Search

Het strand vormt een belangrijke overgangszone tussen zee en duinen met karakteristieke habitats en de daarbij behorende flora en fauna. De strandnatuur staat echter onder druk, onder andere door verstorende werking van zandsuppleties en recreatie. Een mogelijkheid tot bescherming is het instellen van strandreservaten. Kenmerkend voor strandreservaten is dat er rust wordt gecreëerd, dat natuurlijke processen hun gang mogen gaan en dat vloedmerkmaterialen niet worden opgeruimd. Aanbevelingen met betrekking tot realisatie worden gegeven

Waar voelt een plantensoort zich het beste thuis, waar echt niet, en hoe reageert hij op veranderingen. Voor veel soorten zijn die gegevens te vinden in een nog altijd groeiende database met abiotische randvoorwaarden. Hij bevat ook steeds meer klimaatgerelateerde informatie.

IntroductionClimate change, land subsidence and the increasing economic value of property and activities in flood-prone areas justify the question of how we can maintain flood protection in the Netherlands at its current level, or even improve it. The changing social, scientific and technical developments and insights of our day mean that the time is ripe to consider alternatives for flood protection, other than the customary call to raise the dikes yet higher, time and again.The Climate DikeThe Climate Dike is a logical addition to the current practice of raising and reinforcing dikes. A Climate Dike is defined here as ¿a collective term for design components that result in flood defences so robust that they are virtually impossible to breach, and thus offer lasting protection, even in the face of ongoing climate change The Climate Dike concerns a type of dike that allows some wave overflow and even a limited amount of flooding, but which prevents the uncontrolled catastrophic dike breaks associated with devastating flooding of the hinterland. The number of potential victims and the resulting damage are therefore in no way comparable to those incurred when a traditional dike breaks. The risk, calculated as a product of the probability of occurrence and the resulting damage, is therefore drastically reduced.Another feature of the Climate Dike is its integrated multi-functional character. On it, a wider range of socio-economic interests can be built than on traditional dikes. This means that greater opportunities for financing also become available.Before the Climate Dike can be approached as a serious alternative, clarity is needed on the relevant information, experience, policy and knowledge that exists (and does not yet exist). The current inventory was conducted with that requirement in mind.The authors looked at, among others, projects that presented problems and challenges similar to those expected in development of a Climate Dike. These relate, among others, to technical,economic, social and spatial issues.A long time horizonBecause of its more multidisciplinary character, development of a Climate Dike requires a longer time horizon than a traditional dike. The current system of 5-yearly testing, in which dikes that fail to meet current safety standards are immediately subjected to an urgent upgrade trajectory, provides an inadequate framework for developing the Climate Dike.In the current system, evolving scientific insights, environmental conditions and safety requirements could mean that even immediately after a dike has been strengthened, the next reinforcement is just around the corner. Such a situation is clearly undesired for a multifunctional Climate Dike with, for example, buildings on it. Also, after its construction, a Climate Dike has to be able to guarantee safety for many more decades than a traditional dike, and to do so in a way that other interests can build on, literally and figuratively. A longer planning horizon and new means of anticipating on future developments are therefore essential.ChallengingThe Climate Dike has no set dimensions or form, though it does tend to be wider and less steep than traditional dikes and include a protection zone parallel to existing flood defences. It goes without saying that not every aspect of the Climate Dike concept, which is often broad in both functional and physical terms, will be applicable at every location.One of the many challenges arising in applying the Climate Dike concept is the question of how to effectively look ahead over an extremely long stretch of time (for example, a century), since we cannot predict with any certainty how society will look after such a long period. How can ideas and procedures be tailored to as yet unknown future developments? How can we best ensure the ability to adapt to new situations and insights?One of the complexities involved in developing a Climate Dike is the use of space. How can the required space be secured without having to demolish large numbers of buildings and infrastructure and without excluding large zones of land from any possible socio-economic activity, perhaps for many decades?Costs and benefitsA Climate Dike is costly, if one limits the field of vision to the safety aspect and the traditional time horizon of 50 years. Broaden the view to bring in multiple interests that over a longer time period can, literally and figuratively, build on the presence of the Climate Dike, then this form of flood protection becomes much more financially attractive. Certainly when considering other options for flood protection, such as compartmentalisation dikes or the raising of immense tracts of land.Law and legislationTo give designers and managers of flood defences more opportunity to develop the Climate Dike, modifications are required in current design guidelines and technical prerequisites. Also, it must be made clear whether and how a Climate Dike is to be subjected to the 5-yearly testing cycle. Is such testing needed if the dike is considered to be virtually impossible to breach? How do we deal with the probability of flooding versus the risk of a dike break? Current law and legislation are geared fairly specifically to the traditional dike. Alternative concepts such as the Climate Dike call for modified policies, laws and legislation, as well as newly formulated design requirements and prerequisites. Or it will have to be made clearer how these should be interpreted for such innovative concepts. Door het veranderende klimaat is de tijd rijp om na te denken over andere concepten van waterveiligheid dan het steeds maar ophogen van dijken. Een Klimaatdijk is een inrichtingsvorm waarbij de waterkering zo robuust is dat hij niet doorbreekt en dus blijvende veiligheid biedt. Het concept van de Klimaatdijk richt zich op een dijk waarover enige golfoverslag en zelfs beperkte overstroming mogelijk is, maar waarbij oncontroleerbare dijkdoorbraken met allesverwoestende overstromingen van het achterland wordt uitgesloten. Een aantal mogelijkheden wordt verkend; er is aandacht voor het financiele aspect en de wet- en regelgeving. Vanwege het meer multidisciplinaire karakter vergt de realisatie van een Klimaatdijk een ruime tijdshorizon. De huidige systematiek van de 5-jaarlijkse toetsing en bij afkeuring een urgente versterkingsnoodzaak, schept onvoldoende randvoorwaarde voor een Klimaatdijk

