BAL ARISI (Apis melUfera L./NDA FARKLI KOLONİ POPULASYONU BÜYÜKLÜĞÜNÜN POLEN ÜRETİMİ ÜZERİNE ETKİSİ ÖZET Bal ansı (Apis melUfera L.) kolonileri tarafından yavru yetiştirme ve larvaların beslenmesi amacıyla farklı çiçeklerden toplanan polenin çok önemli biyolojik özellikleri bulunmakta olup, bu özelliklerinden dolayı insanların bu ürüne büyük talepleri bulunmaktadır. Çok önemli bir besin maddesi olan polenin üretiminin, hangi üretim faktörlerinde daha yüksek olduğunun tesbiti maksadıyla, Samsun koşullarında yapılan bu araştırmada; herbiri 2 yaşında ana anlara sahip mevcut 60 adet koloni kullanılmıştır. Kolonilere polen tuzağı adı verilen ve poleni toplamakta kullanılan aletler 17:00-18:00 saatleri arasında yerleştirilmiş ve bir sonraki gün 11:00-12:00 saatleri arasında toplanmıştır. Tuzaklar, her koloniye birer gün aralıklarla yerleştirilmişlerdir. Toplanan polenler uygun şartlarda tartılarak muhafaza edilmiştir. Populasyon gücü 7, 10, 13, 16 ve 19 çerçeveli an kolonilerinde üretilen ortalama polen miktarlan sırasıyla; 19.24±2.99, 20.05±1.64, 30.16±2.66, 24.50±3.74 ve 25.36±6.64 g/koloni/ l/2gün olarak bulunmuştur. Ayrıca, 10 farklı dönem için ortalama polen verimleri sırasıyla; 7.59±4.73, 11.93±3.89, 32.05±3.61, 26.04±3.13, 13.31±3.61, 39.34±3.10, 20.52±3.28, 20.20±3.08, 19.29±3.74 ve 20.53±4.32 g/koloni/l/2gün olarak belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucu, toplanan polen veriminin koloni populasyonu büyüklüğüne bağlı olarak önemli düzeyde (P < 0.05) farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Değişik dönemler dolayısıyla hava şartlan ile toplanan polen miktan arasında çok önemli düzeyde (P < 0.01) farklılık olduğu tespit edilmiştir. En yüksek polen verimi ortalama 30.16±2.66 g/koloni/ l/2gün ile 13 çerçeve anlı kolonilerden 16°C sıcaklıktaki güneşli ve yağışsız havalarda elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bal ansı (Apis melUfera L./ polen tuzağı, polen, koloni populasyonu büyüklüğü, dönemler Ill EFFECTS OF DIFFERENT COLONY POPULATION GRAVITY ON POLLEN PRODUCTION IN HONEY BEE (Apis mellifera L) ABSTRACT Pollen collected from different flowers by honeybee (Apis mellifera L.) colonies for brood rearing and feeding larvaes have very considerable biological traits and for this reason it can be used in some ilness treatments. In this study at Samsun conditions, it was aimed to determine pollen amounts produced at different production units. Pollen was collected from colonies and weighed. Average amounts of pollen at 7, 10, 13, 16 and 19 frames covered with bees, were found as 19.24±2.99, 20.05±1.64, 30.16±2.66, 24.50±3.74 and 25.36±6.64 g/colony/l/2day respectively. In addition, for determine effect of different periods, average of pollen at 10 different periods from 23.04.1999 to 03.06.1999, were found as 7.59±4.73, 11.93*3.89, 32.05db3.61, 26.04±3.13, 13.31±3.61, 39.34±3.10, 20.52±3.28, 20.20±3.08, 19.29±3.74 and 20.53±4.32 g/colony/l/2day respectively. Data obtained from the study showed that colony population size have significant effect on amounts of collected pollen (P < 0.05). It was determined a very significant relationship and differences between amounts of collected pollen and different periods, consequently environmental conditions (P < 0.01). The highest pollen production was obtained from the 13 frames covered with bees colonies and at heat of 16°C, sunny, unrainy weathers, of30.16±2.66 g/colony/l/2day. Key Words: Honeybee (Apis mellifera L.), pollen trap, pollen, colony population size, periods. 41