Search

Bu çalışmada atık Polistiren'e (PS) sülfolama işlemi uygulanmış ve sülfolanmış PS flokülant (FSPS) sentezlenmiştir. Farklı plastik türlerinin yıkama atıksularının arıtılabilirliği ve bu arıtımda sentezlenen FSPS flokülantın etkinliği araştırılmıştır. Çalışma kapsamında (Yüksek Yoğunluklu Polietilen-HDPE), Düşük Yoğunluklu Polietilen-LDPE, Polietilen Tereftalat-PET, Polipropilen-PP, PS ve karışık) plastik atıkların yıkanmasıyla oluşan atıksuların koagülasyon-flokülasyon ile arıtılabilirliği ortaya konmuştur. Koagülant olarak Alum ve FeCl3, flokülant olarak FSPS ve polielektrolit (PEL) ile çalışılmıştır. Flokülant dozu ve pH optimizasyonları yapılmıştır. Plastik türüne göre yıkama atıksuyunun ve optimum arıtım koşullarının farklılık gösterdiği belirlenmiştir.HDPE yıkama atıksuyu için optimum pH 13 ve koagülant FeCl3 iken diğerleri için pH 9 olup Alum daha başarılıdır. Optimum FSPS dozu plastik türüne göre 5-20 mg/L aralığında değişmektedir. Optimize koşullarda %94-98 bulanıklık, %70-92 KOİ, %86-99 AKM ve %50-89 Yağ-gres giderimi sağlanmıştır. Sentezlenen flokülantın atıksu artımda verimli bir şekilde kullanılabileceği belirlenmiştir. Katı atık yönetiminde atık plastikten elde edilen alternatif ürünün değerlendirilerek arıtımda kullanılmasıyla atık minimizasyonuna katkı sağlayacak alternatif bir geri dönüşüm önerilmiştir. In this study, sulfonation was applied to waste polystyrene (PS) and sulfonated PS flocculant (FSPS) was synthesized. The treatability of washing wastewaters of different types of plastics and the effectiveness of synthesized FSPS in this treatment was investigated. The effectiveness of synthesized FSPS in physicochemical treatment of waste plastics (High Density Polyethylene-HDPE, Low Density Polyethylene-LDPE, Polyethylene Terephthalate-PET, Polypropylene-PP, PS and mixed) washing wastewaters was revealed. Alum and FeCl3 coagulants and FSPS and polyelectrolyte (PEL) flocculants were studied. Flocculant dosage and pH were optimized. Washing wastewater composition and optimal treatment conditions vary with type of plastic. Optimum pH and coagulant was determined as 13 and FeCl3 for HDPE washing wastewater while it was 9 and alum for others. Optimum FSPS dosage varies between 5-20 mg/L. Under optimized conditions 94-98% turbidity, 70-92% COD, 86-99% SS and 50-89% oil-grease removal could be achieved.This study indicated that the synthesized flocculant can be used efficiently in wastewater treatment. The study suggested a new solution incorporating recycled plastic product in wastewater treatment. This alternative solution will also contribute solid waste management, through minimization of waste generation by recycling. 83

Plastik talebin sürekli artması, her yıl çevrede atık birikiminin artmasına neden olmuştur. Plastiklerin sadece %2'si kapalı devre geri dönüşümlüdür, ancak sektördeki teknolojik ilerlemelerle tüm polimer türleri geri dönüştürülebilir. Sülfonasyon, polimerlerin istenen su emme, biyouyumluluk, iyon değiştirme kapasitesi, şişme, vb. gibi belirli yüzey özelliklerin elde edilmesi için en yaygın yöntemlerden biridir. Plastik geri dönüşüm endüstrisinde, toplanan atık plastikler küçük parçalara kesilerek üzerindeki kirliliklerin giderilmesi için genellikle yıkanması gerekmektedir.Yıkama işleminde ortaya çıkan su atıksu olarak toplanmaktadır. Bu tür atıksularda ana kirletici parametreler, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), askıda katı madde (AKM) ve yüksek pH'dır. Böylece yıkama suyunun deşarj edilmeden önce arıtılması gerekmektedir. Bu çalışmada, geleneksel polistiren (PS) sülfonasyon işleminde modifikasyon yapılarak atık PS ve atık PET ile polimerik flokülantlar sentezlenmiştir. Sentezlenen flokülantların yapısı karakterize edilmiştir. Daha sonra sentezlenmiş malzemelerin plastik yıkama atık sularının (WPWW) koagülasyon/flokülasyon ile arıtımında bulanıklık, KOİ ve AKM giderim etkinliği araştırılmıştır. Sentezlenmiş flokülantlar, aynı koşullar altında konvansiyonel PEL ile benzer, hatta daha yüksek performansa sahiptirler. HDPE WPWW'de 50 mg L-1 FSPET2 flokülant dozu ile orjinal pH'da en yüksek bulanıklık giderimi (%86) elde edildi. En yüksek KOİ ve AKM giderimleri (%79 ve %52) PS ve PET WPWW'lerde elde edildi. PS ve HDPE WPWW'lerin arıtma performansları orijinal pH'da yüksekken, LDPE ve PP atıksuları için pH 7'de en iyi arıtma, PET ve Karışık plastik atıksuları için pH 9'da yüksek arıtma işlemi gerçekleştirildi.Anahtar Kelimeler: Koagülasyon/flokulasyon; Polimerik flokülant; Sülfonasyon; Atık plastik yıkama atıksuyu (WPWW) The continuous rising of plastic demand led to the growth in waste accumulation in the environment every year. Only 2% of all plastics are closed-loop recycled although with technological advancements in industry all types of polymers can be recycled. Sulfonation is one of the most common methods to modify the surface properties of polymers in order to achieve certain characteristics of desired water absorption, biocompatibility, ion exchange capacity, swelling, etc. In plastics recycling industry the collected waste plastic has been cut into smaller pieces, and then the stock usually needs to be washed in order to remove lingering dirt or attachments. The washing effluent that is produced in washing process is collected as wastewater. The main pollutant parameters in such wastewaters are chemical oxygen demand (COD), suspended solids and high pH. Thus, the washing water needs to be purified prior to discharge. In this study first several polymeric flocculants were synthesized with waste polystyrene (PS) and waste PET by modifying the conventional PS sulfonation process. The synthesized materials were characterized and sulfonation was confirmed. Then the effectiveness of those synthesized materials in coagulation/flocculation treatment of plastic washing wastewaters in terms of turbidity, COD, and TSS removals were investigated. Synthesized flocculants have higher performance under the same conditions as their conventional counterparts, PEL. The highest turbidity removal (86%) was obtained at original pH with a dose of 50 mg.L-1 FSPET2 flocculant in HDPE WPWW and the highest COD (79%) and TSS (52%) removals were achieved in PS and PET WPWWs. PS and HDPE WPWWs treatment performances were high at the original pH, whereas LDPE and PP wastewaters had the best treatment at pH 7, PET and mixed plastic wastewater had high treatment at pH 9.Keywords: Coagulation/Flocculation; Polymeric flocculant; Sulfonation; Waste plastic washing wastewater (WPWW) 119

