Search

Malların serbest dolaşımı ilkesi, uluslararası ticaret hayatını yakından ilgilendirmesi nedeniyle, ekonomik temelli kurulan Avrupa Birliği’ndeki serbestilerden en önemlisi olarak yorumlanabilir; ancak önemine rağmen bugüne kadar tam anlamıyla sağlanamamış, bu uğurda atılan adımlar ise yetersiz kalmıştır. Tek başına gümrük vergisi ve kotaların kaldırılması, iç pazar dâhilinde malların serbest dolaşımını temin edememiştir. Bu sebeple, malların serbest dolaşımını kısıtlayan diğer tüm üye devlet uygulamaları da yasaklanmıştır. Bu anlamda, bir ülkeden diğerine taşınan malların Avrupa Birliği ortak pazarı sınırları içinde serbest dolaşımını engelleyici etkiye sahip idari kurallar ve uygulamalar, ticareti engelleyen bariyerler olarak kabul edilmiş ve “eş etkili önlemler” olarak adlandırılmıştır. Eş etkili önlemler, Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşmada yasaklanmış olsa da, eş etkili önlemlerin nasıl tespit edileceğine ilişkin bir açıklama da getirilmemiştir. Bu itibarla, malların serbest dolaşımına eş etkili önlemler yasağının, gerek mevzuat kapsamında, gerekse Avrupa Birliği Adalet Divanı kararları çerçevesinde incelenmesi ve devam etmekte olan sorunlara yönelik farklı bir hukuki bakış açısı kazandırılması önem arz etmektedir. Çalışmamızda, malların serbest dolaşımının önünde birer ticaret engeli olan eş etkili önlemlerin ancak Birlik tarafından çıkarılacak bir hukuk düzenlemesiyle öngörülebilir kılınacağı ve bu şekilde eş etkili önlemler yasağının kapsamının belirgin hale geleceği savunulmaktadır. Bu yönde, önceki çalışmalardan farklı olarak, Adalet Divanı içtihatlarında oluşturulan formüller ve yapı taşı niteliğindeki kararların yanı sıra, Komisyon'un mevzuat çalışmaları tez kapsamında ayrıntılı olarak incelenmekte ve eş etkili önlemler kavramına ilişkin tespitler yapılmaktadır. Bu inceleme ve tespitler sonucunda ise, Birlik mevzuatında yer alması gerektiğini düşündüğümüz eş etkili önlemler kavramının tanımına katkı sağlayacak bir düzenleme önerisi oluşturmaya çalışılmaktadır.İÇİNDEKİLER Sayfa No.ÖZETiABSTRACTiiTABLO LİSTESİiiiŞEMA LİSTESİiiiKISALTMA CETVELİivGİRİŞ1I. KONUNUN ÖNEMİ ve TAKDİMİ1II. TERMİNOLOJİ5III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI8IV. ARAŞTIRMA PLANI9BİRİNCİ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI İLKESİ VE MİKTAR KISITLAMALARINA EŞ ETKİLİ ÖNLEMLER YASAĞII. MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI İLKESİ11A. Malların Serbest Dolaşımı İlkesinin Tarihi Gelişim Seyri13B. Serbest Dolaşıma Konu Olan Mal Kavramı16II. MİKTAR KISITLAMALARI VE EŞ ETKİLİ ÖNLEMLER YASAĞI19A. Miktar Kısıtlamaları Kavramı ve Unsurları191. Kavram192. Unsurlar21a. Kamu Otoritesi Tarafından Yerine Getirilme21b. Birlik İçi Ticareti Engelleyici Etki Yaratma24B. Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Önlemler271. Genel Olarak272. Komisyonun Eş Etkili Önlemler Listesi: 70/50 Sayılı Yönerge32a. Doğrudan Ayrımcı Uygulamalar (Madde 2)35b. Dolaylı Ayrımcı Uygulamalar (Madde 3)383. Avrupa Birliği Adalet Divanı'nın Dassonville Kararındaki Tanımı43C. Lizbon Antlaşması ile Getirilen Hukuki Düzenlemeye Genel Bakış441. İthalatta Miktar Kısıtlamaları ve Miktar Kısıtlamalarına Eş Etkili Önlemler Yasağı: Madde 34 Düzenlemesi462. İhracatta Miktar Kısıtlamaları ve Miktar Kısıtlamalarına Eş Etkili Önlemler Yasağı: Madde 35 Düzenlemesi473. Madde 34 ve 35 in Birlikte Değerlendirilmesi47D. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Sebepler491. Mevzuatta Belirtilen Hukuka Uygunluk Sebepleri49a. Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma'dan Doğan İstisna Hükmü: Madde 36 Düzenlemesi50(1) Kamu Düzeni, Ahlakı, Güvenliği ve Sağlığının Korunması52(a) Kamu Düzeni52(b) Kamu Ahlakı53(c) Kamu Güvenliği56(d) Kamu Sağlığı ve İnsan Hayatının Korunması58(2) Hayvan Sağlığının ve Bitkilerin Korunması63(3) Ticari ve Sınai Mülkiyet Haklarının Korunması65(a) Hakkın Varlığı ve Kullanılması Yaklaşımı66(b) Hakkın Spesifik Konusu Yaklaşımı68(i) Patent ve Marka Haklarının Spesifik Konusu68(ii) Telif Hakkının Spesifik Konusu71(iii) Endüstriyel Tasarım Hakkının Spesifik Konusu72(c) Hakkın Asıl Fonksiyonu Yaklaşımı73(d) Hakkın Tükenmesi İlkesi73(4) Milli, Kültürel, Tarihi veya Arkeolojik Değerlerin Korunması78b. Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma'dan Doğan İstisnanın Uygulama Koşulları79(1) Keyfi Bir Ayrımcılığa Yol Açmama Koşulu80(2) Ulusal Önlemin Örtülü Kısıtlama Aracı Olarak Kullanılmaması Koşulu81(3) Orantılı Olma Koşulu812. İçtihatlarla Geliştirilen Hukuka Uygunluk Sebepleri82a. Zorunlu Gereklilik Kavramı83b. Zorunlu Gerekliliklerin Dayandığı Haklı Sebepler85(1) Haklı Sebep Kavramı85(2) Cassis de Dijon Kararıyla Kabul Edilen Zorunlu Gereklilik Halleri86(a) Mali Denetim87(b) Kamu Sağlığı87(c) Ticari İşlemlerde Adaleti Sağlama88(d) Tüketicinin Korunması89(3) İçtihatlar ile Oluşturulan Yeni Zorunlu Gereklilik Halleri91(a) Çevrenin Korunması92(b) Çalışma Şartlarının İyileştirilmesi93(c) Sosyal ve Kültürel Özelliklerin Korunması ve Desteklenmesi94(d) Temel Hakların Korunması94(e) Diğer Haller96c. Zorunlu Gerekliliklerin Hukuka Uygunluk Ölçüsü Olarak Orantılılık Prensibi96(1) Hukuk Tarafından Korunan Bir Menfaatin Varlığı96(2) Seçilen Aracın Elverişliliği97(3) Gereklilik Unsuru983. Mevzuattan Kaynaklanan Hukuka Uygunluk Halleri ile İçtihatlarla Oluşturulan Hukuka Uygunluk Hallerinin Karşılaştırılması99İKİNCİ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI İÇTİHATLARINDA GELİŞTİRİLENEŞ ETKİLİ ÖNLEMLER I. EŞ ETKİLİ ÖNLEMLERİN AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE GELİŞİM SEYRİ101A. Adalet Divanı'nın Ayrımcılık Esasına Dayanarak Oluşturduğu Kriterler1021. Doğrudan Ayrımcı Önlemler102a. Genel Olarak102b. Dağıtım Kanallarını Kısıtlayan Kurallar103(1) Paralel İthalatı Kısıtlayan Uygulamalar104(2) Sınır Kontrolleri105c. Ulusal Ürünlerin Satışını Teşvik Eden Uygulamalar108(1) Yerli Ürünlerin Satışının Teşvik Edilmesi108(2) Ayırt Edici Nitelikleri Olan Ürünlerin Tanıtımı ve Desteklenmesi111d. Menşe Etiketleme112(1) Menşe Ülke Bilgisine İlişkin İşaretleme Yükümlülüğü113(2) Tür İşaretlerinin Ulusal Ürünlere Özgülenmesi1152. Dolaylı