Trefwoorden bedrijventerreinen, braakliggende terreinen, embryonale duinen, estuaria, Flora- en faunawet, Habitatrichtlijn, havens, industrieterreinen, metapopulatie, Natura 2000, Natuurbeschermingswet 1998, Pioniersoorten, Rugstreeppad, tijdelijke natuur, Visdief, Vogelrichtlijn

Natuurstranden waren vroeger algemeen. Wie nu over het strand wandelt, zal nauwelijks meer een natuurlijk strand tegenkomen, laat staan een strand voor de natuur. Voor natuurlijke processen is weinig ruimte, terwijl deze kunnen bijdragen aan dynamisch kustbeheer en het halen van Natura 2000-doelstellingen. Een groot deel van de kust is beschermd natuurgebied, maar de stranden zijn bijna overal vrij toegankelijk. Naast de zeereservaten uit het vorige artikel, pleiten de auteurs dan ook voor het instellen van meer strandreservaten.

Ruimtelijk milieubeleid zonder dwingende juridische sturing levert meestal tegenvallende beleidsprestaties op. Dat geldt ook voor het Noordzeebeleid. Allerlei mooie en vrijblijvende nota's zijn leuk, maar er moet naast stimulerend beleid ook dwingend beleid zijn. De nieuwe Wet ruimtelijke ordening biedt hier een prachtig instrument voor: het rijksbestemmingsplan oftewel het inpassingsplan. Tijd dus voor een inpassingsplan voor de Noordzee. Zoals dat is neergelegd in de Ecologische Atlas Noordzee. Naast een veelheid aan kaartmateriaal over de verspreiding van zeezoogdieren, vogels, schelpensoorten en vissen komt daar het onderdeel 'gebruiksfuncties' ter sprake

There are millions of hectares of land in the Ukraine which either have been abandoned, or are farmed with a low land productivity due to severe land degradation. The Netherlands Embassy has requested a study to assess the opportunities and benefits of restoration of degraded steppe areas. The goal of this project is the restoration of degraded land and to develop more sustainable land use with a higher biodiversity. Innovative farming systems are proposed which are both economically and environmentally sustainable agricultural production systems. This wil improve the livelihood of farmers and lead to higher biodiversity.

Dit rapport is een verslag van een veldonderzoek naar de oeverplanten op voorgegroeide kokosfiltermatten, in 2007 toegepast in het natuurproject Amstelmeer, Moeraseiland en Westelijke natuuroevers. Er wordt een vergelijking gemaakt van de uitvoering van het werk met de bestekeisen (bestek IW plannen PP NO 2006-001 in opdracht van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier) van het project. De criteria die zijn onderzocht zijn de dichtheid en mate van ontwikkeling van de oeverplanten, het aantal plantensoorten, de samenstelling van het basismateriaal en de afwerking en bevestiging van de kokosfiltermatten op de oever. De resultaten uit dit veldonderzoek geven aan dat de toegepaste matten niet van minimaal gelijkwaardige kwaliteit zijn als de in het bestek voorgeschreven Aqua-Flora® matten.