Zeytinyağı üretimi sırasında oluşan zeytin karasuyu, Akdeniz ülkelerinde başlıca çevresel sorunlardan biridir. Uzun yıllardır zeytin işleyen ve zeytinyağı üreten tesislerden kaynaklı atıkların değerlendirilmesine ve/veya çevresel zararlarının önlenmesine yönelik ulusal ve uluslararası çalışmalar sürdürülmektedir. Bu çalışmada zeytinyağı üretiminden kaynaklanan karasuyun fizikokimyasal arıtılabilirliğini optimize eden akım şeması oluşturulmuş ve performansı ortaya konmuştur. Zeytin karasuyundan ilk aşamada ön çöktürme ile çökebilen katı maddeler uzaklaştırılırken aynı zamanda gazete kağıdından elde edilen adsorban madde ile yağ-gres içeriği yüzeyden toplanmıştır. Ön arıtım çıkış suyuna koagülasyon-flokülasyon-çöktürme prosesleri uygulandığında 4000 mg/L alum dozu optimum doz olarak belirlenmiş ancak oluşan çamurda çökme problemi gözlenmiştir. Sonifikasyon ön işlemi(90 W t=3 dk) ve yardımcı koagülan madde(pirinanın pirolizinden elde edilen çar) ilavesiyle tamamlanan akım şeması uygulandığında oluşan çamurun iyi çökeldiği ve daha verimli arıtım sağlandığı gözlemlenmiştir. Başlangıç KOİ, BOİ, TKN, AKM, Cu, Organik madde ve Mn içerikleri sırasıyla 107200,43570,9700,8773,4677,6500,4190 mg/L olan atıksuyun arıtım çıkış suyunda KOİ %59,7, BOİ %57,1 TKN %93,5 AKM %68,3, Cu %55,1 Organik Madde %52,3, Mn %48,7 giderilmiştir. Atıksuda eser miktarda bulunan diğer kirleticilerde de arıtım sağlanmıştır. Zeytin karasuyunun arıtım süreci öncesinde ve sonrasında yapısında bulunan organik bileşikler tanımlanmıştır. Bu organik bileşiklerin farklı endüstrilerde hammadde ve katkı maddesi olarak kullanıldığı görülmüştür. Madde geri kazanımı yapılabilirliği açısından zengin içeriğe sahip karasudan arıtım öncesinde bu organik bileşiklerin kazanılması karasuyun kirlilik seviyesinin düşürülmesine de yardım edecektir. Bunun yanında arıtım sonrasında da geri kazanım yapılabilecek bileşime sahiptir. Geri kazanım teknikleri ve optimizasyonu ile arıtma çamuru karakterizasyonu ile madde geri kazanımı bu çalışmanın devamında önerilen çalışmalardır. Olive water produced during olive oil production is one of the main environmental problems in Mediterranean countries. National and international studies are ongoing for the evaluation of wastes originating from olive processing and olive oil producing plants for many years and / or prevention of environmental damages. In this study, a flowchart which optimizes the physicochemical treatability of the wastewater originating from olive oil production has been created and its performance has been demonstrated. In the first stage, the solid materials which can be precipitated by pre-precipitation were removed from the olive water, while the oil-grease content was collected by the adsorbent material obtained from the newspaper. When the coagulation-flocculation-precipitation processes were applied to the pretreatment effluent, the dose of 4000 mg / L alum was determined as the optimum dose, but the sludge settling problem was observed.When the flow chart completed by sonification pretreatment (90 W t = 3 min) and the addition of auxiliary coagulant (cz obtained from pyrolysis of pyrina), the sludge formed was well settled and more efficient treatment was observed.Initially COD, BOD, TKN, TSS, Cu, Organic matter and Mn content of 107200, 43570, 9700, 8773, 4677, 6500, 4190 mg/L were removed as COD 59.7%, BOD 57.1% TKN 93.5% TSS 68.3%, Cu 55.1% Organic Matter 52.3%, Mn 48.7% in wastewater treatment effluent. Other trace pollutants in wastewater were also treated. Organic compounds found in the structure of olive water before and after the treatment process were identified. It has been indicated that these organic compounds are being used as raw materials and additives in different industries. The recovery of these organic compounds prior to purification from land which is rich in content recovery feasibility will also help to reduce the pollution level of wastewater. It also has a composition that can be recovered after treatment. Recycling techniques and optimization and treatment of sludge characterization and material recovery are recommended following this study. 71

Gelişen teknoloji ve artan nüfusla birlikte artan kâğıt/karton ihtiyacının karşılanması ve ormanların sürdürülebilirliği için atık kâğıtların geri dönüştürülmesi önem taşımaktadır. 1.kalite kâğıt atıklarının yeni kağıt üretiminde kaliteli bir hammadde olarak kullanılabilmesi için en önemli aşama mürekkep gidermedir. Bu çalışmada; baskılı 1.kalite kâğıt atıklarının geri dönüşümünde kimyasal, enzim, ultrasonik işlemden yararlanılarak mürekkep giderme çalışmaları yapılmıştır. Baskılı 1.Kalite kâğıt atıkları hamurlaştırılmış ve değişen dozlarda kimyasal (NaOH ve CaO) ve enzim (Amilaz ve Selülaz) kullanılarak yüzdürme (flotasyon) yöntemi ile mürekkep giderimi uygulanmıştır. Daha sonra bu hamurlardan kağıt üretilmiştir. Çalışılan herbir dozun geri dönüştürülmüş kağıt örneği üzerindeki etkisini belirleyebilmek için dörder tane numune üretilmiştir. Numunelerin mukavemet (yırtılma mukavemeti, patlama mukavemeti, kopma boyu mukavemeti) ve optik (CIE Whiteness, ISO Whiteness, ISO Brightness, Opasite) testleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, hiçbir kimyasal/enzim dozlanmadan aynı işlemlerin uygulanmasıyla elde edilen kontrol numunesi değerleri ve 1.kalite kâğıt değerleriyle karşılaştırılmıştır. NaOH ve CaO kullanılarak mürekkep giderme yapılan kağıtların beyazlık değerleri 1.kalite kâğıt değerinin altında kalmış ancak daha yüksek mukavemet görülmüştür. Amilaz enziminin beyazlatma işleminde ve geri dönüşüm kağıt kalitesinde daha üstün başarı sağladığı ortaya konmuştur. 870 mg/L amilaz dozunda CIE Whiteness 147,78, ISO Whiteness 102,56, ISO Brightness 92,40 ve Opasite 91,53 düzeyinde elde edilmiş olup bu değerler 1.Hamur 1.kalite kâğıt beyazlık değerlerini (sırasıyla 145, 100, min.87 ve min.86) sağlamıştır. Enzimin kimyasal ile veya ultrasonik işlem ile birlikte uygulamasının başarıyı arttırmadığı gözlenmiştir. Flotasyon işlemi sonucu açığa çıkan atık suların arıtım gerektirecek nitelikte olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan yapılan maliyet değerlendirmesi sonucunda 1.kalite hamur kâğıt atıklarından enzim kullanılarak yapılan mürekkep giderimi sonrasında elde edilen hamurun 1.kalite kâğıt üretiminde yeni selüloz ile karıştırılarak kullanılabileceği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Mürekkep giderme, Flotasyon, Enzim, CIE Beyazlığı, ISO Beyazlığı, ISO Parlaklığı, Kâğıt, Kopma boyu mukavemeti, Patlama mukavemeti, Yırtılma mukavemeti With the developing technology and increasing population, it is important to meet the increasing paper / cardboard needs and to recycle waste paper for the sustainability of forests. The most important step for using 1st quality paper wastes as a raw material in recycled paper production is ink removal. In this study; in the recycling of printed 1st quality paper wastes, chemical, enzymatic and ultrasonic processes were used. Printed 1st quality paper wastes were pulped and ink was removed by flotation method using chemicals (NaOH and CaO) and enzymes (Amylase and Cellulase) at varying doses. Paper was then produced from these pulps. Four samples were produced to determine the effect of each dose on the recycled paper sample. The strength (tear strength, burst strength, tensile strength) and optical (CIE Whiteness, ISO Whiteness, ISO Brightness, Opacity) tests were performed. The results obtained were compared with the 1st quality paper values and the control sample values obtained by applying the same processes without any chemical/enzyme dosing. The whiteness values of the papers which were de-inked using NaOH and CaO remained below the 1st quality paper value but higher strength was observed. It has been shown that amylase enzyme provides superior success in deinking process and recycling paper quality. At a dose of 870 mg/L amylase, CIE Whiteness 147.78, ISO Whiteness 102.56, ISO Brightness 92.40, and Opacity 91.53 were obtained, and these values were found to be satisfying the 1st pulp - 1st quality paper whiteness values (145, 100, min.87 and min.86, respectively). It has been observed that the application of the enzyme together with chemical or ultrasonic treatment does not increase the success. It has been determined that the wastewater released as a result of the flotation process is of a nature requiring treatment. On the other hand, as a result of the property evaluation, it was determined that the pulp obtained after the removal of ink from the first quality paper waste by using the enzyme can be mixed with new cellulose in the production of first quality paper.Keywords: Deinking, Flotation, Enzyme, CIE whiteness, ISO whiteness, ISO brightness, Paper, Breaking strength, Bursting strength, Tear strength 74