Ayrımcı Önlemler120a. Genel Olarak120b. İsim, Şekil, Ölçü, Ağırlık, Kompozisyon, Etiketleme ve Sunuma İlişkin Önlemler123(1) İçerik Denetimine İlişkin Kurallar124(2) Dış Görünüşe İlişkin Kurallar126(3) Malların İsmine ve İşaretlenmesine İlişkin Kurallar127c. Reklam ve Piyasaya Giriş Kısıtlamaları129d. Maksimum, Minimum Satış Fiyatı ve Sabit Fiyat Uygulaması1303. Tersine Ayrımcılık İçeren Önlemler137B. Pazara Girişi Engelleme Kriteri1391. Eş Etkili Önlemlerin Tanımına İlişkin Adalet Divanı'nın İlk İçtihadı: Dassonville Kararı139a. Kamu Otoritesi Tarafından Oluşturulma ve Uygulanma145b. Birlik İçi Ticareti Doğrudan veya Dolaylı, Bilfiil ya da Potansiyel Olarak Engellemeye Elverişli Olma149c. Tüm Ticari Kurallar1522. Dassonville Perspektifinden Adalet Divanı'nın Eş Etkili Önlemleri Tespit Etme Yöntemi153C. Ürün Gerekliliklerine İlişkin Sınıflandırma Kriteri1541. Eş Etkili Önlemlerin Sınırının Daraltılması: Cassis de Dijon Kararı154a. Ürün Gereklilikleri157(1) Ürünün Paketlenmesi, Kompozisyonu, Sunumu ve Etiketlenmesine İlişkin Kurallar158(2) Ürünün İsmine, Şekline, Ölçüsüne, Ağırlığına İlişkin Kurallar160(a) Genel Olarak160(b) Reçel ve Çikolata Davaları161b. Karşılıklı Tanıma Prensibi166c. Haklı Sebep ve Zorunlu Gereklilik Kavramları1702. Cassis de Dijon Kararının Sonuçları Bakımından İnceleme1713. Cassis de Dijon Kararına Göre Adalet Divanı'nın Eş Etkili Önlemler Prosedürü177II. ADALET DİVANI'NIN EŞ ETKİLİ ÖNLEMLER KAVRAMINA YENİ YAKLAŞIMLARI179A. Dassonville ve Cassis de Dijon ile Benimsenen Temel Kuralların Karmaşıklaşması1791. Cinéthéque Kararı1792. Pazar Günü Ticaret Yapma Yasağı Kapsamındaki Kararlar181B. Belirli Satış Düzenlemeleri Yaklaşımı1841. Dassonville Formülünü Kısıtlayan Keck ve Mithouard Kararı186a. Keck Kararında Geliştirilen Kriterler189(1) Yurtiçi Ekonomik Bir Faaliyetin Düzenlenmesi192(2) Etkilenen Tüm Tacirlere Eşit Şekilde Uygulanma193(3) Yerli ve İthal Mallar Yönünden Hukuken ve Fiilen Aynı Etkiyi Doğurma193b. Ürün Gereklilikleri ve Belirli Satış Düzenlemeleri Ayrımı194c. Keck Kararından Sonra Kabul Edilen Belirli Satış Düzenlemeleri1952. Keck Sonuçlarına Göre Eş Etkili Önlemler Prosedürü2063. Keck Kararına Getirilen Eleştiriler209ÜÇÜNCÜ BÖLÜM EŞ ETKİLİ ÖNLEMLER KAVRAMINA İLİŞKİN ADALET DİVANI’NIN GÜNCEL YAKLAŞIMI ve KOMİSYON'UN YENİ MEVZUAT ÇALIŞMALARII.ADALET DİVANI'NIN EŞ ETKİLİ ÖNLEMLER KAVRAMINA GÜNCEL YAKLAŞIMI215A. Keck Kararı Sonrası Adalet Divanı Uygulaması2151. Genel Olarak2152. Gourmet International Products Kararı (2001)2173. Heimdienst Kararı (2000)2194. Doc Morris Kararı (2003)219B. Pazara Giriş Kriteri ve Diğer Tüm Önlemler Yaklaşımı2221. Genel Olarak2222. Dassonville Formülüne Geri Dönüş: Komisyon v. İtalya Kararı (2009)2243. Komisyon v. İtalya Kararı ile Mickelsson Kararının Etkisi Bakımından İnceleme2264. Pazara Giriş Testi2305. İthalatta Eş Etkili Önlemler Prosedürünün Komisyon v. İtalya Kararından Sonraki Güncel Durumu233C. İhracatta Uygulanan Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Önlemler Yasağına İlişkin Güncel Yaklaşım2341. Groenveld