Search

Een wettelijke verplichte toets die beleid afdwingbaar maakt, zoals de habitattoets dat doet bij Natura 2000, komen we niet tegen bij het beleid met betrekking tot de EHS, Nationale Parken, Belvédère-gebieden en Nationale Landschappen. Blijven we in het natuur- en landschapsbeleid niet te vaak steken bij enkel stimulerend beleid? En wordt het niet tijd om ook dit beleid aan te vullen met een dwingende toetsing, bijvoorbeeld in het kader van een nieuwe erfgoedwet?

Ruimtelijke inrichting van natuur en landschap is subjectief en grijpt in op zowel de ecologie als economie van een gebied. In Nederland staat kiezen voor natuur vaak tegenover kiezen voor economische ontwikkeling. Dit artikel beschrijft een ruimtelijke afwegingsmethode (RITA) waarmee inzicht wordt verschaft in de ecologische én economische waarden van groenblauwe netwerken. Het economisch nut dat individuen aan natuur en landschap toekennen én het rangschikken van verschillende ruimtelijke kenmerken van het landschap, staan hierbij centraal. Waarbj RITA staat voor: Ruimtelijk, Interactief en Transdisciplinair Afwegingsmodel

Als graadmeter voor de ruimtelijke kwaliteit die in Nationale Landschappen moet worden bereikt, zijn kernkwaliteiten van het landschap voorgesteld. Van provincie en lokale actoren wordt verwacht dat zij hier een ontwikkeling voor op gang brengen. Maar omdat kernkwaliteiten in kwalitatieve termen zijn beschreven en niet expliciet ruimtelijk, bieden ze geen sturend perspectief voor lokale investeerders en evenmin een toetsingskader voor provincies. De auteurs van dit artikel gaan na hoe kennis over functionele ruimtelijke netwerken in het landschap kan bijdragen aan het oplossen van dit probleem

This dissertation has two objectives. The first objective is to link conceptually individual decisions and land-use/cover change (LUCC) patterns in rural regions. The second objective is to use these concepts to explore the influence of policy on LUCC as a response of farmers' decisions. To achieve these objectives, different approaches are used. Firstly, agent typologies are used to simplify and allocate the regional diversity of farmers' decisions. Secondly, an agent-based approach is used to link individual decisions and LUCC patterns in a regional model. Thirdly, this approach is applied to explore how farmers' response to national and global socio-economic and biophysical processes can affect the landscape of a Dutch rural region. Fourthly, this approach is applied to explore how farmers' participation in voluntary mechanisms to restore native vegetation can affect the landscape in rural Australia. Finally, the implication of these results for LUCC research and policy-making are discussed.

This dissertation has two objectives. The first objective is to link conceptually individual decisions and land-use/cover change (LUCC) patterns in rural regions. The second objective is to use these concepts to explore the influence of policy on LUCC as a response of farmers' decisions. To achieve these objectives, different approaches are used. Firstly, agent typologies are used to simplify and allocate the regional diversity of farmers' decisions. Secondly, an agent-based approach is used to link individual decisions and LUCC patterns in a regional model. Thirdly, this approach is applied to explore how farmers' response to national and global socio-economic and biophysical processes can affect the landscape of a Dutch rural region. Fourthly, this approach is applied to explore how farmers' participation in voluntary mechanisms to restore native vegetation can affect the landscape in rural Australia. Finally, the implication of these results for LUCC research and policy-making are discussed. In dit proefschrift wordt een actorgerichte benadering beschreven die landgebruiksveranderingen probeert te verklaren en simuleren als een reactie van boeren op socio-economische en biofysische veranderingsprocessen. Deze aanpak werd geïmplementeerd in een ‘agent-based’ raamwerk dat verschillende concepten en hulpmiddelen combineert: de bereidheid en capaciteit van boeren, besluitvormingscorridors, typologieën van ‘agents’ en beslissingsmechanismen gebaseerd op kansberekening. De beschrijving en implementatie van dit modelleerraamwerk heeft verschillende bijdragen gehad aan het onderzoek naar landgebruik