Zeytinin ve zeytinyağı üretim prosesi atıklarının inorganik ve organik içeriği oldukça yüksektir. Bu çalışmada, atıktan malzeme ve enerji kazanımını sağlayan proseslerden biri olan piroliz işlemi pirina için farklı koşul ve kombinasyonlarda gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın önemli sonuçları şu şekilde belirtilebilir: Piroliz sıvı miktarı 5°C/dk ısıtma hızı için sıcaklık 450°C'den 600°C'ye çıkarıldığında artmıştır. Pirinanın özünde bulunan inorganikler (özellikle K) piroliz edilen pirina kütlesinin artmasıyla birlikte artış göstererek, kendi kendini katalizleyen piroliz prosesine yol açmıştır. Organik bağlar, yüksek sıcaklık, düşük ısıtma hızı ve beklemeli piroliz koşulunda daha fazla bozunarak, akışkanlaşmanın artmasını sağlamıştır. Tüm piroliz koşullarında, piroliz sıvılarında hammadde potansiyeline sahip olan alkan, alken, alkin, asid, ester, keton, benzen, H,S ve G-fenol türleri bulunmuştur. Taze pirinanın pirolizinde daha fazla piroliz sıvısı elde edilmiştir. Kuru pirinayı, zeytin karasuyu ve pirinayla karıştırarak piroliz etmek ürünler açısından tercih edilebilir. Ca(OH)2 ön işlem akışkanlaşmayı arttırırken, US ön işlem, daha fazla organik bileşik parçalayarak piroliz gazı miktarlarını arttırmıştır. Öğütme ön işlemi, piroliz reaksiyonlarının hızlanmasına yol açmıştır. Zeytinyağı üretim atıkları karışımlarının pirolizi, katı atık yönetiminin sıfır atık yaklaşımı ile uygulanmasını mümkün kılabilir. Anahtar Kelimeler: Kimyasal ön işlem, Pirina, Piroliz, Sıfır atık, Ultrasonik ön işlem, Zeytin Olive and olive oil production process wastes have high inorganic and organic contents. In this study, OP pyrolysis was conducted at different conditions and combinations since it is one of the processes providing both material and energy recovery from wastes. Important results of this study can be stated as follows: Pyrolysis liquid amounts were higher at 5°C/min heating rate with temperature increment from 450 to 600°C. Inorganics in OP (especially K) increased with pyrolsed OP mass increment resulting in self-catalyzing pyrolysis. Organic bonds were degraded higher in pyrolysis conducted at high temperature, low heating rate and retention case, that results in more fluidization. In bio-oils, alkanes, alkenes, alkynes, acids, esters, ketones, benzenes and H, S and G-types phenol compounds having feedstock potential were found. Fresh OP resulted in higher amounts of pyrolysis liquid products. Mixing dry OP with both OMWW and raw OP can be preferred in terms of pyrolysis products. While Ca(OH)2 preprocessing led to fluidization increment, US preprocessing increased pyrolysis gas amounts with providing more disintegration of organic compounds. Grinding preprocess resulted in acceleration of pyrolysis reactions. Pyrolysis of olive oil production waste mixtures can enable applying solid waste management with a manner of zero waste approach.Keywords: Chemical pretreatment, Olive, Pomace, Pyrolysis, Ultrasonic pretreatment, Zero waste 139

Bu tez çalışmasında önemli bir katı atık problemi olan termoplastik atıklardan, HDPE, LDPE, PET, PP, PS ve bunların karışımının, yıkama ön işleminden geçirilmeden ve yıkama ön işleminden geçirilerek piroliz deneyleri gerçekleştirilmiştir. Deneyler sonucunda elde edilen katı, sıvı ve gaz ürünlerin miktar ve karakteristikleri belirlenmiş ve HDPE ve LDPE türlerinden elde edilen kok ile epoksi kompozit malzeme üretilmiştir. Plastik türünün, piroliz sıcaklığının ve yıkama ön işleminin piroliz ürünleri ve kok ile üretilen epoksi kompozit malzeme kalitesine olan etkisi incelenmiştir. Ayrıca değişen kok katkı dozlarının kompozit üzerine etkileri de araştırılmıştır. Piroliz sonucunda HDPE türü plastik atıkların piroliz verimi yıkanmamış ve yıkanmış gruplar için sırasıyla %97.7 ve %98.4 ile diğer plastik türlerine göre daha yüksektir. Çalışılan en yüksek piroliz sıcaklığı olan 700°C için, yıkanmamış ve yıkanmış gruptaki aromatiklik derecesi en fazla HDPE türü kok için tespit edilmiştir. Tüm kok türleri için, kokun elde edildiği piroliz sıcaklığı arttıkça, kokun termal stabilitesi artarak, kalıntı miktarının artmasına neden olmuştur. PET ve PP sıvı ürünün bünyesindeki C10-C40 HC miktarları diğer sıvı ürün türlerine göre daha fazla olduğundan bu iki türün ısıl değerleri diğer polimer türlerinden düşüktür. Bütün plastik türleri için, piroliz gaz ürünü yapısında,1 penten, pentan, 2-metil - 1-penten, hekzan, benzen, 1-hepten, toluen, oktan, etilbenzen, 2.4-dimetil-1-hepten ve stiren bileşikleri tespit edilmiştir. Özellikle PET, PP ve PS türü plastiklerden elde edilen gaz ürünlerin metil ve dimetil grupları bakımından oldukça zengin olduğu belirlenmiştir. HDPE ve LDPE kokundan elde edilen kompozitlerde kok dozu arttıkça bozunma sıcaklıkları da artarak, kompozitler termal olarak daha kararlı hale gelmişlerdir. 300°C ve 400°C piroliz sıcaklıklarında elde edilen yıkanmamış HDPE kokunun %10 eklendiği kompozit dozunda, malzemenin kopma uzaması referansa göre daha yüksektir. Bunun yanında, LDPE kokundan elde edilen kompozitlerin kopma uzamaları HDPE kokundan elde edilen kompozitlerden daha yüksektir. Bu tür kompozitlerde kokun elde edildiği piroliz sıcaklığı ve kok dozu arttıkça, kopma uzaması ve HDPE koku katkılı kompozit malzemenin sertlik değerleri artmıştır. Bu tez çalışması ile, plastik atıklar piroliz yöntemi ile bertaraf edilmiş, bu prosesten meydana gelen ve ikincil bir atık olan kok için yeni bir değerlendirme alanı ortaya konmuştur. Bunun yanında, diğer piroliz ürünleri olan sıvı ve gaz piroliz ürünlerinin karakterizasyonları yapılarak, bu ürünlerin farklı alanlarda değerlendirmesine yardımcı olacak önemli bir veri tabanı oluşturulmuştur. In this thesis, pyrolysis process was applied to one of the important problematic solid wastes, thermoplastic wastes wich are HDPE, LDPE, PET, PP, PS, and their mixture. The process was studied for the waste samples with or without pre-washing process. Quantities and characteristics of the solid, liquid and gas products obtained at the end of the pyrolysis experiments were determined.Epoxy composite material was prepared with the char additive, obtained from the pyrolysis of HDPE and LDPE type plastics. Effects of the type of plastics, pyrolysis temperature and the pre-washing on both the char quality and the char-added epoxy composite material quality were investigated. Moreover, the effects of char-additive dosage on composite quality were investigated as well. As a result of pyrolysis, HDPE type plastic wastes had the pyrolysis efficiency higher than other plastic types; it was 97.7% for pre-washed and 98.4% for unwashed samples. At the highest studied pyrolysis temperature, 700°C, both pre-washed and unwashed HDPE-derived char structures have the highest aromaticity. For all char types, as the pyrolysis temperature increased thermal stability of the char and char quantity increased. Heat values of PET and PP pyrolysis liquids were lower, as their C10-C40 HC's were higher than other liquid products. Pyrolysis gas products of all types of plastics contain 1 pentene, pentane, 2-methyl - 1-penten, hexane, benzene, 1-hepten, toluene, octane, ethyl benzene, 2.4 dimetil-1hepten and styrene compounds.Pyrolysis gas products of especially PET, PP and PS type plastics are very rich in methyl and dimethyl groups content.Degradation temperatures and so thermal stabilities of the HDPE and LDPE char-added composites increased with increasing char additive dosage in the composite mixture. When unwashed HDPE chars obtained at 300°C and 400°C were added 10% to the composite, it increased the breaking elongation of the composite as compared to reference composite. Furthermore, the breaking elongations of LDPE char added composites were higher. As pyrolysis temperatures and char additive dosages increased, breaking elongations of the composites, and HDPE char-added composites hardnesses increased. This thesis proposed a new evaluation method for the secondary solid waste, namely char, derived from pyrolysis of plastic wastes. At the same time, pyrolysis liquid and gaseous products were characterized, a new database was obtained and potential recovery products were investigated. 174

