutularak bilinçli medya tüketicisi oluşturulması amaçlanmaktadır.Bu çalışma, ilköğretim 6., 7., ve 8. sınıfta okutulan Medya Okuryazarlığı dersinde öğrencilerinin eleştirel düşünme beceri düzeylerini belirlemek ve eleştirel düşünme beceri düzeylerinde gözlenen varyansın öğrencilerin yaşı, cinsiyeti, okul başarısı, sosyo-ekonomik düzey ve çeşitli değişkenler açısından incelemek için hazırlanmıştır. Araştırma sonucunda 2009 programları hakkında yapılacak yorumlar, programların iki yıllık uygulama süresinden elde edilecek bulgularla değerlendirilecektir. Araştırma 2009-2010 eğitim öğretim yılında Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğüne okullarda gerçekleştirilen Medya Okuryazarlığı dersinin öğrencilere eleştirel düşünme becerilerine katkıları ölçülerek bir model oluşturulacaktır. The findings of researches on the impact of media, starting from 1930-1960s to date, display the reality that the impact of media on individuals and societies are now at the limit of being a threat. All individuals, especially the children are incapable of selecting among the messages conveyed by the media. At the presence of such a threat media education courses are now a part of the curricula of elementary schools in many countries with the purpose of creating awareness among media consumers.This paper has been prepared in order to determine the level of critical thinking skills of 6th, 7th and 8th grade students at Media Literacy Course and to examine the variance observed in critical thinking skills in terms of age, gender, academic success, socio-economic level and a number of other variables. At the end of this study, interpretations about 2009 programs will be evaluated with findings obtained from two-year applications of programs. In this research, the contributions of Media Literacy course to critical thinking skills of students at schools of Erzurum Provincial National Education Directorate during 2009-2010 academic years will be measured and a model will be devised. 169