De regeling ter subsidiëring van Landschapsontwikkelingsplannen (LOP's) wordt herzien. Eén van de door LNV gewenste verbeterpunten – op basis van een uitgevoerde evaluatie - voor het functioneren van LOP's is een betere inbedding in de lokale planvorming. Onduidelijk voor LNV is hoe de afgelopen 10 jaar de LOP's zijn ingebed in bestemmingsplannen of andere lokale en/of gemeentelijke plannen. Elementair inzicht hierin is belangrijk voor een effectieve herziening van de subsidieregeling. Welke overwegingen speelden een rol bij de verschillende keuzes die gemeenten hebben gemaakt in de wijze van doorwerking van het LOP en kan hieruit een les worden getrokken voor de herziening van de nieuwe regeling. Dit vormt de aanleiding voor dit onderzoek uitgevoerd in oktober 2009 als kortlopende vraag in het kader van de Helpdesk Vitaal Landelijk Gebied

In opdracht van het Programmabureau Groene Hart heeft Alterra een project uitgevoerd om de mogelijkheden van het opzetten van een effectmeetnet te onderzoeken. Dit meetnet moet antwoord geven op de vraag of de lopende en voorgenomen activiteiten de realisatie van de programmadoelen behalen. In het Uitvoeringsprogramma van het Groene Hart 2007-2013 is kwaliteit als een centrale opgave benoemd. In de breedte komt dit tot uiting in de landschappelijke kwaliteit (oa cultuurhistorie), sociaaleconomische vitaliteit, de aansluiting met de omliggende stedelijke gebieden, de duurzaamheid van het bodem-en grondwatersysteem.

Frankrijk en Zwitserland hebben een planningssysteem met verplichte ruimtelijke plannen en vrijwillige landschapsplannen. Landschap is er een verplicht onderdeel van ruimtelijke plannen. Landschapsplannen worden vaak gemaakt in een samenwerking van meerdere lokale overheden. Ze worden aan het begin van een planningsproces ingezet voor het maken van een analyse, het creëren van draagvlak en het vormen van een visie. Het Nederlandse beleid voor landschapsontwikkelingsplannen zou kunnen leren van het buitenland door meer landschapsregels in te zetten en een centrale kennisbasis op te zetten. Het gaat dan om kennisuitwisseling onder landschapskundigen en afstemming van methoden van landschapsplanning.

In een vorig nummer van dit vakblad pleitte de auteur voor een algemene erfgoedtoets voor zowel natuur als cultuurhistorisch landschap. Zo'n integrale landschapstoets zou dan naar voorbeeld van de habitattoets kunnen worden gemodelleerd en zou zo ook kunnen gelden voor EHS, Nationale landschappen, Belvedere-gebieden en andere thans nog juridisch gebrekkig beschermde doch waardevolle gebieden

Frankrijk en Zwitserland hebben een planningssysteem met verplichte ruimtelijke plannen en vrijwillige landschapsplannen. Landschap is er een verplicht onderdeel van ruimtelijke plannen. Landschapsplannen worden vaak gemaakt in een samenwerking van meerdere lokale overheden. Ze worden aan het begin van een planningsproces ingezet voor het maken van een analyse, het creëren van draagvlak en het vormen van een visie. Het Nederlandse beleid voor landschapsontwikkelingsplannen zou kunnen leren van het buitenland door meer landschapsregels in te zetten en een centrale kennisbasis op te zetten. Het gaat dan om kennisuitwisseling onder landschapskundigen en afstemming van methoden van landschapsplanning.

In hoofdstuk 8 van de Natuurbalans 2009 wordt ingegaan op de dilemma’s en barrières in de praktijk van het natuur- en landschapsbeleid. De realisatie van dit beleid is grotendeels gedecentraliseerd naar provincies. De feitelijke uitvoering vindt vaak weer plaats in gebiedsprocessen. Onderzocht is wat de betekenis is van deze decentralisatie in het kader van het Investeringsbudget Landelijk Gebied om de natuur- en landschapsdoelen van het Rijk te realiseren. Hiervoor zijn literatuurstudies en interviewronden in gebiedsprocessen uitgevoerd. Dit document biedt achtergrondinformatie over de tekst in de Natuurbalans.