Als je bij zwaar weer over het strand wandelt, ervaar je de krachten van wind en zee aan den lijve. Als je dan bedenkt dat ruim 9 miljoen Nederlanders beneden de zeespiegel leven, besef je hoe kwetsbaar we eigenlijk zijn. Robuuste zeerepen, sterke zeedijken en met dammen afgesloten zeearmen houden de zee buiten de deur. Als we duinen en dijken blijven verhogen neemt de kans op een overstroming weliswaar af, maar mocht de zeewering onverhoopt doorbreken, dan zullen de gevolgen groter zijn dan ooit. Het is daarom tijd voor een duurzame benadering die ons minder kwetsbaar maakt. Dat kan door met de natuur mee te werken

One of the themes of the NEW! Delta project is theme 3 "Creation and restoration of coastal and estuarine habitats" Within this theme two demonstration projects of habitat creation and restoration schemes have been implemented: one in the port of Antwerp and the other in the dune area "De Zilk" along the Dutch coast. The contributers of this study are from: ABP MER (United Kingdom), Alterra, Vlaamse overheid Afdeling Kust, DIREN Haute-Normandie, Grontmij, IMIEU Brussel, Haven van Antwerpen, Haven van Rotterdam, provincie Zuid-Holland

In het kader van de Milieueffectrapportage versterking Delflandse Kust is een planstudie verricht naar effecten op natuurwaarden bij uitvoering van alternatieven voor de versterking. Integraal onderdeel is de inpassing van de duincompensatie opgave in het kader van de aanleg van de Tweede Maasvlakte, hierna te noemen duincompensatie PMR. De duincompensatie PMR is weliswaar op zichzelf geen m.e.r.- plichtige activiteit, maar er is een natuurtoets nodig voor het uitvoeren van handelingen in bestaand beschermd natuurgebied, dat in zijn geheel onder het aanwijzingsbesluit Vogel- en Habitatrichtlijn gebieden valt. Er zal sprake zijn van de tijdelijke verstoring of verontrusting van flora en fauna.

Responses of plant species and phytosociological classes were estimated based on field measured abiotic conditions and vegetation relevés. The responses for the phytosociological classes is limited to pH for now, however responses for plant species are estimated for 18 different soil conditions, for instance soil pH, spring groundwater table, potassium content of the soil, total nitrogen content of the soil

Op de terreinen van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen komen economische activiteiten en natuur nauw naast elkaar voor. Om deze facetten ook in de toekomst kans van voortbestaan te geven heeft het havenbedrijf in samenwerking met Natuurpunt zich ten doel gesteld om een netwerk van ecologische infrastructuur te vormen. Hiermee wordt een positieve bijdrage geleverd aan de haven- en natuurdoelstellingen. Op en rondom de haventerreinen komt o.a. de bij EU Habitatrichtlijn beschermde rugstreeppad (Bufo calamita) voor. Voor het behoud van de populatie rugstreeppadden op de linker Scheldeoever heeft Alterra gebruikt gemaakt van haar LARCH kennissysteem

Het huidige rapport ‘Kustveiligheid en natuur’ presenteert de state of the art voor de gehele Nederlandse kust. Het behandelt de mogelijkheden van de combinatie van kustveiligheid en natuur, landschap en recreatie, voor de korte en de lange termijn, van lokale zandsuppleties tot grootschalige infrastructurele werken. Kustveiligheid en natuur zullen ook in de toekomst in de belangstelling blijven staan

On the grounds of the Antwerp Port Authority, economic activities and nature co-exist in close proximity. To give nature a chance of survival, also into the future, the Port Authority, in collaboration with Natuurpunt, set itself the goal of establishing a network of ecological infrastructure. With this, a positive contribution is being made to nature objectives. Among the species found in and around the port is the natterjack toad (Bufo calamita), a species protected in the EU Habitat Directive. Against this backdrop, the NEW!Delta Project in the framework of the EU Interreg IIIB program offers excellent opportunities for sustainable conservation of the natterjack toad population on the left bank of the Scheldt. To bring this about, the LARCH expert system was used. The results led to a proposal for the measures needed and alternative spatial configurations to ensure the preservation of this protected species.