Günümüzde, atık olarak ortaya çıkan malzemelerin yeniden kullanımı ve geri dönüşümü önem taşımaktadır. Andezit çok eski dönemlerden bu yana mimari, inşaat, sanat alanlarında yaygın olarak kullanılan ısı değişimlerine ve dona dayanıklı volkanik kökenli bir kayaçtır. Andezitin işleme esnasında meydana gelen artık ve tozlarının gerek beton içerisinde gerekse diğer yapı malzemelerinin bileşiminde, katkı maddesi olarak değerlendirilmesi araştırmaları devam etmektedir. Bu çalışmada, Konya ilindeki bir andezit mermeri işleme tesisi atıksuyunun farklı koagülant ve flokülantlar kullanılarak koagülasyon-flokülasyon prosesleriyle arıtımı sonucu ortaya çıkan andezit çamurları, beton katkısı olarak kullanılmıştır. Bu atık çamur kuru ve ıslak formda 250 dozluk beton bileşimine %0,5-1,5 arasında değişen oranlarda katılmıştır. Betonlar üzerinde basınç dayanımı, işlenebilirlik, donma çözülme, su emme, kapiler su emme, boşluk oranı deneyleri yürütülmüştür. Çalışma sonucunda kuru formda kullanılan %0,5 dozunda alum, FeCl3 ve sepiyolit içerikli katkılar betonda en iyi dayanımları vermişlerdir. Bu değerler sırasıyla 24,60, 25,10 ve 23,93 MPa' dır. Islak formda % 0,5-1,5 oranındaki sepiyolit ve FeCl3 katkısının doz arttıkça basınç dayanımını arttırdığı ve betonun işlenebilirliğini geliştirdiği gözlenmiştir. Bu artışlar sepiyolit için %3,4, FeCl3 için %2,5'tir. Katkısız betonun çökme değeri olan 14,5 cm bu çalışmada katkılarla 16-18 cm'e kadar yükseltmiştir. Organik yapıdaki katkılar diğerlerinden daha az başarılıdır. Donma-çözülme sonrası yapısal değişiklikler katkısız betondakine yakın değerlerdir. Sadece kapiler su emme katsayısında 2×10-3 ile 6×10-3 cm2/sn arasında artış gözlenmiştir. Uygulamada ıslak formda kullanmak ve karışıma eklenen katkı hacmi kadar suyu eksiltmek daha başarılı sonuç vermektedir. Ayrıca bu sayede arıtma tesisinde çamur susuzlaştırma ve kurutma ünitelerine gerek kalmadan çamur betonda kullanılabileceğinden önemli ekonomik kazanç sağlamaktadır. Andezit çamurunun doğaya atılmasının önlenmesi de ciddi bir ekolojik kazanç sağlayacaktır., Storage or disposal of waste products can cause environmental pollution and problems such as natural resources pollution. Today re-use and recycling of waste material is important. Andesite is a volcanic rock that has been commonly used in architecture, building and art and resistance against for heat exchange and frost since the ancient times. Andesite processing that occurs during the waste and dust in the concrete and other building materials of research continues to evaluate as an additive material. In this study, the physicochemical sludge from the coagulation-flocculation of an andesite marble processing plant wastewater was used as concrete additive. Particulate and liquid form of the sludge was tried at 0,5 to 1,5% w/w of the cement for C25 concrete mix. Compressive strenght, workability, freze/thaw resistence, water absorbtion, capillary suction, void ratio and porozity were followed. The best compressive strenght was achived with 0,5% w/w for particulate addition of alum, FeCl3 , and sepiolite sludges as 24,60, 25,10 and 23,93 MPa. These values were improved by the addition of liquid sludge. In liquid from as additive quantity increased. Compressive strengths incresased up to 3,4 % for sepiolite and 2,5% for FeCl3. The workability of the concrete (14,5 cm) was improved up to 16-18 cm by the additives. The additive sludges obtained with organic flocculants were warse than tehe other additives. The structural changes after freeze/thaw tests were very close to the raw concrete; only the capilary suction had increased by 2×10-3 -6×10-3 cm2/sn. Liquid form addition was suggested together with the reduction in water volume equal to additive volume. The primary advantage of liquid form utilization is the economical sawings as there will be no need to sludge dewatering and drying facilities in the treatment plant. And the important ecological sawing will be tehe prevention of discharge of the andesite processing sludge to the nature.