De regeling ter subsidiëring van Landschapsontwikkelingsplannen (LOP's) wordt herzien. Eén van de door LNV gewenste verbeterpunten – op basis van een uitgevoerde evaluatie - voor het functioneren van LOP's is een betere inbedding in de lokale planvorming. Onduidelijk voor LNV is hoe de afgelopen 10 jaar de LOP's zijn ingebed in bestemmingsplannen of andere lokale en/of gemeentelijke plannen. Elementair inzicht hierin is belangrijk voor een effectieve herziening van de subsidieregeling. Welke overwegingen speelden een rol bij de verschillende keuzes die gemeenten hebben gemaakt in de wijze van doorwerking van het LOP en kan hieruit een les worden getrokken voor de herziening van de nieuwe regeling. Dit vormt de aanleiding voor dit onderzoek uitgevoerd in oktober 2009 als kortlopende vraag in het kader van de Helpdesk Vitaal Landelijk Gebied

In opdracht van het Programmabureau Groene Hart heeft Alterra een project uitgevoerd om de mogelijkheden van het opzetten van een effectmeetnet te onderzoeken. Dit meetnet moet antwoord geven op de vraag of de lopende en voorgenomen activiteiten de realisatie van de programmadoelen behalen. In het Uitvoeringsprogramma van het Groene Hart 2007-2013 is kwaliteit als een centrale opgave benoemd. In de breedte komt dit tot uiting in de landschappelijke kwaliteit (oa cultuurhistorie), sociaaleconomische vitaliteit, de aansluiting met de omliggende stedelijke gebieden, de duurzaamheid van het bodem-en grondwatersysteem.

In hoofdstuk 8 van de Natuurbalans 2009 wordt ingegaan op de dilemma’s en barrières in de praktijk van het natuur- en landschapsbeleid. De realisatie van dit beleid is grotendeels gedecentraliseerd naar provincies. De feitelijke uitvoering vindt vaak weer plaats in gebiedsprocessen. Onderzocht is wat de betekenis is van deze decentralisatie in het kader van het Investeringsbudget Landelijk Gebied om de natuur- en landschapsdoelen van het Rijk te realiseren. Hiervoor zijn literatuurstudies en interviewronden in gebiedsprocessen uitgevoerd. Dit document biedt achtergrondinformatie over de tekst in de Natuurbalans.

De laatste jaren neemt de zorg toe over het kwaliteitsverlies van het Nederlandse landschap. De aanleg van bedrijventerreinen, woonwijken en wegen leidt tot aantasting van voor Nederland karakteristieke landschappen die vaak niet meer te herstellen zijn. Recente nationale wetgeving op het gebied van de ruimtelijke ordening en het bodembeleid, en nieuwe Europese richtlijnen op het gebied van water, bodem en habitat onderkennen weliswaar het belang van een duurzame ontwikkeling, maar het blijft moeilijk om bestaande, met economische groei verweven, ontwikkelingen in het landgebruik te beïnvloeden

Die Vortragenden wurden im Vorfeld gebeten folgende Aspekte zu berücksichtigen: 1. Wie sind "Landschaftspläne" in das Planungssystem ihres Landes eingebunden, d. h. wie ist ihr Verhältnis zur Raum-, Naturschutz-, Kultur- und Umweltplanung? 2. Was sind wichtige Inhalte a) der Analyse sowie b) der Entwicklungskonzeption der Pläne? Zugleich wurden die Referenten gebeten, einen guten oder erfolgreichen Landschaftsplan ihres Landes auszuwählen und diesen auf dem Workshop vorzustellen und zugänglich zu machen.

De laatste jaren neemt de zorg toe over het kwaliteitsverlies van het Nederlandse landschap. De aanleg van bedrijventerreinen, woonwijken en wegen leidt tot aantasting van voor Nederland karakteristieke landschappen die vaak niet meer te herstellen zijn. Recente nationale wetgeving op het gebied van de ruimtelijke ordening en het bodembeleid, en nieuwe Europese richtlijnen op het gebied van water, bodem en habitat onderkennen weliswaar het belang van een duurzame ontwikkeling, maar het blijft moeilijk om bestaande, met economische groei verweven, ontwikkelingen in het landgebruik te beïnvloeden

Een wettelijke verplichte toets die beleid afdwingbaar maakt, zoals de habitattoets dat doet bij Natura 2000, komen we niet tegen bij het beleid met betrekking tot de EHS, Nationale Parken, Belvédère-gebieden en Nationale Landschappen. Blijven we in het natuur- en landschapsbeleid niet te vaak steken bij enkel stimulerend beleid? En wordt het niet tijd om ook dit beleid aan te vullen met een dwingende toetsing, bijvoorbeeld in het kader van een nieuwe erfgoedwet?