Kararı (1979)2352. İhracatta Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Önlemler Kavramına Güncel Yaklaşım: Gysbrechts Kararı (2008)237II. AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYONU'NUN EŞ ETKİLİ ÖNLEM KAVRAMINA İLİŞKİN YENİ MEVZUAT ÇALIŞMALARI240A. Teknik Standartlar ve Düzenlemeler Hakkında Bilgi Verilmesine İlişkin 98/34 Sayılı Yönerge2401. Yönergenin Uygulama Usulü: Madde 8 ve 92412. CIA Davası2453. Unilever Davası247B. Teknik düzenlemeler ve Bilgi Toplumu Hizmetlerine İlişkin Kurallar Hakkında Bilgi Verme Usulü (Kodifikasyon) Hakkında 9 Eylül 2015 Tarih ve 2015/1535 Sayılı Yönerge251C. 764/2008 Sayılı Karşılıklı Tanıma Tüzüğü253D. Bir Üye Devlette Yasal Olarak Pazarlanan Malların Diğer Üye Devletlerde de Karşılıklı Tanınması Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konseyi İçin Hazırlanan 19.12.2017 Tarih ve 2017/0354 Sayılı Tüzük Teklifi2551. Genel Olarak2552. Karşılıklı Tanıma Beyannamesi: Madde 42593. Karşılıklı Tanıma İlkesinin Uygulanması İçin Malların Değerlendirilmesi: Madde 5261E. 4703 Sayılı Kanun Çerçevesinde Oluşturulan "Teknik Mevzuatın ve Standartların Türkiye ile AB Arasında Bildirimine Dair Yönetmelik" ve "Düzenlenmemiş Alanda Karşılıklı Tanıma Yönetmeliği" Kapsamında Düzenlenen Bildirim Yükümlülüğü2611. Genel Olarak2612. Teknik Mevzuatın ve Standartların Türkiye ile AB Arasında Bildirimine Dair Yönetmelik ve Bildirim Sistemi2633. Düzenlenmemiş Alanda Karşılıklı Tanıma Yönetmeliği266SONUÇ269KAYNAKÇA284--------------------The principle of free movement of goods is the greatest economic assurance to the domestic market in the European Union, as it closely concerns the international trade. However, despite its importance, the free movement of goods has not been achieved until now. The removal of customs duties and quotas alone has not provided a satisfactory guarantee to the free movement of goods. Therefore, it was necessary to ban all practices with restrictive effect. In this sense, administrative rules and practices with the authority to prevent free movement of goods carried from one country to another are accepted as trade barriers and referred to as "measures having equivalent effect". Although articles 34 to 36 of the TFEU prohibit quantitative restrictions (quotas) and measures having equivalent effect to quantitative restrictions on imports and exports, there is no explanation which national measures have a restrictive effect on the trade and how to determine this.With this study, it is argued that measures having equivalent effect will be taken only by the regulation of the law which will be issued by the Union and that the scope of measures effective in this way will become obvious. In this respect, contrary to previous studies, the formulas established in the case law and the legislative works of the Commission are examined in detail and determinations are made on the concept of equally effective measures. As a result, a regulation proposal is made to contribute to the definition that we think should be included in Union legislation.

