Search

В статье рассматриваются проблемы истории народного образования и учительской интеллигенции Беларуси во второй половине ХIХ – начале ХХ в., которые изучались дореволюционными исследователями. В данный период был собран огромный фактологический и статистический материал, который отражал общие вопросы истории развития начальной школы и мероприятия государства в этой сфере, проблемы подготовки учительских кадров, их материальное и правовое положение. В трудах сравнивается статус просвещения в России и странах Европы, дается характеристика основным направлениям и тенденциям общественно-педагогического движения. В начале ХХ в. поле исследований значительно расширяется (вопросы женского и педагогического образования, деятельность учительских обществ, развитие национальной культуры и др.).

Сувалаў, А. М. Асаблівасці навуковага вывучэння беларускага этнасу ў канцы XIX – пачатку XX ст. / А. М. Сувалаў // Вестник Академии МВД Республики Беларусь. - 2013. - № 1. - С. 143 - 146 У артыкуле разглядаюцца асаблівасці вывучэння беларускага рэгіёна ў канцы XIX – пачатку XX ст., калі інтарэс да беларусаў і іх этнічнага паходжання набывае навуковы характар. Этнагенезам беларусаў у гэты час цікавяцца вучоныя з рознымі, часам супрацьлеглымі поглядамі на этнічную прыналежнасць і этнічную гісторыю Беларусі. Аналізуюцца пазіцыі расійскай афіцыйнай навукі, прыхільнікаў заходнерусізму і прадстаўнікоў беларускай плыні. = The features of investigation of the Belarusian region at the end of XIX – early XX century are discussed in the article. At that time the interest towards ethnic Belarusians and their origin becomes scientific. At that time different scientists, with sometimes opposing views on the ethnicethnic identity and the history of Belarus, were intrested in the ethnogenesis of Belarusians. Positions of Russian official science, representatives of zapadnorusizm and Belarusian science are analysed in the article.

Сувалаў, А. М. Вывучэнне беларускага рэгіёна і праблема этнагенезу беларусаў у 60-90-я гг. ХIX ст. / А. М. Сувалаў // Вестник Академии МВД Республики Беларусь. - 2011. - № 1. - С. 155 - 159. Разглядаюцца асаблівасці вывучэння беларускага рэгіёна ў час пасля паўстання 1863–1864 гг. і перыяду другой паловы XIX ст., калі інтарэс да беларусаў і іх этнічнага паходжання набывае яскрава палітызаваны характар. Этнагенезам беларусаў цікавяцца не толькі вучоныя, але і ўрадавыя структуры, якія маюць за мэту не разгляд самой праблемы, а навуковае абгрунтаванне ідэалагічна выгоднай схемы мінулага Беларусі. Разам з тым менавіта ў гэты перыяд фарміруецца і першая навуковая канцэпцыя этнагенезу беларусаў – канцэпцыя Я.Ф. Карскага. = Features of investigation of the Belarusian region after revolt of 1863–1864 the second half of 19th century are considered in the article. At that period politicians were extremely interested in researching of the Belarusians and their ethnic origin. Not only scientists were interested in researching of ethno genesis of Belarusians, but Russian government agencies too, who have no consideration for the purpose of the problem, but the scientific justification of ideologically advantageous theory of the Belarusians history. On the other hand during this period the first scientific conception of ethno genesis of the Belarusians – the E. Karski conception was formed.

Целью работы является развернутый анализ процессов, связанных с формированием предпосылок и последующим развитием этнического самосознания белорусов в IX — первой половине XVII в.

Пичета, В. И. Белоруссия и Литва XV - XVI вв. : (исследование по истории социально-экономического, политического и культурного развития) / В. И. Пичета ; АН СССР, Ин-т славяноведения. - Москва : Изд-во АН СССР, 1961. - 816 с. - Библиогр. в обл. ссылок. - Указатели: с. 792-813., Предлагаемый вниманию сборник трудов академика Владимира Ивановича Пичета охватывает работы, написанные им более чем за тридцать лет. Наряду с работами, опубликованными еще до революции, в сборник вошли статьи и заметки, напи­санные автором буквально в последние месяцы жизни. Среди публикуемых материалов есть работы, извлеченные из архива автора и впервые попадающие в печать, а частично и неоконченные рукописи. Все издаваемые в настоящем сборнике труды объединены единством темы. Они посвящены истории Белоруссии и Литвы и раскрывают главным образом проблематику XV—XVI вв. Преобладание в сборнике работ именно этого периода — явление отнюдь не случайное. Оно вполне отвечает основному, главному кругу исследовательских интересов ученого, систематически работавшего над историей Великого княжества Литовского XV—XVI вв. и лишь попутно обращавшегося к темам более раннего и более позднего пе­риодов (XIV, XVII вв.).