This Blueprint for EUROSCAPE 2020 proposes to undertake a radically new strategic operational approach for the European Union when defining targets for its territorial policies. The key principles are: (1) to establish a policy monitoring for rural development on the basis of a landscape functions; (2) introduce new spatial planning instruments to support Polycentric Regions and Vital Bridges; and (3) develop new forms of governance involving local and regional authorities, people and decision-makers.

Brinkhuijsen onderzoekt in haar dissertatie hoe recreatie in de loop van de twintigste eeuw een plek kreeg in het landschap en het landschapsontwerp, van de pioniersperiode (voor W.O. II), de massacrecreatie (jaren zestig), het recreatief medegebruik (rond 1980) to de huidige periode, die Brinkhuijsen kenmerkt met "verbreding". Ze analyseert ontwerpen die invloed hebben uitgeoefend op de manier waarop we recreatielandschappen nu zien, zoals het Amsterdamse Bos uit 1934, kleinschalige recreatielandschappen en een netwerk van fietspaden en wandelpaden in de landinrichting Oukoop-Kortrijk uit 1966, natuurontwikkelingsprojecten in het rivierengebied uit de jaren tachtig en negentig en de landschapsvisie voor de Drentsche Aa uit 2005. De achteraf wat schokkende conclusie luidt dat recreatie nauwelijks van belang is geweest in het landschapsontwerp

In highly developed regions, ecosystems are often severely fragmented, whereas the conservation of biodiversity is highly rated. Regional and local actor groups are often involved in the regional planning, but when making decisions they make insufficient use of scientific knowledge of the ecological system that is being changed. The ecological basis of regional landscape change would be improved if knowledge-based systems tailored to the cyclic process of planning and negotiation and to the expertise of planners, designers and local interest groups were available. If regional development is to be sustainable, goals for biodiversity must be set in relation to the actual and demanded patterns of ecosystems. We infer a set of prerequisites for the effective use of biodiversity goal-setting methods in multi-stakeholder decision making. Among these prerequisites are the requirements that ecosystem patterns are set central and that methods integrate the demands of a suite of species, are spatially explicit, and allow the aspiration level to be modified during the planning process. The decision making must also be enriched with local ecological knowledge. The current methods for setting biodiversity targets lack crucial characteristics - in particular, flexibility - and often require too high a level of ecological expertise. The ecoprofile method we designed combines an ecosystem base with spatial conditions for species metapopulations. We report experiences with this approach in two case studies, showing that the method was understood by policy makers, planners, and stakeholders, and was useful in negotiation processes. We recommend experimenting with applying this approach in a variety of circumstances, to further improve its ecological basis.

In het verleden zijn veel houtwallen en bosjes in kleinschalige landschappen verdwenen. In de toekomst hoeft verdere schaalvergroting van de melkveehouderij bedrijven niet per definitie te leiden tot verdere schaalvergroting van het landschap. Voor moderne melkveebedrijven zijn percelen met een omvang van circa 10 hectare optimaal. Tegen geringe kosten kunnen deze percelen of een groep van percelen door houtwallen worden omzoomd. Zo ontstaat een modern kleinschalig coulisselandschap waarbij de percelen groter maar de open ruimten kleinschaliger zijn. Moderne agrarische bedrijfsvoering wordt op deze wijze gecombineerd met een aantrekkelijk landschap. Alterra en Wageningen Universiteit bekeken samen met boeren en burgers in Lochem (Achterhoek) hoe efficiënte, grootschalige melkproductie inpasbaar is in het kleinschalige coulisselandschap.

Met de Europese Landschapsconventie legt de Raad van Europa welbewust de nadruk op zachte aspecten van het landschap (cultuur, esthetiek en moraal) tegenover harde aspecten als economie en techniek. Verdragspartijen moeten het landschap beleidsmatig verankeren en actief landschapsbehoud en landschapsontwikkeling stimuleren. Hoe reageren de landen op de Conventie?