De kust van Voorne is aangemerkt als een zwakke schakel in de Hollandse Kust. Uit berekeningen blijkt dat de veiligheid tegen overstromingen onvoldoende is. Het waterschap Hollandse Delta – als beheerder van de waterkering – stelt een verbeteringsplan op voor de kust van Voorne. Voor dit verbeteringsplan wordt de procedure van de milieueffectrapportage (m.e.r.) doorlopen. De Commissie voor de m.e.r. in de gelegenheid gesteld om advies uit te brengen over de richtlijnen voor het milieueffectrapport

Om na te gaan of bij omvorming van landbouwgronden naar natuur ontgronding noodzakelijk is, is voor twee gebieden (namelijk Cranendonck, Noord-Brabant en Loefvledder, Drenthe) nagegaan in hoeverre de voedselrijkdom, en met name daarbij de fosfaatvoorraad in de bodem, is afgenomen onder verschillende vormen van beheer. Van beide gebieden zijn gegevens over 30 jaar beschikbaar, wat vergelijkenderwijs gebruikt kon worden

Dit rapport beschrijft een objectieve en flexibele methode voor vegetatiekartering die uitermate geschikt is voor monitoring. De keuzes die karteerders moeten maken in het veld worden geminimaliseerd en de methode is breed toepasbaar voor allerlei doelen. Een ruimtelijk representatieve set van vegetatieopnames en pq’s wordt verkregen met een systematische steekproef. In het veld worden de locaties tot op een cm nauwkeurig uitgezet. Alle plantensoorten worden er genoteerd en de bedekking ervan geschat. Classificatie van opnamen tot vegetatietypen en interpolatie tot een kaart worden na het veldwerk uitgevoerd. Classificaties, interpretaties en verklaringen verouderen, maar vegetatieopnamen houden altijd hun waarde. Met het verstrijken van de tijd zullen de opnamen zelfs steeds waardevoller blijken. Honderd jaar verder vertelt een vegetatieopname precies hoe de vegetatie er uit zag. In de loop van de tijd zullen er ook van steeds meer plekken gedetailleerde gegevens beschikbaar komen. Een typologie mag dan wel onderbouwd zijn met opnamen, maar het is nooit zeker of de soorten ook daadwerkelijk in een kaartvlak voorkomen. Tevens is het onbekend welke processen of soorten er in de toekomst belangrijk worden. Het vastleggen van veldgegevens in het keurslijf van thema's, typologieën en maar enkele Rode Lijst-soorten zal op termijn dus steeds minder toereikend zijn om toekomstige vragen te beantwoorden

Dit rapport beschrijft de vegetatie in 2001 en 2004, en de veranderingen daarin, van een aantal vochtige duinvalleien gelegen op Ameland-Oost. Deze duinvalleien liggen binnen het gebied waar sinds 1987 bodemdaling optreedt als gevolg van de winning van aardgas door de Nederlandse Aardolie Maatschappij. Het rapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel Vegetatiemonitoring beschrijven we de vegetatieveranderingen op grond van puntinformatie verkregen uit een groot aantal over het gebied verspreide proefvlakken. In het deel "Geostatistische vegetatiekartering" maken we vegetatiekaarten voor het gebied voor de twee jaren en interpreteren we de vegetatieveranderingen door vergelijking van de aldus verkregen vlakdekkende informatie.

DWK-programma 418 ‘Noordzee en kust’ onderzoekt o.a. op welke wijze en waar, tegelijk met vergroting van kustveiligheid, versterking van natuur, landschap en recreatie kan plaatsvinden. Van de ‘zwakke schakels’ van de Hollandse en Zeeuwse kust leek bij de Hondsbossche Zeewering sluftervorming de meeste kansen te bieden voor versterking van natuurwaarden. Bij bestudering van deze casus blijkt dit niet het geval te zijn. Systematische beoordeling van de ecologische effecten van consoliderende, landwaartse en zeewaartse kustverdedigingsvarianten laat zien dat de natuurwaarden het minst hebben te lijden en het meest profiteren van de variant waarbij de huidige zeewering wordt geconsolideerd en overslag van zeewater wordt geaccepteerd. Met name de versterking van het zilte karakter van de Vereenigde Harger- en Pettemerpolder biedt kansen voor vergroting van natuurwaarden

