Search

This research is aimed to revealfossil humans and to understand the dispersals of early hominins from Africa toEurasia. It has been understood that the province of Van is located at anarchaeologically key position. Geographically, the Eastern Anatolia is acritically important natural land bridge to Eurasia in the Paleolithic periodin terms of the study of migration movements of early hominins from EasternAnatolia to Eurasia or vice versa. In this context, a large number of stonetools (lithic artifacts) are dated to the Paleolithic Period, those have beenidentified during the researches carried out in Van Province. The research hasbeen concentrated at Gürgürbaba Hill in the north of Ulupamir Village of Ercişdistrict. In this project, we have analyzed the technological and typologicalfeatures of the lithic remains belonging to Palaeolithic which were revealedduring the intensive survey of Gürgürbaba Tepesi and were obtained importantresults with OSL dating techniques, regarding the layers of the site.Gürgürbaba Tepesi has been identified as a late Acheulian assemblage thatincludes hand axes, large flakes and blades, large cutting tools, Levallois andnon-Levallois products, plain flakes and blades. As a result, it is understoodthat the site has been settled by the Palaeolithic humans from the middle ofthe Middle Pleistocene (Oxygen isotope 12). The lithic remains from GürgürbabaTepesi show similar features with the assemblages from the Levant and southernCaucasus in the late Acheulian period., Anadolu’daki fosil insanvarlığını ve insanların Afrika’dan Avrasya’ya yayılım alanlarını ortaya koymayayönelik gerçekleştirilen araştırmada, Van İlinin arkeolojik açıdan kilit birnoktada yer aldığı bilimsel anlamda da elde edilen bulgularla ortayakonulmuştur. Coğrafi olarak Doğu Anadolu Bölgesi, Avrasya’ya açılan doğal birkara köprüsüdür ve Paleolitik dönemlerde insanların Doğu Anadolu’dan Avrasya’yaveya tam tersi yönde olan göç hareketlerinin incelenmesi açısından kritik biröneme sahiptir. Bu kapsamda Van İlinde gerçekleştirilen araştırmalardaErciş’in, Ulupamir Köyü’nün hemen kuzeyinde yer alan ve Gürgürbaba Tepesi olarakisimlendirilen alanda Paleolitik Çağ’a ait çok sayıda yontmataş alet tespitedilmiştir. Bu proje kapsamında Gürgürbaba Tepesi buluntu alanında yoğun yüzeyaraştırması sonucunda tespit edilen ve Paleolitik Döneme tarihlenenbuluntuların teknolojik ve tipolojik özellikleri ortaya çıkarılmış ve OSLtarihlendirme teknikleriyle buluntu alanının tabakalarına ilişkin önemlisonuçlar elde edilmiştir. Gürgürbaba Tepesinin Paleolitik dönem kalıntılarıarasında el baltaları, iri yonga ve dilgileri, iri kesici aletleri, Levalloisolan ve olmayan yongalama ürünleri, düz yonga ve dilgi kalıntılarıylateknolojik olarak Alt Paleolitik dönemin geç Acheulian dönemine ait olduğunutespit edilmiştir. Sonuç olarak bu kanıtlar ışığında, Gürgürbaba Tepesi’ninOrta Pleistosen dönemin ortalarından itibaren (Oksijen izotop 12) Paleolitikdönem insanları tarafından iskan edildiği düşünülmektedir. Buradatespit edilen yontmataş aletlerin, Geç Acheulian dönemde Levant ve GüneyKafkasya’daki örneklere benzer olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Günümüzde Marmara Denizi Balkan ve Anadolu yarımadalarını birbirinden ayırmaktadır. Ancak bu deniz kalıcı bir sınır değildir. Pleyistosen boyunca gerçekleşmiş deniz seviyesi değişiklerine bağlı olarak Marmara Denizi en azından birkaç kez bir tatlı su gölüne dönüşmüş, etrafındaki karasal alanlar Anadolu ve Balkanlar arasında bir kara köprüsü oluşturacak şekilde genişlemiştir. Bu kara köprüsü Alt Paleolitik homininlerin Avrupa'ya yayılımında en olası rotalardan bir tanesidir. Bu tezin konusu da bu rotanın en eski kullanımıyla ilgili kanıtları derlemek, bu bölgenin bir rota olup olmadığını tespit etmektir.Yarımburgaz Mağarası bölgede kazılmış en önemli Paleolitik buluntu yeridir. Bu mağaradaki arkeolojik buluntular Orta Pleyistosen'in ortasındaki soğuk bir döneme tarihlenmiştir. Yarımburgaz Mağarası buluntu topluluğu esas olarak düzeltili ve düzeltisiz yongalardan oluşur. Doğu Trakya'daki (Marmara Denizi kuzeyi) yüzey araştırmaları Alt Paleolitik boyunca yoğun bir iskânın olduğunu göstermiştir, son yıllarda pek çok Alt Paleolitik buluntu yeri tespit edilmiştir. Bu buluntu yerlerindeki buluntu toplulukları kuvars ve kuvarsit çaytaşlarından yapılmış çekirdek aletlerin (satır ve kıyıcılar) baskınlığı ile tanımlanır. Yarımburgaz buluntu topluluğunda çekirdek aletlerin yüzdesi çok fazla olmadığından bunlar Yarımburgaz'dan daha eskiye tarihlenebilir.Kuzey kısmın aksine, Marmara Denizi'nin güneyinde Alt Paleolitik buluntu yerleri çok sayıda değildir ve buluntu toplulukları yüksek oranlarda yongalarla birlikte az sayıda iki yüzeyli aletleri de içerir. Bu, iki alanın farklı jeomorfolojik geçmişlerinden kaynaklanmıyorsa, Marmara Denizi çevresinde iki değişik tekno- kültürel grubun varlığının bir sonucudur. Ancak, teknolojik ve tipolojik analizler haricinde, bu her iki alandaki hiçbir buluntu yerinden radyometrik tarihler elde etmek mümkün olmamıştır.Buluntu topluluklarını tarihlendirmenin güçlüğüne karşın, Marmara Denizi çevresindeki, Anadolu ve Balkanların bir araya geldiği bu bölge, Alt Paleolitik homininlerin teknolojik uyum süreçlerini ve yayılımlarını anlamak için çok fazla bilgi sunar. Today Marmara Sea separates Balkan and Anatolian peninsulas from each other. However it does not constitute a permanent border. Due to sea level changes during the Pleistocene, the Marmara Sea became a fresh water lake at least a several times and terrestrial areas around it were expanded, creating a land-bridge between Anatolia and Balkans. This land bridge is one of the most probable routes for Lower Paleolithic hominins to disperse through Europe. The scope of this dissertation is to evaluate evidences about the earliest use of this route and to determine its use as a route or not.Yarımburgaz Cave is the most important excavated Paleolithic site in this region. Archaeological remains in this cave were dated to a cold period in the middle of the Middle Pleistocene. Assemblage of the Yarımburgaz Cave consists mainly flakes, retouched and non-retouched. Surveys in Eastern Thrace (north of the Marmara Sea) revealed a dense occupation during the Lower Paleolithic; many Lower Paleolithic sites have been discovered in recent years. All of the assemblages of these sites are characterized in the dominance of core tools (choppers and chopping tools) made on quartz and quartzite pebbles. This might indicate earlier industries than the Yarımburgaz assemblage since percentage of core tools at Yarımburgaz are not very high.In the south of the Marmara Sea, in contrast to the northern part, Lower Paleolithic sites are not numerous and assemblages include low number of bifacial tools along with high percentages of flakes. If it is not the result of different geomorphological histories of two areas, this might be the result of the existence two different techno-cultural groups around Marmara Sea. However, except the technological and typological analyses, it has not been possible to obtain radiometric dates from any of these surface sites at both areas.Despite the difficulty of dating the assemblages, this region around Marmara Sea where Anatolia and the Balkans come together, offers much to understand technological adaptations and dispersals of Lower Paleolithic hominins. 315