In het verleden zijn veel houtwallen en bosjes in kleinschalige landschappen verdwenen. In de toekomst hoeft verdere schaalvergroting van de melkveehouderij bedrijven niet per definitie te leiden tot verdere schaalvergroting van het landschap. Voor moderne melkveebedrijven zijn percelen met een omvang van circa 10 hectare optimaal. Tegen geringe kosten kunnen deze percelen of een groep van percelen door houtwallen worden omzoomd. Zo ontstaat een modern kleinschalig coulisselandschap waarbij de percelen groter maar de open ruimten kleinschaliger zijn. Moderne agrarische bedrijfsvoering wordt op deze wijze gecombineerd met een aantrekkelijk landschap. Alterra en Wageningen Universiteit bekeken samen met boeren en burgers in Lochem (Achterhoek) hoe efficiënte, grootschalige melkproductie inpasbaar is in het kleinschalige coulisselandschap.

This Blueprint for EUROSCAPE 2020 proposes to undertake a radically new strategic operational approach for the European Union when defining targets for its territorial policies. The key principles are: (1) to establish a policy monitoring for rural development on the basis of a landscape functions; (2) introduce new spatial planning instruments to support Polycentric Regions and Vital Bridges; and (3) develop new forms of governance involving local and regional authorities, people and decision-makers.

Deze studie bouwt voort op "Landschap en ruimtelijke ontwikkelingen" (Alterra, 2005). Doel van de studie is een methode te ontwikkelen om trends van ruimtelijke gevolgen voor landschapskwaliteit waar te nemen. Anders gezegd: doel is het ontwikkelen van een early warning system voor bedreigingen van landschappelijke kwaliteiten en een early alert system voor het onderkennen van kansen met betrekking tot deze kwaliteiten. Het boekje “Anticiperend Landschapsbeleid” is de eerste uit een serie die als basisgedachte heeft dat een doeltreffend landschapsbeleid alleen tot stand kan komen als proactief wordt ingespeeld op autonome trends en ontwikkelingen op andere beleidsterreinen. Waar en door welke oorzaken zijn grote landschapsveranderingen te verwachten? Het eenvoudig maar opvallend vormgegeven boekje geeft een tour d’horizon langs vermoedelijk relevante ontwikkelingen met landschapsimpact

Deze studie bouwt voort op "Landschap en ruimtelijke ontwikkelingen" (Alterra, 2005). Doel van de studie is een methode te ontwikkelen om trends van ruimtelijke gevolgen voor landschapskwaliteit waar te nemen. Anders gezegd: doel is het ontwikkelen van een early warning system voor bedreigingen van landschappelijke kwaliteiten en een early alert system voor het onderkennen van kansen met betrekking tot deze kwaliteiten. Het boekje “Anticiperend Landschapsbeleid” is de eerste uit een serie die als basisgedachte heeft dat een doeltreffend landschapsbeleid alleen tot stand kan komen als proactief wordt ingespeeld op autonome trends en ontwikkelingen op andere beleidsterreinen. Waar en door welke oorzaken zijn grote landschapsveranderingen te verwachten? Het eenvoudig maar opvallend vormgegeven boekje geeft een tour d’horizon langs vermoedelijk relevante ontwikkelingen met landschapsimpact

Als graadmeter voor de ruimtelijke kwaliteit die in Nationale Landschappen moet worden bereikt, zijn kernkwaliteiten van het landschap voorgesteld. Van provincie en lokale actoren wordt verwacht dat zij hier een ontwikkeling voor op gang brengen. Maar omdat kernkwaliteiten in kwalitatieve termen zijn beschreven en niet expliciet ruimtelijk, bieden ze geen sturend perspectief voor lokale investeerders en evenmin een toetsingskader voor provincies. De auteurs van dit artikel gaan na hoe kennis over functionele ruimtelijke netwerken in het landschap kan bijdragen aan het oplossen van dit probleem

Ruimtelijke inrichting van natuur en landschap is subjectief en grijpt in op zowel de ecologie als economie van een gebied. In Nederland staat kiezen voor natuur vaak tegenover kiezen voor economische ontwikkeling. Dit artikel beschrijft een ruimtelijke afwegingsmethode (RITA) waarmee inzicht wordt verschaft in de ecologische én economische waarden van groenblauwe netwerken. Het economisch nut dat individuen aan natuur en landschap toekennen én het rangschikken van verschillende ruimtelijke kenmerken van het landschap, staan hierbij centraal. Waarbj RITA staat voor: Ruimtelijk, Interactief en Transdisciplinair Afwegingsmodel