ÖZETGünümüz insan hakları hukukundaki yaygın somutlaşma sürecinin önemini takdir etmekle birlikte, bu tez mahkum haklarına özel atıfla insan hakları teorisi ve pratiğinde devletlerin pozitif yükümlülüklerinin sınırlı yapısını ortaya koymayı hedeflemektedir. Devletlerin pozitif yükümlülükleri kavramının genel bir referans noktası olarak kullanılagelmekte olmasına rağmen, tez kavramın mevcut kullanımının insan hakları teorisi ve pratiğinin temel yapısı içinde hala var olmaya devam eden yanlış anlaşılmaların etkisi altında olduğunu öne sürmektedir. Yeterince sorgulanarak anlaşılamadığından dolayı, böylesine yanlış bir varsayım devletlerin kuramsal olarak açık yükümlülüklerinin var olduğu özel bir insan hakları uygulama alanında yapılacak hukuksal yorumların kapsamını ve objektifliğini engellemekte ya da sınırlandırmaktadır. Uluslararası insan hakları koruma mekanizmalarınca taraf devletlere tanınan takdir yetkisinin göreceli sınırlılığına ve insan hakları standartlarının her bir bireye bulunduğu devlette sunulması gereken asgari gereklilikler olduğuna ilişkin yapılan sözde vurguya rağmen, evrensel insan hakları söylemi ve pratiği; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin analiz edilen içtihadı kapsamında tezin de ifade gösterdiği şekilde, insan hakları teorisinde mevcut dikotomik yanlış anlaşılmadan hala olumsuz olarak etkilenmektedir. Dolayısıyla tez, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin mahkum haklarına ilişkin içtihatlarını değerlendirerek pozitif yükümlülüklerin insan hakları teorisindeki ikincil statüsü hakkında ileri sürdüğü teorik argümanların geçerliliğini analiz etmeye çalışmaktadır.ABSTRACTAcknowledging the importance of widespread concretisation process in contemporary human rights law, this dissertation aims at illustrating the limited nature of positive obligations of Acknowledging the importance of widespread concretisation process in contemporary human rights law, this dissertation aims at illustrating the limited nature of positive obligations of States in human rights theory and practice with a special reference to prisoners’ rights. Despite the fact that the concept of positive obligations of States has been widely used as a point of reference, the dissertation posits that its practice has still under the impact of misunderstandings which still do exist within the very fabric of human rights theory and practice. Since it has not been appropriately examined and understood, such a misleading assumption can hinder or delimit the scope and objectiveness of legal interpretation in a specific realm of human rights practice within which States do have explicit hypothetical obligations. Despite the ostensible emphasis that the margin of appreciation introduced to State Parties by the international human rights protection mechanisms is relatively limited and that human rights standards are the minimum requirements that should be provided for each and every individual in a given State, universal human rights discourse and practice are still being negatively affected from, as the dissertation proclaims under the light of the analysed case law of the European Court of Human Rights, the dichotomised (mis)understanding in human rights theory. Accordingly, the dissertation reviews the case law of the ECtHR expounded upon prisoners’ rights so as to analyse the validity of its theoretical arguments about the secondary status of positive obligations in human rights theory.