International audience

WOS: 000485032800006, In 2005 the Central Lydia Archaeological Survey (CLAS) identified an open-air Lower Paleolithic site called Bozyer near Lake Marmara in the province of Manisa, Turkey. Intensive survey of Bozyer in 2008 resulted in collection of over 300 stone tools. Subsequent systematic analysis attributed 189 of these lithics to a Lower Paleolithic industry. The assemblage is characterized by flakes and retouched flake tools, many of which were produced with the bipolar flaking technique; preferential use of locally available quartz and quartzite over chert; a low proportion of cores, most of which were reused as choppers and chopping tools; and the absence of bifaces and other large cutting tools. With few exceptions, similar assemblages are rare in Anatolia, and comparable industries from Eurasia and the Near East date to the Early Pleistocene period. The lithic industry from Bozyer thus joins other nearby sites in evidencing some of the earliest hominin activities outside Africa, shedding new light on growing understandings of Lower Paleolithic technology, mobility, and activities in Anatolia.

Two new Paleolithic sites located in the southern Marmara region of Northwest Anatolia - the Sahinkaya cave and an open air site at the Uludag university campus, Bursa - are discussed, contributing substantially to the as yet meagre number of archaeologically attested Pleistocene activities in Turkey. The lithic assemblages from the Sahinkaya cave as well as from the Uludag university campus prove (at least) Middle Paleolithic activities. Further research in cooperation with the Bursa Archaeological Museum is planned to prevent further destruction of these sites by looting, especially of the Sahinkaya cave.