Bu çalışmada andezit işleme tesisi atıksuyundan bulanıklığın giderilmesinde fizikokimyasal yöntemin etkisi incelenmiştir. Arıtma sonunda oluşan arıtma çamurlarının özellikleri de belirlenmiştir. Çalışmada her bir koagülant, flokülant ve mineraller için uygun doz, karıştırma hızı ve süresi, çökelme süresi ve pH parametrelerinin belirlenmesi gerçekleştirilmiştir. Koagülasyon için Alüminyum sülfat (Al2(SO4)3x18H2O, sodyum alüminat (NaAlO2), polialüminyum klorür (Al(OH)15(SO4)0,125Cl1,25), demir(3) klorür (FeCl3), flokülasyon için %40'lık ve %30'luk yüksek ve orta molekül ağırlıklı anyonik flokülant, %40'lık orta ve yüksek molekül ağırlıklı katyonik flokülant ve noniyonik flokülant kullanılmıştır. Koagülasyon için en uygun koagülant, 240 mg/L doz, 60 saniye karıştırma süresi, 20 dakika çökelme süresi, 60 rpm karıştırma hızı ve 6.5 pH'da %98'lik bulanıklık giderim verimi ile demir(3) klorür, flokülasyon için de 11 mg/L doz, 30 saniye karıştırma süresi, 10 dakika çökelme süresi, 30 rpm karıştırma hızı ve 8 pH'da %98'lik bulanıklık giderim verimiyle Y.M.A anyonik flokülant olarak belirlenmiştir. Andezit işleme tesisi atıksuyundan bulanıklığın giderilmesinde zeolit, sepiyolit ve pomza minerallerinin etkisi de araştırılmıştır. Mineraller arasında en uygun olanı 800 mg/L doz, 90 saniye karıştırma süresi, 110 dakika çökelme süresi, 120 rpm karıştırma hızı ve 6.5 pH'da %59'luk bulanıklık giderim verimiyle pomza mineralidir. Minerallerle arıtmanın maliyet, işletim koşulları ve bulanıklık giderim verimi açısından uygun olmadığı tespit edilmiştir. Tez çalışması sonunda andezit işleme atıksuyunun arıtmında; %98 gibi yüksek bulanıklık giderim verimi, 64.67 NTU sonuç bulanıklık değeri ve diğer faktörler göz önünde bulundurularak en uygun kimyasal Y.M.A anyonik flokülant, uygun proseste flokülasyon prosesi olarak belirlenmiştir. Ayrıca Y.M.A anyonik flokülantla gerçekleştirilen arıtma sonunda oluşan çamurun yoğunluğu 0.751 g/cm3, katı yüzdesi %21.1, çökelme hızı 48.4 mm/dk, AKM konsantrasyonu 158025 mg/L'dir., In this study, the effectiveness of the physicochemical method on turbity removal from the wastewater of andesite proccessing plant was investigated. At the end of treatment, characteristics of sludge was determined. In the study each coagulant , identifying mixing speed and time, settling time and pH parameters for flocculant and minerals were carried out. For coagulation Al2(SO4)3x18H2O, NaAlO2, Al(OH)15(SO4)0,125Cl1,25, FeCl3 as coagulant, for flocculation polyacrylamide based anionic polymer of high and medium molecular weight, polyacrylamide based cationic polymer of high and medium molecular weight and nonionic polymer as flocculant were used. The most convenient coagulant for coagulation , iron (3) chloride which has 240 mg/L dose, 60seconds mixing time, 20 minutes settling time, 60 rpm mixing speed and % 98 of turbudity removing efficiency for 6.5 pH was determined. Also for flocculation, polyacrylamide based anionic polymer of high molecular which has 11 mg/L dose, 30 seconds mixing time, 10 minutes settling time, 30 rpm mixing speed and % 98 of turbudity removing efficiency for 8 pH. When removing turbudity from wastewater of andesite processing plant ,the effects of zeolite , sepiolite and pumice minerals were also investigated.The most convenient mine among the others is pumice mineral. Because it has 800 mg/L dose, 90 seconds of mixing time, 110 minutes of settling time, 120 rpm of mixing speed , % 59 of turbudity removing efficiency for 6.5 pH. Treatment with minerals was identified as unsuitable in terms of cost, operating conditions and removing turbudity efficiency. In the end of thesis study, for treatment of andesite processing plant?s wastewater, the most convenient chemical polyacrylamide based anionic polymer of high molecular and flocculation process as the most convenient process were determined taking into consideration %98 turbidity removing efficiency, 64.67 NTU output turbidity value and other factors. Also density of the sludge occuring in the end of the treatment carried out with polyacrylamide based anionic polymer of high molecular is 0.751 g/cm3. Its solid matter percentage is %21.1 its settling speed is 48.4 mm/min and its suspended solids? concentration is 158025 mg/L.

Atıksu arıtma tesislerinde BOİ, KOİ gibi parametrelerin çıkış değerleri ve tesis verimi aktif çamur prosesi içerisinde yer alan mikroorganizma ve substrat konsantrasyonuna bağlı olarak geliştirilen denklemler yardımıyla tahmin edilmekte veya çıkış ölçümüyle belirlenmektedir. Yapay Sinir Ağları (YSA) ile yapılan ancak işletme sırasında karşılaşılabilecek özel durumların zamanında ve doğru görülebilmesi için çıkış suyu ölçümleri yeterli değildir. Ölçümü beklenmeden, su tesisteyken parametre değerlerini tespit edebilmek, herhangi bir probleme zamanında müdahale etmek için önem taşımaktadır. YSA kullanılarak bu tür modellerin geliştirilebileceği şimdiye kadarki çalışmalarda gösterilmiştir. Ancak tesisin ara ünitelerini de dikkate alan ve geçmiş verilere dayanarak aynı anda çoklu parametrelerin tahminini yapabilen YSA üzerinde çalışmaya çok fazla rastlanmamaktadır. Oysa ara ünitede parametrelerin değerini bilebilmek ve tek parametre yerine tesis performansını belirleyen tüm kritik parametreleri aynı anda görebilmek işletmeciye önemli destek sağlayacaktır. Bu çalışmada evsel nitelikli bir atıksu arıtma tesisinde bütün parametrelerin çıkış değerlerinin tahmini amacıyla YSA modeli kurgulanmıştır. Modelde atıksu arıtma tesisi ön arıtım (YSA-1) ve biyolojik arıtım (YSA-2) ünitesi olarak alt sistemlere bölünmüş ve her bir kısım için pH, debi, sıcaklık, AKM, KOİ, BOİ, toplam N ve toplam P kontrol parametreleri çalışılmıştır. Modelde en düşük test hata oranını veren öğrenme oranı (lr) 0,1, momentum sabiti (mc) 0,8, iterasyon sayısı 10000 olarak tespit edilmiştir. YSA-1 için purelin-purelin 8 düğüm sayılı YSA-2 modeli için ise purelin-purelin 13 düğüm sayılı ağ yapısı en uygun genellemeye ulaşmıştır. Model çalışmaları sonucunda bütün parametrelerin hata seviyeleri farklı olsa da aynı anda tahmin edilebileceği gösterilmiştir. Model performansı açısından YSA-1 modelinin pH (%1,1-3,1), debi (%6,5-7,1), AKM (%8,3-14,3), KOİ (%8,1-9,4) ve BOİ (%12-13,8) parametrelerinin tahmininde başarılı olduğu sonucuna varılmıştır. YSA-2 modelinde ise debi (%7,4-10,1), sıcaklık (%8-9,4) parametrelerinde başarılı sonuçlar elde edilirken, AKM (%21,3-62,8), KOİ (%10,6-27,2), BOİ (%9,5-41,5) tahmininde modelin performansının yetersiz kaldığı görülmüştür. pH (%2,5-5,8), toplam fosfor (%61,7-62,4) ve toplam azotun (%16,4-44,1) ise kısmen başarılı olduğu sonucuna varılmıştır. Başarısız ve kısmen başarılı alınan parametrelerin model yapılandırılırken dikkate alınarak bazı noktalarla başarılı duruma getirilebileceği görülmüştür. En az son 2 yıllık tesis verisiyle çalışılmalı ve her son ayın verisi eklendiğinde en eskisi çıkarılmalıdır. Eğitme test setleri seçilirken mevsimsel değişimi de içerecek şekilde örneğin 4 eğitme 1 test şeklinde seçilmelidir. Farklı aktivasyon fonksiyonlarında yakın hata oranları elde edilmişti, buna dayanarak bunlarda da farklı lr ve mc ile denemeler yapılmalıdır., Parameter values such as BOD, COD at wastewater treatment plants are either estimated via some kinetic equations considering biomass and substrate or measured in the effluent. In order to follow the treatment plant performance during the operation, effluent measurements are not sufficient. This is especially crucial to take precautions on time against some problems during the treatment. Some models have been developed by using Artificial Neural Networks (ANN) for effluents only, and for single parameter output. However models considering the main treatment units separately and estimating multiple parameters have not been sufficiently developed yet. Therefore in this study, wastewater treatment plant was divided into two main units as primary treatment (ANN-1) and biological treatment (ANN-2) and models were established for estimating pH, flow rate, temperature, suspended solids(SS), COD, BOD, total nitrogen and total phosphorus. Learning rate (lr), momentum constant (mc) and iteration number were selected as 0.1 , 0.8 and 10000 respectively, which resulted in minimum test error. The optimally generalized structure was purelin-purelin with 8 nodes for ANN-1 and 13 modes for ANN-2. ANN-1 showed good performance in pH (1,1-3,1%), flow rate (6,5-7,1%), SS (8,3-14,3%), COD (8,1-9,4%) ve BOD (12-13,8%) estimation. ANN-2 has more complex relationship between parameters. Therefore the model performance was best in flow rate (7,4-10,1%) and temperature (8-9,4%) estimation while it was fair SS (21,3-62,8%), COD (10,6-27,2%) and BOD (9,5-41,5%). On the other hand, pH (2,5-5,8%), total P (61,7-62,4%) and total N (16,4-44,1%) estimations were partially successful indicating that the model can be developed for full performance. These developments are categorized into two. The first one is about the data. At least two years data should be used with 4 to 1 training and test data selection so considering the seasonal variations and data should be upgraded monthly. The second development should be in model configuration. Error quantities of different activation conditions with varying lr and mc values should be studied.