Door de toenemende groei in de internationale luchtvaartsector, ziet Schiphol zich genoodzaakt om uit te breiden. Gezien de ruimteclaims en de milieuwetgeving zal voor de lange termijn een verdere uitbreiding van Schiphol op de huidige locatie moeilijker worden. Een alternatief voor de locatie Schiphol is het aanleggen van een eiland in de Noordzee. Dit rapport beschrijft en waar mogelijk kwanitificeert de effecten van de aanleg van een luchthaveneiland in de Noordzee op de ecologie van strand en duin. De belangrijkste effecten van een eiland in de Noordzee op strand en duin, zijn gelegen in veranderingen in kustmorfologie en saltspray. Veranderingen in de morfologie hebben het grootste effect op het strand (en zeereep) en veranderingen in saltspray op de vegetatie in de duinen. Voor strand en zeereep geeft een aanwaskust in de luwte van het eiland mogelijkheden voor natuurontwikkeling, maar voor de duinen betekent de afname van saltspray een achteruitgang in natuurbehoudswaarde van deze internationaal beschermde gebieden.

Aan de hand van literatuuronderzoek, informatie verzameld via enqultes met schaapsherders en interviews met terreinbeherende organisaties is een beschrijving gegeven van de ecologische meerwaarde van gescheperd schaapskuddebeheer en de economische rentabiliteit van de sector. De kenmerken van de sector, de organisatie van de bedrijfssystemen en de belangrijkste knelpunten en bedreigingen komen daarbij ook uitgebreid aan de orde. De conclusies spitsen zich toe op de financiële instandhouding van de sector en de wijze waarop de ecologische meerwaarde geoptimaliseerd kan worden. Aanbevelingen worden gegeven voor beleid, de sector en verder onderzoek.

Eindrapport van Perceel 4, wat bestaat uit het hoofproduct en zes deelproducten. Gaat in op bodemdieren, fyto-en zoöplankton, strand en duin vegetatie, Westelijke Waddenzee, schelpdierbestand en habitatmodel spisula en garnaal. In het onderzoek stond de vraag centraal wat de veranderingen in samenstelling van het plankton in de bodemfauna van de Noordezee en de Waddenzee is en in de ecologie van strand en duin als gevolg van de eilandvarianten en de daaraan verbonden zandwinning.

Bij Kollum en bij Ulicoten liggen terreinen die potentiëel geschikt zijn voor de opslag en bewerking van vuurwerk. In deze studie werd onderzocht of bij ingebruikneming als bedrijventerrein schade aan de natuur wordt aangericht. Op grond van juridische, bestuurlijke en ecologische criteria werd beoordeeld of dit ‘onaanvaardbaar’ is. Ook werden de mogelijkheden voor natuurontwikkeling aangegeven. In het veld en in archieven werden gegevens over planten en dieren verzameld. De gevolgen van mogelijke effecten werden beschreven en toegepast op de situatie van de beide locaties. Met inachtneming van randvoorwaarden werd geconcludeerd dat op de beide locaties geen ‘onaanvaardbare’ schade aan de natuur wordt berokkend wanneer die voor vuurwerkbedrijven worden ingericht

Dit onderzoek werd verricht bij een vergunningaanvraag - op basis van de Natuur-beschermingswet - voor een biologisch varkens- en akkerbouwbedrijf. Dit bedrijf zou op korte afstand van een Habitatrichtlijngebied gevestigd worden. Deze richtlijn schrijft voor dat getoetst wordt of de effecten van het bedrijf `significant¿ zijn. Er zijn modelberekeningen uitgevoerd om een schatting te maken van de effecten van het bedrijf. Deze effecten blijken verwaarloosbaar klein te zijn, maar de effecten van de achtergronddepositie (veroorzaakt door landbouw, veehouderij en verkeer in de wijde omgeving) moeten als zeer ernstig worden beoordeeld. Volgens de habitattoets moeten de effecten van het bedrijf beoordeeld worden in combinatie met de effecten van andere plannen en projecten, wanneer er aanwijzingen bestaan voor een patroon van geleidelijke teloorgang van het beschermde gebied als gevolg van die activiteiten. In het huidige geval leidt juist de cumulatie van de emissie van vele bedrijven tot een dergelijke geleidelijke teloorgang. Het blijft echter onduidelijk of de combinatieregel in het huidige geval van toepassing is, omdat het betreffende gebied slechts is aangemeld, en nog niet aangewezen als Habitatrichtlijngebied. Verder is het nog niet duidelijk welke uitleg gegeven moet worden aan het begrip 'significant'