9 June 2005 brought together more than 130 experts from the Netherlands and other European countries to discuss the European Landscape Convention (elc). The parliament of the Netherlands was at the point of ratifying the elc at that moment. Through plenary sessions and discussion in workshops many topics have been dealt with. Central theme was the challenging that the elc is posing to the Netherlands. Both the public authorities and the non-governmental organizations consider the Convention as a moral incentive to pay more attention to landscape, especially to the every-day landscape as constituent of everybody’s quality of life. Further, the landscape approach characterized by much emphasis on development, redesign and a ‘culture of making the landscape’ appeared to be typically Dutch. Also special is the decentralization of landscape policy, transferring large responsibilities to non-governmental organizations and regional authorities. The central authorities view themselves as ‘director’ rather than ‘maker’ of the landscape. A second theme was the European perspective. Driving force behind the elc is the Council of Europe, more specifically its Congress of Regional and Local Authorities. With this Convention the Council profiles itself as a counterpart of the eu, emphasizing consciously ‘soft’ values like culture, aesthetics and ethics as against ‘hard’ economy and engineering. The third theme was the experience with landscape policy in other countries, reported by invited speakers. The Netherlands can learn from Catalunya and Germany about regulations and developing landscape plans. England and Flanders have experience with integration of natural and cultural heritage. Catalunya and England are ahead in designing and realizing urban landscapes and parks in and around large towns. Finally in workshops a number of actual topics has been elaborated. Because of the presence of foreign guests, generally also the international dimension of topics and foreign experiences have been discussed: • Definitions of landscape and perception of landscape quality. • Diversity of cultures and policy traditions related to landscape. • Public awareness and environmental education related to landscape and landscape architecture. • Survey, mapping and comparison of landscapes. • Transfrontier and European research. • Generic landscape policy (valid everywhere), protected landscapes and regulations. • Citizens participation and actions of non-governmental organizations (working plan for the Landscape Manifesto of Dutch organizations).