Siyanür (CN-) ve Me-CN komplekslerinin alg reaktöründe biyolojik arıtımını kolaylaştırmak ve verimli hale getirebilmek için alg reaktörü uygulamasını fotolitik oksidasyon ile kombine etmek ve kombine sistemin kinetik modellemesinin yapılması amaçlanan bu çalışma kapsamında Zn(CN)42-, Cu(CN)32- ve Fe(CN)64-`nin fotolitik oksidasyonu, Zn(CN)42-, Cu(CN)32- ve Fe(CN)64- kompleksleri ve bunların ayrışması sonucu ortamda açığa çıkacak olan Zn2+, Cu2+, Fe2+ ve CN- iyonlarının herbirinin alg reaktöründeki davranışı ve komplekslerin direkt fotoliz ve fotolitik peroksidasyon sonrası alg reaktörüne beslenerek kombine sistemde arıtılabilirliği incelenmiştir. pH, alkalinite, toplam ve serbest CN-, [Fe(CN)64-], kalıntı H2O2, klorofil-a, TIC, TKN, NH3-N, NO3-N, TP parametrelerinin takibi yapılmıştır. Me-CN kompleksleri sadece fotolitik oksidasyon ile CN- ve metale parçalanabilmekte ancak açığa çıkan CN- zararsız son ürünlere dönüşümü ve metal giderimi tümüyle sağlanamamaktadır. Me-CN kompleksleri ön işlemden geçirilmeden alg reaktörlerine verildiğinde alg biyokütlesinin Me-CN komplekslerinin gideriminde umut verici davranmasına rağmen hem CN hem de metal gideriminde yüksek performans gösteremediği belirlenmiştir. Me-CN komplekslerine fotolitik oksidasyon ön işleminin alg reaktörlerine kombinasyonunda fotolitik peroksidasyon ön işlemi, giderim performansı, arıtım süresi ve CN-`ün zararsız son ürünlere dönüşebilmesi açısından daha avantajlıdır. 5-7 gün bekleme süresinde [Zn(CN)4]2- ve [Cu(CN)3]2- için %99,9'un üzerinde, [Fe(CN)6]4- için %94 CN-, tüm deney süresinde %99,9'un üzerinde Zn2+ ve Cu+ ve %90 Fe2+ giderimi sağlanmıştır. Komplekslerin yapısında bulunan CN- ve metal iyonlarının alg reaktörlerinde giderimi görünür birinci derece (pseudo-first order) reaksiyon kinetiğine uymaktadır. Ön işlemden geçmemiş Me-CN kompleksleriyle kıyaslandığında fotolitik oksidasyon ön işlemi sonrasında, CN- giderim hız sabiti [Zn(CN)4]2- için 0,428 gün-1'den 2,286 gün-1'e, [Cu(CN)3]2- için 0,501 gün-1'den 1,610 gün-1'e, [Fe(CN)6]4- için 0,596 gün-1'den 1,344 gün-1'e yükseltilmiştir. Benzer şekilde Zn2+ giderim hız sabiti 0,314 gün-1'den 1,390 gün-1'e, Cu+ giderim hız sabiti 0,190 gün-1'den 1,040 gün-1'e ve Fe2+ giderim hız sabiti 0,150 gün-1'den 0,963 gün-1'e çıkarılabilmiştir. Direkt fotolizde [Zn(CN)4]2- ve [Cu(CN)3]2-`nin, fotolitik peroksidasyonda [Zn(CN)4]2-`nin parçalanması için LED lambaların kullanıldığı UVA ışığın daha etkili olduğu bulunmuştur. UVA ışığın enerji gereksiniminin düşük, kullanım ömrünün uzun olması sebebiyle de bu uygulamalarda UVA ışığın kullanılması önerilmiştir., The purpose of this study is to degrade cyanide (CN-) and Me-CN complexes in a bio-reactor containing algae; to improve this degradation by combining the algal treatment to photolytic oxidation. The study also includes kinetic modelling of both algal treatment and combined photolytic oxidation-algal treatment applications. For these purposes, first photolytic oxidation of Zn(CN)42-, Cu(CN)32- and Fe(CN)64- complexes were studied. The behavior of each complex and Zn2+, Cu2+, Fe2+ and CN- ions which are generated as a result of decomposition in algal reactor was investigated. Then, the treatability of the complexes in combination with photolytic oxidation (direct photolysis or photolytic peroxidation) followed by algal reactor system was established. pH, alkalinity, total and free CN-, Fe(CN)64-, residual H2O2, chlorophyll-a, TIC, TKN, NH3-N, NO3-N, TP parameters were analyzed. Me-CN complexes are decomposed to CN- and metal ions via photolytic oxidation but CN- transformation into harmless end products and metal removal can not be completely achieved. In the case where Me-CN complexes were fed to algal reactor without pre-processing, algal biomass did not perform as well as separate feeding of CN- and metal. In the combined process, photolytic peroxidation pre-process was more successful than direct photolysis. This combined process was more advantageous in terms of treatment performance, retention time and transformation of CN- to harmless end products. In 5-7 days of retention time, over 99.9% over CN- removal for [Zn(CN)4]2- and [Cu(CN)3]2- complexes and 94% CN- removal for [Fe(CN)6]4- were achieved. Further retention resulted in over 99.9% Zn2+ and Cu+ and 90% Fe2+ removals. CN- and metal ions removal in algal reactors fitted pseudo-first order reaction kinetics. Compared to the absence of pre-treatment, after photolytic pre-oxidation, CN- removal rate constant increased from 0,428 d-1 to 2,286 d-1 for [Zn(CN)4]2-, from 0,501 d-1 to 1,610 d-1 for [Cu(CN)3]2- and from 0,596 d-1 to 1,344 d-1 for [Fe(CN)6]4-. Similarly, removal rate constants increased, from 0,314 d-1 to 1,390 d-1 for Zn2+, from 0,190 d-1 to 1,040 d-1 for Cu+ and from 0,150 d-1 to 0,963 d-1 for Fe2+. For the decomposition of [Zn(CN)4]2- and [Cu(CN)3]2- complexes with direct photolysis and [Zn(CN)4]2- complex with photolytic peroxidation UVA light using LED lamps was more effective. It is therefore recommended according to the findings of this study due to it is low energy requirements and long-life.

Birçok organik toksik ve inorganik kirleticilerin gideriminin biyolojik yollarla gerçekleştirilmesi oldukça güçtür. Bu nedenle bu tip organiklerin giderimi için yeni teknikler araştırılmaktadır. Bu teknolojiler genellikle faz ayrımını (adsorpsiyon prosesleri, ayırma teknikleri) ve organikleri tam olarak parçalayan prosesleri (kimyasal oksidasyon/redüksiyon) içermektedir. Çalışmada, organik ve inorganik kirleticilerin İleri Oksidasyon Proseslerinden(İOP) olan Direk Fotoliz (UV) ve Fotolitik Peroksidasyon (H2O2/UV) proseslerinde iki farklı UV ışık kaynağı kullanılarak en ekonomik lamba tesbiti yapılmıştır. Çalışmada en ekonomik arıtımı sağlayan lambanın Led (UV-C: 395 nm) olduğuna karar verilmiştir İnorganik kirleticilerin Led lamba ile arıtımları %50-100 arasında, organik kirleticilerin ise %60-100 arasında gerçekleşmiştir., Many organic and inorganic toxic pollutants through biological treatment realization is quite difficult.Therefore, this type of new techniques are being investigated for the removal of organic.These technologies generally phase separation (adsorption processes, separation techniques), and fully organic components of the process (chemical oxidation / reduction) are included. Study of organic and inorganic pollutants from Advanced Oxidation Process (IOP) which direct Fotoliz (UV) and Fotolitik Peroxidation (H2O2/UV) process using two different UV light source was the most economical lamp adjusters. Study provides the most economical treatment of the Led lamp (UV-C: 395 nm) has been decided that UV-A light treatment of inorganic contaminants from 50-100%, 60-100% between the organic pollutants has been realized.