ÖZETYabancıların taşınmaz edinmesine ilişkin mevzuat genellikle farklı öncelikler ve farklı hukuk sistemlerinin bakış açılarından bir çok sınırlama içerir. Özellikle AB hukukunun bu konudaki dava hukuku oldukça ilginç kararlar içerir.Bu tezde AB üyesi devleti vatandaşlarının diğer AB üyesi ülkelerde mal edinmeleri konusunda Avrupa Adalet mahkemesi kararları incelenecektir. Cevap aranılan soru, AB entegresyon sürecinde, sınırlamaların sınırı nerede olacaktır sorusudur. Bu sorunun cevabı, birliğe üye olan ülkelerin üye olma süreci, derogasyonları ve Avrupa Adalet Dİvanı kararları ışığı altında aranacaktır. Yine bu tezde mevcut haliyle Türk mevzuatında yabancıların gayrimenkul edinmesi ile hükümler de değerlendirilecektir.Son olarak, Adalet divanı kararları da dikkate alınarak, bir system önerisi oluşturulacaktır. Bu öneri spekülasyonun, optimal olmayan kullanımın ve arazilerin parçalanmasının engellenmesi üzerine kurgulanacaktır.ABSTRACTThe legislations on acquisition of immovable properties by foreigners consist many limitations based on different priorities and approaches of the law systems. Especially, EJC’s case law consists many interesting judgments.In these thesis, we will examine acquisition of immovable properties by citizens of member states under the light of case-law of European Court of Justice. We will try to answer the question of the limit of limitations. Such an answer will be sought to found under the process of negotiations, derogations and case law. In addition to that, Turkish current legislation will be examined regarding to the immovable properties by foreigners will be taken in the consideration.Eventually, a system proposal will be developed under the light of the case law of European Court of Justice. This proposal will be established on prevention of speculation, non-use and under-use and fragmentation of land.

Keywords : United Nations Security Council Resolutions, Economic Sanctions, European Court of Justice restrictive measures Cases, Human Rights protection.ABSTRACTTHE IMPLEMENTATION OF UN SECURITY COUNCIL RESOLUTIONS AND HUMAN RIGHTS PROTECTION IN THE EU LEGAL ORDER In the last decade, economic sanctions have become a major instrumentality of the UN Security Council in the struggle against terrorism. The implementation of those restrictive measures within the EU has brought many legal conflicts along with it. In this context, the thesis turns to a discussion of the UN's sanctions regime and the issues raised in recent litigation in the European Courts – Kadi and Yusuf- surrounding implementation of that regime in the European Union and its Member States. The competence of the Union to implement economic sanctions, the place of the UNSC Resolutions within the Community hierarchy of norms has been analyzed. Furthermore, the study describes the economic sanctions regime and the various judicial remedies across multiple levels of law- International, European and national- that the accused individuals may apply for remedy. In conclusion, it is supported that, since the affected individuals who have been subject to economic sanctions due to being in the “Terrorist watch lists” of the UNSC, have no locus standi before the International law, European Courts ought to provide judicial remedy for them and the UNSC Resolutions should be subject to judicial review.Anahtar Kelimeler : Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararları, Kısıtlayıcı Önlemler, Avrupa Adalet Divanı ekonomik yaptırım davaları, İnsan Hakları koruması.ÖZET AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ KARARLARININ UYGULANMASI VE İNSAN HAKLARI KORUMASI Son yıllarda ekonomik yaptırımlar BM Güvenlik Konseyinin teröre karşı savaş konusunda kullandığı önemli bir araç haline gelmiştir. Bu tedbirlerin AB bünyesinde alınan kararlarla uygulanması pek çok hukuki sorunu da beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda emsal karar olarak nitelendirilebilecek olan Yusuf ve Kadı davaları esas alınarak, kısıtlayıcı önlemlerin birlik içerisinde uygulanmasının doğurduğu sonuçlar incelenmiştir. Kararlarda tartışıldığı üzere, birliğin ekonomik tedbir uygulama yetkisi, BM Güvenlik Konseyinin AB Hukuku normlar hiyerarşisindeki yeri ele alınmıştır. Bu tezde özellikle ekonomik yaptırımlara maruz kalan bireylerin uluslararası hukuk, Avrupa Hukuku ve yerel hukuk açısından başvurabilecekleri hukuki mekanizmalar araştırılmış, konuya ilişkin emsal kararlara değinilmiştir. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nezdinde hazırlanan “Terörist İzleme Listeleri”nde adlarının bulunması nedeniyle kısıtlayıcı tedbirlere maruz kalan bireylerin uluslararası hukukta BM güvenlik Konseyi kararlarını dava edebilecekleri bir mekanizma olmaması nedeniyle Adalet Divanı ve AİHM nezdinde korunmaları ve Güvenlik Konseyi kararlarının da yargısal denetime tabi tutulması gerektiği savunulmaktadır.