9 June 2005 brought together more than 130 experts from the Netherlands and other European countries to discuss the European Landscape Convention (elc). The parliament of the Netherlands was at the point of ratifying the elc at that moment. Through plenary sessions and discussion in workshops many topics have been dealt with. Central theme was the challenging that the elc is posing to the Netherlands. Both the public authorities and the non-governmental organizations consider the Convention as a moral incentive to pay more attention to landscape, especially to the every-day landscape as constituent of everybody’s quality of life. Further, the landscape approach characterized by much emphasis on development, redesign and a ‘culture of making the landscape’ appeared to be typically Dutch. Also special is the decentralization of landscape policy, transferring large responsibilities to non-governmental organizations and regional authorities. The central authorities view themselves as ‘director’ rather than ‘maker’ of the landscape. A second theme was the European perspective. Driving force behind the elc is the Council of Europe, more specifically its Congress of Regional and Local Authorities. With this Convention the Council profiles itself as a counterpart of the eu, emphasizing consciously ‘soft’ values like culture, aesthetics and ethics as against ‘hard’ economy and engineering. The third theme was the experience with landscape policy in other countries, reported by invited speakers. The Netherlands can learn from Catalunya and Germany about regulations and developing landscape plans. England and Flanders have experience with integration of natural and cultural heritage. Catalunya and England are ahead in designing and realizing urban landscapes and parks in and around large towns. Finally in workshops a number of actual topics has been elaborated. Because of the presence of foreign guests, generally also the international dimension of topics and foreign experiences have been discussed: • Definitions of landscape and perception of landscape quality. • Diversity of cultures and policy traditions related to landscape. • Public awareness and environmental education related to landscape and landscape architecture. • Survey, mapping and comparison of landscapes. • Transfrontier and European research. • Generic landscape policy (valid everywhere), protected landscapes and regulations. • Citizens participation and actions of non-governmental organizations (working plan for the Landscape Manifesto of Dutch organizations). Op 9 juni 2005 waren ruim 130 mensen uit Nederland en Europa bijeen in Rotterdam om te discussiëren over de Europese Landschapsconventie (ELC). Het Nederlandse parlement stond toen op het punt de conventie te ratificeren. Via plenaire lezingen en via discussies in workshops zijn een groot aantal onderwerpen behandeld. Centrale vraagstelling was de uitdaging van de ELC voor Nederland. Zowel overheid als maatschappelijke organisaties zien de conventie als een morele stimulans voor meer aandacht voor het landschap. En dan vooral voor het `gewone¿ landschap als levenskwaliteit van en voor iedereen. Verder bleek er een typisch Nederlandse landschapsbenadering met veel nadruk op ontwikkeling, herinrichting en een `cultuur van het maken¿. Ook bijzonder is de decentralisatie van het landschapsbeleid met een grote verantwoordelijkheid van maatschappelijke organisaties en regionale overheden. De centrale overheid ziet zich tegenwoordig eerder als `regisseur¿ dan als `maker¿ van het landschap. Een tweede thema was de Europese achtergrond. De drijvende kracht achter de ELC is de Raad van Europa en daarbinnen vooral het congres van regionale en lokale overheden. Met deze conventie legt de Raad welbewust de nadruk op `zachte¿ waarden als cultuur, esthetiek en moraal tegenover de `harde¿ economie en techniek. Het derde thema was de ervaring met landschapsbeleid van andere landen, waartoe deskundigen waren uitgenodigd. Nederland kan leren van Catalonië en Duitsland over regelgeving en het maken van landschapsplannen. Engeland en Vlaanderen hebben ervaring met de integratie van natuurbescherming en cultureel erfgoed. Catalonië en Engeland lopen voorop in het ontwerpen en realiseren van stadslandschappen en parken in en bij steden. Tenslotte is in workshops een aantal actuele onderwerpen uitgediept. Vanwege de aanwezigheid van buitenlanders zijn bij de meeste onderwerpen ook de Europese dimensie en de buitenlandse ervaringen besproken: · Definities van landschap en beleving van kwaliteit. · Diversiteit aan culturen en beleidstradities over landschap. · Bewustwording (educatie en public relations) en onderwijs in landschapskunde en landschapsarchitectuur. · Inventarisatie, kartering en vergelijking van landschappen. · Grensoverschrijdend en Europees onderzoek. · Generiek (overal geldend) landschapsbeleid, beschermde gebieden en regelgeving. · Participatie van burgers en acties van maatschappelijke organisaties (werkplan voor het Landschapsmanifest van Nederlandse organisaties)

Het Reconstructieproces was al in volle gang, toen de ontwerpende inbreng een rol kreeg. In zes districten werkte men al twee jaar lang aan het Reconstructieplan. De ontwerpers zijn dus in een latere fase van het planproces ingestapt. De opzet van het ontwerpproces is wisselend van zelfontwerp tot gemeenschappelijk werken met stakeholders in ateliers. Vervolgens is door de ontwerpers geschetst aan een overall-schets, op basis waarvan een aantal nieuwe projecten is bedacht. Tenslotte is het materiaal gerubriceerd door de opdrachtgever en ontwerpers tot zes ontwerpverhalen met een inhoudelijke, beeldende en organisatie component. In de volgende hoofdstukken kunt u kennis nemen van deze ontwerpverhalen.

Het Reconstructieproces was al in volle gang, toen de ontwerpende inbreng een rol kreeg. In zes districten werkte men al twee jaar lang aan het Reconstructieplan. De ontwerpers zijn dus in een latere fase van het planproces ingestapt. De opzet van het ontwerpproces is wisselend van zelfontwerp tot gemeenschappelijk werken met stakeholders in ateliers. Vervolgens is door de ontwerpers geschetst aan een overall-schets, op basis waarvan een aantal nieuwe projecten is bedacht. Tenslotte is het materiaal gerubriceerd door de opdrachtgever en ontwerpers tot zes ontwerpverhalen met een inhoudelijke, beeldende en organisatie component. In de volgende hoofdstukken kunt u kennis nemen van deze ontwerpverhalen.

In een vorig nummer van dit vakblad pleitte de auteur voor een algemene erfgoedtoets voor zowel natuur als cultuurhistorisch landschap. Zo'n integrale landschapstoets zou dan naar voorbeeld van de habitattoets kunnen worden gemodelleerd en zou zo ook kunnen gelden voor EHS, Nationale landschappen, Belvedere-gebieden en andere thans nog juridisch gebrekkig beschermde doch waardevolle gebieden