Endüstriyel tesislerden ve madencilik çalışmalarından açığa çıkan siyanür çok sayıda kimyasal ile bileşik oluşturması ve toksik özelliği ile önemli bir potansiyel kirlilik parametresidir. Atık sulardaki siyanürlü bileşiklerin gideriminde uygulanan arıtma yöntemleri pahalı ve uygulama zorluğu olan yöntemlerdir. Bu sebeple bu çalışmada kuvvetli metal siyanür komplekslerinden olan Fe(CN6)-3 kompleksinin silikat minerallerinden sepiyolit ile giderilmesi araştırılmıştır. Eskişehir-Sivrihisar yöresinden elde edilen sepiyolit minerali kullanılarak yapılan kesikli sistem uygulamaları ile en iyi verimi sağlayacak şekilde uygulama koşulları araştırılmıştır. Sepiyolit ham, ısıl aktivasyon ve asit aktivasyon koşulları, konsantrasyon, bekleme süresi gibi faktörler göz önünde tutularak adsorpsiyon denemeleri yapılmıştır. Tane boyutunun hem Fe+3, hem de CN- iyonlarının gideriminde etkili olduğu belirlenmiştir. Ham sepiyolitin ısıl ve asit işlem görmüş sepiyolitten daha az Fe+3 ve CN- iyonu adsorpladığı bulunmuşur. Adsorpsiyonda ortalama arıtım süresi 120 dakika önerilebilmektedir. Ulaşılan maksimum Fe+3 giderme verimi %96, CN- giderme verimi %73 olarak bulunmuştur. Ulaşılan maksimum Fe+3 giderim kapasitesi 117 meq/g, CN- giderme kapasitesi 63 meq/g olarak bulunmuştur. Etkin izoterm hem Fe+3 katyonunda hem de CN- anyonunda Langmuir izotermi olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak Fe(CN6)-3 kompleksi sepiyolit ile giderilebilmektedir., Cyanide, that emerges from industrial facilities and mining works is a pollution parameter as is constituted compound with many chemicals and due to its toxicity. Treatment methods to remove cyanides from wastewaters are expensive and have some difficulties in application. Therefore, in this study, it?s been researched to remove Fe(CN)6-3 complex that is one of the strong metal cyanide complex, through sepiolite that is one of the silicate minerals. Batch studies were performed using sepiolite mineral from Eskisehir-Sivrihisar, different experimental and mineral conditions have been searched to provide the best efficiency. Some factors of sepiolite such as its raw, heat activation and acid activation conditions, concentration, detention time were considered and adsorption trials were performed. It?s been determined that particle size was effective to remove both Fe+3 and CN- ions. It was found that raw sepiolite adsorbed less Fe+3 and CN- ion than those exposed to heat and acid activation. In adsorption, average treatment period is recommended as 120 minutes. The maximum removal efficiency for Fe+3 reached was found 96% and maximum removal efficiency for CN- was found 73%. The maximum removal capacity for Fe+3 reached was found 117meq/g and maximum removal capacity for CN- was found 63meq/g. Both Fe+3 and CN- ions adsorption fits Langmuir Isotherm with sufficiently high correlation. In conclusion, ions in Fe(CN)6-3 complex can be adsorbed by sepiolite.

Asitli maden drenajları (AMD), madencilik faaliyetleri sırasında oluşan atıksulardır. AMD yüksek kirletici konsantrasyonlarına ve düşük pH'a sahiptir. AMD toksik etkisinden dolayı çevre ve insan sağlığına ciddi zararlar vermektedir. Bu sebeple alıcı ortama deşarj edilmeden önce mutlaka arıtılmalıdır. Bir kimyasal oksidasyon yöntemi olan Fenton prosesinde, en güçlü oksidanlardan biri olan hidroksil radikali ( OHâ ¢ ) asidik pH şartlarında, katalizör olarak demir (Fe2+) iyonları varlığında gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar ile üretilmektedir. Bu proses oksidasyon ve koagülasyon-flokülasyon işlemlerini bir arada içermektedir. AMD, hem asidik özellikte olduğundan hem de Fe2+ iyonlarını içerdiğinden, Fenton prosesi avantajlı ve ekonomik bir yöntem haline gelmektedir. Çalışma optimizasyon, kinetik ve çamur özellikleri belirlenmesi aşamalarından oluşmuştur. Çökelme süresi olarak 2 saatin yeterli olduğu kabul edilmiştir. En başarılı Fe2+/H2O2 molar oranının ise 1,8 olduğu görülmüştür. Bu şartlar altında AMD'ndaki KOİ %99 civarında giderilmiştir. Ayrıca ağır metal, bulanıklık ve renk değerlerinde de %99'lara varan oldukça yüksek giderim verimleri elde edilmiştir. Çamur özelliklerinin belirlenmesi çalışmasında da 1,8 molar oranı en başarılı verimi sağlayan doz olarak belirlenmiştir. Kinetik çalışmada KOİ, renk ve bulanıklık parametrelerinin reaksiyon hızları belirlenmiştir. Her üç parametre için reaksiyon derecesinin 1 ve/veya 2 olduğu görülmüştür., Acid-mine drainages (AMD) are wastewater which contain sulfuric acid, dissolved iron and heavy metals exist. AMD include high pollution matter and low pH. They are potential pollutants for surface and groundwaters, despite the dilution after discharge to these water bodies. Discharging AMD without any pre-treatment causes environmentally significant dangers. In Fenton oxidation process, which is one of the chemical oxidation methods, hydroxyl radical ( OHâ ¢ ), one of the most powerful oxidants, is produced under low pH in the presence of ferrous ion (Fe2+) as catalyst. This method is also combination of oxidation and coagulation-flocculation. Fenton process seems advantageous for the treatment of AMD because of Fe2+ content and low pH of AMD. The goal of this investigation is to be determined the performance of Fenton process which is an oxidation method and treatment of belongs to a copper mine. This study has three levels. First of all, the time of precipitation and the optimization of chemical dose were performed. Then system kinetics was searched at optimum condition and reaction degrees were determined. Finally the feature of Fenton sludge which exist in the using of Fenton oxidation was analized. In the optimization study, optimum precipitation time was 2 hours and it was seen that optimum Fe2+/H2O2 molar ratio was 1,8. Under these conditions high COD at AMD is decreased approximately 99%. In addition %99 removal at heavy metals, turbidity and colour values was obtained. At kinetic study, the reaction speed of COD, colour and turbidity parameters were determined. For each 3 parameters it was seen that reaction degree is 1 and/or 2.