It has been experienced in the recent years that the use of Alternative Dispute Resolution increased rapidly world wide. European Union was sensitive to these innovations, as well. When the aim for sea trading and the economical needs considered all together with the former situation, it became necessary to complete this study. It is proved to be more logical resolving maritime disputes within Europe with ADR methods. The reasons for this subject matter to be chosen were the above mentioned condition and as well the desire to be able to enlighten the issue. The ADR Mechanisms in the European Union Maritime Law were told excluding Arbitration from the area, especially emphasizing on Mediation. Therefore, the study has been prepared and concluded in the manner that it would be useful for the Maritime and as a consequence for the Economy of the Union.ÖZETDünyada son yıllarda Alternatif Uyuşmazlık Çözümüne başvuru artmıştır. Avrupa Birliğinin kendisine henüz yeni olan bu gelişmelere önem verdiği görülmektedir. Deniz ticaretine tekrar yönelmeler ile ekonomik ihtiyaçlar da göz önüne alındığında, bu çalışmanın tamamlanması gereklilik göstermiştir. Böylelikle Birlik içinde deniz ticaretine yönelik uyuşmazlıkların alternatif yöntemlerle çözümlenmesi daha mantıklı bir boyut kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı yukarıda anılan gelişmelerin ortaya konulmasının yanı sıra konuya da ışık tutmaktır. Avrupa Birliği Deniz Ticareti Hukukunda Alternatif Yöntemler, Tahkimi ayrık tutarak, özellikle de Arabuluculuk vurgusu altında anlatılmıştır. Çalışma bu çerçevede, Birlik Deniz Ticaretine, dolayısıyla da Birlik Ekonomisine faydalı olmak üzere hazırlanıp, bitirilmiştir.

ÖZETAVRUPA TOPLULUKLARI ADALET DİVANI’NA BİREYSEL ERİŞİMBireyler Avrupa Topluluğu hukukunun bir süjesi olup bunun bir sonucu olarak Topluluk hukuku tarafından kendilerine bağlayıcı hukuki tasarrufların hukuki denetimi ve Topluluğun tasarrufları ya da fiileri nedeniyle ortaya çıkan zararların tazminini talep etme hakkı tanınmıştır. Bunu gerçekleştirmeye yönelik olarak bireylerin Avrupa Topluluğu kurucu antlaşmalarında düzenlenen iptal davası, hareketsizlik davası ve tazminat davası gibi doğrudan dava yollarıyla Avrupa Toplulukları Adalet Divanı’na erişimleri mümkün olmaktadır. Fakat bireylerin Divan’a doğrudan erişim yolları gerek kurucu antlaşma metinleri ve gerekse bu alanda Divan’ın geliştirmiş olduğu içtihatlarla belirli kriterlere tabi olup üye devletlere ve Topluluk kurumlarına tanınan dava açma koşullarıyla karşılaştırıldığında son derece sınırlıdır. Konu, Divan’ın bu alandaki önemli kararlarına değinilerek incelenmekte, bireylerin dava açma koşullarına ilişkin Divan uygulamasının geçmişte günümüze geçirdiği aşamalar ortaya konulmaktadır. Bununla birlikte, Divan’ın uygulamasına ilişkin doktrinde ortaya çıkan eleştiri ve tartışmalara yer verilmektedir.ABSTRACTIndividuals are one of the subjects of the European Community Law and as a result of that they are granted the right of the judicial review of the legally binding measures of the Community and compensation of the damages caused by the Community measures and acts. To achieve this, the individuals may access the European Court of Justice through the action for annulment, the action for failure to act and the action for damages which are the direct actions governed by the establishing Treaties of the Community. However, locus standi of the individuals for direct actions is subject to the criteria constituted by the establishing Treaty provisions and the case law provided by the Court and considerably restricted in comparison with the locus standi of the Member States and the Community Institutions. The issue is analyzed attributing the significant decisons of the Court in this field and the Court’s practice for the admissibility conditions of individual access thus far is betrayed. Besides, the critics and the debates on the Court’s practice in the doctrine is argued.