Küreselleşmeyle artan rekabet zaman içerisinde kalite kavramının önemini giderek arttırmış, kapsamını ürünlerde sınırlandırmayıp çevre koruma konularına kadar genişletmiştir. Öyle ki, üretim sektöründe çevresel kaliteyi toplam kalite yönetiminin vazgeçilmez bir parçası haline getirmiştir. Böylelikle doğan ISO 14000 çevresel etkileri bulunabilen her tür faaliyet için uygulanabilir/uyarlanabilir hale gelmiştir. Kalite yönetiminin ana unsurları olarak planlama, uygulama, kontrol ve yeniden gözden geçirme aşamaları Deming Modelinde çevresel konulara uyarlanmıştır. iii Sunulan bu çalışmada kaliteden hareketle çevresel kalite kavramı ve çalışmaları irdelenmiş bir örnek endüstriyel faaliyet üzerinde örnekleme yapılmıştır. Temizlik maddeleri üretimi yapan endüstrilerin tümüne uygulanabilir nitelikteki çalışmada ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi şartlarını yerine getirmek için Deming'in Çevre yönetim döngüsünü model olarak alan bir kaynak-klavuz oluşturulmuştur. Bu döngü; planlama, uygulama ve işlem, kontrol ve düzeltici faaliyet, yönetimce yürütülen gözden geçirme aşamalarını kapsamaktadır. Normal, anormal, acil çalışma koşulları, geçmişte ve günümüzde yapılan ve gelecekte yapılması planlanan faaliyetleri, ilgili çevre kanun ve mevzuatları, çevre politikası, gönüllü taahhütler, müşteri istekleri, yerel toplum görüşleri, üretim tesisinin planlama evresinde değerlendirilmiş, uygulama ve işlem aşamasında Çevre Yönetim Sisteminin etkinliğini sağlamak amacıyla görevler, sorumluluklar ve yetkiler tanımlanmış, kontrol ve düzeltici faaliyetler bölümünde temizlik maddeleri üretim tesisinde çevre etki değerlendirme prosesleri yer almıştır. Yönetimce gözden geçirme aşamasında yer alan, amaç ve hedeflere nasıl ulaşıldığı, Çevre Yönetim Sisteminin değişen koşullar karşısında uygunluğunun korunma yöntemleri, amaç hedefler veya politikanın revizyonu için önerileri, sürekli gelişmenin sağlanması ve yapılması gereken değişiklikler bu bölümde yer almıştır. ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi uygulaması tesisin, tüm yasal mevzuatlara uymasını sağlamanın yanı sıra üretim ve kullanımlarda çevreyi olumsuz etkileyecek faktörleri minimuma indirmek için gerekli çalışmaları kirliliği oluşmadan önce önleyecek tasarımları içermesi, üst yönetim ile birlikte çalışanlarında ``Temiz Çevre'' olgusunu benimsemesini sağlaması bakımından önem taşımaktadır. Yapılan bu çalışmalar doğrultusunda temizlik maddeleri üretim tesisi ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi Çevre El Kitabı türünde bir kaynak elde edilmiş ve bu kaynak bu alanda çalışma yapan işletmelere bir model oluşturmuştur., Increasing globalization and competition dependingly has been increasing the importance of quality, and enlarging its area from products to environmental issues. Environmental quality became an integral part of the total quality management. ISO 14000, so established, became an applicable/adaptable system for all industrial and other plants. As the main components of quality management, planning, application, control and reviewing stages are applied to environmental issues in Deming model. Therefore, in the present study, environmental quality studies and Deming model were examined and applied to a cleaning materials production plant. A kind of v manual was obtained which will be a guide to those who want to apply environmental quality studies to his plant. In this manual the cycle of Deming?s Environmental Management is taken a model. This cycle consists of four main stages; planning, application process control and regulating and the revision taken over by the managers. Normal, abnormal and emergency working circumstances, activities of the past, today and the activities that are planned for the future, related environmental laws and containers, environment policy, volunteer agreements, costumers? offers, society thoughts were all examined in the planning stage of production institution. In the application and process stages responsibilities duties and authority are described in order to increase the importance of the system of Environmental Management. The control and regulating activities stage includes Environmental Effect examination in the example plant. At the revision stage, which is taken over by the managers, how the aims and goals are realized, the protection techniques of suitability of environmental management system against the differing circumstances, aims or suggestions of politics for revision, achieving consonant improvement and the changes that must be done are mentioned. The practice we have been doing in this institution is appropriate with the legal laws. The Works which are necessary for minimizing the harmful effects to the environment during production and consumption are determined. The projects are prepared in order to prevent pollution before it occurs. The top managers and employees try to inform the society about a cleaner environment for a better life. Via these works cleaning materials production institution has obtained a manual like the handbook of ISO 14000 Environment Management, and this source has become a model for the companies which work in this field.

Bu çalışma, özellikle ülkemizde yeni uygulama alanı bulan atık su arıtımında ekilmiş sulak alan sistemlerinin farklı bir bitki ile pilot ölçekli uygulamasıdır. Çalışma 3 bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde, çalışmada kullanılan Miscanthus Sinensis bitkisi hakkında literatür taramasına yer verilmiş ve ekilmiş sulak alan uygulamalarının özellikleri, sınıflandırması, kullanılan bitki türleri, hasat edilen bitkinin farklı kullanım alanları anlatılmıştır. İkinci bölümde, pilot ölçekli sistem Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat Kampüsü'ne kurulmuş ve çalıştırılmıştır. Üçüncü bölümde ise, kurulan bu pilot ölçekli ekilmiş sulak alan sisteminin atık su arıtım düzeyi incelenmiş ve hasat edilen bitkinin kurutulup öğütülmüş yaprağının adsorban özelliği araştırılmıştır. 2005 yılı Nisan ayından itibaren planlanan, kurulan ve 2006 Mayıs ayına kadar işletilen pilot ölçekli ekilmiş sulak alan sisteminin kararlı konuma ulaştıktan sonraki arıtma verimi takip edilmiş ve evsel nitelikli kampus atıksuyunun arıtımında % 71-99 KOİ, %97-99 Bulanıklık, %94-99 NH3 ve %75-91 P giderim verimi elde edilmiştir. Miscanthus X Giganteus bitkisinin yapraklarından elde edilen adsorban maddenin ağır metal adsorplayabildiği gözlenmiş, Pb, Ni, Cr, Zn, Cu, Fe ve Al metallerinden Al en yüksek kapasitede (0,268 meq/g) adsorplanırken, Pb en düşük kapasitede adsorplanmıştır(0,0128 meq/g). Metallerin sıvı ortamda bir arada bulunmaları durumunda aralarındaki rekabetli adsorplanma sıralamasını biraz değiştirmiş ve Al>Cr>Fe>Ni>Cu>Zn>Pb sırasında Al'un en başarılı (0,388 meq/g) adsorpsiyonu sağlamıştır. Freundlich izoterminin Miscanthus X Giganteus 'un metal adsorpsiyonunu karakterize ettiği görülmüştür., This study is a pilot application of constructed wetlands for treatment of domestic wastewater that the system has been begun to use in a short time ago in Turkiye. The study has been constituted from 3 sections: It has been given place to literature scanning about Miscanthus plant and classification properties of constructed wetland systems in the first section. Also it has been stated on different utilization area of harvested Miscanthus plant and has been discussed about the reasons why we use Miscanthus plant on treatment applications in the same section. In the second section, it has been told about installing and running the treatment system with Miscanthus plant in pilot scale at Selcuk University campus area. At the end of field study, treatment efficiency of constructed wetland system and the adsorbent feature of harvested plant leaves of Miscanthus has been examined in the third section. It has been followed the treatment effiency of pilot constructed wetland system after it reached stable condition from April 2005 to May 2006. The performance results of campus wastewater treatment effluents were as foolws; Turbidity: 97-99%, COD: 71-99, Phosphorus: 75-91% and ammonia: 94-99%. It has seen that the adsorbent material, obtained from Miscanthus X Giganteus aried leaves, is able to adsorb heavy metals onto its body. The highest seletivitiy the material is to Al among the other metals, Pb, Ni, Cr, Zn, Cu, Fe, Al. It has been measured that in the system, the plant leaves adsorbed 0,268 meq/g Al element and 0,0128 meq/g Pb element. While the metals were in the same medium, the adsorbent ranking in competing a little bit changed as Al>Cr>Fe>Ni>Cu>Zn>Pb. The maximum adsorption capasity of Al element in this situation is measured as 0,388 meq/g. Also it has seen that Freundlich isoterm characterized the Miscanthus X Giganteus ?s metal adsorption.