86

ÖZETUluslararası ticari tahkim, taraflar arasında ortaya çıkan sınır ötesi uyuşmazlıkların çözümünde en sık tercih edilen yöntemlerden biridir. Taraflar, bir tahkim anlaşması akdederek aralarındaki anlaşmazlıkları milli mahkemelerin yargılama yetkisi dışına taşımakta ve tetkik için uluslararası ticari tahkime havale etmektedirler.Bugün itibariyle, Avrupa Birliği’nde uluslararası ticari tahkim kurallarının uyumlaştırılmasından bahsetmek mümkün değildir, aksine bu kurallar tüm üye ülkelerde kendi milli mevzuatlarının parçası olarak düzenlenmiştir. Avrupa Birliği Hukuku, üye ülke mevzuatlarındaki uluslararası tahkim düzenlemeleri nedeniyle, tahkim prosedürü ile ilişki içerisindedir. Buna ek olarak, Avrupa bütünleşme süreci ve Avrupa Birliği Hukukunun kaydettiği aşama, diğer alanlarda olduğu gibi tahkim konusunda da etkiler doğurmaktadır. Bu kapsamda, tahkim prosedüründe Avrupa Birliği Hukukunun uygulanması ve hakem mahkemelerinin Avrupa mahkemeleri karşısındaki konumlarına ilişkin olarak da çeşitli sorunlar gündeme gelmektedir. Hazırlanan tez, uluslararası ticari tahkim ile Avrupa Birliği Hukuku arasındaki etkileşimi incelemekte olup üç bölümden oluşmaktadır. Tezin ilk bölümünde; uluslararası ticari tahkim genel olarak ele alınmakta, mahiyeti, çeşitleri, avantajları ve tahkimle ilgili uluslararası düzenlemeler üzerinde durulmaktadır. Tezin ikinci bölümünde; Avrupa Birliği Hukuku ve uluslararası ticari tahkim arasındaki ilişki ve Avrupa Birliği Hukukunun tahkime olan etkileri incelenmektedir. Üçüncü ve son bölümde ise; Avrupa Birliği üyesi ülkelerin tahkim mevzuatlarının belli başlı özellikleri üzerinde durulmaktadır. ABSTRACTInternational commercial arbitration is one of the most frequently selected ways to settle cross boarder disputes arising between the parties in the international transactions. By means of entering into an arbitration agreement, the parties withdraw the disputes arising between them out of the jurisdiction of national courts and refer them to arbitration for consideration. For the time being, there is no harmonization of international commercial arbitration rules at the EU level, in contrary, these rules are codified in the acts which take place under the national legal frameworks of the Member States. Although arbitration is not regulated at EU level, the EU law therefore relevant to arbitration proceedings. Moreover, the significance of European integration and the relevance of EU law are evidenced in all areas of law including arbitration. In this context, some questions arise which relate to the application of EU law in arbitration proceedings, they also relate to the position of arbitration tribunals in the structure of European Courts. The thesis, which is organized in three parts, examines the interaction between the international commercial arbitration and the EU law. The first part of the thesis looks at international commercial arbitration in general; essential characteristics, types, advantages and also international regulation of arbitration. The second part deals with the relation between the EU law and international commercial arbitration closely and examines the impact of EU law on international commercial arbitration. The third and last part looks at the significant features of national arbitration acts of the EU Member States.